Peryfrazy
Estar + gerundio
Peryfraza estar + gerundio wyraża czynność ciągłą, która odbywa się w danej chwili.
Ejemplos:
Estoy viendo una película interesante.
Oglądam interesujący film.
Es posible que estén viajando por España.
Możliwe, że oni (właśnie, w tej chwili) podróżują po hiszpani.
Estuve esperándote delante del cine.
Czekałem na ciebie przed kinem.
Llevar + gerundio
Peryfraza llevar + gerundio wyraża czynność, która trwa od jakiegoś czasu. Jej użycie oznacza, że mówiący chce położyć nacisk na trwanie danej czynności; dodatkowo informuje, od jakiego czasu ona trwa.
Ejemplos:
Llevo dos meses estudiando francés.
Od dwóch miesięcy uczę się farncuskiego
Llevaba una semana trabajando en el banco cuando conoció a Carmen.
Od tygodnia pracowałem w banku kiedy poznałem Carmen.
No creo que Juan lleve mucho tiempo viviendo allí.
Nie sądze że Juan spędził dużo czasu mieszkając tam.
Tener que + infinitivo
Peryfraza tener que + infinitivo wyraża konieczność, powinność.
Ejemplos:
Tenemos que comprar pan.
Musimy kupić chleb.
Hemos tenido que aplazar el viaje.
Musieliśmy przełożyć podróż.
Tendremos que pintar la casa.
Będziemy musieli pomalować dom.
Seguir + gerundio
Seguir + gerundio to peryfraza wyrażająca czynność, która zaczęła się w przeszłości i nadal trwa. Czasownik seguir występuje w czasach prostych. Zamiast tego czasownika można
użyć continuar.
Ejemplos:
Sigo estudiando español. = Continúo estudiando español.
Nadal ucze się hiszpańskiego.
Su hermano seguirá fumando.
Jego brat nadal będzie palił.
En 2002 Julia seguía trabajando en el banco.
W 2002 Julia wciąż pracowała w banku.
Ir a + infinitivo
Peryfraza ir + a + infinitivo wyraża czynność przyszłą, czyli zastępuje czas przyszły w języku potocznym. Może również wyrażać zamiar.
Ejemplos:
Voy a comprar un pan.
Idę kupić chleb. / Mam zamiar kupić chleb. / Kupię chleb.
Iban a salir cuando sonó el teléfono.
Zamierzaliśmy wyjść, kiedy zadzwonił telefon.
Vamos a salir de casa.
Wyjdziemy z domu.
Haber que + infinitivo
Podobnie jak tener que + infinitivo, peryfraza ta wyraża konieczność, powinność, ale nie jest znana osoba, której to dotyczy. Na język polski tłumaczymy tę konstrukcję w sposób nieosobowy, za pomocą słowa 'trzeba'.
Ejemplos:
Hay que acostarse pronto.
Trzeba wcześnie położyć się spać.
Hubo que ver esa película.
Trzeba było obejrzeć ten film.
Habrá que comprar pan.
Trzeba będzie kupić chleb.
Volver a + infinitivo
Peryfraza volver a + infinitivo wyraża powtarzanie czynności.
Często stosuje się ją w formie przeczącej.
Ejemplos:
Ayer volví a verlo en la calle.
Wczoraj znowu go spotkałem na ulicy.
No lo vuelvas a hacer.
Nie rób tego więcej.
Me gusta esta novela: pienso volver a leerla.
Podoba mi się ta powieść: mam zamiar znowu ją przeczytać.
Tardar en + infinitivo
Peryfraza tardar + en + infinitivo wyraża ilość czasu potrzebną na wykonanie danej czynności. Można jej też używać w znaczeniu "zwlekać, ociągać się".
Ejemplos:
Tardo media hora en lavar los platos.
Zmywanie naczyń zabiera mi pół godziny. (Zmywam naczynia w pół godziny; Potrzebuje pół godziny na pozmywanie naczyń)
Tardaron una semana en pintar la casa.
Malowanie domu zajęło im tydzień. (Pomalowali dom w ciągu tygodnia)
Luisa, no tardes en llamarme.
