1. Wprowadzenie

1. Opisać znaczenie pojęć: ekologia, ekosfera, ekosystem, ekoton, ektotoksyna.

Ekologia - znaczenie z języka greckiego to nauka o środowisku (domu); dziedzina biologii, będąca nauką o strukturze i funkcjonowaniu żywej przyrody, obejmująca całość zjawisk dotyczących wzajemnych zależności między organizmami i zespołami organizmów, a ich żywym i martwym środowiskiem.

Ekosfera - pojęcie to ma szersze znaczenie w porównaniu do ekosystemu; definiowana jest jako przestrzeń, w której istnieją warunki fizyczne i chemiczne umożliwiające rozwój i życie organizmów (fauny i flory).

Ekosystem - fragment środowiska naturalnego (np. jezioro, las), stanowiący funkcjonalna całość, w której zachodzi wymiana materii i przepływ energii miedzy jej częścią żywą (biocenozą), a nieożywioną (biotopem).

Ekoton - pojęcie oznaczające strefę styku dwóch ekosystemów.

Ekotoksyna - są to substancje chemiczne przedostające się do wody, gleby i atmosfery, promieniowanie jonizujące, silne pola magnetyczne, czy hałas, które zanieczyszczają środowisko;

2. Objaśnić pojęcia związane z ektotoksynami: trucizna, narażenie, ekspozycja, efekt, dawka.

Trucizna - substancja, która po dostaniu się do organizmu wywołuje zaburzenia jego funkcjonowania, a nawet śmierć.

Narażenie - fizyczny kontakt organizmu z substancjami toksycznymi, wyrażany czasem ekspozycji i jej natężeniem.

Ekspozycja - jest pojęciem pokrewnym narażeniu.

Efekt - każda zmiana biologiczna, która zaszła na skutek kontaktu z toksynami.

Dawka - ilość substancji wywołująca lub nie wywołująca efektu, zazwyczaj podawana w stosunku do masy organizmu.

3. Wymienić występujące pospolicie w otoczeniu zanieczyszczenia toksyczne.

Przykładem toksyn pospolicie występujących w naszym otoczeniu są: azotyny, aerozole, koniia grzybów, pleśnie, dwutlenek węgla, formaldehyd, chlorowcopochodne oraz wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne.

4. Co jest domeną ekologii społecznej i co ma ona wspólnego ekologicznymi ruchami społecznymi?

Ekologia społeczna zajmuje się przestrzennymi aspektami stosunków symbiotycznych jednostek, grup i instytucji społecznych. Obiektem badań są społeczności lokalne w kontekście określonych zjawisk (przestępczości, relacji rodzinnych, zjawisk demograficznych i in.).

Ekologiczne ruchy społeczne inaczej „ruchy zielonych” jako cel przyjmują sobie ochronę środowiska i natury w skali lokalnej, regionalnej, czy międzynarodowej. W swojej działalności biorą pod uwagę relacje natura - społeczeństwo stając w obronie środowiska, gdy jest ono zagrożone sposobem życia, liczebnością czy obecnością ludzi.

5. Jaka jest przyczyna ocieplenia się klimatu i jakie wynikają z tego powodu zagrożenia dla świata?

Przyczyną ocieplenia się klimatu jest duże zużycie paliw kopalnych, w których zmagazynowana jest energia słoneczna z kilku milionów lat oraz powstająca w wyniku zanieczyszczeń warstwa różnych gazów, które nie pozwalają na reemisję promieniowania podczerwonego do kosmosu. Podstawowym zagrożeniem jest wzrost temperatury na kuli ziemskiej, co zagraża gatunkom roślin i zwierząt żyjącym np. w klimacie podbiegunowym. Wzrost temperatury powoduje topnienie lodowców i wzrost objętości wody w morzach i oceanach. Pośrednim efektem będzie zalewanie lądów przez wchodzące w głąb kontynentów oceany.

6. Sporządź listę rankingową(pod względem potencjału zagrożenia) co najmniej 10 ekotoksyn?

7. Ile statystyczny Kowalski „produkuje” rocznie odpadów stałych i jaka jest ich struktura?

Statystyczny Kowalski produkuje ok. 300 kg odpadów stałych, zużywając przy tym 300 - 400 litrów wody pitnej, która wraca jako odpad płynny. Te 300 kg odpadów można zmniejszyć o ok. 75%, segregując odpady mogące posłużyć jako surowce wtórne. W tych 75% mamy:

35% odpadów organicznych -> nawóz naturalny

21% makulatury

10% szkło

4% metal

6% tworzywa sztuczne.

Pozostałe 25% to odpady niemożliwe lub trudne do utylizacji.

