A1. Równanie bilansu promieniowania powierzchni Ziemi (objaśnij składowe)

Rn = (I sin h + i) x (1 - A) - Ee

Rn - bilans promieniowania powierzchni czynnej

(I sin h + i) x (1 - A) - promieniowanie całkowite pochłonięte przez pow. Ziemi

Ee - promieniowanie efektywne

I - promieniowanie bezpośrednie na powierzchnię prostopadłą

i - promieniowanie rozproszone

h - wysokość Słońca nad horyzontem

A - albedo (stosunek ilości promieniowania odbitego do ilości promieniowania padającego)

A2. Stała słoneczna (definicja)

Stała słoneczna- ilość energii promienistej Słońca, docierająca do górnej granicy atmosfery na płaszczyznę jednostkową (1m²) prostopadłą do promieni słonecznych.

A3. Wymień chmury piętra niskiego

• Stratocumulus Sc (kłębiasto- warstwowe)

• Stratus St (niskie- warstwowe)

• Cumulus Cu (kłębiaste)

• Cumulonimbus Cb (kłębiaste- deszczowe)

A4. Typy rocznego przebiegu temperatur powietrza w zależności od czasu występowania ekstremów.

• Równikowy- małe amplitudy, 2 maksima, 2 minima (średnie roczne amplitudy wynoszą: 3⁰C- oceany, 7^oC- lądy).

• Zwrotnikowy- 1 maksimum, 1 minimum (średnie roczne temperatury wynoszą: 5⁰C- oceany, 20⁰C- lądy).

• Typ strefy umiarkowanej- 1 maksimum, 1 minimum (średnie roczne amplitudy wynoszą: 15⁰C- oceany, 40⁰C- lądy).

• Typ strefy podbiegunowej- za kołem podbiegunowym najniższe temperatury pod koniec nocy polarnej, najwyższe w połowie lata polarnego, średnie roczne amplitudy wynoszą: 20-25⁰C- morza, 40-50⁰C- lądy.

A5. Co oznacza konwergencja i dywergencja

Konwergencja (inaczej zbieżność)- występuje w obszarach gdzie linie prądu zbiegają się i następuje zagęszczenie powietrza. Zagęszczenie powietrza pojawi się także w obszarach spadku prędkości wiatru. Dopływ powietrza jest tam większy niż jego odpływ.

Dywergencja (inaczej rozbieżność)- występuje w obszarach, w których powietrze rozpływa się. Dywergencja jest dodatnia nie tylko, gdy linie prądu rozchodzą się w różne strony, ale także w obszarach, w których prędkość wiatru rośnie. Wówcza spływ masy powietrza zachodzi wolniej niż jej odpływ.

A6. Podaj cechy bryzy marskiej i lądowej

Bryza- wiatr wiejący na wybrzeżu morskim. Zmiany kierunku wiatru, występujące w rytmie dobowym, wywołane są różnicami w nagrzewaniu się lądu i morza. W dzień ląd nagrzewa się szybciej niż woda, dlatego cieplejsze powietrze nad lądem unosi się, a na jego miejsce pojawia się chłodniejsze i wilgotniejsze powietrze znad morza.

Bryza morska (dzienna):

- wieje od morza w kierunku lądu

- powietrze chłodne i wilgotne

Bryza lądowa (nocna):

- wieje od lądu w kierunku morza

- powietrze chłodne i suche

A7. Wymień główne masy powietrza i fronty klimatologiczne w atmosferze

Główne masy powietrza:

• - powietrze arktyczne (PA)

• - powietrze polarne (PP)

• - powietrze zwrotnikowe (PZ)

• - powietrze równikowe (PR)

Fronty klimatologiczne w atmosferze:

