Inkasowe formy rozliczeń bezgotówkowych
Rozliczenie w formie inkasa plebana tym, ze wierzyciel kieruje żądanie zapłaty, za pośrednictwem swojego banku lub bezpośrednio, do banku dłużnika. Bank ten natomiast zwraca się do dłużnika o wyrażenie zgody na dokonanie rozliczenia (akceptu). Po uzyskaniu akceptu dłużnika może nastąpić obciążenie jego rachunku i uznanie rachunku wierzyciela.
Inkaso bezpośrednie - wierzyciel zwraca się najpierw do swojego banku i dopiero za jego pośrednictwem do banku dłużnika
Inkaso pośrednie - od razu do banku dłużnika
Inkaso właściwe - do rozliczenie potrzebny jest akcept (przez dłużnika)
Przelewowe formy rozliczeń bezgotówkowych
Polecenie przelewu - stanowi ono udzieloną bankowi dyspozycję dłużnika obciążenia jego rachunku określoną kwotą i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela
Czek rozrachunkowy zwykły i potwierdzony - czek rozrachunkowy stanowi wyrażoną w formie dokumentu pisemnego, dyspozycję wystawcy czeku udzieloną trasantowi (bankowi) do obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz uznania tą kwotą rachunku posiadacza czeku.
Czek potwierdzony - potwierdzenia czeku dokonuje bank na wniosek wystawcy, rezerwując jednocześnie na jego rachunku kwotę niezbędną na pokrycie czeku. Możliwe jest również potwierdzenie czeku niezupełnego, tj. bez określonej sumy czekowej. W tej sytuacji bank potwierdza czek do określonej kwoty wyższej. Posiadacz czeku potwierdzonego traci prawo dysponowania zarezerwowaną kwotą na czas określony prawem czekowym (czek wystawiony i płatny w tym samym kraju powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu 10 dni od jego wystawienia).
Szczególne formy rozliczeń bezgotówkowych
Kompensata (potrącenie) - może mieć zastosowanie jako sposób rozliczenia między podmiotami pozostającymi w stosunku do siebie zarówno wierzyciela jak i dłużnika. Podmioty te mogą w drodze porozumienia ustalić saldo wzajemnych należności i rozliczyć je w jednej z form rozliczeń. W praktyce najczęściej stosuje się w takiej sytuacji polecenie przelewu.
Okresowe rozliczenia planowe - mogą znaleźć zastosowanie w sytuacji, gdy jedna ze stron rozliczenia występuje w roli wierzyciela a druga w roli dłużnika, z tytułu okresowych, wielokrotnie powtarzających się świadczeń. Polegają one na tym, iż storna będącą odbiorcą świadczeń jeszcze przed ich wykonaniem przelewa określoną kwotę równą przewidywanej wartości świadczenia w określonym określony okresie. Po upływie jednego lub kilu umówionych okresów następuje rozliczenie w wysokości różnicy między kwotą dokonanych wpłat a wartością wykonanych świadczeń.
Akredytywa - forma rozliczenia realizująca jednocześnie funkcję zabezpieczenia wierzyciela przed niesolidnością dłużnika. Zabezpieczona również interes dłużnika, uzależnia, bowiem uznanie rachunku wierzyciela od wykonania świadczenia zgodnie z treścią umowy. W praktyce bankowej wykształciło się wiele odmian akredytywy. Ustawa prawo bankowe uznaje za istotne wyróżnienie akredytywy:
Dokumentowej - bank działając we własnym imieniu, ale na zlecenie klienta (dłużnika) zobowiązuje się pisemnie wobec beneficjenta, którym jest wierzyciel, iż dokona zapłaty beneficjentowi ustalonej kwoty po spełnieniu przez niego wszystkich warunków zawartych w akredytywie.
Pieniężnej - treścią jej jest podjęcie przez bank na zlecenie klienta, ale we własnym imieniu, zobowiązania wobec innego banku. Treścią tego zobowiązania jest dokonanie zwrotu temu bankowi kwot, które wpłaci beneficjentowi, lub wykupienie weksli trasowanych ciągnionych przez beneficjenta na ten bank.
Karta płatnicza - karta identyfikująca wydawcę i uprawnionego posiadacza, uprawniająca do wypłaty gotówki i dokonywania zapłaty, przypadku zaś karty wydanej przez bank lub instytucję ustawowo upoważnioną do udzielania kredytu - także do dokonywania wypłaty gotówki i zapłaty z wykorzystaniem kredytu. Prawa i obowiązki wydawcy i posiadacza karty określa ustawa z 12.09.2002 roku o elektronicznych instrumentach płatniczych. Płatniczych praktyce bankowej wykształciło się kilka odmian kart płatniczych:
Karty debetowe - umożliwia korzystanie ze środków zgromadzonych na rachunku bankowym jej posiadacza
Karty kredytowe - daje możliwość wypłaty gotówki i dokonywania zapłat z wykorzystaniem odnawialnego kredytu przyznanego posiadaczowi przez jej wydawcę
Karty z opóźnionym terminem płatności - pozwala na dokonywanie wypłat gotówki lub zapłat w granicach określonego limitu. Obciążenie rachunku posiadacza karty kwotą dokonanych operacji następuje dopiero w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego.
Podatek jako dochód publiczny - elementy stałe (obligatoryjne i fakultatywne) i zmienne podatku
Definicja legalna - art. 6 ordynacji - podatkiem jest publicznoprawne nieodpłatne przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie na rzecz skarbu państwa, województwa, gminy lub powiatu
Definicja doktrynalna - ustawowo określone świadczenie pieniężne pobierane na rzecz podmiotów prawa publicznego (SP) jednostronnie przez te podmioty ustanowione o charakterze ogólnym, zasadniczym, nieodpłatnym, przymusowym i bezzwrotnym.
Elementy stałe podatku:
Nieodpłatny
Bezzwrotny
Przymusowy - niezapłacony w terminie lub zapłacony w wysokości niższej niż należy może zostać wyegzekwowany w drodze przymusu państwowego po przez egzekucję administracyjną przeprowadzoną na podstawie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
Jednostronny
Elementy zmienne podatku:
Podmiot podatku
Przedmiot podatku
Podstawa opodatkowania
Stawki i skale podatkowe
Tryb i warunki płatności
Przedmiot i podstawa opodatkowania
Przedmiot podatku - jest to rzecz lub zjawisko podlegające opodatkowaniu; to, od czego płaci się podatek, np., spadek, darowizna, nieruchomość
Podstawa opodatkowania - ustala się po to by obliczyć podatek; w niej jest konkretyzowany podmiot opodatkowania.
Rodzaje konkretyzacji:
Ilościowa - nieruchomości (powierzchnia w m2)
Jakościowa - darowizna, podatek dochodowy, VAT
Podstawa obliczenia podatku nie zawsze jest tożsama z podstawą opodatkowania - podatek od osób fizycznych, gdy są stosowane ulgi. Powinna podać, jaką część opodatkowania stanowi podatek.
Pojęcie i rodzaje stawek podatkowych
Stawka podatkowa - relacja między wymierzonym podatkiem, a podstawą opodatkowania. Stawka musi być podana w przepisach, jeśli brakuje stawki nie można wymierzyć podatku.
Rodzaje stawek podatkowych:
Kwotowa - gdy jest wyrażona ilościowo, np. nieruchomości
Procentowa - podstawa opodatkowania wyrażona jest wartościowo
Ułamkowa i wielokrotnościowa - obecnie nie stosowane. Stawka wielokrotnościowa polega na tym, iż wymierzony podatek jest wielokrotnością podstawy opodatkowania, czyli jest większy od podstawy. Podatek ten został zniesiony ustawą z końcem 1993 roku.
Pojęcie i klasyfikacja skali
Skale podatkowe - są to zespoły stawek i odpowiadających im podstaw opodatkowania. Uporządkowany zespół podstaw opodatkowania i odpowiadających im stawek.
W jednym podatku mogą być stosowane różne skale podatkowe. Skale podatkowe dzielą się na dwie grupy ze względu czy stawka jest stała czy ruchoma (zmienna).
Skale podatkowe można podzielić na:
Proporcjonalne - charakteryzuje się stała stawką podatkową. Tzn. - mimo zmian podstawy opodatkowania stawka jest zawsze ta sama (stała), a wysokość podatku zmienia się proporcjonalnie do zmiany wielkości podstawy opodatkowania
Stawka stała - jest jednakowa dla każdej podstawy opodatkowania, jest to skala proporcjonalna w podatkach typu przychodowego, np. 22%VAT, od osób fizycznych
Nieproporcjonalne
Stawka ruchoma - wyróżniamy tutaj 3 skale nieproporcjonalne:
Progresywna - skala ta charakteryzuje się zmienną stawką, zależną od podstawy opodatkowania. Im wyższa jest podstawa tym wyższa stawka podatkowa. w miarę wzrostu podstawy opodatkowania rośnie stawka. Wyższa stawka - wyższa jest w procentach, im wyższa stawka tym wyższy podatek. Jest to skala stosowana, typowa dla podatków dochodowych od osób fizycznych (od osób prawnych typowa skalą jest skala proporcjonalna) - uwzględnia ona indywidualną zdolność płatniczą podatkową osoby fizycznej; np. od spadków i darowizn. Rozróżniamy następujące progresje:
Globalną - stosuje się jedną stawkę wynikającą ze skali dla całej podstawy opodatkowania
Skala do 1000 - 5%
1000 - 2000 - 10 %
2000 - 5000 - 20 %
5000 - 10000 - 30 %
Ponad 10000 - 40 %
Podstawa opodatkowania 3000 ( 3 szczebel) - stawka 20% => podatek 600
Szczeblowa (liniowa)- całą podstawę opodatkowania dzieli się na poszczególne szczeble i do każdego stosuje się inną, wynikającą ze skali stawkę
Podstawę dzielimy na szczeble
Obliczyć podatek w każdym szczeblu
Zsumować cząstkowe wyniki
Podstawa 3000
1 szczebel 1000 - 5% =>50
2 szczebel 1000 - 10% =>100
3 szczebel 1000 - 20% =>200
Podatek = 350
Progresja globalna jest zawsze mniejsza, od dłuższego czasu nie używa się jej
Regresywna - podstawa rośnie a stawka maleje. Promowano większe firmy(przed integracja z UE), obecnie jest stawka stała, która przechodzi w skalę proporcjonalną
Degresywna - podstawa i stawka maleją; teoretyczna; brak zastosowania
Rodzaje skal nieproporcjonalnych
Rodzaje skal nieproporcjonalnych:
Progresywna
Degresywna
Regresywna
Pojęcie i rodzaje progresji podatkowej
Progresja podatkowa może występować w dwóch postaciach:
Globalnej, zwanej skokową - polega na stosowaniu jednej stawki wynikającej ze skali (wzrastającej dla zwiększającej się podstawy) do całej podstawy opodatkowania.
Szczeblowej, zwanej ciągłą - całą podstawę opodatkowania dzieli się na poszczególne odcinki (szczeble) i do każdego z nich stosuje się inną, wynikającą ze skali stawkę.
Podmiot podatku
Bierny - podatnik
Czynny - na rzecz, którego pobiera się podatek
Podmioty pośredni - płatnik inkasent
Podatnik:
Formalny - ustanawiają go przepisy, jest w organie podatkowym zarejestrowany i odprowadza podatki
Rzeczywisty - ponosi ekonomiczny ciężar podatku
Najlepiej jest, gdy podatnik formalny i rzeczywisty to jedna osoba
Formy rozczepienia podatników
Rozszczepienie podatników na formalnego i rzeczywistego - możne nastąpić jako”
Podatek pośredni - tutaj rozszczepienie następuje z woli ustawodawcy (np. podatek VAT) - np. w cenie jakiegoś towaru kupując go płacimy razem ze sprzedawcą ten podatek.
Przerzucalność podatku - zjawisko niekontrolowane przez podmiot prawa publicznego, dzieje się to realnie a nie w oparciu o przepis prawa (wszystkie podatki bezpośrednie, np. podatek od osób fizycznych)
Przerzucalność w przód - na odbiorców towarów i usług po przez podwyższenie cen
Przerzucalność w tył - na pracowników i na dostawców
Przerzucalność jest zjawiskiem niekorzystnym, gdyż zaciera wysokość obciążeń. Istnieją bariery przerzucalności - ekonomiczne i prawne
Wady i zalety progresji szczeblowej i globalnej
Wady progresji globalnej:
Możliwość wzrostu stawki do 100 %, w konsekwencji doprowadziłoby do przejęcia całej podstawy opodatkowania tytułem podatku, by temu zapobiec konieczne jest „zatrzymanie” progresji na pewnym poziomie np. 50%
W ramach danego przedziału stawka jest stała zarówno dla najniższej jaki i najwyższej kwoty w tym szczeblu. Tym samym opodatkowanie przy zastosowaniu progresji globalnej w danym szczeblu upodabnia się do opodatkowania proporcjonalnego
Duży, skokowy wzrost opodatkowania prze przejściu podstawy opodatkowania z jednego szczebla do drugiego.
Pojęcie zasad podatkowych
Są to pewne cechy charakterystyczne istniejącego systemu podatkowego bądź postulaty pod jego adresem. Postulaty takie są formułowane w nauce prawa finansowego, a ich spełnienie powinno zapewnić prawidłowe funkcjonowanie każdego z podatków oraz całego systemu.
Zasady podatkowe nie są wprawdzie bezpośrednio wiążące przy konstruowaniu poszczególnych podatków, mogą być jednak uwzględniane przy konstrukcji systemu podatkowego w danym państwie
Zasady podatkowe A. Smitha
A. Smith po raz pierwszy usystematyzował zasady podatkowe już w połowie XVIII wieku. Sformułował on zasady:
Równości - uznał ją za podstawową zasadę, dla Smitha równość podatkowa oznaczała powszechność podatku, likwidację przywilejów podatkowych dla wybranych grup społecznych oraz proporcjonalność opodatkowania dochodów.
Pewności - oparcie podatku na jawnych i konkretnych przepisach, określających wysokość podatku, terminy płatności. Tego typu regulacja miała zapobiec nadużyciom podatkowym
Taniości - miała charakter techniczny. Oznaczała ona:
Postulat minimalizacji kosztów utrzymania administracji podatkowej, w ten sposób by nie pochłaniała ona znacznej części wpływów uzyskanych z podatków
Ograniczenie kosztów ponoszonych przez podatników w związku z uiszczaniem podatków
Dogodności - u jej podstaw leżały względy ekonomiczne. Wg Smitha podatek należy pobierac w najbardziej dogodnym dla podatnika czasie. Sam podatek jest czynnością przykrą należy więc maksymalnie zmniejszyć uciążliwość tego podatku. Podatki od dochodu należy pobierać w momencie ich uzyskania, np. rolnik - po zbiorach. Podatek nie może zniszczyć podatnika gdyż w takiej sytuacji państwo straci w przyszłości źródło podatku.
Zasady podatkowe Adolfa Wagnera
Zasady podatkowe Adolfa Wagnera
Podzielił zasady podatkowe na trzy grupy:
Fiskalne - przestrzeganie tych zasad miało zapewnić odpowiednie wpływy do skarbu państwa z tytułu podatków
Społeczne - istotna tu była przede wszystkim równość podatkowa w sensie subiektywnym. Wg Wagnera równość podatkowa to powszechność opodatkowania z uwzględnieniem możliwości płatniczych podatnika.
Techniczne - wyróżniamy tu zasady wcześniej postulowane przez Smitha:
Taniości
Dogodności
Pewności
Zasada nierówności podatkowej
Po II wojnie światowej w państwach socjalistycznych przyjęto, iż system podatkowy miał pełnić funkcje klasowe i popierać budowę społeczeństwa i gospodarki socjalistycznej. Z tego powodu systemy podatkowe tych państw były oparte na zasadzie nierówności, zwanej zasadą klasowości. Oznaczało to, iż różni podatnicy identycznych sytuacjach byli różnie traktowani przez prawo podatkowe. Przejawy tej zasady można było zaobserwować na płaszczyznach:
W zróżnicowaniu sektorowym - z preferencją dla sektora uspołecznionego w porównaniu z sektorem prywatnym
W zróżnicowaniu wewnątrz sektorów, np. w ramach sektora uspołecznionego - preferencje dla podmiotów państwowych
Państwowych zróżnicowaniu terytorialnym - np. w Polsce przez wiele lat utrzymywano preferencje podatkowe na tzw. Ziemiach odzyskanych.
Oparcie systemu podatkowego po II wojnie światowej na zasadzie nierówności wynikało z założeń ustrojowych i poglądów na rolę państwa jako podmiotu dominującego w życiu gospodarczym, kierującego i zarządzającego całą gospodarką w trybie nakazowo-administracyjnym.
Zasady współczesnego systemu podatkowego
Klasyfikacja podatków z uwzględnieniem różnych kryteriów
W obecnym systemie podatkowym możemy dokonać klasyfikacji podatków ze względu na różne kryteria.
Rodzaj pomiotu publicznego na rzecz, którego wpływy z podatków są odprowadzane
Podatki państwowe - te, które w całości są pobierane do budżetu państwa (VAT, akcyza, podatek od gier),jak i te, które w przeważającej części zasilają budżet (podatek dochodowy od osób fizycznych i od osób prawnych)
Podatki samorządowe - zasilają budżety gmin. Nalezą do nich zarówno podatki lokalne (od nieruchomości, od posiadania psów, od środków transportowych) pobierane przez same gminy, jak i inne podatki, z których wpływy stanowią dochody gminy ( podatek rolny, leśny, od spadków i darowizn)
Ze względu na osobę podatnika
Od osób fizycznych
Osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej
Z punktu widzenia tożsamości osoby podatnika formalnego i rzeczywistego:
Podatki pośredni - w którym następuje zaprogramowane przez państwo, planowe rozczepienie osoby podatnika formalnego i rzeczywistego - podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy
Podatki bezpośrednie - zakładają tożsamość osoby podatnika formalnego i rzeczywistego. Jednak w stosunku do podatku bezpośredniego istnieje możliwość rozszczepienia osoby podatnika formalnego i rzeczywistego postaci zjawiska „przerzucalności podatku”
Uwzględniając okoliczności wprowadzenia podatku
Zwyczajne - ten charakter ma większość podatków, sąone wprowadzane ustawami na czas nieokreślony.
Nadzwyczajne - wprowadzany w sytuacji szczególnej pod względem gospodarczym lub politycznym. Podatek ten może mieć charakter jednorazowy, epizodyczny, a nawet okresowy, ale przy z góry określonych okolicznościach jego pobierania
Ze względu na sposób wprowadzenia podatków
Obligatoryjny - muszą być pobierane zgodnie z obowiązującym prawem podatkowym, nie trzeba dodatkowej uchwały by ten podatek pobierać
Fakultatywny - może być pobierany na podstawie obowiązującego prawa, lecz jest niezbędne do tego spełnienie dodatkowych warunków określonych w odpowiednich ustawach. Do fakultatywnych dochodów gmin należą, np. dochody, które mogą być wprowadzane w danej gminie w trybie samoopodatkowania się mieszkańców zgodnie z wynikiem przeprowadzonego referendum.
Uwzględniając charakter pobieranych podatków
Podatki rzeczowe - najistotniejszą pozycję wśród jego elementów strukturalnych zajmuje przedmiot podatku
Podatki osobiste - najistotniejszą pozycję zajmuje podmiot podatku.
Źródło poboru podatku
Sięgające do dochodu podatnika i do jego majątku - do dochodu można sięgać w toku jego powstawania lub, gdy podatnik dokonuje wydatkowania dochodów
Podatki typu konsumpcyjnego - pobierane w toku wydatkowania dochodu, przybierają postać podatków od towarów luksusowych
Podatki typu przychodowego - opodatkowanie dochodów w toku ich powstawania może przybierać postać opodatkowania wstępnego, gdy ostateczna wielkość tego dochodu nie jest jeszcze znana
Podatki typu dochodowego - gdy jest już znana ostateczna wielkość uzyskanego dochodu
Podatki majątkowe - sięgające do majątku podatnika. Mogą dotyczyć samego posiadania majątku lub jego przyrostu.
Teoretyczna klasyfikacja podatków
Pojęcie obowiązku podatkowego
Art. 4. Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.
Obowiązek podatkowy o charakterze abstrakcyjnym
Nie dotyczy konkretnego podmiotu (ściśle określonego); obowiązek opisany w ustawach podatkowych w zakresie takiego przedmiotu w takim podmiocie (???)
Ma miejsce, gdy istnieje ustawa podatkowa.
Obowiązek podatkowy o charakterze zindywidualizowanym
Do konkretnej osoby fizycznej, gdy wystąpi stan faktyczny opisany w ustwie podatkowej - dana osoba staje się podatnikiem
Obowiązek podatkowy zindywidualizowany
Charakter instrumentalny
Charakter materialno prawny - obowiązek świadczenia podatkowego, muszą wcześniej wystąpić obowiązki o charakterze instrumentalnym
Pojęcie zobowiązania podatkowego
Art. 5. Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego
Wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenie na rzecz wierzyciela podatkowego (skarb państwa, gmina; województwo i powiat to potencjalni wierzyciele) podatku.
Zobowiązanie podatkowe jest traktowane jako następstwo prawne oboiwazku podatkowego. Powstanie zobowiązania podatkowego jest zależne od istnienia obowiązku podatkowego; jest kolejna po powstaniu zindywidualizowanego obowiązku podatkowego - fazą rozwoju stosunku podatkoprawnego. Stronami tego stosunku są:
Podatnik, - czyli dłużnik podatkowy
Związek publicznoprawny reprezentowany przez organ podatkowy
Treścią świadczenia wynikającego z zobowiązania podatkowego jest podatek.
Zobowiązanie z tytułu zaliczek na podatek - występuje najczęściej w otwartych stanach faktycznych, np. podatku dochodowym.
Obowiązek podatkowy a zobowiązanie podatkowe
Obowiązek podatkowy art. 4 ordynacji Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych, nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach
Obowiązek podatkowy jest podstawowym pojęciem prawa podatkowego, używa się go w dwóch znaczeniach:
Obowiązek podatkowy o charakterze abstrakcyjnym
Nie dotyczy konkretnego podmiotu (ściśle określonego); jest to wyrażone w ustawach podatkowych reguły opodatkowania, obejmujące podatkowy stan faktyczny oraz jego następstwa.
