Seminarium - Prawo Administracyjne - dr Ziemowit Cieślik

Akty prawa miejscowego .

Mało, kto zdaje sobie sprawę, że oprócz ustaw obowiązują przepisy stanowione na szczeblu lokalnym, czyli akty prawa miejscowego. Jeszcze mniej osób zdaje sobie sprawę a tym samym zadaje sobie pytanie: Czy każda uchwała podjęta przez radę danej jednostki samorządu terytorialnego jest aktem prawa miejscowego?

Abyśmy mogli rozpocząć dyskusję i omawianie tego problemu, przypomnijmy sobie, jakie są źródła prawa w Polsce i jakie miejsce zajmują wśród nich akty prawa miejscowego. Czym są, kto je stanowi, scharakteryzujmy je.

Zgodnie z art. 87 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. (dalej: konstytucja) źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej na obszarze działania organów, które je ustanowiły, są akty prawa miejscowego.

Akt prawa miejscowego nie jest aktem autonomicznym - ma swoją podstawę w ustawie. Związanie aktu prawa miejscowego z ustawą ma charakter formalny, wyrażony w odwołaniu się do ustawy w treści aktu prawa miejscowego, a także materialny - dostosowujący postanowienia ustawy do różnych warunków lokalnych lub ponadlokalnych.

Nazwa takiego aktu nie ma znaczenia, ważne są tylko jego cechy.

Akty prawa miejscowego to kategoria niezwykle ważna dla prawa administracyjnego z kilku powodów:

1. Konstytucja RP przekazuje możliwość sprawowania władzy także przez samorząd terytorialny, właśnie przez wydawanie aktów prawa miejscowego, jako organy administracji publicznej, organy samorządu terytorialnego lub terenowe organy administracji rządowej uczestniczą w sprawowaniu władzy publicznej.

2. Na terytorium RP przyjęto decentralizację władzy, a wyposażenie organów samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej w kompetencje prawotwórcze oznacza też decentralizację procesu prawotwórczego.

3. Istnieje potrzeba dostosowania części regulacji prawnych do warunków i potrzeb lokalnych. Prawodawca czy organy administracji centralnej nie mogą i nie muszą przewidywać wszystkich możliwych sytuacji wymagających regulacji prawnej. Prowadzi to oczywiście do zróżnicowania prawa na różnych obszarach państwa, ale jest to zjawisko zgodne z zasadą pomocniczości.

4. Prawodawca lokalny ma możliwość szybkiego, bieżącego reagowania na zaistniałe problemy czy zdarzenia losowe.

Prawo miejscowe ma ograniczony zakres obowiązywania. Jednak sam miejscowy charakter jakiegoś przepisu (obowiązywanie na konkretnym obszarze) nie znaczy jednak, że jest to prawo miejscowe. Np. Rada Ministrów może wydać rozporządzenie wprowadzające stan klęski żywiołowej na danym obszarze kraju. Dopiero połączenie właściwości miejscowej z kompetencją do stosowania tej formy działania administracji pozwala stwierdzić, że mamy do czynienia z prawem miejscowym.

Art. 94 Konstytucji RP wskazuje, że akty prawa miejscowego mogą stanowić organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej.

Są to zatem:

1. Rada gminy, rada powiatu, sejmik wojewódzki

2. Wyjątkowo wójt, burmistrz, prezydent miasta oraz zarząd powiatu

3. Wojewoda

4. Organy administracji niezespolonej

Klasyfikacja aktów prawa miejscowego jest w doktrynie przeprowadzana na podstawie różnych, krzyżujących się ze sobą kryteriów. Na potrzeby tego opracowania przyjęliśmy kryterium podstawy prawnej (upoważnienia ustawowego) dla aktu prawa miejscowego.

• akty wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia ustawowego (tzw. akty wykonawcze)

• akty wydawane na podstawie ogólnego upoważnienia ustawowego (tzw. akty samoistne)

• akty wydawane na podstawie specjalnego upoważnienia ustawowego (tzw. akty porządkowe).

