PPM - pojęcie ppm wg wykładu

Wiedza prawnicza

PPM - pojęcie ppm wg wykładu:

Prawo prywatne międzynarodowe w swej kolizyjnej części obejmuje ogół norm rozgraniczających — w stosunkach z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy — sfery działania systemów prawnych różnych państw przez określenie, które z nich należy stosować (książka Pazdana).

 

1) Pojęcie prawa prywatnego:

• Zespół norm, które dotyczą stosunków osobistych i majątkowych w zakresie prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego, prawa pracy oraz prawa spółek (one dotyczą tych stosunków, a nie je regulują!);

• Dotyczą stosunków opartych na zasadzie równorzędności stron - osoby fizyczne i prawe - stosunki te są przeciwwagą dla stosunków wynikających z prawa publicznego;

• W zakres pr. prywatnego wchodzą 2 gałęzie:

• Prawo cywilne, oraz

• Prawo prywatne międzynarodowe (jest gałęzią szeroko rozumianego prawa prywatnego);

2) Pojęcie słowa międzynarodowe:

• Zespół norm, które dotyczą stosunków prawnych z tzw. elementem obcym (zagranicznym). Tym elementem obcym może być:

• siedziba,

• miejsce zamieszkania,

^ w powyższych dwóch przypadkach chodzi o co najmniej 1 stronę stosunku;

• miejsce zawarcia umowy lub jej wykonania;

• miejsce dokonania czynności lub zdarzenia;

• miejsce położenia przedmiotu stosunku prawnego;

• Element obcy determinuje ową międzynarodowość;

• Stan faktyczny wykracza poza granice jednego państwa; 

• Warto jednak zauważyć, iż międzynarodowość nie dotyczy pochodzenia norm - normy są pochodzenia krajowego;

3) Pojęcie słowa prawo:

• Prawo, czyli zespół norm. Istnieją w tej kwestii dwie grupy poglądów:

• 1) Prawo prywatne międzynarodowe sensu stricto:

• Zespół norm wyłącznie kolizyjnych; normy te rozgraniczają sferę działania norm merytorycznych w przestrzeni przez określenie ich właściwości;

• Są normami dotyczącymi stosowania norm merytorycznych - są więc normami o normach;

• Decydują, które prawo jakiego państwa wchodzi w grę w konkretnym przypadku, które prawo powinno stanowić podstawę rozstrzygnięcia danej sprawy;

• Ustanawiają zarazem obowiązek stosowania norm należących do konkretnego systemu prawnego;

^ na podstawie powyższych przesłanek można powiedzieć, że prawo pryw. mn. odpowiada na pytanie, który z wchodzących w grę w konkretnym przypadku systemów prawnych będzie regulował dany stosunek prawny;

• 2) Prawo prywatne międzynarodowe sensu largo:

• Poza normami kolizyjnymi obejmuje również tzw. normy jednolite oraz prawo obcych (czyli przepisy merytoryczne, które regulują wprost stosunki prawne z elementem obcym np.: konwencja o międzynarodowej sprzedaży towarów);

• Przepisy kolizyjne w przeważającej mierze są pochodzenia krajowego, a jednolite normy - międzynarodowego;

• Prawo obcych to normy, które regulują status obcokrajowca, cudzoziemca, elementu transgranicznego (np.: przedsiębiorca ma siedzibę w 2 różnych krajach) na terenie naszego państwa;

 

• Normy kolizyjne > wskazują > Normy merytoryczne > regulują > Stosunki prawne; 

• Normy kolizyjne > dotyczą > Stosunków prawnych;

   innymi słowy:

• Normy merytoryczne regulują stosunki prawne; Normy kolizyjne nie regulują stosunków prawnych, lecz ich jedynie dotyczą;

PPM - Ppm a dziedziny pokrewne

Wiedza prawnicza

PPM - Ppm a dziedziny pokrewne:

1) Prawo prywatne międzynarodowe a prawo obcych:

• Prawo obcych - zespół norm prawnych regulujących bezpośrednio sytuację prawną cudzoziemca na terytorium państwa na którym ten się znajduje, tudzież zamierza realizować swoje prawa. Normy te mają charakter:

• 1) Merytoryczny - bezpośrednia regulacja stosunków w przeciwieństwie do norm kolizyjnych;

• 2) Jednocześnie należą do różnych dziedzin prawa:

• konstytucyjnego;

• publicznego międzynarodowego;

• administracyjnego;

• handlowego;

• rodzinnego;

• W zakresie prawa rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, w jakim te normy regulują status cudzoziemca - wchodzą one w skład prawa prywatnego międzynarodowego, ale tylko w tym znaczeniu. A więc chodzi tylko o normy, które regulują status cudzoziemca w zakresie stosunków cywilnych szeroko rozumianych; 

• Generalnie normy prawa obcych wchodzą w zakres prawa pryw. mn. sensu largo;

2) Prawo prywatne międzynarodowe a międzynarodowe postępowanie cywilne:

