Prawo cywilne - wykład 04.03.2000

Prawo cywilne - jest najstarszym działem prawa, wykształciło się w Rzymie.

Prawo cywilne - Reguluje stosunki cywilno prawne między osobami fizycznymi a osobami prawnymi.

Cechy prawa cywilnego

1. Równorzędność prawna stron stosunku cywilno prawnego.

2. Brak kompetencji do jednostronnego kształtowania sytuacji drugiego podmiotu.

3. Brak bezpośredniego przymusu ze strony państwa do wchodzenia w stosunki cywilno prawne.

4. Spory na tle stosunków cywilno prawnych rozstrzygane są przez sądy.

Zasady prawa cywilnego

I. Zasada autonomii woli, która wyraża się;

1. Swoboda zawarcia lub nie zawarcia umowy.

2. Swoboda doboru konkurentów umowy.

3. Dowolność zawarcia umowy.

II. Zasada jedności prawa cywilnego

Polega ona, że prawo cywilne reguluje wszystkie stosunki cywilno prawne.

III. Zasada bezpieczeństwa obrotu

Lex retro non agit - prawo nie działa wstecz.

Pacta servanta sunt - umowy nie mogą być zerwane.

IV. Źródła prawa cywilnego

1. Podstawowym źródłem prawa jest kodeks cywilny, który jest ustawą z 23.IV.1964r.

obowiązujący od 1.I.1965r., wzorowany na zobowiązaniach z1934r.

Kodeks cywilny składa się z czterech części;

1. Z części ogólnej.

2. Prawa rzeczowego.

3. Zobowiązania.

4. Prawa spadkowego.

2. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ustawa 25.II.1964r.

3. Ustawa o księgach wieczystych i hipotekach 6.VII.1982r.

4. Kodeks handlowy z 1934r., który reguluje ustrój spółek prawa handlowego (czterech spółek).

5. Prawo wekslowe i czekowe z 1936r.

6. Ustawa o najmie mieszkaniowym i dodatków mieszkaniowych.

7. Prawo spółdzielcze z 1980r.

8. Międzynarodowe prawo prywatne regulują kwestie kolizyjne z różnych państw.

Stosunek cywilno prawny

Stosunek cywilno prawny jest to stosunek społeczny uregulowany przez przepisy prawa cywilnego.

Elementy stosunku cywilno prawnego

1. Podmiotem stosunku cywilno prawnego są osoby fizyczne i osoby prawne.

2. Przedmiotem stosunku cywilno prawnego jest zawsze zachowanie człowieka a nie, kiedy

pewien obiekt materialny, którego to zachowanie dotyczy.

3. Treść stosunku cywilno prawnego są prawa i obowiązki podmiotów stosunków cywilno prawnych.

Zdolność prawna - jest to zdolność do bycia podmiotem prawnym.

Zdolność do czynności prawnej - jest to zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań poprzez zachowania podmiotów.

Podmioty

Zdolność prawna osoby fizycznej - zdolność prawną posiadają wszystkie osoby fizyczne przez całe życie.

Początek zdolności prawnej osoby fizycznej

Osoba fizyczna nabywa zdolność fizyczną z chwilą urodzenia.

Gdy dziecko urodziło się żywe z chwilą całkowitego wydobycia dziecka z ustroju matki nie zależnie od czasu trwania ciąży i jeżeli dziecko oddycha, ukazuje inne oznaki życia bez względu czy pępowina została przecięta czy nie.

Nasciturus - zdolność dziecka poczętego, ale nie urodzonego.

Nasciturus - nie ma zdolności prawnej w wyjątkowych wypadkach jednak określone przepisy przyznają zdolność prawną dziecku poczętemu, ale nie narodzonemu pod warunkiem, że dziecko urodzi się żywe.

1. Dziecko poczęte - może dziedziczyć mimo tego, że w chwili otwarcia spadku dziecko jeszcze

się nie narodziło pod warunkiem, że urodzi się żywe.

2. Ojciec dziecka może uznać dziecko poczęte a nie urodzone.

3. Matka dziecka nie urodzonego może się domagać sądownie od ojca dziecka pewnych świadczeń związanych z kosztami ciąży i porodem.

4. Można ustalić dla dziecka poczętego kuratora, który będzie bronił jego praw.

Orzecznictwo sądu najwyższego - przyznaje również zdolność prawną dziecku poczętemu, ale nie urodzonemu we wszystkich przypadkach, kiedy trzeba obronić prawa dziecka np.: sąd może przyznać prawo do renty ojca, gdy ojciec zginął.

