Średniowiecze
Wobec Boga i świata: modele postaw w utworach średniowiecznych
- w średniowieczu występuje wiele różnych postaw wobec świata i, co najważniejsze, Boga, bowiem zawsze jest on uznawany za postać panującą nad światem, a więc człowiek musi się jemu podporządkować; augustynizm ("Wyznania" św. Augustyna) pokazuje człowieka, jako istotę zawieszoną między zwierzętami i aniołami oraz dodatkowo rozdartą wewnętrznie przez sprzeczne uczucia pochodzące z ciała i duszy; uważa, że istota ludzka została przez Boga umieszczona w hierarchii świata raz na zawsze i nie powinna jej zmieniać, aby nie naruszyć ładu świata (etyka tomizmu tego zabraniała) franciszkanizm ("Kwiatki św. Franciszka") opisuje radosną wersję wiary, opartej na miłości do stworzenia i miłosierdziu, ubóstwie oraz braterstwie; dominowały postawy całkowicie poddane postaciom z Biblii: "Bogurodzica" jest właściwie apostrofą do Matki Boskiej i prośbą do niej o spełnienie modlitwy; "Pieśń o Rolandzie" prezentuje postawę rycerza, podporządkowaną Bogowi, własnemu honorowi oraz ojczyźnie i jest to właściwie postawa tyrtejska, ale rozbudowana o zestaw zasad moralnych, którymi ma się on kierować oraz cały złożony rytuał, każdej prawie czynności (od pasowania do śmierci); "Boska Komedia" Dantego opisuje pielgrzymkę do zaświatów, dokonując właściwie podsumowania całej wiedzy średniowiecznej. |