• - front arktyczny

• - front antarktyczny

• - fronty polarne

• - fronty zwrotnikowe

A8. Narysuj rodzaje układów ciśnienia w atmosferze

NIŻ WYŻ

ZATOKA NISKIEGO WYSOKIEGO KLIN

CIŚNIENIA

BRUZDA NISKIEGO WYSOKIEGO WAŁ

CIŚNIENIA

SIODŁO

B1. Równanie bilansu cieplnego powierzchni Ziemi (objaśnij składowe)

Rn = G + P + LE

Rn - bilans promieniowania

G - strumień ciepła przewodzonego w gruncie

P - strumień ciepła odczuwalnego w atmosferze - ruchy turbulencyjne

LE - ciepło utajone (pochłonięte lub uwolnione na pow. czynnej; L - ciepło parowania, E - masa wyparowana i kondensacji)

Strumienie Rn i G skierowane są w dół (to znaczy, że przeważa promieniowanie z atmosfery, że więcej jest pochłonięte niż strat ciepła)

Strumienie P i LE skierowane są ku górze.

B2. Podaj definicję albedo promieniowania

Albedo promieniowania (A)- stosunek ilości promieniowanie odbitego (I_r) do ilości promieniowania padającego (I_c). Wyrażone jest ono najczęściej w procentach:

A= I_r x I_c^-1 x 100%

B3. Wymień chmury piętra średniego i wysokiego

1. piętro wysokie:

• Cirrus Cr (pierzaste)

• Cirrocumulus Cc (kłębiasto- pierzaste)

• Cirrostratus Cs (warstwowo- pierzaste)

2. piętro średnie:

• Altocumulus Ac (średnie- kłębiaste)

• Altostratus As (średnie- warstwowe)

• Nimbostratus Ns ( warstwowe- deszczowe)

B4. Typ rocznego przebiegu opadów atmosferycznych w zależności od czasu występowania ekstremów.

• Typ równikowy (φ10⁰-25⁰S)- charakteryzuje się dwoma okresami z obfitymi opadami pochodzenia konwekcjanalnego, w okresie równonocy (deszcze zenitalne),oddzielone okresami stosunkowo suchymi (sumy roczne opadów 1000-3000mm, ale w górach- Indonezja 7000mm, Kolumbia 8000mm, Kamerun 9500mm).

• Typ zwrotnikowy (φ 10⁰-25⁰ obu półkul)- w miarę zbliżania się do zwrotników , dwa okresy wysokich, stopniowo malejących opadów zbliżają się od siebie i dają na zwrotnikach jako wyraźne maksimum (deszcze zenitalne) pozostała część roku obejmuje okres suchy (sumy roczne opadów 1400- 2000mm).

• Typ monsunów zwrotnikowych- występuje w strefie międzyzwrotnikowej, zwłaszcza na wschodnich wybrzeżach kontynentów (Indie- Bombaj 2000mm, Kalkuta 1800mm, pd.- wsch. Chiny, pn. Australia- Darwin 1500mm, wybrzeża zatoki Gwinejskiej 3600mm), najbardziej nawiedzane przez opady są przedpola Himalajów- prowincja Assam (Czerrapundzi 12000mm).

• Typ podzwrotnikowy (φ25^o-40⁰ obu półkul)- występują dwa podtypy:

a). wybitnie suchy (pustynie podzwrotnikowe), o znikomych opadach, bez wyraźnego przebiegu rocznego (sumy roczne poniżej 100mm, maksymalnie 250mm)

b). śródziemnomorski- z wyraźną porą wilgotną zimową lub jesienną i suchą porą letnią (sumy roczne opadów 400- 800mm).

• W szerokościach umiarkowanych dominują na ogół opady pochodzenia cyklonalnego (φ 40⁰- 60⁰ obu półkul), wyróżniamy tutaj dwa typy przebiegu:

a). oceaniczny- charakterystyczny dla wybrzeży strefy umiarkowanej, opady rozłożone w ciągu roku równomiernie, z lekko zaznaczonym maksimum na przełonie jesieni i zimy, minimum na wiosnę, albo też z wyraźną przewagą zimowych (sumy roczne opadów 600- 900mm, góry 1500- 2000mm).

b). lądowy z wyraźnym maksimum w okresie lata (opady cyklonalne i konwekcyjne) i minimum w okresie zimy (sumy roczne opadów 250- 500mm).

