DIAGNOZA FUNKCJONALNA

I. Kwestionariusz badanego dziecka

Data: 30.10.2008

1. Dane dotyczące rodziny i środowiska:

1) Nazwisko i imię: Adam Kowaliski

Data urodzenia: 02.04.1993

Wiek: 14 lat (171 miesięcy)

2) Miejsce zamieszkania: ul. J. Kowalskiego 1/1, kod i miejscowość: 71- 571 Wrocław

Tel.: [phone]

3) Nazwisko i imię matki: Anna Kowalska, rok urodzenia: 1974

Wykształcenie: średnie

4) Nazwisko i imię ojca: Wojtek Kwiatkowski, rok urodzenia: 1968

Wykształcenie: średnie

5) Charakterystyka rodziny: rozbita, ojciec dziecka nie zabiega o kontakt z synem

6) Dziecko wychowują: matka, dziadkowie, instytucja (specjalny ośrodek szkolno-

wychowawcz)

7) Liczba dzieci: 1,

wiek: 14 lat

8) Źródło utrzymania rodziny: finansowo pomagają rodzice matki, alimenty na dziecko

9) Warunki mieszkalne: bardzo dobre, dziecko mieszka w domku jednorodzinnym z

rodzicami matki, chłopiec ma swój pokój

10) Stan zdrowia ojca: dobry, bez nałogów

2. Dane dotyczące okresu ciąży, porodu, okresu noworodkowego:

1) Miejsce urodzenia dziecka: szpital

2) Wypis: w trzeciej dobie życia do szpitala na oddział patologii dziecięcej,

z rozpoznaniem: z powodu cech hypotrofii wewnatrzmacicznej, małopłyrkowości,

wady wrodzonej serca, zaćmy z ubytkiem tęczówki i małooczem oka prawego oraz

zapaleniem stawu biodrowego.

3) Przebieg ciąży: prawidłowy, matka w okresie ciąży przeszła różyczkę i brała leki

przeciwbólowe (różne)

4) Poród: siłami natury, prawidłowy - o czasie 40 tydzień (położenie główkowe), wody

płodowe czyste, dziecko okręcone pępowiną wokół nóżki, poród z rączką

5) Noworodek: dojrzały

Żywotność w skali Abgar: po 1 minucie 9 punktów (danych dotycz. 3,5,10 min. brak)

Okres noworodkowy: zaburzenia oddychania

6) Badania noworodka: brak, rozpoznanie - upośledzenie w stopniu głębokim,

zespół Gregga

7) Pomiary antropometrycznie po urodzeniu: ciężar ciała 2750 g., długość ciała 52 cm,

obwód głowy 32 cm, obwód klatki piersiowej 33 cm

8) Okres niemowlęcy - 1 rok życia:

rozwój psychomotoryczny: zaburzony; noworodek

do 9 miesiąca życia prawie cały czas leży, siedział podtrzymywany w około 9 miesiącu

życia, początki raczkowania 11 miesiąc życia

9) Napięcie mięśni: wzmożone

10) Badanie słuchu potencjały wywołane: brak danych wzroku - ostrość: brak danych

11) Leczenie farmakologiczne: brak danych

12) Prowadzona rehabilitacja: metodą Vojty

13) Rozwój psychoruchowy wg MFDR: nie badany

3. Obserwacja pedagogiczna podczas wizyty

Wstępna diagnoza: dziecko zaburzone na poziome integracji sensorycznej

Prowadzona terapia: aktualnie dziecko w tygodniu przebywa w ośrodku szkolno - wychowawczym i odbywa tam zajęcia terapeutyczne różnymi elementami metod np. metoda Bobath, Margariit Montesorii

1. Motoryka duża: ogólna koordynacja ruchów i znajomość własnego ciała na poziomie dostatecznym, potrafi zapanować nad własnymi ruchami i w sposób celowy uzyskać jakiś przedmiot;

obustronna koordynacja motoryczna: przeważa u niego strona lewa;

równowaga: chodzi nie przewracając się, jednak bardzo niechętnie, przeważnie siedzi