• Występuje bardzo ścisły związek od strony praktycznej pomiędzy pr. pryw. mn. a międzynarodowym postępowaniem cywilnym, z tego głównie względu, iż międzynar. postęp. cyw.:

• 1) Jest postępowaniem sądowym w sprawach cywilnych, rodzinnych, opiekuńczych oraz prawa pracy z elementem obcym;

• 2) Pr. pryw. mn. wskazuje prawo właściwe a międzynar. postęp. cywilne reguluje postępowanie w tych sprawach;

• 3) W międzynar. postęp. cywilnym uregulowana jest kwestia jurysdykcji > chodzi o kompetencję sądu krajowego do rozstrzygania danej sprawy, ale warto zwrócić uwagę, iż nie są to normy kolizyjne (odmiennie niż Pazdan!!) - normy jurysdykcyjne nie są normami kolizyjnymi, gdyż normy kolizyjne są normami o normach, rozstrzygają działania systemów prawnych. Natomiast normy jurysdykcyjne nie są normami o normach, są normami kompetencyjnymi, wskazują na kompetencje tudzież jej brak, wskazują czy sąd może rozpatrywać daną sprawę czy nie;

• Etapy międzynarodowego postępowania cywilnego:

- Przede wszystkim musimy mieć sprawy z elementem obcym (np.: Niemiec) oraz brak szans na rozwiązanie sporu na gruncie ustawy;

• Etap I - sąd bada czy ma jurysdykcję;

• Etap II - jeżeli sąd stwierdzi, iż ma jurysdykcję to bierze pod uwagę przepisy pr. pryw. mn. (przepisy kolizyjne) > sprawdza wg jakiego prawa merytorycznego ma rozstrzygnąć dany spór;

• Etap III - sąd stosuje konkretne normy merytoryczne danego państwa, wynikające z norm kolizyjnych;

 

Uwagi na marginesie dotyczące terminologii:

• Pr. pryw. mn. wskazuje (a nie odsyła!);

• Normy merytoryczne - regulują!

3) Prawo prywatne międzynarodowe a prawo międzynarodowe publiczne:

• Normy merytoryczne pr. mn. pub. regulują stosunki między państwami, organizacjami międzynarodowymi;

• Brak punktów stycznych pomiędzy tymi dziedzinami; są to dwie różne gałęzie prawa ponieważ pr. międzynar. publiczne (zwane także prawem narodów):

• 1) Reguluje w sposób bezpośredni stosunki prawne pomiędzy suwerennymi państwami (natomiast istotą ppm są bezpośrednie stosunki pomiędzy os. fizycznymi lub prawnymi);

• 2) Zasadniczym źródłem prawa międzynar. pub. jest umowa międzynarodowa (ppm > akty wewnętrzne);

• 3) Prawo narodów obowiązuje na terytorium państw będących stronami umowy międzynarodowej (ppm obowiązuje tylko na terytorium danego państwa, skoro źr. tego prawa są akty wewnętrzne);

• 4) Rozstrzyganie sporów przez trybunały międzynarodowe (ppm - sądy powszechne);

PPM - Historia ppm

Wiedza prawnicza

PPM - Historia ppm:

Początków prawa prywatnego międzynarodowego należy poszukiwać w wiekach średnich. Konkurowały wówczas ze sobą dwie zasady: wcześniejsza - znana co najmniej już w VII wieku - zasada personalizmu oraz wypierająca ją stopniowo zasada terytorializmu:

• Zasada personalizmu - wiązała właściwość prawa z czynnikami dotyczącymi osoby (przynależnością szczepową człowieka). Usunięcie możliwych w tym względzie wątpliwości następowało w drodze oświadczenia stwierdzającego, jakiemu prawu dana osoba podlega (tzw. professio iuris);

• Zasada terytorializmu - w swej pierwotnej postaci - wychodziła z założenia, że prawo ma bezwzględną moc wiążącą w obrębie obszaru (terytorium), na którym obowiązuje; sądy orzekają przeto zgodnie z prawem obowiązującym w ich siedzibie także przy rozpatrywaniu sprawy osoby pochodzącej z innego obszaru; 

Szkoła statutowa:

Mianem szk. statutowej zwykło się określać cały dorobek doktryny pr. pryw. mn. do poł. XIX w. W jej ramach wyodrębnia się jednak wiele nurtów:

• Tzw. dawna szkoła statutowa - obejmuje okres od XII do XVI wieku:

• Dokonano w szczególności rozróżnienia pomiędzy normami dotyczącymi postępowania sądowego i normami prawa materialnego. Przyjęto też - w odniesieniu do norm regulujących postępowanie - zasadę właściwości legis fori (Jakub Balduini);

• Już w XIII wieku znany był podział na statuty osobowe i statuty rzeczowe:

• Statut rzeczowy (statuta realia) obejmował normy, które wg intencji prawodawcy miały określać prawny reżim rzeczy. Dotyczył wszystkich rzeczy znajdujących się na danym terytorium. Wg interpretacji przyjętej przez Bartolusa rzeczowy charakter maja normy, które dotyczą tylko rzeczy;

• Statut osobowy (statuta personalia) odnosił się do osób. Zgodnie z poglądem utrwalonym już w XII wieku statut osobowy "towarzyszy osobie";

• Trudności związane z przyporządkowaniem norm do statutu osobowego i rzeczowego skłoniły niektórych prawników XIII wieku do wprowadzenia trzeciej kategorii - statutów mieszanych (statuta mixta), odnoszących się częściowo do osób, a częściowo zaś do rzeczy.