Obowiązek podatkowy o charakterze zindywidualizowanym
Do konkretnej osoby fizycznej, gdy wystąpi stan faktyczny opisany w ustawie podatkowej - dana osoba staje się podatnikiem
Obowiązek odnoszący się do konkretnego podmiotu, powstający w momencie zaistnienia u niego ustawowych przesłanek opodatkowania, czyli spełnienia warunków przewidzianych w ustawie podatkowej dla powstania obowiązku podatkowego. Zawiązuje się wówczas złożony stosunek prawny miedzy podatnikiem a podmiotem prawa publicznego
Obowiązek podatkowy zindywidualizowany
Charakter instrumentalny
Charakter materialno prawny - obowiązek świadczenia podatkowego, muszą wcześniej wystąpić obowiązki o charakterze instrumentalnym
Art. 5. Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego
Zobowiązanie podatkowe jest traktowane jako następstwo prawne oboiwazku podatkowego. Powstanie zobowiązania podatkowego jest zależne od istnienia obowiązku podatkowego; jest kolejna po powstaniu zindywidualizowanego obowiązku podatkowego - fazą rozwoju stosunku podatkoprawnego. Stronami tego stosunku są:
Podatnik, - czyli dłużnik podatkowy
Związek publicznoprawny reprezentowany przez organ podatkowy
Treścią świadczenia wynikającego z zobowiązania podatkowego jest podatek.
Nie zawsze obowiązek podatkowy przekształca się w zobowiązanie podatkowe. W momencie przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego nie dochodzi do powstania zobowiązania podatkowego mimo zaistnienia zindywidualizowanego obowiązku podatkowego.
Sposoby powstawania zobowiązań podatkowych w ordynacji i w ustawie o zobowiązaniach podatkowych
Art. 21 ordynacji
Są dwa sposoby powstawania zobowiązań podatkowych:
Zobowiązanie powstaje przez zaistnienie zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże taki skutek.
Osiągnięcie dochodu przekraczającego kwotę wolną rodzi zobowiązanie
Sposób ten jest określany - powstaniem zobowiązania z mocy samego prawa.
Tzw. techniki wymiarowe
Samoobliczenie podatku przez płatnika - płatnik prowadzi księgowość za każdy miesiąc; zamknięcie miesiąca sprawdzenie relacji między przychodami ….. (???) - Nadwyżka podlega opodatkowaniu. Wysokośćpodatku wynika z obliczeń dokonanych przez podatnika
Obliczenie podatku przez płatnika - ma to miejsce przy umowie o prace, o dzieło, umowa zlecenie przychód zmniejszamy o dochód odprowadzamy podatek
Występuje przy tzw. Prostych podatkowych stanach faktycznych - podatek wynika wówczas bezpośrednio przepisów, np. podatek od posiadania psów
Moment powstania zobowiązania podatkowego po zamknięciu i zbilansowaniu miesiąca
W przypadku zobowiązań powstających z mocy prawa organy podatkowe nie są zaangażowane w proces powstawania zobowiązań podatkowych. Wymiar ten odbywa się jakby bez ich udziału. Organy podatkowe przeprowadzają jedynie kontrolę prawidłowości wymiarów dokonanych przez inne podmioty. W ramach tzw. Wymiarów kontrolnych mogą być wydawane decyzje „określające wysokość zobowiązania podatkowego, wysokość zwrotu podatku lub wysokość odsetek za zwłokę. Są to Decyzje deklaratoryjne (określają wysokość zobowiązania podatkowego - nie wpływają na powstanie zobowiązania podatkowego)
Art. 14 nowelizacja od 01.07.2002
Prośbę i interpretację w podatkach składamy do ministra finansów, a w podatkach samorządowych do jednostek samorządu terytorialnego.
Drugi sposób powstania zobowiązania podatkowego - po przez wydanie decyzji konstytutywnej a z chwilą jej doręczenia decyzja wymiarowa, wydana przez organ podatkowy; decyzja ta tworzy nowy stosunek prawny (powstaje zobowiązanie podatkowe) jest to decyzja ustalająca, np. podatek rolny, od nieruchomości, od spadku i darowizny, jeśli nie uczestniczy w tych czynnościach notariusz (dotyczy to podatków płaconych przez osoby fizyczne).
To organ podatkowy dokonuje wymiaru podatku. Zobowiązanie powstaje z dniem doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania.
Skutki decyzji deklaratoryjnych i konstytutywnych
Doręczenie decyzji konstytutywnej:
Tworzy nowy stosunek prawny, w tym przypadku stosunek zobowiązania podatkowego
Wpływa na bieg terminu zapłaty podatku
Art. 47. § 1. Termin płatności podatku wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.
§ 2. Jeżeli przepisy prawa podatkowego określają kalendarzowo terminy płatności podatku, zaliczki na podatek lub raty podatku, a decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego nie została doręczona, co najmniej na 14 dni przed terminem płatności podatku, pierwszej zaliczki na podatek lub pierwszej raty podatku, obowiązuje termin określony w § 1
Wpływa na kwestię powstania zaległości podatkowej i wysokość odsetek za zwłokę
Wpływa na upływ terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego
Doręczenie decyzji przekreśla możliwość dopuszczenia do przedawnienia obowiązku podatkowego
Daje możliwość do ustanowienia zabezpieczenia zobowiązania podatkowego na majątku podatnika przed terminem płatności podatku
Powoduje, ze rozpoczyna swój bieg termin do wniesienia odwołania
Skutki decyzji deklaratoryjnej:
Nie tworzy nowego stosunku miedzy stronami, stwierdza jedynie jego istnienie
Doręczenie decyzji deklaratoryjnej nie wpływa na bieg terminu płatności podatku, oraz na kwestię powstania zaległości i wysokość odsetek za zwłokę oraz na bieg terminu przedawnienia
Doręczenie decyzji otwiera możliwość wniesienia odwołania - od dnia jej doręczenia zaczyna biec termin do jego wniesienia
W jednym podatku mogą występować oba sposoby powstania zobowiązania podatkowego.
Przepisy o trybie i warunkach powstania podatków - podręcznik
Sposoby wygasania zobowiązań podatkowych
Podział sposobów wygasania zobowiązań
Efektywne - powoduje wygaśnięcie zobowiązania z jednoczesnym zaspokojeniem wierzyciela, art. 59 §1, np. zapłata podatku, pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta, potrącenie, zaliczenie nadpłaty, zwrot podatku, przeniesienie własności rzeczy i praw majątkowych, przejęcie nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym
Nieefektywne - dłużnik zwalnia się z długu, lecz wierzyciel pozostaje niezaspokojony, np. przedawnienie. Od 01.07.2007 - zwolnienie z obowiązku zapłaty art. 14m
Zapłata podatku
Obowiązkiem podatnika jako dłużnika jest zapłata podatku w odpowiednim terminie, formie i wysokości.
W sytuacji, gdy zobowiązanie powstało w drodze wydania i doręczenia decyzji ustalającej jego wysokość termin płatności wynosi:
14 dni od dnia doręczenia decyzji podatnikowi
Może być oznaczony kalendarzowo
gdy zobowiązanie powstaje z mocy samego prawa termin płatności zależy od zastosowanej techniki wymiarowej, i tak:
Technika samoobliczenia podatku przez podatnika - za termin płatności uważa się ostatni dzień, w którym zgodnie z przepisami regulującymi dany podatek zapłata powinna nastąpić
Gdy następuje obliczenie podatku przez płatnika, moment zapłaty tj. pobrania podatku od podatnika - określają przepisy odnoszące się do danego podatku. Chodzi tutaj o termin oceniany z punktu widzenia podatnika a nie płatnika
Odroczenie terminu płatność podatku, przesłanki”
Podatnik musi wystąpić z wnioskiem (charakter ogólny i formalny)- wniosek musi by złożony przed upływem terminu. Może to być wniosek alternatywny - podatnik wnosi o odroczenie terminu płatności podatku a gdy to będzie nie możliwe to o rozłożenie opłaty na raty. Wniosek ten powinien zawierać propozycję rozwiązania sprawy gdyż decyzja ma określać nowy termin płatności. W sytuacji, gdy podatnik nie dotrzyma odroczonego terminu, skutki SA takie, jakby odroczenia nie było, tj. ma miejsce powrót do pierwotnego terminu.
Za odroczeniem przemawia ważny interes podatnika lub interes publiczny (charakter ogólny i merytoryczny) - organ podatkowy jest zobowiązany do ustalenia stanu faktycznego zgodnie z zasadą prawdy materialnej i stwierdzenia istnienia okoliczności odpowiadających ważnemu interesowi podatnika. Organ nie jest zobowiązany do wydania decyzji pozytywnej.
W odniesieniu do podatków będących dochodem jednostek samorządu terytorialnego a pobieranych przez urzędy skarbowe konieczny jest wniosek przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego lub jego zgoda (charakter szczególny i formalny) - wniosek lub zgoda powinny być wyrażone w drodze postanowienia, na które nie przysługuje zażalenie.
W wyniku zastosowania odroczenia płatności nie powstają zaległości podatkowe. Pobierana jest natomiast opłata prolongacyjna jako ekwiwalent dla wierzyciela podatkowego za spóźnione przekazanie środków pieniężnych. Opłata ta jest obligatoryjna przypadku podatków państwowych
Opłata prolongacyjna - 50% odsetek za zwłokę z dnia orzekania tych odsetek.
Rozłożenie na raty zapłaty podatku
Z mocy prawa
Z decyzji o rozłożeniu na raty - na wniosek
Opłata prolongacyjna:
Z mocy prawa
Z decyzji o rozłożeniu na raty - na wniosek
Kwoty zrównane z zaległością podatkową
Nadpłata wykazana w zeznaniu, nadpłata nienależna a zwrócona
Zawyżony zwrot podatku w VAT i zwrócony
Zawyżone wynagrodzenie inkasenta i płatników (??) - Zwroty z odsetkami
Forma zapłaty podatku
Pieniężna - gotówkowa lub bezgotówkowa (polecenie przelewu)
Pomocnicza - brak zapłaty znakami skarbowymi
Gdy ordynacja nie nakłada obowiązku zapłaty w formie bezgotówkowej lub pomocniczej można dokonać zapłaty w formie gotówkowej.
Forma bezgotówkowa art. 61 ordynacji
Opłata skarbowa - w gotówce
Konsekwencje nie zachowania formy - jakby zapłata nie nastąpiła
Wysokość płaconego podatku
Zaległość
Nadpłata - art. 72 ordynacji
Nadpłacony lub nienależnie zapłacony podatek
Pobrana w wysokości większej od należnej
Nadpłaty płatnicze i osób trzecich
Gdy powstaje nadpłata ma miejsce zamiana ról między dotychczasowym dłużnikiem i wierzycielem
Efektywne sposoby wygasania zobowiązań podatkowych- wyliczyć, omówić wskazany, umieć porównać, np. przeniesienie własności rzeczy a przejęcie (egzekucja)
Ordynacja podatkowa zawiera zamknięty katalog dopuszczalnych sposobów wygasania zobowiązań podatkowych.
Efektywne wygaśniecie zobowiązań podatkowych polega na tym, że ustaje więź prawna łącząca strony stosunku zobowiązaniowego, a wierzyciel podatkowy otrzymuje świadczenie pieniężne lub przysporzenie majątkowe. Do efektywnych sposobów wygaśnięcia zobowiązań zalicza się:
Zapłata podatku - najpowszechniejszy sposób wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Jest to forma, która w największym stopniu odzwierciedla pieniężny charakter stosunku prawnego łączącego zindywidualizowanego podatnika z wierzycielem. Rozliczenia podatkowe mogą odbywać się z wykorzystaniem pieniężnych lub pozapieniężnych środków zapłaty podatku. Zapłata podatku może mieć charakter dobrowolny lub przymusowy.
Pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta - powoduje, iż zobowiązanie podatkowe wygasa w następstwie zapłaty podatku dokonywanej za pośrednictwem płatnika lub inkasenta. Zobowiązanie podatkowe wygasa z chwilą pobrania podatku od podatnika, lecz zaspokojenie wierzyciela z majątku pośrednika podatkowego odbywa się w ramach odrębnego stosunku zobowiązaniowego.
Zaliczenie nadpłaty lub zwrotu podatku na poczet przeterminowanych lub wymagalnych zobowiązań podatkowych - wierzyciel nie musi zwracać podatnikowi nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku. Zostaje on zwolniony z długu względem podatnika. Nadpłata podatku jest zarachowana z urzędu na poczet zaległości podatkowych i wymagalnych zobowiązań podatkowych.
Podatnik może złożyć wniosek o zaliczenie nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych
Potrącenie podatku z wzajemną wierzytelnością podatnika - więź prawna łącząca zindywidualizowanego podatnika z wierzycielem podatkowym wygasa bez konieczności zapłacenia podatku. Złożenie skutecznego oświadczenia woli o kompensacie powodu, iż wierzytelność opiewająca na kwotę niższą jest umarzana, a rozliczenia podatkowe ograniczają się do zapłaty nadwyżki podatku pozostałego po potrąceniu. Warunki zastosowania potrącenia w rozliczeniach podatkowych
Wierzytelność powinna być wzajemna - strony zobowiązania występują zarazem w przeciwstawnych relacjach podmiotowych w odrębnym stosunku prawnym.
Wierzytelność powinna być wymagalna - cecha ta jest związana z upływem czasu
Wierzytelność powinna być bezsporna
Kompensowana wierzytelność musi bezpośrednio przysługiwać podatnikowi
Przeniesienie własności rzeczy i praw majątkowych podatnika na wierzyciela podatkowego na podstawie umowy - szczególny sposób wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Dochodzi do efektywnego wygaśnięcia zobowiązania przez przysporzenie majątkowe Anie przez świadczenie pieniężne. Przeniesienie własności składników majątkowych z podatnika na wierzyciela odbywa się na podstawie pisemnej umowy. Stroną tej umowy jest podatnik oraz SP lub jednostka samorządu terytorialnego. Inicjatywa zawarcia tej umowy jest zastrzeżona dla dłużnika podatkowego. Samo zawarcie umowy prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania. Decyzja stwierdzająca wygaśnięcie zobowiązania jest wydawana na etapie zawarcia umowy, a nie jej wykonywania.
Przejęcie własności nieruchomości lub innego prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym
Nieefektywne sposoby wygasania zobowiązań podatkowych - wyliczyć, omówić wskazany, umieć porównać, np. to co w pytaniu 39, albo zaniechanie poboru podatku a zaniechanie zapłaty podatku, przedawnienie wymiaru a przedawnienie poboru podatku
Prowadzą do wygaśnięcia zobowiązania podatkowego bez zaspokojenia wierzyciela podatkowego
Umorzenie zaległości podatkowej - może być stosowane dopiero po upływie terminy zapłaty podatku.
Zaniechanie poboru podatku
Przedawnienie wykonania zobowiązania podatkowego
Umorzenie zaległości podatkowej może być stosowane dopiero po upływie terminu zapłaty podatku. Umorzenie w znaczeniu proceduralnym prowadzi do formalnego zakończenia postępowania podatkowego, gdyż stało się ono bezprzedmiotowe lub, gdy wystąpi o to jego strona. Natomiast w znaczeniu materialnoprawnym umorzenie jest sposobem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego.
Przedmiotem umorzenia w znaczeniu materialnoprawnym może być sama zaległość, zaległość wraz z odsetkami za zwłokę lub same odsetki. Istnieje możliwość umorzenia również opłaty prolongacyjnej. Jeśli rozstrzygnięcie ogranicza się tylko do samej zaległości umarzane są z mocy samego prawa również i odsetki za zwłokę w zapłacie umorzonej należności podatkowej.
Kompetencje w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowej i odsetek za zwłokę mają organy podatkowe.
Umorzenie zaległości podatkowej jest następstwem działań organu podatkowego, który rozstrzyga o indywidualnych prawach i obowiązkach podatkowych w decyzji podatkowej.
Minister finansów publicznych wykonuje kompetencje w trybie postępowania legislacyjnego. Odbywa się to przez wydanie rozporządzenia wykonawczego - moratorium podatkowe. Cecha ogólności aktu prawnego podoruje, iż umorzenie w tym trybie ma charakter ogólny. Jest ono skierowane do określonej grupy podatników.
Przesłanki warunkujące zastosowanie tej ulgi określane są przez klauzule generalne:
Ważny interes podatnika
Ważny interes publiczny
Wszczęcie postępowania podatkowego z urzędu jest ograniczona do sytuacji wymienionych w katalogu ustawowym. Umorzenie postępowania podatkowego w tym trybie jest uzasadnione interesem publicznym, dotyczy to sytuacji, gdy:
Zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że wyegzekwowane kwoty nie przekroczą poniesionych wydatków egzekucyjnych
Kwota zaległości nie przekracza pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia
Postępowanie upadłościowe zakończyło się bez zaspokojenia wierzyciela podatkowego
Podatnik zmarł, lecz nie zostawił majątku lub pozostawił majątek o wartości niższej od kwoty trzykrotnego przeciętnego wynagrodzenia, i jednocześnie nie ma jego następców prawnych lub osoby trzeciej, w stosunku, do której można orzec o odpowiedzialności za cudzy dług podatkowy..
Postępowanie podatkowe prowadzone w sprawie umorzenia zaległości podatkowej kończy się decyzją, o charakterze konstytutywnym i uznaniowym.
Zaległości podatkowe wobec budżetu państwa umarzane są przez naczelników urzędów skarbowych. Odwołania rozpatrywane są przez dyrektora izby skarbowej. Decyzje w sprawie umorzenia zaległej akcyzy wydaje naczelnik urzędu celnego, organem odwoławczym zaś jest dyrektor izby celnej.
Przedawnienie - ordynacja przewiduje dwie instytucje przedawnienia w prawie podatkowym:
Przedawnienie ustalania zobowiązania podatkowego - określane mianem przedawnienia wymiaru podatku. Następstwem przedawnienia jest prawna przeszkoda uniemożliwiająca przekształcenie obowiązku podatkowego w zobowiązanie podatkowe. Nie stanowi ono sposobu wygaśnięcia zobowiązania podatkowego, gdyż ono w ogóle nie powstało.
Przedawnienie wykonania zobowiązania podatkowego - zwane przedawnieniem poboru podatku. Jest nieefektywnym sposobem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Więź prawna łącząca podatnika i wierzyciela podatkowego ustaje bez zaspokojenia SP lub gminy. Warunkiem wygaśnięcia stosunku zobowiązaniowego nie jest wydanie zadnej decyzji podatkowej. Przedawnienie powoduje, ze zobowiązanie podatkowe wygasa z mocy samego prawa.
Efektywne sposoby wygasania zobowiązań podatkowych ordynacji i ustawie o zobowiązaniach podatkowych
Nie wiem, co tutaj, ale chyba to samo, co i w pytaniu nr 22
Zaniechanie poboru podatku a umorzenie zaległości podatkowych
Zaniechanie poboru podatku stanowi nieefektywny sposób wygaśnięcia zobowiązania podatkowego, który jest stosowany na wcześniejszym etapie realizacji stadialnej zobowiązania podatkowego niż umorzenie zaległości podatkowej. Granicę pomiędzy tymi obiema fakultatywnymi ulgami podatkowymi wyznacza termin zapłaty podatku. Jeżeli termin został przekroczony, zastosowanie ma umorzenie zaległości podatkowej. Natomiast zaniechanie poboru podatku może być zastosowane, gdy już powstało zobowiązanie podatkowe, lecz nie upłynął jeszcze termin zapłaty podatku.
Pomiędzy zaniechaniem poboru i umorzeniem zaległości podatkowej występują liczne podobieństwa. Różnicę można zauważyć w trybie stosowania tych preferencji. Obecnie zaniechanie poboru podatku ma charakter ogólny, gdyż jest stosowane w trybie legislacyjnym poprzez wydanie rozporządzenia wykonawczego ministra finansów publicznych. Natomiast umorzenie zaległości podatkowej wynika z decyzji podatkowej lub rozporządzenia wykonawczego.
Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe podatnika
Odpowiedzialność podatnika związana jest z długiem. Wg ordynacji podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatki. Jest to wiec majątkowa odpowiedzialność osobista, nie odnosi się do konkretnych przedmiotów lub praw. Obejmuje cały majątek podatnika, istniejący w chwili powstawania zobowiązania jak i w chwili jego egzekwowania, aż do czasu przedawnienia zobowiązania.
Jest to odpowiedzialność za podatek a nie za zaległość podatkową.
Odpowiedzialność podatnika - osoby fizycznej pozostającej w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustrój wspólności majątkowej, obejmuje majątek odrębny oraz cały majątek wspólny podatnika i małżonka. W tym zakresie odpowiedzialność współmałżonka podatnika jest odpowiedzialnością za cudzy dług, powstającą równolegle z odpowiedzialnością podatnika. Jest to, więc odpowiedzialność za podatek, a nie za zaległość podatkową.
Ordynacja wprowadziła dotyczące odpowiedzialności solidarnej, z regulacji tej wynika, że chodzi tu o zobowiązanie solidarne. Zobowiązanie to powstaje, gdy ustawa podatkowa nakłada obowiązek podatkowy, na co najmniej dwa podmioty. Obecnie ma to miejsce w podatku od darowizny, od czynności cywilnoprawnych, niekiedy w podatku rolnym, leśnym i od nieruchomości. W ordynacji chodzi o solidarność bierną tj. sytuacje, gdy kilku dłużników jest zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregoś z dłużników zwalnia pozostałych z długu.
Odpowiedzialność za zobowiązania płatnika
Płatnik - podmiot, którego obowiązkiem jest obliczyć i odprowadzić podatek. Obowiązki te nakładane są w drodze ustawy podatkowej, płatnik nie może się ich zrzec ani przenieść na inne pomioty, np. w drodze umowy.
Obowiązki płatnika:
Obliczenie podatku
Pobranie podatku od podatnika
Wpłacenie podatku we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Płatnik nie jest organem podatkowym, jego czynności nie wszczynają postępowania podatkowego, mają one jedynie charakter czynności techniczno-rachunkowych.
Płatnik odpowiada za:
Podatek niedobrany
Podatek pobrany, lecz niewpłacony.
Wina podatnika w niedobraniu podatku lub pobraniu wyłącza odpowiedzialność płatnika i powoduje powrót do odpowiedzialności podatnika.