2. Motoryka mała: potrafi kontrolować ruchy rąk i palców, umie chwytać w sposób pensetowy, lubi manipulować przedmiotami, słaba koordynacja obu rąk

3. Komunikacja: komunikuje swoje potrzeby poprzez działanie, w pracy indywidualnej porozumiewa się za pomocą piktogramów;

rozumienie: rozumie proste komunikaty odnoszące się do jego codziennej

działalności - zawsze poparte gestem lub stworzeniem sytuacji by mógł

odczytać z ust

4. Czucie powierzchowne: prawdopodobnie posiada podwrażliwy system czuciowy, podobają mu się bardzo intensywne przyjemne lub nieprzyjemne zapachy i smaki.

czucie głębokie: przypuszczalnie ma również podwrażliwy system czucia głębokiego, potrafi się okaleczać, bije się, drapie aż do krwi, idąc uderza o różne rzeczy oraz bardzo głośno i ciężko chodzi

5. Wzrok: widzi tylko na jedno oko, czasem wodzi wzrokiem, rzadko występuje kontakt wzrokowy

6. Słuch: obustronny głęboki niedosłuch (nosi aparaty słuchowe)

7. Preferencje zachowania: wymaga stałego prowadzenia - ucieka w stereotypie, dominują u niego autostymulacje, wymaga stałego ograniczania zachowań destrukcyjnych.

8. Naśladownictwo: brak

9. Zainteresowanie przedmiotami: tylko takimi, które wydają z siebie jakiś dźwięk

10. Koordynacja wzrokowo - ruchowa: jest dobra, pracuje na obrazkach i piktogramach,

11. Techniki szkolne: nakłoniony potrafi wziąć np. ołówek w dłoń i rysować (rysunek na poziomie bazgrotów różnokierunkowych)

III. Charakterystyka badanego dziecka

Adam Kowalski urodzony 02.04.1993, ojciec 24 lata, matka 20 lat. Rodzice bez nałogów, ogólnie zdrowi. Matka w okresie ciąży przeszła różyczkę i brała leki przeciwbólowe.

Dziecko urodziło się w szpitalu w 40 tyg. ciąży, w stanie ogólnym dobrym (9 pkt.
w skali Abgar), poród siłami natury, wody płodowe czyste. W czasie porodu okazało się,
że dziecko okręcone jest pępowiną wokół nóżki, poród z tzw. rączką - bez powikłań. Noworodek ważył 2750 gram, długość ciała 52 cm, obwód głowy 32 cm, obwód klatki piersiowej 33 cm.

W trzeciej dobie życia został przyjęty na oddział patologii dziecięcej.
Po kompleksowych badaniach rozpoznano u niego tzw. „zespół Gregga”. Prowadzona rehabilitacja metodą Vojty.

Aktualnie chłopiec ma 14 lat, ok. 160 cm wzrostu, włosy ciemne blond, jasną karnacje, sylwetkę dość masywnie zbudowaną. Dziecko widzi tylko na jedno oko i ma obustronny głęboki niedosłuch, retinopatię poróżyczkową, liczne wady rozwojowe, nosi aparaty słuchowe. Funkcjonuje na poziomie upośledzenia w stopniu głębokim.

Dzieckiem opiekuje się matka (wykształcenie średnie), po rozwodzie. Ojciec dziecka (wykształcenie średnie) nie zabiega o kontakt z nim. W tygodniu dziecko przebywa
w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym w internacie, matka zabiera go tylko na weekendy.

Warunki ekonomiczno-bytowe chłopiec ma bardzo dobre. Zamieszkuje w domku jednorodzinnym z rodzicami matki. Adam ma swój pokój. Matka współpracuje z terapeutą, zaspokaja indywidualne potrzeby dziecka.

IV. Analiza oceny postępu w rozwoju społecznym badanego dziecka

Dziecko zostało poddanie badaniu 2 listopada 2008 roku testem P PAC
(w adaptacji Tadeusza Witkowskiego) w celu ocenienia jego postępów w rozwoju społecznym.

