ZARZĄDZANIE PRODUKCJĄ - SKRÓTOWIEC
3 zasadnicze czynniki produkcji:
Przedmioty pracy
Środki pracy
Ludzie
Produkcja odbywa się poprzez:
Wydobywanie
Przetwarzanie
Przemieszczanie
przechowywanie
Środki produkcji to:
Przedmioty pracy
Środki pracy
Działalność gospodarcza obejmuje:
Produkcję
Podział dóbr materialnych
2 grupy surowców:
Materiały podstawowe
Materiały pomocnicze
Elementy systemu produkcji:
Wejście
Wyjście
Procesy przetwarzania
Procesy zarządzania tym systemem
Sprzężenia materialne, informatyczne, energetyczne miedzy elementami
Dualizm [dwoistość] procesu produkcji:
Proces produkcji wyrobu
Proces produkcji w określonej komórce produkcyjnej
Podział procesów produkcji:
Procesy podstawowe
Procesy pomocnicze
Podział procesów technologicznych
Procesy czynnego oddziaływania
Procesy naturalne
Podział procesów czynnego oddziaływania:
Proste
Złożone
Podział faz technologicznych wg kolejności ich wystąpienia:
Fazy przygotowawcze
Fazy główne
Fazy wykończeniowe
Typy operacji biorąc pod uwagę przepływy materiałów:
Przepływowe
Dzielące
Łączące
Operacje z punktu widzenia stopnia zmechanizowania:
Ręczne
Ręczne zmechanizowane
Maszynowo - ręczne
Maszynowe
Automatyczne
Aparaturowe
Do celów badania i normowania pracy operacje dzieli się na:
Zabiegi
Czynności
Ruchy robocze
Rodzaje czynności:
Czynności technologiczne
Czynności pomocnicze
W procesie przekształcania komórek produkcyjnych w komórki produkcyjno administracyjne mogą wystąpić 3 sytuacje:
Komórka produkcyjno-administracyjna pokrywa się z komórka produkcyjną
Komórka produkcyjno-administracyjna jest zespołem kilku komórek produkcyjnych
Komórka produkcyjno0administracyjna jest częścią komórki produkcyjnej
Czynniki determinujące strukturę produkcyjną to:
Charakter wyrobów i technologia ich wytwarzania
Specjalizacja zakładu
Rozmiary produkcji
Forma organizacji produkcji
2 kryteria postępu organizacyjnego:
Specjalizacja i stabilność produkcji na stanowisku roboczym [decyduje o typie produkcji]
Stopień powiązania stanowisk roboczych ze sobą [decyduje o formie organizacji produkcji]
Stopień specjalizacji produkcji na stanowisku roboczym zależy od
Liczby
Różnorodności
Pracochłonności wykorzystywanych detalo-operacji
W zależności od stopnia stabilizacji i specjalizacji produkcji wyróżnia się stanowiska o typie produkcji:
Jednostkowym [nieograniczona liczba detalo-operacji]
Seryjnym [większa lub mniejsza liczba partii detali powtarzających się okresowo]
Masowym [jedna ściśle określona detalo-operacja bez przezbrojeń]
Formy organizacji produkcji
Formy niepotokowe [nierytmiczne]
Formy potokowe [rytmiczne]
Produkcja niepotokowa występuje w 3 formach:
Komórki o strukturze technologicznej
Między stanowiskami roboczymi
Linie produkcyjne
Formy potowe, wyróżnia się:
Potok asynchroniczny
Potok synchroniczny z taktem swobodnym
Potok z taktem przymusowym
Potok zautomatyzowany
Potok zdalnie sterowany
Okres cyklu produkcyjnego dzieli się na:
Okres roboczy
Okres przerw
Okres roboczy dzieli się na:
Czas trwania operacji technologicznych
Czas trwania procesów naturalnych
Czas trwania operacji kontrolnych
Czas trwania operacji transportu
Okres roboczy w procesie magazynowania
Trzy tzw. przebiegi produkcyjne:
Kolejny [szeregowy]
Równoległy
Mieszany
Rodzaje gniazd produkcyjnych:
Gniazda obróbcze
Gniazda montażowe
2 rodzaje gniazd obróbczych:
Technologiczne
Przedmiotowe
Okres przerw dzieli się na:
Przerwy wynikające z organizacji procesu produkcji
Przerwy wynikające z organizacji dnia roboczego
Przerwy wynikające z organizacji dnia roboczego to:
Przerwy międzyzmianowe
Przerwy wewnątrzzmianowe
Dni wolne od pracy
Inne przerwy
Przerwy wynikające z organizacji procesu produkcji:
Przerwy na skompletowanie partii detalu
Przerwy na zwolnienie stanowiska
Przerwy na oczekiwanie w magazynach
Sposoby przekazywania partii detali:
W całości [kolejny]
Pojedynczy [równoległy]
Sztukami i zespołami sztuk [mieszany]
Podział gniazd przedmiotowych w zależności od ilości operacji wykonywanych poza gniazdem:
Gniazda przedmiotowe zamknięte
Gniazda przedmiotowe otwarte
Gniazda przedmiotowe mieszane [nie zawsze występują!]