Płatnik odpowiada całym swoim majątkiem teraźniejszym oraz przyszłym - do chwili wygaśnięcia zobowiązania.
Odpowiedzialność płatników będących osobami fizycznymi pozostającymi w związku małżeńskim (wspólność majątkowa) - analogicznie jak w przypadku podatników - odpowiedzialność rozciąga się w takiej sytuacji nie tylko na majątek odrębny, ale również na cały majątek wspólny płatnika i jego współmałżonka.
W sprawie odpowiedzialności płatnika organ wydaje decyzję, w której określa wysokość należności z tytułu niedobranego lub pobranego, a niewpłaconego podatku. Decyzja ta jest podstawa egzekwowania odpowiedzialności płatnika.
Ordynacja reguluje sytuację płatnika, czego wyrazem są:
Płatnikowi ordynacja przyznaje prawo odroczenia terminu płatności należności wynikającej z decyzji lub o rozłożenie jej na raty; także o odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty należności, która stała się zaległością oraz odsetek od tej zaległości.
Stosowanie przepisów dotyczących zaległości podatkowych do należności przypadających od płatnika
Uznanie za nadpłatę świadczenia płatnika, jeżeli w decyzji o jego odpowiedzialności określono je nienależnie lub w kwocie wyższej od należnej
Wprowadzenie możliwości zabezpieczenia należności przypadających od płatnika na jego majątku w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz w formie hipoteki i zastawu skarbowego
Uregulowanie sposobów wygasania zobowiązań płatnika
Odpowiedzialność za zobowiązania inkasenta
Inkasent nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązanie podatkowe. Ordynacja stwarza możliwość orzeczenia odpowiedzialności podatkowej takiego podmiotu jedynie w sytuacji, gdy pobrał od podatnika podatek, którego następnie nie wpłacił terminowo do organu podatkowego
Zasady odpowiedzialności za cudze zobowiązania podatkowe
Adresatem odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe mogą być zarówno podatnicy jak i osoby nieuczestniczące w takim stosunku prawnym. Podmioty ponoszące odpowiedzialność z cudzy dług:
Małżonek podatnika lub płatnika - odpowiada za prawidłowe wykonanie zobowiązania podatkowego. Ponosi odpowiedzialność za cudzy dług, a jej zakres pokrywa się z odpowiedzialnością współmałżonka. Jest on traktowany jako dłużnik solidarny z podatnikiem lub płatnikiem, chociaż sam nim nie jest. Powstanie odpowiedzialność małżonka jest uwarunkowane małżeńską wspólnotą majątkową. Jeżeli w małżeństwie występują wyłącznie odrębne majątki małżonków wierzyciel podatkowy nie może dochodzić zaspokojenia z majątku odrębnego nienależącego do podatnika lub płatnika. W małżeńskiej wspólności majątkowej istnieją również majątki odrębne małżonków poza ich wspólnym majątkiem. W tym przypadku wierzyciel podatkowy jest uprawniony do dochodzenia zaspokojenia zarówno z majątku wspólnego, jak i majątku odrębnego podatnika (płatnika).
Ustanie, zniesienie, ograniczenie lub wyłączenie małżeńskiej wspólności majątkowej nie ma wpływu na istniejącą już odpowiedzialność podatkową małżonka podatnika lub płatnika. Zdarzenia te wyłączają odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe, które w przyszłości nie zostaną wykonane przez podatnika lub płatnika.
Osoby trzecie - ponoszą dodatkową odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe. Ingerencja w sferę praw majątkowych osób trzecich podlega licznym ograniczeniom, odnoszą się one do możliwości ustanowienia takiej dodatkowej odpowiedzialności podatkowej.
Krąg osób trzecich jest ograniczony do podmiotów szczegółowo wymienionych w ordynacji. Przynależność do kręgu osób trzecich nie jest przypadkowa. Można wskazać uzasadnienie ekonomiczne takiej przynależności:
Wspólny majątek osoby trzeciej i podatnika
Następstwo majątkowe osoby trzeciej po podatniku, czyli osiąganie korzyści majątkowej w następstwie zadysponowania majątkiem przez podatnika
Zasady odpowiedzialności poszczególnych osób trzecich
Zasady ogólne:
Zakres podmiotowy odpowiedzialności - ściśle ustalony przez ustawę, zamknięty katalog osób trzecich
Osoby te odpowiadają w sytuacjach przewidzianych w ustawie
Zakres przedmiotowy określa ordynacja
W celu urzeczywistnienia odpowiedzialności konieczne jest wydanie decyzji wobec osoby trzeciej, a więc przeprowadzenie odrębnego postępowania w tej sprawie
Orzekanie o odpowiedzialności osób trzecich jest dopuszczalne po upływie terminu płatności podatku
Nie można wydać decyzji w sprawie odpowiedzialności osób trzecich po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość
Jest to odpowiedzialność całym majątkiem, ale do pewnej wysokości
Odpowiedzialność ma charakter solidarny
Termin płatności należności wynikającej z decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej wynosi 14 dni, od dnia doręczenia decyzji
Zobowiązanie wygasa przez zapłatę, potrącenie, przeniesienie własności rzeczy i praw majątkowych na rzecz wierzyciela podatkowego, umorzenie i przedawnienie
Zobowiązanie osoby trzeciej może być zabezpieczone na jej majątku
Jako osoby trzeci mogą do odpowiedzialności mogą być pociągnięte:
Rozwiedziony małżonek podatnika
Członkowie rodziny podatnika
W pewnych okolicznościach małżonek podatnika
Nabywca przedsiębiorstwa lub jego zorganizowane części
Firmujący
Właściciel, samoistny posiadacz lub użytkownik wieczysty rzeczy lub prawa majątkowego związanego z działalnością gospodarcza
Dzierżawca i użytkownik nieruchomości
Wspólnicy spółki jawnej, cywilnej i partnerskiej i komplementariusze spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, niebędący akcjonariuszem
Osoby prawne powstałe w wyniku podziału innej osoby prawnej
Cechy odpowiedzialności podatkowej osób trzecich - charakter odpowiedzialności
Solidarny - do zapłaty całej kwoty podatku zobowiązani są osoba trzecia podatnik, wierzyciel podatkowy może dochodzić całego długu lub jego części od wszystkich lub od niektórych dłużników, a zapłata długu przez jednego z nich zwalnia z ługu pozostałych dłużników
Subsydiarny - odpowiedzialność osoby trzeciej jest uwarunkowana brakiem skuteczności egzekucji prowadzonej z majątku podatnika
Osobisty - osoba trzecia ponosi odpowiedzialność majątkową całym swoim majątkiem, obecnym lub przyszłym
Ograniczony - poszczególne osoby trzecie ponoszą odpowiedzialność, która może być ograniczona przedmiotowo, kwotowo i czasowo
Odpowiedzialność członka rodziny
Odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarcza za zaległości podatkowe, wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, gdy stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu, osiągając korzyści z prowadzonej działalności.
Dla pociągnięcia do odpowiedzialności członka rodziny podatnika konieczne jest kumulatywne spełnienie przesłanek:
Osoba musi być członkiem rodziny podatnika w rozumieniu ordynacji
Musi stale współdziałać z podatnikiem w wykonywaniu działalności
Z tego współdziałania musi osiągać korzyści.
Członkowie rodziny:
Zstępni
Wstępni
Rodzeństwo
Małżonkowie zstępnych
Osoba pozostająca w stosunku faktycznego przysposobienia
Osoba pozostająca z podatnikiem w faktycznym pożyciu.
Zakres przedmiotowy odpowiedzialności członka rodziny jest ograniczony czasowo. Odnosi się tylko do zaległości wynikających z działalności gospodarczej, które powstały w okresie, którym członek rodziny stale z nim współpracował przy tej działalności i osiągał z niej korzyści.
Ma charakter osobisty, ale ograniczony kwotowo - do wysokości uzyskanych przez członka rodziny korzyści. Nie obejmuje podatków niedobranych oraz pobranych, lecz niewypłaconych przez podatnika jako płatnika lub inkasenta.
Odpowiedzialność małżonka (także byłego) podatnika za zobowiązania podatnika
Rozwiedziony małżonek podatnika odpowiada całym majątkiem solidarnie z byłym małżonkiem za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w czasie trwania wspólności majątkowej. Znaczenie tutaj mają okoliczności:
Czas powstania zobowiązania - w czasie trwania nie tylko małżeństwa, ale także wspólności majątkowej.
Wysokość przypadającego rozwiedzionemu małżonkowi udziału w majątku wspólny. Odpowiada on całym majątkiem, lecz do wysokości przypadającego mu udziału w majątku wspólnym.
Zakres przedmiotowy odpowiedzialności małżonka rozwiedzionego po unieważnieniu małżeństwa i po separacji, nie obejmuje niedobranych podatków przez podatnika jako płatnika lub inkasenta oraz odsetek za zwłokę i kosztów egzekucyjnych powstałych po dniu uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie (unieważnieniu lub separacji).
Prawa i obowiązki następców prawnych w prawie podatkowym
Przepisy dotyczące praw i obowiązków następców prawnych można podzielić na:
Regulujące samo zagadnienie następstwa prawnego
Określające sytuację prawną następcy, tj. zakres przejmowanych uprawnieni obowiązków.
W ramach następstwa prawnego osób prawnych i innych podmiotów gospodarczych zauważa się trzy różnice:
Osoba prawna powstała w wyniku łączenia się osób prawnych, osobowych spółek handlowych kapitałowych spółek handlowych oraz osobowa prawna powstała w wyniku przekształcenia innej osoby prawnej albo przekształcenia spółki mniemającej osobowości prawnej - wstępuje we wszystkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego, prawa i obowiązki poprzedników
Osoba prawna łącząca się przez przejęcie innej osoby lub osobowej spółki handlowej
Osoba prawna przejmująca zakład samodzielnie sporządzający bilans
Osobowa spółka handlowa powstała w wyniku przekształcenia innej spółki mniemającej osobowości prawnej lub spółki kapitałowej oraz spółki niemającej osobowości prawnej, do której osoba fizyczna wniosła na pokrycie udziału wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa
Osoby prawne powstałe w wyniku podziału osoby prawnej wstępują jedynie w uprawnienia osoby prawnej wykreślonej z rejestru na skutek podziału. Obowiązki przenoszone są na podstawie przepisów o odpowiedzialności osób trzecich.
Nabywcy przedsiębiorstw państwowych oraz spółek, które na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych nabyły lub przejęły te przedsiębiorstwa wstępują we wszystkie, wynikające z przepisów prawa podatkowego uprawnienia i obowiązki, jednak z pewnymi ograniczeniami dotyczącymi odpowiedzialności z tytułu odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych zlikwidowanego przedsiębiorstwa i oprocentowania przypadających do zwrotu zaliczek podatku od towarów i usług.
Spadkobiercy podatnika przejmują prawa i obowiązki spadkodawcy o charakterze majątkowym, wynikające z prawa podatkowego. Natomiast prawa o charakterze niemajątkowym związane z działalności prowadzoną przez spadkodawcę przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia działalności.
Zapisobierca nie przejmuje żadnych uprawnień, a jedynie obowiązki spadkodawcy. Zakres przedmiotowy jego odpowiedzialności jest podobny do odpowiedzialności spadkobiercy. Tyle, ze kwotowo odpowiedzialność ta nie może przekroczyć otrzymanego zapisu.
Do odpowiedzialności spadkobierców zapisobierców stosuje się przepisy KC o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe
Sposoby zabezpieczania zobowiązań podatkowych
Wykonanie zobowiązania podatkowego może być zabezpieczone na majątku podatnika, określane jest odpowiedzialnością rzeczową za zobowiązanie podatkowe. Zabezpieczenie ma w przyszłości zapewnić możliwość wyegzekwowania świadczenia wynikającego ze zobowiązania podatkowego, zabezpieczenie pełni funkcje pomocniczą w stosunku do egzekucji.
Ordynacja reguluje 3 formy zabezpieczenia wykonania zobowiązania podatkowego:
Zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego na majątku podatnika w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
Hipotekę przymusową
Zastaw skarbowy
Zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego na majątku podatnika w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
Zabezpieczenie to może przybrać jedna z czterech postaci:
Zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego dokonywane przed terminem płatności podatku. Jest to:
Zabezpieczenie istniejącego zobowiązania podatkowego
Odnosi się do wszystkich zobowiązań bez względu na sposób ich powstania
Dokonywane jest przed upływem terminu płatności podatku
Odnosi się do majątku podatnika oraz niektórych osób trzecich
Przesłanką jego ustanowienia jest uzasadniona obawa organu podatkowego, że zobowiązanie nie zostanie wykonane
Dokonywane jest na wniosek organu podatkowego w drodze postanowienia wydanego przez organ egzekucyjny
Zabezpieczenie wykonania przyszłego zobowiązania - dokonywane przed podjęciem decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego:
Odnosi się wyłącznie do zobowiązań powstających w drodze wydania i doręczenia decyzji ustalającej ich wysokość
Dokonywane jest w trakcie toczącego się w tej sprawie postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej a przed wydaniem decyzji
Przesłanką ustanowienia jest decyzja o zabezpieczeniu, w której określona jest jednocześnie przybliżona kwota zobowiązania podatkowego
Samo zabezpieczenie następuje w drodze postanowienia organu egzekucyjnego
Zabezpieczenie wykonania zobowiązania - dokonywane przed wydaniem decyzji określającej wysokość zobowiązania lub określającej wysokość odsetek za zwłokę należnych od nieprawidłowo zapłaconych zaliczek na poczet podatku:
Odnosi się do zobowiązań powstających z mocy samego prawa
Dokonywane jest w fazie toczącego się postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej, a przed wydaniem decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego lub wysokość odsetek za zwłokę
Przesłanką jest obawa organu podatkowego, że zobowiązanie może nie zostać wykonane
Podstawą ustanowienia jest decyzja o zabezpieczeniu
Samo zabezpieczenie następuje w drodze postanowienia organu egzekucyjnego
Zabezpieczenie wykonania decyzji określającej wysokość zwrotu podatku, jest:
Zabezpieczeniem roszczenia wierzyciela podatkowego z tytułu zawyżonego zwrotu podatku
Dotyczy głównie VAT
Dokonywane jest przed wydaniem decyzji określającej wysokość zwrotu podatku
Przesłanką jest uzasadniona obawa organu podatkowego, że zwrot może nie zostać dokonany
Podstawą ustanowienia jest decyzja o zabezpieczeniu
Zabezpieczenie następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
Zabezpieczanie może być dokonane poprzez:
Zajęcie pieniędzy, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunków bankowych, innych wierzytelności i praw majątkowych lub ruchomości
Wpis hipoteki przymusowej
Ustanowienie zakazu zbywania i obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej albo księga zaginęła lub uległa zniszczeniu
Ustanowienia zakazu zbywania spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej
Wybór sposobu zabezpieczenia należy do organu dokonującego tej czynności. Powinny być stosowane środki najmniej uciążliwe dla podatnika, dopuszczalne jest stosowanie kilku sposobów jednocześnie
Hipoteka przymusowa
Sposób zabezpieczenia wykonania zobowiązania na nieruchomości i niektórych prawach z nią związanych. Jest to ograniczone prawo rzeczowe służące zabezpieczeniu wierzytelności pieniężnej. Hipoteką można zabezpieczyć wierzytelności:
Skarbu państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego
Terytorialnego tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w drodze wydania i doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego oraz z tytułu wszystkich zaległości podatkowych oraz z tytułu odsetek za zwlokę od tych zaległości
Hipoteka wynikająca z ordynacji podatkowej obciąża:
Nieruchomości oraz ich części ułamkowe
Użytkowanie stanowiące przedmiot współwłasności łącznej podatnika i jego współmałżonka
Nieruchomości stanowiące własność wspólnika spółki cywilnej z tytułu zaległości podatkowej spółki
Użytkowanie wieczyste
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego
Spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego
Prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej
Wierzytelność zabezpieczona hipoteką
Hipoteka powstaje przez dokonanie wpisu do księgi wieczystej lub złożenie wniosku o wpis do zbioru dokumentów. Podstawą wpisu jest doręczona decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego, określająca wysokość odsetek za zwłokę, podkreślająca wysokość zwrotu podatku, oraz tytuł wykonawczy lub zarządzenie zabezpieczenia. Wpisu dokonuje sąd rejonowy na wniosek organu podatkowego.
Skutek hipoteki - możliwość zaspokojenia się wierzyciela podatkowego z przedmiotu hipoteki niezależnie od tego, czyją stanowi własność - podatnika czy innego podmiotu. Zaspokojenie wierzyciela następuje z pierwszeństwem przed innymi hipotekami. Zobowiązanie zabezpieczone hipoteką nie przedawnia się, lecz po upływie terminu przedawnienia zaległość podatkowa może być egzekwowana tylko z przedmiotu hipoteki.
Hipoteka może być stosowana wobec płatnika i inkasenta. Zabezpiecza ona należności przypadające od tych podmiotów z tytułu ich odpowiedzialności. Podstawą jest wpisu hipoteki przymusowej do księgi wieczystej lub zbioru dokumentów jest doręczona decyzja o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta. Zakres tej hipoteki jest identyczny jak w odniesieniu do hipotek zabezpieczających należności od podatników.
W 2002 roku rozszerzono zakres podmiotowy hipoteki o następców prawnych i osoby trzecie.
Zastaw skarbowy
Zastaw jest instytucją prawa cywilnego. Cywilnego tej form§ie zabezpiecza się wierzytelności na ruchomościach prawach zbywalnych.
Zastaw skarbowy zabezpiecza wierzytelności skarbu państwa oraz§§ jednostek samorządu terytorialnego, bez względu na sposób powstania zobowiązania podatkowego.
Może być ustanawiany na:
Wszystkich - będących własnością podatnika oraz stanowiących współwłasność łączną podatnika i jego małżonka - rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych, np. na prawie do patentu, znaku towarowego, jeżeli wartość poszczególnych rzeczy lub praw wynosi w dniu ustanowienia zastawu przekracza 10400 PLN.
Zastaw powstaje po przez wpis do rejestru zastawów skarbowych z dniem dokonania tego wpisu. Jest to zastaw jawny i nie powstaje z mocy samego prawa.
Wpis dokonywany jest na podstawie doręczonej decyzji, ustalającej:
Wysokość zobowiązania podatkowego
Określającego wysokość odsetek za zwłokę
Wysokość zwrotu podatku
W przypadku zobowiązań powstających mocy samego prawa na podstawie deklaracji, jeśli wykazane w niej zobowiązanie nie zostało wykonane - wpisu można dokonać po upływie 14 dni od upływu terminu płatności podatku.
Rejestry zastawów skarbowych prowadzone są przez naczelników urzędów skarbowych, Centralny Rejestr Zastawów Skarbowych - minister właściwy do spraw finansów publicznych.
Skutek - możliwość egzekwowania wierzytelności z przedmiotu zastawu niezależnie, od tego czyją jest własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi każdorazowego właściciela. W niektórych sytuacjach pierwszeństwie decyduje data wpisu zastawu do rejestru. Zobowiązania zabezpieczone zastawem nie przedawniają się, po upływie terminu przedawnienia mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu zastawu..
Zastawa może być stosowany wobec płatników, inkasentów, następców prawnych oraz osob trzecich odpowiadających za zaległości podatkowe. W tych przypadkach wpis do rejestru dokonywany jest na podstawie decyzji:
O odpowiedzialności podatkowej płatnika i inkasenta
O odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej
O odpowiedzialności spadkobiercy.
Formy opodatkowania obrotu
Do form opodatkowania obrotu zaliczamy:
- akcyza
- podatek od gier i zakładów wzajemnych
- podatek od towarów i usług
- podatek od czynności cywilnoprawnych
- podatek od spadków
- podatek od darowizn
- cło jako szczególny podatek graniczny
Daniny (podatki) te stanowią instrumenty zasilenia różnych podmiotów prawa publicznego, mają odrębne rozwiązania konstrukcyjne, oraz mogą być wykorzystywane do realizacji odmiennych celów polityki podatkowej w istocie wykazują doktrynalne podobieństwo - wynika to z tego, że ich przedmiot opodatkowania odwołuje się do czynności obrotu rzeczami lub prawami majątkowymi. Sa to zarówno czyn cywilno-praw. Umowne oraz pozaumowne jak i inne zdarzenia prawne
Klasyfikacja podatków obrotowych uwzględnia przede wszystkim cechy przedmiotu opodatkowania, czyli odmienność obrotu rzeczami i prawami majątkowymi
Kryterium źródła obrotu: podatki pobierane wyłącznie od obrotu cywilnoprawnego, od obrotu pozostałego i od każdej formy obrotu bez względu na źródło. Obrót cywilnopr. - wynika z czynn. Cywil-pr. Umownych i pozaumownych, pozostały obrót - wynika z zdarzeń faktycznych
Kryterium przedmiotowe - podatki ogólne(pobierane od obrotu powszechnego np PTU) i selektywne(obrót tylko niektórymi dobrami np akcyza)
W zależności od liczby faz obrotu podlegającego opodatkow. Wyodrębniamy podatki pobierane:
- we wszystkich fazach obrotu
- w niektórych fazach obrotu
- w jednej fazie obrotu
Definicja obrotu (jako podst. opodatkowania) Art 29 ust 1 ust o VAT
Obrót gospodarczy - dokonywanie czynności , w wyniku, których następuje przemieszczenie dóbr przez poszczególne stadia procesu produkcji i wymiany (faza sprzedaży przez produc., obrót hurtowni detaliczny)
Obrót ma charakter odpłatny i nieodpłatny. PTU zaliczamy do odpłatnego,odobrotu profesjonalnego. Wyróżniamy w zależności od motywów obrót zawodowy(przedsiebiorcy=zysk) i niezawodowy(cele konsumpcyjne).
Ogólna charakterystyka podatku VAT
VAT - Value added tax( podatek od wartości dodanej) - jego założeniem jest opodatkowanie we wszystkich fazach obrotu gosp jedynie nadwyżki wartości dodanej przez podatnika do ceny towaru i usługi. Ma charakter powszechny i neutralny. Powszechność wyraża sie w tym, że podatnikami sa wszystkie podmioty dokonujące czynności niezaleznie od ich statusu cywilnoprawnego. PTU to podatek pośredni. Dla VAT charkterystyczne jest planowe i zgodne z ustawą podatk. Wyodrębnienie płatnika formalnego obok rzeczywistego. Ciężar zapłaty podatku jest przeniesiony z podat. Formalnego na konsumenta lub podatnika objętego jednym z zwolnień przedmiotowych.