• Charles Dumoulin dzielił statuty na dotyczące formy czynności prawnej oraz statuty dotyczące treści czynności lub prawa. Te ostatnie dzielił on na zależne od woli stron i niezależne od woli stron;

• W dziedzinie zobowiązań wola powinna być - jego zdaniem - czynnikiem decydującym; poszukiwać jej należy w okolicznościach towarzyszących zawarciu umowy; miejsce zawarcia umowy jest więc tylko jedną z takich okoliczności;

Statuty niezależne od woli stron Dumoulin dzielił na statuty rzeczowe i osobowe;

• Bertrand d'Argentre - nawiązywał do 'trójpodziału' statutów dokonanego przez Dumoulina. Uważał też, że stosunki prawne związane z określonym obszarem podlegają prawu tego obszaru; Stosunkami osobowymi rządzi prawo domicylu, przy czym zasada ta dotyczy nie tylko osób, lecz również ruchomości; Przeciwstawiał się przywiązywaniu znaczenia do woli stron; Preferował zasadę terytorializmu (nacisk na statut rzeczowy);

• Szkoła holenderska - przedstawiciele: Paweł Voet, Jan Voet, Ulryk Huber; Założenia:

• Każde prawo jest z natury swej terytorialne, logiczną konsekwencją suwerenności jest stosowanie tylko prawa danego terytorium. Brak więc obowiązku stosowania prawa obcego; można je jednak stosować ze względów kurtuazji międzynarodowej, o ile nie będzie się to łączyć z uszczerbkiem dla władzy lub praw panującego i jego obywateli;

Fryderyk Karol von Savigny:

• Ostra i gruntowna krytyka teorii statutowej;

• Jest on twórcą teorii "siedziby" stosunku prawnego:

• "Siedzibę" stosunku prawnego stanowi obszar prawny, z którym dany stosunek jest najściślej związany, do którego ze względu na swą naturę (swój specjalny charakter) "należy", któremu "podlega". Jest to czynnik rozstrzygający o właściwości prawa;

• Prawo obowiązujące w "siedzibie" stosunku należy stosować bez względu na to, czy będzie to prawo własne, czy obce;

• Savigny wskazał wiele typowych powiązań, które winny być uznane za rozstrzygające o właściwości prawa. Przyjmował, że:

• a) Zdolność należy oceniać wg legis domicilii osoby, o którą chodzi;

• b) Prawa rzeczowe (i posiadanie) tak na ruchomościach, jak i na nieruchomościach podlegają prawu miejsca położenia rzeczy; 

• c) W zakresie zobowiązań stosować należy prawo miejsca wykonania zobowiązania (lex loci solutionis), z tym że pierwszeństwo przy ustalaniu tego miejsca powinno się przyznać wyraźnej lub dorozumianej woli stron;

• d) Sprawy spadkowe oceniać należy wg prawa miejsca zamieszkania spadkodawcy z chwili śmierci;

• e) W sprawach rodzinnych decydować powinno prawo miejsca zamieszkania męża lub ojca (jako głowy rodziny);

• f) Forma czynności prawnej podlega zasadniczo prawu miejsca jej dokonania (locus regit actum). Można jednak również dokonać czynności prawnej w formie wymaganej przez prawo, któremu podlega sama czynność;

• Savigny dostrzegł konieczność wprowadzenia ograniczeń w stosowaniu prawa obcego. Ograniczenia te ujął w dwie grupy:

• 1) Pierwszą stanowią "ustawy bezwzględnie wiążące", wchodzące w skład systemu prawnego obowiązującego w siedzibie sądu, które wymuszają swoją właściwość bez względu na to, jakiemu prawu podlega dany stosunek. Należą tu przepisy wprowadzające zakazy lub ograniczenia ze względów obyczajowych (np.: zakaz poligamii) lub z uwagi na dobro publiczne;

• 2) Do drugiej grupy zaliczał Savigny przepisy obcego prawa dotyczące instytucji nieznanych prawu obowiązującemu w siedzibie sądu (np.: przewidujące śmierć cywilną);

• Znaczenie doktryny Savigny'ego:

• a) Zaproponowanie nowej metody poszukiwania rozwiązań kolizyjnych, ujętej elastycznie i obrazowo (nawiązują do niej liczne współczesne kierunki w doktrynie pr. pryw. mn.);

• b) Wysunięcie na czoło indukcji;

• c) Zwrócenie uwagi na potrzebę badania istoty stosunków prawnych jako przygotowania do rozstrzygnięcia kolizyjnego;

