Poradnik studenta Jak zmienić turystę w studenta Katarzyna Kowalska "Jestem teraz turystycznie na lato, ale chciałbym zostać tu dłużej i potem zacząć studia. Czy mogę dostać teraz wizę studencką bez konieczności powrotu do Polski?". "Przyjechałam na program Work & Travel, a teraz znalazłam szkołę językową, w której chciałbym podszkolić angielski po skończeniu praktyki. Czy mogę po prostu zostać dłużej i zapisać się do szkoły?". Przedstawiciele Organizacji Studentów Polskich w Nowym Jorku bardzo często spotykają się z takimi pytaniami o wizy studenckie i zmianę statusu wizowego. Kusząca zmiana statusu Zmiana statusu pozwala na legalne przedłużenie pobytu w USA, bez konieczności wyjazdu poza granice w celu ubiegania się o kolejną wizę. A zmieniając status pobytu na studencki zyskujemy możliwość przedłużenia legalnego pobytu na wiele lat, bowiem studenci na statusie F-1 mogą legalnie pozostawać w USA przez cały okres trwania nauki. Jeśli zmienią uczelnię czy poziom studiów, nadal pozostają legalnie, o ile tylko nowa szkoła zawiadomi o transferze urząd imigracyjny USCIS*. Dodatkowo studenci mają prawo do legalnej pracy na kampusie (20 godz. tygodniowo w czasie roku szkolnego i 40 godz. podczas wakacji). Na każdym poziomie studiów (osobno na studiach bakałarskich, osobno na magisterskich itd.) mają prawo do rocznego stażu zawodowego poza kampusem uczelni - Optional Practical Training (OPT).** Po skończeniu studiów łatwiej im znaleźć pracę w USA w ramach OPT, a w trakcie stażu mogą rozpocząć starania o zmianę statusu na pracowniczy (H1-B). Wielu turystów i stażystów nie rozważa nawet możliwości zmiany statusu przed przyjazdem do USA, bo nie zdaje sobie sprawy, że mogą to zrobić. Z kolei na miejscu słyszą oni przeróżne opinie na ten temat. Sytuacji nie poprawia oficjalna wykładnia USCIS, według której po kwietniu 2002 roku nie jest już możliwa zmiana statusu turystycznego (wizy typu B) na studencki. Od tej reguły jest jeden oficjalny wyjątek: USCIS może uwzględnić podanie o zmianę statusu, o ile dana osoba przy wjeździe do Stanów Zjednoczonych zgłosiła urzędnikowi imigracyjnemu, że zastanawia się nad rozpoczęciem studiów w USA i chce wykorzystać swój pobyt, aby zapoznać się z możliwościami, odwiedzić kampusy uniwersyteckie itp. Urzędnik imigracyjny powinien zaznaczyć wtedy na formularzu I-94 okienko "potencjalny student" (prospective student). W praktyce zmiany statusu z turystycznego na studencki bez uprzedniej adnotacji prospective student zdarzają się dość często, nawet podczas nauki w szkole językowej (patrz ramka obok). Tak jak w przypadku osób występujących o zmianę statusu z innych pozycji (np. stażystów czy opiekunek do dziecka na wizach J-1), wiele zależy tu od dobrego umotywowania prośby i odrobiny szczęścia. Status i wiza Ponieważ wiele osób nie do końca rozróżnia te dwa pojęcia, pozwolę sobie na krótkie wyjaśnienie. Wiza wjazdowa to wklejany w paszporcie dokument, upoważniający do przekraczania granicy USA w danym charakterze (np. turysty, studenta, pracownika). Nie gwarantuje nam, że granicę przekroczymy - urzędnik imigracyjny na lotnisku ma prawo odmówić nam wjazdu do USA, jeśli uzna, że kłamiemy na temat celu naszego przyjazdu lub w przeszłości naruszyliśmy przepisy wizowe. Na granicy otrzymujemy od urzędnika imigracyjnego wpis na formularzu I-94 (biały formularz wypełniany w samolocie) z adnotacją na temat statusu i dopuszczalnego czasu pobytu. Jest to de facto wiza pobytowa, upoważniająca nas do przebywania przez określony czas i w określonym charakterze (odpowiednio: turysty, studenta, pracownika) na terytorium w USA. Jest ona ważna (czyli nasz pobyt jest legalny) nawet wtedy, jeśli w międzyczasie