Chłopiec rozwinięty jest najbardziej w sferze: „obsługiwanie siebie”, „zręczność”
i „sprawność manualna”. W sferze „obsługiwanie siebie” prawie wszystkie czynności wykonuje mechaniczne. Natomiast opóźnienia występują u niego w sferze „uspołecznienie”
i „komunikowanie się”.

W jego ogólnym zachowaniu brak jest spontanicznego działania, natomiast celowe działanie pojawia się wówczas gdy bardzo czegoś pragnie, ale są to przeważnie potrzeby niższego rzędu (jedzenie, picie, potrzeby fizjologiczne).

Podczas działań ukierunkowanych wymaga stałego prowadzenia, gdyż natarczywie ucieka w stereotypie.

Dominują u niego autostymulacje, wymaga ciągłego ograniczania zachowań destrukcyjnych.

1. Obsługiwanie Siebie:

a) Jedzenie, zachowanie się przy stole:

Chłopiec prawidłowo odgryza, żuje i połyka pokarmy. Przy stole obsługuje się jedząc tylko łyżką lub palcami, gdy dostanie widelec czasem samodzielnie podejmuję próbę nabicia na niego pokarm, jednak przeważnie w tej czynności jest wspomagany przez np. terapeutę. Przed przystąpieniem to spożycia, musi wszystko powąchać, umoczyć w tym palec
i spróbować, dopiero po tej czynności zaczyna właściwie konsumować posiłek.

Potrafi rozpoznawać pokarmy, gdyż zjada tylko to co lubi np. podczas śniadania otwiera bułkę i wyjada z niej serek topiony, szynkę, pasztet po czym odsuwa talerz. Prawdopodobnie ma niedowrażliwy system czuciowy, gdyż uwielbia bardzo intensywne przyjemne lub nieprzyjemne zapachy i smaki. Pokarmy półtłuste je prawidłowo, nie pozwalając by wyciekały mu z ust.

Świetnie radzi sobie z napojami, pije samodzielnie trzymając w jednej ręce filiżankę lub kubek, nie rozlewa przy tym. Potrafi przyjmować napoje bez pomocy, gdy jest spragniony sam odkręca butelkę i z niej pije lub biegnie do kranu odkręca go i zaspakaja pragnienie.

Podczas zachowania się przy stole potrafi czekać na swoją kolej, nie domaga się by go obsłużono jako pierwszego. Je samodzielnie, ale mało estetycznie (zrzuca jedzenie na podłogę, wyciąga resztki z talerzy kolegów, brudzi: ręce, buzie, ubranie. Nie przeszkadza mu nieestetyczny wygląd spożywanych pokarmów.

b) Sprawność motoryczna, lokomocja:

Chłopiec porusza się samodzielnie, czasem bardzo szybko jeśli chce wyciągnąć np.
z szafki słodycze lub chrupki. Po schodach porusza się krokiem dostawnym, trzyma
się poręczy, odcięty od niej również potrafi wejść lub zajść. Czasem raczkuje, gdy np. chce przemieścić się z materaca na krzesło. Prawdopodobnie zaburzone ma czucie głębokie, potrafi się okaleczać, bije się, drapie aż do krwi, idąc uderza o różne rzeczy oraz bardzo głośno
i ciężko chodzi.

Ulubione jego pozycje to: siedzenie na nogach - bujanie się; leżenie na plecach
i uderzanie nogami o ścianę. Pozycją tym towarzyszy są często rytmiczne, głośne klaskanie
w dłonie, czy uderzanie w jakiś przedmiot i „śpiewanie” lub bicie się po całym ciele (najczęściej po twarzy). Siedząc na nogach często odchyla głowę do tyłu, tak że tylnia strona głowy dotyka łopatek i z tej perspektywy obserwuje otoczenie. Potrafi ciągnąć lub pchać większe przedmioty np. poproszony o przysuniecie krzesła do stołu - przysuwa je (jednak robi to tylko wtedy, gdy ma na to ochotę).

