Zagrożenia biologiczne to: takie mikro i makroorganizmy oraz takie struktury i substancje wytwarzane przez organizm, które występują w środowisku pracy wywierają szkodliwy wpływ na organizm ludzki i mogą być przyczyna chorób pochodzenia zawodowego. To drobnoustroje komórkowe oraz jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego ( bakterie, grzyby, wirusy); drobnoustroje zmodyfikowane genetycznie; hodowle komórkowe; pasożyty wewnętrzne człowieka; priony, które mogą być przyczyna zakażenia, alergii ( uczulenia) lub zatrucia.
Czynnikami biologicznymi wywołującymi różnego rodzaje choroby zawodowe mogą mieć:
Drobnoustroje wywołujące choroby zakaźne
Makro i mikroorganizmy wywołujące dolegliwości o charakterze alergicznym
Wirusy
Pasożyty
Zagrożenia biologiczne można klasyfikować na podstawie:
Chorób jakie wywołują
Sposobu przenoszenia i stopniu ryzyka jakie stwarzają dla pracowników
Zasad systematyki przyrodniczej
Wielkości i morfologii
Wśród znanych szkodliwych czynników biologicznych najwięcej należy to:
Wirusów (128) (132)
Pierwotniaków
Bakterii (151) (181)
Toksyn bakteryjnych
Zagrożenia biologiczne zostały podzielone na następującą ilość klas:
2
4
6
8
Czynniki biologiczne należące do klasy I :
Zazwyczaj nie wywołują chorób u ludzi
Stanowią bardzo duże zagrożenie dla pracowników
Obejmują tylko wirusy
Należą do najbardziej niebezpiecznych patogenów
Podkreśl odpowiedź prawidłową:
Pierwszym i podstawowym dokumentem określającym kierunki prac legislacyjnych państw UE w zakresie ochrony pracowników przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi jest dyrektywa z 26.11.1980r.
Pierwszym i podstawowym dokumentem określającym kierunki prac legislacyjnych państw UE w zakresie ochrony pracowników przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi jest dyrektywa z 26.11.1982r.
Pierwszym i podstawowym dokumentem określającym kierunki prac legislacyjnych państw UE w zakresie ochrony pracowników przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi jest dyrektywa z 26.11.1990r.
Pierwszym i podstawowym dokumentem określającym kierunki prac legislacyjnych państw UE w zakresie ochrony pracowników przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi jest dyrektywa z 26.11.1995r.
Obecnie obowiązującym podstawowym dokumentem państw UE dotyczącym ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na czynniki biologiczne jest:
Dyrektywa 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z 18.09.2000r
Dyrektywa 2005/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z 18.09.2005r
Dyrektywa 199554/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z 18.09.1995r
Dyrektywa 2002/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z 18.09. 2002
W Polsce aktem prawnym dotyczącym zagadnień związanych z ochroną pracowników przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi jest:
rozporządzenie Rady Ministrów z 15.07.1995r
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 22.04.2005r
Rozporządzenie Ministra zdrowia z 15.07.2005r
Rozporządzenie Prezesa rady Ministrów z 22.04.2005r
Największe zagrożenie szkodliwymi czynnikami biologicznymi występuje wśród:
Pracownikach zatrudnionych na budowach
Pracowników służby zdrowia
Pracowników laboratoriów medycznych i analitycznych
Rolników i leśników
Zaznacz odpowiedź prawidłową:
Szacuje się że w skali świata pracowników narażonych na szkodliwe czynniki biologiczne jest kilkaset milionów pracowników
Szkodliwe czynniki biologiczne SA zagrożeniem tylko w krajach tropikalnych
Szkodliwe czynniki biologiczne stanowią ważną, chociaż wciąż niedoceniony problem medyczny pracy
Biologiczne szkodliwości zawodowe nie stanowią żadnego zagrożenia dla pracowników służby zdrowia
W rozprzestrzenianiu się czynników biologicznych największe znaczenie ma droga:
Pokarmowa
Powietrzno - pyłowa
Powietrzno - kropelkowa
Poprzez kontakty seksualne
Najczęstsza chorobą zawodową pracowników służby zdrowia jest:
Choroba AIDS
Wirusowe zapalenie wątroby typu B
Wirusowe zapalenie wątroby typu A
Gruźlica
Patogenem odpowiedzialnym za chorobę z pyt. 13 można się zarazić poprzez:
Zanieczyszczone igły i narzędzia chirurgiczne
Transfuzje krwi
Kontakty seksualne
Pocałunek
W Polsce na chorobę zawodową z pyt. 13 zapada rocznie około:
10 000 pracowników
1000 pracowników
100 pracowników
3000 pracowników
Szkodliwe czynniki biologiczne mogą wykazywać w stosunku do osób narażonych działanie;
Zakaźne
Alergiczne
Toksyczne
Rakotwórcze
Alergen jest to;
Czynnik, której organizm potrzebuje do utrzymania aktywności układu immunologicznego
Czynnik niezbędny do prawidłowego funkcjonowania białych ciałek krwi
Czynnik niezbędny do produkcji czerwonych krwinek w płucach
Czynnik wywołujący nadmierną lub nieprawidłową odpowiedź immunologiczną
Zawodowa choroba - alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych (alveolitis allerica) wywołane jest głównie przez:
Wirusy
Prątki gruźlicy
Alergeny roślinne
Alergeny drobnoustrojowe występujące w pyłach organicznych
Podjednostkami chorobowymi alveolitis allergica są:
Wirusowe zapalenie płuc
Płuco hodowcy ptaków
Płuco rolnika
Zapalenie płuc wywołane przez prątki gruźlicy
Wdychiwane alergeny mogą powodować:
Uczulenie limfocytów T - komórek uczestniczących w odpowiedzi immunologicznej
Aktywację makrofagów płucnych
Zatykanie naczyń krwionośnych
Wydzielanie substancji odpowiedzialnych za wywołanie stanów zapalnych ( mediatorów reakcji zapalnych)
Częstość występowania alveolitis allergica w narażonych grupach w różnych krajach mieści się w zakresie:
15,3 - 21,5 %
10,4 - 20,5 %
9,6 - 19,5 %
0,8 - 8,6 %
Astma oskrzelowa pochodzenia zawodowego uwarunkowana jest:
Brakiem witamin
Występowaniem predyspozycji zawodowej
Zapaleniem płuc
Wytwarzaniem swoistych przeciwciał
Przyczyną astmy wywołanej przez zawodowy kontakt z pyłami organicznymi są najczęściej wysokocząsteczkowe alergeny glikoproteinowe i proteinowe pochodzące z :
Roślin
Grzybów pleśniowych
Roztoczy
Ssaków
Zaznacz odpowiedź błędną:
Syndrom toksyczny wywołany pyłem organicznym (ODTS) może być wynikiem narażenia na kontakt z endotoksyną bakteryjną
ODTS polega na nieswoistej stymulacji układu odpornościowego
Objawom ODTS sago rączka, dreszcze, bóle głowy, katar
ODTS wywoływany jest przez substancję z którą organizm musiał się wcześniej zetknąć
Jednostka chorobowa określona jako ODTS jest:
Syndromem toksycznym wywołanym pyłem organicznym i może być wynikiem narażenia na kontakt z endotoksyną bakteryjną
Syndromem objawiającym zabarwieniem tworzenia się limfocytów
Alergicznym zapaleniem płuc
Syndromem toksycznym wywołanym pyłem organicznym i może być wynikiem narażenia na kontakt z grzybami pleśniowymi
