Rys. VIII/2. Przebieg procesu wykrawania przy luzie zbliżonym do otymalnego: 1 - stempel, 2 - płyta tnąca, 3 - element wykrawany, 4 - pozostała część materiału wykrawanego (odpad)

Strefy cięcia Strefy pękania

Rys. VIII/3. Wygląd powierzchni przecięcia po wykrawaniu: a) przy luzie zbliżonym do optymalnego, b) przy luzie zmniejszonym

Rys. VIII/5. Wykrojnik z prowadzeniem stempla w płycie prowadzącej (skrzynkowy): 1 - płyta głowicowa, 2 - płyta podstawowa, 3 - stempel, 4 - tulejka tnąca, 5 - płyta prowadząca, 6 - płyta stemplowa, 7 - kołek ustalający, 8 - śruba, 9 - czop

Rys. VIII/6. Budowa wykrojnika z prowadzeniem słupowym: 1 - płyta podstawowa, 2 - płyta głowicowa, 3 - słup prowadzący, 4 - tuleja prowadząca, 5 - płyta tnąca, 6 - stempel, 7 - płyta stemplowa, 8 - płyta spychacza, 9 - kołek ustalający, 10 - śruba, 11 - czop

Rys. VIII/7. Wykrojnik z prowadzeniem walcowym: 1 - korpus, 2 - suwak walcowy, 3 - tuleja prowadząca, 4 - stempel, 5 - płyta stemplowa, 6 - płyta spychacza, 7 - tulejka tnąca, 8 - czop sprzęgłowy

Rys. VIII/8. Porównanie konstrukcji wykrojników: a) wykrojnik pincetowy, b) wykrojnik z płytą prowadzącą (skrzynkowy), c) wykrojnik z prowadzeniem słupowym

Rys. VIII/9. Schemat konstrukcji wykrojnika jednoczesnego z prowadzeniem słupowym: 1 - czop, 2 - płyta głowicowa, 3 - słup prowadzący, 4 - tuleja prowadząca, 5 - płyta podstawowa, 6 - stempel wykrawający otwór, 7 - płyta tnąca dla zewnętrznej linii cięcia, 8 - stempel dla zewnętrznej linii cięcia (płyta tnąca dla otworu), 9 - płyta stemplowa, 10 - przekładka, 11 - wypychacz, 12 - kołek, 13 - płyta spychacza, 14 - sprężyna, 15 - śruba, 16 - trzpień wypychacza, 17 - elementy łączące

Rys. VIII/10. Schemat konstrukcji wykrojnika wielotaktowego z prowadzeniem w płycie prowadzącej: 1 - płyta głowicowa, 2 - płyta podstawowa, 3 - stempel dla zewnętrznej linii cięcia, 4 - pilot, 5 - stempel wykrawający otwór, 6 - płyta tnąca, 7 - płyta stemplowa, 8 - przekładka, 9 - płyta prowadząca (spełniająca również rolę spychacza), 10 - listwy prowadzące, 11 - czop, 12 - elementy ustalające i łączące (kołki i śruby); D - odległość między listwami prowadzącymi

Rys. VIII/11. Przykłady rozmieszczenia wykrojów w taśmie: 1, 2 - układy proste, 3, 4 - układy pochyłe, 5, 6 - układy naprzemianległe, 7, 8 - układy złożone; 1, 3, 5, 7 - wykrawanie z odpadem, 4 - wykrawanie ze zmniejszonym odpadem, 2, 6, 8 - wykrawanie bez odpadu

Rys. VIII/12. Przykłady rozmieszczenia wykrojów w taśmie: 1, 2 - układy wielorzędowe, 3, 4 - układy z wycinaniem odstępów; 1, 3 - z odpadem, 2, 4 - ze zmniejszonym odpadem, H - skok podawania taśmy

Rys. VIII/14. Wykrawanie wielotaktowe przedmiotu w kształcie „T” z otworem w układzie prostym z odpadem - przykłady rozmieszczenia stempli

Rys. VIII/15. Wykrawanie wielotaktowe przedmiotu w kształcie „T” z otworem w układzie prostym ze zmniejszonym odpadem - przykłady rozmieszczenia stempli

Rys. VIII/16. Schemat kinematyczny prasy mimośrodowej: 1 - silnik elektryczny, 2 - przekładnia pasowa, 3 - koło zamachowe, 4 - sprzęgło cierne, 5 - wał główny, 6 - tuleja mimośrodowa, 7 - sprzęgło kłowe, 8 - korbowód, 9 - łącznik, 10 - hamulec, 11 - sprężyna hamulca, 12 - suwak, 13 - belka wyrzutnika, 14 - prowadnice, 15 - łożyska, 16 - stół; strzałkami zaznaczono wlot sprężonego powietrza do cylindrów pneumatycznych docisku sprzęgła i luzownika hamulca