Karanie zdolności prawnych osób fizycznych

Problem ustalenia chwili zgonu, są trzy sposoby:

1. Na podstawie świadectwa zgonu wystawienie aktu zgonu.

2. Sądowe stwierdzenie zgonu może nastąpić:

1. gdy śmierć jest niewątpliwa,

2. zgon nie został stwierdzony w trybie zwykłym,

3. uregulowane jest w kodeksie prawa cywilnego, orzeka w tym zakresie sąd rejonowy.

3. Uznanie za zmarłego ma miejsce wtedy, gdy nie ma pewności, co do śmierci osoby fizycznej.

Przesłanki uznania za zmarłego

1. Zaginięcie osoby fizycznej

2. Upływ czasu.

Przepisy przewidujące rodzaje zaginięć

Są dwa typy zaginięć:

1. Normalne - w przypadku zaginięcia normalnego można daną osobę fizyczna uznać za zmarłą, jeżeli upłynęło 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym bez istniejących danych osoba jeszcze żyła.

2. Kwalifikowane - w przypadku, gdy osoba fizyczna w momencie zaginięcia miała 70 lat wystarczy 5 lat upływu czasu. Natomiast nie można uznać za zmarłego osoby przed ukończeniem 23 roku życia.

Kwalifikowane wypadki zaginięć

1. Zaginięcie w podróży morskiej lub lotniczej podczas katastrofy.

2. Zaginięcie w związku z innymi niebezpieczeństwami.

3. Zaginięcie w związku z działaniami wojennymi.

Uznanie za zmarłego w ramach postępowania przez sąd rejonowy, który po przeprowadzeniu postępowania dowodowego wydaje postanowienie uznania za zmarłego, który ma charakter konstytutywny. W postanowieniu tym wskazuje się jako datę śmierci, datę najprawdopodobniej śmierci. Uznanie za zmarłego powoduje powstanie domniemania śmierci tej osoby.

Postanowienie uznanie za zmarłego wywołuje takie skutki jakby osoba nie żyła, spadkobiercy dostaje spadek małżeński, a małżeństwo zostaje rozwiązane.

W przypadku, gdy osoba uznana za zmarła żyje może ona wnieść o uchylenie postanowienia uznania za zmarłego i wówczas upadają wszystkie skutki postanowienia uznanego za zmarłego. W przypadku, gdy małżonek zawarł drugie małżeństwo w dobrej wierze nie wiedząc, że żyje druga osoba, małżeństwo jest ważne.

Zdolność do czynności prawnych osób fizycznych.

Zdolność do czynności prawnych uzależniona jest od 2 elementów:

1. Wieku.

2. Ubezwłasnowolnienie.

Istnieją 3 sytuacje w zakresie do czynności prawnych:

1. Pełna zdolność do czynności prawnych - posiadają osoby pełnoletnie i nie ubezwłasnowolnione. W prawie polskim osoba pełnoletnia jest osoba, która ukończyła 18 lat. Pełnoletność uzyskuje się po przez zawarcie małżeństwa. W przypadku ustania małżeństwa nie traci się pełnoletności.

2. Ograniczona zdolność do czynności prawnych - mają osoby między 13 a 18 rokiem życia oraz osoby pełnoletnie, ale ubezwłasnowolnione częściowo, a także osoby, dla których ustanowiono na czas trwania postępowania o ubezwłasnowolnienie doradcę tymczasowego.

3. Brak zdolności do czynności prawnych - występuje, gdy:

1. u osób, które ·nie ukończyły 13 roku życia,

2. u osób, które ukończyły 13 rok życia, ale zostały całkowicie ubezwłasnowolnione.

Ubezwłasnowolnienie

Ubezwłasnowolniona może być tylko osoba fizyczna i ubezwłasnowolnienia dokonuje się w celu ograniczenia lub pozbawienia zdolności do czynności prawnych osób fizycznych dla dobra tej osoby.

Ubezwłasnowolnienie może nastąpić tylko w drodze orzeczenia sądowego. Mamy 2 rodzaje ubezwłasnowolnienia:

1. Ubezwłasnowolnienie całkowite.

2. Ubezwłasnowolnienie częściowe.

Przesłanki ubezwłasnowolnienia całkowitego

1. Ukończenie 13 lat.

2. Występowanie choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego i innych zaburzeń psychicznych np.: pijaństwa, narkomani.

