Chirurgia - IV rok

Wyklad 2 26.02.2008

Choroby, zapalenia skóry i tkanki podskórnej

Ropne zapalenie skóry

Powstaje na skutek wtargnięcia bakterii ropotwórczych w skórę. W zależności od lokalizacji i głębokości, mogą powstawać:

- krosta - postura - należy do pierwotnych wykwitów skóry, mały wypełniony ropą pęcherzyk, umiejscowiony w naskórku, przy ujściu mieszka włosowego. Jeśli proces ten zajmuje większy obszar - liszaj - impatigo

Wniknięcie bakterii w skórę następuje wskutek otarcia, ukłucia, drobne powierzchowne zranienia skóry

Objawy - wierzchołek krosty jest wielkości ziarna prosa, żółty, otoczony czerwonym polem

Jest to cienka warstwa, szybko się rozpuszcza i wypływa zen ropa. Goi się szybko bez blizny.

Leczenie - żadne :D, ewentualnie można smarować maściami obojętnymi.

Zapalenie mieszka włosowego - foliculitis

Ropny stan zapalny mieszka włos z powstaniem krosty, powstaje na skutek zakażenia gronkowcowego.

Objawy - wokół włosa powstaje bolesna krosta, która goi się w ciągu kilku dni wraz z wypadnięciem włosa.

Trądzik - Acne

Zapalenie mieszka włos spowodowane zatkaniem jego przewodu wyprowadzającego. Wyrówna się:

- krostowaty

- grudkowaty

- stwardniały

Po pęknięciu powstaje drobna blizna.

Specyficzny trądzik np. powieki - zajęte gruczoły (Mola i Beinouma), mamy doczynienia z jęczmieniem - hordeolum

Grudkowe zapalenie gruczołu Beinouma - gradówka - chalasion

Główne przyczyny trądziku

- zadrapania

- otarcia

- uprząż

Czynniki wspomagające

- niedostateczne żywienie

- otyłość

- przewlekle schorzenia - cukrzyca, choroby nerek

Dodatkowo usposabiają leki stosowane na skore

Leczenie - usuniecie przyczyny, podawania środków dezynfekcyjnych

Czyrak - curunculus

Jest ostrym zapaleniem mieszka włos, gruczołu łojowego i pobliskich tkanek. Rozwija się twardy bolesny guz, który osiąga wielkość orzech włoskiego. To cos w środku ulega rozpuszczeniu na skutek działania toksyn bakt. Ognisko zapalne sięga do tkanki podskórnej. Wokół strefy martwicy powstaje wał ziarninowy powodujący oddzielenie obumarłej tkanki. W tym miejscu skora po pewnym miejscu pęka na skutek nagromadzenia się płynów, na zewnątrz wydostaje się ropa i obumarłe tkanki.

W to miejsce wytwarza się tkanka ziarninowa i pozostaje blizna.

Leczenie - pojedynczych czyraków, i nie dopuszczenie do powstawania nowych

Zastosowanie opatrunków z maścią łagodzącą ból,

Przy rozsianych - kąpiele antyseptyczne, opatrunki z maściami rozgrzewającymi

Leczenie chirurgiczne - ścinanie nożem całej widocznej części. Po usunięciu tk martwych i ropy - płukanie

Wspomagająco antybiotyk

Czyraczyca - furunculosis

Jest to wystąpienie wielu czyraków w roznych okolicach ciala, bardz rozprzestrzenianie się ich w pobliżu pierwszego. Najczęściej u psow w okolicy skory nosa, odbytu, faldu miedzypalcowego.

Zaawansowane stadium - ropnie, wysiek ropny, wypadanie włosa. Skora jest pogrubiona i twarda. Naskórek oddziela się od skory co powoduje powstawanie wielu kanałów. Skora zostaje podminowana.

Objawy - bolesność, podwyższenie temp. osowiałość, brak apetytu.

Przy nieliczeniu może dojść do zejścia śmiertelnego na skutek resorpcji ropy i obumarlych tkanek.

Leczenie - dlugie, nie zawsze skuteczne. Podajemy chemioterapeutyki, chirurgicznie - wycinamy cały czyrak aż do tkanek zdrowych. Opatrunek z maścią obojętną.

Czyrak mnogi

Duza ilość czyrakow na niewielkiej przestrzeni

Objawy - bol, podwyższenie temp, obfity rozpad tkanek, zaburzenia stanu ogolnego

Czyraczyca około odbytowa

Glownie u ON i dużych ras.

Róża

Dodatkowo procz tkanek zajmuje naczynia chłonne

Ropowica - phlegmona ***

Zapalenie tkanki lacznej, naczyn chłonnych wywolane przez bakterie ropotwórcze bądź gnilne. Może być surowicza, ropna lub gnilna zaleznie od patogenu. W zależności od umiejscowienia procesu wyroznia się ropowice podskorna, podpowiezniowa, miedzymiescniowa a wg rozprzestrzeniania ograniczona, rozlana, postepujaca, obejmujaca wieksze obszary ciala.

Miejsce pierwotnego zapalenia to male rany, klute, zakazone. Najczęściej ropowica powstaje po ranach kąsanych.

Objawy - osowienie, brak apetytu, goraczka, silny obrzęk miejsca którego dotyczy, kulawizna przy umiejscowieniu na kończynach.

Zmiany w obszarze zapalnym - galaerotwaty zolto-czerwony obrzek tkanek, glownie tk lacznej której przestrzenie wypelnia znajdujący się pod cisnieniem wysiek. Najpierw surowiczypozniej ropny ewentualnie gnilny. Po 24 do 48h tk zmienione ulegaja martwicy. Skora nad obrzekiem jest bolesna, ciepla.

Na początku konsystencja obrzeku jest twarda, pozniej ciastowata - gdy nie leczona może dochodzic do zejścia śmiertelnego na skutek autointoksykacji.

Leczenie - gdy wkraczamy dosc szybko wystarczy przez 6 - 10 dni podac antybiotyk, trzeba opracowac rany chirurgiczne. Jeśli proces ten trwa przez dłuższy czas, leczenie mieszane z chemioterapia i opracowaniem chirurgicznym - dokladnie przygotowujemy pole operacyjne, w punkcie gdzie najwieksza bolesność jedno naciecie i przy pomocy zgłębnika dokladnie penetrujemy okolcie, zakladamy dren kieszonki, robimy otowr w najniższym miejscu aby plyn miał jak wypływać. Należy uważać na martwice. Plączemy raz dziennie. Podajemy antybiotyk do kilku dni po ustapieniu objawow.

Ropien - abscesus **

Jest to nagromadzenie ropwy w tk spowodowane rozpadem tk, z wytwarzaniem jam. W dalszym stadium odklada się tk ziarninowa tworząc blone ropotworcza. Blona ropna zapobiega dalszemu rozprzestrzenianiu się procesu. Sam rozwoj ropnia jest taki sam jak ropowicy.

Objawy - miejscowo zgrubienie skóry - uwypuklenie, skora jest o wiele cieplejsza niż otaczające tkank, obrzek bolesny i chelbocacy, tkanki w kolo niezmienione. Mogą występować objawy ogolne. Jeśli ten proces nie jest leczony, w rezultacie mui dojsc do pęknięcia ropnia w najcieńszym miejscu. Ropa wylewa się na zewnatrz, objawy ogolne ustępują.

Rozpoznanie - wzrost ciepłoty, bolesny chelboczacy obrzek, punkcja.

Leczenie - operacyjne, może być wspomagane antybiotykiem. Po przygotowaniu pola operacyjnego, przecina się skore nad ropniem, ciecie przeprowadzone do najniższego punktu - ulatwia odplyw ropy

Leczenie - jak przy ropowicy.