Pracownicy narażeni na kontakt ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi powinny mieć zagwarantowaną:
Bezpieczne warunki spożywania posiłków - wydzielone pomieszczenia
Odpowiednie środki ochrony indywidualnej i przechowywanie ich w wyraźnie oznakowanym miejscu
Zapewnienie właściwych pomieszczeń, urządzeń higieniczno - sanitarnych a także środków higieny osobistej oraz jeśli to konieczne środków do odkażania skóry lub błon śluzowych
Personel medyczny poprzez zakażone narzędzia i krew chorych pacjentów jest narażony na zakażenie:
Wirusem kleszczowego zapalenia mózgu
Wirusem HIV wywołującym chorobę zwaną nabytym niedoborem odporności
Wirusowym zapaleniem wątroby (WZW) typu B i C
Wirusem grypy
Stężenie endotoksyny w pyle i surowcach roślinnych może osiągnąć wartość:
102 - 104 ηg/m3
101 - 102 ηg/m3
103 - 105 ηg/m3
102 - 106 ηg/m3
W skład endotoksyny wchodzi:
Wielocukrowi O - antygen, białkowy rdzeń i lipid A
Antygen - O, cukrowy rdzeń i lipid A
Białko, cukrowy rdzeń i lipid A
Lipidowa otoczka, cukrowy rdzeń i białko A
Do oznaczania ilości endotoksyny w środowisku pracy wykorzystuje się :
Ilość zaktywowanych makrofagów po godzinie od podania endotoksyny
Test Limulus
Metodę w której wykorzystuje się zjawisko koagulacji krwi stawonoga morskiego w obecności endotoksyny
Nie opracowano jeszcze dokładnej metody pomiaru endotoksyny
Do bakterii spiralnych wywołujących zawodową chorobę leśników zaliczamy:
Zarazek choroby ptasiej
Zarazek gorączki Gór Skalistych
Bakterię powodującą ronienie bydła
Bakterię powodując bereliozę ( chorobę z Lyme)
Zaznacz odpowiedź błędną. W przeciwieństwie do endotoksyny, egzotoksyny bakteryjne:
Są zazwyczaj wrażliwe na wysoką temperaturę
Wydzielane są na zewnątrz komórki w trakcie ich wzrostu
Stanowią część osłon komórki bakteryjnej ( np. błony zewnętrznej)
Są białkami
Grupami zawodowymi szczególnie narożnymi na zakażenie pałeczkami brucelozy są:
Hodowcy pieczarek i ogrodnicy
Weterynarze
Dojarki
Pszczelarze (oborowi, inseminatorzy, pracownicy z-dów mięsnych i laboratoriów)
Opracowany przez IMW projekt norm przewiduje, że dopuszczalna ilość grzybów w środowisku pracy nie powinna przekraczać:
100 000 CFU/m3
20 000 CFU/ m3
50 000 CFU/m3
1 000 000 CFU/m3
Największe znaczenie w wywoływaniu chorób zawodowych pośród bakterii mają :
Riketsje i chlamydia
Bakterie spiralne
Pałeczki gram - ujemne
Laseczki gram - ujemne
Grzybice naskórkowe, powodowe prze grzyby z rodzaju candida lub saprofityczne pleśnie, pojawią się głównie u :
Osób zatrudnionych przy pracach ziemnych
Pracujących w warunkach dużej wilgotności i podwyższonej temperatury
Osób zatrudnionych przy produkcji antybiotyków przeciwgrzybicznych
Pracowników roszarni lnu
Zagrożeniem zawodowym dla fryzjerek, manikiurzystek i pracowników służby zdrowia jest:
Grzyb czerwony
Grzybica strzygąca
Iktchogluton…..
Grzyb brodawkowy
Wymień przynajmniej jeden gatunek grzyba podstawczaka, który może powodować u ludzi np. uczulenie astmę lub alergiczny nieżyt nosa:
Odp: boczniak ostrygowaty, pieczarki, borowiki
Przyczyna stanów zapalnych skóry u drwali, leśników i pracowników tartaków mogą być:
Kwasy porostowe
Grzyb brodawkowy
Alergeny produkowane przez gąsienice niektórych owadów
Pałeczki brucelozy
Pyłki kwiatowe traw i drzew stanowią przyczynę kataru siennego ( pyłkowiny). Zagrożeniem dla osób wrażliwych jest liczba ziaren pyłków traw większa niż 20 w 1m3 powietrza - ok.