3. Niemożliwość kierowania własnymi postępowaniami.

Przesłanki ubezwłasnowolnienia częściowego

1. Ukończenie 18 lat.

2. Występowanie choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego i innych zaburzeń psychicznych np.: pijaństwa, narkomani.

3. Konieczność pomocy w prowadzeniu spraw takiej osoby.

Skutki ubezwłasnowolnienia całkowitego

1. Pozbawienie zdolności do czynności prawnych.

2. Następuje ustanowienie opiekuna dla takiej osoby.

Skutki ubezwłasnowolnienia częściowego

1. Ograniczenia zdolności do czynności prawnych.

2. Ustanowienie kuratora dla takiej osoby.

W sprawach o ubezwłasnowolnienie orzeka sąd okręgowy w składzie 3 sędziów zawodowych. Ubezwłasnowolnienie następuje przede wszystkim w zakresie osoby ubezwłasnowolnionej.

Sprawę o ubezwłasnowolnienie może wnieść małżonek, rodzice, krewni w linii prostej, przedstawiciel ustawodawczy, osoba, która ma być ubezwłasnowolniona oraz prokurator. W postępowaniu tym obowiązkowo przeprowadza się domysł biegłego psychiatry, opinia ta nie wiąże sądu, chyba, że biegły stwierdzi, że ta osoba jest zdrowa psychicznie.

Zakres czynności prawnych dokonywanych przez osoby fizyczne

1. Osoby posiadające pełną ·zdolność do czynności prawnych mogą dokonywać wszystkie czynności prawnych nie będących sprzecznych z przepisami prawa.

2. Osoby nie posiadające w ogóle zdolności do czynności prawnych, czynności prawne dokonywane przez taką osobę są nie ważne. Wyjątek dotyczy umów życia codziennego w drobnych bieżących sprawach.

Tego typu czynności prawne są ważne, jeżeli są spełnione następujące warunki.

1. Czynność ważna jest od momentu wykonania umowy

2. Nie ma rażącego pokrzywdzenia osoby posiadającej zdolność do czynności prawnych.

Sytuacja prawna osób posiadających ograniczoną zdolność do czynności prawnych

Prawo polskie traktuje takie prawo trojako:

1. Osoba może być traktowana jakby miała pełną zdolność do czynności prawnych w następujących sytuacjach:

1. czynność prawna nie ma charakteru zobowiązującego ani rozporządzającego np.: przyjęcie darowizny,

2. umowy należące do powszechnie zawieranych w drodze bieżących sprawach życia codziennego,

3. osoba taka może rozporządzać swoim zarobkiem bez zgody swojego przedstawiciela ustawodawczego,

4. osoba taka może dysponować przedmiotami oddanymi do swobodnego użytku.

2. Osoba może być traktowana jakby nie miała w ogóle zdolności do czynności prawnych w następujących sytuacjach:

1. sporządzanie lub odwoływanie testamentu,

2. nie może sprawować opieki,

3. nie może przysposobić dziecka.

3. Osoba może być traktowana tak jakby miała ograniczoną zdolność do czynności prawnych musi uzyskać zgodę swojego przedstawiciela ustawodawczego do dokonywania wszystkich pozostałych czynności prawnych zobowiązujących i rozporządzających. Czynność dokonywana jednostronnie jest bezwzględnie nieważna. Natomiast w przypadku czynności dwustronnych ważność takiej czynności jest uzależniona od potwierdzenia przez przedstawiciela ustawodawczego. Taką czynność prawną może potwierdzić sam małoletni po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych. Strona umowy zawartej z osobą posiadającą ograniczoną zdolność do czynności prawnych może wyznaczyć termin na potwierdzenie ważności umowy po upływie, którego umowa staje się nie ważna.

Zdolność do czynności prawnych osób prawnych

Osoba prawna - jest to jednostka organizacyjna, której przepisy prawne przyznają osobowość prawną, a co za tym idzie zdolność prawną.

Sposoby powstawania osób prawnych:

1. System aktów organów państwowych - polega na tym, że osoba prawna powstaje na podstawie konkretnego aktu prawnego, który dotyczy konkretnej osoby prawnej np.: przedsiębiorstwa państwowego na podstawie aktu erekcyjnego.