Podatnik formalny - VAT czynny
Podatnik rzeczywisty - podatnik zwolniony
Klasyfikacja:
Na podstawie kryterium źródła podatku:-
- z punktu widz podat. Rzeczywistego - podatek konsumpcyjny
- z punktu widzenia podat formalnego - charakter przychodowy
Zasady opodatkowania towarów usług w Polsce
Cechy typowe
PTU w Polsce to podatek rzeczowy, zwyczajny i obligatoryjny, ustawa nie ogranicza czasu jego obowizaywania.
Wg kryteriów systemowych VAT jest:
Państwowy - w całości stanowi dochód SP
Powszechny - podatnikami są wszystkie podmioty dokonujące opodatkowanych czynności
Pośredni - planowe zgodnie z ustawa podatkową wyodrębnienie podatnika formalnego i rzeczywistego
Obrotowy -
Konsumpcyjny - z punktu widzenia podatnika rzeczywistego (opodatkowanie dochodu wydatkowanego przez podatnika)
Przychodowy - z punktu widzenia podatnika formalnego
Rzeczowy,Zwyczajny,Obligatoryjny
Wg kryterium związanym z założeniami VAT:
VAT ma neutralny charakter rozpatrywany w 3 aspektach
Powszechność opodatkowania - sprzedaży tow. I świadcz usług - na wysokość podatku nie ma wpływu ilość transakcji
Eliminacji pionowej koncentracji produkcji
Wymiany w handlu zagranicznym - rozliczenia podatkowe SA przeprowadzane zarówno z tyt. Przywozu jak i wywozu towarów
Kosztów uzyskania przychodów
Cechy nietypowe związane z przedmiotem i założeniami podatku VAT
VAT ma charakter cenotwórczy - w rozliczeniach podatkowych istotne jest odrębne fakturowanie ceny netto obok należnego podatku w dokum. Potwierdzających dokonanie podatkowanej czynn.
VAT ma charakter podatku od wartości dodanej - rozliczenia z właść.US uwarunkowane są ustaleniem kwoty podatku do zapłaty - wpłacie podlega jedynie nadwyżka podatku należnego z tytułu dokonania opodatkow. Czynności ponad kwotę podatku zapłaconego sprzedawcy przez podatnika formalnego. Rozlicz podatk. Oparte są na zasadzie potracalności.( podatek naliczony od podatk. Należnego)
VAT to podatek wielofazowy - takie same zasady opodatk. Obowiązują we wszystkich fazach obrotu gosp.
Podatnicy podatku VAT
Wg prawa UE - podatnik VAT to każda osoba wykonująca samodzielnie i w jakimkolwiek miejscu działalność gosp. Bez względu na cal i wyniki tej działalności. Podatnikami SA zatem profesjonaliści, którzy dokonują opodatkowanych okoliczności zarobkowych (VI dyrektywa co najmniej VAT na te podmioty).
Podmioty bierne - podatnik i płatnik(płatnik to jedynie pośrednik, któremu ustawa nadaje uprawnienia do obliczenia podatku i pobrania i wpłacenia do org. podatkowego. Płatnik to np. komornik i inny organ egzekucji.
Naczelnik urzędu skarbowego - nie jest płatnikiem, pełni funkcje organu podatkowego - wymierza w decyzji prawidłowa wyskośc VAT tytułu importu i dokonuje jego poboru; naczelnik może stosować fakultatywne ulgi.
Organy celne i podatkowe maja status podmiotu czynnego podatku (wierzyciela podatkowego)
Podatnikami formalnymi - osoby fiz., os.prawne i jedn. Org niemające os prawnej, - które dokonują opodatkowanych czynności we własnym imieniu i na swoja rzecz.
Podatnikami są również przedstawiciele wolnych zawodów, importerzy, usługobiorcy świadczeń wykonywanych przez podmioty zagraniczne i inne podmioty enumeratywnie wyliczone w ustawie:
- dostawcy towarów w obrocie wewnkrajowym
- usługodawcy w obrocie wenątrzkrajowym
- usługobiorcy przy imporcie usług
-importerzy towarów
-eksporterzy towarów i usług
- podmiot dokonujące wewnatrzwsppólntowej dostawy towarów
- podmioty dokonujące wewnatrwspólnotowego abycie towarów
- komisanci i inni pośrednicy handlowi
- Osoby fizyczne zarejestrowane jako podatnicy prowadzace wyłącznie gosp rolne, lesne lub rybackie
Zastępca pośredni - pojawia się gdy są umowy pośrednictwa handlowego - działa we własnym imieniu ale w interesie zleceniodawcy - np. komisant ( opodatkowany z tytułu wydania towaru)
Obligatoryjny przedstawiciel podatkowy ustanawiany przez podatnika, którego miejsce zamieszk. Siedziba lub miejsce prowadzenia działalności nie znajduje się w kraju. PP ponosi odpowiedzialności solidarna z podatnikiem za cudze zobowiązanie podatkowe (wykoanie)
Jednostki organizacyjne osoby prawnej majacej status organizacji pożytku publicznego, która prowadzi dział. Gosp. - przekazanie towaru miedzy ta jednostka i jedn macierzysta to tzw sprzedaz wewnętrzna. Żeby ta jednostka była uznana za podatnika musi: być wyodrebniona w strukturze, być wyodrebniona finansowo, musi być zgoda naczelnika US.
Maly podatnik punkt 7
Podatników PTU można podzielić na rozliczających się z właściwym urzędem skarbowym i objętych zwolnieniami podmiotowymi.
Podatnicy przeprowadzający rozliczenia tytulem podatku VAT - są traktowani jako podatnicy formalni; podlegaja rejestracji w US.
Podatnicy objeci zwolnieniem podatkowym - grupa nieliczna; podatnicy faktyczni odczówaja bezpośrednio ciężar zapłaty PTU.
Biura podróży i inni oraniz. Wycieczek - występują przed klientami we wlasnym imieniu oraz korzystaja z dostaw i usług innych podatników podatku VAT w celu zapewnienia świadczenia usług turystycznych.
Przedmiot opodatkowania w VAT
Przedmiotem PTU są enumeratywnie wyliczone w ustawie czynności profesjonalnego obrotu cywilnoprawnego o charakterze odpłatnym . Mogą być ona dokonywane w obrocie wewnątrz krajowym lub w zakresie handlu zagranicznego, w tym także rynku wewn UE. Dotyczy to:
- odpłatnej dostawy kraju na terytorium kraju
- odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju
- eksportu towarów
- importu towarów
- wewnatrzwspól. Nabycia towarów za wynagrodzeniem
- wewnątrzwspol. Dostawy towarów
- likwidacji działalności spółki lub zaprzestania wykonywania działalności przez os.fiz.
Nazwa podatku nawiązuje do przedmiotu. Zakres przedmotowy obejmuje zatem rożne czynności obrotu towarami i usługami.
Sprzedaż w zancz. Podatkowym to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usug na teryt kraju eksort towarów lub wewnatrzwspól.dostawa towarów. Import i wewnątrzwspól. Nabycie nie są sprzedażą. Sprzedaż obejmuje także umowe dostawy i odpłatne świadczenie usług a także wykonywanie innych opodatkowanych czynności. Przedmiot sprzedazy to towar i usługa.
Dostawa towarów - to czynność odpatna na terenie kraju powodujaca przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Np. ustanowienie ograniczonego prawa do spółdzielczego lokalu mieszkalnego. Dostawa towarów jest definiowana poprzez następstwa transakcji.
Świadczenie Usług- na teryt kraju to każde świadczenie na rzecz os.fiz. os.pr lub jedn.org. niemajacej os. Prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.
Eksport towarów - to potwierdzony przez urząd celny wywoz towarów z terytorium kraju poza terytorium UE spowodowany enumeratywnie wyliczonymi enumeratywnymi dostawami towarów.
Wewnątrzwspól. Nabycie towarów - nabycie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel
Które w wykonaniu dostawy sa wysyłane lub transportowane między terytoriami panstw członkowskich UE.
Wewnątrz wspól. Dostawa towarow- wywóz towarów z terytorium kraju na inne teryt. Wspólnotowe, realizowany w wykoaniu odpłatnej dostawy na terytorium kraju.
PRZEDMIOT OPODATKOWANIA W VAT - jest ukształtowany negatywnie poprzez wyłaczenia podatkowe oraz poprzez pozytywne wyliczenie opodatkowanych czynności. Należy podkreślić ze przedmiotowe zwonienia stanowia odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania towarów i usług.
Wyłączenia z podatku VAT
WYŁACZENIA Z PODATKU VAT - powodują że przepisy ustawy o VAT nie mają zastosowania do:
- transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu samodzielnie sporządzającego bilans
- działalności w zakresie gier i zakładow wzajemnych, które stanowi przedmiot podatku od gier
- czynosci które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Wyłczenia p. są stosowane przede wszystkim w celu wyeliminowania zjawiska podwójnego opodatkowania tej samej czynności podatkami tego samego rodzaju.Takie ryzyko istnieje w przypadku działalności prowadzonej w zakresie gier i zakładow wzajemnych. Względy społeczne uzasadniają wyłaczenie z opodatkowania czynności które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Mały podatnik VAT
Mały podatnik VAT - ponownie obow od 2002r., Przedsiębiorca u którego wartość sprzedazy i eksportu nie przekroczyla w ubiegłym roku równowartości 800 000euro może zastosowac kasowa metodę rozliczania podatku VAT za okresy kwartalne po uprzednim zawiadomieniu US. Status małego podatnika mają komisanci
Jeżeli sprzedali towary w poprzednim roku podatkowym o wartości mniejszej niż powyższy pułap.
Dotyczy to także innych zastępców pośrednich jeżeli roczna kwota ich prowizji lub innego wynagrodzenia nie przekroczyła równowartości 30000euro
Podstawa opodatkowania w VAT
Podstawa opodatkowania w VAT- w podatku od towarów i usług jest wyrażona przez wartość netto, czyli
Nieuwzgledniające podatku naleznego. W zależności od przedmiotu podatku jest ona zróznicowana. W obrocie wewnatrzkrajowym najczęściej podstawa opodatkowana jest wyrazona poprzez obrót. Jest nim przewaznie kwota nalezna z tytułu dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług pomniejszona o nalezny podatek. Podatek stanowi element składowy ceny towaru bądź usługi.
Skala i stawki
W podatku PTU obowiązuje skala proporcjonalna, charakteryzuje się ona niezmiennością stawki podatkowej. W obliczeniach podatkowych stosowane sa wyłącznie stawki %.
Stawka podstawowa - wynosi 22% - jest ona stosowana wobec wszystkich towarow i usług które nie sa objęte innymi stawkami. Stawka ta nie została przyporzadkowana do towarów i usług szczeg. Określonych w ustawie podatkowej.
Stawka ulgowa - 7% - jest stosowana do opodatkowania scisle określonych towarów i usług np. remontowa
Stawka 3% - wykorzystywana przy opodatkowaniu nieprzetworzonych lub nisko przetworzonych produktów rolnych.
Stawka 0% - w odróżnieniu od zwolnienia podatkowego uprawnia podatnika formalnego do otrzymania zwrotu całego podatku, jaki był pobrany przez organ podatkowy. Jest ona stosowana przy opodatkowaniu eksportu towarów i wewnatrzwspólnotowej dostawy towarów oraz w szczególnych przypadkach wynikających z art. 41 ust 3-6 vat
Zwolnienie podatkowe a stawka preferencyjna 0%
Stawka 0% - w odróżnieniu od zwolnienia podatkowego uprawnia podatnika formalnego do otrzymania zwrotu całego podatku, jaki był pobrany przez organ podatkowy. Jest ona stosowana przy opodatkowaniu eksportu towarów i wewnatrzwspólnotowej dostawy towarów oraz w szczególnych przypadkach wynikających z art. 41 ust 3-6 vat
Zasady opodatkowania towarów
Akcyza to podatek:
Państwowy - stanowi dochód SP
Zwyczajny
Obligatoryjny
Rzeczowy
Pośredni
Z punktu widzenia podatnika formalnego - podatek przychodowy(dochód podatnika jest opodatkowany w sposób wstępny w fazie jego tworzenia)
Z punktu widzenia podat. Rzeczywistego - akcyza to podatek konsumpcyjny czyli opodatkowaniu podlega dochód wydatkowany na zakup wyrobów i usług
Akcyza ma charakter cenotworzczy
Akcyza jest podatkiem jednofazowym
Akcyza jest podatkiem selektywnym w stosunku do VAT ma węższy przedmiotowy i podmiotowy zakres opodatkowania
Akcyza nie jest pobierana od usług
Ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym reguluje opodatkowanie wyrobów podatkiem akcyzowym, określa zasady i tryb wprowadzenia do obrotu wyrobów objętych akcyzą oraz oznaczania niektórych z tych wyrobów znakami akcyzy, a przede wszystkim określa te wyroby.Do najbardziej popularnych wyrobów objętych tym podatkiem należą: benzyna, olej napędowy, oleje opałowe, gaz, piwo, wino, wódka, papierosy, tytoń, perfumy, energia elektryczna i samochody.
W krajach Unii Europejskiej podatek akcyzowy od niektórych wyrobów podlega harmonizacji (wyroby akcyzowe niezharmonizowane to m.in energia elektryczna, samochody, kosmetyki itp.), co oznacza wspólne zasady produkcji, przemieszczania i przechowywania wyrobów akcyzowych oraz wymiaru i poboru akcyzy od tych wyrobów. Stawki akcyzy na poszczególne wyroby są określane przez poszczególne państwa członkowskie, nie mogą one jednak być niższe od poziomów ustalonych w dyrektywach.
Opodatkowaniu akcyzą podlegają następujące kategorie wyrobów:
produkty energetyczne (ogólnie wszystkie wyroby służące dla celów napędowych lub grzewczych),
Ponadto polskie przepisy, podobnie jak innych krajów UE, przewidują specyficzne regulacje krajowe dotyczące opodatkowania akcyzą innych produktów określanych jako wyroby akcyzowe niezharmonizowane, m.in. niektórych kosmetyków - oraz samochodów osobowych przed pierwszą rejestracją (Odejscie od jednofazowego charakteru akcyzy. W całej UE z reguły akcyzę płaci się tylko raz, wyjątkiem jest obrót samochodami osobowymi przed pierwszą rejestracją w Polsce. W tym przypadku obowiązek podatkowy powstaje podczas każdej sprzedaży takiego pojazdu). . Zasady wymiaru i poboru podatku od tych wyrobów wynikają z wyłącznie z krajowych, autonomicznych regulacji, do których nie ma zastosowania system akcyzy unijnej.W innych krajach UE akcyzą objęta jest nawet woda mineralna.
Podatnicy podatku akcyzowego
Podatnikami akcyzy są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem akcyzowym.Podatnikami są również podmioty:
1) nabywające lub posiadające wyroby akcyzowe, jeżeli od wyrobów tych nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości,
2) u których powstają nadmierne ubytki lub niedobory wyrobów akcyzowych zharmonizowanych,
3) będące zleceniobiorcami usług polegających na wytwarzaniu wyrobów akcyzowych w ramach umowy o dzieło lub innej umowy
Podatnik formalny to - producent sprzedawca, importer, eksporter, podmioty dokonujące dostaw wewnatrzwspólnotowych lub nabcia wewnątrzwspólnotowego.
Platnik - sa podmioty posdedniczace pomiedzy podatnikiem a organem podatkowym w zapłacie podatku od sprzedaży wyrobów akcyzowych dokonywanej w trybie egzekucji np. komornik sadowy.
CZY PODATNIK MOŻE MIEĆ PEŁNOMOCNIKA?
Tak, z tym że, jeżeli postępowanie dotyczy towaru, którego rodzaj lub ilość wskazuje na przeznaczenie do działalności gospodarczej, pełnomocnikiem podatnika w postępowaniach w zakresie akcyzy, prowadzonych przed organami podatkowymi, może być wyłącznie: pracownik podatnika, agent celny, adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy
Selektywność podatku akcyzowego skutki
Akcyza jest podatkiem selektywnym. W stosunku do podatku VAT ma weższy podmiotowy i przedmiotowy zakres opodatkowania. Wynika to min z faktu iż przedmiot akcyzowy jest wyrażony poprzez wyroby akcyzowe. Czyli niektóre z towarów opodatkowane podatkiem VAT. Ponadto akcyza nie jest pobierana od usług. Podatek VAT jest rozliczany z tytułu wymiany handlowej z zagranica, zarówno przy imporcie jaki i eksporcie. Wspólpraca z kontrahentem zagr. Może polegać na wymianie towar., imporcie usług lub eksporcie . Zakres obowiązywania podatku akcyzowego ograniczony jest jedynie do wymiany towarowej.
Różnice między VAT akcyzą
Funkcja, działanie,cecha |
VAT |
AKCYZA |
f.stymulacyjna |
Podatek neutralny |
Instrument realizacji funkcji stymulacyjnej |
f.redystrybucyjna |
|
Ważnyinstrument redystrybucji PKB |
f. informacyjno kontrolna |
Nadzór słabszy niż w akcyzie |
Nadzór podatkowy:Gromadzone sa informację NT podatnika i jego aktywności gosp |
Elementy techniczne: podstawa opodatkowania |
VAT jest wymierzany wyłącznie od wartości konkretyzującej przedmiot opodatkowania |
Wyrazona zarówno przez Wartośc jak i wielkośc fizyczna |
Stawki |
Sa jednolite i maja postać % |
Maja postać kwotową lub % |
Do zapłaty stosowane sa |
Pieniądze |
Pieniądze i znaki skarbowe |
Podatek |
Cenotwórczy |
cenotwórcz |
Charakter podatku |
Wielofazowy |
Jednofazowy |
Podatek |
Państwowy |
Państwowy |
Przedmiot i podstawa opodatkowania w podatku akcyzowym
Przedmiot ma niejednorodny charakter. Obejmuje on te same zdarzenia które prawne które sa opodatkowane VAT.
Czasem trzeba zapłacić i VAT i akcyzę. Przedmiot opodatkowania akcyza obejmuje także zdarzenia nie podlegające opodatkowaniu PTU. Przedmiotem opodatkowania nie sa wyroby akcyzowe
Podatek akcyzowy jest podatkiem od obrotu gospodarczego. Zadarzenia prawne związane z prawem akcyzowym opodatkowane sa jedynie wówczas, gdy występuja w określonej fazie obrotu wewnątrzkrajowego obrotu towarowego lub wymiany w handlu zagranicznym.
Opodatkowaniu akcyzą podlega:
1) produkcja wyrobów akcyzowych zharmonizowanych np. paliwa silnikowe
2) wyprowadzenie wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego, skł podatkowy to miejsca określone w zezwoleniu naczelnika UC objetesz szczególnym nadzorem podatkowym;
3) sprzedaż wyrobów akcyzowych na terytorium kraju, w tym również:
a) przekazanie lub zużycie wyrobów akcyzowych na potrzeby reprezentacji albo reklamy;
b) przekazanie przez podatnika wyrobów akcyzowych na potrzeby osobiste podatnika, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, a także zatrudnionych przez niego pracowników oraz byłych pracowników;
c) zamiana wyrobów akcyzowych oraz wydanie wyrobów akcyzowych w zamian za inne czynności podlegające opodatkowaniu;
d) wydanie wyrobów akcyzowych w zamian za wierzytelności) wydanie wyrobów akcyzowych w miejsce świadczenia pieniężnego;
f) darowizna wyrobów akcyzowych;
g) wydanie wyrobów akcyzowych w zamian za czynności niepodlegające opodatkowaniu;
h) świadczenie usług polegających na wytwarzaniu wyrobów akcyzowych w ramach umowy o dzieło lub innej umowy;
i) zużycie wyrobów akcyzowych na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej;
j) zużycie wyrobów akcyzowych niezgodne z ich przeznaczeniem, w przypadku gdy do wyrobów tych zastosowano zwolnienie lub
obniżono stawki akcyzy;
4) eksport i import wyrobów akcyzowych
5) nabycie wewnątrzwspólnotowe i dostawa wewnątrzwspólnotowa. - przemiszczenie wyrobów akcyzowych pomiedzy krajem a panstwami członkowskim
6) nadmierne ubytki lub zawinione niedobory zharmonizowanych niedoborów akcyzowych
7)wyjątkowo - Opodatkowaniu akcyzą podlega także nabycie lub posiadanie przez podatnika wyrobów akcyzowych, jeżeli od tych wyrobów nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości.
Podstawa opodatkowania akcyzą jest wyrazona w zasadzie przez wartość. Jedyne wyjtkowo podatek akcyzowy jest obliczany od liczby wyrobów akcyzowych. Konkretyzacjia przedm. Opodatk. Przez wiel fiz. Ma miejsce tylko wtedy gdy w oblicz.Podatkowych wykorzystywane sa stawki kwotowe. Wartość ujeta w podstawie opodatkowania może mieć podtać:
- kwota nalezna netto - sprzedaż wyrobów akcyzowych w kraju przez producenta
- jeżeli kwoty nie można ustalić podstawa opodal. Jest wartośc rynkowa netto
- przy imporcie - wartośc celna powiększona o nalezne cło
Scharmonizowane i niescharmonizowane towary akcyzowe i skutki tego podziału
Z normatywnego punktu widzenia istotne znaczenie ma podział wyrobów akcyzowych na zharmonizowane i niezharmonizowane. Wynika to z faktu, iż przedmiot podatku akcyzowego jest określany poprzez odwołanie do pojecia
`zharmonizonizowane wane wyroby akcyzowe' jest ono zdefiniowane poprzez enumeratywne wyliczenie w zał 2 do ustawy o akcyzie takich wyrobów. A contrario niezharmonizowane to te które nie sa zharmnizowane
1. wyroby akcyzowe zharmonizowane — to takie wyroby dla których Unia Europejska określiła minimalne stawki podatku akcyzowego; są to
paliwa silnikowe, oleje opałowe i gaz, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe;
2) wyroby akcyzowe niezharmonizowane — to wyroby akcyzowe inne niż wyroby akcyzowe zharmonizowane. Państwa Członkowskie same
mogą je określić, a także ustalić dowolną stawkę akcyzy.