wygaśnie nasza wiza wjazdowa. W takim przypadku możemy legalnie pozostać w Stanach Zjednoczonych do terminu zaznaczonego na formularzu I-94, a po wyjeździe z USA - ponownie ubiegać się o przyznanie nam wizy wjazdowej w amerykańskiej placówce konsularnej. Jeśli natomiast wiza wjazdowa jest nadal ważna po naszym powrocie ze Stanów Zjednoczonych, to po pewnym czasie możemy znów lecieć do USA, posługując się nią. Urzędnik imigracyjny znowu może (lecz nie musi) przyznać nam wizę pobytową (status) odpowiadającą klasyfikacji wizy wjazdowej, ważną przez określony czas. Status można przedłużyć lub zmienić podczas pobytu w USA. Jeśli zmienimy charakter naszego pobytu w USA, dostajemy niejako nową wizę pobytową, ważną przez określony czas i nadającą nam nowe prawa i obowiązki. Tu jednakże pojawia się pierwsza przeszkoda w porównaniu z sytuacją poprzednią. Jeśli ktoś zmienia status, to przy pierwszym wyjeździe poza granice USA będzie potrzebował nowej wizy wjazdowej zgodnej z nowym statusem, aby móc powrócić do Stanów w danym charakterze (studenta, pracownika itp.), w przeciwieństwie do statusu dopuszczonego przez poprzednią wizę (turysty, opiekunki do dziecka itp.). To oznacza, że osoba, która zmieniła status pobytu na studencki, przy pierwszej wizycie w Polsce musi się udać do konsulatu lub ambasady USA i złożyć normalne podanie o wizę studencką. Niestety, nie można uzyskać wizy studenckiej (wjazdowej) na terytorium USA. Jak zmienić status na studencki Osoby przebywające w USA na innych wizach nieimigracyjnych muszą przede wszystkim dostać się na studia lub zapisać na intensywne zajęcia języka angielskiego i otrzymać ze szkoły formularz I-20 (potwierdzenie przyjęcia na studia). Formularz ten wydawany jest jedynie studentom uczącym się w pełnym wymiarze godzin.*** Często szkoła pomaga przyszłym studentom w wypełnieniu wymaganych formularzy wizowych; niekiedy nawet sama przejmuje odpowiedzialność za skompletowanie i wysyłkę dokumentów. Podanie o zmianę statusu musi być wysłane do jednego z czterech regionalnych biur USCIS (dla mieszkańców Nowej Anglii i stanów środkowoatlantyckich jest to biuro USCIS w Vermont), przed terminem wygaśnięcia aktualnej wizy pobytowej. W skład podania wchodzą:
* formularz I-539 (podanie o przedłużenie/zmianę statusu nieimigracyjnego; jest dostępny na stronie USCIS, http://uscis.gov/graphics/formsfee/forms/i-539.htm); List jest bardzo ważnym elementem podania. Powinien on wyjaśnić, jaki jest nasz obecny status wizowy, dlaczego planujemy studia w USA i dlaczego zmieniliśmy zamierzenia podczas pobytu w Stanach. Przede wszystkim powinien przekonać urzędników USCIS: po pierwsze, że nie kłamaliśmy o naszych zamiarach wjeżdżając do USA na innej wizie niż studencka; po drugie, że nie zamierzamy tu zostać na stałe po skończeniu studiów. Odnośnie pierwszego warunku powodzenia, czyli przekonania USCIS, że nie zatailiśmy prawdziwego celu pobytu przy przekraczaniu granicy, można doradzić dwie rzeczy. Pierwsza to złożenie podania o zmianę statusu nie wcześniej niż przynajmniej trzy miesiące od daty przyjazdu do USA (jeśli wyślemy podanie niedługo po przyjeździe, USCIS będzie bardziej skłonny uznać nas za krętaczy). Po drugie, w liście z podaniem powinniśmy wyjaśnić, co podczas pobytu w USA przekonało nas do pozostania tu na studiach - np. spotkanie z profesorem, urzędnikiem biura rekrutacji, wizyta na kampusie uczelni, poznanie innych polskich studentów w USA itp. Jeśli chodzi o drugi warunek powodzenia, czyli udowodnienie braku chęci zostania w USA na stałe, należy przekonać USCIS o silnych związkach z krajem ojczystym - rodzinnych, materialnych itp. Chodzi tu np. o posiadane mieszkanie, inwestycje