• Typ monsunów strefy umiarkowanej- szczególnie charakterystyczny dla wschodnich wybrzeży Azji. Przebieg opadów zbliżony do typu lądowego, lecz kontrast między deszczowym latem i suchą zimą zarysowuje się ostrzej (sumy roczne opadów 500- 600mm).

• W szerokościach wysokich- opady pochodzenia cyklonalnego wykazują również w przebiegu rocznym zróżnicowanie, dając dwa typy:

a). polarny lądowy- z maksimum letnim (większa zawartość pary wodnej, większa wodność chmur, nagrzanie podłoża- prądy wstępujące), sumy roczne opadów 200- 300mm, Grenlandia.

b). polarny oceaniczny- z maksimum zimą (silniejsza działalność cyklonalna), sumy roczne opadów 300- 600mm, Spitsbergen.

B5. Co to jest konwekcja i adwekcja powietrza

Konwekcja - pionowy ruch powietrza: pionowe przenoszenie energii cieplnej, wyróżniamy konwekcję swobodną i wymuszoną

Adwekcja - poziomy ruch mas powietrza: przemieszczanie się i napływ jakiejś masy powietrza o odmiennych właściwościach niż powietrze zalegające nad danym terenem

B6. Cechy wiatru lodowcowego

• - wiatr katabatyczny grawitacyjny

• - charakter spadowy na skutek dużej gęstości powietrza

• - charakter antycyklonalny

• - niesie mroźne powietrze

• - wieje znad zimnych powierzchni lądolodu (pól firnowych i innych powierzchni śnieżnych i lodowcowych) ku sąsiadującym (cieplejszym) zbiornikom wodnym i dolinom

B7. Wymień rodzaje frontów atmosferycznych

• - front ciepły

• - front zimny

• - front zokludowany ( okluzja - zjawisko łączenia się frontów w jeden front wspólny - front chłodny dogania front ciepły i następuje połączenie w jeden front wspólny)

B8. Narysuj układ izobar w niżu i wyżu z układu linii prądów na półkuli północnej i południowej.

C1. Co oznacza w atmosferze stan równowagi stałej, chwiejnej i obojętnej

• Chwiejna ( t > γa )- tendencja do wznoszenia się i opadania powietrza, konwekcja termiczna

• Obojętna ( t = γa )- powietrze nie wykazuje tendencji do wznoszenia ani opadania, zachowuje się obojętnie

• Stała ( t < γa )- tendencja powrotu powietrza do pierwotnego położenia

C2. Co to jest promieniowanie efektywne

Promieniowanie efektywne E_e- różnica pomiędzy promieniowaniem powierzchni Ziemi E_z i promieniowaniem zwrotnym atmosfery E_a:

E_e = E_z - E_a

C3. Wymień elementy meteorologiczne (ciągłe i nieciągłe)

• Temperatura i wilgotność powietrza,

• Usłonecznienie

• Zachmurzenie i opad

• Ciśnienie powietrza

• Wiatr

• Zjawiska meteorologiczne: *hydrometeory (opady, rosa), *litometeory (zamiecie paskowe, burze piaskowe), *fotometeory (załamanie światła, tęcza), *elektrometeory (błyskawice)

C4. Stałe wyże i niże na półkuli północnej

• Wyż Azorski (Bermudzko-Azorski)

• Wyż Hawajski (Północnopacyficzny)

