FWD Podstawy pielegniarstwa wyklady gr ACDE, 6. D. Orem, OD TEORII DO PRAKTYKI - MODEL PIELĘGNOWANIA WG DOROTHEI OREM


OD TEORII DO PRAKTYKI - MODEL PIELĘGNOWANIA WG DOROTHEI OREM

Samodzielna Pracownia Propedeutyki Pielęgniarstwa

DOROTHEA ELIZABETH OREM:

Dorothea Orem swoje teoretyczne koncepcje w sprawie istoty i zakresu pielęgniarstwa jako dyscypliny praktycznej, opublikowała po raz pierwszy w 1971 r. w „Nursing Concepts of Practice”

(Pielęgniarstwo - koncepcje praktyki). Koncepcję tę autorka rozwijała w ciągu kolejnych dwudziestu lat, głównie w części dotyczącej deficytów i systemów samoopieki.

Dla D. Orem podstawą, a także centralnym punktem dla teoretycznych podwalin pielęgniarstwa jako dyscypliny praktycznej są dociekania i wyjaśnienia tego, czym ono jest.

Według autorki pielęgniarstwo jest przede wszystkim służbą o charakterze opiekuńczym, a współcześnie jako taka służba podlega procesowi, w którym: - jest coraz wyraźniej odróżniane od innych służb o charakterze opiekuńczym - jego pozycja w opiece nad zdrowiem podlega umacnianiu - jego idee przewodnie są zachowywane.

Swoje opracowanie autorka rozpoczęła od rozważań ogólnych nad słowem pielęgniarstwo i wyróżniła jego występowanie w czterech znaczeniach: 1. opieki pielęgnacyjnej 2. wiedzy pielęgniarskiej 3. sztuki pielęgniarskiej 4. zajęć, pracy, zawodu, profesji pielęgniarskiej.

Pielęgniarstwo jako opieka wymaga od pielęgniarek właściwego rozumienia słowa „OPIEKA” w jego znaczeniu ogólnym, a także rozumienia potrzeb i trudności związanych z określeniem jego złożonej specyfiki w pielęgnowaniu.

Wyjaśniając ogólne znaczenie słowa OPIEKA autorka stwierdziła, że oznacza ono: - zwracanie na kogoś specjalnej uwagi - służenie człowiekowi - zapewnienie koniecznej ochrony - sygnalizowanie międzyludzkiej relacji pomagania - stan gotowości do pomagania u tego, kto opiekę zapewnia

Wiedza pielęgniarska zawiera elementy istotne dla dobrego pielęgnowania ludzi zdrowych, jak i chorych, a także informuje o uprawnieniach i głównych zasadach pielęgniarstwa. Bez stałego weryfikowania i pogłębiania wiedzy pielęgniarskiej niemożliwe jest zwiększenie efektywności świadczonej pomocy.

Obejmuje ona także wiedzę o sobie i znajomość siebie oraz wiedzę o tych, którym pielęgniarka świadczy swoją pomoc. Pogłębianie znajomości i rozumienia siebie jest niezbędne do tego, aby móc poznać i rozumieć innych.

Główne założenia koncepcji teoretycznych Dorothei Orem

Punktem wyjścia w tej teorii jest stwierdzenie, że każdy człowiek sam sobie, a także tym którzy od niego zależą zapewnia codzienną, niezbędną do życia opiekę osobistą-jako samoopoiekę (samoopiekowanie się)

Kolejnym stwierdzeniem jest to, że zarówno w samym człowieku, jak i w jego środowisku zachodzą różne zmiany. Wszystko to stawia przed człowiekiem coraz to nowe żądania, którym nie może sprostać. Nie jest w stanie zapewnić sobie takiej opieki, jakiej naprawdę potrzebuje.

Ogólna teoria pielęgniarstwa jako służby człowiekowi ogniskuje swoją uwagę wokół opisywania i wyjaśniania tego wszystkiego, co ludzkie, co człowiekowi potrzebne i w czym wymaga on pomocy.

Teoria D. Orem jest określana jako teoria deficytu samoopieki, choć zasadniczo obejmuje ona trzy komponenty:

muszą być wspomagani opieką

pielęgniarską w sytuacjach

pełnej lub częściowej

niezdolności do samoopieki

pielęgniarski w planowaniu

i realizowaniu tej opieki

w odniesieniu

do określonych osób

TEORIA SAMOOPIEKI

Samoopiekę autorka definiuje jako: wyuczoną aktywność, którą człowiek podejmuje i kontynuuje w celu utrzymania życia, zdrowia i dobrego samopoczucia.

Indywidualna zdolność do samoopieki, podobnie jak zapotrzebowanie na opiekę, zmienia się i zależy od wielu czynników, takich jak: wiek, płeć, etap rozwojowy, stan zdrowia, orientacja socjokulturowa, sytuacja rodzinna, styl życia, czynniki środowiskowe i dostępności do źródeł pomocy.