• d) Zasada równorzędności systemów prawnych w procesie określania prawa dla danej sprawy właściwego;

Nowa szkoła włoska;

 

Koncepcje końca XIX i XX wieku:

- Nauka francuska;

- Teoria praw nabytych;

- Local Law Theory;

- Govermental Interest;

PPM - Budowa normy kolizyjnej

Wiedza prawnicza

PPM - Budowa normy kolizyjnej:

 

Normy kolizyjne nie regulują wprost (bezpośrednio) stosunku prawnego, lecz jedynie wskazują prawo jakiego państwa jest w danym wypadku właściwe (norma kolizyjna nie reguluje bezpośrednio stosunku prawnego, a jedynie go dotyczy);

 

Normy kolizyjne mają podobną budowę jak normy merytoryczne. Norma kolizyjna składa się z: Hipotezy, dyspozycji i Sankcji:

• 1) Hipoteza: Wskazuje na okoliczności zastosowania danej normy, stan faktyczny < ta część normy kolizyjnej nosi nazwę zakresu, i to on stanowi istotę hipotezy; 

• Zakres zawiera opis stypizowanej sytuacji faktycznej, do której dana norma się odnosi, np.: zdolność prawna, przedawnienie roszczeń, forma czynności prawnej, zawarcie małżeństwa, alimenty, zobowiązania, pr. rzeczowe, sprawy spadkowe;

Wg Trammera w hipotezie normy kolizyjnej znajduje się nadto tzw. baza faktyczna łącznika, która doprecyzowuje okoliczności zawarte w zakresie, np.: art. 10 ppm; baza faktyczna znajduje się tylko w niektórych normach, np.: wspólne zamieszkanie, wspólne obywatelstwo;

• 2) Dyspozycja: Składa się z nakazu (co do zasady) lub wyjątkowo zakazu zastosowania jakiegoś obszaru prawnego (zastosowania własnego lub obcego prawa). Nakazowi lub zakazowi towarzyszą takie zwroty jak: właściwe jest..., podlega..., stosuje się...; Dyspozycja składa się również z łącznika za pomocą którego następuje powiązanie danej sytuacji faktycznej wyrażonej w zakresie z określonym obszarem prawnym;

• Łącznik to kryterium wskazujące o jakiego państwa prawo chodzi. Wg Trammera łącznik zbudowany jest z określnika nominalnego oraz subokreślnika temporalnego;

• Określnik nominalny składa się z podstawy i dopełniacza:

• Podstawa - stanowią ją różnego rodzaju więzi, np.: miejsce zamieszkania, obywatelstwo, miejsce położenia, miejsce wykoniania;

• Dopełniacz - nam tą tą więź podstawy dopełnia, w szczególności przez użycie takich słów jak: spadkodawcy, matki, dziecka, małżonka, przysposabiającego itp.;

• Subokreślnik temporalny - precyzuje określnik pod względem czasowym. Nie zawsze jest wprost wyrażony w normie kolizyjnej; jeśli nie jest to trzeba go wyinterpretować w drodze wykładni przepisu, np.: prawo z chwili śmierci, z chwili urodzenia;

 

• Pojęcie subokreślnika temporalnego łączy się z pojęciem tzw. petryfikacji (usztywnienia) statutu - czasem jednak występują statuty zmienne - statut ten jest charakteryzowany przez użycie subokreślnika temporalnego typu: każdoczesne, każdorazowe,

 

• 3) Sankcja: póki co nie ma jednoznacznych poglądów na temat charakteru sankcji i tego jaka by ona miała być dla przepisów kolizyjnych. Same przepisy kolizyjne sankcji nie wskazują. Można się jej doszukać co najwyżej w KPC, gdzie jedną z funkcji tych przepisów - mających podwójny charakter - będzie nieważność postępowania poprzez zastosowanie niewłaściwego prawa;

 

• Statut - to prawo merytoryczne (właściwe) wskazane za pomocą określonego łącznika dla danego zakresu normy kolizyjnej. W zależności od zakresu normy statut można dookreślić za pomocą przymiotnika, np.: statut personalny, kontraktowy, rzeczowy;

Innymi słowy: Jeżeli mamy normę kolizyjną to mówimy o zakresie tej normy (hipoteza). Zakres tej normy za pomocą łącznika wskazuje nam określone prawo właściwe, gdzie to prawo właściwe określamy mianem statutu;

• W odniesieniu do tego statutu można mówić o 'zakresie' tego statutu, ale już tylko w potocznym tego słowa rozumieniu (czego ten statut dotyczy?). Np.: jeżeli mówimy o statucie rzeczowym, czyli o prawie właściwym wskazanym za pomocą normy kolizyjnej z art. 24 to możemy mówić, że zakres tego statutu rzeczowego obejmuje obszar czego dotyczy, co reguluje, czyli np.: zagadnienia powstania własności, treści własności, wygaśnięcia własności itp.