• Wyż Grenlandzki

• Niż Islandzki

C5. Co to jest cyklogeneza i cykloliza

Cyklogeneza- opisuje rozwój cyklonów średnich szerokości (powstawanie niżu barycznego) oraz cyklonów tropikalnych. Systemy niżów barycznych średnich szerokości czerpią energie z różnicy temperatur pomiędzy ciepłym i zimnym powietrzem Na płaszczyźnie pomiędzy cieplejszym i zimniejszym powietrzem rozwijają się zaburzenia, które prowadzą do wślizgiwania się cieplejszego powietrza nad powietrze zimniejsze). Natomiast ruch tego zaburzenia na zachód powoduje, że obserwujemy cykl zimnego- ciepłego- zimnego powietrza. Z cyklogenezą związane jest zjawisko powstawania frontów atmosferycznych

Cykloliza- proces zanikania cyklonów

C6. Cechy wiatru fenowego

• suchy

• ciepły

• porywisty (często powoduje duże szkody)

• wiatr „spadający” z wierzchołków pasma górskiego

Powietrze przekraczając zaporę górską wznosi się po stoku dowietrznym i wilgotnoadiabatycznie ochładzając wytwarza chmurę i deszcze, przeszedłszy zaś przez grzbiet opada w dół, ogrzewając się suchoadiabatycznie do znacznie wyższej temperatury niż miało ją na tej samej wysokości po przeciwnej stronie gór.

C7. Główne obszary występowania cyklonów tropikalnych

Półkula Północna:

• Zatoka Bengalska i Morze Arabskie

• Zatoka Meksykańska i Morze Karaibskie

• Wsch. Część Oceanu Spokojnego

• Morza otaczające Azję Pd - wsch.

Półkula Południowa

• Ocean Indyjski

• Zach Wybrzeże Australii, wybrzeża Afryki Pd do Zach wybrzeży Australii

• Zach część Oceanu Spokojnego (na wsch od Nowej Gwinei).

C8. Narysuj przekrój pionowy frontu ciepłego

D1. Parametry wilgotności

• Prężność aktualna (e)- ciśnienie wywierane przez aktualnie zawartą parę wodną w powietrzu (mm, Hg, hPa)

• Prężność maksymalna (E)- największe ciśnienie wywierane przez parę wodną wzglądem płaskiej powierzchni wody w danej temperaturze, prężność pary nasyconej (mm, Hg, hPa)

• Wilgotność względna powietrza (f)- jest to stosunek prężności pary wodnej znajdującej się aktualnie w powietrzu w danej temperaturze do prężności pary wodnej nasyconej w tej samej temperaturze: f = e x E^-1 x 100%

• Niedosyt wilgotności powietrza (Δ)- różnica między prężnością pary wodnej nasyconej i prężnością pary wodnej znajdującej się aktualnie w powietrzu (mm, Hg, hPa): Δ = E - e

• Temperatura punktu rosy (t_d)- oznacza temperaturę do której należy ochłodzić powietrze przy stałej prężności pary wodnej, aby prężność aktualna paru wodnej stała się równa prężności maksymalnej (e = E), [⁰C]

• Wilgotność bezwzględna (d)- gęstość pary wodnej zawartej w powietrzu atmosferycznym, wyrażona jest liczbą gramów pary wodnej zawartej a 1m³ powietrza [ g x m³ ]: d = 216,7e x T^-1 gdzie

e- ciśnienie pary wodnej w hPa,

t- temperatura w Kelwinach

• Wilgotność właściwa (q)- to stosunek masy pary wodnej do całkowitej masy wilgotnego powietrza tzn. mieszaniny pary wodnej i suchego powietrza [ g x kg^-1 ]: q = 622e x (p - 0,378 x e )^-1 gdzie

e- ciśnienie pary wodnej w hPa

p- ciśnienie powietrza

• Stosunek zmieszania (r)- określany jest ilorazem masy pary wodnej i masy suchego powietrza w powietrzu wilgotnym [ g x kg^-1 ]: r = 0,622 x (p - e) ^-1

D2. Stała słoneczna

I_o = 1373 x m² lub I_o = 1,94 - 1,98 cal x cm^-2 x min^-1

D3. Promieniowanie całkowite- suma promieniowanie słonecznego bezpośredniego i rozproszonego. Jego natężenie określa się względem powierzchni poziomej i można go wyrazić wzorem: Ic = I x sinh + i