2. System koncesyjny - polega na tym, że osoba prawna powstaje na podstawie zezwolenia lub koncesji opracowanego organu państwowego np.: prywatne wyższe uczelnie.

3. System normatywny - polega na tym, że przepisy prawne przewidują od spełnienia, których uzależnione jest powstanie osoby prawnej, a organy państwowe jedynie kontrolują czy dany podmiot spełnia te przesłanki i dokonują rejestracji osób prawnych.

Rodzaje osób prawnych:

1. Skarb państwa.

2. Państwowe osoby prawne np.: przedsiębiorstwa państwowe.

3. Komunalne osoby prawne.

4. Inne osoby prawne np.: spółdzielnie, spółki prawa handlowego, fundacje, stowarzyszenia, związki wyznaniowe.

Kodeks cywilny w niewielkim zakresie reguluje kwestie dotyczące osób prawnych, natomiast zagadnienie powstania ustroju i ustania osób prawnych określają odrębne przepisy rangi ustawowej np.:

- kodeks handlowy,

- ustawa o przedsiębiorstwach handlowych.

Osoby prawne nabywają zdolności prawne z chwilą wpisania do właściwego rejestru. Każda osoba prawna posiada zdolności prawne oraz zdolność do czynności prawnych.

Osoby prawne dokonują czynności prawnych poprzez swoje organy na zasadach określonych w ustawie oraz w statutach.

Czynności prawne

Czynność prawna - jest to działanie człowieka, którego zamiarem jest wywołanie określonych skutków prawnych i elementem każdej czynności prawnej jest oświadczenie woli.

Oświadczenie woli - w rozumienia prawa cywilnego jest to taki przejaw woli, który wyraża ją w sposób dostateczny, zamiar wywołania skutku prawnego w postaci ustanowienia zmiany zniesienia stosunku prawnego.

Przesłanki ważności oświadczenia woli

1. Oświadczenie woli musi być - na tyle zrozumiałe, że można ustalić jego sens.

2. Oświadczenie woli musi być - swobodne nie będące następstwem przymusu fizycznego.

3. Oświadczenie woli musi być - złożone na serio z zamiarem wywołania skutków prawnych.

4. Nie jest oświadczeniem woli milczenie osoby fizycznej.

Klasyfikacje czynności prawnych

1. Podział czynności prawnych na jednostronne i czynności prawne dwustronne.

1. Do ważności czynności prawnej jednostronnej wymagane jest jedno oświadczenie woli np.:

• testament,

• przyrzeczenie publiczne,

• zrzeczenie się prawa własności,

• wypowiedzenie.

Czynność prawna dwustronna wymaga co najmniej dwóch oświadczeń stron np.:

- umowa sprzedaży,

- umowa najmu,

- umowa ubezpieczenia.

2. Czynności prawne między żyjącymi (zwane inter vivos) i czynności na wypadek śmierci (mortis causa).

Czynności śmierci wywołują skutek śmierci (np.: testament).

3. Czynności prawne konsensualne i realne

Czynności konsensualne dochodzą do skutku na podstawie samych oświadczeń woli.

Czynności prawne realne dochodzą do skutku nie tylko na podstawie oświadczenia woli ale konieczne jest wydanie rzeczy:

1. umowa przechowania,

2. umowa zastawu,

3. zadatek,

4. użyczenie,

5. składu.

Większość czynności prawnych w prawie Polskim jest konsensualna.

4. Czynności prawne zobowiązujące i rozporządzające

Czynność prawna zobowiązująca jest czynnością, która powiększa pasywa osoby dokonującej czynności i polega to na tym, że osoba ta zobowiązuje się względem innej do pewnych świadczeń w przyszłości np.: najem lokalu.

Czynność prawna rozporządzająca jest to czynność, której skutkiem jest przeniesienie prawa majątkowego, obciążenie, niesienie np.:

1. czynności prawa sprzedaży,

2. zrzeczenia prawa własności,

3. darowizny.

5. Czynności prawne odpłatne i nieodpłatne

Czynność prawna nieodpłatna polega na nieodpłatnym przysporzeniu korzyści majątkowej innej osoby np.: darowizna, użyczenie.

Czynność prawna odpłatna polega na przysporzeniu innej osobie prawa majątkowego w zamian za ekwiwalent pieniężny.

6. Czynności prawne kauzalne i abstrakcyjne

Czynności prawne kauzalne polegają na tym, iż ważność tej czynności jest uzależniona od ważności przyczyny przysporzenia np.:

- umowa sprzedaży,

- przeniesieni własności.

