Temat: Rachunkowość finansów publicznych

Spis treści:

1. Rachunkowość publiczna- krótki wstęp……………………………………………………2

2. Zasady rachunkowości podmiotów sektora publicznego…………………………………..2

2.1 Zasady rachunkowości zawarte

w Ustawie o finansach publicznych z dn. 27.08.2009 r…………………………………...2

2.2 Zasady rachunkowości

wg. Ustawy o rachunkowości z dn. 24.09.1994 r………………………………………...3

2.3 Zasady ewidencji majątku Skarbu Państwa……………………………………………….3

3. Kasowe i memoriałowe ujęcie operacji budżetowych……………………………………...4

4. Rachunkowość budżetowa………………………………………………………………….5

4.1 Ewidencja środków pieniężnych, kredytów i pożyczek………………………………….5

4.2 Charakterystyka zakładowego planu kont………………………………………………...5

4.3 Ewidencja rozrachunków i rozliczeń……………………………………………………...6

4.4 Ewidencja dochodów i wydatków budżetowych………………………………………….6

5. Szczególne zasady rachunkowości budżetowej

a ustawa o rachunkowości………………………………………………………………….7

6. Rachunkowość jednostek i zakładów budżetowych………………………………………..8

7. Księgowa ewidencja wykonania budżetu państwa

i budżetów JST……………………………………………………………………………10

8. Rachunkowość funduszy i agencji………………………………………………………...11

1. Rachunkowość publiczna- krótki wstęp

Rachunkowość publiczna jest jednym z ważniejszych instrumentów za pomocą, których funkcjonuje system gromadzenia informacji o finansach publicznych. Stanowi ona podstawę całej ewidencji operacji finansowych wykonywanych w sektorze finansów publicznym. Kwestię tą reguluje przede wszystkim Ustawa o rachunkowości z dn. 29.09.1994 r. Ustawa ta obejmuje swym zasięgiem całą gospodarkę i tworzy jednolitą podstawę dla całej sprawozdawczości budżetowej. Zakres stosowania ustawy obejmuje również m.in. jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych. Ze względu na specyfikę sektora finansów publicznych przewidziano możliwość uzupełnienia ogólnych zasad rachunkowości wynikających z ustawy o rachunkowości postanowieniami pozwalającymi na lepsze ujęcie operacji finansów publicznych w ewidencji księgowej.

Rachunkowość, zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy z o rachunkowości obejmuje:

• przyjęte zasady (politykę) rachunkowości,

• prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,

• okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów,

• wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego,

• sporządzanie sprawozdań finansowych,

• gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą,

• poddanie badaniu i ogłoszenie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą.

2. Zasady rachunkowości podmiotów sektora publicznego

Najważniejszym źródłem danych dla całego systemu informacji w sektorze finansów publicznych jest ewidencja księgowa prowadzona przez jednostki sektora finansów publicznych. Tu gromadzone są dane o operacjach finansowych i majątkowych, które przekazywane nadrzędnym jednostkom umożliwiają tworzenie zestawień zbiorczych o coraz większym stopniu agregacji.

Zgodnie z wcześniej wspomnianą Ustawą o rachunkowości wszystkie podmioty sektora finansów publicznych oraz zaliczane do tego sektora jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych, w których odnotowuje się wszystkie operacje związane z gospodarowaniem mieniem i środkami pieniężnymi.

2.1 Zasady rachunkowości zawarte w Ustawie o finansach publicznych z dn. 27.08.2009 r.

Zasady rachunkowości stosowane w sektorze finansów publicznych nie są jednolite. Na mocy art. 40 ust. 2 i 3 ustawy o finansach publicznych Minister Finansów określa szczególne zasady rachunkowości oraz plany kont dla:

• budżetu państwa

• budżetów jednostek samorządu terytorialnego

• jednostek budżetowych i ich gospodarstw pomocniczych i odrębnie- dla jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Polski

• organów podatkowych

• zakładów budżetowych

Na mocy tych upoważnień wydane zostały:

• rozporządzenie Ministra Finansów z 19.01.2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i nieopodatkowanych należności budżetowych w organach podatkowych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych

• rozporządzenie Ministra Finansów z 21.06.2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i nieopodatkowanych należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego.