Ropniak - empyemia

Nagromadzenie się ropy w naturalnych otworach ciała - zatoki, worki powietrzne, stawy. Nie powstaja na skutek czynnikow zewnętrznych lecz na skutek zapalenia blon sluzowych lub surowiczych wyscielajacych naturalne jamy ciala. Odprowadznie ropy na zewnatrz jest zwykle niemożliwe. Bywa tak ze po prostu na skutek gromadzenia się dużej ilości ropy tworzy się przetoka która może pęknąć - wtedy leczenie jest latwe.

Ropne zapalenie miesni - miositis purulenta

Może być śródmiąższowe, surowicz-wloknikowe, miąższowo-zwyrodniajace. Sam proces obejmuje tk miazszowa, srodmiazsz, miedzymiesniowa i podkorowa. Przyczyna jest bodziec zewnętrzny. Aspetyczne zapalenie miesni na skutek podania drażniącego środa w iniekcji.

Objawy jak przy ropowicy, najczęściej dotyczy konczyn,

Leczenie jak przy ropowicy - chirurgiczne naciecie, wyszukanie kieszonek, usuniecie tkanek martwych, plukanie srodkami dezynfekcyjnymi, antybiotyk jeszcze w kilka dni po ustapieniu procesu. Jeżeli już nacina się miesnie to trzeba ciac wzdłuż przebiegu włókien mięśniowych.

Wykład 3 04.03.2008

Obrażenia zamknięte ścięgien i więzadeł

Przerwanie i naderwanie, zapalenie pochewek ścięgnowych.

Przy przerwaniu całkowitym ścięgna lub więzadła zniszczeniu ulega ich ciągłość anatomiczna, czego następstwem jest nienaturalna ruchomość odpowiedniego odcinka szkieletu. Miejscowo występuje obrzęk i ból. U małych zwierząt do przerwania więzadła i ścięgien dochodzi na skutek wypadków np. komunikacyjnych, a u dużych zwierząt poprzez nadmierne obciążenia np. .u koni najczęściej dochodzi do przerwania ścięgna zginacza i brzuśca mięśnia międzykostnego pośrodkowego, rzadziej do rozerwania ścięgna Achillesa, mięśnia strzałkowego trzeciego.

U psów natomiast często zerwaniu ulega ścięgno Achillesa, a szczególne miejsce zajmuje przerwanie więzadeł krzyżowych kolana, gdzie przyczynami są:

a) przerwanie zdrowego więzadła przy nadmiernym wysiłku

b) przerwanie zmienionego procesem degeneracyjnym więzadła przy obciążeniu fizjologicznym

Do odnowy przerwanych włókien ścięgna nie dochodzi nigdy. Przerwanie goi się na drodze naprawy, a zatem za pomocą tkanki zastępczej. Początkowo powstaje obfita tkanka ziaminowa wywodząca się z ościęgnej, która wypełnia lukę między kikutami ścięgnowymi łącząc je na nowo. Tkanka ziarnin owa stopniowo zmienia, się w mocna, bogatą we włókna, tkankę bliznowata, składającą się głównie z włókien kolagenowych. Na skutek obciążenia włókna ułożone początkowo nieregularnie ulęgają uporządkowaniu zgodnie z kierunkiem pierwotnego przebiegu ścięgna. Wraz ze zwiększeniem wytrzymałości blizny na obciążenie objawy mijają.

Rokowanie przy zerwaniach wewnątrz pochewek ścięgnowych jest niepomyślne, ponieważ tk. ziarninowa zaczynająca się od kikutów pojawia się w ilości niewystarczającej na połączenie

(kikuty ulęgają tylko zaokrągleniu)lub tez w tworzeniu ziarniny bierze udział pochewka ścięgnowa doprowadzając do zrostu z kikutami ścięgna. W obu przypadkach dochodzi do znacznych i trwałych zaburzeń czynności ścięgna.

Niekorzystne warunki leczenia obserwuje się również w sytuacji gdy nastąpi przerwanie w miejscu przyczepu ścięgna do kości. W przypadku, gdy niemożliwe jest leczenie operacyjne, na skutek ruchu nie powstaje lub powstaje niewystarczające połączenie włókniste.

Leczenie polega na operacyjnym zszyciu przerwanego więzadła lub ścięgna, a następnie odciążeniu poprzez nałożenie opatrunku usztywniającego. Takie postępowanie jest możliwe u małych zwierząt, u dużych bardzo rzadko. Przy zerwaniu więzadła krzyżowego kolana leczenie operacyjne polega na odtworzeniu go z innych tkanek (np. powięzi) lub materiałów sztucznych.

2. Przerwanie częściowe ( naderwanie )

Naderwanie może obejmować pojedyncze włókna ścięgna, pęczki włókien lub większe odcinki wiązek włókien ścięgnowych, a całość ścięgna lub więzadła makroskopowo jest zachowana. Włókna ścięgnowe tracą napięcie, równoległe ułożenie przybierając formę spiralną.

Na skutek elastyczności przerwane włókna cofają się, a w miejsce powstałych przerw na skutek wynaczynień powstają krwawe i surowicze nacieki. Następnie z powodu reakcji zapalnych tkanki podporowej dochodzi do zapalenia ścięgna ( tendinitis).

W okolicy przerwania wkrótce rozpoczyna się zapalenie wytwórcze przebiegające ze zwiększeniem ilości fibroblastów i tworzeniem włókien kolagenowych. Tkanka ta w swojej budowie przypomina tkankę ziarninowa i wypełnia powstałe przerwy i szpary. Powstaje tkanka włóknista, która nie posiada jednak wytrzymałości i sprężystości zdrowego ścięgna. Jednak w wyniku tego procesu może być anatomicznie i czynnościowo dobre wygojenie. Tkanka bliznowata powoduje w ścięgnie guzowate, wrzecionowate lub rozlane zgrubienia.

Zapalenie ścięgna

Powstaje -powoli gdy sukcesywnie pękają poszczególne włókna ścięgnowe lub wiązki włókien przy braku odpoczynku na wygojenie. Powstanifel zapalenia ścięgna predysponują między innymi : nieprawidłowa postawa, wadliwe podkucie, zła kondycja, słabe i wąskie ścięgna.

Objawy:

Zapaienia ścięgna mogą być różnorodne w zależności od rozległości przerwania, czasu trwania choroby, temperamentu zwierzęcia. Przy ostrym zapaleniu ścięgna jest lokalne, a wkrótce rozlane zgrubienie o konsystencji miękkiej. bardzo wrażliwe na ucisk. Obrzęk zapalny może objąć najbliższą okolicę pokrywając zarysy ścięgna. Dopiero po upływie kilku tygodni ścięgno wyraźnie oddziela się od otoczenia. Przy naderwaniu zazwyczaj występuje również nieznacznego stopnia kulawizna.

Przewlekłe zapalenie ścięgna

Rozwija się przy powtarzających się przerwaniach włókienkowycb lub niewyleczonego lub nierozpoznanego ostrego zapalenia ścięgien. Zapalenie wytwórcze ościęgnęj zewnętrznej i wewnętrznej powoduje zgrubienia i stwardnienia tkanki łącznej, a ścięgno ulega guzowatemu, wrzecionowatemu lub rozsianemu pogrubieniu. Z biegiem czasu, wraz z dopasowaniem się tkanki zastępczej do czynnościowego obciążenia, ścięgno staje się twardsze i bezbolesne.

Powstaje jednak zgrubiałe i nigdy nie powraca do pierwotnego kształtu. Należy pamiętać, że ścięgno z gojącą.tkanka bliznowatą nigdy nie osiąga wytrzymałości i elastyczności pierwotnej i jest mniej odporne na obciążenia oraz podatne na ponowne wystąpienie schorzenia.

