INSTRUKCJA BEZPIECZNEJ PRACY
SPAWACZ ELEKTRYCZNY
I. Postanowienia ogólne
Warunki dopuszczenia pracownika do pracy:
Ukończone 18 lat (młodociany w ramach praktycznej nauki zawodu tylko pod nadzorem instruktora).
Przejście odpowiedniego instruktażu zawodowego, zapoznanie się z instrukcją obsługi, przeszkolenie bhp i ppoż.
Stan zdrowia odpowiedni do wykonywanej pracy potwierdzony świadectwem wydanym przez uprawnionego lekarza.
Posiadanie wymaganych predyspozycji psychicznych i fizycznych.
Ubrany w odzież roboczą przewidzianą dla danego stanowiska w zakładowej tabeli norm odzieży roboczej i rękawice robocze.
Przy obsłudze maszyn z ruchomymi elementami nie można pracować w odzieży z luźnymi (zwisającymi) częściami jak np. luźno zakończone rękawy, krawaty, szaliki poły, oraz bez nakryć głowy okrywających włosy.
II. Czynności pracownika przed rozpoczęciem pracy
Pracownik powinien:
Używać zgodnie z przeznaczeniem przydzielonej odzieży i obuwia roboczego oraz ochron indywidualnych według obowiązującej aktualnie tabeli norm przydziału tych asortymentów (kombinezonu, fartucha skórzanego, ochraniaczy na nogi i buty, rękawic i maski spawalniczej z właściwymi szkłami ochronnymi, maski lub półmaski przeciwpyłowej, ochronników słuchu, ewentualnie okularów lub tarczy spawalniczej czy przyłbicy ochronnej itp.).
Zapoznać się z instrukcją technologiczną (kartą operacyjną) dotyczącą zleconej operacji spawalniczej, a w przypadku nieotrzymania takiego dokumentu, stosować się do uzyskanych od swojego bezpośredniego przełożonego wytycznych i poleceń, co do właściwego i bezpiecznego wykonania otrzymanego zadania.
Odpowiednio przygotować swoje stanowisko robocze do wykonania operacji spawalniczych, między innymi:
Sprawdzić stan techniczny spawarki oraz przewodów spawalniczych.
Ustawić spawarkę, (jeżeli to możliwe) jak najbliżej spawanego przedmiotu i dostosować długość (i przekroje) przewodów spawalniczych do natężenia prądu spawania.
Uziemić spawarkę oraz spawany przedmiot.
Zapewnić właściwy stan izolacji przewodów spawalniczych oraz prawidłowość połączeń końcówek kabla lub uchwytu.
Zabezpieczyć kable i przewody spawalnicze (elektryczne) przed rozpryskami żużla i gorącego metalu oraz przed uszkodzeniami mechanicznymi.
Zapewnić, aby na zaciskach spawarki napięcie nie było większe niż 100V przy prądzie stałym lub 70V przy prądzie zmiennym.
Przygotować niezbędne pomoce do wykonania powierzonego zadania, m.in.: podtrzymki, klocki drewniane i metalowe, kozły metalowe i drewniane, śruby o różnej długości oraz podkładki i nakrętki, uchwyty itp.
Właściwie oświetlić całe stanowisko robocze.
Przedmiot do spawania ustawić poprawnie, mocno, stabilnie i bezpiecznie, aby podczas wykonywania operacji spawania nie przewrócił się lub nie stworzył innych zagrożeń dla pracowników i otoczenia.
Uszczelnić materiałem niepalnym wszystkie otwory przelotowe (instalacyjne, kablowe i in.) znajdujące się w miejscu wykonywania operacji spawalniczych.
Oczyścić stanowisko ze wszystkich materiałów zbędnych, łatwopalnych lub wybuchowych.
Zabezpieczyć stanowisko spawalnicze odpowiednimi ekranami oraz oznakować je właściwymi znakami informacyjnymi i ostrzegawczymi.
Włączyć dostępną wentylację ogólną i stanowiskową.