Organy uprawnione do rozliczania podatku VAT i akcyzowego
. W podatku VAT
Organem właściwym w sprawie rozliczeń podatku VAT będzie naczelnik urzędu skarbowego, właściwy ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Jeżeli jednak czynności podlegające opodatkowaniu będą wykonywane na terenie objętym zakresem działania dwóch lub więcej urzędów skarbowych, to właściwość miejscowa ustalać się będzie:
1) dla osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej - ze względu na siedzibę,
2) dla osób fizycznych - ze względu na miejsce zamieszkania,
3) w przypadku osób fizycznych niewykonujących innych czynności podlegających opodatkowaniu poza importem towarów, właściwym organem podatkowym będzie naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania,
4) jeżeli w ten sposób nie będzie można ustalić właściwości miejscowej właściwym organem będzie Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa Śródmieście.
Zasad tych nie będzie się stosować w zakresie poboru VAT od importu towarów, jeżeli właściwym będzie naczelnik urzędu celnego.
2. W podatku akcyzowym
W zakresie podatku akcyzowego zgodnie z dodanym art. 34a VATU organami właściwymi w tym zakresie (zarówno w obrocie krajowym, jak i zagranicznym) będą naczelnik urzędu celnego i dyrektor izby celnej, właściwi ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą.
Wykaz i terytorialny zasięg działania naczelników urzędów celnych i dyrektorów izb celnych wykonujących zadania w zakresie podatku akcyzowego w obrocie krajowym będzie określony w drodze rozporządzenia przez Ministra Finansów.
Relacja między VAT a podatkiem od spadków i darowizn oraz od czynności cywilnoprawnych
Zgodnie z założeniem przyjętym w ustawie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają czynności, których przedmiotem jest nieprofesjonalny obrót rzeczami oraz prawami majątkowymi. Raport odpowiada na pytanie, co podlega, a co nie, podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Co nie podlega pod podatek od czynności cywilnoprawnych? W celu rozgraniczenia zakresów opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych i podatkiem od towarów i usług przyjęto zasadę, że nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności na podstawie odrębnych przepisów (ustawa o VAT), jest opodatkowania podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona od tego podatku. Opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych czynności objętych jednocześnie przepisami o podatku od towarów i usług dotyczy tylko tych przypadków, gdy przedmiotem czynności jest sprzedaż lub zamiana nieruchomości, jej części lub prawa użytkowania wieczystego, zwolnionych z podatku VAT.
Zmianę zasady rozgraniczenia zakresu opodatkowania nieruchomości podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem od czynności cywilnoprawnych uzasadniono objęciem opodatkowaniem podatkiem VAT oprócz budynków i budowli także gruntów. Powyższe oznacza objęcie podatkiem od czynności cywilnoprawnych oprócz gruntów zwolnionych z podatku od towarów i usług, także ich części składowych, budynków i budowli, stanowiących np. towary używane, zważywszy, że przedmiotem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych są nieruchomości w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego.
Komentarz Eksperta |
Każda czynność dotycząca nieruchomości i jednocześnie przedmiotowo zwolniona z podatku od towarów i usług automatycznie jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych czynności dokonywane przez podatników podatku VAT czynności, których przedmiotem są inne prawa majątkowe związane z nieruchomościami jak np. ograniczone prawa rzeczowe lub wynikające z prawa spółdzielczego. Nie podlegają opodatkowaniu czynności, których dokonuje podatnik podmiotowo zwolniony od podatku od towarów i usług, które to zwolnienie wynika z wysokości osiąganej przez podatnika wartości sprzedaży |
VAT a podatek od spadkow - nie wiem??
Ogólna charakterystyka podatku od gier
podatek od gier nie został uregulowany w odrębnej ustawie podatkowej. A znajduje swa regulacje w ustawie o grach i zakładkach wzajemnych.
Podatek od gier to podatek państwowy - w całości dochod SP. Na podstawie źródeł przychodu - jest to podatek typu przychodowego od obrotu brotto. Stanowi podatek zwyczajny bezpośredni, rzeczowy, obligatoryjny. Obejmuje stosunkowo waski krag podatników. Na podstawie kryterium statusu podatnika jest uznawany za podatek powszechny. Pobierany od podmiotów prowadzacych działalnośc w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach a także automatach z niskimi wygranymi. Podatnikami sa wyłącznie spólki kapitaowe z siedziba na teryt Polski. Działalnośc ta jest wyjeta z opodatkowania VAT
Podmiotowy i przedmiotowy zakres podatku od gier
Przedmiotem opodatkowania - jest prowadzenie działalności w zakresie gier losowych i zakładow wzajemnych oraz urzadzanie gier i loterii objętych monopolem panstwa. Podatek jest pobierany z tytułu działalności gospodarczej reglamentowanej - wymagane jest uzyskanie zezwolania na taką działalność.
Gry losowe - to gry o wygrane zarówno pieniężne jak u rzeczowe których wynik zalezy od przypadku.
Zakłady wzajemne - to zakłady o wygrane pienięzne polegające na odgadywaniu np. wyników sportowych.
Podstawa opodatkowania - podatek od gier stanowi forme opodatkowania obrotu uzyskanego z działalności w zakresie geir i zakładów wzajemnych. Brak jednolitej podstawy opodatkowania oraz szczegółowe jej uregulowanie dla poszczególnych typów gier i zakładow wzajemnych.
Skala i stawki w podatku od gier
Stawki maja postać wyłącznie %. Wysokośc stawki jest uzalezniona od rodzaju loterii, zakładu czy gry.
Obrót z gier fantowych, bingo fant., gry bingo pienięż, -stawak 10%
Loterie pieniężne -15%
Gry liczbowe -20%
Kasyna, salony gier na automatach -45%
Zakłady wzajemne w zakresie współzawodnictwa zwierząt -2%
Stawki podatkowe nie maja zastosowania do zryczałtowanej formy podatku od gier. - uiszczaja stałą opłatę bez względu na obrót.
Podatek od gier jest obliczany tylko w skali proporcjonalnej - podatek rośnie proporcjonalnie do wzrastającej podstawy opodatkowania.
Podatnik rozlicza się miesięcznie
Ogólna charakterystyka podatku od osób fizycznych
Podatek od osfiz. Został wprowadzony 1992,
Podatek od os.fiz, jest podatkiem bezpośrednim, zwyczajnym, obligatoryjnym, o charakterze dochodowym i osobistym. Obliczany jest przez samych podatników lub przez platników (pracodawcy, organy wypłacające renty, emerytury, podmioty wypłacające honoraria) . Podatek może być weryfikowany przez USy. Zaliczany jest do podatku państwowego ale zasila tez budżety jedn. Samoż.teryt. podatek oparty jest na zasadzie powszechności. Pomiotowośc w ujeciu podmiotowym - podatek powinien objac wszystkie osoby uzyskujące dochody na obszarze obowiązywania podatku. W znaczeniu przedmiotowym - brak jakichkolwiek zwolnienń przedmiotowych i opodatkowanie łacznego dochodu os.fiz. uzyskiwanego z różnych źrodeł przychodu. ( w tym znaczneiu zasada ta w Polsce nie jest w pelnbi przestrzegana)
Równośc opodatkowania - wszyscy podatnicy uzyskujący jednakowe dochody sa tak samo traktowani bez względu na to czy dochód jest uzyskany z działano. Gosp. Czy wolnych zawodów itd.
Zasada równości należy inaczej ujmować w przypadku dochodów podlegających łączeniu i tych, które sa opodatkowane osobno
Zakres podmiotowy podatku od osób fizycznych
Podatnikami sa osoby fizyczne, które uzyskują dochodu z róznych źródeł przychodów bez względu na to czy sa to przychody z renty pracy itd.
Do 4 grup osób fizycznych nie stosuje się ustawy o podatku dochodowym - są to osoby które uzyskuja dochody od:
działalności rolniczej i leśnej
- tytułu nabycia spadku lub darowizny
- tytułu podziału majątku wspólnego małżonków
- źródeł które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy np. hazardu
Podatnicy mogą być objeci nieograniczonym lub ograniczonym obowiązkiem podatkowym.
Kryterium podzialu wynika z miejsca stałego zamieszkania os.fiz.
Nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają os.fiz. które na stałe zamieszkuja w Polsce. Opodatkowanie dochodów z kraju i zagranicy -może to prowadzić do 2go opodatkowania.
Os.fiz. które nie maja w Polsce stalego miejsca zamieszkania podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Placa podatek od dochodów uzyskiwanych na terenie RP.
Osobisty charakter podatku od doch. Przesądza o tym że podatnikami sa os fiz.
Wspólne rozliczanie podatku - małżonkowie pozostający w wspólnocie majatk. Małż. Oraz osoby samotnie wychowujące dzieci.
Odstępstwo od osobistego charakteru podatku - spółka nie bedąca os prawną.
Zakres przedmiotowy podatku od osób fizycznych
Przedmiotem opodatkowania - sa rożne rodzaje dochodów uzyskiwanych przez podatnika z poszczególnych źródeł przychodów, z wyj. Takich które pochodza z źródeł nie objętych podatkiem lub sa zwolnione z podatku dochodowego.
Dochody zwolnione sa taksatywnie wykazane w ustawie.
Jeżeli podatnik ma dodchody z kliku źródeł przychodów to przedmiotem opodatkowania jest suma dochodów. Do sumy dochodów nie wlicza się jednak takich dochodów które są opodatkowane w postaci przychodów.
Poprzez dochód należy rozumieć dodatnia róznicę miedzy kwota przychodu a kosztami uzyskania.
Dochód= koszty uzyskania przychodów+ kwota przychodu
Strata = koszty przychodu> kwota przychodu
W ściśle określonych w ustawie sytuacjach opodatkowaniu podlega przychód a nie dochód:
- dażenie do uproszczenia podatku - przychody są niewielkie
- obawa przed uchylaniem się płacenia podatkow - przy okazjonalnych czynnościach
Źródła przychodów opodatkowane podof:
- przychody uzyskiwane z własnej pracy
- przychody o charakterze subwencyjnym tj renty
- przychody z kapitałów i praw majatkowych
- przychody z innych źródeł - nieznajdujace pokrycia w ujawnionych źródłach
Przychody - to najczęściej otrzymane przez podatnika pieniądze , przychody w naturze, wartość otrzymanych nieodpłatnie świadczeń.
Zakres przedmiotowy podatku jest uzależniony od katalogu zwolnień poszczególnych przychodów od opodatkowania, co jest szczegółowo określone w ustawie. Pierwsza grupa zwolnienń to - takie które wynikaja z faktu iż otrzymane przychody nie wiązą się z uzyskaniem dochodu. Druga grupa zwolnień ma charakter społeczny np. dodatki pielęgnacyjne.
Trzecia grupa ma charakter stymulacyjny.
Ograniczony i nieograniczony obowiązek podatkowy
Podatnicy mogą być objeci nieograniczonym lub ograniczonym obowiązkiem podatkowym.
Kryterium podzialu wynika z miejsca stałego zamieszkania os.fiz.
Nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają os.fiz. które na stałe zamieszkuja w Polsce. Opodatkowanie dochodów z kraju i zagranicy -może to prowadzić do 2go opodatkowania.
Os.fiz. które nie maja w Polsce stalego miejsca zamieszkania podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Placa podatek od dochodów uzyskiwanych na terenie RP
Zasady łącznego opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych
Ze wzgledów społecznych dopuszczono w dwóch przypadkach wspólne rozliczenie podatku dochodowego przez małżonków pozosajacych we wspólności majatkowej małżeńskiej oraz przez osoby samotnie wychowujące dzieci. Każda z osób pozostaje nadal płatnikiem podatku dochodowego.
Kumulacja dochodów małżonków (osób samotnie wychowujących dzieci) polega na sumowaniu dochodów małżonków, ewentualnie doliczeniu dochodów małoletnich dzieci, a następnie dzieleniu sumy dochodów na połowę. Podatek jest obliczany od tej połowy dochodów i mnożony przez dwa oraz ustalany na imię obojga małżonków.
Specjalną kategorię podatników stanowią też spółki nieposiadające osobowości prawnej. Spółki tego typu stanowią tzw. pośrednie podmioty podatkowe, na których nie ciąży obowiązek podatkowy mimo uzyskiwania pewnego dochodu. które co prawda wypracowują dochód, ale nie ciąży na nich obowiązek podatkowy. Dlatego też podatnikiem nie jest spółka nie posiadająca osobowości prawnej, lecz osoby fizyczne będące wspólnikami. Obliczanie podatku w takich podmiotach przebiega w dwóch fazach: w pierwszej ustala się dochód spółki, w drugiej ustala się dochód wspólnika z udziału w spółce, przy założeniu iż dochód (strata) wspólnika jest proporcjonalny do jego udziału w spółce, a w przypadku braku ustaleń odnośnie do udziałów, iż udziały wspólników są równe
Źródła przychodów w podatku od osób fizycznych
Źródła przychodów można podzielić na 4 grupy:
- przychody uzyskiwane z własnej pracy podatnika w postaci:
*wynagrodzeń ze stosunku pracy, mianowania, powołania, pracy nakładczej,umów o dzieło
* wolnych zawodów lub innej samodzielnie wykonywanej działalności o podobnym charakterze
*pozarolniczej działalności gosp.
*z działów specjalnych produkcji rolnej
- przychody o charakterze subwencyjnym renta, emerytura, zasiłki
- przychody z kapitałow i praw majatkowych oraz ich sprzedaży np. udziałów w spółkach, akcji obligacji
- przychody z innych źródeł - a wśród nich nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzące ze źródeł nieujawnionych
Pojęcie przychodów, kosztów i dochodu
Przychody - to najczęściej otrzymane przez podatnika pieniądze , przychody w naturze, wartość otrzymanych nieodpłatnie świadczeń.
Dochód - przez dochód należy rozumieć dodatnia różnicę (czyli nadwyżkę) miedzy kwota przychodu a kosztami jego uzyskani. Jeżeli wiec suma przychodów z danego źródla jest wieksza niż koszty związane z jej uzyskaniem, mamy doczynienia z dochodem. Natomiast wówczas gdy koszty przewyższają uzyskany przychód wsytepuje strata.
Koszty - kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23" (art. 22, ust.1 pdof).
Kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych przez ustawę. Podatnik ma możliwość odliczenia do celów podatkowych wszelkich wydatków, pod tym jednak warunkiem, iż wykaże ich bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą lub inną działalnością zarobkową, a ich poniesienie ma lub może mieć bezpośredni wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Ustawodawca zawarł też katalog wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodu, są nimi:
wydatki na nabycie składników majątku trwałego, nakłady tego typu mogą być w kosztach podmiotów gospodarczych uwzględniane zasadniczo poprzez odpisy amortyzacyjne;
wydatki związane z wykonaniem przez podatnika zobowiązań wobec jego wierzycieli oraz strat związanych z niewykonaniem zobowiązań przez dłużników podatnika (np. spłata pożyczek, kredytów, wierzytelności odpisane jako nieściągalne, rezerwy tworzone na pokrycie wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona);
wydatki mających charakter sankcji finansowych (np. grzywny i kary pieniężne, koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań, kary umowne i odszkodowania);
wydatki związanych z regulowaniem zobowiązań podatkowych (np. z tytułu podatku akcyzowego od nadmiernych ubytków lub zawinionych niedoborów wyrobów, podatku dochodowego, podatku od spadków i darowizn oraz podatku od sprzedaży akcji w publicznym obrocie oraz podatku od towarów i usług);
wydatków przekraczających ustalony przez prawodawcę limit (np. koszty reprezentacji i reklamy przekraczające zasadniczo 0,25% przychodu, wysokość diet z tytułu podróży służbowych);
różnych innych wydatków (np. darowizny i wszelkiego rodzaju ofiary, składki na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika nie jest obowiązkowa).
Podstawa opodatkowania i obliczania podatku
Podstawą opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasadniczo suma dochodów z poszczególnych źródeł przychodów. Dochód ustawodawca definiuje jako dodatnią różnicę między sumą przychodów a kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym. Tak okreslona podstawa nie obejmuje oczywiście dochodów ze źródeł przychodów wyłaczonych z działania podatku a także tych które objęte są zwolnieniami przedmiotowymi.
W odrębnym opodatkowaniu podstawę najczęściej stanowi najczęściej przychód, a nie dochód uzyskany z takiego odrębnie traktowanego źródła.
Dochody z pozostałych źródeł przychodu ulegają zsumowaniu i są opodatkowane łacznie.
Podstawa opodatkowania rózni się często wielkością od podstawy obliczenia podatku. Obliczając podatek uwzglednia się minimum wolne od podatku a także pomniejszenia podstawy a przysługujące podatnikowi ulgi. Dotyczy to sytuacji w których zarówno przedmiotem jak i podstawą opodatkowania jest dochód uzyskany przez podatnika. Natomiast wówczas gdy opodatkowanie dotyczy przychodu nie odlicza się minimum wolnego od opodatkowania. Nie sa także uwzględnione - poza uproszczonym opodatkowaniem w postaci tzw ryczałtu ewidencjonowanego - ulgi podatkowe
W 2005 roku podstawę opodatkowania można pomniejszyć o:
- kwotę wypłaconych skladek na ubezpieczenie społeczne
- darowizny przekazane na miejsce kultu religijnego oraz ogrg. Pozytk. Publ.
- wydatki związane z korzystaniem z Internetu do łacznej kwoty rocznie 760zł.
- wydatki na cele rehabilitacyjne dla niepełnosprawnego podatnika
Przy opodatkowaniu małżonków łacznym - podstawa to poława dochodów łacznych uzyskanych przez małżonków po odliczeniu (odzielnie dla każdego małzonka ) - przysługujących mu ulg. Nalezny podatek powinien być uiszczony w podwójnej wyskości od tak obliczonej podstawy.
Dochody małoletnich dzieci dolacza się do dochodów rodziców. Nie podlegają jednak doliczeniu dochody z pracy dzieci , stypendiów i inne dochody opodatkowane już w chwili ich otrzymania. Jeżeli rodzice rozliczaja się oddzielnie to dochody dzieci dolicza się po połowie.
Podstawą opodatkowania może być wielkośc przychodu uzyskanego przez podatnika. W ten sposób jest ksztaltowana podstawa wówczas gdy przedmiotem podatku jes przychód podatnika. Tak określonej podstawy nie pomniejsza się o ulgi podatkowe.
Od stycznia 2004 wprowadzono możliwość opodatkowania podatników uzyskujących dochody z pozarolniczej działalności gosp. Na podobnych zasadach, jak sa opodatkowane os prawne.
Metody ustalania kosztów
W podatku dochodowym przewidziane są 3 możliwosci ustalenia kosztow, co prowadzi do wskazania wielkości dochodu podlegającego opodatkowaniu.
1. najbardziej rzetelna metodą jest metoda ustalenia kosztów rzeczywistych. Dokonuje się wówczas ustalenia faktycznie poniesionych kosztów na podstawie prowadzonej księgi przychodów i rozchodow. - tylko dla podatników prowadzących uproszczoną metodę księgowości.
2. metoda ustalania rzeczywistych dochodów osiąganyc przez podatnika nie może być stosowana przy wszystkich źródłach przychodu. Często bardzo utrudnione lub niemożliwe jest wyodrębnienie - tych które mogą być traktowane jako koszty uzyskania przychodu. W takich sytuacjach trzeba uciec się do innych sposobów ustalania dochodu, a w konsekwencji podstawy opodatkowania Możliwe jest wówczas zastosowanie szczunkowej metody ustalania zarówno dochodów jak i kosztów.
Szacunkowa metoda ustalania kosztów może mieć zastosowanie do podatników będących osobami fizycznymi , którzy zajmuja się działalnością gospodarczą w zakresie wyspecjalizowanej produkcji rolnej i rezygnuja z księgi przychodów i rozchodów. Szacunkowa metoda ustalania kosztów ma zastosowanie także do dochodów osób fizycznych gdy dochody te nie maja pokrycia w ujawniinych źródłach przychodu lub pochodzą ze źrodeł nieujawnionych. Podatek jest wtedy obliczany z zastosowaniem skali proporcjonalnej i stawki 75%
3. Metoda ryczałtowego obliczania wielkości poniesionych kosztów - polega na pomniejszeniu osiągniętego przez podatnika przychodu o wskazaną kwotę lub % uzyskanego przychodu.
- ustlanie dochodów z umów zlecenia, umow o dzieło. (umowy o dzieło , umowy zlecenia - koszty określone %)
Zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych
Zwolnienia podmiotowe związane są głównie. z tzw. immunitetem podatkowym przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych wynikającym przede wszystkim z postanowień prawa międzynarodowego publicznego.
Zwolnienia przedmiotowe można podzielić na następujące grupy:
o charakterze socjalnym (np. świadczenia rodzinne wypłacone na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, zaliczki alimentacyjne oraz zasiłki porodowe wypłacone na podstawie odrębnych przepisów, stypendia otrzymywane na podstawie przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stypendia doktoranckie ),
o charakterze odszkodowawczym i z tytułu ubezpieczeń gospodarczych (np. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę, renty przyznane na podstawie odrębnych przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin,),
niektóre przychody związane z pracą (np. wartość otrzymanych przez pracownika od pracodawcy bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych lub napojów bezalkoholowych,
niektóre przychody rencistów i emerytów (np. dodatek pieniężny dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenie przedemerytalne albo zasiłek przedemerytalny),
związane z dietami (np. podróż służbowa pracownika) ,
niektóre przychody z kapitałów i praw majątkowych,
zwolnienia niektórych dochodów osiąganych za granicą (np. dochody pochodzące od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy)
Ulgi i ich rodzaje
Państwo za pomocą odpowiedniej polityki finansowej może posłużyć się podatkami do realizacji celów innych niż fiskalne. Służyć temu mogą ulgi podatkowe, faworyzujące określone kierunki działalności, jej przejawy lub sytuacje, w których znaleźli się określeni podatnicy. Konstrukcje prawne interwencji podatkowej polegać mogą na zastosowaniu preferencji okresowych lub bezterminowych dla określonych podatników lub dla określonej działalności. Ulgi podatkowe o charakterze podmiotowym lub przedmiotowym, okresowe lub bezterminowe, mogą polegać na:
możliwości odliczenia pewnych ściśle określonych wydatków od podstawy opodatkowania przed opodatkowaniem;
możliwości zastosowania w niektórych przypadkach niższej stawki podatkowej od powszechnie obowiązującej;
możliwości odliczenia określonych wydatków od należnego podatku.