Przy dalszych uszkodzeniach może dojść, na skutek ściągania blizny do skrócenia ścięgna, jego przykurczu lub szczudłowatości.

Leczenie ostrego zapalenia ścięgna:

Polega na założeniu miękkiego opatrunku unieruchamiającego chore miejsce, łagodzącego dzięki temu ból i zmniejszającego możliwość wylewów krwi do uszkodzonej tkanki. Ponadto zmniejsza on możliwość rozprzestrzeniania się wysięku w uszkodzonej tkance ścięgnowej oraz sąsiadującej z nią bezpośrednio tkance zdrowej. W ciągu pierwszych 24 godzin stosuje się środki zmniejszające ostre zapalenie polewanie opatrunlai zimna woda, 40% alkoholem lub ogólne leczenie przeciwzapalne. Następnie stosuje się środki powodujące przekrwienie powodujące przyspieszenie resorpcji płynnych składników krwi i wysięku. Zastosowanie kortykosterydów ma działanie obusieczne: zmniejsza reakcje zapalną, lecz wydłuża proces gojenia.

Obciążenie czynnościowe musi być ostrożne i w zależności od rozległości zmian dawkowane powoli. W przypadku niezbyt rozległych poprawa następuje po około 2-3 tyg. , natomiast przy przerwaniach rozległych nawet po kilku miesiącach. Wynik leczenia zależy od postępowania w okresie rekonwalescencji trwającym czasem kilka miesięcy.

Leczenie przewlekłego zapalenia ścięgien polega na zastosowaniu środków rozgrzewających, które powodują zwiększenie przekrwienia, a prowadząc do zapalenia wytwórczego powodują powstanie tkanki zastępczej z dużą ilością włókien kolagenowych. W miejscach gdzie jest to możliwe należy zastosować miękki opatrunek oraz unieruchomić zwierzę w klatce ( małe) lub w boksie ( duże ).

Próba chodzenia należy podjąć gdy kulawizna w stepie będzie niewielkiego stopnia. Następnie sukcesywnie zwiększyć dawkę ruchu.

Kauteryzacja (przyżeganie) skóry nad ograniczonym zgrubieniem ścięgna (konie) wskazane jest gdy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne - nawroty kulawizny, pionizacja pęciny spowodowana przykurczeni blizny. Przyżegąjąc skórę wypala się blizny aż do skóry właściwej w celu uzyskania przekrwienia. Miejsce leczone należy zaopatrzyć miękkim opatrunkiem, który należy zmienić między 5 a 8 dniem, a przy zmianie zastosować maść uelastyczniającą skórę. W czasie leczenia wskazane jest przebywanie pacjenta w boksie co najmniej przez 3-4 tygodnie. Nie należy wykonywać przyżegania perforującego do tkania podskórnej (blizny)

Leczenie operacyjne polega wg Asheima na poprawie ułowienia przyśpieszającego rozkład zniszczonej tkanki ścięgnowej i zastąpienia ja tkanka łączną. Ścięgno rozdziela się wzdłuż włókien od gór}' do dołu i w głąb aż do zdrowej tkanki ścięgnowej. Oscięgną należy zszyć katgutem. Metoda ta wzmaga powstawanie nowych naczyń. Można również zmieniony obszar ścięgna nakłuwać nożem przez skórę (wielokrotnie) pod kontrolą palców. Następnie skórę zszywamy i nakładamy opatrunek, a po usunięciu szwów i przetrzymywaniu w boksie po około 2-3 tyg. stopniowo pacjenta należ oprowadzać.

ZAPLENIE POCHEWEK ŚCIĘGNOWYCH

Zapalenie pochewek dzieli się na aseptyczne i bakteryjne.

Zapalenie aseptyczne powstaje po urazach: stłuczenie, rozciągnięcie, rozerwanie.

Zakażenia bakteryjne pochewek ścięgnowych powstaje po perforujących zranieniach lub przez przejście zapalenia z sąsiednich tkanek.

W zależności od postaci rozróżnia się :

a) surowicze zapalenie pochewek ścięgnowych (tendovaginitis serosa)-stanowi początkową i najlżejszą postać tego schorzenia, początkowo proces ogranicza się tylko do maziówki i charakteryzuje się przekrwieniem i obrzękiem zapalnym. Wysięk surowiczy zwiększa ilość płynu w pochewkach i obniża lepkość mazi.

Objawy to widoczne wypełnienie pochewki ścięgnowej tworzące wyraźne jej wybrzuszenie. Przy omacywaniu okolica może być niebolesna, o niewielkiej bolesności łub bardzo bolesna, a od reakcji na ból zależy upośledzenie czynności. Ostre surowicze zapalenie pochewek ścięgnowych może przejść w postać przewlekłą , którą nazywamy wodniakiem (hygroma). Jest ona niebolesna lub wykazuje niewielką wrażliwość. Surowicze zapalenie pochewek może być stadium początkowym ciężkiej formy zapalenia włóknikowego.

b) Włóknikowe zapalenie pochewek ścięgnowych (tendowaginitis fibrosa )

Pochewka staje się napięta i sprężysta, a obrzęk obejmuje warstwę łacznotkankową. Maź ma zabarwienie bursztynowe lub czerwonawe i zawiera w swym składzie oprócz erytrocytów i granulocytów włóknik. W postaci surowicze - włóknikowej omacywaniem stwierdza się chełbotanie a obrzęk ma konsystencje ciastowatą z trzeszczeniem włóknika. Obserwuje się znaczna bolesność przy omacywaniu i obciążeniu, a temperatura ciała jest nieznacznie podwyższona.

Zarówno surowicze jak i włóknikowe zapalenie pochewek leczy się w podobny sposób. Przy zapaleniu aseptycznym ból należy łagodzić poprzez założenie opatrunku. W ciągu pierwszych 24 godzin należy stosować środki oziębiające, następnie środki wzmagające przekrwienie (rozgrzewające). Ogólnie można stosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. W postaci przewlekłej można podać dopochewkowo kortykosterydy oraz powtarzać zabieg po 4-7 dniach. Ważne są zabiegi odciążające pochewkę - opatrunek, boks z miękka ściółką, podkucie ortopedyczne itp.

c) ropne zapalenie pochewek ścięgnowych (tendovaginitis purulenta )

Powstaje z postaci surowiczej lub włóknikowej. W błonie maziowej występuje-przekrwienie, obrzęk zapalny oraz naciek granulocytarny. Luźna tkanka otaczająca pochewki jest żółatawomętna łub mazistośluzowa. Objawy kliniczne to silna bolesność zmienionej okolicy, podwyższenie temperatur^' ciał, zły stan ogólny. W stanie przewlekłym występuje możliwość tworzenia się ropni w tkankach otaczających (tendovaginitis apostematoza).