Podział gniazd przedmiotowych w zależności od średniej liczby operacji wykonywanych na każdym stanowisku roboczym:
Gniazda małoprzedmiotowe
Gniazda wieloprzedmiotowe
Normatywy produkcji w gnieździe [wielkości służące do ustalenia organizacji gniazda]:
Asortyment produkcji gniazda
Wielkość produkcji gniazda
Wielkość serii produkcji
Rodzaje serii produkcyjnych:
Ekonomiczna
Optymalna
Organizacyjna
W serii produkcji ekonomicznej bierze się pod uwagę 3 rodzaje kosztów:
Koszty wytworzenia jednej jednostki detalu
Koszty uruchomienia serii
Koszty unieruchomienia środków obrotowych
Cechy produkcji potokowej:
Liniowe rozmieszczenie maszyn i urządzeń
Wysoka specjalizacja stanowisk roboczych
Synchronizacja i rytmiczność pracy
Płynność ruchu obrabianych przedmiotów
Zasady [reguły] organizacji linii potokowych:
Minimalizacja drogi i czasu transportu
Jednoczesne i równoległe wykonywanie operacji
Przekazywanie obrabianych przedmiotów pojedynczymi sztukami
Organiczne spojenie całej linii potokowej w komórkę produkcyjną
Sposób synchronizacji operacji w liniach potokowych:
Przeprowadzenia strukturalnych zmian w operacjach i nierównym czasie trwania
Łączenie operacji dłuższych z krótszymi na jednym stanowisku roboczym
Równoległe wykonywanie dłuższych operacji na równolegle pracujących stanowiskach roboczych
Takt linii potokowej:
Takt średni
Takt roboczy
Zapasy w liniach potokowych:
Gwarancyjne
Bezpieczeństwa
Rodzaje linii potokowej wg występującego typu produkcji:
Linia stała
Linia zmienna
Rodzaje linii potokowej ze względu na stopień synchronizacji:
Zsynchronizowana
Niezsynchronizowana
Rodzaje linii potokowej ze względu na sposób podtrzymywania taktu:
Z taktem swobodnym
Z taktem wymuszonym
Rodzaje linii potokowej ze wglądu na stopień automatyzacji:
Zautomatyzowana
Niezautomatyzowana
Cechy pomocy warsztatowych:
Łatwa wymienialność
Relatywnie niska cena i krótki okres użytkowania
Rodzaje narzędzi ze względu na siłę uruchamiającą:
Narzędzia ręczne
Narzędzia mechaniczne
Rodzaje narzędzi ze względna przeznaczenie technologiczne:
Skrawające
Pomiarowe
Ścierne
Ślusarsko-montażowe
Rodzaje narzędzi ze względu na zakres zastosowania:
Normalne [uniwersalne]
Specjalne
Struktura gospodarki pomocami narzędziowymi dla dużego przedsiębiorstwa:
Centralny magazyn pomocy warsztatowych
Narzędziownia
Wydziałowa wypożyczalnia narzędzi
Wydziałowa ostrzarnia narzędzi
W skład narzędziowni wchodzą:
Oddział produkcji pomocy warsztatowych
Oddział napraw i regeneracji
Centralna ostrzarnia narzędzi
Funkcje wydziałowej wypożyczalni narzędzi:
Utrzymywanie odpowiedniej ilości zapasów narzędzi
Dbałość o gotowość użytkową narzędzi
Wydawanie narzędzi robotnikom
Przyjmowanie zwrotów
Ewidencjonowanie i rozchodowanie narzędzi zużytych i zniszczonych
Systemy wydawania narzędzi:
System markowy
System dwumarkowy
2 rodzaje narzędzi używanych przez robotników:
Narzędzia stałego użytkowania
Narzędzia czasowego użytkowania