D4. Procesy klimatologiczne

• Obieg ciepła (różnicuje warunki termiczne na kuli ziemskiej):

• Dostawy energii słonecznej

• Promieniowanie cieplne

• Ruchy turbulencyjne (tarcie powietrza)

• Poprzez przemiany fazowe wody (parowanie, topnienie, kondensacja, krzepnięcie)

• Obieg wody (duży, mały)

• Ogólna cyrkulację atmosferyczną (różnice nagrzanej powierzchni Ziemi, różnice ciśnień)

D5. Stałe wyże i niże baryczne na półkuli południowej

• wyż Południowoatlantycki

• wyż Południowopacyficzny

• wyż Południowoindyjski

• okołoarktyczna Strefa Obniżonego Ciśnienia

D6. Frontogeneza i frontoliza

Frontogeneza - zjawisko formowania się frontów atmosferycznych

Frontoliza - proces zanikania frontów atmosferycznych.

D7. Bilans cieplny- to zestawienie ilości ciepła otrzymywanego przez powierzchnie Ziemi z zewnątrz i oddawanego przez nią w przestrzeń kosmiczną.

D8. Wiatr bora

• chłodny

• suchy

• o gwałtownych poruwach i dużej sile niszczenia

Związany jest z górami średniej wysokości przy wybrzeżach morskich, powoduje oziębienie i przymrozki. Wyróżniamy borę cyklonową i antycyklonową:

Bora antycyklonalna - nad kontynentem rozwija się układ wyżowy z chłodnym powietrzem, z którego spływa powietrze w stronę cieplejszego zbiornika wodnego.

Bora cyklonowa - powietrze zimne szybko przepływa przez góry i nad morzem gwałtownie wypycha powietrze ciepłe.

D9. Przyczyny powstawania tornad na różnych obszarach (Ameryka północna)

Trąba powietrzna (tornado) to wir powietrza ciągnący się od chmur Cb do powierzchni Ziemi

Najczęściej ma kształt ciemnego leja, którego szerszy koniec łączy się z chmurą. Powietrze obracając się w nim spiralnie unosi się jednocześnie i na górze rozpływa.

Występują często przed chłodnymi frontami, przy wtargnięciach zimnego powietrza arktycznego nad obszar środkowej części Ameryki Północnej. Rejonem najczęściej nawiedzanym przez tornada jest obszar pomiędzy Górami Skalistymi i Apallachami.

D10. Przekrój pionowy frontu chłodnego

A

Równanie bilansu promieniowania powierzchni Ziemi (objaśnij składowe)

Stała słoneczna ( definicja)

Wymień chmury pietra niskiego

Typy rocznego przebiegu temperatury powietrza w zależności od czasu występowania ekstremów

Co oznacza konwergencja i dywergencja

Podaj cechy bryzy morskiej i lądowej

Wymień główne masy powietrza i fronty klimatologiczne w atmosferze

Narysuj rodzaje układów ciśnienia w atmosferze

B

Równanie bilansu cieplnego pow. Ziemi ( objaśnij składowe)

Podaj definicję albedo promieniowania

Wymień chmury piętra średniego i wysokiego

Typy rocznego przebiegu opadów atmosferycznych w zależności od czasu występowania ekstremów

Co to jest konwekcja i adwekcja powietrza

Cechy wiatru lodowcowego

Wymień rodzaje frontów atmosferycznych

Narysuj układ izobar w niżu i wyżu z ukł. Linii prądów na półkuli północnej i południowej

C

Co oznacza w atmosferze stan równowagi stałej, chwiejnej i obojętnej

Co to jest promieniowanie efektywne

Wymień elementy meteorologiczne ( ciągłe i nieciągłe)

