Cele i zasady opracowania faunistycznego

 

W ostatnich kilku latach obserwuje się w Polsce rosnące zainteresowanie potencjalnych inwestorów budową i eksploatacją alternatywnych zródeł energii, w tym elektrowni wiatrowych. Uważa się, że w porównaniu z energetyką cieplną (węglową) i energetyką jądrową energetyka wiatrowa charakteryzuje się szeregiem pozytywnych cech.

Do nich należy zaliczyć brak zanieczyszczenia powietrza, uniknięcie zmian stosunków wodnych i podgrzewania wód powierzchniowych, oraz brak wytwarzanych odpadów w formie popiołów lub odpadów promieniotwórczych wymagających dalszej utylizacji, eksploatacji kopań głębinowych lub powierzchniowych, zagrożenia promieniowaniem jonizującym.

Stąd też energetyka wiatrowa uzyskuje akceptację społeczną, znajduje także poparcie ze strony administracji odpowiedzialnej za ochronę środowiska. Jednak dotychczasowa praktyka wskazuje również na ujemne strony takich przedsięwzięć.

Śmigła i generatory prądu zainstalowane na konstrukcja wieżowych mogą potencjalnie oddziaływać na przyrodę na cztery sposoby, tj.:

- wytwarzać hałas i wibracje otoczenia,
- zaburzać rozkład fal elektromagnetycznych,
- zmieniać charakter krajobrazu,
- tworzyć zagrożenia dla lokalnej i migrującej fauny, w tym szczególnie ptaków.

Na etapie projektowania i przygotowywania inwestycji należy więc poszukiwać rozwiązań, które pozwolą na bezpieczne lokalizowanie elektrowni wiatrowych i nie będą w istotny sposób kolidować z ochroną zasobów przyrodniczych.

Procedura przygotowania pełnej opinii i przeprowadzenia kontroli oddziaływania na faunę powinna zwykle obejmować trzy etapy:

- etap pierwszy - wstępny,
- etap drugi - szczegółowy,
- etap trzeci - weryfikujący.

Jednak nie w każdej sytuacji istnieje potrzeba wykonywania wszystkich etapów. W sytuacjach klarownych, m.in. w warunkach niskich wartości biocenotycznych można poprzestać na drugim etapie. Zaistnieją także sytuacje wyjątkowe kończące procedurę na etapie pierwszym, gdy stwierdzony zostanie ewidentny brak cennych walorów lub też wyjątkowe nagromadzenie walorów przyrodniczych. W pierwszym przypadku pozwoli to na podjęcie budowy elektrowni, w drugim może spowodować zaniechanie planów inwestycyjnych.

Celem etapu wstępnego opracowania jest uzyskanie odpowiedzi w dwóch kwestiach:

- czy w danych warunkach przyrodniczych z powodów prawa ochrony przyrody należy zrezygnować z realizacji inwestycji, czy też możliwe jest jej poprowadzenie,

- czy wykonanie inwestycji nie podlega na tyle żadnym widocznym i stwierdzonym ograniczeniom, że analizy przyrodnicze można zakończyć na etapie pierwszym, czy też realizacja ograniczona jest spełnieniem warunków, określonych wykonaniem drugiego etapu - oceny szczegółowej,i jeśli będzie to potrzebne wskazanie na potrzebę wykonania prac w ramach etapu drugiego - szczegółowego.

Podstawą do udzielenia odpowiedzi jest:

- analiza wyników badań i waloryzacji faunistycznych obszaru przeznaczonego pod inwestycję, ocena stopnia zagrożenia gatunków (czerwone listy) tam występujących, analiza regionalnych systemów ESOCh i EcoNet,

- analiza przepisów prawnych o chronię przyrody, postanowień konwencji międzynarodowych i dyrektyw Unii Europejskiej.

Z kolei celem etapu szczególowego powinny być ustalenia ochronne odnoszące się do zadanych parametrów technicznych elektrowni wiatrowych a dotyczące:

- rozmieszczenia lokalnych elementów cennych ekologicznie o szczegółowej lokalizacji inwestycji,

- funkcjonowania elektrowni jako bariery ekologicznej oraz określenia mechanizmów potencjalnego zagrożenia niesionego przez tę inwestycję, o jeśli będzie to potrzebne - ogólnego określenia kierunków i zakresu przedsięwzięć ochronnych, które należałoby podjąć na etapie trzecim dla zminimalizowania efektu oddziaływania pola elektrowni wiatrowych.

W etapie trzecim - weryfikującym należy:

- kontrolować i analizować szkodliwe oddziaływanie elektrowni na faunę,

- znajdować i wprowadzać rozwiązania ekologiczne i techniczne łagodzące negatywne efekty pracy elektrowni.

Grupą systematyczną stanowiącą główny przedmiot niniejszej oceny są ptaki. Gatunkami, których sytuację należy rozpatrywać w odniesieniu do projektu budowy elektrowni wiatrowych, są przede wszystkim gatunki chronione prawem i objęte czerwonymi listami oraz międzynarodowymi konwencjami i dyrektywami Unii Europejskiej.

---