3 fazy występujące w okresie eksploatacji maszyn i urządzeń:
Faza docierania
Faza normalnej pracy
Faza przyspieszonego zużycia maszyny
Zadania gospodarki konserwacyjno-remontowej:
Zapobieganie zużyciu
Zmniejszanie tempa narastania zużycia
Usuwanie skutków zużycia
Tempo i rozmiary zużycia środka trwałego zależą od następujących czynników:
Długość okresu eksploatacji
Intensywność i warunki użytkowania
Częstotliwość, sposób i zakres czynności konserwacyjno-remontowych
Rodzaje czynności konserwacyjno-remontowych:
Konserwacje
Przeglądy okresowe
Remonty
Konserwacje można podzielić na dwie grupy:
Konserwacje okresowe
Konserwacje wypadkowe
Podział remontów ze względu na zakres rzeczowy wykonywanych prac:
Remonty bieżące
Remonty średnie
Remonty kapitalne
Podział cyklów remontowych:
6-remontowy
9-remontowy
Na koszty remontu składają się:
Koszty bezpośrednie
Koszty pośrednie
Koszty usług obcych
Podział remontów z punktu widzenia ich charakteru:
Remonty planowane
Remonty nieplanowane
Rodzaje remontów nieplanowanych:
Remonty awaryjne
Remonty przeciwawaryjne
Systemy remontowe:
Remonty według potrzeb
Remonty planowo-zapobiegawcze
3 Metody planowania i realizacji remontów:
Metoda remontów poprzeglądowych
Metoda remontów okresowych
Metoda remontów normatywnych
3 odmiany organizacji służb konserwacyjno-remontowych w przedsiębiorstwie:
Scentralizowana
Zdecentralizowana
Mieszana
Rodzaje transportu:
Transport zewnętrzny
Transport wewnętrzny
Podział transportu zewnętrznego:
Własny
Obcy
Zadania transportu zewnętrznego:
Zapewnienie realizacji dostaw
Zabezpieczenie wysyłki wyrobów gotowych
Zapewnienie wywozu odpadów produkcyjnych
Podział transportu wewnętrznego:
Składowo-magazynowy
Produkcyjny
Podział transportu produkcyjnego:
Międzywydziałowy
Wewnątrzwydziałowy
Podział transportu wewnątrzwydziałowego:
Stanowiskowy
Międzystanowiskowy
W każdym rodzaju transportu wyróżnić można 2 czynności:
Przemieszczanie
Manipulowanie
Zasadnicze systemy organizacji przewozów:
System wahadłowy
System obwodowy
Rodzaje przewozów wahadłowych:
Przewozy proste
Przewozy promieniowe
Rodzaje przewozów obwodowych:
Ze stałym ładunkiem
Z malejącym ładunkiem
Z rosnącym ładunkiem
Wskaźniki wykorzystywane w ocenie wykorzystania środków transportu:
Nośność
Przebieg
syntetyczny wskaźnik wykorzystania środków transportu
Zadania gospodarki materiałowej:
planowanie i realizacja zaopatrzenia
organizowanie ruchu materiałów wewnątrz przedsiębiorstwa
racjonalne gospodarowanie materiałami
wykorzystanie odpadów produkcyjnych
kontrola racjonalności postępowania
Materiały wg ich przeznaczenia:
produkcyjne
pozaprodukcyjne
inwestycyjne
Materiały wg sposobu obliczania kosztu ich zużycia:
bezpośrednie
pośrednie
wg metody ABC
Podział norm zużycia materiałów:
jednostkowe [normy proste]
zbiorcze [normy złożone]
Normy zbiorcze występują w 3 postaciach:
normowany wsad produkcyjny
receptura produkcyjna
norma uzysku
Grupy metod normowania zużycia materiałów:
statystyczne