Przygotować właściwe elektrody spawalnicze (w zależności od rodzaju operacji i materiału spawanego) zgodnie z ustaloną technologią:
Topliwe (otulone, do spawania łukiem krytym lub w osłonie gazowej).
Nietopliwe (tzw. atomowe, do spawania w osłonie gazowej).
W przypadku planowanych operacji spawalniczych wewnątrz zbiorników, odpowiednio je do tych celów przygotować, m.in.:
Wymyć zbiornik wodnym roztworem ługu sodowego lub trójzasadowym fosforanem sodu.
Przez zbiornik przepuścić strumień pary wodnej lub napełnić go wodą i, jeżeli to możliwe, wygotować.
We właściwy sposób (według wskazań technologa) całkowicie oczyścić zbiornik z resztek gazów, cieczy oraz ich par, jeżeli były w nim przechowywane ciecze lub gazy łatwopalne czy trujące.
Mieć pełną orientację oraz przeszkolenie w dziedzinie wykonywania operacji spawania elektrycznego, m.in. w zakresie spawania łukowego:
Elektrodą topliwą gołą i łukiem nieosłoniętym.
Elektrodą topliwą otuloną warstwą topników.
Łukiem krytym (elektrodą gołą, topliwą).
Elektrodą gołą topliwą lub nietopliwą w osłonie z gazów szlachetnych (argon, hel).
Elektrodą topliwą w osłonie z dwutlenku węgla.
Z dwiema elektrodami wolframowymi, między którymi jarzy się łuk w osłonie wodoru (elektrody umieszczone są w rurkach).
Elektrodą grafitową (węglową),
Spawania elektronowego (do łączenia bardzo cienkich przedmiotów z metali trudnospawalnych np. berylu, cyrkonu, molibdenu, tantalu, tytanu, wolframu).
Spawania elektrożużlowego (dołączenia grubych blach stalowych).
Przed rozpoczęciem operacji spawania odpowiednio się zabezpieczyć od ewentualnych wypadków, np.:
Porażenia oczu i ciała promieniami powstałymi podczas operacji spawania.
Zatrucia szkodliwymi gazami lub pyłami.
Oparzenia kroplami płynnego metalu, żużlu lub rozgrzanymi przedmiotami (odpadkami).
Zranienia, zgniecenia, skaleczenia i innych obrażeń.
Zaprószenia oczu itp.
które mogą być spowodowane:
Prądem elektrycznym (porażenia).
Wybuchami podczas spawania naczyń po materiałach palnych.
Pożarami powstałymi od roztopionego metalu, żużlu czy iskier.
Innymi przyczynami np. złymi ochronami osobistymi, nieodpowiednim sprzętem spawalniczym, obciążeniami psychicznymi, hałasem lub wibracjami, wymuszoną pozycją przy pracy itp.
Posiadać aktualne pozytywne wyniki okresowych badań lekarskich.
Upewnić się, że wyposażenie stanowiska roboczego (szafka narzędziowa, podesty, tablica do rozwieszania rysunków i składowania dokumentacji technicznej i technologicznej itp.) jest ustawione prawidłowo i zapewnia dogodną (ergonomiczną) obsługę urządzeń spawalniczych oraz prawidłowe i bezpieczne wykonanie powierzonego zadania.
Wszystkie zauważone usterki lub przewidywane zagrożenia natychmiast zgłosić swojemu bezpośredniemu przełożonemu w celu ich szybkiego usunięcia, a po upewnieniu się, że zostały one zlikwidowane, przystąpić do realizacji otrzymanego na dany dzień zadania.
III. Zasadnicze czynności pracownika podczas pracy
Pracownik zatrudniony jako spawacz elektryczny powinien:
Wykonywać prace zlecone tylko przez swojego bezpośredniego przełożonego, realizując je w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wytycznych, nie stwarzając żadnych zagrożeń dla siebie i współpracowników.
Do ustawiania przedmiotów o dużej wadze i gabarytach stosować urządzenia dźwigowe (suwnice, podnośniki, elektrowciągi, wciągniki) mając odpowiednie przeszkolenie w obsłudze tych urządzeń.