Organy samorządu terytorialnego wydają akty prawa miejscowego na podstawie upoważnień zawartych w :

1. Art. 94 Konstytucji RP

2. Ustawy ustrojowe :

• ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym

• ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym

• ustawa z dnia 5 czerwca 2001 r. o samorządzie województwa

3. inne ustawy o szerokiej tematyce np.:

• Pomoc społeczna - ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej

• Drogi publiczne - ustawa z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych

• Gospodarka nieruchomościami - ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami

Terenowe organy administracji rządowej :

1. Art. 94 Konstytucji RP

2. Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 roku o wojewodzie i administracji rządowej w województwie

Akty prawa miejscowego ogłasza się w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym, a przepisy porządkowe dodatkowo w inny miejscowo przyjęty sposób.

Ponadto art. 88 konstytucji warunkuje wejście w życie aktów prawa miejscowego od ich ogłoszenia.

Przybliżmy pozycję tych aktów na poszczególnych szczeblach lokalnych.

GMINA

Zgodnie z art. 15 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: ustawa o samorządzie gminnym) organem stanowiącym i kontrolnym w gminie jest rada gminy. Artykuł 30 tej samej ustawy przypisuje kompetencje wykonawcze wójtowi, który wykonuje uchwały rady gminy i zadania określone przepisami prawa.

Artykuł 7 ustawy o samorządzie gminnym przedstawia katalog otwarty zadań własnych gminy cyt.”

Art. 7.

1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy.

W szczególności zadania własne obejmują sprawy:

1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,

2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,

3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

3a) działalności w zakresie telekomunikacji,

4) lokalnego transportu zbiorowego,

5) ochrony zdrowia,

6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,

<6a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,>

7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,

8) edukacji publicznej,

9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,

10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,

11) targowisk i hal targowych,

12) zieleni gminnej i zadrzewień,

13) cmentarzy gminnych,

14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,

15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,

16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,

17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej,

18) promocji gminy,

19) współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.2)),

20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

2. Ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.

3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminy lub subwencji. Przepis art. 8 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.”

, natomiast art. 18 ust. 2 wylicza sprawy należące do wyłącznej właściwości rady gminy.

cyt.”

2. Do wyłącznej właściwości rady gminy należy:

1) uchwalanie statutu gminy,

2) ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności,

3) powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu - na wniosek wójta,

4) uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nie udzielenia absolutorium z tego tytułu,

5) uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,

6) uchwalanie programów gospodarczych,

7) ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki,

8) podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach,

9) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących:

a) zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej;

uchwała rady gminy jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy,

b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu przez wójta,

c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,

d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez wójta w roku budżetowym,

e) zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy,

f) tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i występowania z nich,

g) określania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez wójta,

h) tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i innych gminnych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek,

i) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez wójta w roku budżetowym,

10) określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania,

11) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 2a,

12) podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku,

12a) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych,

13) podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2004 r. Nr204, poz. 2086, z późn. zm.3)), a także wznoszenia pomników,

14) nadawanie honorowego obywatelstwa gminy,

14a) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,

15) stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady

gminy.”

Co do zasady więc, akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały, ale w przypadkach niecierpiących zwłoki przepisy porządkowe może wydać wójt w formie zarządzenia, które na najbliższej sesji rady gminy podlega zatwierdzeniu.

Czy jednak zawarcie w uchwale spraw określonych w katalogu art. 18 ustawy o samorządzie gminnym jest wystarczające do stworzenia omawianego przez nas rodzaju aktów?

Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie sięgnijmy do art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, który stanowi, że gminie, na podstawie upoważnień ustawowych, przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na jej obszarze. Ustęp 2 tegoż artykułu enumeratywnie wyznacza, granice w których gminy na podstawie ustawy o samorządzie gminnym mogą wydawać akty prawa miejscowego. Do zakresu tego należą:

1) wewnętrzny ustrój gminy oraz jednostek pomocniczych,

2) organizacja urzędów i instytucji gminnych,

3) zasady zarządu mieniem gminy,

4) zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

Podsumujmy: jeżeli sprawy określone w art. 18 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym będą mieścić się w zakresie przewidzianym w art. 40 ust. 2 tej ustawy bądź innym upoważniającym przepisie ustawowym będzie podstawa do wydania aktu prawa miejscowego. Jeżeli regulacji podlegać będą wyłącznie kwestie określone w art. 18 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, ale nie nawiązujące do żadnego z punktów art. 40 ust. 2 tej ustawy - nie będą one aktem prawa miejscowego.

" Art. 40.

1. Na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia

aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy.

2. Na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego

w zakresie:

1) wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych,

2) organizacji urzędów i instytucji gminnych,

3) zasad zarządu mieniem gminy,

4) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

3. W zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie

obowiązujących rada gminy może wydawać przepisy porządkowe,

jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia

porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.

4. Przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 3, mogą przewidywać za ich naruszenie

karę grzywny wymierzaną w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach."

POWIAT

Zarówno w gminie jak i w powiecie rada jest organem stanowiącym i kontrolnym, z zastrzeżeniem przepisów o referendum powiatowym. Organem wykonawczym jest zarząd powiatu. Artykuł 40 ust. 1 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (dalej: u. s. p.) stanowi, że na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach rada powiatu stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze powiatu.

Akty prawa miejscowego stanowione są w szczególności w sprawach:

1) wymagających uregulowania w statucie,

2) porządkowych,

3) szczególnego trybu zarządzania mieniem powiatu,

4) zasad i trybu korzystania z powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

Artykuł 41 u. s. p. obdarza radę powiatu kompetencjami do stanowienia przepisów porządkowych, które mogą być wydawane w zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

W przypadkach niecierpiących zwłoki przepisy porządkowe na podstawie art. 42 ust. 2 u. s. p., może wydawać zarząd, jednak muszą być one zatwierdzone (tak jak w gminie) na najbliższej sesji rady.

WOJEWÓDZTWO

W województwie z wiadomych względów tj. występowanie na jednym poziomie administracji rządowej i samorządowej, sytuacja jest bardziej skomplikowana niż w omawianych wcześniej: gminie czy powiecie.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (dalej: u. s. w.) do zakresu działania samorządu województwa należy wykonywanie zadań publicznych o charakterze wojewódzkim, niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej, natomiast artykuł 18 ww. ustawy określa, co należy do wyłącznej właściwości sejmiku województwa.

Po pierwsze do wyłącznej właściwości sejmiku należy stanowienie a. p. m. a w szczególności:

● statutu województwa,

● zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim,

● zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

Przewodniczący sejmiku województwa podpisuje akty prawa miejscowego, przyjęte przez sejmik województwa, niezwłocznie po ich uchwaleniu i kieruje je do publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Zgodnie z ustawą z 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (art. 59 ust. 1) na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach, wojewoda oraz organy niezespolonej administracji rządowej stanowią akty prawa miejscowego obowiązujące w województwie lub jego części. Wojewoda w celu realizacji powierzonych mu zadań wydaje zarządzenia.

Organy niezespolonej administracji rządowej działające w województwie są zobowiązane do uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy na podstawie odrębnych przepisów. W sprawach nieuregulowanych w innych przepisach porządkowych wojewoda może wydawać rozporządzenia porządkowe. Akty prawa miejscowego stanowione w województwie również podlegają ogłoszeniu, tak jak w przypadku przepisów gminnych i powiatowych.

Po krótce scharakteryzowaliśmy sobie akty prawa miejscowego stanowione na różnych szczeblach terenowych, tak jak stanowi o tym prawo, teraz przyjrzyjmy się jak to wygląda w praktyce i czy postawiona przez nas na wstępie teza znajdzie swoje odzwierciedlenie w rzeczywistości.

Czy każda uchwała JST jest aktem prawa miejscowego?