techniczne [technologiczne]
Zapasy materiałów z ekonomicznego punktu widzenia dzielimy na:
Zapasy prawidłowe
Zapasy nieprawidłowe
Zapasy prawidłowe to:
Zapasy bieżące
Zapasy sezonowe
Zapasy nieprawidłowe to:
Zapasy nadmierne
Zapasy zbędne
Funkcje służby zaopatrzeniowej:
Ustalanie potrzeb materiałowo-technologicznych
Realizacja dostaw
Prowadzenie gospodarki zapasami
Prowadzenie ewidencji, sprawozdawczości, kontroli gosp. Materiałowej
Podział organizacji służby zaopatrzenia:
Organizacja funkcjonalna
Organizacja przedmiotowa
Organizacja mieszana
Związkami między ludźmi, przedmiotami pracy i środkami pracy zajmuje się NAUKI ORGANIZACYJNO-GOSPODARCZE.
O zaliczeniu danego procesu produkcji podstawowej i pomocniczej decyduje CEL GŁÓWNY DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA.
W podejściu współczesnym podstawą klasyfikacji jest DETAL jako element stopnia zerowego.
Najmniejszym ogniwem produkcyjnym jest STANOWISKO ROBOCZE.
CYKL PRODUKCYJNY - to okres miedzy rozpoczęciem a zakończeniem procesu produkcyjnego określonego wyrobu
RYTM PRODUKCJI SERII - to okres czasu od zakończenia lub rozpoczęcia obróbki jednej serii przedmiotów w gnieździe do zakończenia lub rozpoczęcia obróbki następnej serii takich samych przedmiotów.
TEMPO PRODUKCJI - to przeciętna pożądana zdolność produkcyjna linii potokowej wynikająca z ilości produkcji i czasu, w którym ta ilość ma być wykonana
STANOWISKO PRODUKCYJNE- to określona część powierzchni produkcyjnej wyposażona w odpowiednie maszyny, urządzenia i narzędzi obsługiwana przez pracownika
PROCES PRODUKCJI - to uporządkowany zbiór kolejnych wzajemnie uzależnionych zmian stanów tworzywa w wyniku którego następuje przekształcenie tworzywa z materiału wejściowego w produkt gotowy.
PROCES TECHNOLOGICZNY - jest to Głowna część procesu produkcji w ramach którego następuje zmiana kształtu, wyglądu zewnętrznego, właściwości fizyko- chemicznych przetwarzanego materiału. Jest to też trwała zmiana położenia poszczególnych części wchodzących w skład produkowanego wyrobu [montaż i demontaż]
PRZEZBROJENIE STANOWISKA ROBOCZEGO - jest to zmiana narzędzi używanych na danym stanowisku roboczym
MIKROPAUZY - odchylenia taktu roboczego od taktu średniego
ZAPAS GWARAYCYJNY - Służy do wyrównywania taktów roboczych sąsiadujących ze sobą stanowisk roboczych
Takt odniesiony do poszczególnych stanowisk to takt ROBOCZY. Natomiast tak odniesiony do całej linii potokowej to takt ŚREDNI
Narzędzia konstruowane z przeznaczeniem do konkretnej operacji, wymagającej indywidualnego wykonania to NARZEDZIA SPECJALNE
FAZA TECHNOLOGICZNA - Cześć procesu technologicznego o odrębnym, jednolitym charakterze przetwarzania, realizowana najczęściej w obrębie jednego wydziału to
Jest odnoszony do poszczególnych stanowisk roboczych. To okres czasu w ciągu którego następuje wykonanie operacji na danym stanowisku roboczym. Jest równy normatywnemu czasowi trwania operacji: TAKT ROBOCZY
7