Rys. VIII/17. Schemat działania mechanizmu mimośrodowego: ustawienia tulei mimośrodowej przy minimalnym (a) i maksymalnym skoku skoku (b); 1 - wykorbienie wału prasy, 2 - tuleja mimośrodowa, 3 - korbowód, 4 - sprzęgło łączące wał z tuleją mimośrodową

Rys. VIII/18. Schemat korpusu wysięgowego prasy mimośrodowej i główne wymiary przestrzeni roboczej: w - wysięg, W - największa wysokość przestrzeni roboczej (odległość suwaka w górnym martwym punkcie od płyty stołu przy maksymalnym skoku i minimalnej długości korbowodu), M - nastawność suwaka (zakres możliwej zmiany długości korbowodu), liniami: cienką i przerywaną pokazano elementy korpusu przechylnego

Rys. VIII/19. Przesunięcie s osi stempla względem płyty tnącej wskutek odkształceń kątowych korpusu wysięgowego: h - odległość krawędzi płyty tnącej od stołu prasy (przy h = h₀: s = 0); Θ₁, Θ₂ - kąty ugięcia suwaka i stołu prasy,

Rys. VIII/21. Przebiegi zależności siły od drogi suwaka prasy w różnych procesach kształtowania plastycznego na tle wykresu nacisków dopuszczalnych P_dop(a) prasy korbowej lub mimośrodowej (dla maksymalnego skoku): 1 - wykrawanie, 2 - gięcie z dotłaczaniem lub kucie matrycowe, 3 - płytkie ciągnienie, 4 - głębokie ciągnienie, 5 - wyciskanie współbieżne; suwak prasy przemieszcza się przeciwnie do osi a (w kierunku DPZ)

Rys. VIII/22. Schemat budowy prasy automatycznej z dolnym napędem: 1 - płyta górna, 2, 3 - korpus, 4 - kolumny, 5 - wał główny, 6 - koło zamachowe ze sprzęgłem, 7 - hamulec, 8 - korbowody, 9 - sworznie, 10 - poprzeczka, 11 - podajniki walcowe, 12 - taśma

Rys. VIII/24. Schemat podawania taśmy za pomocą tłocznika podczas wykrawania na prasach automatycznych szybkobieżnych bezkorbowodowych: a) pozycja początkowa, maksymalne oddalenie stempla i płyty tnącej, b) uchwycenie taśmy przez krawędzie tnące i rozpoczęcie wykrawania, c) zakończenie wykrawania przy maksymalnym zbliżeniu stempla i płyty tnącej, d) zepchnięcie taśmy ze stempla; 1 - stempel, 2 - matryca, 3 - płyta spychacza, 4 - taśma, H - skok podawania

Rys. VIII/26. Schemat wykrawania dokładnego z poprzecznym ściskaniem (a) i kształt grani dociskacza (b): 1 - stempel, 2 - dociskacz z granią klinową, 3 - płyta tnąca, 4 - przeciwstempel, 5 - taśma

Rys. VIII/27. Schemat tłocznika do wykrawania dokładnego z termicznym ściskaniem: 1 - stempel, 2 - płyta tnąca, 3 - przeciwstempel (wyrzutnik), 4 - materiał wykrawany, 5 - urządzenie do chłodzenia obrzeża materiału natryskiem wodnym, 6 - płyta głowicowa, 7 - sprężyna wywołująca siłę przeciwdocisku i powodująca wypychanie wyrobu z płyty tnącej, 8 - sprężyny, 9 - doprowadzenie wody chłodzącej, 10 - płyta podstawowa

Rys. VIII/28. Schemat specjalnego mechanizmu napędowego prasy mechanicznej do wykrawania dokładnego (a) i przemieszczenie jej suwaka w funkcji czasu (krzywa 1) w porównaniu z prasą z mechanizmem korbowym (krzywa 2) pracującą z tą samą wydajnością (b); T - czas trwania jednego cyklu pracy, h - odległość krawędzi tnących od DPZ, S - skok suwaka; predkości stempli w momencie rozpoczęcia wykrawania wynoszą odpowiednio:

Rys. VIII/29. Przebieg wykrawania dokładnego na prasie wielokrotnego działania z dolnym napędem: I - VII - kolejne fazy cyklu roboczego prasy; 1 - płyta tnąca, 2 i 6 - przeciwstemple, 3 i 4 - stemple wykrawające (stempel 4 spełnia również rolę tulejki tnącej dla stempla 3), 5 - płyta dociskacza z granią klinową, 7 - taśma, 8 - wyrób wykrawany, 9 - odpad

Rys. VIII/31. Wykrojniki nożowe: a) do otworów, b) do zarysu zewnętrznego, c) jednoczesny, d) z taśmy stalowej (do zarysu zewnętrznego); 1 - stempel, 2 - wypychacz, 3 - płyta stemplowa, 4 - głowica z czopem, 5 - sprężyna wypychacza, 6 - krawędź tnąca