Wszystkie upoważnienia do określenia szczegółowych zasad rachunkowości i planów kont są opatrzone w ustawie o finansach publicznych z zastrzeżeniem, że Minister Finansów winien przy ich ustaleniu uwzględnić wymogi przepisów o rachunkowości. Ustawa o finansach publicznych określa przy tym wyraźnie szczególne dla tego sektora zasady rachunkowości.

Szczególne zasady rachunkowości jednostek sektora finansów publicznych

1. dochody i wydatki ujmuje się w terminie ich zapłaty, niezależnie od rocznego budżetu, którego dotyczą;

2. ujmuje się również wszystkie etapy rozliczeń poprzedzające płatność dochodów i wydatków, a w zakresie wydatków i kosztów - także zaangażowanie środków;

3. odsetki od nieterminowych płatności nalicza się i ewidencjonuje nie później niż na koniec każdego kwartału;

4. wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych dokonuje się nie później niż na koniec kwartału

5. Zobowiązania wycenia się według wartości emisyjnej powiększonej o narosłe kwoty z tytułu oprocentowania;

6. Należności i zobowiązania nominowane w walutach obcych wycenia się również według bieżących kursów walutowych.

Z upoważnieniem do określenia planów kont dla innych podmiotów sektora finansów publicznych Minister Finansów nie skorzystał. Fundusze celowe posiadające osobowość prawną, agencje rządowe, instytucje kultury, szkoły wyższe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej i inne osoby prawne działające w sektorze finansów publicznych mają więc prowadzić rachunkowość na zasadach właściwych dla przedsiębiorstw sektora komercyjnego. Powoduje to poważne trudności przy próbach zestawienia bilansu Skarbu Państwa i całego sektora publicznego.

Największe problemy związane są z różnymi sposobami ewidencji mienia Skarbu Państwa oraz ze stosowaniem w części jednostek sektora publicznego tzw. Ujęcia memoriałowego, a w innych jednostkach- ujęcia kasowego. Różnica obu ujęć polega na tym, że w zależności od stosowanego ujęcia dochody i wydatki są uwzględnianie w księgach pod różnymi datami, co wpływa na wynik jednostek w poszczególnych latach.

Opisane w ustawie o rachunkowości zasady nie dotyczą Skarbu państwa jako osoby prawnej. W efekcie nie istnieje w Polsce jednolita księgowość Skarbu Państwa, nie zestawia się też jego bilansu. To niewątpliwa luka w systemie ewidencji gospodarowania środkami publicznymi i mieniem Skarbu Państwa. Trzeba jednak przyznać, że zestawienie takiego bilansu jest czynnością niezwykle złożoną.

2.2 Zasady rachunkowości wg. Ustawy o rachunkowości z dn. 24.09.1994 r.

Zasady rachunkowości finansów publicznych zawarte w ustawie o rachunkowości są określane jako zasady nadrzędne, wśród nich wyróżniamy:

• kontynuacji działania,

• memoriału,

• współmierności,

• ciągłości,

• ostrożności (ostrożnej wyceny),

• przewagi treści nad formą, istotności,

• prawdziwego i rzetelnego obrazu.

2.3 Zasady ewidencji majątku Skarbu Państwa

Zasady ewidencji majątku Skarbu Państwa

Zbiorcza ewidencja majątku Skarbu Państwa jest zbiorem informacji zawierającym zagregowane dane ze sprawozdań okresowych sporządzanych przez jednostki ewidencji podstawowej i informacji składanych Ministrowi Skarbu Państwa

Ewidencją objęte są:

• akcje i udziały w spółkach prawa handlowego oraz inne finansowe składniki majątku trwałego,

• składniki majątku obrotowego państwowych jednostek organizacyjnych

• wkład założycielki Skarbu Państwa w państwowych osobach prawnych takich jak przedsiębiorstwa państwowe, szkoły wyższe, jednostki badawczo- rozwojowe czy instytucje kultury

• należności z tytułu umów zawartych przez Skarb Państwa dotyczących m.in. oddania mienia Skarbu Państwa w odpłatne korzystanie, sprzedaży przedsiębiorstw czy zbycia akcji

• należności z tytułu umów zawartych przez Skarb Państwa dotyczących m.in. oddania Skarbu Państwa w odpłatne korzystanie, sprzedaży przedsiębiorstw czy zbycia akcji

Dla składników tego rodzaju prowadzi się ewidencję wartościową.

W chwili obecnej tylko w ujęciu ilościowym ewidencjonuje się należące do Skarbu państwa:

• dobra kultury i zasoby archiwalne

• zasoby wodne i kopaliny

• lasy

• drogi i inne elementy infrastruktury.

