Dezynfekcja i sterylizacja
Sterylizacja - zabicie lub zniszczenie w wyjaławianych materiałach, sprzętach lub roztworach wszystkich drobnoustrojów (bakterii, grzybów i wirusów) wraz z ich formami przetrwalnikowymi i zarodnikami
Dezynfekcja to proces, w wyniku którego zostają zniszczone lub usunięte wegetatywne formy drobnoustrojów
Czynniki wyjaławiające
Czynniki fizyczne
Czynniki chemiczne
Warunki przeprowadzenia sterylizacji materiału
oczyszczony ze śluzu, krwi, kurzu, rdzy
zdezynfekowany (środkami które nie ścinają białka)
wymyty mechanicznie (ultradźwiękami)
suchy
Czynniki fizyczne
Gorąca, nasycona para wodna pod ciśnieniem (sterylizatory)
Suche gorące powietrze (szkło, metal)
Filtracja (płyny, powietrze)
Promieniowanie jonizujące (elementy wrażliwe na temperaturę)
Spalanie (odpady)
Gorąca, nasycona para wodna pod ciśnieniem (sterylizatory)
Wypełnianie komory ładunkiem
Podgrzewanie komory sterylizacyjnej
Usunięcie powietrza
Efektywny czas wyjaławiania
1340C - 8 min 303 kPa
1210C - 15 min. 202 kPa
Ochładzanie i suszenie ładunku
Suche gorące powietrze (szkło, metal)
1400C - 3 godz.
1600C - 2 godz.
1800C - 1 godz.
2000C - 20 min.
Kontrola sterylizacji (bieżąca i okresowa)
Wskaźniki chemiczne sterylizacji
Rurki szklane - zmiana barwy
Wskaźniki bibułowe - pojawia się wzór
Wskaźniki barwne wydrukowane na folii
Czynniki chemiczne do sterylizacji tworzyw sztucznych
Tlenek etylenu
Aldehyd glutarowy (endoskopy)
Aldehyd mrówkowy
Woda utleniona
Glukonian chlorohesydyny
Kwas nadoctowy
b-propionolakton
Dezynfekcja to proces, w wyniku którego zostają zniszczone lub usunięte wegetatywne formy drobnoustrojów
Celem dezynfekcji jest przecięcie dróg, którymi w środowisku rozprzestrzeniają się drobnoustroje pochodzące od chorego
Dezynfekcja o wysokiej skuteczności (środkami chemicznymi) - pozostają nieliczne przetrwalniki bakterii
Zwykła - zniszczone są formy wegetatywne bakterii, prątków, grzybów, niektóre wirusy
Właściwości dobrego środka dezynfekcyjnego
Działa bakteriobójczo (a nie bakteriostatycznie)
Nie powoduje powstawania form opornych
Obojętny lub mało toksyczny
Skuteczny w niskich stężeniach
Działa niezależnie od pH środowiska
Łatwo przenika w głąb struktur porowatych
Nie ulega inaktywacji
Dobrze rozpuszczalny w wodzie
Trwały
Dezynfekcja przez gotowanie (1000C)
Nie niszczy wirusów WZW
Nie niszczy przetrwalników laseczek tężca, zgorzeli gazowej)
Działa uspokajająco na personel
Chemiczne środki dezynfekcyjne
1. Związki chloru
Chloramina - dobrze rozpuszczalna w wodzie, nietrwała, pH 6,0 - 6,2, przetrwalniki bakterii są mało wrażliwe na chloraminę)
Nieorganiczne związki chloru
wapno chlorowane (dezynfekcja wydalin, urządzeń sanitarnych)
Podchloryn sodu - przy zagrożeniu chorobami zakaźnymi dezynfekcja pomieszczeń
Chemiczne środki dezynfekcyjne
2. Środki utleniające
nadtlenek wodoru -bakterie wytwarzające katalazę są oporne na H2O2,
nadmanganian potasu - dezynfekcja błon śluzowych, skóry
3. Pochodne fenolu - mycie pomieszczeń
Septyl, Lizol - szkodliwy dla zdrowia!, Desson, Stericol
4. Pochodne dwufenolu
Chloroheksydyna (Abacin, Disteryl, Manusan, Hibiclens, Hibistat, Hibidil, Sebidin)
Antyseptyka skóry i ran,
Tabletki do ssania
Irgasan - mydła antyseptyczne, emulsje myjące
Heksachlorofen - septofen, mydło Oro - wycofany - działanie neurotoksyczne na płody
5. Jod i jodofory - Incodyna, Jodoseptan, Betadyna, - dezynfekcja powierzchni użytkowych i narzędzi, antyseptyka chirurgiczna skóry
6. Aldehydy
glutaraldehyd Aldesan, Cidex, Alhydex - do sprzętu medycznego, endoskopów, cewników, urządzeń optycznych, rurek intubacyjnych
Formaldehyd - płynny: dezynfekcja narzędzi; gazowy
7. Alkohole
Etanol
Propanol
Izopropanol
8. Czwartorzędowe związki amoniowe - Sterinol, Laurosept, Zephirol, Bradosol, Marinol, Disteryl - dezynfekcyjno-myjące
9. Sole metali ciężkich - rtęć: Mertiolat, Merkurochrom, Merfen; białczan srebra, azotan srebra (zabieg Crede'go
10. Barwniki: gencjana, zieleń brylantowa, zieleń malachitowa,pochodne akrydyny (Rivanol)
11. Kwasy
kwas nadoctowy (Persteril),
kwas borny
12. Zasady
mleko wapienne
mydła
Sposoby dezynfekcji chemicznej
Ręce - zanurzenie w preparatach alkoholowych, chloraminie, septylu itp.
Narzędzia chirurgiczne - moczenie w Aldesanie 10 min.
Naczynia stołowe - moczenie 2 godziny w 2% chloraminie
Przybory do golenia - Aldesan 10 min.
Ściany, podłogi - 2% chloramina
Wanny, umywalki - 2% chloramina
Czynniki fizyczne stosowane do dezynfekcji
Promieniowanie ultrafioletowe - lampy bakteriobójcze - 8 - 12 godzin
Uwaga na oczy !!!