• Inny przykład - jeżeli mówimy o statucie personalnym osoby prawnej wskazanym za pomocą zakresu normy art. 9 par. 2, to mówimy, że zakres tego statutu obejmuje: powstanie osoby prawnej, odpowiedzialność za zob., stosunki pomiędzy wspólnikami, kwestie podejmowania uchwał itp.;

 

• Reasumując: Należy bezwzględnie umieć odróżniać zakres normy (wskazuje nam dany stan faktyczny) od zakresu statutu (obejmuje obszar tego co dany status reguluje);

PPM - Rodzaje norm kolizyjnych

Wiedza prawnicza

Rodzaje norm kolizyjnych - wyróżniamy 3 zasadnicze podziały norm kolizyjnych:

• 1) Normy zupełne i niezupełne:

• a) Normy zupełne: to te, które wskazują prawo właściwe dla danego stosunku prawnego, bez względu na to czy prawem tym jest prawo własne czy obce; Generalnie przeważają w zarówno w naszym ustawodawstwie jak i w ustawodawstwie innych państw; Np.: art. 9 par. 1;

• b) Normy niezupełne: z normą tą mamy do czynienia wówczas, gdy nie rozgranicza ona działania systemów prawnych w sposób całkowity; Normy niezupełne mogą mieć charakter norm:

• 1-stronnych - wskazują tylko okoliczności, w których należy zastosować (tylko) prawo własne obowiązujące w siedzibie organu orzekającego, np.: art. 10, art. 11 par. 2;

• 2-stronnych - wskazują sferę działania prawa częściowo własnego, a częściowo obcego, np.: art. 13 prawa lotniczego;

 

• 2) Normy pierwszego i drugiego stopnia;

• a) Normy pierwszego stopnia - rozgraniczają sfery działania praw merytorycznych różnych państw w przestrzeni;

• b) Normy drugiego stopnia (nadrzędne normy prawa pryw. mnr.) - rozgraniczają sfery działania norm kolizyjnych pierwszego stopnia różnych państw; 

• 3) Normy bezwzględnie i względnie obowiązujące;

• Jest to podział raczej sztuczny, wzbudzający kontrowersje, bo tak na prawdę to wszystkie normy są normami bezwzględnie obowiązującymi;

PPM - kwalifikacja pojęć prawnych

Wiedza prawnicza

PPM - kwalifikacja pojęć prawnych - przez kwalifikację należy rozumieć wykładnię wyrażeń określających zakres normy kolizyjnej, podejmowaną w celu ustalenia przesłanek jej stosowania. Istotą kwalifikacji jest rozwiązanie wątpliwości jakie wynikają z jakiegoś stanu faktycznego, co do tego, jakimi należy się kierować zasadami przy określaniu treści tych pojęć prawnych wtedy, gdy istnieje różnica między treścią nadawaną im przez normy kolizyjne państwa sądu a tą, którą im zakreśla obce prawo np.: definicja dziedziczenia. Kwalifikacja pojęć prawnych ma zatem rozwiązywać problem kolizji pojęć.

 

Wyciąg z wykładu (cytowanie dosłowne):

• Kwalifikacja wiąże się ściśle z wykładnią, a tak na prawdę dotyczy subsumpcji. Chodzi o to czy dany stan faktyczny podpada pod normę kolizyjną? albo inaczej: pod którą normę kolizyjną podpada dany stan faktyczny?

• Generalnie można powiedzieć, że problem kwalifikacji jest dość złożony, bo wiąże się to z różnie stosowaną terminologią, znaczeniem poszczególnych pojęć w poszczególnych systemach prawnych, brak jest jednorodności wewnętrznej;

• Największe problemy wiążą się z tym, że w kwalifikacji najbardziej wyraźnym elementem jest odszyfrowanie łącznika. Łącznik zawiera zabarwienia prawne i z odszyfrowaniem łącznika są problemy, ale również są problemy z odszyfrowaniem zakresu;

• Tak więc kwalifikacji dokonujemy nie tylko ze względu na zakres (np.: "separacja", "rozwód", "ubezwłasnowolnienie", "pełnomocnictwo"), ale też kwalifikacji będziemy dokonywać ze względu na łącznik: "miejsce położenia rzeczy", "miejsce zawarcia umowy";

• Częściej kwalifikacji dokonuje się ze względu na zakres, gdyż to zakres przedstawia najwięcej problemów, lecz może to być zakres z łącznikiem;

 

Źródła powstania problematyki kwalifikacji pojęć prawnych:

• a) Tym samym pojęciom w różnych systemach prawnych przypisuje się różne znaczenia 
  np. nasciturus, przedawnienie - inne znaczenie w różnych systemach;

• b) Występowanie instytucji nieznanych dla innych systemów (w pr. niemieckim umowy dziedziczenia są niedopuszczalne, w pr. francuskim - nie są dopuszczalne umowy o zrzeczenie się dziedziczenia);

• c) Odmienna ocena prawna na tle poszczególnych systemów prawnych tych samych zdarzeń i ich skutków (np.: zerwanie zaręczyn w jednych systemach prawnych pociąga za sobą odpowiedzialność z tytułu niewykonania umowy, wg innych może co najwyżej uzasadnić odpowiedzialność ex delicto);