Luizo, zadzwoń do mnie wkrótce.
Tener + imiesłów
Ta peryfraza może zastępować czas Pretérito perfecto de indicativo i kładzie nacisk na ilość. Czasownik tener używany jest w odpowiednim czasie, a imiesłów czasu przeszłego zgadza się w liczbie i rodzaju z towarzyszącym mu rzeczownikiem
Ejemplos:
Tengo escritas dos cartas.
Mam napisane dwa listy. (= Napisałem dwa listy.)
Tenemos lavados todos los platos.
Mamy pozmywane wszystkie naczynia. (= Pozmywaliśmy wszystkie naczynia.)
Tuvieron 120 kms recorridos cuando occurió la desgracia.
Mieli 120 km przebiegnięte, kiedy stało się nieszczęście. (= Przebiegli 120 km, (...).)
Al + infinitivo
Konstrukcja ta jest jedną z najczęściej używanych w języku hiszpańskim. Wyraża czynności równoczesne do innej czynności przeszłej, teraźniejszej lub przyszłej (w zdaniu głównym może wystąpć dowolny czas).
Ejemplos:
Al salir de casa vi/he visto a mi amigo.
Wychodząc z domu, zobaczyłem mojego kolegę.
Al salir de casa veía a mi amigo.
Wychodząc z domu, widywałem mojego kolegę.
Al salir de casa veo a mi amigo.
Wychodząc z domu, widuje mojego kolegę.
Al salir de casa veré a mi amigo.
Wychodząc z domu, zobaczę mojego kolegę.
Echarse a i Ponerse a + infinitivo
Obie peryfrazy podkreślają nagłe rozpoczęcie czynności, z tym żę druga z nich zakłada wolę działania ze strony podmiotu.
Czasownik echarse łączy się głównie z czasownikami reír, llorar, correr, po czasowniku ponerse natomiast może wystąpić dowolny czasownik.
Obie peryfrazy mogą występować w dowolnym czasie.
Ejemplos:
Cuando oyó la noticia se echó a llorar.
Gdy usłyszała wiadomość, wybuchnęła płaczem.
Como no tenía nada que leer se puso a ordenar los discos.
Ponieważ nie miał nic do czytania, zabrał się za porządkowanie płyt.
Se echaron a reír.
Zaczęli się śmiać.
Acabar de + infinitivo
Konstrukcja acabar de + infinitivo wyraża czynność, która odbyła się bardzo niedawno, przed chwilą. Występuje w czasie teraźniejszym (presente de indicativo) i przeszłym niedokonanym (imperfecto de indicativo). Czasownik acabar jest odmieniany przez osoby, a właściwą czynność wyraża bezokolicznik, który mu towarzyszy.
Ejemplos:
Acabo de abrir esta carta.
Dopiero co (właśnie) otworzyłem ten list.
Acababan de entrar cuando sonó el teléfono.
Właśnie weszli, gdy zadzwonił telefon.
Acabamos de comer.
Właśnie skończyliśmy jeść.
Ir + gerundio
Konstrukcja peryfrastyczna ir + gerundio służy do podkreślenia, że dana czynność powoli się rozwija/rozwijała/będzie rozwijać, że następuje/następowała/będzie następowała stopniowa zmiana sytuacji.
Ejemplos:
Los precios van/iban/irán subiendo.
Ceny (powoli) rosną/rosły/będą rosły.
La temperatura va/iba/irá bajando.
Temperatua (stopniowo) opada/opadała/będzie opadać.
Dejar + infinitivo
W konstrukcji tej czasownik dejar przyjmuje znaczenie "pozwalać".
Ejemplos:
Mis padres no me dejan volver tarde a casa.
Moi rodzice nie pozwalają mi wracać późno do domu.
Mi hermano me ha dejado usar su ordenador.
Mój brat pozwolił mi używać swojego komputera.
Dejar de + infinitivo
W konstrukcji tej czasownik dejar przyjmuje znaczenie "przestać".
Ejemplos:
Mi novio he dajado de fumar.
Mój chłopak przestał palić (=rzucił palenie).
Deja de hacer ruido.
Przestań hałasować.