W prawidłowych warunkach człowiek podejmuje z własnej woli samoopiekę, nabywając w ciągu życia określoną wiedzę i umiejętności pozwalające mu na jej realizowanie. Dzieci, osoby w wieku podeszłym, chorzy i niepełnosprawni wymagają natomiast różnego zakresu pomocy w samoopiece.

Samoopieka jest zapewniana przez realizowanie określonych potrzeb. D. Orem wyróżnia trzy kategorie tych potrzeb związanych z samoopieką

POTRZEBY UNIWERSALNE -Są wspólne wszystkim ludziom i zaspokajane w codziennej aktywności. Należą do nich:

POTRZEBY ROZWOJOWE - Sposób zaspokojenia ich zmienia się w zależności od etapu rozwojowego człowieka oraz różnych sytuacji życiowych.D. Orem wyróżniła dwie kategorie tych potrzeb:

  1. Związane z utrzymaniem życia i zdrowia oraz prawidłowego rozwoju

poszczególnych okresach naszego życia

* okres życia płodowego i porodu

* okres noworodkowy

* okres niemowlęcy

* etapy rozwojowe okresu dzieciństwa

* okres dojrzewania

* poszczególne etapy rozwojowe wieku dorosłego i starości

* ciąża

  1. Występujące w sytuacjach niekorzystnych dla rozwoju jednostki

- niewystarczająca edukacja

- problemy adaptacji społecznej

- utrata krewnych, przyjaciół

- utrata własności

- zagrożenie utratą pracy

- zmiana miejsca zamieszkania i środowiska

- problemy związane z pełnieniem ról społecznych

- choroba lub niepełnosprawności

- uciążliwe warunki życia

- choroba terminalna

- zbliżająca się śmierć

POTRZEBY W ZABURZENIACH STANU ZDROWIA - Wszelkie odchylenia od stanu zdrowia (choroby, zranienia, różnego rodzaju defekty, upośledzenia). Niektóre z nich to:

TEORIA DEFICYTU

Według D. Orem opieka pielęgniarska jest konieczna wtedy,

* jakościowe (bardzo duże zapotrzebowanie na opiekę)

* jakościowe (nie umie sam sobie poradzić z problemami zdrowotnymi)

-teoria deficytu samoopieki określa, kiedy jest niezbędna pomoc pielęgniarki, czyli kiedy człowiek wymaga asystowaniu w samoopiece

W sytuacji wystąpienia deficytu pacjent staje się biorcą opieki, a rolą pielęgniarki jest asystowanie mu w samoopiece poprzez całkowite lub częściowe kompensowanie istniejących ograniczeń, wspieranie

lub uczenie. W zależności od rozpoznawanych deficytów pielęgniarka asystuje pacjentowi, stosując różne metody:

  1. Działanie „za” i „dla” pacjenta - wykonywanie tych czynności pielęgnacyjnych, których człowiek nie jest w stanie sam wykonać

* zmiana pozycji u osoby obłożnie chorej

* karmienie niemowląt

* podejmowanie decyzji za pacjenta i przejęcie odpowiedzialności za całość opieki np. w stosunku do nieprzytomnego (respektować prawa pacjenta, informować o celu czynności, których

podmiotem jest pacjent, mieć świadomość roli pielęgniarki).

  1. Kierowanie, doradzanie, udzielanie wskazówek - stosuje się w sytuacji, gdy pacjent musi dokonywać wyborów i znaleźć optymalny sposób postępowania. Metoda ta polega na:

- umiejętnym stosowaniu sugestii

- instruowaniu

- doradzaniu

  1. Udzielanie wsparcia ( fiz. i społ.) - czyli dawanie pacjentowi możliwości swobodnego i otwartego wyrażania swoich myśli, emocji, uczuć poprzez:

# aktywne słuchanie

# akceptację

# zrozumienie przeżyć pacjenta

# przedyskutowanie planów

# asystowanie w poszukiwaniu innych rozwiązań

# udzielanie pomocy w realizowaniu zadań

  1. Stwarzanie środowiska sprzyjającego rozwojowi człowieka - wykreowanie takich warunków środowiska, które motywują osobę do określenia celów i priorytetów oraz podjęciu działań w celu ich osiągnięcia. Pomoc polega na:

- stworzeniu atmosfery bezpieczeństwa

- zapewnieniu środków materialnych (rodzina, instytucje)

- szacunku

- solidarności

- zaufania

- akceptacji (np. grupy wsparcie)

  1. Uczenie drugiej osoby - metoda wykorzystywana w opiece nad osobami wykazującymi brak wiedzy lub umiejętności koniecznych do podejmowania samoopieki. Aby skutecznie zastosować tą metodę należy:

* rozpoznać deficyt wiedzy

* rozpoznać motywację

* rozpoznać zainteresowanie i gotowość pacjenta do przyjęcia informacji

* uwzględnić wykształcenie, styl życia, wcześniejsze doświadczenia pacjenta

i przyzwyczajenia (np. nauka wstrzyknięć insuliny)

TEORIA SYSTEMÓW PILĘGNOWANIA

Świadczenie pomocy człowiekowi w samoopiekowaniu się stawia przed pielęgniarkami zadania jego określenia, planowania i zapewniania oraz podejmowania działań na rzecz jego rozwijania.