W odniesieniu do tych składników Minister ustala wartość szacunkową.

W ewidencji zbiorczej uwzględnia się także zobowiązania i obciążenia publicznoprawne Skarbu Państwa.

3. Kasowe i memoriałowe ujęcie operacji budżetowych

Jednym z ważniejszych problemów związanych z księgową ewidencją finansów sektora publicznego jest wybór między memoriałowym i kasowym ujęciem operacji związanych z wykonaniem budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

Ujęcie memoriałowe oznacza, że dochody powinny być zaliczone do tego roku, w którym powstały, niezależnie od tego, czy wpłata faktycznie nastąpiła.

Ujęcie to rejestruje, więc w budżecie należne wpłaty z tytuły podatków, składek, opłat oraz innych dochodów sektora publicznego, zaliczanych do dochodów budżetowych. Z memoriałowego ujęcia dochodów dowiadujemy się, ile dochodów powinno wpłynąć do budżetu.

Taka sama zasada odnosi się do wydatków i rozchodów. W ujęciu memoriałowym dokonanie wydatku lub rozchodu rejestrujemy z datą, w której powstało zobowiązanie do dokonania wydatku. Może to być np. data otrzymania faktury, data wypłaty należnych pracownikom sektora publicznego wynagrodzeń, data okresu odsetkowego.

Inaczej jest w ujęciu kasowym, stanowiącym obowiązującą w Polsce metodę ewidencji dochodów i wydatków budżetowych. W ujęciu kasowym poszczególne operacje ujmuje się w ewidencji wykonania budżetu z datą, w której nastąpił przepływ pieniędzy. Dochody są więc zaliczane do dochodów zrealizowanych wtedy, gdy środki pieniężne wpłyną na rachunek, na którym gromadzone są dochody. Analogicznie, wydatek uznaje się za dokonany dopiero wtedy, gdy nastąpiła wypłata środków z rachunku budżetowego.

Różnice wynikające z odmienności stosowanych zasad memoriałowej i kasowej mają charakter różnic przejściowych, gdyż osiągnięte księgowe przychody i poniesione księgowe koszty nie stanowiące w danym okresie przychodów i kosztów podatkowych staną się nimi w okresach przyszłych.

Obok różnic przejściowych występują również różnice trwałe, do których zaliczane będą takie przychody i koszty księgowe, które w ujęciu przepisów podatkowych nigdy nie będą przychodami podatkowymi ani kosztami uzyskania przychodów.

Przykładem przychodów księgowych niewliczanych trwale do podstawy opodatkowania będą odsetki otrzymane z tytułu nadpłaconych podatków. Do kosztów uzyskania przychodów nie będą natomiast nigdy zaliczone pewnego rodzaju darowizny, odsetki zapłacone od zaległości budżetowych, zapłacone kary z tytułu wad w dostarczonych towarach czy koszty reklamy i reprezentacji w części przekraczającej limit 0,25% przychodów.

4. Rachunkowość budżetowa

4.1 Ewidencja środków pieniężnych, kredytów i pożyczek

Zasadnicza grupę operacji gospodarczych zachodzących w budżecie stanowią operacje o charakterze pieniężnym. Związane są one z ewidencją obrotów pieniężnych zachodzących na rachunku bankowym budżetu, będących rezultatem dochodów i wydatków budżetowych realizowanych przez podległe jednostki budżetowe, otrzymywanych subwencji, dotacji i udziałów w podatkach dochodowych stanowiących dochód budżetu państwa, dochodów p[obieranych przez urzędy skarbowe na rzecz jednostki samorządu terytorialnego oraz innych dochodów, a także zaciąganych kredytów oraz otrzymanych i udzielonych pożyczek.

Gromadzenie środków oraz ich wydatkowanie odbywa się za pośrednictwem rachunku bankowego. Obsługę bankową jednostki samorządu terytorialnego wykonuje bank wybierany przez organ stanowiący tej jednostki.

4.2 Charakterystyka zakładowego planu kont

Zakładowy Plan Kont (ZPK) jest planem kont opracowanym dla konkretnego podmiotu gospodarczego, uwzględniający specyfikę jego działalności, organizacji oraz potrzeb informacyjnych użytkowników.