Zaznacz odpowiedź błędną. Alergeny i toksyny roślinne mogą powodować:
Zaczerwienienie skóry
Pokrzywkę skórną
Powstanie pęcherzy i wyprysków
Spadek liczby czerwonych ciałek krwi
Na zdrowie osób zatrudnionych w różnych działach przemysłu mogą szkodliwie oddziaływać alergeny i jady kręgowców. Wśród tych substancji najistotniejsze znaczenie mają:
Toksyny niektórych ryb (płaszczki, okoniowate)
Alergeny zwierzęce
Toksyny zawarte w jadach niektórych gadów
Białka ptasie odpowiedzialne za zespół zwany płucem hodowcy ptaków
LAA to zespół chorobowy wywołany przez : alergeny ssaków, alergeny białko wytwarzane prze gryzonie laboratoryjne
Zawodowa choroba masarzy. Rzeźników, hodowców trzody chlewnej objawiająca się czerwonym rumieniem wywołanym jest przez grama - dodatnią bakterię zwaną:
Pałeczka brucelozy
Włoskowcem różycy
Promieniowcem
Pałeczką salmonella
Bardzo niebezpieczna toksyna bakteryjna zwana toksyną botulinową powoduje:
Skurcz naczyń krwionośnych w sercu
Aktywacje przewodzenia impulsów nerwowych
Paraliż mięśni
Blokadę przewodzenia impulsów nerwowych
Istotny wzrost objawów ze strony układu oddechowego (kaszel, duszności) obserwuje się, gdy ilość mikroorganizmów w 1m3 powietrza w środowisku pracy jest większa od:
10 tys. CFU
20 tys. CFU
30 tys. CFU
50 tys. CFU
Wśród chorób wirusowych występujących u hodowców zwierząt wywołanych przez wirusy odzwierzęce spotyka się :
Chorobę wywołaną przez wirus niesztowicy
Chorobę Newcastle
Chorobę Adisona
Wirusowe zapalenie wątroby typu B
Wymień dwa sposoby, które pozwolą potwierdzić podejrzenie że objawy chorobowe występujące u pracownika lub grupy pracowników zostały wywołane przez określony czynnik biologiczny:
Odp. Wykrywanie danego czynnika w środowisku pracy i określenie rozmiarów ekspozycji - mikrobiologiczne badanie powietrza
Odp. Bezpośrednie stwierdzenie obecności czynnika biologicznego w organizmie pracownika - badanie makroskopowe, izolacja mikroorganizmu na podłoże mikrobiologiczne, stwierdzenie kontaktu z czynnikiem poprzez stwierdzenie dodatniej reakcji immunologicznej chorego na antygen danego czynnika
Na czym polega metoda sedymentacji Kocha powszechnie wykorzystywana do obliczania mikroorganizmów w powietrzu:
Odp. Polega na otwarciu na określony czas płytek z pożywką, inkubacji a następnie policzenie wyrosłych kolonii
Wzór Omelianskiego za pomocą którego oblicza się ilość drobnoustrojów w powietrzu opiera się na zależności, ze:
w 10 litrach powietrza znajduje się tyle mikroorganizmów ile opadnie w ciągu 5 minut na płytkę o powierzchni 100 cm2
w 10 litrach powietrza znajduje się tyle mikroorganizmów ile opadnie w ciągu 5 minut na płytkę o powierzchni 10 cm2
w 100 litrach powietrza znajduje się tyle mikroorganizmów ile opadnie w ciągu 5 minut na płytkę o powierzchni 100 cm2
w 10 litrach powietrza znajduje się tyle mikroorganizmów ile opadnie w ciągu 5 minut na płytkę o powierzchni 1 cm2
Wykrywanie alergenów w powietrzu przy użyciu technik immunologicznych polega na :
Odp. Przygotowaniu surowic odpornościowych skierowanych przeciw alergenom, które chcemy wykryć. Pobranie prób powietrza na stanowisku pracy w celu oznaczenia zawartego w nim alergenu. Wykonanie testu immunologicznego, określonego na podstawie intensywności reakcji przeciwciał z alergenem jego stężenia w powietrzu.