Podczas realizacji operacji spawalniczych przestrzegać obowiązujących zasad. Zwrócić szczególną uwagę, aby ubranie było szczelne, bez otwartych kieszeni, z krytym zapięciem guzików; rękawy, aby były szczelnie zapięte lub nakryte rękawicami, zaś spodnie wypuszczone na cholewki butów a buty zapięte.
Obowiązkowo stosować sprzęt spawalniczy i pomocniczy tylko technicznie sprawny i właściwy dla określonych operacji spawalniczych.
Prace wykonywane w zbiornikach wykonywać tylko przy zachowaniu środków ostrożności, stosując określone ochrony osobiste, jak np. maski z dopływem świeżego powietrza, a także stosując pasy (szelki) bezpieczeństwa, przy stałej asekuracji drugiego pracownika na zewnątrz.
Natychmiast wstrzymać działanie spawarki, jeżeli:
Nadmiernie nagrzały się elementy urządzenia.
Pojawią się płomienie na spawarce.
Pojawiły się zewnętrzne uszkodzenia mechaniczne spawarki.
Pojawią się inne oznaki wewnętrznego uszkodzenia urządzenia.
Podczas usuwania żużlu obligatoryjnie używać okularów ochronnych.
W czasie wykonywania operacji spawania zawsze pamiętać o tym, że:
Powodując "wydłużenie" łuku, zwiększa się powstawanie ilości dymów o ok. 50%.
Zwiększając wartość prądu spawanego np. o 10%, zwiększa się powstawanie ilości dymów o ok. 25%.
Zmniejszając kąt nachylenia elektrody np. o ok. 20%, zwiększa się powstawanie dymów o ok. 100%.
Wykonując spoinę czołową zamiast pachwinowej zwiększa się powstawanie dymów o ok. 30%.
Pracę na wysokości wykonywać tylko na prawidłowo i bezpiecznie ustawionych rusztowaniach lub podestach, stosując szelki lub pasy bezpieczeństwa.
Do zasilania uchwytów elektrod oraz do masy używać tylko przewodów oporowych spawalniczych o właściwie dobranym przekroju.
Wykonując operacje spawalnicze na detalach pokrytych np. farbą miniową, koniecznie używać specjalnych masek z pochłaniaczem.
W przypadku przerwy w pracy (nawet przez okres 5 minut), spawarkę wyłączyć spod napięcia.
Wszystkie kable i przewody układać w taki sposób, aby nie stykały się ze sobą.
Otrzymaną pracę wykonywać zawsze solidnie, bezpiecznie, zgodnie z obowiązującą technologią oraz wytycznymi bezpośredniego przełożonego.
Stanowisko pracy utrzymywać w czystości, porządku, zbędne przedmioty i pomoce składować w miejscach na ten cel przeznaczonych.
W razie zaistnienia wypadku przy pracy pozostawić miejsce jego powstania w takim stanie, w jakim wypadek się wydarzył, (jeżeli to możliwe), do czasu przybycia zespołu powypadkowego, poszkodowanym udzielić pierwszej pomocy.
Każdy wypadek przy pracy natychmiast zgłaszać swojemu bezpośredniemu przełożonemu.
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, co do fachowego i bezpiecznego wykonywania powierzonej pracy, zwrócić się do swojego bezpośredniego przełożonego o instruktaż dodatkowy i zastosować się do wydanych przez niego poleceń i wskazówek dotyczących operacji spawania zgodnie z zasadami i przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy.
IV. Czynności zakazane spawaczowi elektrycznemu
Pracownikowi na stanowisku spawacza elektrycznego zabrania się:
Ze względu na możliwość porażenia prądem elektrycznym:
Dotykania uchwytem z elektrodą nieosłoniętych części ciała.
Dotykania gołą ręką nieizolowanych części uchwytu.
Trzymania uchwytu np. pod pachą czy za plecami w czasie przerw w pracy, czy wykonywania uzupełniających czynności.