Leczenie polega na zastosowaniu antybiotyku o szerokim spektrum działania. Dawkowanie wysokie, a stosować należy jeszcze przez 5 dni od unormowania się temp. ciała i ustąpieniu objawów ze strony pochewki ścięgnowej. Miejscowo należy stosować środki, zwiększające przekrwienie oraz opatrunek, aby unieruchomić chore miejsce.

d) Zapalenie pochewek ścięgnowych z tworzeniem ropni ( tendovaginitis apostematoza)

Zapalenie ropne obejmujące warstwę włóknista może doprowadzić do martwicy ściany i perforacji do sąsiednich tkanek. Zmienioną zapalnie błonę maziową zastępuje ziarnina z błona roporwórcza . Zmian)' w tym stadium mogą wygoić się tylko na drodze naprawy. Objawy kliniczne to znacznego stopnia ból, rozległy ciepły obrzęk, skóra napięta. Temperatura jest podwyższona, upośledzenie krążenie i pracy serca, a stan ogólny bardzo zły. Najczęściej ciężkie objawy ostrego zapalenia mijają,.. Jeżeli błona maziowa zostanie zastąpiona przez ziarninę formuje się ropień. Obrzęk staje się twardy i cieplejszy od otoczenia. Przy omacywaniu ból mało wyraźny i ograniczony do pochewki ścięgnowej, jednak przy obciążeniu jest bardzo silny. Temperatura nieco podwyższona, a apetyt polepsza się. Przy zmienionej w ropień pochewce ścięgnowej z wytworzona błona ropotwórcza nie uzyskuje się skutecznego stężenia chemioterapeutyków. W przypadkach tych pochewkę należy nakłuć lub jeśli to konieczne naciąć, przepłukać płynem fizjologicznym z zastosowaniem sączka oraz podać

antybiotyk. Interwencja operacyjna powinna być podjęta możliwie wcześnie i polegać na wycięciu martwej tkanki, resekcji ścięgna lub wykonaniu drenażu.

e) Zapalenie posokowate pochewek ścięgnowych (tendovaginitis ichorosa)

Powstaje na skutek zapaleń mieszanych z zarazkami saprofitycznymi, a występuje jako konsekwencja zapaleń surowiczych, włóknikowych lub ropnych. Występuje rzadko i powstaje wtórnie przy przejściu ropowicy gnilnej na pochewkę ścięgnowa. Klinicznie na pierwszy plan wysuwają się objawy gnilnego zakażenia rany lub infekcji ogólnej. Typowe jest nagłe pojawienie się obrzęku pochewki ścięgnowej, a od 3 dnia obfitego wysięku o nieprzyjemnym zapachu często zawierającego drobne pęcherzyki gazu.

Leczenie polega na ogólnym zastosowaniu chemioterapeutyków⁷, rewizji zakażonej rany, sondowaniu pochewki ścięgnowej oraz miejscowym podaniu bakteriobójczego antybiotyku.

f) Zapalenie pochewek ścięgnowych po otwartym zranieniu i zakażeniu Otwarte zranienia pochewki prowadzi do urazu maziówki powodujące wypływ mazi, a co za tym idzio wzmożona jej produkcje. Wzmożony wysięk powoduje zmniejszenie lepkości mazi w następstwie czego powstają doskonałe warunki do rozwoju bakterii. Bezpośrednio po zranieniu rzadko obserwuje się ciężkie następstwa, gdyż część bakterii zostaje wypłukana wraz z wydobywająca się

mazią, a pozostała część ginie na skutek uaktywnienia się mechanizmów obronnych organizmu. Zgubne może okazać się zakażenie wtórne. Przy obciążaniu pochewki maź wydostaje się na zewnątrz, a jej część znajdująca się w ranie zostaje zasysana na skutek podciśnienia. Zmienny przepływ mazi powoduje dostawanie się do pochewki ścięgnowej bakterii i rozwój zakażenia. Rana pochewki początkowo jest niebolesna łub mało bolesna. Ból narasta po kilku godzinach wraz z zakażeniem. Leczenie należy podjąć jak najszybciej, a polega ono na zamknięciu uszkodzonej rany pochewki ścięgnowej, zwalczaniu zakażenia ( antybiotyk ) i unieruchomieniu pochewki. Następnie zastosować środki powodujące przekrwienie i nałożyć opatrunek ochronny. Jeżeli zajdzie taka potrzeba zastosować opatrunek usztywniający. W przypadku rany zanieczyszczonej należy oczyścić ją sterylną gazą, pinceta łub ostrą, łyżeczką oraz wypłukać roztworem antybiotyku. Opatrunek należy zmienić po 3-6 dniach.

g) Zapalenie pochewek ścięgnowych po zakażeniu ogólnym

Przy ogólnych zakażeniach bakteryjnych zarazki mogą się dostać do jednej łub wielu pochewek droga krwi i wywołać zapalenie. Zapalenia pochewek rnogą powstać na drodze przerzutów np. przy różycy, zołzach, brucelozie, posocznicy i innych.

Paciorkowce, gronkowce jako zarazki ropotwórcze wywołują ropne zapalenie pochewek ścięgnowych, zaś salmonella, coli, pneumpkoków, różycy, Shigelli surowiczo - włóknikowe.

W leczeniu należy przeprowadzić optymalnie skuteczną chemioterapię, a w razie potrzeby leczenie miejscowe.

4. Zapalenie kaletek maziowych

Kaletki (bursae mucosae) są tworami zmniejszającymi tarcie. Znajdują się one pod mięśniami, więzadłami, ścięgnami i skóra (bursa mucosa submusculosa, subłigamentosa, subtendinea, subcutanea) czyli w okolicach wypukłości narażonych na tarcie. Ściana kaletki zbudowana jest z warstwy zewnętrznej -włóknistej i wewnętrznej - maziówki. Jama kaletki wypełniona jest mazią. Jako bursa vaginałis określa się kaletkę leżącą pod ścięgnem i obejmująca je z boku.

a) Surowicze i włóknikowe zapalenie kaletek maziowych

Kaletki maziowe ulegają zmianom chorobowym najczęściej na skutek urazów zewnętrznych. U koni może powstać wodniak kaletki łokciowej w wyniku odgniecenia podkowa podczas leżenia, wodniak kaletki na guzie piętowym (bursa całcanea subcutanea), u psów wodniak kaletki łokciowej lub na guzie piętowym spowodowany leżeniem na twardym podłożu itd.

Kaletka ulega znacznemu powiększeniu poprzez wzmożona produkcje mazi i wysięk surowiczy.

Objawy to: wyraźne chełbotanie, podwyższona temperatura skóry, trzeszczenie przy ugniataniu wysięku surowiczo - włóknikowego i wyraźna bolesność, która po kilku dniach zazwyczaj ustępuje. Przewlekłe zapalenie kaletki (bursitis chronica) występuje przy urazach powtarzających się. Ból i podwyższona temp. skóry występuje tylko po ponownym urazie wskutek infekcji po zranieniu.

Warunkiem gojenia zawsze jest wczesne usuniecie przyczyny, unieruchomienie i odciążenie chorej okolicy. Aseptyczne zapalenie surowicze lub włóknikowe zazwyczaj ustępuje po 8-14 dniach. Ponadto gojenie można przyśpieszyć przez zastosowanie środków wzmagających przekrwienie. Po usunięciu przyczyny do kaletki nie poddającej się leczeniu, lub przy znacznym zgrubieniu włóknistej ściany, jeśli to możliwe należy usunąć kaletkę w całości.

b) ropne zapalenie kaletek maziowych

Rozwija się ze stadium surowiczego łub włóknistego. Punktat jest mętny, żółtawy aż do śmietanowego, u psów o kolorze czekoladowym, zawierającym strzępy włóknika. Przy badaniu klinicznym stwierdza się bołesność, podwyższenie ciepłoty skóry tej okolicy, powiększenie okolicznych węzłów chłonnych. Czynności ruchowe są nieznacznie upośledzone, a stan ogólny rzadko ulega zaburzeniu. Jeśli kaletka łączy-się z pochewka ścięgnowa lub stawem to na

pierwszy plan wysuwają się objawy ropnego zapalenia pochewki ścięgnowej lub objawy ropnego zapalenia stawu. W procesie przewlekłym objawy kliniczne mogą w dużym stopniu zaniknąć lub

zupełnie ustąpić. W razie braku usunięcia przyczyny kaletka ulega zwłóknieniu i w miarę możiiw^rości należy usunąć ją chirurgicznie.

c) Zapalenie kaletek maziowych z tworzeniem ropni Ropne zapalenie kaletek przebiega w postaci podostrego lub przewlekłego zapalenia, któremu towarzyszy powstawanie ropni (bursitis apostematosa ). Martwiczo zmienioną śluzówkę zastępuje błona ropotwórcza. Ropne zapalenie może przechodzić na tkanki sąsiednie, aż do przebicia na zewnątrz (zranienie).

