Rys. VIII/2. Przebieg procesu wykrawania przy luzie zbliżonym do otymalnego: 1 - stempel, 2 - płyta tnąca, 3 - element wykrawany, 4 - pozostała część materiału wykrawanego (odpad)
Strefy cięcia Strefy pękania
Rys. VIII/3. Wygląd powierzchni przecięcia po wykrawaniu: a) przy luzie zbliżonym do optymalnego, b) przy luzie zmniejszonym
Rys. VIII/5. Wykrojnik z prowadzeniem stempla w płycie prowadzącej (skrzynkowy): 1 - płyta głowicowa, 2 - płyta podstawowa, 3 - stempel, 4 - tulejka tnąca, 5 - płyta prowadząca, 6 - płyta stemplowa, 7 - kołek ustalający, 8 - śruba, 9 - czop
Rys. VIII/6. Budowa wykrojnika z prowadzeniem słupowym: 1 - płyta podstawowa, 2 - płyta głowicowa, 3 - słup prowadzący, 4 - tuleja prowadząca, 5 - płyta tnąca, 6 - stempel, 7 - płyta stemplowa, 8 - płyta spychacza, 9 - kołek ustalający, 10 - śruba, 11 - czop
Rys. VIII/7. Wykrojnik z prowadzeniem walcowym: 1 - korpus, 2 - suwak walcowy, 3 - tuleja prowadząca, 4 - stempel, 5 - płyta stemplowa, 6 - płyta spychacza, 7 - tulejka tnąca, 8 - czop sprzęgłowy
Rys. VIII/8. Porównanie konstrukcji wykrojników: a) wykrojnik pincetowy, b) wykrojnik z płytą prowadzącą (skrzynkowy), c) wykrojnik z prowadzeniem słupowym
Rys. VIII/9. Schemat konstrukcji wykrojnika jednoczesnego z prowadzeniem słupowym: 1 - czop, 2 - płyta głowicowa, 3 - słup prowadzący, 4 - tuleja prowadząca, 5 - płyta podstawowa, 6 - stempel wykrawający otwór, 7 - płyta tnąca dla zewnętrznej linii cięcia, 8 - stempel dla zewnętrznej linii cięcia (płyta tnąca dla otworu), 9 - płyta stemplowa, 10 - przekładka, 11 - wypychacz, 12 - kołek, 13 - płyta spychacza, 14 - sprężyna, 15 - śruba, 16 - trzpień wypychacza, 17 - elementy łączące
Rys. VIII/10. Schemat konstrukcji wykrojnika wielotaktowego z prowadzeniem w płycie prowadzącej: 1 - płyta głowicowa, 2 - płyta podstawowa, 3 - stempel dla zewnętrznej linii cięcia, 4 - pilot, 5 - stempel wykrawający otwór, 6 - płyta tnąca, 7 - płyta stemplowa, 8 - przekładka, 9 - płyta prowadząca (spełniająca również rolę spychacza), 10 - listwy prowadzące, 11 - czop, 12 - elementy ustalające i łączące (kołki i śruby); D - odległość między listwami prowadzącymi
Rys. VIII/11. Przykłady rozmieszczenia wykrojów w taśmie: 1, 2 - układy proste, 3, 4 - układy pochyłe, 5, 6 - układy naprzemianległe, 7, 8 - układy złożone; 1, 3, 5, 7 - wykrawanie z odpadem, 4 - wykrawanie ze zmniejszonym odpadem, 2, 6, 8 - wykrawanie bez odpadu
Rys. VIII/12. Przykłady rozmieszczenia wykrojów w taśmie: 1, 2 - układy wielorzędowe, 3, 4 - układy z wycinaniem odstępów; 1, 3 - z odpadem, 2, 4 - ze zmniejszonym odpadem, H - skok podawania taśmy
Rys. VIII/14. Wykrawanie wielotaktowe przedmiotu w kształcie „T” z otworem w układzie prostym z odpadem - przykłady rozmieszczenia stempli
Rys. VIII/15. Wykrawanie wielotaktowe przedmiotu w kształcie „T” z otworem w układzie prostym ze zmniejszonym odpadem - przykłady rozmieszczenia stempli
Rys. VIII/16. Schemat kinematyczny prasy mimośrodowej: 1 - silnik elektryczny, 2 - przekładnia pasowa, 3 - koło zamachowe, 4 - sprzęgło cierne, 5 - wał główny, 6 - tuleja mimośrodowa, 7 - sprzęgło kłowe, 8 - korbowód, 9 - łącznik, 10 - hamulec, 11 - sprężyna hamulca, 12 - suwak, 13 - belka wyrzutnika, 14 - prowadnice, 15 - łożyska, 16 - stół; strzałkami zaznaczono wlot sprężonego powietrza do cylindrów pneumatycznych docisku sprzęgła i luzownika hamulca