Przez ulgę podatkową należy rozumieć przewidziane w przepisach prawa podatkowego zwolnienia, odliczenia, obniżki albo zmniejszenia, których zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości podatku (taką definicję formułuje ordynacja podatkowa).
Według kryterium podmiotowo-przedmiotowego ulgi podatkowe przysługujące podatnikom podatku od dochodów osobistych można podzielić na dwie grupy:
przysługujące podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą (np. ulgi z tytułu nauki zawodu czy dochody z tytułu prowadzenia szkół), ustawodawca przewidział tu m.in.:
ulgę polegająca na odliczeniu od podatku
ulgę polegająca na zastosowaniu niższych stawek podatkowych
przysługujące podmiotom nieprowadzącym działalności gospodarczej, kategorie ulg są tu takie same jak w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej.
Od dochodu można odliczyć:
składki na ubezpieczenia społeczne
zapłacone w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących,
potrącone w roku podatkowym przez płatnika ze środków podatnika na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe
dokonane w roku podatkowym zwroty nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika,
wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne,
wydatków ponoszone przez podatnika z tytułu użytkowania sieci Internet w lokalu (budynku) będącym miejscem zamieszkania podatnika w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 760 zł,
darowizny przekazane na cele (nie więcej jednak niż 6 % dochodu):
określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych określonych w tej ustawie, realizującym te cele,
kultu religijnego
faktycznie poniesione w roku podatkowym wydatki na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi, na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych[2]
ulga podatkowa dla rodziców
od 1 stycznia 2007 r. podatnicy wychowujący dzieci własne lub przysposobione, rozliczający się na zasadach ogólnych przy zastosowaniu skali podatkowej, mogą odliczyć od podatku kwotę stanowiącą iloczyn liczby wychowywanych dzieci i kwoty 120 zł.
Od obliczonego już podatku , można odliczyć:
kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne,
„wpłaty”, na rzecz organizacji pożytku publicznego działającej na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego,
Zryczałtowany podatek (w wysokości mniejszej od stawek podstawowych) pobiera się m.in. od:
wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, w wysokości 10% wygranej lub nagrody,
od świadczeń otrzymanych przez emerytów lub rencistów, w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunkiem pracy, z zastrzeżeniem - w wysokości 10 % należności,
Generalnie ulgi można podzielić na:
uwzględniające poniesione przez podatnika koszty związane z uzyskaniem przychodu (np. ulgi z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne);
stanowiące zwrot kosztów związanych z egzystencją podatnika (np. ulgi z tytułu rehabilitacji podatnika będącego osobą niepełnosprawną i ulgi związane z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych);
ulgi o charakterze rodzinnym, takie np. jak związane z rehabilitacją niepełnosprawnych członków rodziny;
ulgi o charakterze stymulacyjnym (np. darowizny na cele społecznie użyteczne);
ulgi mające charakter zabiegu technicznego (np. zwrot nienależnie pobranych rent, przez co zapobiega się opodatkowaniu nieistniejącego dochodu).
Skale i stawki
Skala podatkowa określona w art. 27 ust. 1 i 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania do dochodów opodatkowanych w formach uproszczonych, lecz jedynie w odniesieniu do dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych. Stawki podatkowe określają wysokość podatku w stosunku do podstawy opodatkowania i mają w tym podatku charakter stawek progresywnych (progresja łączna, szczeblowa). Obecnie wynoszą one odpowiednio: 19%, 30% i 40%. Od 2003 r. progi dochodów od których zależy wysokość stawki nie są waloryzowane zgodnie ze wskaźnikiem wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.
Skala podatkowa w roku 2007 |
||
Ponad |
Do |
Podatek wynosi |
|
43 405 PLN |
19% podstawy minus 572,54 PLN |
43 405 PLN |
85 528 PLN |
7 674,41 + 30% nadwyżki ponad 43 405 PLN |
85 528 PLN |
|
20 311,31 + 40% nadwyżki ponad 85 528 PLN |
Dochody, które nie realizują w polskim podatku dochodowym zasady powszechności przedmiotowej i nie są włączone do dochodu globalnego podatnika oraz opodatkowane są oddzielnie zostały obciążone stawkami proporcjonalnymi o różnej wysokości. Są to m.in.
w przypadku zryczałtowanego podatku dochodowego ze sprzedaży lub zamiany nieruchomości i praw majątkowych - 19% uzyskanego przychodu;[3]
dochodów z działalności literackiej, z uprawiania sportu, praw autorskich, dziennikarstwa również nie łączy się z innymi dochodami i ustala się w formie ryczałtu w wysokości 20% uzyskanego przychodu;
wygrane w konkursach i grach oraz nagrody związane ze sprzedażą premiową obciążone są 10% stawką;
wynagrodzenia za udzielanie pomocy policji, organom kontroli skarbowej, straży granicznej, odpowiednim służbom wywiadu i kontrwywiadu opodatkowane są w wysokości 20% wynagrodzenia;
od dochodów z nieujawnionych źródeł przychodu podatek ustala się według 75% stawki w relacji do tego dochodu (tzw. stawka sankcyjna)
Wszystkie dochody kapitałowe (np. odsetki z lokat bankowych, zyski ze sprzedaży akcji) są oprocentowane według 19% stawki podatkowej, przy czym w niektórych przypadkach możliwe jest uwzględnienie kosztów uzyskania przychodów.
Specjalne metody obliczania podatku dochodowego oraz stawki podatkowej związane są z unikaniem podwójnego opodatkowania dochodu. Istnieją tu dwie możliwości:
pierwsza z tych metod zwana metodą zwolnienia z progresją (tzw. exemption with progression), polega na tym, że dochód opodatkowany w jednym państwie jest zwolniony od podatku w drugim, jednakże przy ustalaniu stawki od dochodu osiągniętego w drugim państwie uwzględnia się również dochód osiągnięty w tym drugim państwie. I tak dla ustalenia stawki procentowej - do dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym dodaje się dochody zwolnione od tego podatku ze źródeł położonych za granicą (dochód łączny); od dochodu łącznego oblicza się podatek według właściwej progresywnej skali podatkowej (kwota podatku); oblicza się stopę procentową podatku, którą wyraża stosunek kwoty podatku do dochodu łącznego; stopa procentowa podatku stosowana jest do dochodu uzyskanego ze źródeł przychodu położonych w Polsce, co daje należny podatek dochodowy.
druga metoda to tzw. kredyt podatkowy (tax credit), zwana też metodą odliczenia, polega ona na tym, że dochody osiągnięte w kraju łączy się z dochodami osiągniętymi za granicą, od tak uzyskanej sumy oblicza się podatek, a następnie od tego podatku odlicza się kwotę podatku zapłaconego za granicą. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym (taką metodę przewiduje obecna umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Wielką Brytanią.
65.Uproszczone formy opodatkowania
Ryczałt od przychodów zewidencjonowanych
Prawo do opłacania podatku dochodowego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przysługuje osobom fizycznym prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą. Ustawodawca stawia podatnikowi cały szereg warunków aby korzystać z tej formy opodatkowania, m.in.
ich przychody z danej działalności w roku poprzedzającym rok podatkowy nie mogą przekraczać 250 000 euro ponadto nie opłacają podatku w formie karty podatkowej,
nie prowadzenie działalności określonej przez ustawę takiej jak: apteki, wykonywanie wolnego zawodu, pośrednictwa finansowego, prawnicze, rachunkowo-księgowe, detektywistyczne i ochroniarskie itp.
Stawki podatku płaconego w systemie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, wynoszą odpowiednio: 20%, 17%, 8,5%, 5,5% i 3% przychodów z określonej działalności. Dla ustalenia przychodu podatnicy zobowiązani zostali do prowadzenia ewidencji przychodu odrębnie za każdy rok podatkowy, a ponadto wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także przechowywania dowodów zakupu towarów.
Podatnikom płacącym podatek w tej formie przysługuje prawo pomniejszania przychodu ewidencjonowanego z tytułu spłaty odsetek od komercyjnych kredytów mieszkaniowych na nowe budownictwo czy z tytułu darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego oraz na cele kultu religijnego, prawo do odliczenia m.in.: składek na ubezpieczenie zdrowotne, 1% ryczałtu w przypadku wpłat na rzecz organizacji pożytku publicznego, na remont i modernizację zasobów mieszkaniowych w ramach limitu obowiązującego na lata 2003-2005
Podatnicy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych są zobowiązani do samoobliczenia należnego świadczenia podatkowego, obliczania ryczałtu w okresach miesięcznych i złożenia zeznania rocznego w terminie do 31 stycznia następnego roku. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynikający z zeznania jest podatkiem należnym za dany rok podatkowy, chyba że naczelnik urzędu skarbowego wyda decyzję, w której określi inną wysokość podatku.
W razie nieprowadzenia ewidencji lub prowadzenia ewidencji bez zachowania warunków do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, organ podatkowy określa przychód na podstawie innych niż ewidencja dowodów lub w drodze oszacowania, opodatkowując tak określony przychód sankcyjną stawką podatkową w wysokości pięciokrotności stawki właściwej dla danej działalności, jednak nie większą niż 75% przychodu.
Karta podatkowa
Z tej formy opodatkowania mogą korzystać jedynie podmioty wymienione przez ustawę w odpowiednim załączniku (jest to głównie działalność usługowa lub wytwórczo-usługowa). Ponadto trzeba spełnić jeszcze dodatkowe warunki, takie jak:
nieprzekroczenie określonego limitu zatrudnienia pracowników najemnych,
nieprowadzenie innej pozarolniczej działalności gospodarczej,
nieprowadzenie działalności w tym samym zakresie co małżonek podatnika.
Podatek jest płacony miesięcznie według stawek kwotowych wynikających z tabel stanowiących załącznik do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Wysokość miesięcznych stawek karty podatkowej uzależniona jest od rodzaju wykonywanej działalności, miejsca jej wykonywania oraz liczby zatrudnionych pracowników. Dlatego podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych czy wpłacania zaliczek. Obowiązani są jedynie do prowadzenia książki ewidencji zatrudnienia. Podatek dochodowy w formie karty podatkowej wynikający z decyzji uwzględniającej wniosek podatnika o zastosowanie karty podatkowej obniża się o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Płacony jest on bez wezwania w terminach miesięcznych na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Naruszenie warunków, na których przyznano prawo do opodatkowania w formie karty podatkowej, powoduje wygaśnięcie decyzji o wysokości podatku dochodowego w formie karty podatkowej i opodatkowanie podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych.
Korzystanie z karty podatkowej
Przejście na kartę podatkową jest możliwe po otrzymaniu stosownej decyzji z urzędu skarbowego. Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić:
osoby fizyczne oraz
spółki cywilne osób fizycznych,
spełniające ustawowe warunki uprawniające do skorzystania z tej formy opodatkowania. Karta podatkowa w przeciwieństwie do ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest fakultatywną formą opodatkowania, co oznacza, że jej zastosowanie zależy od wyboru podatnika, który by móc skorzystać z tej formy opodatkowania musi złożyć stosowny wniosek.
Zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący działalność:
usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi oraz
kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu,
usługową w zakresie obnośnego i obwoźnego handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi, z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego,
ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z wyjątkiem handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem,
alkoholu,
w zakresie usług rozrywkowych,
w zakresie sprzedaży
w zakresie usług rozrywkowych,
w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu,
w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego,
w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług weterynaryjnych, w tym również
sprzedaż preparatów weterynaryjnych wymienionych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym,
w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi,
w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny.
Zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych
Osoby duchowne prawnie uznanych wyznań, osiągające przychody z opłat otrzymywanych w związku z pełnionymi funkcjami duszpasterskimi, opłacają od tych przychodów podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów osób duchownych. Stawki ryczałtu są kwartalne i zależą od funkcji osoby duchownej (proboszcz, wikary i osoba sprawująca porównywalne funkcje w danym związku wyznaniowym), liczby mieszkańców parafii, liczby mieszkańców gminy na terenie której znajduje się siedziba parafii. Ustawowe stawki ryczałtu podlegają obniżeniu przez urząd skarbowy, jeżeli liczba wyznawców na danym terenie stanowi mniejszość w ogólnej liczbie mieszkańców. Kwartalna stawka ryczałtu ulega ponadto obniżeniu o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne
Uproszczone formy opodatkowania
Pojęcie ryczałtu podatkowego a formy opodatkowania uproszczonego
Rozliczenie podatku przez płatnika
Ogólna charakterystyka podatku dochodowego od osób prawnych
Podmioty podatku dochodowego od osób prawnych
Ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym dochodów osób prawnych i spółek kapitałowych w organizacji, Przepisy ustawy mają również zastosowanie do jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek nie mających osobowości prawnej, z zastrzeżeniem. Przepisy ustawy mają również zastosowanie do spółek nie mających osobowości prawnej mających siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego państwa są traktowane jak osoby prawne i podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.
Warunki utworzenia i funkcjonowania podatkowej grupy kapitałowej
Podatkowa grupa kapitałowa. Podatnikami mogą być również grupy co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną, które pozostają w związkach kapitałowych, zwane dalej "podatkowymi grupami kapitałowymi".
2. Podatkowa grupa kapitałowa jest podatnikiem, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:
1) podatkową grupę kapitałową mogą tworzyć wyłącznie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli:
a)przeciętny kapitał zakładowy, określony w sposób, przypadający na każdą z tych spółek, jest nie niższy niż 1 000 000 zł,
b) jedna ze spółek, zwana dalej "spółką dominującą", posiada bezpośredni 95% udział w kapitale zakładowym lub w tej części kapitału zakładowego pozostałych spółek, zwanych dalej "spółkami zależnymi", która na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji nie została nieodpłatnie lub na zasadach preferencyjnych nabyta przez pracowników, rolników lub rybaków albo która nie stanowi rezerwy mienia Skarbu Państwa na cele reprywatyzacji,
c) spółki zależne nie posiadają udziałów w kapitale zakładowym innych spółek tworzących tę grupę,
d) w spółkach tych nie występują zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa,
2) spółka dominująca i spółki zależne zawarły, w formie aktu notarialnego, umowę o utworzeniu, na okres co najmniej 3 lat podatkowych, podatkowej grupy kapitałowej i umowa ta, zwana dalej "umową", została zarejestrowana przez naczelnika urzędu skarbowego,
3) po utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej spółki tworzące tę grupę spełniają warunki wymienione w pkt 1 lit. a)-c), a ponadto:
a) nie korzystają ze zwolnień od podatku dochodowego na podstawie odrębnych ustaw,
b) nie pozostają w związkach powodujących zaistnienie okoliczności, o których mowa w art. 11, z podatnikami podatku dochodowego nie wchodzącymi w skład podatkowej grupy kapitałowej,
4) podatkowa grupa kapitałowa osiągnie za każdy rok podatkowy udział dochodów w przychodach, określony zgodnie z art. 7a ust. 1, w wysokości co najmniej 3%.
2a. Warunek określony w ust. 2 pkt 1 lit. d) uważa się za spełniony również wtedy, gdy spółka po przystąpieniu do podatkowej grupy kapitałowej dokona korekty deklaracji podatkowej i ureguluje tę zaległość wraz z należnymi odsetkami w terminie 14 dni od dnia złożenia korekty deklaracji albo w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, określającej wysokość zobowiązania, ureguluje tę zaległość wraz z należnymi odsetkami.
3.] Umowa musi zawierać co najmniej:
wykaz spółek tworzących podatkową grupę kapitałową oraz wysokość ich kapitału zakładowego,
informację o udziałowcach (akcjonariuszach) i wysokości ich udziału w kapitale zakładowym w spółce dominującej i w spółkach zależnych tworzących podatkową grupę kapitałową, posiadających co najmniej 5% udziałów (akcji) tych spółek,
określenie czasu trwania umowy,
wskazanie spółki reprezentującej podatkową grupę kapitałową w zakresie obowiązków wynikających z ustawy oraz z przepisów Ordynacji podatkowej,
określenie przyjętego roku podatkowego.
Umowa podlega zgłoszeniu przez spółkę, do właściwego według jej siedziby naczelnika urzędu skarbowego, co najmniej na 3 miesiące przed rozpoczęciem roku podatkowego przyjętego przez podatkową grupę kapitałową. Organ ten jest właściwy w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym podatkowej grupy kapitałowej.
Naczelnik urzędu skarbowego dokonuje, w formie decyzji, rejestracji umowy. W tej samej formie naczelnik urzędu skarbowego odmówi zarejestrowania umowy, jeżeli nie zostaną spełnione warunki.
Po rejestracji umowy nie może być ona rozszerzona na inne spółki.
Podatek dochodowy oraz zaliczki na ten podatek są obliczane, pobierane i wpłacane przez spółkę, Spółce tej nie przysługuje wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatku dochodowego od osób prawnych należnego od podatkowej grupy kapitałowej.
Spółka, obowiązana jest zgłosić naczelnikowi urzędu skarbowego, wszelkie zmiany umowy oraz zmiany w kapitale zakładowym spółek tworzących podatkową grupę kapitałową - w terminie 30 dni od dnia zaistnienia tych okoliczności.
Do przedłużenia okresu funkcjonowania podatkowej grupy kapitałowej jest wymagane zawarcie nowej umowy, podlegającej zgłoszeniu i zarejestrowaniu przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego.
W razie gdy w okresie obowiązywania umowy wystąpią zmiany w stanie faktycznym lub w stanie prawnym, zależne od którejkolwiek ze stron umowy, które naruszają warunki uznania podatkowej grupy kapitałowej za podatnika podatku dochodowego, dzień naruszenia któregokolwiek z tych warunków, oznacza utratę statusu podatnika oraz koniec jej roku podatkowego.
Zbycie udziałów (akcji), objętych na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji lub w związku z reprywatyzacją, oraz dalszy obrót tymi udziałami (akcjami) przez ich posiadaczy nie stanowi naruszenia warunków uznania podatkowej grupy kapitałowej za podatnika podatku dochodowego.
Przystąpienie do innej podatkowej grupy kapitałowej przez którąkolwiek ze spółek wchodzących uprzednio w skład grupy, która utraciła ten status ze względu na naruszenie warunków, nie jest możliwe przed upływem roku podatkowego spółki, następującego po roku, w którym podatkowa grupa kapitałowa utraciła prawo do uznania jej za podatnika.
Spółki tworzące podatkową grupę kapitałową odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania z tytułu podatku dochodowego należnego za okres obowiązywania umowy.
Informacje o zarejestrowaniu i wykreśleniu podatkowej grupy kapitałowej podlegają ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Ograniczony i nieograniczony obowiązek podatkowy
Podatnicy, jeżeli mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
2. Podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Przedmiot i podstawa opodatkowania
Przedmiot opodatkowania i strata] 1. Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty; Dochodem jest, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.
Podstawę opodatkowania, stanowi dochód ustalony po odliczeniu:
1) darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacjom, lub równoważnym organizacjom, określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele - łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 3 albo w art. 7a ust. 1,
6)w bankach - 20% kwoty kredytów (pożyczek) umorzonych w związku z realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw, zakwalifikowanych do straconych kredytów (pożyczek) i zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów,
7darowizn na cele kultu religijnego - łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu
Łączna kwota odliczeń nie może przekroczyć 10% dochodu, , z tym że odliczeniom nie podlegają darowizny na rzecz:
1) osób fizycznych,
2) osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.
Jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru uwzględniającą należny podatek od towarów i usług. Przy określaniu wartości tych darowizn stosuje się odpowiednio art. 14.
Odliczenie darowizn, oraz wynikające z odrębnych ustaw, stosuje się, jeżeli wysokość darowizny jest udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna - dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny, oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.
Podatnicy, otrzymujący darowizny, są obowiązani:
1) w zeznaniu, wyodrębnić z przychodów kwotę ogółem otrzymanych darowizn ze wskazaniem celu jej przeznaczenia zgodnie ze sferą działalności pożytku publicznego, wraz z wyszczególnieniem darowizn pochodzących od osób prawnych z podaniem nazwy i adresu darczyńcy, jeżeli jednorazowa kwota darowizny przekracza 15 000 zł lub jeżeli suma wszystkich darowizn otrzymanych w danym roku podatkowym od jednego darczyńcy przekracza 35 000 zł,
2) w terminie składania zeznania, udostępnić do publicznej wiadomości, poprzez publikacje w Internecie, środkach masowego przekazu lub wyłożenie dla zainteresowanych w pomieszczeniach ogólnie dostępnych, informacje w formie pisemnej zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Z obowiązku tego zwolnione są podmioty, których dochód za dany rok podatkowy nie przekracza kwoty 20 000 zł.
Podatnicy otrzymujący darowizny, którzy nie składają zeznania, są obowiązani :
1) przekazać urzędowi skarbowemu informacje o kwocie ogółem otrzymanych darowizn ze wskazaniem celu jej przeznaczenia zgodnie ze sferą działalności pożytku publicznego, a także celu, wraz z wyszczególnieniem darowizn pochodzących od osób prawnych z podaniem nazwy i adresu darczyńcy, jeżeli jednorazowa kwota darowizny przekracza 15 000 zł lub jeżeli suma wszystkich darowizn otrzymanych w danym roku podatkowym od jednego darczyńcy przekracza 35 000 zł,
2) udostępnić do publicznej wiadomości, poprzez publikacje w Internecie, środkach masowego przekazu lub wyłożenie dla zainteresowanych w pomieszczeniach ogólnie dostępnych, informacje, i w formie pisemnej zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Z obowiązku tego zwolnione są podmioty, których dochód za dany rok podatkowy nie przekracza kwoty 20 000 zł.
1g.Podatnicy korzystający z odliczenia darowizn, oraz wynikającego z odrębnych ustaw, są obowiązani wykazać w zeznaniu, kwotę przekazanej darowizny, kwotę dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego, w szczególności jego nazwę, adres i numer identyfikacji podatkowej lub numer uzyskany w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w którym obdarowany ma siedzibę, służący dla celów podatkowych identyfikacji.