System pielęgnacyjny, mający zapewnić optymalny poziom opieki, jest zależny od:

  1. Stanu pacjenta

  1. Potrzeb pacjenta

  1. Indywidualnej oceny, rodzaju i stopnia deficytu samoopieki

W zależności od stopnia deficytów samoopieki i zakresu koniecznej opieki autorka

wyróżnia trzy systemy pielęgnowania:

  1. System całkowicie kompensacyjny - stosowany w opiece nad osobami z bardzo dużymi deficytami w samoopiece (np. u chorego nieprzytomnego, obłożnie chorego, małego dziecka). Przeważa tu metoda działania „za” pacjenta

  1. System częściowo kompensacyjny - asystowanie pacjentowi w realizacji czynności pielęgnacyjnych do których nie jest w pełni zdolny.

  1. System wspierająco - edukacyjny - wykorzystywany u osób, które są w stanie zapewnić sobie samoopiekę, ale nie mają wystarczającej wiedzy / motywacji lub wymagają pomocy w podejmowaniu decyzji (udzielania wsparcia i edukacji)

TEORIA D. OREM A PROCES PIELĘGNOWANIA

Autorka wymienia trzy podstawowe kroki procesu pielęgnowania:

  1. Diagnozowanie i ustalenie zakresu koniecznej pomocy pielęgniarki

(zbieranie danych o potrzebach uniwersalnych, rozwojowych, oraz potrzebach

w zaburzeniach stanu zdrowia, określenie indywidualnych możliwości pacjenta,

deficytów w samoopiece.

  1. Wybór odpowiedniego systemu pielęgnowania i zaplanowanie interwencji,

jakie pielęgniarka powinna podając w celu doprowadzenia do zapewnienia

samoopieki

  1. Ustalenie celów dotyczących samoopieki i asystowanie pacjentowi w

osiągnięciu ich. (kierowanie, wspieranie, uczenie pacjenta i rodziny w osiąganiu

samoopieki, zapewnienie odpowiednich warunków, koordynacja pracy,

ocena koniecznej pomocy). Punkt ten zawiera bieżącą i końcową ocenę

osiągniętych efektów.

PODSTAWOWE POJĘCIA ISTOTNE DLA PIELĘGNOWANIA:

Osoba - jest zintegrowaną wewnętrznie jednością, zróżnicowaną pod względem strukturalnym i funkcjonalnym. Człowiek stale dąży do dojrzałości i rozwoju swoich potencjalnych możliwości (do zapewnienia sobie samoopieki). W odróżnieniu od innych istot żywych odróżnia się zdolnością do refleksji, myśleniem abstrakcyjnym, samoświadomością, posługiwaniem się symbolem.

Zdrowie - nawiązuje do definicji WHO i oznacza stan pełnego dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego.Przejawia się ono w poczuciu szczęścia, zadowolenia, osiąganiu

sukcesów i rozwoju osobowości.

Środowisko - człowiek i środowisko stanowią jedność. Autorka wyróżnia także czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne i społeczne, które wpływają na zapotrzebowanie na opiekę i zdolność człowieka do zapewniania sobie samoopieki.

Pielęgniarstwo - jest służbą społeczną (troska o tych, którzy nie są w stanie zapewnić sobie samoopieki)

- jest sztuką (wymaga opanowania określonej wiedzy i umiejętności np.

odpowiedniego komunikowania się z innymi)

- jest odrębną dziedziną wiedzy

- jest dyscypliną praktyczną

5



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
przechodzenie od teorii do praktyki, Ir Ist. Pedagogika Resocjalizacja, PODSTAWY DYDAKTYKI OGÓLNEJ
Proces Mediacji Rodzinnych od teorii do praktyki
FWD Podstawy pielegniarstwa wyklady gr ACDE, 3. Funkcje zawodowe, FUNKCJE PIELĘGNIARSKIE
FWD Podstawy pielegniarstwa wyklady gr ACDE, 7. Callista Roy, Model adaptacyjny CALLISTY ROY
pieńkos podsta przekładoznawstwa od teorii do prak str 247 277
od teorii do
Wojsyk K Społeczeństwo informacyjne Od idei do praktyki (2000)
Bezpieczeństwo pracy Ergonomia oprogramowania od przepisów do praktyki
KWIATKOWSKI Stefan M MŁODZIEŻ NA RYNKU PRACY OD BADAŃ DO PRAKTYKI
od teorii do
Idea holizmu - wykład 2, podstawy pielęgniarstwa
Podstawy pielegniarstwa wykład 1 rok
Podstawy pielęgniarstwa II rok tematy ćw od rocznika 12 15 ` h
WYKŁAD 2 - pierwsza pomoc i podstawy pielęgniarstwa, UMED Łódź, pierwsza pomoc

więcej podobnych podstron