Czynność prawna abstrakcyjna polega na tym, że ważność tej czynności jest niezależna od ważności przyczyny przysporzenia np.: weksel, czek.

Chwila złożenia oświadczenia woli

1. Teoria oświadczenia zgodnie, z którą uważa się, że złożono oświadczenie z chwilą dokonania oświadczenia.

2. Teoria wysłania zgodnie, z którą uważa się, że oświadczenie zostało złożone z chwilą przesłania tego oświadczenia.

3. Teoria doręczenia zgodnie, z którą uważa się, że oświadczenie woli zostało złożone z chwilą dojścia tego oświadczenia do innej osoby w taki sposób aby mogła z tym oświadczeniem zapoznać się.

Prawo Polskie przyjmuje 3 teorie doręczenia.

W prawie Polskim nie ma formalistycznej wykładni woli i oświadczenia woli, tłumaczy się w taki sposób w jaki wymaga to okoliczność. Składanie oświadczenia woli, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.

W umowach należy badać jaki był zgodny zamiar. Stan i cel umowy, a nie opierać się na brzmieniu tej umowy.

Formy czynności prawnych

Zasadą jest dowolność czynności prawnych, przy czym istnieją wyjątki od tej zasady wynikające z konieczności zachowania dowodów dokonania danych czynności prawnej lub też wynikające z zagwarantowania wysokiego poziomu zachowania czynności prawnych

Formy czynności prawnych:

1. Forma pisemna zwykła - polega na tym, że oświadczenie woli musi być podpisane własnoręcznym podpisem.

2. Forma pisemna z datą urzędową poświadczoną - polega na tym, że notariusz dokonuje urzędowego poświadczenia daty, której czynność została dokonana.

3. Forma pisemna z urzędowym poświadczeniem podpisu- urzędowego poświadczenia podpisu dokonuje również notariusz.

4. Forma pisemna aktu notarialnego - forma ta polega na tym, że strony składają oświadczenie woli przed notariuszem, które to oświadczenie zapisuje i redaguje w akcie notarialnym i oryginał tego aktu podpisują stronny oraz notariusz. Oryginał zostaje zawsze u notariusza, a strony dostają wypisy aktu notarialnego, który ma walor orginału.

Rodzaje form czynności prawnych ze względu na skutki ich niezachowania

1. Forma pod rygorem nieważności - polega na tym, że nie zachowanie formy powoduje bezwzględną nieważność czynności prawnych (przeniesie prawa własności).

2. Forma dla wywołania określonych skutków prawnych - nie zachowanie formy dla wywołania określonych skutków prawnych powoduje, że czynność prawna nie wywołuje wszystkich skutków prawnych albo wywołuje inne skutki przewidziane w ustawie (umowa najmu powinna być zawarta w formie pisemnej, a jest zawarta w innej formie to taka umowa wywiera inne skutki formy zawarcia umowy).

3. Forma dla celów dowodowych - nie zachowanie formy dla celów dowodowych powoduje, że czynność prawna jest ważna i wywołuje wszystkie skutki prawne ale w przypadku gdyby doszło do sporu między stronami tej czynności to wówczas istnieją ograniczenia w zakresie możliwości udowodnienia istnienia takiej czynności.

Zawarcie umowy

Umowa - jest to wymiana zgodnych oświadczeń woli stron.

Kodeks cywilny przewiduje 4 sposoby zawarcia umów:

1. Oferta.

2. Rokowanie.

3. Przetarg.

4. Umowa przedwstępna.

Oferta

Przez ofertę rozumie się oświadczenie woli jednej strony kierowane do określonego adresata zawierające stanowczą propozycję zawarcia umowy określonej treści. Osoba, która składa ofertę nazywa się oferentem, natomiast adresat oferty nazywa się oblat.

Treść oferty

Oferta musi zawierać istotne elementy umowy (cenę, przedmiot) i inne elementy.

Sytuacja prawna oferenta

Oferent jest związany swoją ofertą oznacza to, że musi zostawać w gotowości zawarci umowy. Oferent jest związany ofertą w terminie wskazanym w ofercie, a w przypadku gdyby takiego terminu nie wskazano oferent jest związany do czasu, gdy adresat bez zbędnej zwłoki nie przyjmie oferty.

Sytuacja prawna oblata

Adresat oferty może wyłącznie ofertę przyjąć lub też ją odrzucić.