Objawy kliniczne to: miejscowy, bolesny, rozlany obrzęk, w którym nie można odgraniczyć kaletki od zapalnie zmienionych tkanek. Leczenie polega na ogólnym stosowaniu chemioterapeutyków, ostrożnym miejscowym podawaniu środków zwiększających przekrwienie i chronieniu kaletki przed dalszymi urazami. W większości przypadków po ustąpieniu objawów ostrych należy chirurgicznie wyłuszczyć zmieniona kaletkę.

Wykład 4 11.03.2008

Rany - to, co na ćwiczeniach

Wykład 5 18.03.2008

Rana darta - vylnus laceratum

Leczenie - zachowawcze, leczenie sposobem otwartym, chyba że rana jest świeża to po jej opracowaniu można ją zaszyć i zostawić przeciw otwór w najniższym punkcie, aby umożliwić wypływ tworzącemu się płynowi. Jeśli rana nie nadaje się do szycia leczymy sposobem otwartym, nakładamy opatrunek, pod który podajemy antybiotyk najlepiej w zasypce, razem z cukrem.

Rana tłuczona - vulmus contusum

Wywołana przez tępe urazy, szczególnie u dużych zwierząt przez dużą masę. Występuje tu tzw. szok miejscowy na skutek przerwania ciągłości nerwu.

Leczenie - sposobem otwartym

Rana miażdżona

Na skutek działania tępego urazu, ale o dużej sile. Brzegi rany są postrzępione, mogą występować ubytki, duża ilość obumarłych tkanek, krwotok zazwyczaj niewielki. Gdy rana jest duża następuje zaburzenie krążenia. Ból nieznaczny, a jeśli zmiany są rozległe może dochodzić do wstrząsu pourazowego.

Leczenie - sposobem otwartym

Rana rąbana - vulmus cesum

Powstaje na skutek działania przedmiotów ostrych, ale powodujących jednocześnie cięcie jak i ugniatanie tkanek. Rany te na pierwszy rzut oka podobne do ciętych, przy czym liczba uszkodzonych tkanek jest większa, obejmuje inne tkanki poza skórą. Rozziew jest większy niż przy ciętej, krwawienie zazwyczaj jest niewielkie na skutek zmiażdżenia tkanek.

Leczenie - świeża - chirurgicznie po uprzednim opracowaniu

Stara - sposób otwarty

Rana cięta - vulmus incisum

Może być to rana chirurgiczna bądź na skutek działania ostrych przedmiotów (szkło, nóż, kosa).

Brzegi rany równe, ściany gładkie, często silne krwawienie, ból stosunkowo niewielki.

Leczenie - zatamować krwotok

• świeże - szycie, przy głębokich połapać naczynia, zszyć ścięgna, mięśnie, tkankę podskórną.

• sposobem otwartym - stosuje się przy ranach starych, nie krwawiących, zakładamy antybiotyk na cukier w opatrunku. Leczymy tak do momentu aż rana zacznie ziarninować. W tym momencie leczymy dalej sposobem otwartym - długo, albo opracowywujemy chirurgicznie - wtórne wycięcie rany - wycina się brzegi rany, ściany, aż do dna, do krwawienia. Po wyczyszczeniu szyjemy na głucho.

• wyciąć ranę częściowo - w najniższym punkcie pozostawiamy otwór.

Rana kłuta

Powstaje na skutek wbicia w tkanki długiego ostrego narzędzia.

Leczenie - otwarte

Ciało obce niecieniujące - na skutek powtarzającej się przetoki należy iść po brzegach przetoki do dna rany, aby znaleźć ciało obce, które należy usunąć - leczymy sposobem otwartym.

Rana postrzałowa

Postrzał - kula przebija skórę i nie wyszła na zewnątrz

Przestrzał - kula wychodzi na zewnątrz - wlot, kanał, wylot.

Tkanki ulegają zmiażdżeniu, zakażeniu i oparzeniu.

Leczenie - otwarte, leczenie antybiotykowe, prowadzi się takie leczenie do wytworzenia ziarniny. Później możemy podawać środki przyspieszające ziarninowanie - pantenol, sorkoserol, maść witaminowa, jodoform z eterem.

Rana kąsana - vulnus morsum

Mixt ranowy. Wywołują dużą bolesność, najczęściej niewielkie krwawienie. W rezultacie dochodzi do powstawania dużej ilości kieszonek

Leczenie - znaleźć wszystkie rany i opracować. Nie wolno dopuścić do zamknięcia się ran zewnętrznych skóry. Po opracowaniu zbadanie zgłębnikiem czy niema kieszonek, które w najniższych punktach powinny zostać zaopatrzone w otwór.

Wykład 6 01.04.2008

Oparzenia combustio

1 stopnia - erythemosa

2 stopnia - bullosa

3 stopnia - necroticans

4 stopnia - carbonisatio

Podział wg rozległości

Malej - do 5%

Średniej - 5 - 15%

Rozlegle - powyżej 15%

Choroba oparzeniowa

Okres wstrząsu

Okres kataboliczny

Okres anaboliczny

Oparzenie jest następstwem nagłego bezpośredniego działania na tkanki, najczęściej na skórę, temperatury powyżej krytycznej granicy przekraczającej wytrzymałość cieplną tkanek (dla naskórka 50 st Celsjusza). Oparzenia powstają na skutek działania

- promieni słonecznych

- zetknięcie z gorąca parą lub płynem

- bezpośredni kontakt z ognie lub rozgrzanym materiałem

Podczas pożaru zachodzi ryzyko zatrucia CO.

Proporcjonalnie do rozległości i stopnia oparzenia ulega zniszczeniu część krwinek, glównie czerwonych, następuje znaczna utrata płynów i białek wskutek obrzęku, które osiągają swoje max po 48 h. Dochodzi do wchłaniania produktów rozpadu własnych tkanek i zatrucia organizmu.

1 stopień - powstaje w skutek działania niezbyt wysokiej temperatury w krótkim okresie czasu. Charakteryzuje je:

- wszystkie cechy zapalenia (znaczna bolesność) - ten stopień przebiega z uszkodzeniem i martwicą naskórka

2 stopień - występuje po działaniu wyższej temperatury, bądź niższej, ale długo trwającej. Takie oparzenie sięga w głąb tkanek i cechuje się martwicą naskórka i wysiękowym zapaleniem skóry. Na skutek zwiększonej przepuszczalności naczyń w warstwie rozrodczej naskórka wytwarza się wysięk, który po kilku godzinach tworzy pęcherze umiejscowione śród naskórkowo lub śródskórnie.

Przy braku drażnienia i zanieczyszczenia w ciągu paru dni ubytki pokrywają się młodym naskórkiem a ból i obrzęk ustępują do 5 dni od poparzenia.

Leczenie - zwilżyć strumieniem zimnej wody,

Małe pęcherze resorbują się, natomiast z większych usuwa się płynną zawartość. Naskórkową błonę pęcherza zachowujemy - naturalny opatrunek. Aby nie dopuścić do zakażenia, wszystkie te czynności wykonujemy aseptycznie. W zależności od miejsca oparzenia można zastosować jałowe opatrunki, osłonę z maści.

3 stopień - na skutek zadziałania temperatury wysokiej, lub gdy niższa działa dłużej. Zupełnemu zniszczeniu ulega naskórek, a głębsze warstwy czyli skóra, torebki włosowe i gruczoły łojowe ulegają częściowej martwicy koagulacyjnej. Dochodzi również do przerwania krążenia w naczyniach. W naczyniach tworzą się zakrzepy prowadzące do niedotlenienia nieuszkodzonych termicznie tkanek i wtórnego powiększenia obszaru martwicy. Skóra staje się sztywna i sucha, dookoła powstaje duży obrzęk a po kilku dniach rozpoczyna się proces demarkacji i usuwania spalonych tkanek. Goi się przez ziarninowanie.