Plan kont tworzy usystematyzowany wykaz nazw i symboli numerycznych kont służących w jednostce gospodarczej do ewidencji ogółu posiadanych zasobów gospodarczych i źródeł ich finansowania, wszelkich następujących w nich zmian oraz wyników prowadzonej działalności. Ustawowo obowiązek przygotowania planu kont dla danej jednostki gospodarczej spoczywa na kierowniku jednostki.

Zakładowy plan kont powinien zawierać następujące elementy:

• wykaz kont syntetycznych (w przypadku ich prowadzenia przy pomocy komputera-dokumentację systemu przetwarzania),

• wykaz kont analitycznych wraz z ich powiązaniem z kontami syntetycznymi,

• szczegółowe zasady funkcjonowania kont syntetycznych i analitycznych,

• zasady bieżącej wyceny składników aktywów jednostki,

• określenie sposobu ustalania i ewidencji wyniku finansowego,

• wszystkie pozostałe szczegółowe unormowania systemu polityki rachunkowości, np. metody kalkulacji kosztów, sposoby ewidencji kosztów, metody wyceny towarów i materiałów, dokumentację operacji gospodarczych w rachunkowości, itp.

Celem planu kont jest zapewnienie formalności, kompletności i zupełności oraz merytorycznej prawidłowości prowadzenia polityki rachunkowości. Właściwie opracowany plan kont powinien umożliwić:

• wierność (ścisłość) oraz prawidłowość prezentacji w księgach rachunkowych treści ekonomicznej procesów gospodarczych, które mają miejsce w danej jednostce, jak też posiadanych przez jednostkę składników (pasywów),

• dostosowanie procesów ewidencji do wymagań kontroli rozumianej jako funkcja zarządzania daną jednostką.

4.3 Ewidencja rozrachunków i rozliczeń

Oprócz operacji pieniężnych w budżecie jednostki samorządu terytorialnego zachodzą operacje w zakresie rozliczeń dotyczących dochodów i wydatków budżetowych między ta jednostką a podległymi jej jednostkami organizacyjnymi czy innymi budżetami. Powoduje to konieczność występowania w planie kont dla budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego kont służących do ewidencji rozrachunków i rozliczeń.

Konta dla budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego służące do ewidencji rozrachunków i rozliczeń:

• Konto 224,,Rozrachunki budżetowe”- ewidencja rozrachunków dotyczących budżetu jednostki samorządu terytorialnego z innymi budżetami.

• Konto 240,,Pozostałe rozrachunki”- inne rozrachunki związane z realizacją budżetu.

• Konto 222,,Rozliczenie dochodów budżetowych- ewidencja rozliczania się jednostki budżetowej ze zrealizowanych przez nią dochodów stanowiących dochód jednostki samorządu terytorialnego.

• Konto 223,,Rozliczenie wydatków budżetowych”- rozliczenia jednostki budżetowej ze środków, które otrzymała na pokrycie wydatków budżetowych

• Konto 909,,Rozliczenia miedzyokresowe”- ewidencja rozliczeń międzyokresowych.

4.4 Ewidencja dochodów i wydatków budżetowych

Do środków publicznych zalicza się mi.in. dochody publiczne. Ustawa o finansach publicznych wymienia źródła dochodów publicznych, natomiast szczegółowe rozwiązania w tym zakresie są zawarte w oddzielnych aktach prawnych.

Dochody budżetu jednostki samorządu terytorialnego ujmuję się w podziale na dochody bieżące i majątkowe.

Do dochodów majątkowych zalicza się:

• Dotacje i środki na inwestycje

• Dochody ze sprzedaży majątku

• Dochody z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności

• Dochodami bieżącymi są dochody budżetowe niebędące dochodami majątkowymi

Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są:

• Dotacje własne

• Subwencja ogólne

• Dotacje celowe z budżetu państwa

• Udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób prawnych

Do ewidencji dochodów budżetowych w planie kont dla budżetu zostało wyodrębnione konto 901,,Dochody budżetu”. Ewidencja na tym koncie odbywa się przede wszystkim na podstawie bankowych dowodów wpłat, przelewów oraz sprawozdań.

W wydatkach jednostki samorządu terytorialnego wyodrębnia się wydatki bieżące oraz wydatki majątkowe. Wydatki jednostki samorządu terytorialnego realizują bez[pośrednio, jak również za pośrednictwem jednostek budżetowych. Jednostka samorządu terytorialnego przekazuje wówczas na rzecz swoich jednostek budżetowych środki pieniężne na finansowanie tych wydatków. Do ewidencji poniesionych wydatków służy konto 902,,Wydatki budżetu”. Do tego konta powinna być prowadzona ewidencja analityczna tworzona według podziałek klasyfikacji wydatków.