Rys. VIII/17. Schemat działania mechanizmu mimośrodowego: ustawienia tulei mimośrodowej przy minimalnym (a) i maksymalnym skoku skoku (b); 1 - wykorbienie wału prasy, 2 - tuleja mimośrodowa, 3 - korbowód, 4 - sprzęgło łączące wał z tuleją mimośrodową
Rys. VIII/18. Schemat korpusu wysięgowego prasy mimośrodowej i główne wymiary przestrzeni roboczej: w - wysięg, W - największa wysokość przestrzeni roboczej (odległość suwaka w górnym martwym punkcie od płyty stołu przy maksymalnym skoku i minimalnej długości korbowodu), M - nastawność suwaka (zakres możliwej zmiany długości korbowodu), liniami: cienką i przerywaną pokazano elementy korpusu przechylnego
Rys. VIII/19. Przesunięcie s osi stempla względem płyty tnącej wskutek odkształceń kątowych korpusu wysięgowego: h - odległość krawędzi płyty tnącej od stołu prasy (przy h = h0: s = 0); Θ1, Θ2 - kąty ugięcia suwaka i stołu prasy,
Rys. VIII/21. Przebiegi zależności siły od drogi suwaka prasy w różnych procesach kształtowania plastycznego na tle wykresu nacisków dopuszczalnych Pdop(a) prasy korbowej lub mimośrodowej (dla maksymalnego skoku): 1 - wykrawanie, 2 - gięcie z dotłaczaniem lub kucie matrycowe, 3 - płytkie ciągnienie, 4 - głębokie ciągnienie, 5 - wyciskanie współbieżne; suwak prasy przemieszcza się przeciwnie do osi a (w kierunku DPZ)
Rys. VIII/22. Schemat budowy prasy automatycznej z dolnym napędem: 1 - płyta górna, 2, 3 - korpus, 4 - kolumny, 5 - wał główny, 6 - koło zamachowe ze sprzęgłem, 7 - hamulec, 8 - korbowody, 9 - sworznie, 10 - poprzeczka, 11 - podajniki walcowe, 12 - taśma
Rys. VIII/24. Schemat podawania taśmy za pomocą tłocznika podczas wykrawania na prasach automatycznych szybkobieżnych bezkorbowodowych: a) pozycja początkowa, maksymalne oddalenie stempla i płyty tnącej, b) uchwycenie taśmy przez krawędzie tnące i rozpoczęcie wykrawania, c) zakończenie wykrawania przy maksymalnym zbliżeniu stempla i płyty tnącej, d) zepchnięcie taśmy ze stempla; 1 - stempel, 2 - matryca, 3 - płyta spychacza, 4 - taśma, H - skok podawania
Rys. VIII/26. Schemat wykrawania dokładnego z poprzecznym ściskaniem (a) i kształt grani dociskacza (b): 1 - stempel, 2 - dociskacz z granią klinową, 3 - płyta tnąca, 4 - przeciwstempel, 5 - taśma
Rys. VIII/27. Schemat tłocznika do wykrawania dokładnego z termicznym ściskaniem: 1 - stempel, 2 - płyta tnąca, 3 - przeciwstempel (wyrzutnik), 4 - materiał wykrawany, 5 - urządzenie do chłodzenia obrzeża materiału natryskiem wodnym, 6 - płyta głowicowa, 7 - sprężyna wywołująca siłę przeciwdocisku i powodująca wypychanie wyrobu z płyty tnącej, 8 - sprężyny, 9 - doprowadzenie wody chłodzącej, 10 - płyta podstawowa
Rys. VIII/28. Schemat specjalnego mechanizmu napędowego prasy mechanicznej do wykrawania dokładnego (a) i przemieszczenie jej suwaka w funkcji czasu (krzywa 1) w porównaniu z prasą z mechanizmem korbowym (krzywa 2) pracującą z tą samą wydajnością (b); T - czas trwania jednego cyklu pracy, h - odległość krawędzi tnących od DPZ, S - skok suwaka; predkości stempli w momencie rozpoczęcia wykrawania wynoszą odpowiednio:
Rys. VIII/29. Przebieg wykrawania dokładnego na prasie wielokrotnego działania z dolnym napędem: I - VII - kolejne fazy cyklu roboczego prasy; 1 - płyta tnąca, 2 i 6 - przeciwstemple, 3 i 4 - stemple wykrawające (stempel 4 spełnia również rolę tulejki tnącej dla stempla 3), 5 - płyta dociskacza z granią klinową, 7 - taśma, 8 - wyrób wykrawany, 9 - odpad