Istnieją 4 podstawowe metody dokonywania kwalifikacji (metody kwalifikacyjne):

• 1) Kwalifikacja wg legis fori - propozycje kwalifikacji wg pr. merytorycznego obowiązującego w siedzibie sądu orzekającego. Koncepcja dominująca; wyjaśnienie pojęć prawnych według treści, jaką nadaje pojęciu system prawny obowiązujący w siedzibie władzy orzekającej;

• 2) Kwalifikacja wg legis causae - postulat kwalifikacji wg prawa merytorycznego wskazanego. Zwolennicy tej kwalifikacji opowiadają się za poddaniem kwalifikacji prawu wskazanemu przy użyciu łącznika występującego w normie kolizyjnej, o którą w danym przypadku chodzi; podlegające kwalifikacji wyrażenia należy więc pojmować w taki sposób, w jaki rozumiane są one w prawie merytorycznym rządzącym danym stosunkiem (prawie wskazanym);

• 3) Koncepcja kwalifikacji autonomicznej (metoda porównawcza autonomiczna) - twórca E. Rabel - zadaniem kwalifikacji jest ustalenie idei podstawowej danej instytucji prawnej przez porównywanie pokrewnych instytucji występujących w różnych systemach prawnych; normy kolizyjne należy traktować jako normy ponadnarodowe, uniwersalne. Element porównawczy wyznacza własne znaczenie słów i terminów; 

• 4) Kwalifikacja funkcjonalna - każe orzekać biorąc pod uwagę charakter stosunku prawnego i zgodnie z celem, który norma powinna spełniać; Z jednej strony metoda ta zakłada porównywanie (badania prawo-porównawcze) - wywodzi się z metody porównawczej, ale z drugiej strony, ma ona uwzględniać charakter, cel, funkcje oraz interes którym ma służyć dana instytucja; np.: Ubezwłasnowolnienie - jeśli uznamy, że celem jest ochrona majątku to można zastosować statut rzeczowy; jeśli chodzi o pozbawienie zdolności do czynności prawnych - zastosujemy statut personalny; jeśli zaś najistotniejsza jest opieka - wówczas w grę wchodzi statut opieki i kurateli;

Wyciąg z wykładu:

• Kwalifikacja (Subsumpcja stanu faktycznego pod zakres normy kolizyjnej): 

• Dotyczy przede wszystkim pojęć występujących w zakresie; 

• Niejednokrotnie będzie dotyczyła łącznika; 

 

• Źródła trudności kwalifikacyjnych: 

• Nadawanie różnego znaczenia tak samo brzmiącym wyrażeniom (np.: miejsce spełnienia zobowiązania); 

• Występowanie instytucji nieznanych (np.: prokura, zaręczyny); 

• Odmienna ocena prawna tych samych zdarzeń i ich skutków (np.: uprawnienia wdowy do majątku zmarłego męża); 

 

• Metody kwalifikacyjne: 

• 1) Wg lex fori (teoria panująca)

• pojęcia wyrażane w zakresie wg prawa merytorycznego państwa sądu;

• "deformacja" PPM; 

• 2) Wg lex causae:

• interpretacja pojęć wg prawa, któremu ten stosunek podlega;

• zarzut błędnego koła; 

• 3) Metoda porównawcza autonomiczna:

• sąd przeprowadza badania porównawcze; wskazuje cechy wspólne; subsumpcja; 

• 4) Metoda funkcjonalna:

• każe orzekać biorąc pod uwagę charakter stosunku prawnego i zgodnie z celem, który norma powinna spełniać;

PPM - kwestia wstępna

Wiedza prawnicza

PPM - kwestia wstępna - Kwestia wstępna jest zagadnieniem incydentalnym, ubocznym, które wyłoniło się już po ustaleniu prawa właściwego dla sprawy głównej. Kwestia wstępna oznacza odrębny względem sprawy głównej, samoistny stosunek (samoistną sytuację prawną), którego ocena wywiera wpływ na rozstrzygnięcie sprawy głównej. Kwestia wstępna ujawnia się dopiero po ustaleniu prawa właściwego dla sprawy głównej. Potrzeba rozstrzygnięcia kwestii wstępnej wynika z treści norm merytorycznych prawa właściwego dla sprawy głównej, które to normy uzależniają określone skutki prawne od istnienia jakiegoś stosunku podlegającego odrębnej ocenie kolizyjnoprawnej.

• Na przykład, jeżeli mamy rozstrzygać o prawach spadkowych wdowy po zmarłym cudzoziemcu, może wyłonić się wątpliwość co do tego, czy jej małżeństwo ze zmarłym było ważne.

• Kwestia wstępna występuje najczęściej w dziedzinie prawa rodzinnego i spadkowego, a także w zakresie prawa rzeczowego, gdzie badając przeniesienie prawa własności sprawdzamy, czy przedmiot był własnością zbywcy. Kwestią wstępną jest także ocena ważności umowy, której treścią jest poddanie się arbitrażowi.