Do ewidencji wartości niewykonanych wydatków zatwierdzonych do realizacji w latach następnych służy konto 903,,Niewykonane wydatki”.

5. Szczególne zasady rachunkowości budżetowej a ustawa o rachunkowości

Ustawa o rachunkowości	Rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych
Definicja środków trwałych
Rzeczowe aktywa trwałe i zrównanie z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdane do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności: a) nieruchomości- w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębna własności lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy, c) ulepszenia w obcych środkach trwałych	Środki, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt. 15 ustawy o rachunkowości, oraz środki trwałe stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, w stosunku, do których jednostka wykonuje uprawnienia właścicielskie, niezależnie od sposobu ich wykorzystania. Wyróżnia się również pozostałe środki trwałe.
Umorzenie i amortyzacja środków trwałych
Wartość początkową środków trwałych zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości na skutek używania lub upływu czasu. Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego.	Środki trwałe umarza się i amortyzuje przy zastosowaniu stawek określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych, albo stawek określonych przez dysponenta części budżetowej lub zarząd jednostki samorządu terytorialnego. Nie umarza się gruntów oraz dóbr kultury.
Uproszczone odpisy amortyzacyjne
Dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej można ustalać odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony, przez dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup środków zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo odpisując wartość tego rodzaju środków trwałych.	Jednorazowo, przez spisanie w koszty w miesiącu przyjęcia do używania, umarza się: książki i inne zbiory biblioteczne środki dydaktyczne, w tym także środki transportu, służące do nauczania i wychowania w szkołach i placówkach oświatowych, odzież i umundurowanie meble i dywany inwentarz żywy pozostałe środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, o wartości nieprzekraczającej wielkości ustalonej w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych, dla których odpisy amortyzacyjne są uznawane za koszt uzyskania przychodu w 100% ich wartości w momencie oddania do używania. Jednostki zwolnione z podatku dochodowego lub osób prawnych mogą umarzać i amortyzować środki trwałe jednorazowo za okres całego roku, natomiast jednostki rozliczające podatek dochodowy od osób prawnych za inne okresy miesięczne- jednorazowo za dany okres.
Aktualizacja wyceny środków trwałych
Wartość początkową i dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe mogą ulegać aktualizacji wyceny. Powstała w wyniku aktualizacji wyceny różnicę wartości netto środków trwałych odnosi się na kapitał z aktualizacji wyceny i nie może być ona przeznaczona do podziału. Kapitał ten podlega zmniejszeniu o różnicę z aktualizacji wyceny uprzednio zaktualizowanych zbywanych lub zlikwidowanych środków trwałych. Różnica ta wpływa na kapitał zapasowy lub inny o podobnym charakterze.	Wartość początkowa środków trwałych i dotychczas dokonane odpisy umorzeniowe podlegają aktualizacji zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach, w wyniku aktualizacji są odnoszone na fundusz.
Wycena środków trwałych
Rzeczowe składniki aktywów obrotowych wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy Jednostki mogą wyceniać: Materiały i towary- w cenach zakupu Produktu w toku produkcji- w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia lub tylko materiałów bezpośrednich bądź nie wyceniać ich w ogóle-, jeżeli nie zniekształca do stanu aktywów oraz wyniku finansowego jednostki Składniki rzeczowych aktywów obrotowych mogą być na dzień nabycia lub wytworzenia ujmowane w księgach rachunkowych w cenach przyjętych do ewidencji, z uwzględnieniem różnic między tymi cenami a rzeczywistymi cenami tych nabycia albo zakupu, albo kosztami wytworzenia.	Rzeczowe składniki majątku obrotowego wycenia się na dzień bilansowy według ich wartości wynikających z ewidencji
Aktualizacja należności
Wartość należności aktualizuje się uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego. Odpisy te zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych. Należności umorzone, przedawnione lub nieosiągalne zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość. Należności te, od których nie dokonano odpisów aktualizujących ich wartość lub dokonano odpisów w niepełnej wysokości, zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub finansowych.	Nie dokonuje się odpisów aktualizujących należności z tytułu dochodów i wydatków budżetowych, a odpisy aktualizujące należności na rzecz funduszy tworzonych na podstawie ustaw obciążających fundusze. Odsetki od należności i zobowiązań, w tym również tych, do których stosuje się przepisy dotyczących zobowiązań podatkowych, ujmuję się w księgach rachunkowych w momencie ich zapłaty lub pod data ostatniego dnia kwartału w wysokości odsetek należnych na koniec tego kwartału.