w Polsce czy plany związane z karierą (można np. napisać o ofercie pracy po skończeniu studiów lub chęci podwyższenia swoich kwalifikacji i zwiększenia szans na rynku pracy w Polsce poprzez zdobycie wyższego wykształcenia w USA). Po otrzymaniu podania USCIS wysyła petentowi formularz I-797 (notice of receipt) z potwierdzeniem wpłynięcia podania i numerem sprawy. Proces rozważania podań o zmianę statusu może trwać do sześciu miesięcy, choć najprawdopodobniej będzie to tylko kilka tygodni. Przez ten czas składający podanie pozostaje legalnie w USA, ale nie ma praw studenta (nie może legalnie rozpocząć nauki w pełnym wymiarze godzin, nie może pracować na kampusie itp.). Prawa te nabywa dopiero po otrzymaniu pozytywnej odpowiedzi na formularzu I-797 (Notice of Action). USCIS nie wyda zgody na zmianę statusu jakiejkolwiek osobie, która samowolnie przedłużyła sobie pobyt w USA lub złamała warunki wizowe (np. pracowała na wizie turystycznej). W takich przypadkach (nawet jeśli dana osoba wjechała do USA jako prospective student na wizie B-2) konieczny jest powrót do kraju ojczystego i spróbowanie szczęścia w konsulacie USA. Jednakże w myśl obecnie obowiązujących przepisów imigracyjnych, każdy kto samowolnie przedłużył sobie pobyt w USA więcej niż 180 dni, otrzyma zakaz wjazdu do Stanów na przynajmniej trzy lata; przy nielegalnym pobycie powyżej roku - 10 lat. Podróż do Polski po zmianie statusu Zmiana statusu nie jest jednoznaczna z otrzymaniem nowej wizy wjazdowej - tę mogą wystawiać jedynie placówki konsularne USA poza granicami kraju. Jeśli po zmianie statusu będziemy chcieli pojechać do Polski (lub jakiegokolwiek innego kraju) na wakacje, konieczna będzie zatem wizyta w konsulacie USA w celu uzyskania nowej wizy wjazdowej - już w kategorii F-1. Teoretycznie osoby, którym BCIS wydał zgodę na zmianę statusu na studencki, nie powinny mieć problemów z późniejszym otrzymaniem wizy wjazdowej w przypadku wyjazdu poza granice USA. W praktyce bywa różnie. Urzędnicy konsularni mają prawo odmówić wydania wizy wjazdowej i fakt, że jest się już studentem w USA i że USCIS (podlegający pod Departament Bezpieczeństwa Krajowego - DHS) uznał już raz naszą dokumentację za wystarczającą, nie gwarantuje wcale, że również konsulat USA (podlegający pod departament Stanu) potraktuje nas przychylnie. Organizacja Studentów Polskich otrzymała w ciągu ostatnich paru lat wiele sygnałów o problemach osób, które zmieniły status wizowy i następnie nie otrzymały wizy podczas pobytu w Polsce lub miały spore problemy z jej otrzymaniem. Niestety, czasem wyjazd na święta do Polski kończył się przerwaniem studiów w Stanach Zjednoczonych. Podobnie jak w przypadku wiz studenckich ogółem i tu można zaobserwować podobne trendy. Największą szansę odmowy wizy mają słuchacze szkół językowych i studenci community college, zwłaszcza jeśli ci ostatni przenosili się z polskiej uczelni po skończeniu więcej niż roku studiów. Najmniejsze ryzyko odmowy mają doktoranci, stypendyści uczelni amerykańskich, rządu lub fundacji oraz studenci studiów profesjonalnych (programów MBA, prawa itp. - zwłaszcza sponsorowani przez pracodawcę). Jeśli jesteśmy w kategorii wyższego ryzyka, bezpieczniej będzie zapewne pozostać na cały okres nauki w USA.
* United States Citizenship and Immigration Services, następca INS
Źródła informacji o wizach studenckich
* USCIS
* http://uscis.gov/graphics/fieldoffices/vermont/
* http://uscis.gov/graphics/formsfee/forms/index.htm
* http://uscis.gov/graphics/howdoi/nonimmstat.htm
* Departament Stanu
* International Students and Scholars Office na Columbia University
* Ambasada USA w Polsce |
--- dziennik.com --- Fri Mar 31 20:06:19 2003 ---