Syndrom ODTS występuje najczęściej u ludzi :
Starszych
Młodych
Choroba występuje z jednakowa częstością u wszystkich grup wiekowych
Syndrom „chorego domu” rozwija się w wyniku:
Kontaktu z wirusami
Zbyt niskiej temperatury w budynku
Zbyt wysokiej temperatury w budynku
Kontaktu z substancjami wytwarzanymi przez pleśnie
Zaznacz odpowiedź błędną dotyczącą wirusa HIV:
HIV wywołuje chorobę zwaną nabytym niedoborem odporności
Wirus ten jest bardzo wrażliwy na wysoka temperaturę
Wirus HIV atakuje limfocyty i w ten sposób obniża odporność organizmu
Wirus HIV jest odporny na fizyczne i chemiczne czynniki środowiska
Prawdopodobieństwo zakażenia się wirusem HIV poprzez np. zadraśnięcie igłą zanieczyszczoną krwią ocenia się:
10 %
5 %
0,5 %
3-4 %
Wirus gryp charakteryzuje się:
Obecności RNA w kapsydzie
Wielka zmiennością , co utrudnia wyprodukowanie jednej, skutecznej szczepionki
Dużą stałością genetyczną co pozwala mu zakażać ludzi na całym świecie
Zdolnością infekowania komórek dróg oddechowych
Riketsje to :
Bardzo małe bakterie, mogące wywołać choroby odzwierzęce
Duże wirusy DNA
Specyficzne alergeny pochodzenia bakteryjnego
Struktury komórek bakteryjnych uczestniczące w procesie przyłączania się do komórek gospodarza
Endotoksyna bakteryjna to:
Część błony zewnętrznej bakterii gram-dodatnich
Część błony zewnętrznej bakterii gram-ujemnych
Toksyna produkowana przez laseczki wąglika
To materiał genetyczny bakterii o silnym działaniu alergizującym
Bezpieczny poziom endotoksyny w powietrzu to :
2x10 ηg/m3
2x102 ηg/m3
2x103 ηg/m3
2x104 ηg/m3
Endotoksyny wdychiwane przez człowieka są bardzo niebezpiecznym czynnikiem biologicznym ponieważ powodują :
Aktywacje mikrofagów płucnych
Odczyn zapalny w płucach
Zmiany patologiczne śródbłonka naczyń płucnych
Skurcz oskrzeli
Symptomem wskazującym na zakażenie bakteria spiralna jest:
Pojawienie się rumienia wędrującego
Skurcz oskrzeli
Zapalenie i ból stawów
Ból głowy
Grupami zawodowymi szczególnie narażonymi na zakażenie pałeczkami brucelozy są:
Pracownicy zakładów mięsnych
Weterynarze
Dojarki
Piekarze
Gorączka Q która występuje głównie u hodowców owiec, kuśnierzy, grabarzy powodowana jest przez:
Chlamydia
Pałeczki gram-ujemne
Riketsje
Bakterie spiralne
Choroby odzwierzęce przenoszone są na ludzi przez:
Powietrze
Zjedzenie zakażonych zwierząt
Ukłucie kleszcza i innych zwierząt krwiopijnych
Dotykanie zakażonych zwierząt
Hodowcy drobiu i pracownicy kombinatów przetwórstwa drobiu narażeni są na chlamydia które wywołują chorobę zwaną:
Gorączka hodowcy drobiu
Płuco hodowcy drobiu
Proiteza
Papuzica
Zagrożeniem dla pracowników przetwórni dziczyzny, leśników oraz pracowników cukrowni może być występująca np. u zajęcy i licznych gryzoni:
Pałeczka tularemii
Pałeczka coli
Laseczka tężca
Pałeczka brucelozy
Pałeczka legionellozy może wywołać ostrą nie odzwierzęcą chorobę zakaźną u:
Osób zawodowo narażonych na wdychanie aerozolu z ciepłej wody
Osób narażonych na wdychanie aerozolu ze ścieków
Pracowników zatrudnionych przy czyszczeniu kanalizacji miejskiej
Pracowników elektrociepłowni i platform wiertniczych