Amortyzacja oraz wycena wartości niematerialnych i prawnych
Do wyceny wartości niematerialnych i prawnych oraz sposobów dokonywanych od nich odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, stosuje się odpowiednio przepisy art. 31 ust. 2 i art. 32 ust. 1-4 i ust.6	Wartości niematerialne i prawne umarza się i amortyzuje, przy zastosowaniu stawek określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych, albo stawek określonych przez dysponenta części budżetowej, lub zarząd jednostki samorządu terytorialnego. Jednostki zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych mogą umarzać i amortyzować wartości niematerialne i prawne jednorazowo za okres całego roku, natomiast jednostki rozliczające podatek dochodowy od osób prawnych za inne okresy niż okresy miesięczne- jednorazowo za dany okres.
Palny kont
Jednostka powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady rachunkowości, a w szczególności dotyczące: Określenia roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych, Metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalenia wyniku finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru, Sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym, co najmniej: Zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontem księgi głównej, Wykazy ksiąg rachunkowych, Opisu systemu przetwarzania danych, Systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów. Przedstawioną dokumentację ustala w formie pisemnej i aktualizuje kierownik jednostki.	Rozporządzenie zawiera w załączniku plany kont, obejmujące konta bilansowe i konta pozabilansowe. Przedstawione plany kont Stanowią podstawę do opracowania zakładowych planów kont. Ustalając zakładowy plan kont, należy kierować się następującymi zasadami: Podane w planach kont konta należy traktować jako standardową liczbę kont, która może być ograniczona jedynie o konta służące do księgowania operacji gospodarczych niewystępujących w jednostce lub placówce albo uzupełniona o konta zgodne, co do treści ekonomicznej z odpowiednimi kontami planu kont. Podstawą prowadzenia rachunkowości może być odpowiedni plan kont, uzupełniony co najmniej o wykaz ksiąg pomocniczych, które mają być prowadzone do poszczególnych kont syntetycznych, Plan kont dla budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być uzupełniony, w miarę potrzeby, o właściwe konta planu kont dla jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych Zakładowy plan kont powinien uwzględniać ustalenia dysponenta części budżetowej lub zarządu jednostki samorządu terytorialnego dotyczące zasad grupowania operacji gospodarczych istotnych dla rodzaju działalności, Zakładowy plan kont powinien zapewniać możliwość sporządzenia sprawozdań finansowych, sprawozdań budżetowych lub innych sprawozdań określonych w odrębnych przepisach. Jednostki i placówki SA obowiązane wprowadzać do zakładowych planów kont zmiany wynikające ze zmian w zasadach wykonywania budżetu, gospodarki finansowej lub sprawozdawczości.
Sprawozdania finansowe
Sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych oraz na inny dzień bilansowy. Sprawozdanie finansowe składa się z: Bilansu, Rachunku zysków i strat, Informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia. Ponadto sprawozdanie finansowe niektórych z jednostek obejmuje zestawienie zmian w kapitale własnym oraz rachunek przepływów pieniężnych. Sprawozdanie finansowe sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej. Dane liczbowe można wykazywać w zaokrągleniu do tysięcy złotych. Ustawa określa w załącznikach wzory sprawozdania finansowego dla: Jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń, Banków, Zakładów ubezpieczeń	Jednostki kontynuujące działalność sporządzają sprawozdania finansowe obejmujące bilans, rachunek zysków i strat jednostki oraz zestawień zmian w funduszu jednostki na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych to jest na dzień 31 grudnia. Palcówki kontynuujące działalność sporządzają sprawozdanie finansowe obejmujące bilans na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych to jest na dzień 31 grudnia. Pozostałe jednostki i placówki sporządzają sprawozdanie finansowe na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o rachunkowości. Wyróżnia się sprawozdanie finansowe jednostkowe oraz sprawozdanie finansowe łączne. Sprawozdania finansowe łączne ś sumą sprawozdań finansowych jednostkowych lub jednostkowych i łącznych i sporządza się je w złotych i groszach. Rozporządzenie określa w załącznikach: Wzory następujących bilansów: Bilans z wykonania budżetu państwa, budżetu jednostki samorządu terytorialnego Bilans jednostki budżetowej, zakładu budżetowego i gospodarstwa pomocniczego jednostki budżetowej Bilans placówki Skonsolidowany bilans jednostki samorządu terytorialnego. Wzór rachunków zysków i strat Wzór zestawień zmian w funduszu jednostki