Rana po takim oparzeniu jest bardzo podatna na uszkodzenia

Leczenie - ochłodzić ranę zimną wodą lub 0,9% NaCl. Ochrona przed infekcją - antybiotyk. Martwe tkanki muszą zostać oddzielone i usunięte za pomocą enzymów lub chirurgicznie - trudne. Gdy jest to możliwe leczymy sposobem otwartym.

4 stopień - przebiega ze zwęgleniem i martwicą głębiej leżących tkanek - powięzie, ścięgna, mięśnie, torebki i kości.

W oparzeniach o średniej i dużej rozległości zawsze oprócz zmian miejscowych występuje zespół zaburzeń - choroba oparzeniowa. Wyróżniamy w niej 3 okresy:

Okres wstrząsu

Okres kataboliczny

Okres anaboliczny

Ok. wstrząsu - spowodowany jest ucieczką do uszkodzonej skóry płynu pozakomórkowego (osocza), co prowadzi do zmniejszenia objętości krwi krążącej i objętości wyrzutowej serca. Udowodniono, że między 2 a 4 h po oparzeniu, spadek objętości krwi krążącej wynosi 42 - 61%.

Ok. kataboliczny - jest on wynikiem dalszej utraty wody przez uszkodzoną powierzchnię na drodze biernego parowania wody przez skórę. Równocześnie wzrasta zużycie energii i dochodzi do wzrostu przemiany materii - hipermetabolizm. Ta energia produkowana jest kosztem mobilizacji rezerw białkowych organizmu. Klinicznie okres ten objawia się:

- wychudzeniem

- wyniszczeniem

- zanikiem mięśni

- niedokrwistością wywołaną bezpośrednim niszczeniem krwinek czerwonych i hemolizą

- zaburzenia czynności wątroby

- ostra niewydolność oddechowa, która związana jest z niedodmą, obrzękiem i zmianami zakrzepowo zatorowymi w płucach.

W tym okresie może dojść do zakażeń bakteriami Pseudomonas i Escherichia. Pogłębia się dysfunkcja układu immunologicznego.

Ok. anaboliczny - powstaje on w skutek gojenia się rozległych ubytków skóry. Z klinicznego punktu widzenia jest on okresem przewlekłej choroby wyniszczeniowej.

Leczenie - terapia płynami po i parenteralnie, podajemy osocze, dextran, przetoczyć krew. Przy kwasicy - dwuwęglan sodu i płyny. Kontrola pracy nerek - leki osmodiuretyzne. Leki p histaminowe i glikokortykosterydy. Odpowiednie żywienie wysokokaloryczne i w białkowe. Profilaktyka zakażeń i przeciwtężcowa.

Odmrożenia - congelatio

1 stopień - erythematosa

Odwracalne, miejscowe zaburzenie krążenia

- zaczerwienienie

- bolesność

- obrzęk

- zasinienie skóry

2 stopień - bullosa

Martwica powierzchniowych warstw naskórka i wysiękowe zapalenie skóry

- silny obrzek

- pęcherze w obszarze zmienionej skóry i tkanki podskórnej

- nabłonek obumiera

- mogą tworzyć się rozpadliny i owrzodzenia

- pogrubienie śródbłonka i zwężenie światła naczyń

- niedotlenienie i nieodwracalne uszkodzenia obwodowego unerwienia

- bolesność

- zanik skóry i czasami mięśni

3 stopień - necrotica s. gangrenosa

Martwica obejmująca całą grubość skóry z tworzenie się strupów i obejmująca większą przestrzeń niż obszar bezpośredniego działania zmina

4 stopień - gradus

Głęboka martwica, mogąca obejmować nawet kości

- zgorzel sucha lub wilgotna

- obrzęk i czarne zabarwienie skóry

- linia demarkacyjna

- ból

Miejscowe działanie zimna na tkanki prowadzi do powstania odmrozin - periones - lub odmrożeń - congelatio. Skutkiem działania zimna jest przede wszystkim uszkodzenie naczyń a nie bezpośrednie uszkodzenie tkanek lub komórek. Dlatego tez gwałtowne oziębienie przy zetknięciu tkanki z silnie zamrożoną substancją - ciekły azot - 170, powietrze - 140, lub CO2, pozwala uniknąć reakcji naczyniowej, gdy nie trwa zbyt długo uszkodzenia są odwracalne.

Zwierzęta z bogatym owłosieniem znoszą suche zimno bez szkody dla organizmu zwłaszcza, jeśli organizm stopniowo przyzwyczaja się do działania niskich temperatur. Zagrożenie zwiększa się, gdy zwierze przebywa w zimnej wodzie lub bez ruchy. Na rozmiar miejscowych uszkodzeń ma wpływ oprócz kondycji zwierzęcia, zahartowania również stosunek skóry do tkanki tłuszczowej, również ukrwienie tkanek a także sposób, czas trwania i natężenie działania zimna.

Niska temperatura przy wysokiej wilgotności powietrza i wietrze może doprowadzić do nieodwracalnych odmrożeń.

Miejsca predysponowane do odmrożeń.

U koni - na napletku i prąciu, moszna, korona kopyta.

U bydła - wymie, srom, krocze

U cieląt - racice

U świń - uszy, ryj i ogon

U małych - kończyny, nos, uszy

Wykład 7 08.04.2008

1 stopień

Wkrótce po ogrzaniu powraca wrażliwość skóry.

2 stopień

Charakteryzuje się martwicą powierzchownych warstw naskórka i wysiękowym zapaleniem skóry. Cechuje się: silnym obrzękiem, tworzeniem pęcherzy w obszarze zmienionej skóry i tkanki podskórnej, oddzielony naskórek obumiera. Procesy naprawcze tętnic doprowadzają do pogrubienia śródbłonka i zwężenia światła naczynia prowadząc do zaburzeń krążenia. Dochodzi do niedotlenienia i nieodwracalnych uszkodzeń obwodowego unerwienia, co powoduje silną bolesność i stałą wrażliwość danej okolicy na zimno. W mniej unaczynionych obszarach, skóra ulega zanikom, sporadycznie obserwuje się zaniki i zwłóknienia mięśni z upośledzeniem ich funkcji. Trwałym skutkiem tego odmrożenia może być szczególna wrażliwość na zimno, odmrożonego miejsca.

3 stopień

Martwica obejmująca całą grubość skóry z tworzenie się strupów i obejmująca większą przestrzeń niż obszar bezpośredniego działania zimna. Jest ona wynikiem zakrzepowych uszkodzeń śródbłonka naczyń i niedotlenienia tkanki, doprowadzającym do rozległej martwicy, obejmującej większą przestrzeń niż obszar bezpośredniego działania zimna. Istotą tych uszkodzeń jest dłużej trwające zakłócenie krążenia i przy tym niedostateczne natlenienie tkanek w trakcie ogrzewania, kiedy wzmagają się tkankowe procesy oddychania. Dlatego podstawową zasadą leczenie odmrożeń 2 i 3 stopnia jest zapewnienie tkankom podczas ogrzewania właściwej ilości tlenu.

4 stopień

Głęboka martwica, mogąca obejmować nawet kości

- zgorzel sucha lub wilgotna

- obrzęk i czarne zabarwienie skóry w skutek krwawych podbiegnięć

- linia demarkacyjna

- ból

Reakcja pojawia się po 3 dniach od zadziałania czynnika zimna.