Rys. VIII/31. Wykrojniki nożowe: a) do otworów, b) do zarysu zewnętrznego, c) jednoczesny, d) z taśmy stalowej (do zarysu zewnętrznego); 1 - stempel, 2 - wypychacz, 3 - płyta stemplowa, 4 - głowica z czopem, 5 - sprężyna wypychacza, 6 - krawędź tnąca
Rys. VIII/32. Wykrawanie gumą (a, b) i na podłożu z plastycznego metalu (c): a) przyrząd w położeniu otwartym - materiał wykrawany ułożony na wzorniku, b) ściśnięcie poduszki gumowej na prasie powoduje obcięcie obrzeża materiału na krawędzi tnącej wzornika; 1 - oprawa, 2 - poduszka gumowa, 3 - materiał wykrawany, 4 - wzornik, 5 - podstawa, 6 - odpad, 7 - stempel, 8 - podkładka z miękkiego metalu (np. z aluminium), 9 - wyrób wykrawany (oddziela się od podkładki (8) przy jej prostowaniu)
gc
s
6
3
Powierzchnia (strefa) pękania
2
3
4
4
Powierzchnia (strefa) cięcia
b)
a)
gp
g
gc
gc
gp
g
gcw
Krawędzie tnące
2
1
5
1
8
9
7
1
7
5
8
6
10
11
9
4
3
2
8
1
2
7
6
4
3
5
1
2
3
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
4
A
A
A - A
1
2
5
3
6
7
8
9
10
12
11
12
4
P(s)
g + δ
s
Pw
Rys. VIII/4. Wykres siły P w funkcji drogi stempla s przy wykrawaniu - pole zakreskowane przedstawia pracę wykrawania; S - skok suwaka prasy
Wyrób wykrawany
1
2
3
4
5
6
7
8
b
a
a1
b1
a1
b1
1
2
H
H
3
4
3(C+a)
C
2(C+a)
3(C+a)
a
2(C+a)
h = C+a
C
g
Rys. VIII/13. Rozmieszczenie stempli przy wykrawaniu wielotaktowo - wielokrotnym z odpadem po dwa przedmioty na raz; skok podawania taśmy: H = 2(C + a)
Stemple do przycinania brzegów taśmy
(noże boczne)
Przedmiot wykrawany
S
B
a + C
C
A
D
1
4
2
3
a)
b)
e
W
Oś tulei mimośrodowej
Oś wykorbienia wału prasy
W
e
r
H = 2(r+e)
e
r
H = 2(r-e)
1
A
W
6
As
A
M
w
15
Bs
A - A
10
7
9
8
14
e
4
r
13
12
11
5
2
3
16
Oś prostopadła do płyty stołu
Oś suwaka
O
s
h
h0
Θ1
Θ2
a)
a
DPZ
S
b)
N
a/S
0,5
0,37
0,25
0,15
0,07
0,017
0
90
75
60
45
30
15
0
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
P/PN
GPZ
5
2
1
Rys. VIII/20. Mechanizm korbowy (a) i wykres nacisków dopuszczalnych prasy mimośrodowej (b); linie ciągłe 1 - 4 i osie układu współrzędnych wyznaczają pola, w których powinien zmieścić się wykres zależności siły od drogi suwaka (zakreskowano pole dla największego skoku suwaka prasy Smax)
Pdop(a)
4
PN
a
P
0,5 S
0,4 S
0,3 S
0,2 S
0,1 S
a = 0,07 S (przy S = Smax i N = 30o)
0
Ms
Smax
Smin
1
2
3
4
P
P
D
Pdop/PN ()
dla S = Smax
3
6
11
10
2
9
8
5
7
3
12
4
1
b)
a)
2
10
4
3
1
d)
c)
H
9
5
8
5
7
6
4
a)
h
Rys. VIII/23. Uproszczony schemat kinematyczny szybkobieżnej prasy automatycznej bezkorbowodowej: 1 - silnik elektryczny, 2 - przekładnia pasowa, 3 - przekładnia zębata, 4 - wały, 5 - suwaki, 6 - słupy prowadzące suwaki względem siebie, 7 - koło zamachowe z układem sprzęgło - hamulec
b
45o
30o
4
2
1
3
1
3
2
II
I
9
8
V
7
4
5
6
I
VII
VI
IV
III
7
c)
b)
a)
3
4
5
6
2
1
Rys. VIII/30. Prowadnice toczne wykrojników precyzyjnych: a) prowadnica kulkowa, b) fragment prowadnicy rolkowej; 1 - płyta głowicowa, 2 - szczelina wypełniona przy montażu tworzywem chemoutwardzalnym, 3 - tuleja, 4 - słup prowadzący, 5 - koszyczek z kulkami, 6 - rolka o specjalnym zarysie
4
3
a)
6
5
4
3
2
1
b)
d)
a)
b)
c)
3
4
2
1
5
0,05
b)
a)
b)
c)
2
1
6
5
4
4
3
1
3
2
GPZ
DPZ
2
1
t
T
2
1
S
h
a)
Suwak
Wał napędowy
Przekładnia zębata
b)
9
6
8
5
6
7