Łapie piłkę rzuconą z odległości 2 metrów, a następnie odrzuca ją do osoby podającej, ale nie celnie. Potrafi trzymać piłkę lub inny przedmiot oburącz i iść. Dobrze orientuje się
w znanych mu pomieszczeniach. W orientacji w schemacie własnego ciała widać u niego wyraźnie zaburzenia w autoorientacji i relacji ja - przedmiot. Potrafi rozróżnić takie części ciała jak: brzuch, nogi, ręce, twarz, ale nie wskazuje ich samodzielnie. Wie gdzie jest góra
i dół.

c) Toaleta i mycie się

Dziecko sygnalizuje potrzeby fizjologiczne wychodząc do toalety i załatwia
je samodzielnie. Zna i wykonuje w odpowiedniej kolejności wszystkie czynności (otwiera ubikację, zamyka (głośno trzaskając), spuszcza wodę, odkręca kran myje ręce), jedynie przy korzystaniu z papieru toaletowego potrzebuje pomocy np. terapeuty. Gdy poda mu
się ręcznik, wyciera w niego dłonie, jednak robi to bardzo niestarannie.

Chłopiec musi być kontrolowany - potrafi celowo się zanieczyścić (zupełnie nie przeszkadza mu gdy jest mokry lub brudny). Bardzo często podczas mycia rąk wkłada mydło do ust lub pije wodę z kranu, ręce myje nie starannie - dobrze spłukuje.

d) Ubieranie się

Chłopiec ubiera i rozbiera się z pomocą. Współpracuje biernie nie sprzeciwiając się
i pozwalając sobie nałożyć ubranie, czynnie wyciągając ręce i nogi, by włożyć je w otwory ubrania. Pomaga przy wciąganiu majtek, spodenek. Na polecenie lub gdy ma ochotę potrafi samodzielnie założyć lub zdjąć skarpetki czy kapcie (tylko bez sznurowadeł).

2. Komunikowanie się

U chłopca występuje brak mowy czynnej. Komunikuje swoje potrzeby poprzez działanie (np. wstaje i pokazuje na napój lub otwiera szafkę w której znajdują się słodycze) lub wydaje z siebie piski, okrzyki, postękiwania. Często stymuluje się własnym głosem (np. „śpiewając” słowo ciana, ciana, ciana...), spontanicznie wymawia tylko takie literki jak: A, U, O.

W pracy indywidualnej podczas rozmowy kierowanej komunikuje się za pomocą piktogramów, jednak podejmuje próby odpowiedzi tylko na proste pytania (odsłuchuje pojedyncze słowa i wybiera odpowiednią ilustrację ze zbioru maksymalnie sześciu obrazków).

Rozumie proste komunikaty odnoszące się do jego codziennej działalności, które zawsze należy poprzeć gestem lub stworzyć sytuację aby mógł odczytać z ust. Na zakazy reaguje na krótką chwilę np. na komunikat „nie krzycz” - przestaje, po czym po chwili robi to samo.

Chłopiec reaguje na bodźce słuchowe - odwraca się, gdy wymawia się jego imię, wykonuje polecanie ”choć tu” lub „daj mi” - jednak komunikaty te muszą być głośno
i wyraźnie wypowiedziane, gdyż koncentruje się tylko na silnych bodźcach akustycznych.

3. Uspołecznienie

Chłopiec nakłoniony do pracy potrafi skupić się i być uważnym (jednak trwa to krótką chwilę). Jest bardzo niecierpliwy. Domaga się stałego zainteresowania ze strony
np. terapeuty. Potrafi szarpać terapeutę, gdy nie może doczekać się żadnej reakcji, jeśli to nie pomaga wymusza płaczem lub krzykiem, czasem bije się po głowie, kiwa, uderza rękoma
i nogami o ławkę.

Swoim zachowaniem pokazuje kogo lubi - przytula się do ulubionej osoby, uśmiecha, głaszcze ją po głowie. Rozpoznaje najbliższą mu osobę - matkę. Czasem wykazuje zainteresowanie obcymi, śledząc ich ruchy. Gdy ma ochotę okazuje uczucia
np. w pieszczotach bierze w nich aktywnie udział - śmieje się, przytula. Nie protestuje zostawiony u obcych mu osób. Z reguły jest mu obojętna aprobata starszych za dobre zachowanie, wyjątkiem jest chęć posiadania czegoś np. ciastka, wtedy wie że jeśli będzie grzeczny - dostanie je i stara się być posłusznym - jednak tylko do czasu jego otrzymania.