8. W jaki sposób można racjonalizować zużycie wody w gospodarstwie domowym?

Przykładem racjonalizacji może być:

• Kąpiel pod prysznicem zamiast w wannie

• Uruchamiać pralkę lub zmywarkę, gdy jest w pełni wykorzystana ich pojemność

• Stosować nowe spłuczki w toaletach, dozujące wodę w 2 objętościach (dwuklawiszowe)

• Nie golić się, zmywać czy myć zębów pod bieżącą wodą przy odkręconym kranie

• Naprawiać cieknące krany, rury

9. Jakie mamy źródła pozyskiwania energii i jaki jest poziom jej konsumpcji w Polsce i na świecie?

10. Co nazywamy „efektem cieplarnianym” i jakie są jego przyczyny?

Efekt cieplarniany to

Przyczyną efektu cieplarnianego jest obecność w atmosferze różnych gazów, które przepuszczają światło słoneczne i promieniowanie UV do Ziemi, natomiast uniemożliwiają reemisję IR do przestrzeni kosmicznej. Podstawowe gazy wywołujące efekt cieplarniany to: para wodna, dwutlenek węgla, metan, związki degradujące powłokę ozonową (freony, halony), podtlenek azotu, chlorofluorowęgle, ozon.

11. Podać przykłady możliwej racjonalizacji zużycia energii gospodarstwie domowym?

Oszczędzać energię można poprzez:

• Użytkowanie urządzeń energooszczędnych

• Ustawiać lodówki miejscach najchłodniejszych w pomieszczeniu i z dala od kaloryferów

• Zapewniać cyrkulacje z tyłu chłodziarek i otwierać je tylko gdy wiemy co chcemy wyjąć

• Ustawiać temperaturę bojlera, pralki, zmywarki racjonalnie do potrzeb

• Dostosować wielkość garnków do ilości przygotowywanych potraw i wielkości palnika, stosować szybkowary lub pokrywki

• Stosować żarówki energooszczędne, dostosować kolory w pomieszczeniu, tak, aby rozjaśnić otoczenie bez dodatkowego oświetlenia

• Oświetlać pomieszczenia wielopunktowo, zamiast jednym wielożarówkowym żyrandolem

12. Jakie reguły powinny obowiązywać w racjonalnym podejściu do kwestii odpadów i opakowań?

Aby zachowywać się proekologicznie powinniśmy się stosować do dwóch zasad:

1. Eliminować odpady w każdej sytuacji, gdy jest to możliwe

2. Redukować ilość odpadów, gdy SA one nie do uniknięcia

W skali przedsiębiorstwa należy:

1. Unikać produkcji odpadów, gdy jest to możliwe (stosować technologie bezodpadowe)

2. Zagospodarować odpady w zakładzie lub przekazać je do innego zakładu

3. Gdy odpad nie może zostać wyeliminowany, to należy go wykorzystać energetycznie

4. Gdy pozyskano energię lub nie można jej pozyskać, to odpad należy bezpiecznie składować

13. Jakie pytania należy sobie postawić decydując się na nabycie nowego produktu?

• Czy dany produkt (artykuł) tak naprawdę jest mi potrzebny?

• Czy jest on racjonalnie (proekologicznie opakowany)?

• Czy został materiałooszczędnie wyprodukowany?

• Czy cechuje go duża trwałość?

• Czy jest oszczędny w zużyciu energii i/lub wody?

• Czy jest naprawialny?

• W jakim stopniu po wycofaniu produktu z użytkowania, możliwy będzie odzysk materiałowy (recykling)?

Konsument świadomy ekologicznych skutków swych decyzji powinien również unikać:

• We wszystkich możliwych przypadkach kupowania artykułów codziennego użytku w opakowaniach jednorazowych. Wodę mineralną, mleko, napoje, soki, kompoty itp. Powinno się kupować w opakowaniu wielokrotnego użytku.

• Kupowania artykułów spożywczych w opakowaniu metalowym (konserwy, puszki), dokonując takich zakupów jedynie wówczas, gdy artykuły te mają być spożywane w podróży, na wycieczce, lub w innych okolicznościach poza domem.

• Kupowania artykułów opakowanych bez potrzeby wielowarstwowo, najczęściej dla stworzenia pozorów zwiększonej zawartości opakowania.

• Kupowania artykułów jednorazowego użycia, np. zapalniczek, golarek, talerzy, kubków, sztućców, obrusów, także i pieluszek, itp.

• Wybierania się na zakupy bez torby lub koszyka wielokrotnego użycia, licząc jedynie na jednorazowe reklamówki otrzymywane darmowo lub kupowane.

---