Wszelkie ogłoszenia reklamy, cenniki, skierowane do ogółu w razie wątpliwości poczytuje się za zaproszenie do rokowań, a nie ofertę.

Rokowania

Zawarcie umowy w drodze rokowań ma miejsce wówczas, gdy strony dodają do porozumienia co do wszystkich postanowień będących przedmiotem rokowań.

Przetarg

Istnieją 2 rodzaje przetargu:

1. Ustny.

2. Pisemny.

Ponadto istnieje podział na przetarg nie ograniczony, ograniczony i dwustopniowy.

Każdy przetarg powinien być poprzedzony ogłoszeniem, którym określa się czas i miejsce przetargu, przedmiot przetargu oraz warunki przetargu.

Zawarcie umowy w drodze przetargu następuje z chwilą wyboru najkorzystniejszej oferty przetargowej. Strona umowy zawartej w formie przetargu może żądać unieważnienia tej umowy jeżeli organizator przetargu lub osoba trzecia wpłynęła na wynik przetargu działając sprzecznie z prawem lub zasadami współżycia społecznego.

Umowa przedwstępna

Zawarcie umowy przedwstępnej polega na tym, że strony zobowiązują się do zawarcia w określonym terminie umowy przyrzeczonej. Dla ważności umowy przedwstępnej niezbędne jest:

1. Określenie terminu zawarcia umowy przyrzeczonej.

2. Istotnych postanowień umowy przyrzeczonej.

Konsekwencje uchylania się jednej ze stron zawarcia umowy przyrzeczonej:

1. Stronie przysługuje roszczenie odszkodowawcze w zakresie szkody jaką poniosła przez to, że nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej.

2. Stronie przysługuje roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej, ale tylko w takiej sytuacji kiedy umowa przedwstępna została zawarta w takiej formie jaka była wymagana dla umowy przyrzeczonej.

Wady oświadczeń woli

Wady oświadczeń woli - są to konstrukcje prawne umożliwiające podważenie czynności prawnej jeżeli zostało spełnione przesłanki przewidziane przez kodeks cywilny.

1. Brak świadomości lub swobody przy powzięciu decyzji wyrażania woli - wada ta polega na tym, że składający oświadczenie woli nie zdaje sobie sprawy z treści i wagi oświadczenia woli na skutek swojej choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego, zaburzeń psychicznych, wywołanych nadużyciem alkoholu, leków, narkotyków, podeszłego wieku, depresji psychicznej. Konsekwencją istnienia tej wady jest bezwzględna nieważność czynności prawnej.

2. Pozorność - polega na tym, że składający oświadczenie woli nie ma zamiaru wywołać skutków prawnych chcąc na zewnątrz udawać, że czynność prawna miała wywołać skutki prawne albo chcąc wywołać inne skutki prawne.

Skutkiem pozorności jest bezwzględna niemożliwość czynności prawnej.

Przesłanki pozorności:

1. Musi być czynność prawna dwustronna.

2. Musi być zamiar pozorności chęć wytworzenia na zewnątrz fałszywego obrazu danej czynności.

3. Musi być zgoda drugiej strony na pozorność.

3. Błąd - jest to błędne wyobrażenie o treści czynności prawnej.

Przesłanki błędu:

1. Błąd musi dotyczyć istotnych elementów czynności prawnych.

2. Musi być związek przyczynowy między błędnym wyobrażeniem, a złożonym oświadczeniem woli.

3. Błąd musi być istotny.

Skutkiem złożenia oświadczenia woli błędu jest wzruszalności czynności prawnej polegająca na możliwości uchylenia się od skutków tego oświadczenia.

4. Podstęp - jest to świadome wprowadzenie w błąd innej osoby po to aby ta osoba złożyła określone oświadczenie woli.

Przesłanki podstępu:

1. Podstępne działanie jednej osoby.

2. Błąd drugiej strony, przy czym błąd nie musi być istotny.

3. Związek przyczynowy między podstępnym zachowaniem jednej strony, a błędnym oświadczeniem woli drugiej strony.

Skutkiem podstępu jest wzruszenie czynności prawnej.

5. Groźba - jest to złożenie oświadczenia woli na skutek przymusu wywołania stanu obawy w skutek czego złożone oświadczenie jest niekorzystne.