Prawo do odliczenia darowizny na rzecz organizacji, określonej w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącej działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, przysługuje podatnikowi pod warunkiem:
1) udokumentowania przez podatnika oświadczeniem tej organizacji, iż na dzień przekazania darowizny była ona równoważną organizacją do organizacji, realizujące cele o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i prowadzącą działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, oraz
2) istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, której stroną jest Rzeczpospolita Polska lub z odrębnych ustaw, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium organizacja posiada siedzibę.
Zwolnienia i ich klasyfikacja
Zwolnienia podmiotowe. Zwalnia się od podatku:
1) Skarb Państwa,
2) Narodowy Bank Polski,
3) jednostki budżetowe,
4) fundusze celowe,
5) przedsiębiorstwa międzynarodowe i inne jednostki gospodarcze utworzone przez organ administracji państwowej wspólnie z innymi państwami na podstawie porozumienia lub umowy, chyba że porozumienia te lub umowy stanowią inaczej,
6) jednostki samorządu terytorialnego w zakresie dochodów określonych w przepisach ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego,
7) Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
8) Agencję Rynku Rolnego,
9) fundusze inwestycyjne działające na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146, poz. 1546),
10) fundusze emerytalne utworzone na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
11) Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
12) Agencję Nieruchomości Rolnych.
2.Zwolnienie,nie dotyczy:
gospodarstw pomocniczych
jednostek budżetowych, z wyjątkiem gospodarstw pomocniczych tworzonych przy szkołach, przedszkolach, zespołach ekonomiczno-administracyjnych szkół, ochotniczych hufcach pracy, jednostkach: wojskowych, Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, organizacyjnych Służby Więziennej, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej, zakładach dla nieletnich, internatach, zakładach opiekuńczo-wychowawczych, zakładach opieki zdrowotnej, zakładach pomocy społecznej i parkach narodowych, jeżeli środki z tego zwolnienia zostaną przekazane na: zwiększenie środków obrotowych gospodarstw pomocniczych lub finansowanie inwestycji jednostki budżetowej w zakresie inwestycji dla gospodarstwa pomocniczego tej jednostki.
[Zwolnienia przedmiotowe] Wolne od podatku są:
dochody z tytułu sprzedaży całości lub części nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego; zwolnienie nie dotyczy dochodu uzyskanego ze sprzedaży, jeżeli sprzedaż ta następuje przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie całości lub części zbywanej nieruchomości,
dochody osiągane poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników określonych w art. 3 ust. 1, jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, tak stanowi -
dochody podatników, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego - w części przeznaczonej na te cele,-
dochody kościelnych osób prawnych:
a) z niegospodarczej działalności statutowej; w tym zakresie kościelne osoby prawne nie mają obowiązku prowadzenia dokumentacji wymaganej przez przepisy Ordynacji podatkowej,
b) z pozostałej działalności - w części przeznaczonej na cele: kultu religijnego, oświatowo-wychowawcze, naukowe, kulturalne, charytatywno-opiekuńcze oraz na konserwację zabytków, prowadzenie punktów katechetycznych, inwestycje sakralne w zakresie: budowy, rozbudowy i odbudowy kościołów oraz kaplic, adaptację innych budynków na cele sakralne, a także innych inwestycji przeznaczonych na punkty katechetyczne i zakłady charytatywno-opiekuńcze,
dochody spółek, których jedynymi udziałowcami (akcjonariuszami) są kościelne osoby prawne
dochody jednostek organizacyjnych Ochotniczej Straży Pożarnej - w części przeznaczonej na cele statutowe; w tym zakresie jednostki te nie mają obowiązku prowadzenia dokumentacji wymaganej przez przepisy Ordynacji podatkowej
- dochody podatników z działalności pozarolniczej, w tym z działów specjalnych produkcji rolnej - w części przeznaczonej na działalność rolniczą, jeżeli w roku poprzedzającym rok podatkowy, a w razie rozpoczęcia działalności - w pierwszym podatkowym roku tej działalności udział przychodów z działalności rolniczej, powiększonych o wartość zużytych do przetwórstwa rolnego i spożywczego surowców i materiałów pochodzących z własnej produkcji roślinnej i zwierzęcej, stanowił co najmniej 60% przychodów osiągniętych ze wszystkich rodzajów działalności,
- dochody związków jednostek samorządu terytorialnego - w części przeznaczonej dla tych jednostek,
- dochody banku prowadzącego kasę mieszkaniową, stanowiące równowartość dochodu uzyskanego przez tę kasę z tytułów określonych w odrębnych przepisach - w części przeznaczonej wyłącznie na realizację wymienionych w tych przepisach celów kasy mieszkaniowej,
- dochody Narodowego Funduszu Zdrowia w części przeznaczonej na cele statutowe,
- dochody Funduszu Składkowego Ubezpieczenia Społecznego Rolników, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników - w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej,
- dochody spółek, których udziałowcami (akcjonariuszami) są wyłącznie organizacje działające na podstawie ustawy - Prawo o stowarzyszeniach, - w części przeznaczonej na te cele oraz przekazanej na rzecz tych organizacji,
- dochody podatników będących klubami sportowymi w części przeznaczonej na szkolenie i współzawodnictwo sportowe dzieci i młodzieży,
- dochody organizacji pożytku publicznego, o których mowa w przepisach o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie - w części przeznaczonej na działalność statutową, z wyłączeniem działalności gospodarczej,
- dotacje z budżetu państwa otrzymane na dofinansowanie przedsięwzięć realizowanych w ramach Specjalnego Przedakcesyjnego Programu na Rzecz Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich (SAPARD),
- dochody z działalności pozarolniczej i z działów specjalnych produkcji rolnej przeznaczone na wynagrodzenia za pracę członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych spółdzielni zajmujących się produkcją rolną, a także ich domowników - jeżeli wynagrodzenia te są związane z wymienioną działalnością,
-dochody z tytułu prowadzenia loterii fantowych i gry bingo fantowe na podstawie zezwolenia wydanego na mocy odrębnych przepisów,
- dochody osób prawnych nie mających siedziby lub zarządu w Rzeczypospolitej Polskiej, uzyskane z tytułu działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i finansowanej z funduszy pochodzących z międzypaństwowych instytucji finansowych oraz ze środków przyznanych przez państwa obce na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej lub ministra za zgodą Rady Ministrów z tymi instytucjami i państwami,
- na zasadach wzajemności, dochody uzyskiwane z działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez ośrodki kulturalne państw obcych,
-dochody w wysokości nominalnej wartości obligacji skarbowych lub środków pieniężnych otrzymanych na podstawie przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków dla zwiększenia funduszy własnych i rezerw,
- dochody narodowych funduszy inwestycyjnych, utworzonych na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 1993 r. o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji pochodzące z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również z tytułu sprzedaży udziałów lub akcji spółek mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia, z zastrzeżeniem pkt 14 i 14a, otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków związanych z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych - dochody z działalności Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, Rzecznika Ubezpieczonych oraz Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych,
- dochody uzyskane przez podatników od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym także ze środków z programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, właściwego ministra lub agencje rządowe; w tym również w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej na rzecz podmiotów, którym służyć ma ta pomoc,
-odsetki od dochodów lub środków, o których mowa w pkt 23, lokowanych na bankowych rachunkach terminowych,
-dochody podmiotów zarządzających portami lub przystaniami morskimi w części przeznaczonej na budowę, rozbudowę i modernizację infrastruktury portowej
- dochody Funduszu Gwarancyjnego, o którym mowa w ustawie wymienionej w art. 15 ust. 1e pkt 4,
- dochody, uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia, przy czym wielkość pomocy publicznej udzielanej w formie tego zwolnienia nie może przekroczyć wielkości pomocy publicznej dla przedsiębiorcy, dopuszczalnej dla obszarów kwalifikujących się do uzyskania pomocy w największej wysokości, zgodnie z odrębnymi przepisami,
- dopłaty bezpośrednie stosowane w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej, otrzymane na podstawie odrębnych przepisów,
- dochody Banku Gospodarstwa Krajowego w związku z prowadzeniem funduszy utworzonych, powierzonych lub przekazanych temu bankowi na podstawie odrębnych ustaw, stanowiące równowartość dochodów uzyskanych przez te fundusze z tytułów określonych w przepisach regulujących ich tworzenie i funkcjonowanie - w części przeznaczonej wyłącznie na realizację celów wymienionych w tych przepisach,
- dochody związków zawodowych, społeczno-zawodowych organizacji rolników, izb rolniczych, organizacji pracodawców i partii politycznych, działających na podstawie odrębnych ustaw - w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej,
- składki członkowskie członków organizacji politycznych, społecznych i zawodowych - w części nieprzeznaczonej na działalność gospodarczą,
- dotacje celowe z budżetu państwa, środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz inne środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, niepodlegające zwrotowi, otrzymane przez Krajowy Fundusz Kapitałowy,
- dochody spółdzielni socjalnej w części niezaliczonej do kosztów uzyskania przychodów,
- dochody spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych, towarzystw budownictwa społecznego oraz samorządowych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność w zakresie gospodarki mieszkaniowej uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi - w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, z wyłączeniem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi,
-dochody z tytułu prowadzenia szkoły w rozumieniu przepisów o systemie oświaty - w części przeznaczonej na cele szkoły, z zastrzeżeniem ust. 8,
- dochody spółek wodnych i ich związków, przeznaczone na cele statutowe,
-dotacje otrzymane z budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem dopłat do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnych ustawach,
- kwoty otrzymane od agencji rządowych, jeżeli agencje otrzymały środki na ten cel z budżetu państwa, z wyjątkiem dopłat do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnych ustawach,
Skala i stawki podatkowe
Sposób rozliczania podatku od osób prawnych
Podatek od spadków i darowizn
Ogólna charakterystyka
Jest to podatek typu majątkowego od przyrostu masy majątkowej. Ma on charakter rzeczowy, zwyczajny i bezpośredni. Płacony jest bezpośrednio na rzecz urzędu skarbowego lub za pośrednictwem płatnika. W roli płatnika występuje notariusz.
Podatnicy i podział na 3 grupy podatkowe
Konstrukcję podatku oparto na zasadzie podziału podatników na grupy podatkowe.
Grupy podatkowe:
I grupa - bliższa rodzina spadkodawcy czy darczyńcy, np.: małżonek, zstępni, wstępni
II grupa - dalsza rodzina, m.in. zstępni rodzeństwa i rodzeństwo rodziców
III grupa - pozostali nabywcy.
Zakwalifikowanie podatnika do jednej z tych grup niesie za sobą doniosłe konsekwencje, wpływa na sposób i zakres stosowania przewidzianych w tym podatku zwolnień ulg, minimum wolnego od podatku oraz wysokości stawki, a co za tym idzie również na ostateczną wielkość świadczenia.
Ograniczony i nieograniczony obowiązek podatkowy
Przedmiot i podstawa opodatkowania
Zakresem przedmiotowym podatek od spadków i darowizn obejmuje nabycie własności rzeczy i praw majątkowych tytułem:
Spadku lub darowizny
Zasiedzenia
Nieodpłatnego zniesienia współwłasności
Zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, powołania do spadku lub w postaci zapisu.
Ponadto przedmiot opodatkowania stanowi również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci.
Podstawa opodatkowania - stanowi ją czysta wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych, czyli wartość po potrąceniu określonych w ustawie długów i ciężarów. Wartość te ustala się wg stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu ich nabycia oraz cen rynkowych z dnia powstania zobowiązania podatkowego. Od zasady tej jest przewidziany wyjątek. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, to do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy z dnia dokonania wymiaru, A nie z daty nabycia. Jednocześnie odszkodowanie za ubytek tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy opodatkowania.
Wartość rynkową określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia z dnia powstania obowiązku podatkowego.
Ustalając podstawę opodatkowania od wartości nabywanych rzeczy i praw majątkowych, odlicza się różnego rodzaju długi i ciężary. Ich uwzględnienie pozwala na ustalenie czystej wartości uzyskanego majątku oraz na związane z tym zmniejszenie ciężaru podatkowego. Zgodnie z ustawa do długów i ciężarów zalicza się m.in.:
Koszty leczenia i opieki w czasie ostatniej choroby spadkodawcy, jeśli nie zostały pokryte z jego majątku i za jego życia
Koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem
Koszty postępowania spadkowego
Wynagrodzenie wykonawcy testamentu
Obowiązki wykonania zapisów i zaleceń zamieszczonych w testamencie
Wypłaty z tytułu zachowku
Przy nabyciu w drodze zasiedzenia podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy bez odliczania długów i ciężarów.
Podstawę opodatkowania pomniejsza również minimum wolne od podatku. Wartość minimum uzależniona jest od przynależności nabywcy do jednej z grup podatkowych. Dla każdej z grup przewidziana jest inna kwota minimum wolnego od opodatkowania. Obecnie wartość ta kształtuje się następująco:
Kwoty wolne od opodatkowania dla poszczególnych grup:
9.637 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej,
7.276 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,
4.902 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Zwolnienia i ich rodzaje
Występujące w podatku od spadków i darowizn zwolnienia z jednej strony odgrywają stymulującą rolę, zachęcając podatników do określonego zachowania, z drugiej strony zawiązują do społecznych przesłanek, które legły u podstaw 3stopniowego podziału podatników.
Wśród obecnie obowiązujących zwolnieni można wyróżnić 4 grupy dotyczące:
Działalności rolniczej
Pozarolniczej działalności gospodarczej
Przedmiotów gospodarstwa domowego
Nabycia domu lub mieszkania
Od 1 stycznia 2007 r. zwolnione z podatku od spadków i darowizn jest nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zostanie ono zgłoszone właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Zwolnione od podatku jest m.in.:
Nabycie własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości lub jej części wraz z częściami składowymi, z wyjątkiem:
Budynków mieszkalnych,
Budynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z urządzeniami i ze stadem hodowlanym, **urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie owoców
Nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9 637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274 zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami;
Nabycie w drodze darowizny praw do rachunku oszczędnościowo-kredytowego przez osobę pozostającą faktycznie we wspólnym pożyciu małżeńskim z posiadaczem rachunku oszczędnościowo-kredytowego w kasie mieszkaniowej, pod warunkiem przeznaczenia środków zgromadzonych na tym rachunku na cele mieszkaniowe;
Przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej przedmiotów wyposażenia mieszkania, pościeli, odzieży, bielizny oraz narzędzi pracy przeznaczonych do użytku w gospodarstwie domowym; jeżeli w skład wyposażenia mieszkania wchodzą meble zabytkowe, przepis lit. c niniejszego punktu stosuje się odpowiednio,
Dzieł sztuki i rękopisów będących przedmiotem twórczości spadkodawcy oraz materiałów bibliotecznych, jeżeli spadkodawca zajmował się twórczością lub działalnością naukową, oświatową, artystyczną, literacką lub publicystyczną,
Zabytków ruchomych i kolekcji wpisanych do rejestru zabytków, a także zabytków użyczonych muzeum w celach naukowych lub wystawienniczych na okres nie krótszy niż 2 lata,
Przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, jeżeli nabywca zabezpiecza je i konserwuje zgodnie z obowiązującymi przepisami;
Zasady korzystania ze zwolnienia mieszkaniowego
Ulga mieszkaniowa
Zwolnienie a ulga
Skala i stawki
Kwoty wolne od podatku
nabywca |
kwota wolna |
nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej |
9 637 zł |
nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej |
7 276 zł |
nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej |
4 902 zł |
Podatek od spadków i darowizn
kwota nadwyżki ponad kwotę wolną |
kwota podatku |
od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej |
|
do 10 278 zł |
3% |
ponad 10 278 zł do 20 556 zł |
308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł |
ponad 20 556 zł |
822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł |
od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej |
|
do 10 278 zł |
7% |
ponad 10 278 zł do 20 556 zł |
719 zł 50 gr i 9% nadwyżki ponad 10 278 zł |
ponad 20 556 zł |
1 644 zł 50 gr i 12% nadwyżki ponad 20 556 zł |
od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej |
|
do 10 278 zł |
12% |
ponad 10 278 zł do 20 556 zł |
1 233 zł 40 gr i 16% nadwyżki ponad 10 278 zł |
ponad 20 556 zł |
2 877 zł 90 gr i 20% nadwyżki ponad 20 556 zł |
podstawa prawna: ustawa o podatku od spadków i darowizn z dnia 28 lipca 1983 r. oz. 207) tekst jednolity z dnia 7 lutego 1997 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 89)
Wymiar podatku
Podatek rolny
Ogólna charakterystyka
Zakres podmiotowy
Przedmiot
Podstawa opodatkowania
Dla gruntów gospodarstw rolnych |
liczba hektarów przeliczeniowych ustalana na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów oraz zaliczenia do okręgu podatkowego |
Dla pozostałych gruntów |
liczba hektarów wynikająca z ewidencji gruntów i budynków |
Skala i stawki
Maksymalne stawki podatku rolnego w 2007 r.
wysokość |
podstawa |
88,80 zł |
od 1 ha przeliczeniowego gruntów |
177,60 zł |
od 1 ha gruntów |
Podatek rolny za rok podatkowy wynosi:
Od 1 ha przeliczeniowego gruntów gospodarstw rolnych |
równowartość pieniężną 2,5q żyta, obliczone wg średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy |
Od 1 ha pozostałych gruntów |
równowartość pieniężną 5q żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy |
Zwolnienia i ulgi
Zwolnienia przedmiotowe |
Zwalnia się od podatku rolnego: |
|
1. użytki rolne klasy V, VI i VIz oraz grunty zadrzewione i zakrzewione ustanowione na użytkach rolnych, |
|
2. grunty położone w pasie drogi granicznej, |
|
3. grunty orne, łąki i pastwiska objęte melioracją - w roku, w którym uprawy zostały zniszczone wskutek robót drenarskich, |
|
4. grunty przeznaczone na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenie już istniejącego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha: |
|
a) będące przedmiotem prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego, nabyte w drodze umowy sprzedaży, |
|
b) będące przedmiotem umowy o oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste, |
|
c) wchodzące w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, objęte w trwałe zagospodarowanie, |
|
5. grunty gospodarstw rolnych powstałe z zagospodarowania nieużytków - na okres 5 lat, licząc od roku następnego po zakończeniu zagospodarowania, |
|
6. grunty gospodarstw rolnych otrzymane w drodze wymiany lub scalenia - na 1 rok następujący po roku, w którym dokonano wymiany lub scalenia gruntów, |
|
7. grunty gospodarstw rolnych, na których zaprzestano produkcji rolnej, z tym że zwolnienie może dotyczyć nie więcej niż 20% powierzchni użytków rolnych gospodarstwa rolnego, lecz nie więcej niż 10 ha - na okres nie dłuższy niż 3 lata, w stosunku do tych samych gruntów, |
|
8. użytki ekologiczne, |
|
9. grunty zajęte przez zbiorniki wody służące do zaopatrzenia ludności w wodę, |
|
10. grunty pod wałami przeciwpowodziowymi i grunty położone w międzywałach, |
|
11. grunty wpisane do rejestru zabytków, pod warunkiem ich zagospodarowania i utrzymania zgodnie z przepisami o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, |
|
12. grunty stanowiące działki przyzagrodowe członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, którzy: |
|
a) osiągnęli wiek emerytalny, |
|
b) są inwalidami zaliczonymi do I albo II grupy, |
|
c) są niepełnosprawnymi o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, |
|
d) są osobami całkowicie niezdolnymi do pracy w gospodarstwie rolnym albo niezdolnymi do samodzielnej egzystencji. |
Zwolnienia podmiotowe |
Zwalnia się od podatku rolnego: |
|
1. uczelnie, |
|
2. szkoły, placówki, zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli - publiczne i niepubliczne oraz organy prowadzące te szkoły, placówki i zakłady z tytułu zarządu, użytkowania lub użytkowania wieczystego gruntów, |
|
3. placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk, |
|
4. prowadzących zakłady pracy chronionej lub zakłady aktywności zawodowej w zakresie gruntów zgłoszonych wojewodzie, jeżeli zgłoszenie zostało potwierdzone decyzją w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej albo zaświadczeniem - zajętych na prowadzenie tego zakładu, z wyjątkiem gruntów znajdujących się w posiadaniu zależnym podmiotów niebędących prowadzącymi zakłady pracy chronionej lub zakłady aktywności zawodowej, |
|
5. jednostki badawczo-rozwojowe, |
|
6. przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego uzyskanym na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz.U. Nr 179, poz. 1484), w zakresie przedmiotów opodatkowania zajętych na cele prowadzonych badań i prac rozwojowych, |
|
7. Polski Związek Działkowców z tytułu użytkowania i użytkowania wieczystego gruntu rodzinnych ogrodów działkowych. |
Tryb rozliczania podatku rolnego
Podatek leśny
Ogólna charakterystyka
Podatnicy
Przedmiot
Podstawa i sposób ustalania
Podstawa opodatkowania podatkiem leśnym |
powierzchnia lasu, wyrażona w hektarach, wynikająca z ewidencji gruntów i budynków |
Wysokość |
Podatek leśny od 1 ha za rok podatkowy wynosi równowartość pieniężną 0,220 m3 drewna, obliczoną według średniej ceny sprzedaży drewna uzyskanej przez nadleśnictwa za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy. Dla lasów ochronnych oraz lasów, wchodzących w skład rezerwatów przyrody i parków narodowych, stawka podatku leśnego ulega obniżeniu o 50%. |
Skala i stawki
W 2007 r.
Podatek leśny od 1 ha - 29,42 zł
Średnia cena sprzedaży drewna, obliczona według średniej ceny drewna uzyskanej przez nadleśnictwa za pierwsze trzy kwartały 2006 r., wyniosła 133, 70 zł za 1 m3 (M.P. 2006 Nr 74, poz. 746).
Wymiar
Podatek od czynności cywilnoprawnych
Ogólna charakterystyka
Podmiot
Przedmiot
Podatkowi podlegają:
1) następujące czynności cywilnoprawne:
a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b) umowy pożyczki,
d) umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
e) umowy dożywocia,
f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
h) ustanowienie hipoteki,
i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
j) umowy depozytu nieprawidłowego,
k) umowy spółki (akty założycielskie);
2) zmiany umów zmienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3) orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
2. Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o czynnościach cywilnoprawnych, przepisy ustawy stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3.