- Otóż NIE!

Odpowiedź na nasze pytanie zawarta jest m.in. w rozstrzygnięciu nadzorczym wojewody śląskiego z 29 października 2009 r. (sygn. NP./II/0911/246/314/09): cyt.: „ Organem właściwym do ogłoszenia tekstu jednolitego uchwały organu jednostki samorządu terytorialnego jest ten organ. Ponieważ jedyną prawną formą działania organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego jest podjęcie uchwały, postanowić o ogłoszeniu tekstu jednolitego uchwały będącej aktem normatywnym rada gminy może tylko w uchwale. Uchwała podjęta w tej sprawie nie stanowi jednak aktu prawa miejscowego w rozumieniu art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym i nie podlega publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Jak stanowi, bowiem przepis art. 16 ust. 4 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych tekst jednolity ogłasza się w formie obwieszczenia w dzienniku urzędowym, w którym dany akt normatywny ogłoszono.”

Ponadto, w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 13 listopada 2008 r. (sygn. akt II OSK 1262/08), wskazano, że jeżeli wszelkiego rodzaju rozstrzygnięcia (akty woli) podejmowane przez radę gminy mają formę uchwały, to muszą one zapadać w trybie i na zasadach określonych w art. 14 u. s. g. „ Art. 14. Uchwały rady gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej."

, chyba, że przepis szczególny, i to rangi ustawowej, stanowi inaczej. Takim właśnie przepisem, który wprowadza modyfikację do podstawowego trybu podejmowania uchwał przez rady gmin, jest art. 160 § 1 ustawy z 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych nakazujący wybór ławników w głosowaniu tajnym. Innych odstępstw przy podejmowaniu uchwały o wyborze ławników być nie może. Wybór ławników to sprawa publiczna o znaczeniu lokalnym. Te zaś należą do zakresu działania gminy stosownie do postanowień zawartych w art. 6 ustawy o samorządzie gminnym.

Biorąc powyższe rozstrzygnięcia i informacje pod uwagę można stwierdzić, że nie każda uchwała JST jest aktem prawa miejscowego.

Co zatem powinien zawierać dany przepis, aby został uznany za akt prawa miejscowego?

Otóż taki przepis powinien - musi zostać wydany przez właściwy organ, we właściwej formie, być powszechnie obowiązujący (zawierać normę generalną i abstrakcyjną) na terenie działania organu, który go ustanowił, i zostać ogłoszony we właściwy sposób, określony w przepisach.

Bardzo duże znaczenie dla obowiązywania takiego aktu ma prawidłowe jego ogłoszenie, gdyż jest ono warunkiem jego wejścia w życie. Ponadto do ustanowienia aktu prawa miejscowego niezbędne jest upoważnienie ustawowe, a przepis prawa miejscowego nie może wkraczać w unormowania ustawowe i nie może regulować materii, która nie była przedmiotem ustawy.

Tak więc reasumując, nie każda uchwała JST jest aktem prawa miejscowego, ponieważ aby nim się stała, musi zaistnieć kilka wcześniej opisanych przesłanek.

W praktyce obserwujemy, że często pojawia się problem ustalenia przez JST, czy dana uchwała jest „uchwałą zwykłą” czy też aktem prawa miejscowego.

Świadczą o tym chociażby orzeczenia w ww. sprawach, a to świadczy również o tym, ze problem jest jak najbardziej realny i nie łatwy do rozwiązania na dłuższą metę.

Z orzecznictwa

Przepis art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, który stanowi, że do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej, nie może być podstawą kreowania aktu normatywnego o powszechnie obowiązującym charakterze, bowiem z treści tego przepisu nie wynika prawo gminy do wydawania aktów prawa miejscowego. Przepis art. 18 ust. 1 tej ustawy nie zawiera, bowiem szczególnej normy kompetencyjnej. W konsekwencji, domniemanie właściwości rady „we wszystkich sprawach pozostających w zakresie działania gminy” należy rozumieć w ten sposób, że rada gminy, jako organ o charakterze kolegialnym i wieloosobowym może podejmować działania związane ze stanowieniem lub kontrolą.