Przesłanki groźby:

1. Groźba musi być bezprawna.

2. Groźba musi być poważna.

3. Musi istnieć związek przyczynowy między wywołanym stanem obawy, a złożonym oświadczeniem woli.

Skutkiem groźby jest również wzruszalność czynności prawnej.

6. Wyzysk - polega na tym, że jedna strona wykorzystując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, doprowadza drugą stronę do zawarcia niekorzystnej umowy.

Przesłanki wyzysku:

1. Osoba wyzyskana znajduje się w przymusowym położeniu jest niedołężna lub niedoświadczona.

2. Osoba wyzyskująca ma świadomość, że chce uzyskać nadmierną korzyść majątkową.

3. Istnienie rażąca dysproporcja wzajemnych świadczeń.

Skutkiem wyzysku jest wzruszalność czynności prawnej.

W przypadku wyzysku osoba wyzyskana może postąpić dwojako:

1. Może żądać unieważnienia umowy.

2. Może żądać wyrównania świadczeń po obu stronach.

Z uprawnień tych można skorzystać w terminie 2 lat od zawarcia umowy.

Można świadomie uchylić się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, podstępu, groźby, poprzez złożenie na piśmie oświadczenia woli drugiej strony.

Takie oświadczenie woli można złożyć w terminie jednego roku od wykrycia błędu lub podstępu lub w ciągu roku od ustania stanu obawy i w przypadku groźby. W przypadku 2 pierwszych wad oświadczenia woli, czyli (braku świadomości lub swobody i pozorności) na nieważność czynności prawnych można się powołać w każdym czasie.

Prawo rzeczowe

Rzeczą z prawa cywilnego jest każdy przedmiot materialny stanowiący wyodrębnioną cząstkę świata przyrody przetworzonym lub w stanie naturalnym, która w stosunkach prawnych może być traktowane jako dobro samoistne.

Rzeczy dzielimy przede wszystkim na:

- ruchomości,

- nieruchomości.

Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności jak również budynki trwałe z gruntem związane lub części takich budynków jeżeli stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Ruchomościami są wszystkie inne rzeczy nie będące nieruchomościami.

Prawo rzeczowe - jest to zespół przepisów prawa cywilnego, które regulują powstanie, zmianę, ustanie oraz treść praw rzeczowych.

Cechy praw rzeczowych:

1. Prawa rzeczowe stanowią zamknięty krąg, co oznacza że istnieją tylko takie prawa rzeczowe, których istnienie ustawa przewiduje.

2. Prawa rzeczowe są prawami bezwzględnie obowiązującymi.

3. Prawa rzeczowe mają charakter trwały.

4. Prawa rzeczowe mają charakter prawa majątkowego.

5. Prawa rzeczowe posuwają się za rzeczą.

6. Istnieje jawność praw rzeczowych.

Istnienie trudu praw rzeczowych:

1. Własność.

2. Użytkowanie wieczyste.

3. Ograniczenie prawa rzeczowego.

Istnieją następujące ograniczenia prawa rzeczowego.

1. Użytkowanie.

2. Służebność.

3. Zastaw.

4. Własnościowe, współdzielcze, prawo do lokalu mieszkalnego.

5. Spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego.

6. Prawo do domu jednorodzinnego spółdzielni mieszkaniowej.

7. Hipoteka.

Własności

Prawo własności - jest to podstawowa forma prawa władania dobrami przyrody.

W chwili obecnej jest jedynie treść prawa własności i nie ma różnic ze względu na podmiot, który jest właścicielem.

Prawo własności jest chronione przez konstytucję i jest określony jako podstawowe prawo obywatelskie, ponadto konstytucja określa, że nie może zostać pozbawiony prawa własności bez słusznego odszkodowania.

Cechy prawa własności

1. Najszerszy prawem rzeczowym.

2. Prawem bezwzględnie obowiązującym.

3. Przedmiotem prawa własności jest przede wszystkim rzecz.

4. Prawem bezterminowym.

5. Wiąże triadę uprawnień polegająca, na tym że właściciel ma prawo:

1. używania rzeczy,

2. do pobierania pożytków z rzeczy,

3. do rozporządzania rzeczą.