Potrzeba dokonania oceny kwestii wstępnej może pojawić się zarówno wtedy, gdy prawem właściwym dla sprawy głównej - na podstawie norm kolizyjnych danego państwa - jest obcy system prawny, jak i wtedy, gdy sprawa główna podlega prawu merytorycznemu tego państwa, w którym dokonywana jest ocena. 

 

Sytuacja będzie wyglądała inaczej, gdy kwestia wstępna wyłoni się w trakcie stosowania do oceny sprawy głównej obcego systemu prawnego. W tym przypadku sporne jest, czy ustalenie prawa właściwego do rozstrzygnięcia kwestii wstępnej winno nastąpić na podstawie norm kolizyjnych legis fori (a więc norm kolizyjnych obowiązujących w siedzibie sądu), czy też na podstawie norm kolizyjnych zaczerpniętych z tego obcego systemu prawnego, któremu podlega sprawa główna.

• W doktrynie proponuje się dwa zasadnicze rozwiązania:

• 1) Rozstrzygnięcie kwestii wstępnej winno nastąpić na podstawie norm kolizyjnych legis fori, a więc norm kolizyjnych obowiązujących w siedzibie sądu - jest to pogląd dominujący;

• 2) Przy ocenie kwestii wstępnej stosować należy prawo wskazane przez normy kolizyjne legis causae, a więc normy kolizyjne wchodzące w skład systemu prawnego właściwego dla sprawy głównej (w tym przypadku będzie to obcy system prawny);

Należy wyróżnić jeszcze pojęcie tzw. kwestii cząstkowej > pojawić się ona może przy rozpatrywaniu sprawy głównej, jednakże nie podlega prawu właściwemu dla sprawy głównej. Wskazanie prawa właściwego dla kwestii cząstkowej następuje na podstawie odrębnej normy kolizyjnej. Chodzi tu zawsze o normę kolizyjną wchodzącą w skład tego systemu prawnego, ze strony którego następuje wskazanie prawa właściwego dla sprawy głównej. Chodzi tu zatem o normy kolizyjne obowiązujące w siedzibie sądu orzekającego (pojęcie kwestii cząstkowej nie było omówione na wykładzie);

PPM - odesłanie

Wiedza prawnicza

PPM - odesłanie - Organy każdego państwa zasadniczo stosują tylko własne prawo prywatne międzynarodowe; wyjątek zachodzi w przypadku odesłania. Normy regulujące odesłanie udzielają odpowiedzi na pytanie, jak należy postąpić przy określaniu prawa właściwego w sytuacji, gdy normy kolizyjne prawa wskazanego nie przewidują dla rozpatrywanego przypadku właściwości własnego prawa. Do odesłania dochodzi wtedy, gdy norma kolizyjna pr. pryw. mn. obowiązująca w państwie, w którym dokonywana jest ocena danego stosunku (norma kolizyjna prawa wskazującego), przewiduje w danym przypadku właściwość obcego prawa, a prawo to (mocą swej normy kolizyjnej) każe stosunek ów oceniać wg innego prawa.

 

Inna definicja odesłania: Odesłanie pojawia się wtedy, gdy norma kolizyjna systemu prawnego wskazanego przez normę kolizyjną państwa sądu nie aprobuje swego prawa jako właściwego dla rozstrzygnięcia wchodzącego w grę zagadnienia, lecz wskazuje inne prawo jako miarodajne. Wówczas normakolizyjna obcego państwa odsyła nas do innego systemu prawnego. 

 

Odróżnia się odesłanie zwrotne i dalsze:

• Odesłanie zwrotne występuje wówczas, gdy normy kolizyjne prawa wskazanego (prawa państwa B) przewidują w rozpatrywanym zakresie właściwość prawa wskazującego (prawa państwa A), prawo wskazane odsyła więc z powrotem do prawa wskazującego;

• Przykładem odesłania zwrotnego w polskiej ustawie może być jej art. 4 § 1: 
  § 1. Jeżeli prawo obce, wskazane jako właściwe przez ustawę niniejszą, każe stosować do danego stosunku prawnego prawo polskie, stosuje się prawo polskie.

• Odesłanie dalsze zachodzi wtedy, gdy wskazane obce prawo odsyła do jakiegoś innego systemu prawnego (ten z kolei może odsyłać do prawa następnego). Odesłanie dalsze staje się odesłaniem przyjętym, jeśli prawo pryw. mn. państwa, do którego nastąpiło odesłanie, przewiduje w rozpatrywanym przypadku właściwość własnego prawa.

• Przykładem odesłania dalszego - art. 4 § 2 ustawy:
  § 2. Jeżeli obce prawo ojczyste, wskazane jako właściwe przez ustawę niniejszą, każe stosować do danego stosunku prawnego inne prawo obce, stosuje się to inne prawo. 
  Poza tymi przypadkami ustawa nie uznaje odesłania. 