Wyrok WSA we Wrocławiu z 12 lutego 2008 r., sygn. akt IV SA/Wr 656/07

1. Art. 18 ust. 1 u. s. g. (ustawy o samorządzie gminnym - przyp. redakcji) daje podstawę do podjęcia uchwały przez radę gminy tylko wówczas, gdy istnieje konkretny przepis prawa materialnego zobowiązujący do wydania takiej uchwały lub sprawa dotyczy materii nie mającej charakteru normatywnego, czyli gdy uchwała zawiera ogólną inicjatywę lub intencję.

2. Art. 18 ust. 1 u. s. g. określający zadania gminy nie może być samodzielną i wystarczającą podstawą wydania uchwały, jako aktu prawa miejscowego.

Wyrok NSA z 28 września 2010 r., sygn. akt II OSK 1476/10

Powiat w przeciwieństwie do gminy może wykonywać tylko zadania wyraźnie przypisane mu przez ustawodawstwo. Właściwość powiatu do realizacji zadań własnych dotyczyć może tylko lokalnych zadań o charakterze ponad gminnym i zadania te muszą wyraźnie wynikać z przepisów ustaw prawa materialnego.

Wyrok WSA we Wrocławiu z 26 kwietnia 2006 r., sygn. akt IV SA/Wr 259/05

Uchwały organów samorządu terytorialnego muszą być podejmowane wyłącznie na podstawie i w granicach prawa. Uchwała rady gminy może normować jedynie te sprawy, które zostały jej przekazane do unormowania w przepisie upoważniającym. Akt wykonawczy nie może wykraczać poza zakres spraw określonych w upoważnieniu, nawet wtedy, gdyby służyło to wykonaniu ustawy i było uzasadnione względami słuszności, celowości gospodarczej czy społecznej. Przepis udzielający kompetencji prawodawczej podlega wykładni dosłownej, a zatem nie może być interpretowany ani rozszerzająco, ani zawężająco. Każde wykroczenie poza zakres udzielonego upoważnienia stanowi naruszenie normy upoważniającej i zarazem konstytucyjnych warunków legalności aktu wykonawczego.

Wyrok WSA w Lublinie z 7 lipca 2009 r., sygn. akt III SA/Lu 274/09

1. Materia będąca przedmiotem regulacji prawnej w drodze uchwały rady gminy nie może być regulowana w odrębnych przepisach prawa powszechnie obowiązujących.

2. Rada gminy obowiązana jest przestrzegać zakresu upoważnienia udzielonego jej przez ustawę w zakresie tworzenia aktów prawa miejscowego, a w tych działaniach nie może wkraczać w materię uregulowaną ustawą.

3. Uchwała rady gminy, będąca aktem prawa miejscowego, jest źródłem powszechnie obowiązującego prawa na obszarze danej gminy, musi zatem respektować unormowania zawarte w aktach prawnych wyższego rzędu.

4. Uznać należy za dopuszczalne przytoczenie w uchwale rady gminy określonych regulacji ustawowych, o ile jest to konieczne dla uczynienia aktu prawa miejscowego czytelnym i zrozumiałym.

Grupa A - Agnieszka Połeć, Anna Okulicz - Kozaryn, Adrian Pastuszak, Łukasz Trębski.

1). Maria Jakubik-Grzybowska - artykuł Gazeta Samorządu i Administracji - 2011-08-26

2). Jan Zimmermann - " Prawo administracyjne" Wolters Kluwer Polska 2010r., wyd. 4,

3). Z. Niewiadomski, Z. Cieślak, I. Lipowicz, G. Szpor - " Prawo administracyjne" LexisNexis 2009r.

4). L. Garlicki - " Polskie prawo konstytucyjne" Liber 2008r.

5). M. Granat - " Prawo konstytucyjne w pytaniach i odpowiedziach" - LexisNexis 2010r.

7

---