Leczenie odmrożeń

Aby zapobiec deficytowi tlenu konieczne jest powolne ogrzewanie organizmu od wnętrza ciała na zewnątrz. Następnie ciało ogrzewa się ciepłą wodą 35-40 st. (polewania, zanurzanie, lampa, okryć kocem). Krążenie usprawnia się podając preparaty rozszerzające naczynia i wlewy dożylne z dekstranu. Leczenie ran i martwicy tkanek prowadzi się głównie w kierunku wtórnego gojenia ran

Chemiczne obrażenia tkanek

Wywołują najczęściej kwasy, zasady i sole różnych metali. Ich działanie polega na:

- przyżeganiu skóry i błon śluzowych

- niekiedy obejmuje głębsze warstwy

Nasilenie i rozmiar uszkodzenia zależy od:

- stopnia dysocjacji substancji chemicznej

- stężenia

- właściwości rozpuszczania tłuszczowców - wpływa na zdolność przenikania przez tkanki

Poważne uszkodzenia odpowiadają w swojej reakcji tkankowej oparzeniom 1,2 i 3 stopnia.

Kwasy

W słabych stężeniach wywołują zaczerwienienie i tworzenie pęcherzy, natomiast wysokie prowadzą do martwicy koagulacyjnej w postaci suchych strupów

Zasady

Wywołują martwicę rozpływną konsystencji galaretowatej, często sięgającej w głąb tkanek.

Sole metali ciężkich

Chromu, cynk, żelazo, glin. Często powodują zmiany chorobowe, ponieważ są używane jako środki przyżegające w miejscowych hamowaniach krwawień i w leczeniu zapaleń. Działanie tych substancji powoduje oddzielenie się zniszczonych tkanek, które są odrzucane przez organizm. Nadmierny rozrost ziarniny doprowadza do powstania tzw. koloidalnej blizny, która obkurczając się powoduje upośledzenie czynności określonych narządów.

Leczenie

Zobojętnienie żrącej substancji. Przy kwasach podajemy zasadę Na2CO3, słabe rory węgla. Przy zasadach - kwas cytrynowy lub ocet

Głębsze zmiany leczymy jak oparzenia.

Porażenie prądem elektrycznym

Nazywamy szkodliwe zmiany wywołane przepływem prądu elektrycznego przez organizm zwierzęcia. Wypadki występują najczęściej przy:

- dotknięciu urządzeń pod napięciem

- bezpośrednie wyładowanie atmosferyczne

Przepływ prądu przez organizm w wyniku kontaktu z podłożem, przez które przepływa prąd.

Skutki porażenia zależą od: natężenia, napięcia, rodzaju prądu, oporności skóry, drogi przepływu prądu i czasu trwania przepływu.

Prąd zmienny o częstotliwości 50Hz wywołuje:

Do 10 mA - ból

10 - 25 mA - silny ból i skurcz mięśni szkieletowych

25 mA - 3 A - zatrzymanie oddechu, migotanie komór i zatrzymanie akcji serca

Powyżej 3 A - oparzenia skóry i głębszych warstw

Oddziaływanie prądu stałego jest słabsze i przy 2x wyższym natężeniu skutki są takie same jak przy prądzie zmiennym. Prąd elektryczny koaguluje lub zwęgla określone obszary skóry przy czym powstają miejsca suche i niebolesne. Najczęściej widoczne zmiany przy porażeniu są niewielkie w przeciwieństwie do obszernych nie zawsze rozpoznawalnych zmian naczyniowych. Prąd, który na swej drodze nie pokonywał dużych oporów doprowadza w ścianach naczyń do zmian zwyrodnieniowych i zakrzepicy powodujących po kilku dniach rozległą martwicę. Podobne zjawiska zachodzą w dobrze przewodzących prąd mięśniach i wywołują pasy zagęszczenia cieplnego. Silne uszkodzenia elektrotermiczne mogą w konsekwencji doprowadzić do choroby oparzeniowej i wstrząsu. Poważne w skutkach są bezpośrednie porażenia piorunem gdzie natężenie ma 100 - 400 kiloA i napięcie od 25 - 50 MV. Mimo że uderzenie pioruna następuje bezpośrednio, zwierzęta są również narażone w sposób pośredni w związku z tworzącym się tzw lejem napięcia w promieniu 30 metrów od miejsca rażenia a także przez zetknięcie kończyn z napięciem prądu rozchodzącym się po ziemi. Niekiedy po wyładowaniach atmosferycznych powstają na skórze zwierzęcia ślady spalenia skóry i włosów tzw znamiona pioruna. Przybierają one wygląd figur błyskawicy, mogą się również rozgałęziać wachlarzowato. Swoiste efekty działania prądu reakcje dotyczą mięśni i nerwów - pojawiają się przykurcze mięśni a jeżeli próg pobudliwości zostanie przekroczony kilkakrotnie powstają bolesne skurcze mięśni o charakterze tężcowym. W krańcowych przypadkach z powodu dużej siły skurczu antagonistycznych mięśni może dojść do złamań lub przerwania ścięgien. W wyniku przejścia prądu przez mózg może dojść do utraty przytomności i prąd może również powodować trwałe zmiany w akcji serca aż do jej zatrzymania włącznie.

Leczenie porażeń prądem

- wyłączenie lub przerwanie obwodu elektrycznego

- podjęcie akcji reanimacyjnej z masażem serca i sztucznym oddychaniem

- wczesna alkalizacja pacjenta w związku z rozwijającą się kwasicą oddechową i metaboliczną

- leczenie ran oparzeniowych

- przy porażeniu prądem o wysokim napięciu, gdzie mięśnie są bardziej uszkodzone niż skóra, należy operacyjnie odsłonić zniszczone tkanki w celu uniknięcia dalszych powikłań

Wykład 8 15.04.2008

Przepukliny - hernia, oznacza przemieszczenie trzewi przez patologiczny otwór w jamie brzusznej, pod skórę lub do jamy opłucnowej.

W przepuklinie wyróżnia się następujące elementy:

1. Wrota przepukliny

2. Pierścień przepuklinowy - pogrubiała tkanka, która ogranicza wrota

3. Worek przepuklinowy - uwypuklona część, przemieszczona na zewnątrz otrzewna ścienna - worek wewnętrzny, a worek zewnętrzny - skóra

• Szyjka

• Trzon

• Dno

4. Zawartość przepukliny - może stanowić każdy narząd jamy brzusznej, najczęściej sieć i jelita, rzadziej żołądek, wątroba, pęcherz moczowy, u samic macica

Podział przepuklin

1. Wrodzona i nabyta - ujawnia się zaraz po porodzie i jest następstwem niedomknięcia się niektórych otworów w jamie brzusznej, jest to wada rozwojowa. Min przepuklina pępkowa, na skutek zaburzonego zstępowania jąder - przepuklina mosznowa, pachwinowa. Nabyta na skute urazów lub działającej tłoczni brzusznej, starcza - na skutek ścieczenia mięśni. Ciężka praca. Częste zaparcia, parcie na mocz

2. Zewnętrzne i wewnętrzne - widoczne na zewnątrz. Wewnętrzna - przesunięcie organów jamy brzusznej do innej, np. przepuklina przeponowa

3. Odprowadzalna i nieodprowadzalna - odprowadzana - to taka, którą po odpowiednim ułożeniu zwierzęcia i uciśnięciu można odprowadzić na swoje miejsce. Nieodprowadzalna - mimo ucisku zawartości przepukliny nie daję się odprowadzić do jamy brzusznej, na skutek - zrostów, znacznych rozmiarów przepukliny (dużo jelit, wypełniony pęcherz).