Stałe wyże i niże na półkuli północnej

Co to jest cyklogeneza i cykloliza

Cechy wiatru fenowego

Główne obszary występowania cyklonów tropikalnych

Narysuj przekrój pionowy frontu ciepłego

D

Parametry wilgotności

Stała słoneczna

Promieniowanie całkowite

Procesy klimatologiczne

Stałe wyże i niże baryczne na półkuli południowej

Frontogeneza i frontoliza

Bilans cieplny

Wiatr bora

Przyczyny powstawania tornad na różnych obszarach ( Ameryka północna)

Przekrój pionowy frontu chłodnego

1. Stała słoneczna - natężenie promieniowania słonecznego dochodzącego do górnej granicy atmosfery, na powierzchnię prostopadłą do promieni w czasie 1 minuty. Stała słoneczna wynosi w przybliżeniu 1370 W x m^-2, jej natężenie w ciągu roku może wahać się o ok. 4% ze względu na różną odległość ziemi od słońca.

2. Albedo - stosunek promieniowania odbitego do promieniowania docierającego do powierzchni ziemi (promieniowanie całkowite), wyrażany w procentach. Albedo zleży od rodzaju podłoża i charakteryzuje stopień w jakim dana powierzchnia odbija promieniowanie.

Albedo dla różnych powierzchni:

Lód 75-90%, łąka 10-20%, woda 5%

3. Promieniowanie bezpośrednie - promieniowanie docierające do ziemi bezpośrednio od słońca, jego udział maleje wraz z wzrostem zachmurzenia. Natężenie promieniowania bezpośredniego zależy od kąta padania promieni słonecznych I = I x sin h

4. Promieniowanie rozproszone - promieniowanie słoneczne, które w wyniku napotkania na niejednorodną optycznie atmosferę zmienia swój kierunek. W dni całkowitego zachmurzenia nie dochodzi do powierzchni ziemi promieniowanie bezpośrednie, jedynie promieniowanie rozproszone. i = a/λ⁴ *I λ

5. Promieniowanie całkowite - suma promieniowania bezpośredniego i rozproszonego docierającego do ziemi. Ic= Isinh +i

6. Promieniowanie efektywne - różnica pomiędzy promieniowaniem długofalowym emitowanym przez ziemię, a promieniowaniem zwrotnym atmosfery. Ee=Ez-Ea

7. Bilans promieniowania powierzchni Ziemi - przedstawia zyski/straty promieniowania powierzchni Ziemi. Promieniowanie całkowite pomniejszone o promieniowanie odbite (albedo) pomniejszone o promieniowanie efektywne.

Rn= (Isinh+i) * (1-A) -Ee

8. Bilans cieplny ziemi: przedstawia zestawienie zysków i strat ciepła ziemi

Q= Rn +/- P+/-G+/-LE Rn = P+G+LE Q=0

Rn - bilans promieniowania

P - energia utracona przez atmosferę

G - strumień ciepła przewodniego w gruncie

LE - energia utracona podczas parowania

9. Typy rocznego przebiegu temperatury:

• Równikowy; dwa razy temperatura maksymalna i dwa razy temperatura minimalna; bardzo niskie amplitudy

• Zwrotnikowy; 1 max, 1 min amplitudy roczne ląd 20, ocean 5

• Umiarkowany; 1 max , 1 min; amplitudy roczne ląd 40, ocean 15

• Polarny ; temperatura minimalna pod koniec nocy polarnej, temperatura maksymalna w środku dnia polarnego, amplitudy ląd 40, ocean 25

10 . Parametry wilgotności powietrza:

Prężność aktualna (e) - ciśnienie jakie wywiera w powietrzu znajdująca się w nim para

Prężność maksymalna (E)- maksymalne ciśnienie jakie może wywierać w powietrzu para wodna zanim nastąpi jej kondensacja

Wilgotność względna (f= e/E) - stosunek wilgotności aktualnej do wilgotności maksymalnej

Niedosyt wilgotności (Δ=E-e) - różnica między prężnością maksymalną a prężn. aktualną