3. W przypadku umowy spółki za zmianę umowy uważa się:
1) przy spółce osobowej - wniesienie lub podwyższenie wniesionego do spółki wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki albo podwyższenie kapitału zakładowego, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika lub akcjonariusza, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika lub akcjonariusza spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania;
2) przy spółce kapitałowej - wniesienie lub podwyższenie wniesionego do spółki wkładu, którego wartość powoduje podwyższenie kapitału zakładowego, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika (akcjonariusza) oraz dopłaty;
3) przekształcenie, podział lub łączenie spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki lub podwyższenie kapitału zakładowego;
4) przeniesienie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej lub jej siedziby - także wtedy, gdy czynność ta nie powoduje podwyższenia kapitału zakładowego - jeżeli rzeczywisty ośrodek zarządzania lub siedziba nie znajdowały się poprzednio na terytorium państwa członkowskiego, bądź jeżeli znajdowały się na terytorium takiego państwa, jeżeli umowa spółki nie podlegała podatkowi kapitałowemu.
4. Czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 5, jeżeli ich przedmiotem są:
1) rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2) rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
5. Umowa spółki oraz jej zmiana podlega podatkowi, jeżeli w chwili dokonania czynności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się:
1) w przypadku spółki osobowej - siedziba tej spółki;
2) w przypadku spółki kapitałowej:
a) rzeczywisty ośrodek zarządzania albo
b) siedziba tej spółki - jeżeli jej rzeczywisty ośrodek zarządzania nie znajduje się na terytorium żadnego z państw członkowskich, a jeżeli ośrodek ten znajduje się na terytorium takiego państwa, gdy umowa spółki nie podlega podatkowi kapitałowemu w tym państwie.
Podstawa
1) przy umowie sprzedaży:
b) zawieranej przez nierezydentów - równowartość w złotych kwoty zagranicznych środków płatniczych, określonej w zezwoleniu dewizowym, przeznaczonych na zapłacenie ceny,
c) w pozostałych przypadkach - wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego;
2) przy umowie zamiany:
a) lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego na taki lokal lub prawo do lokalu - różnica wartości rynkowych zamienianych lokali lub praw do lokali,
b) w pozostałych przypadkach - wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, od którego przypada wyższy podatek;
3) przy umowie darowizny - wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego;
4) przy umowie dożywocia - wartość rynkowa nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego;
5) przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku - wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku;
6) przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności - wartość świadczeń użytkownika bądź osoby, na rzecz której ustanowiono służebność, za okres, na jaki prawa te zostały ustanowione;
7) przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego - kwota lub wartość pożyczki albo depozytu;
8) przy umowie spółki:
a) przy zawarciu umowy - wartość wkładów wniesionych do majątku spółki albo wartość kapitału zakładowego,
b) przy zmianie umowy - wartość wkładów powiększających majątek spółki albo wartość, o którą podwyższono kapitał zakładowy,
c) przy dopłatach - kwota dopłat,
d) przy pożyczce udzielonej spółce przez wspólnika lub akcjonariusza - kwota lub wartość pożyczki,
e) przy oddaniu spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania - roczna wartość nieodpłatnego używania, którą przyjmuje się w wysokości 4% wartości rynkowej rzeczy lub prawa majątkowego oddanego do nieodpłatnego używania,
f) przy przekształceniu, podziale lub łączeniu spółek - wartość majątku wniesionego do spółki albo wartość kapitału zakładowego,
g) przy przeniesieniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej lub jej siedziby - wartość kapitału zakładowego
10) przy ustanowieniu hipoteki - kwota zabezpieczonej wierzytelności.
2. Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.
3. Jeżeli podatnik nie określił wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej lub wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny organu podatkowego, wartości rynkowej, organ ten wezwie podatnika do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny.
4. Jeżeli podatnik, pomimo wezwania, o którym mowa w ust. 3, nie określił wartości lub podał wartość nie odpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez podatnika wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez podatnika, koszty opinii ponosi podatnik.
5. Jeżeli z treści czynności cywilnoprawnych, wymienionych w ust. 1 pkt 6, wynika prawo żądania świadczeń, które nie mogą być oznaczone pod względem wielkości w chwili zawierania umowy, podstawę opodatkowania ustala się w miarę wykonywania świadczeń. Organ podatkowy może jednak, za zgodą podatnika, przyjąć do podstawy opodatkowania prawdopodobną wartość wszystkich świadczeń za okres trwania czynności.
6. W przypadku zawarcia umów, o których mowa w ust. 1 pkt 6, na czas nieokreślony, podstawę opodatkowania może stanowić zgodnie z oświadczeniem podatnika:
1) wartość świadczeń za lat 10 albo
2) wartość świadczeń należnych w miarę wykonywania umowy. .
8. W przypadku zmiany umów srzedaży , podstawę opodatkowania stanowi:
1) przy przedłużeniu okresu, na jaki zawarto umowę -
2) przy podwyższeniu wartości świadczeń -
9. Od podstawy opodatkowania, o której mowa w ust. 1 pkt 8, odlicza się:
1) kwotę wynagrodzenia wraz z podatkiem od towarów i usług, pobraną przez notariusza za sporządzenie aktu notarialnego umowy spółki albo jej zmiany, jeżeli powoduje ona zwiększenie majątku spółki albo podwyższenie kapitału zakładowego;
2) opłatę sądową związaną z wpisem spółki do rejestru przedsiębiorców lub zmianą wpisu w tym rejestrze dotyczącą wkładu do spółki albo kapitału zakładowego;
3) opłatę za zamieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ogłoszenia o wpisach, o których mowa w pkt 2;
4) wartość wkładów do spółki lub powiększających jej majątek, wartość kapitału zakładowego lub jego podwyższenia, kwoty dopłat, kwoty lub wartość pożyczek udzielonych spółce przez wspólnika (akcjonariusza) oraz wartość rzeczy lub praw majątkowych oddanych spółce do nieodpłatnego używania - przez:
a) jednostki samorządu terytorialnego,
b) Skarb Państwa;
5) wartość wkładów do spółki albo wartość kapitału zakładowego wynikającą z umowy spółki lub jej zmiany, związanej z przekształceniem, podziałem lub łączeniem spółek, która była opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych przed dokonaniem tych czynności;
6) kwoty pożyczek udzielonych spółce kapitałowej przez wspólnika (akcjonariusza) oraz kwoty dopłat w spółce kapitałowej, które były opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a następnie zostały przeznaczone na podwyższenie kapitału zakładowego.
Skala i stawki
Stawki podatku wynoszą:
1) od umowy sprzedaży:
a) nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym 2%,
b) innych praw majątkowych 1%;
2) od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny:
a) przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym 2%,
b) przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych 1%;
3) od umowy ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności - 1%, z zastrzeżeniem ust. 5;
4) od umowy pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego 2%, z zastrzeżeniem ust. 5;
7) od ustanowienia hipoteki:
a) na zabezpieczenie wierzytelności istniejących - od kwoty zabezpieczonej wierzytelności 0,1%,
b) na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej 19 zł;
9) od umowy spółki 0,5%.
3. Podatek pobiera się według stawki najwyższej:
- jeżeli podatnik dokonując czynności cywilnoprawnej, w wyniku której nastąpiło przeniesienie własności, nie wyodrębnił wartości rzeczy lub praw majątkowych, do których mają zastosowanie różne stawki - od łącznej wartości tych rzeczy lub praw majątkowych;
- jeżeli przedmiotem umowy zamiany są rzeczy lub prawa majątkowe, co do których obowiązują różne stawki.
Stawka podatku wynosi 20%, jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego:
- podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony;
- biorący pożyczkę, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. b, powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym
Tryb rozliczenia
Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.
2. Notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.
3. Płatnicy obowiązani są uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku.
Podatek od czynności cywilnoprawnych od 01.01.2007 r.
Czynność |
Przedmiot czynności |
Stawka podatku |
Umowa sprzedaży |
nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających przepisów prawa spółdzielczego; prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym |
2 % |
Umowa sprzedaży |
innych prawa majątkowych |
1 % |
Umowa zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny |
nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających przepisów prawa spółdzielczego; prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym |
2 % |
Umowa zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny |
innych praw majątkowych |
1 % |
umowa ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności |
|
1 % |
umowa pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego |
|
2 % |
ustanowienie hipoteki |
na zabezpieczenie wierzytelności istniejących - od kwoty zabezpieczonej wierzytelności |
0,1% |
ustanowienie hipoteki |
na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej |
19 zł |
od umowy spółki |
|
0,5% |
Podatek pobiera się według stawki najwyższej |
1) jeżeli podatnik dokonując czynności cywilnoprawnej, w wyniku której nastąpiło przeniesienie własności, nie wyodrębnił wartości rzeczy lub praw majątkowych, do których mają zastosowanie różne stawki - od łącznej wartości tych rzeczy lub praw majątkowych; |
|
2) jeżeli przedmiotem umowy zamiany są rzeczy lub prawa majątkowe, co do których obowiązują różne stawki. |
Stawka podatku wynosi 20% |
jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego: 1) podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony; 2) biorący pożyczkę, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. B ustawy, powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
|
Zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych
Zwolnienia podmiotowe |
Zwalnia się od podatku następujące strony czynności cywilnoprawnych |
|
1) państwa obce, ich przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i siły zbrojne, międzynarodowe organizacje i instytucje oraz ich oddziały i przedstawicielstwa, korzystające na podstawie ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych z przywilejów i immunitetów, a także członków ich personelu i inne osoby zrównane z nimi, jeżeli nie są one obywatelami polskimi i nie mają miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - pod warunkiem wzajemności; |
|
2) organizacje pożytku publicznego, jeżeli dokonają czynności cywilnoprawnych wyłącznie w związku z nieodpłatną działalnością pożytku publicznego w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie; |
|
3) jednostki samorządu terytorialnego; |
|
4) Skarb Państwa; |
|
5) osoby nabywające na potrzeby własne sprzęt rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle lub samochody osobowe, zaliczone, w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, do grupy osób o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności bez względu na rodzaj schorzenia, oraz osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności w związku ze schorzeniami narządów ruchu. |
Zwolnienia przedmiotowe |
Zwalnia się od podatku następujące czynności cywilnoprawne: |
|
1) sprzedaż walut obcych; |
|
2) przeniesienie własności nieruchomości lub ich części, wraz z częściami składowymi, z wyjątkiem budynków mieszkalnych lub ich części znajdujących się na obszarze miast, w drodze umów: a) sprzedaży, b) dożywocia, c) o dział spadku - w części dotyczącej spłat lub dopłat, d) o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat, e) darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, f) zamiany - do wysokości wartości rynkowej nieruchomości wraz z jej częściami składowymi, pod warunkiem, że w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, w chwili dokonania czynności, nabyte grunty stanowią gospodarstwo rolne albo utworzą gospodarstwo rolne lub wejdą w skład gospodarstwa rolnego będącego własnością nabywcy;
|
|
3) sprzedaż nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli nabywcą jest były właściciel (wieczysty użytkownik): a) nieruchomości wywłaszczonej, któremu przyznano odszkodowanie, a nie przyznano nieruchomości zamiennej, b) nieruchomości sprzedanej na cele publiczne określone w przepisach o gospodarce nieruchomościami, który w razie wywłaszczenia spełniałby warunki do przyznania nieruchomości zamiennej, c) nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego, wykupionych na podstawie przepisów o ochronie i kształtowaniu środowiska w wysokości kwoty otrzymanego odszkodowania (uzyskanej ceny), pod warunkiem że nabycie nastąpiło w ciągu 5 lat od daty otrzymania odszkodowania (zapłaty);
|
|
4) sprzedaż budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli następuje ona: a) w wykonaniu lub w związku z wielostronną umową o zamianie budynku l lub praw do lokalu, b) w celu uzyskania w zamian spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu albo budynku mieszkalnego lub jego części, zajmowanego przez nabywcę na podstawie umowy najmu, określonej w przepisach o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych ;
|
|
5) zamianę budynku mieszkalnego lub jego części, lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość, spółdzielczych własnościowych praw do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: praw do domu jednorodzinnego lub praw do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli stronami umowy są osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn;
|
|
6) sprzedaż rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza 1 000 zł;
|
|
7) sprzedaż bonów i obligacji skarbowych;
|
|
8) sprzedaż bonów pieniężnych Narodowego Banku Polskiego;
|
|
9) sprzedaż maklerskich instrumentów finansowych firmom inwestycyjnym, bądź za ich pośrednictwem, oraz sprzedaż tych instrumentów dokonywaną w ramach obrotu zorganizowanego - w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. Nr 183, poz. 1538 oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i Nr 157, poz. 1119);
|
|
10) sprzedaż towarów giełdowych na giełdach towarowych;
|
|
11) zbycie akcji i udziałów przez Bank Gospodarstwa Krajowego na podstawie ustawy z dnia 28 października 2002 r. o Funduszu Żeglugi Śródlądowej i Funduszu Rezerwowym (Dz.U. Nr 199, poz. 1672);
|
|
12) pożyczki udzielane: a) przez przedsiębiorców niemających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, prowadzących działalność w zakresie kredytowania oraz udzielania pożyczek, b) w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami, o których mowa w art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514, z późn. zm.), w wysokości przekraczającej kwotę, określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, pod warunkiem: - złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności,- udokumentowania otrzymania przez biorącego pożyczkę pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym, c) na podstawie umowy zawartej między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej do wysokości kwoty niepodlegającej opodatkowaniu - na zasadach określonych w przepisach o podatku od spadków i darowizn, d) na podstawie umowy zawartej między innymi podmiotami niż osoby, o których mowa w lit. b i c, jeżeli łączna kwota lub wartość pożyczek otrzymanych w okresie kolejnych 3 lat nie przekracza 5 000 zł od jednego podmiotu, a od wielu podmiotów łącznie nie więcej niż 25 000 zł, e) z kas lub funduszów zakładowych, funduszów związków zawodowych, pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, koleżeńskich kas oszczędnościowo-pożyczkowych działających w wojsku oraz z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, f) z utworzonych w drodze ustawy innych funduszów celowych,
|
|
13) umowy spółki zawarte wskutek przekształcenia, podziału lub łączenia w części dotyczącej kapitału zakładowego, którego wartość przed dokonaniem czynności została opodatkowana podatkiem kapitałowym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
|
|
14) ustanowienie hipoteki: a) na morskich statkach handlowych i rybackich, b) na zabezpieczenie dotacji lub innych form pomocy finansowej, udzielanych organizacjom społecznym działającym w dziedzinie sportu i turystyki, c) na zabezpieczenie wierzytelności banków z tytułu kredytów udzielanych rolnikom indywidualnym lub zespołom rolników indywidualnych na budownictwo inwentarskie lub składowe, wraz z urządzeniami towarzyszącymi, d) przysługującej spółdzielniom mieszkaniowym i wierzycielom spółdzielni mieszkaniowych, e) na zabezpieczenie pożyczek i kredytów udzielanych z funduszy celowych utworzonych w drodze ustawy;
|
|
15) sprzedaż nieruchomości dokonaną w ramach realizacji prawa do rekompensaty w rozumieniu ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 169, poz. 1418) do wysokości kwoty odpowiadającej wartości zrealizowanego prawa do rekompensaty.
|
Relacja między podatkiem VAT a podatkiem od czynności cywilnoprawnych
Podatek od nieruchomości
Ogólna charakterystyka
Zakres podmiotowy
Podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nie posiadające osobowości prawnej, będące:
1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3;
2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;
3) użytkownikami wieczystymi gruntów;
4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:
a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa[10] lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych nie stanowiących odrębnych nieruchomości,
b) jest bez tytułu prawnego, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Obowiązek podatkowy dotyczący przedmiotów opodatkowania wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe - ciąży odpowiednio na jednostkach organizacyjnych Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa[10] i jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych, faktycznie władających nieruchomościami lub obiektami budowlanymi.
3. Jeżeli przedmiot opodatkowania znajduje się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości ciąży na posiadaczu samoistnym.
4. Jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach, z zastrzeżeniem ust. 5.
5. Jeżeli wyodrębniono własność lokali, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości od gruntu oraz części budynku stanowiących współwłasność ciąży na właścicielach lokali w zakresie odpowiadającym częściom ułamkowym wynikającym ze stosunku powierzchni użytkowej lokalu do powierzchni użytkowej całego budynku.
Przedmiot i podstawa opodatkowania
Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:
1) grunty;
2) budynki lub ich części;
3) budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
2 Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.
3. Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają również:
1) pod warunkiem wzajemności - nieruchomości będące własnością państw obcych lub organizacji międzynarodowych albo przekazane im w użytkowanie wieczyste, przeznaczone na siedziby przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i innych misji korzystających z przywilejów i immunitetów na mocy ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych;
2) grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi i kanałami żeglownymi, z wyjątkiem jezior oraz gruntów zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych;
a) grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi;
3) nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów jednostek samorządu terytorialnego, w tym urzędów gmin, starostw powiatowych i urzędów marszałkowskich;
4) grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych w rozumieniu przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane w nich budowle - z wyjątkiem związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż eksploatacja autostrad płatnych.
Podstawę opodatkowania stanowi:
1) dla gruntów - powierzchnia;
2) dla budynków lub ich części - powierzchnia użytkowa;
3) dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 4-6 - wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.
2. Powierzchnię pomieszczeń lub ich części oraz część kondygnacji o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50%, a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1,40 m, powierzchnię tę pomija się.
3. Jeżeli obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości od budowli, o których mowa w ust. 1 pkt 3, powstał w ciągu roku podatkowego - podstawą opodatkowania jest wartość stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji na dzień powstania obowiązku podatkowego.
4. Jeżeli budowla, o której mowa w ust. 1 pkt 3, jest przedmiotem umowy leasingu i odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający, w przypadku jej przejęcia przez właściciela, do celów określenia podstawy opodatkowania przyjmuje się wartość początkową przed zawarciem pierwszej umowy leasingu, zaktualizowaną i powiększoną o dokonane ulepszenia oraz niepomniejszoną o spłatę wartości początkowej.
5.Jeżeli od budowli lub ich części, o których mowa w ust. 1 pkt 3, nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych - podstawę opodatkowania stanowi ich wartość rynkowa, określona przez podatnika na dzień powstania obowiązku podatkowego.
6. Jeżeli budowle lub ich części, o których mowa w ust. 5, zostały ulepszone lub zgodnie z przepisami o podatkach dochodowych nastąpiła aktualizacja wyceny środków trwałych - podstawę opodatkowania stanowi ich wartość rynkowa ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego następującego po roku, w którym dokonano ulepszenia lub aktualizacji wyceny środków trwałych.
7. Jeżeli podatnik nie określił wartości budowli, o których mowa w ust. 1 pkt 3 oraz w ust. 5, lub podał wartość nie odpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy powoła biegłego, z zastrzeżeniem ust. 8, który ustali tę wartość. W przypadku gdy podatnik nie określił wartości budowli, o których mowa w ust. 1 pkt 3 oraz w ust. 5, lub wartość ustalona przez biegłego jest wyższa co najmniej o 33% od wartości określonej przez podatnika, koszty ustalenia wartości przez biegłego ponosi podatnik.
8. Organ podatkowy powołuje biegłego spośród rzeczoznawców majątkowych, o których mowa w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, z późn. zm.).
9. Wartość części budowli położonych w danej gminie, w przypadku budowli usytuowanych na obszarze dwóch lub więcej gmin, określa się proporcjonalnie do długości odcinka budowli położonego na terenie danej gminy.
Skala i stawki
Stawki] Rada gminy, w drodze uchwały, określa wysokość stawek podatku od nieruchomości, z tym że stawki nie mogą przekroczyć rocznie:
1) od gruntów:
a) związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków - 0,69 zł od 1 m2 powierzchni,
b) pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych - 3,65 zł od 1 ha powierzchni,
c) pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego - 0,34 zł od 1 m2 powierzchni;
2) od budynków lub ich części:
a) mieszkalnych - 0,57 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej.
b) związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej - 18,60 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej,
c) zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym - 8,66 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej,
d) zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych - 3,75 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej,
e) pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego - 6,23 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej; 3) od budowli - 2% ich wartości określonej na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3 i ust. 3-7.
2. Przy określaniu wysokości stawek, o których mowa w ust. 1 pkt 1, rada gminy może różnicować ich wysokość dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności lokalizację, rodzaj prowadzonej działalności, rodzaj zabudowy, przeznaczenie i sposób wykorzystywania gruntu.
3. Przy określaniu wysokości stawek, o których mowa w ust. 1 pkt 2, rada gminy może różnicować ich wysokość dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności lokalizację, sposób wykorzystywania, rodzaj zabudowy, stan techniczny oraz wiek budynków.
4. Przy określaniu wysokości stawek, o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b-e oraz w ust. 1 pkt 3, rada gminy może różnicować wysokość stawek dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności rodzaj prowadzonej działalności.
Sposób obliczania
Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku.
2.[Jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub ich części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem.
3. Jeżeli w trakcie roku podatkowego zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość opodatkowania w tym roku, a w szczególności zmiana sposobu wykorzystywania przedmiotu opodatkowania lub jego części, podatek ulega obniżeniu lub podwyższeniu, poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło to zdarzenie.
4. Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek.
5. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku, podatek za ten rok ustala się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których istniał obowiązek.
6. Osoby fizyczne, z zastrzeżeniem ust. 11, są obowiązane złożyć właściwemu organowi podatkowemu informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych, sporządzoną na formularzu według ustalonego wzoru, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości lub od dnia zaistnienia zdarzenia, o którym mowa w ust. 3.
7. Podatek od nieruchomości na rok podatkowy od osób fizycznych, z zastrzeżeniem ust. 11, ustala w drodze decyzji organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania. Podatek jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminach: do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego.
8. Jeżeli w ciągu roku podatkowego nastąpiło wygaśnięcie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości lub zaistniało zdarzenie, o którym mowa w ust. 3, organ podatkowy dokonuje zmiany decyzji, którą ustalono ten podatek.
Definicja opłaty
Klasyfikacja teoretyczna
Pojęcie opłaty ekwiwalentnej i nieekwiwalentnej
Opłaty podatko- i cenokształtne
Elementy struktury opłat