Rys. VIII/32. Wykrawanie gumą (a, b) i na podłożu z plastycznego metalu (c): a) przyrząd w położeniu otwartym - materiał wykrawany ułożony na wzorniku, b) ściśnięcie poduszki gumowej na prasie powoduje obcięcie obrzeża materiału na krawędzi tnącej wzornika; 1 - oprawa, 2 - poduszka gumowa, 3 - materiał wykrawany, 4 - wzornik, 5 - podstawa, 6 - odpad, 7 - stempel, 8 - podkładka z miękkiego metalu (np. z aluminium), 9 - wyrób wykrawany (oddziela się od podkładki (8) przy jej prostowaniu)

g_c

s

6

3

Powierzchnia (strefa) pękania

2

3

4

4

Powierzchnia (strefa) cięcia

b)

a)

g_p

g

g_c

g_c

g_p

g

g_cw

Krawędzie tnące

2

1

5

1

8

9

7

1

7

5

8

6

10

11

9

4

3

2

8

1

2

7

6

4

3

5

1

2

3

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

4

A

A

A - A

1

2

5

3

6

7

8

9

10

12

11

12

4

P(s)

g + δ

s

P_w

Rys. VIII/4. Wykres siły P w funkcji drogi stempla s przy wykrawaniu - pole zakreskowane przedstawia pracę wykrawania; S - skok suwaka prasy

Wyrób wykrawany

1

2

3

4

5

6

7

8

b

a

a₁

b₁

a₁

b₁

1

2

H

H

3

4

3(C+a)

C

2(C+a)

3(C+a)

a

2(C+a)

h = C+a

C

g

Rys. VIII/13. Rozmieszczenie stempli przy wykrawaniu wielotaktowo - wielokrotnym z odpadem po dwa przedmioty na raz; skok podawania taśmy: H = 2(C + a)

Stemple do przycinania brzegów taśmy

(noże boczne)

Przedmiot wykrawany

S

B

a + C

C

A

D



1

4

2

3

a)

b)

e

W

Oś tulei mimośrodowej

Oś wykorbienia wału prasy

W

e

r

H = 2(r+e)

e

r

H = 2(r-e)

1

A

W

6

A_s

A

M

w

15

B_s

A - A

10

7

9

8

14

e

4

r

13

12

11

5

2

3

16

Oś prostopadła do płyty stołu

Oś suwaka

O

s

h

h₀

Θ₁

Θ₂

a)

a

DPZ



S

b)

_N

a/S

^

0,5

0,37

0,25

0,15

0,07

0,017

0

90

75

60

45

30

15

0

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

P/P_N

GPZ

5

2

1

Rys. VIII/20. Mechanizm korbowy (a) i wykres nacisków dopuszczalnych prasy mimośrodowej (b); linie ciągłe 1 - 4 i osie układu współrzędnych wyznaczają pola, w których powinien zmieścić się wykres zależności siły od drogi suwaka (zakreskowano pole dla największego skoku suwaka prasy S_max)

P_dop(a)

4

P_N

a

P

0,5 S

0,4 S

0,3 S

0,2 S

0,1 S

a = 0,07 S (przy S = S_max i _N = 30^o)

0

M_s

S_max

S_min

1

2

3

4

P

P

D

P_dop/P_N ()

dla S = S_max

3

6

11

10

2

9

8

5

7

3

12

4

1

b)

a)

2

10

4

3

1

d)

c)

H

9

5

8

5

7

6

4

a)

h

Rys. VIII/23. Uproszczony schemat kinematyczny szybkobieżnej prasy automatycznej bezkorbowodowej: 1 - silnik elektryczny, 2 - przekładnia pasowa, 3 - przekładnia zębata, 4 - wały, 5 - suwaki, 6 - słupy prowadzące suwaki względem siebie, 7 - koło zamachowe z układem sprzęgło - hamulec

b

45^o

30^o

4

2

1

3

1

3

2

II

I

9

8

V

7

4

5

6

I

VII

VI

IV

III

7

c)

b)

a)

3

4

5

6

2

1

Rys. VIII/30. Prowadnice toczne wykrojników precyzyjnych: a) prowadnica kulkowa, b) fragment prowadnicy rolkowej; 1 - płyta głowicowa, 2 - szczelina wypełniona przy montażu tworzywem chemoutwardzalnym, 3 - tuleja, 4 - słup prowadzący, 5 - koszyczek z kulkami, 6 - rolka o specjalnym zarysie

4

3

a)

6

5

4

3

2

1

b)

d)

a)

b)

c)

3

4

2

1

5

0,05

b)

a)

b)

c)

2

1

6

5

4

4

3

1

3

2

GPZ

DPZ

₂

₁

t

T

2

1

S

h

a)

Suwak

Wał napędowy

Przekładnia zębata

b)

9

6

8

5

6

7

---