Temperatura punktu rosy - temperatura w jakiej znajdująca się aktualnie w powietrzu para wodna wysycała by je i uległa by skropleniu

Wilgotność bezwzględna - ilość pary wodnej w gramach na kg powietrza suchego

Wilgotność właściwa- ilość pary wodnej w gramach na 1 kg powietrza wilgotnego

Stosunek mieszania - stosunek masy pary wodnej do masy powietrza suchego

11. Strefy opadów:

• Równikowa (10N-10S)dwie pory z maksimum opadów od 3-15 tys mm

• Zwrotnikowa (10-25 NS) 1400 - 2000 mm (wyraźna pora sucha)

• Zwrotnikowa monsunowa 1500 -2000 mm, opady letnie, max Charrapoungi nawet > 20 000 mm rocznie

• Podzwrotnikowa (25-40 NS) sucha 100 mm, wilgotna (śródziemnomorska) 400-800 mm, nasilenie zimą

• Umiarkowana (40-60NS) oceaniczna 600 - 900 mm ( do 2000 w górach) lądowa 250 -500 mm (lato)

• umiarkowana monsunowa 500 -600 mm

• polarna oceaniczna 600, lądowa 300 mm

12. Rodzaje wiatrów:

Geostroficzny: kształtowany przez poziomy gradient ciśnienia i siłę Coriollisa, siły te równoważą się przez co kierunek wiatru jest prostopadły o gradientu ciśnienia, a jego przebieg jednostajny liniowy, jego siła jest wprost proporcjonalna do gradientu ciśnienia

Gradientowy: kształtowany przez poziomy gradient, siłę odśrodkową, siłę Coriollisa, jego siła jest proporcjonalna do siły Coriolisa

Rzeczywisty: kształtowany przez poziomy gradient ciśnienia, siłę Coriolisa i siłę tarcia, jego siła zostaje zmniejszona o siłę tarcia, odchylenie kierunku wiatru w lewo od izobar

13. Siły kształtujące wiatr:

• poziomy gradient ciśnienia

• różnica gęstości powietrza (powietrze cięższe ma tendencje do spadania w dół, bardzo ważny czynnik przy wiatrach górskich i stokowych)

• siła Coriolisa (odchyla w kierunku wschodnim)

• siła odśrodkowa (nie występuje jeśli izobary są liniami równoległymi)

• siła tarcia ( zmniejsza prędkość wiatru)

• ukształtowanie powierzchni

14. Bryza - chłodny wiatr lokalny występujący na granicy morza (lub dużego jeziora) i lądu spowodowany różnicami barycznymi i termicznymi lądu i wody.

Bryza lądowa (nocna)

• wyż nad lądem,

• ląd szybciej się oziębia,

• niższa temperatura,

• wiatr suchy z lądu nad morze

Bryza morska (dzienna)

• wyż nad morzem

• morze wolniej się nagrzewa

• chłodniej nad morzem

• wiatr wilgotny z nad morza

15. Wiatry górskie i dolinne - wiatry lokalne wywołane różnicami barycznymi i termicznymi gór i doliny.

Wiatr górski (noc)

• wyższe partie szybciej tracą ciepło

• chłodne powietrze gęstnieje

• spływ grawitacyjny ku dolinom

• wiatr katabatyczny

Wiatr dolinny (dzień)

• dolina wolniej nagrzewa się niż stoki

• inwersja

• wznoszenie się głodnego powietrza po stokach

• wiatr anabatyczny

16. Front ciepły (AFRONT)

• ciepłe powietrze wślizguje się po chłodnym

• długie opady do 2 dni

• prędkość 20-30 km/h

• chmury Ci,Cs, As, Ns

17. Front chłodny

• powietrze zimne wypiera ciepłe

• powietrze ciepłe wznosi się powstaje Cb

• opady

• Ci, Cs, Sc, Ac Cu, Cb

18. Front okluzji - spotkanie dwóch frontów (trzech mas powietrza)

• typu chłodnego

Cb, As, Cs, Ci, Cu

• typu ciepłego

Cb, Ac, As, Ci, Cs

19. Organizacja i rozwój sieci meteorologicznej w Polsce i na świecie:

XVII/XVIII - początki prowadzenia stałych badań i obserwacji meteorologicznych

1878 - powstaje Międzynarodowa Organizacja Meteorologiczna

1950 - zmiana nazwy na WMO działa przy ONZ, ma ujednolicić pomiary co ułatwi porównywanie

