Pamięć- wybrane
zagadnienia na podstawie
Psychologia i życie,
Zimbardo i National
Geographic.
Pamięć jest tym elementem, bez
którego wszelkie czynniki rozwojowe,
warunkowanie, uczenie się nie było
by możliwe.
Pamięć- wybrane
zagadnienia na podstawie
Psychologia i życie,
Zimbardo i National
Geographic.
Pamięć jest tym elementem, bez
którego wszelkie czynniki rozwojowe,
warunkowanie, uczenie się nie było
by możliwe.
W warunkowaniu człowiek czy
zwierzę reagowały w prosty sposób
na przychodzące z zewnątrz bodźce,
jednak w większości interakcji
człowieka ze środowiskiem nie
jesteśmy w tak prosty sposób
uzależnieni od bodźców które na
nas oddziałują.
Ludzie w znacznie większym stopniu
niż inne gatunki ( choć nadal mało
wiemy na ten temat) mogą
przetwarzać przychodzące
informacje w różny sposób.
Przetwarzanie informacji polega nie
tylko na jej odbieraniu, i kodowaniu
informacji, ale także na selekcji,
reorganizacji i transformacji
informacji.
Z uwagi na to, że otrzymujemy
bardzo wiele informacji nie jest
możliwe abyśmy każdą z nich
przetwarzali osobno.
Potrafimy wykryć każdy bodziec,
który jest odbierany przez nasze
zmysły, lecz, aby nie przeciążyć się
przetwarzając te bodźce
stworzyliśmy system umożliwiający
selektywne organizowanie i
kodowanie wszelkich napływających
bodźców.
W jaki jednak sposób i czy w ogóle
mamy dostęp do tych
przeorganizowanych danych jeśli
chcemy je później odszukać?
Efekty uczenia się u człowieka są zależne
w tym samym stopniu od zdolności
przetwarzania informacji, co od jej
przechowywania.
Przetwarzanie i kodowanie informacji są
ważnymi komponentami uczenia się
spostrzegania, uczenia się umiejętności
motorycznych, uczenia się mowy, uczenia
się i zapamiętywania materiału słownego i
pojęciowego.
W badaniach psychologicznych
rozróżnia się uczenie się i
pamięć. O ile w badaniu uczenia się
interesują nas zmiany w
wykonywaniu zadania z próby na
próbę ( kot w skrzynce zadaniowej),
o tyle w badaniu pamięci interesuje
nas dostępność wyuczonego w
przeszłości materiału w czasie
obecnym.
Pamięć oceniamy w kategoriach
zapamiętanego materiału, ale przy
ocenie zapamiętanego materiału
zawsze jest kontekst procesu
zapominania.
Pamięć i zapominanie procesy
ze sobą związane.
Test pamięci
12, 3, 18, 27, 96, 41, 37, 82, 65, 54,
77, 8, 26, 75, 98, 6, 32, 56, 98, 40
(Ilość liczb, właściwa kolejność)
Teorie pamięci i
zapominania
Teoria zanikania śladów
Według tej teorii wyuczony materiał
pozostawia „ślad” w mózgu. Jeśli z tego
śladu nie czynimy użytku z czasem zanika
( pewne wiadomości, które sobie kiedyś
przyswoiliśmy a ich nie używamy po
prostu się ulatniają. Aby utrwalić ślad
musimy stale korzystać z tych
wiadomości.( obecnie ta teoria nie
znajduje potwierdzenia w najnowszych
badaniach).
Teoria interferencji
Teoria ta głosi, że wszystko czego
nauczyliśmy się pozostanie w naszej
pamięci, o ile nie znajdzie się coś
nowego co nałoży się ( będzie
interferowało) z przyswojona
wiedzą.
Interferencja jest częścią naszego życia, i
na zapominanie ma wpływ charakter
aktywności dziejącej się w tym samym
czasie.
Uczymy się i później wypełniamy czas
normalną aktywnością życiową, i uczymy
się i idziemy spać okazuje się , ze
zapominanie materiału po śnie było dużo
mniejsze niż przy aktywności.
Również można powiedzieć, że
zapominamy materiał wcześniejszy
po to, aby łatwiej nauczyć się
nowego materiału.
Teoria usuwania
Teoria ta mówi, że tzw. magazyn
pamięciowy ma ograniczoną
pojemność, wobec tego kolejny
materiał, który napłynie będzie
wypychać materiał stary.
Jeśli w tym czasie nie napłyną inne
informacje to nic nie zostanie
zapomniane.
Zapominanie jako utrata
dostępu
Hipoteza ta głosi, że nigdy nic nie
zapominamy, że informacje, które
pozornie zapomnieliśmy stają się
czasowo niedostępne. Są one w
naszym magazynie pamięciowym
lecz z powodu braku odpowiednich
sygnałów umożliwjających ich
odszukanie są niedostępne.