4. Uwięziona i zadzierzgnięta - uwięziona - w wyniku parcia na mocz lub kał, wąskie wrota przepukliny. Zadzierzgnięta - dodatkowo ucisk na naczynia krezki, brak ukrwienia jelit. Trzeba pamiętać o poszerzeniu pierścienia przepuklinowego, aby ułatwić ostęp do zawartości.

Przestrzeń anatomiczna	Typ przepukliny
Brzuszna dogłowowa	Pępkowa, urazowa, chirurgiczna
Brzuszna doogonowa	Pachwinowa, mosznowa, udowa
Przeponowa	Pourazowa, śródpiersiowa, wpustowa
Okolica kroczowa	Przepona miedniczna

Ogólne zasady leczenia

• bez odcięcia worka przepuklinowego - cięcie z obu stron worka, pozostawia się odpowiedni margines. Przy duże przepuklinę tniemy w rybkę

• m block - metoda mało inwazyjna, polega na złożeniu leszczotek, po odprowadzeniu zawartości przepukliny do jamy otrzewnowej, pozostawia się skórę i tkankę podskórną i zakłada się leszczotki - 2 - 3 tygodnie

• założenie szwu kapciuchowego - dobre u świń, zamiast niego możne przeszyć cały worek i związuje końce nitki i ściąga - worek wchodzi do środka, przy dużej przepuklinie należy założyć kilka szwów.

• oliwkowa - na szczycie łapie się worek przepuklinowy i skręca się wewnętrzny worek przepuklinowy - zawartość worka ucieka do jamy otrzewnowej, powstaje stożek który się przeszywa i wiąże

• z odcięciem worka przepuklinowego - po przecięciu skóry i tkanki podskórnej, otrzewną ścienną się odpreparowuje i worek odcina przy samym pierścieniu. Następnie trzeba zeskrobać brzegi tkanek otaczających do pierwszego krwawienia, zakładamy szwy pojedyncze.

Przepuklina pępkowa

Nazywana pierścienia pępkowego - przepuklina wrodzona, widoczna zaraz po porodzie. Występuje u wszystkich gatunków zwierząt.

Objawy - w okolicy pępka widoczny jest różnej wielkości okrągły worek, niebolesna. Bolesność pojawia się, gdy przepuklina jest nieodprowadzalna

Worek przepuklinowy stanowią skóra, warstwa podskórna i otrzewna ścienna.

Zawartość - sieć, tłuszcz zaotrzewnowy (psy), jelita.

Najczęściej jest odprowadzalna, z wyjątkiem psów, przez obecność tłuszczu.

Leczenie - chirurgiczne, dowolną metodą. U dużych zwierząt staramy się odreparować worek wewnętrzny tak, aby go nie uszkodzić. Szwy pojedyncze.

Skórę przecina się w linii pośrodkowej, które musi 2x przekroczyć średnicę pierścienia przepuklinowego.

Odcięcie worka przepuklinowego - najczęściej u psów

Przy dużym worku i pierścieniu - płatanie - powięź wprowadza się w miejsce otworu przepuklinowego

Wykład 9 22.04.2008

Przepukliny cd

Przepuklina przeponowa

Może być nabyta albo wrodzona. Wrodzona to tzw. przepuklina rozworowa - przy wpuście do żołądka. Nabyta - na skutek urazów.

Objawy - duszność, zapadnięcie powłok brzusznych

Rozpoznanie - wywiad, duszność, zwierze czasem samo przyjmuje postawę ulgową, lub trzeb mu pomóc. Dla potwierdzenia rtg.

Leczenie - chirurgiczne, 2 sposobami - albo wykonuje się cięcie od klatki piersiowej - w 7 pmż, rozwieracz do żeber, znieczulenie wziewne, z tego cięcia mamy trudny dostęp, szczególnie, gdy przepona oderwana jest na dużej długości; od jamy brzusznej - od wyrostka mieczykowatego do pępka, dużo łatwiejsze odprowadzenie jelit, szycie jest trudne, gdy przepona oderwana jest na dużej długości dodatkowo wykonuje się cięcie przed żebrowe. Ostatni szew zakłada się na pełnym wdechu.

Przepuklina pachwinowa - inguinalis ?????

2 rodzaje ** - zewnątrz pochwowa i wewnątrz pochwowa. Pierścień pachwinowy zbudowany jest z 2 pierścieni i polega to na tym, że do pierścienia najczęściej dostają się jelita, róg macicy. Częściej u suk, koni, świń. Trzewia wydostają się pod skórę przez pierścień, wewnątrz pochwowa - gdy wydostają się razem z otrzewną - tworzy się worek przepuklinowy, zewnątrz pochwowa - dochodzi do pęknięcia mięśni i trzewia dostają się bezpośredni pod skórę. Gdy w worku znajdują się same jelita to łatwo odprowadzalna.

Obrzęk, ciastowaty.

Leczenie - chirurgiczne, jeśli jest odprowadzalna, przecina się tkankę skórną i odprowadza trzewia, zaszywając szwami pojedynczymi. Nie odprowadzalna - z odcięciem worka, czasami pierścień trzeba dodatkowo dociąć. Szwy pojedyncze

Przepuklina mosznowa

Głównie u trzody. Wydostają się jelita przez zewnętrzny i wewnętrzny przewód pachwinowy i biegną pod skór aż do moszny - dochodzi do jej powiększenia, zazwyczaj jednostronne.

Leczenie - chirurgiczne, jeśli jest odprowadzalna, przecina się tkankę skórną pachwiny i odprowadza trzewia, zaszywając szwami pojedynczymi. Nie odprowadzalna - z odcięciem worka, czasami pierścień trzeba dodatkowo dociąć. Szwy pojedyncze. Technicznie odprowadzenie trzewi wykonuje się skręcając worek mosznowy, po usunięciu trzewi odcina się jądro.

Przepuklina udowa - femuralis

Najczęściej u koni, występuje rzadko. Jelita bądź sieć przez pierścień pachwinowy przedostają się pod skórę w okolice udową, znajdują się na wysokości dużych naczyń.

Leczenie - chirurgiczne, ostrożnie by nie przeciąć sieci i jelit, odprowadzić do jamy miednicznej, ostrożnie zasyć otwór.

Przepuklina pachwinowa ?????/kroczowa ??????

Psy, szczególnie samce, parzystokopytne. U zwierząt starszych, powstaje na skutek długotrwałego działania tłoczni brzusznej i ścieczenia przepony miednicznej, która pęka, a zawartość przepukliny przedostaje się wzdłuż jelita prostego do okolicy odbytu. Zawartość - sieć, tłuszcz pozaotrzewnowy - najczęściej, gruczoł krokowy, często dochodzi do tego, że znajduje się tam pęcherz moczowy, który wypełniając się moczem doprowadza do przepukliny uwięźniętej - nieodprowadzanej. Najczęściej jednostronna, obrzęk ciastowaty w okolicy odbytu. Gdy w przepuklinie znajduje się pęcherz, należy go opróżnić przy użyciu igły ze strzykawką.

Szycie - następuje często recydywa. Trzeba użyć grubej nitki, szyje się od przy środka ściany jelita, tak, aby go nie przebijać na wylot. Od dołu przyszywa się tkankę łączną okalająca cewkę moczową. Z boku przeszywa się więzadło krzyżowo-kulszowe, od góry resztki przepony miednicznej. Używamy nici grubych i dających duży odczyn tkankowy - wchłanialna. Zakładamy 3 piętra szwów. Dalej zszywa się tkankę podskórną szwem ciągłym. Zostawiamy otwór w najniższym punkcie, aby umożliwić odpływ tworzącej się wydzieliny.

Powikłania - nie trzymanie kału gdy przetnie się zwieracz, recydywa, gdy zwiąże się za mocno może dojść do przetoki kałowej. Jeśli jest to przepuklina obustronna lepiej nie robić obu naraz. Odczekać 6 tygodni

---