4. Zajęcia

a) Sprawność manualna

Chłopiec bardzo krótko interesuje się wskazanymi mu przedmiotami, trzyma je przez chwilę w dłoniach, macha nimi przed oczami, czasem uderza w stół i odkłada. W ławce siedzi przez moment, zdarza się że obserwuje czynności innych dzieci - jednak nie stara
się naśladować tego co one robią.

Potrafi wykonać takie czynności jak (do wykonania tych prac musi być odpowiednio zmotywowany - sam z siebie nie podejmuje żadnych działań): zdejmuje obręcz z ręki; potrafi chwycić mały przedmiot chwytem pensetaowym; wrzuca dwa małe krążki do pudełka; nakłoniony potrafi wziąć np. ołówek w dłoń i rysować (rysunek na poziomie bazgrotów różnokierunkowych); nakłada krążki na piramidę; buduje wieżę z 5 klocków; bardzo dobrze radzi sobie z odkręcaniem i zakręcaniem śrub, nakrętek; nakłada nakładki na patyczki; ugniata masę solna i silikonową, ale nie tworzy z niej określanych kształtów; potrafi nawlec większe korale; dobrze posługuje się przedmiotami łatwo tłuczonymi np. szklanką.

Wszystkim wymienionym czynnością towarzyszą stereotypie - chłopiec macha przed oczami rękoma lub otrzymanymi przedmiotami, gdy zwróci mu się uwagę zaczyna prawidłowo wykonywać zadanie.

b) Zręczność

Chłopiec lubi manipulować przedmiotami, gdy rzuca piłkę, nie traci równowagi. Pozostawiony samemu sobie potrafi wybranym przez siebie przedmiotem (przedmiot musi wydawać z siebie mocny dźwięk np. grzechotka) „bawić się” (obraca go w dłoniach, uderza nim o drugą dłoń, macha) do póki nie zostanie zwrócona mu uwaga.

Nie traci równowagi siedząc lub stojąc, gdy chce zdobyć jakiś przedmiot, a gdy już nie ma ochoty nim się bawić rozmyślnie rzuca go na podłogę (czasem śledzi dokąd się potoczył).

Wie jak otworzyć sobie drzwi - wykonuje kolejno wszystkie przypisane temu czynności (łapie za klamkę i przekręcają ją, gdy drzwi są zamknięte, a widzi zamek przekręca w nim mechanizm, otwiera sobie drzwi, gdy przejedzie przez nie, zamyka je), często nim otworzy sobie drzwi puka w nie (czynność wykonywana mechanicznie). Nakłoniony do wejścia
na krzesło potrafi na nim ustać, jednak nie czuje się pewnie i szybko schodzi. Jeśli chce usiąść przy stole lub zostanie o to poproszony sam przynosi lub podsuwa sobie krzesło do stołu
i na nim siada (nie kontrolowany siedzi na krześle ze skrzyżowanymi nogami). Umie otworzyć i zamknąć pudełko z pokrywką. Potrafi dokonywać wyboru, pracuje na obrazkach. W zabawach takich jak umieszczanie przedmiotów w odpowiednie otwory pracuje w oparciu o czucie bez kontroli wzroku.