Na przykład ktoś nas zapyta czy
znamy pana Jana Kowalskiego?
Odpowiemy nie , leczy kiedy powie
wiesz, on był przez pięć lat naszym
sąsiadem z dołu, odpowiemy no tak
pamiętam go. Oznacza to, że samo
nazwisko nie było wystarczającym
sygnałem do odszukania informacji.
Ostatnio prowadzone są badania
nad sygnałami w postaci środowiska
czy kontekstu- w którym osoba uczy
się i odtwarza materiał.
Kontekstem może być pokój, ale
także nastrój, stan organizmu.
W latach czterdziestych XX w. kanadyjski
neurochirurg Wilder Penfield udowadniał
tą teorie stymulując próbnikami
elektrycznymi mózgi pacjentów chorych
na padaczkę. Zaobserwował wówczas, że
gdy próbnik dotyka pewnych części płatu
skroniowego pacjenci zaczynają
przywoływać jakieś wspomnienia. Kiedy
dotykał tego punktu ponownie słyszał te
same opisy
Stwierdził więc, że mózg zapisuje
każdy świadomie zarejestrowany
szczegół i że zapis ten jest trwały.
Teorie motywacyjne
W teoriach o których mówiliśmy
powyżej zapominanie jest
traktowane jako niejako
automatyczne funkcjonowanie
systemu pamięciowego( usuwanie,
interferencja). Inne podejście przyjął
Zygmunt Freud, który twierdził, że
zapominanie może być
intencjonalne.
Głosił on hipotezę, że zarówno
zapamiętywanie jak i zapominanie
wiąże się ze znaczeniem jaki dany
materiał ma dla nas. I tak np. rzeczy
dla nas bardzo przykre stają się dla
naszej pamięci niedostępne, są
„ wypchnięte ze świadomości.
Nazywamy to wyparciem jest to
rodzaj mechanizmu obronnego, za
pomocą którego bronimy się przed
informacjami, które trudno jest nam
zaakceptować( psychoanaliza,
nerwica, mechanizm, którym
posługują się w początkowym
okresie osoby, które doznały urazu
kręgosłupa).
W jaki sposób przebiegają
procesy pamięci i
zapominania?
Na dzień dzisiejszy wyróżniamy trzy
systemy pamięciowe: magazyn
pamięci sensorycznej, pamięć
krótkotrwałą i pamięć długotrwałą.
Magazyn pamięci
sensorycznej
przechowuje informacje
sensoryczne dostatecznie długo,
aby mogły być wykorzystane w
spostrzeganiu, zapamiętywaniu,
ocenianiu.
System ten przechowuje informacje przez
bardzo krótki czas ( niej niż pół
sekundy), ma bardzo ograniczoną
pojemność magazynowania , może
przekazywać informacje do pamięci
krótkotrwałej.
( postukaj czterema palcami we własną
rękę, zauważ jak szybko zanikają
bezpośrednie wrażenia).
Pamięć krótkotrwała
Drugi system pamięciowy, w którym
ograniczona liczba przyswojonych
przez nas teraz informacji jest
przechowywana przez bardzo krótki
czas. Np. dzwonimy na jakiś numer
telefonu, krótko po wykonaniu telefonu
jeszcze go pamiętamy i umiemy
powtórzyć, jednak po dłuższej chwili
zapominamy go. Pamięć krótkotrwała ma
ograniczoną pojemność, może
przechowywać niewielką liczbę informacji,
lecz informacje w niej zawarte są łatwo
dostępne.
Aby utrzymać jakaś informacje w
pamięci krótkotrwałej trzeba ja
aktywnie powtarzać, lecz i tak
większość informacji zostanie
utracona w wyniku interferencji.
Pamięć długotrwała – trzeci
system pamięciowy.
Cechą charakterystyczna jest
pamiętanie znaczenia
informacji. Informacje są tu
przechowywane przez dłuższy czas,
a pojemność tej pamięci jest
praktycznie nieograniczona, lecz nie
zawsze łatwo jest odszukać w niej
informację, często trzeba znaleźć
właściwy sygnał, który pomoże ją
odszukać.
Droga informacji
Nowa informacja przechodzi
bezpośrednio z magazynu pamięci
sensorycznej do pamięci
krótkotrwałej.
Do pamięci długotrwałej informacja
jest przesyłana po nadaniu jej
znaczenia przez tą część mózgu
nazywaną hipokampem.
Uszkodzenie hipokampa
powoduje uszkodzenie procesu
zapamiętywania i tak np. osoba z
uszkodzonym hipokampem widzi
świat, tak jak na taśmie wideo, ale
nie jest w stanie utrwalić widzianego
obrazu. ( nie zapisuje go).