Układania uchwytu elektrod na różnych częściach metalowych.
Zakładania elektrod do uchwytów gołą ręką.
Używania chwytu z nieizolowaną lub uszkodzoną rękojeścią.
Chłodzenia uchwytu przez zanurzanie w wodzie.
Dopuszczania do nadmiernego nagrzewania się uchwytów elektrod.
Używania spawarki transformatorowej do wykonywania operacji ręcznego spawania w pomieszczeniach ciasnych na podłożu przewodzącym prąd elektryczny (metalowym, wilgotnym itp.).
Naprawiania instalacji elektrycznej lub spawarki, nie mając dla tych celów odpowiedniego przeszkolenia czy zezwolenia.
Wykonywania operacji spawalniczych, na urządzeniach będących aktualnie pod ciśnieniem lub znajdujących się w mniejszej odległości niż 5 metrów od materiałów łatwopalnych czy wybuchowych.
Spawania produktów na wolnym powietrzu podczas opadów atmosferycznych.
Wykonywania prac spawalniczych w pomieszczeniach, w których tego samego dnia były prowadzone prace malarskie czy inne przy użyciu materiałów łatwopalnych szczególnie, gdy nie została zapewniona czystość powietrza.
Używania:
Niesprawnego technicznie sprzętu spawalniczego i spawarki.
Kabli spawalniczych krótszych niż przewidują to przepisy.
Urządzeń dźwigowych bez odpowiedniego przeszkolenia i uprawnień.
Niesprawnych ochron osobistych.
Czystego tlenu do przewietrzania pomieszczeń czy zbiorników.
Przechowywania na stanowisku materiałów wybuchowych, łatwopalnych lub innych niebezpiecznych.
Wykonywania operacji spawania na wysokości bez odpowiedniego zabezpieczenia, przy użyciu niewłaściwych pomocy warsztatowych.
Tolerowania, aby stanowisko było brudne, mokre, zaśmiecone, zatarasowane.
Usuwania ze stanowiska osłon, zabezpieczeń, oznakowań.
Dopuszczania do pracy (wykonywania operacji spawania) na swoim stanowisku osoby niepowołanej bez wiedzy i zgody bezpośredniego zwierzchnika.
Opuszczania swojego stanowiska roboczego, gdy są włączone urządzenia spawalnicze (przetwornice przy prądzie stałym lub spawarki transformatorowe przy prądzie zmiennym), bez ważnych przyczyn, bez wiedzy i zgody swojego bezpośredniego przełożonego.
Brania udziału lub organizowanie niebezpiecznych "zabaw" czy "żartów", stwarzając zagrożenia wypadkowe dla siebie, współpracowników i otoczenia.
Niedbania o swój wygląd zewnętrzny i niestosowania wymogów higieny osobistej oraz higieny pracy.
V. Czynności pracownika po zakończeniu pracy
Pracownik na stanowisku spawacza elektrycznego powinien:
Oczyścić i odłożyć na miejsce ich stałego przechowywania wszystkie używane ochrony osobiste.
Wyłączyć spod napięcia używane spawarki, zwinąć kable i przewody.
Wszystkie części spawarki oczyścić z kurzu, brudu, kropli metali i innych zanieczyszczeń.
Uporządkować całe stanowisko robocze i odłożyć używane pomoce warsztatowe.
Zabezpieczyć spawarkę przed jej ewentualnym włączeniem przez osoby niepowołane.
Upewnić się, że po opuszczeniu stanowiska, nie powstanie żadne zagrożenia dla otoczenia.
VI. Postanowienia końcowe
W razie zaistnienia wypadku
Udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy.
W razie potrzeby wezwać pomoc lekarską.
Powiadomić przełożonych.
W przypadku znalezienia się wobec bezpośredniego niebezpieczeństwa pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy (zachowuje wtedy prawo do wynagrodzenia, nie może jednak odmówić podjęcia innej równorzędnej pracy, gdy niezwłoczne usunięcie zagrożenia nie jest możliwe).
Specjalista ds. BHP
...........................
6