WMO ma podległe:

• stacje światowe (Waszyngton, Moskwa, Melbourne)

• stacje kontynentalne (Praga, Kair, Paryż, Tokio)

• stacje krajowe (Warszawa, Wrocław, Kraków)

Światowe obserwacje satelitarne

• GOES EiW (USA)

• METEOSAT (Eurpa)

• INSAT (Indie)

• GOMS (Rosja)

• GMS (Japonia)

Stacje meteorologiczne w Polsce podległe IMiGW

Pięć rzędów :

I synoptyczne (8 razy dziennie odczyt)

II synoptyczne samoobsługowe (8 razy dziennie odczyt)

III klimatologiczne (pełne lub rozszerzaone) (3x dziennie 6,14, 18 Uniw)

IV posterunki meteorologiczne (temperatura, opad, obserwacja zjawisk, odczyt 3x dziennie)

V posterunki opadowe (opad + obserwacja zjawisk, odczyt raz dziennie)

8 - radarów (System Monitoringu i Ochrony Kraju)

3 stacje areologiczne - Legionowo, Wrocław , Łeba

60 hydro meteo

ponad 800 posterunków opadowych

ponad 150 posterunków meteorologicznych

20. Inwersja termiczna

Zamiast spadku temperatury wraz z wysokością wzrost. Warstwa cieplejsza nad warstwą chłodniejszą. Rodzaje inwersji:

Niska

• Radiacyjna ( z wypromieniowania)

• adwekcyjna (napłynięcie cieplejszej warstwy)

• śnieżna (ochłodzenie się warstwy dolnej od śniegu)

Wysoka

• frontowa

• z osiadania

• z wypromieniowania

Mieszana

21. Klasyfikacja chmur

Międzynarodowa klasyfikacja chmur 10 rodzajów, 14 gatunków, 8 typów

1. Cirrus

2. Cirrostratus

3. Cirrocumulus

4. Altostratus

5. Altocumulus

6. Nimbostratus

7. Stratus

8. Stratocumulus

9. Cumulus

10. Cumulonimbus

Chmury

Wysokie: Ci, Cs, Cc

Średnie: Ac, As, Ns

Niskie: St, Sc

Piętrowe: Cu, Cb

Geneza:

Konweksyjne: Cu, Cb

Falowe

22. Dywergencja, konwergencja

Konwergencja- ruchy wstępujące w niżach, zbieżność wiatrów ruch ku górze

Dywergencja - ruchy zstępujące w wyżach, rozbieżne

23. Równik termiczny - izoterma o najwyższej wartości, zawsze przebiega na półkuli N

24. Równik meteorologiczny - linia zbieżności pasatów, międzyzwrotnikowa strefa zbieżności

25. Wiatr bora - chłodny porywisty wiatr związany z nadmorskimi górami średnich wysokości, z lądu nad morze

26. Procesy klimatotwórcze

• cyrkulacja atmosfery

• obieg ciepła

• obieg wody

27. Poziom kondensacji

28. Synoptyka

29. Budowa atmosfery

30. Masy powietrza i fronty klimatotwórcze

31. Stany równowagi

32. Stopień baryczny

N

800

900

1000

W

1000

900

800

N

900

1000

1100

1020 1015

1020 1015 1015 1020

W

W

1010 1015 1015 1010

N

N

N

N

W

W

1200 1100

900

1000

1100

1200

1000

900

W

N

1010

1015

1020

1100

1000

900

N

---