6. Granice prawa własności wyznaczane są przez ustawy, zasady współżycia społeczno-gospodarczego oraz gospodarczego.

Nabycie prawa własności

Sposoby nabycia praw :

1. Przeniesienie własności.

2. Nabycie od nieuprawnionego.

3. Zasiedzenie.

4. Zrzeczenie się własności.

5. Nabycie rzeczy niczyjej tzw. zawłaszczenie.

6. Znalezienie rzeczy.

7. Nabycie pożytków naturalnej rzeczy.

8. Połączenie.

Przeniesienie własności

Przeniesienie własności następuje w drodze umowy np.: umowy sprzedaży, umowy darowizny, zamiany.

Cechy umowy przenoszącej własność

1. Umowa przenosząca własność ma charakter zobowiązujący, przy czym składają się z 2 składników:

1. zobowiązującej,

2. rozporządzającej.

2. Umowa ma charakter konsensualny.

3. Umowa ma charakter kauzalny.

Cechy umów przenoszących własność nieruchomości

1. Umowa taka musi być zawarta w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności.

2. Umowa ta nie może być zawarta z zastrzeżeniem terminu lub warunków.

3. Wpis do księgi wieczystej umowa przenoszona własności nie ma charakteru konstytuowego.

W przypadku umów przenoszonych własności ruchomości nie istnieje wymóg w zakresie tej formy umowy, natomiast w przypadku umów przenoszonych własność ruchomości o wartości powyżej 2tys. zł., że istnieje wymóg formy pisemnej jedynie tylko do celów dowodowych.

Nabycie od nieupoważnionego

Ten sposób nabycia prawa własności dotyczy wyłącznie ruchomości i polega na tym, że zbywca tej rzeczy nie ma tytułu prawnego do zbycia tej rzeczy.

Przesłanki nabycia od nieupoważnionego

1. Przedmiotem zbytu musi być ruchomość.

2. Zbywca jest osobą nieupoważnioną do zbycia rzeczy.

3. Musi być zawarta umowa między zbywcą, a nabywcą rzeczy.

4. Nabywca rzeczy musi być w dobrej wierze czyli nie musi wiedzieć, że zbywca jest osobą nieupoważnioną.

5. Musi być objęcie w posiadanie rzeczy przez nabywcę.

Zasiedzenie

W tym trybie można nabywać prawo własności nieruchomości jak i ruchomości.

Przesłanki zasiedzenia

1. Posiadanie samoistne rzeczy.

2. Upływ czasu.

Posiadanie rzeczy

Polega na tym, że dana osoba faktycznie włada rzeczą tak jakby była właścicielem.

Upływ czasu

W przypadku nieruchomości wymagany jest 20 letni okres samoistnego posiadania nieruchomości w przypadku dobrej wiary, natomiast30 letni okres posiadania samoistnego w przypadku złej wiary posiadania.

Posiadanie samoistne jest w dobrej wierze wówczas, gdy w chwili obejmowania tej nieruchomości był przekonany, że nabywa praw własności tej nieruchomości.

Do nabycia prawa własności ruchomości w drodze zasiedzenia wymagany jest 3 letni okres posiadania z tym, że posiadanie ruchomości musi być przez cały okres w dobrej wierze.

Nabycie rzeczy w drodze zasiedzenia jest nieodpłatne i nabywa to następnie w drodze prawa z upływem terminu niezbędnego do zasiedzenia.

Stwierdzenie nabycia prawa własności w drodze zasiedzenia następuje przed sądem rejonowym w postępowaniu nieprocesowym.

Ochrona prawa własności

Właścicielowi przysługują 2 roszczenia ochronne:

1. Roszczenie o wydanie rzeczy tzw. roszczenie windykacyjne.

2. Roszczenie o zaniechanie naruszenia prawa własności tzw. roszczenie negatoryjne.

Roszczenie windykacyjne

Przysługuje właścicielowi przeciwko każdemu kto faktycznie włada jego rzeczą.

W procesie o wydanie rzeczy właściciel jest zobowiązany udowodnić jedynie swojego prawa własności.

Natomiast osoba przeciwko której wystąpiono o wydanie rzeczy może bronić się w dwojaki sposób:

1. Wykazuje, że nie włada tą rzeczą.

2. Wykazując, że ma uprawnienia do władania tą rzeczą.

Roszczenie negatoryjne

Dotyczy to roszczenia w sytuacji, gdy jakaś osoba narusza prawo własności w inny sposób, a niżeli po przez pozbawienie właściciela władztwa nad rzeczą.

W ramach roszczeń negatoryjnych osoba może się bronić w ten sposób, że wykaże że ma tytuł prawny do naruszenia w ten sposób własności.

1

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---