6. Rachunkowość jednostek i zakładów budżetowych

Najważniejsze odstępstwa systemu rachunkowości jednostek i zakładów budżetowych od reguł powszechnie obowiązujących na mocy ustawy o rachunkowości są następujące.

Po pierwsze, jednostki i zakłady budżetowe prowadzą ewidencje księgową zarówno w ujęciu memoriałowym, jak i kasowym. W ten sposób łączy się wymagania ustawy o rachunkowości z koniecznością zapewnienia księgowej podstawy dla ewidencji wykonania budżetu.

Po drugie, plan kont jednostki budżetowej i zakładu budżetowego musi zapewniać możliwość sporządzenia sprawozdań finansowych i budżetowych, co oznacza, że konieczne jest prowadzanie ksiąg rachunkowych w taki sposób. By na ich podstawie możliwe było ustalenie klasyfikacji wszystkich zrealizowanych dochodów i wydatków, przychodów i rozchodów.

Po trzecie, w księgach inwentarzowych jednostek i zakładów budżetowych ujmuje się składniki majątkowe stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu jednostki terytorialnego, nieodpłatnie oddane danej jednostce w użytkowanie.

Jednostki i zakłady budżetowe nie moja obowiązku sporządzania, badania i ogłaszania pełnych sprawozdań finansowych.

Ustawa o rachunkowości zawiera, co prawda, upoważnienia dla Ministra Finansów do rozszerzenia obowiązku badania i ogłaszania sprawozdań na instytucje sektora publicznego.

7. Księgowa ewidencja wykonania budżetu państwa i budżetów JST

Niezależnie od ewidencji księgowej prowadzonej przez jednostki budżetowe główni księgowi budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz główny księgowy budżetu państwa prowadzą odrębną ewidencję wykonania budżetu. Ewidencja wykonania budżetu jest podstawą do sporządzenia końcowego sprawozdania z wykonania budżetu, w tym- podstawą do ustalenia wysokości deficytu budżetu.

W ewidencji wykonania budżetu ujmuje się wszystkie operacje finansowe związane z wykonywaniem budżetu, a więc:

• operacje i stany środków na rachunkach budżetowych,

• realizację dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów, w tym- przychodów z prywatyzacji,

• zaciąganie i spłacanie zobowiązań służących sfinansowaniu deficytu budżetowego,

• powstawanie i wygasanie należności budżetowych,

• operacje związane z wykorzystaniem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej,

• realizację wydatków dokonywanych w danym roku budżetowym na podstawie budżetu z poprzedniego roku.

W ewidencji wykonania budżetu ujmuje się także- na kontach pozabilansowych- planowane dochody oraz planowane wydatki budżetu.

8. Rachunkowość funduszy i agencji

Zaliczane do sektora publicznego osoby prawne, takie jak agencje rzadowe i fundusze celowe posiadające osobowość prawną, a także państwowe szkoły wyższe, państwowe i komunalne instytucje kultury, prowadza rachunkowość na ogólnych zasadach określonych w ustawie o rachunkowości. Wiążą je również przepisy dotyczące badania sprawozdań finansowych i ich ogłaszania. Oznacza to, że większość wymienionych powyżej państwowych i komunalnych osób prawnych jest zobowiązana do sporządzania, poddawania badaniu mi ogłaszania rocznych sprawozdań finansowych, obejmujących, zgodnie z art. 45 ust. 2 ustawy o rachunkowości:

1. bilans

2. rachunek zysków i strat

3. informacje dodatkową, zawierającą nieujęte w wyżej wymienionych dokumentach informacje niezbędne dl rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej jednostki,

4. sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych.