V. Program terapeutyczny

Cel Główny Terapii: Doskonalenie i Rozwijanie Umiejętności Samoobsługowych
Cel Szczegółowy	Sposoby Realizacji	Osoby	Czas	Uwagi
Z pomocą nabija na widelec pokarm stały np. pokrojonego kotleta schabowego.	- terapeuta staje za dzieckiem, kieruje jego rękę w stronę talerza, nabija kawałek przygotowanego pokarmu, następnie puszcza uścisk - ćwiczenia wykonywane w sposób praktyczny codziennie przy obiedzie	- terapeuta - mama	- dwa miesięcy (codziennie)
Samodzielnie nabija na widelec pokarm stały np. pokrojonego kotleta schabowego.	- terapeuta siada koło dziecka, wkłada dziecku w dłoń widelec i puszcza jego rękę, następnie kieruje i kontroluje kolejne czynności związanie ze spożywaniem pokarmu stałego: patrzy jak dziecko trzyma widelec, jak nabija pokarm, i wkłada do buzi. - w przypadku, gdy widzi że dziecko waha się, delikatnie łapie go za dłoń, pokazuje mu kolejne czynności i puszcza dłoń - czynności te powtarza tylekroć ile widzi, że dziecko potrzebuje pomocy - ćwiczenia wykonywane w sposób praktyczny codziennie przy obiedzie	- terapeuta - mama	- trzy miesięcy (codziennie)

Cel Główny Terapii: Doskonalenie i Rozwijanie Umiejętności Komunikacyjnych
Cel Szczegółowy	Sposoby Realizacji	Osoby	Czas	Uwagi
Rozumie takie słowa jak: na, w, do, za, pod, nad, przed.	- terapeuta przygotowuje do tych ćwiczeń odpowiednie obrazki oraz przedmioty na których może zademonstrować dziecku co to znacz: na, w, do, za, pod, nad, przed (np.: obrazek na którym narysowane jest pudełko a w nim piłka oraz prawdziwy karton i piłkę. - staje naprzeciwko dziecka pokazuje mu obrazek (dodatkowo palcem wskazującym wskazuje zaistniałą sytuację na obrazku) i głośno i wyraźnie, prostym zdaniem mówi do chłopca „To jest pudełko. W pudełku jest piłka”, stara się by chłopiec miał możliwość odczytania zdania z ust, szczególnie podkreśla głosem i powtarza kilka razy przyimek „w”. Kolejno bierze karton i piłkę. Daje dziecku piłkę i prosi by wrzucił, mówi: „ wrzuć piłkę do pudełka”, następnie powtarza te same zdania jak przy obrazku	- terapeuta	- pięć miesięcy (codziennie)

Cel Główny Terapii: Usprawnianie i kontrola motoryki dziecka (ograniczanie zachowań stereotypowych)
Cel Szczegółowy	Sposoby Realizacji	Osoby	Czas	Uwagi
Swobodnie czuje się na basenie, umie utrzymać się na wodzie, zanurza się pod wodę na kilka sekund wraz z terapeuta	- terapeuta oswaja dziecko z wodą, wprowadza dziecko na basen i do wody. Trzymając chłopca za ręce próbuje wejść do wody na głębokość jego pasa - ćwiczenia wprowadzające dziecko na basen, odbywają do czasu oswojenia dziecka z wodą	- terapeuta i instruktor pływania	- pięć miesiące (raz w tygodniu)
				- terapeuta trzymając chłopca za ręce wchodzi z nim do wody na głębokość jego pach, prosi dziecko by zgięło nogi (robi to samo), obserwuje zachowanie dziecka i dopinguje go w jego działaniach - stara się by jak najdłużej unosił się na wodzie nie dotykając dna - ćwiczenia uczące dziecko zachowania się w wodzie, odbywają się do czasu opanowania tych ruchów,
				- terapeuta jest w wodzie wraz z chłopcem, co jakiś czas unosi się na niej i dopinguje chłopca by robił to samo - terapeuta łapie z ręce chłopca mówi np. „nurkujemy” i próbuje się zanurzyć wraz z nim w wodzie

BIBLOGRFIA

Ocena rozwoju psychoruchowego dziecka została przedstawiona w oparciu o:

• Obserwację

• Wywiad

• P PAC

• Elementy Integracji Sensorycznej

• Tablice Minachijskiej Funkcjonalnej Diagnostyki Rozwojowej, w celu określenia norm dla poszczególnych zadań:

• motoryka mała

• lokomocja

• percepcja

• Franczyk A., Krajewska K., Program psychostymulacji dzieci w wieku przedszkolnym z deficytami rozwoju”. Wyd. IV „Impuls”, Kraków 2006

---