Prowadzenie rachunkowości przez osoby prawne zaliczane do sektora publicznego na ogólnych zasadach określonych w ustawie o rachunkowości powoduje pewne komplikacje przy próbach zestawień zbiorczych, skonsolidowanych zestawień finansowych dotyczących całego sektora publicznego. Źródłem tych komplikacji jest fakt, że przekazywane w sprawozdaniach finansowych wielkości przychodów i kosztów osób prawnych zaliczanych do sektora publicznego nie są bezpośrednio porównywalne z wielkościami dochodów i wydatków wskazywanymi w sprawozdaniach budżetowych jednostek nieposiadających osobowości prawnej.

Bibliografia:

1. , ,,Finanse publiczne w Polsce”, Elżbieta Malinowska- Misiąg, Wojciech Misiąg, Warszawa- Rzeszów 2006, wyd. LexisNexis

2. ,,Rachunkowość budżetowa”, Kazimiera Winiarska, Monika Kaczurak- Kozak, Kraków 2007, wyd. Oficyna

3. Ustawa o rachunkowości z dn. 24.09.1994 r. (Dz.U. Nr 223, poz. 1466)

4. Dz. U. nr 153, poz. 1752 z poźn. zm. Rozporządzenie określało zasady rachunkowości i planu kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz dla jednostek i zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych i placówek zagranicznych.

5. http://mfiles.pl/pl/index.php/Zak%C5%82adowy_plan_kont

Na podstawie Ustawy o rachunkowości z dn. 24.09.1994 r. (Dz.U. Nr 223, poz. 1466)

Elżbieta Malinowska- Misiąg, Wojciech Misiąg, ,,Finanse publiczne w Polsce”, Warszawa- Rzeszów 2006, wyd. LexisNexis, str. 377- 378

Elżbieta Malinowska- Misiąg, Wojciech Misiąg, ,,Finanse publiczne w Polsce”, Warszawa- Rzeszów 2006, wyd. LexisNexis, str. 378

Elżbieta Malinowska- Misiąg, Wojciech Misiąg, ,,Finanse publiczne w Polsce”, Warszawa- Rzeszów 2006, wyd. LexisNexis, str. 378

Elżbieta Malinowska- Misiąg, Wojciech Misiąg, ,,Finanse publiczne w Polsce”, Warszawa- Rzeszów 2006, wyd. LexisNexis, str. 379

Dz. U. nr 153, poz. 1752 z poźn. zm. Rozporządzenie określało zasady rachunkowości i planu kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz dla jednostek i zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych i placówek zagranicznych.

Elżbieta Malinowska- Misiąg, Wojciech Misiąg, ,,Finanse publiczne w Polsce”, Warszawa- Rzeszów 2006, wyd. LexisNexis, str. 379- 380

Zasady rachunkowości na podstawie Ustawy o rachunkowości z dn. 24.09.1994r. (Dz.U. Nr 223, poz. 1466)

Elżbieta Malinowska- Misiąg, Wojciech Misiąg, ,,Finanse publiczne w Polsce”, Warszawa- Rzeszów 2006, wyd. LexisNexis, str. 381

Elżbieta Malinowska- Misiąg, Wojciech Misiąg, ,,Finanse publiczne w Polsce”, Warszawa- Rzeszów 2006, wyd. LexisNexis, str. 382- 386

Kazimiera Winiarska, Monika Kaczurak- Kozak, ,,Rachunkowość budżetowa”, Kraków 2007, wyd. Oficyna, str.. 93

http://mfiles.pl/pl/index.php/Zak%C5%82adowy_plan_kont

Kazimiera Winiarska, Monika Kaczurak- Kozak, ,,Rachunkowość budżetowa”, Kraków 2007, wyd. Oficyna, str. 98

Kazimiera Winiarska, Monika Kaczurak- Kozak, ,,Rachunkowość budżetowa”, Kraków 2007, wyd. Oficyna, str. 101- 104

Kazimiera Winiarska, Monika Kaczurak- Kozak, ,,Rachunkowość budżetowa”, Kraków 2007, wyd. Oficyna, str. 56- 59

Elżbieta Malinowska- Misiąg, Wojciech Misiąg, ,,Finanse publiczne w Polsce”, Warszawa- Rzeszów 2006, wyd. LexisNexis, str. 386- 387

Elżbieta Malinowska- Misiąg, Wojciech Misiąg, ,,Finanse publiczne w Polsce”, Warszawa- Rzeszów 2006, wyd. LexisNexis, str. 388- 389

Elżbieta Malinowska- Misiąg, Wojciech Misiąg, ,,Finanse publiczne w Polsce”, Warszawa- Rzeszów 2006, wyd. LexisNexis, str. 389- 399

2

---