Odesłanie dalsze lub zwrotne może być odesłaniem częściowym, złożonym lub pełnym:

• Odesłanie pełne - z odesłaniem pełnym mamy do czynienia wówczas, gdy odesłanie następuje w takim samym zakresie, w jakim nastąpiło wskazanie (ze strony prawa wskazującego);

• Odesłanie częściowe - występuje w wypadku, gdy prawo wskazane odsyła do prawa wskazującego (odesłanie częściowe zwrotne) lub do prawa trzeciego (odesłanie częściowe dalsze) tylko w części zakresu normy kolizyjnej, na której podstawie nastąpiło wskazanie.

• Odesłanie złożone - zachodzi wtedy, gdy prawo wskazane samo nie uznaje się za właściwe, nie odsyła jednak do jednego systemu prawnego, lecz do dwu (lub więcej) systemów prawnych (odesłanie częściowe zwrotne i równocześnie częściowe dalsze lub odesłania częściowe dalsze do różnych systemów prawnych); 

• W przypadku odesłania złożonego jak i częściowego dochodzi wg Wieczorek do rozszczepienia statutu (statutem jest to prawo właściwe wskazane merytorycznie w normie kolizyjnej, a tu okazuje się, że tym prawem właściwym jest kilka praw);

Warto jeszcze odnotować, iż polska doktryna przyjęła koncepcję tzw. odesłania jednostopniowego - tak więc nie wchodzi w grę tzw. odesłanie zwrotne pośrednie - nie dojdzie do odesłania do prawa polskiego, jeśli nasza ustawa przewiduje w danym przypadku właściwość prawa państwa B, zaś normy kolizyjne państwa B odsyłają do prawa państwa C, z kolei zaś normy kolizyjne państwa C wskazują na prawo polskie jako właściwe dla rozpatrywanej sprawy. W przypadku odesłania dalszego, patrząc przez pryzmat odesłania jednostopniowego, następuje odesłanie tylko do prawa państwa trzeciego (C), wskazanego przez normy kolizyjne państwa odsyłającego (B), bez względu na to, czy zostanie przez normy kolizyjne państwa C przyjęte. Norm kolizyjnych państwa C nie uwzględnia się.

 

Odesłanie dwustopniowe - stosuje się w państwie A to prawo merytoryczne, jakie zostałoby zastosowane w państwie B, którego porządek prawny został wskazany jako właściwy przez normę kolizyjną państwa A;

PPM - prawo niejednolite

Wiedza prawnicza

PPM - prawo niejednolite - Jako prawo niejednolite traktowane jest prawo państwa, w którym bądź na jego różnych obszarach (np. w poszczególnych dzielnicach, kantonach czy republikach), bądź w różnych zakresach osobowych (np. ze względu na wyznanie lub pochodzenie) obowiązują odrębne zespoły norm merytorycznych. Niejednolitość prawa bywa przyczyną konfliktów interlokalnych (np.: międzydzielnicowych) lub interpersonalnych (międzyosobowych).

 

Definicja z wykładu - prawo niejednolite występuje, gdy na terenie danego państwa obowiązuje więcej niż 1 porządek prawny;

• Współcześnie niejednolitość ze względu na kryterium przestrzenne spotykamy m. in. w prawie GB, Kanady, Serbii i Czarnogóry;

• Niejednolitość o szerokim zasięgu istnieje w prawie St. Zjednoczonych. Obejmuje ona bowiem nie tylko normy merytoryczne, lecz również normy kolizyjne. Brak jest tam jednolitych, obowiązujących dla całego państwa norm rozstrzygających kolizje międzystanowe i międzynarodowe;

• Niejednolitość ze względu na kryterium osobowe (personalne) w naszych czasach występuje głównie w niektórych państwach azjatyckich i afrykańskich. Najczęściej obejmuje dziedzinę prawa rodzinnego i spadkowego. Najczęstszą podstawę zróżnicowania regulacji prawnej stanowi zaś czynnik wyznaniowy;

Jeżeli prawo wskazane przez normę kolizyjną prawa prywatnego międzynarodowego jest niejednolite nasuwa się pytanie, który spośród wchodzących w grę zespołów norm merytorycznych należy w danym przypadku zastosować. Wyraźną wskazówkę w tej mierze zawiera art. 5 naszej ustawy: Jeżeli w państwie, którego prawo jest właściwe, obowiązują różne systemy prawne, prawo tego państwa rozstrzyga, który z tych systemów stosować należy. Rozstrzygające znaczenie mają więc wewnętrzne normy kolizyjne (kompetencyjne) państwa, o którego prawo chodzi.

 

W braku rozstrzygnięcia w prawie państwa, którego prawo jest właściwe lub gdy ustalenie tego rozstrzygnięcia okaże się niemożliwe, sędzia polski powinien zastosować ten system prawny wchodzący w skład prawa właściwego, który jest najściślej związany z ocenianym stosunkiem.

 

W nielicznych jedynie przypadkach, i to wyłącznie w zakresie konfliktów interlokalnych, rozstrzygnięcia można poszukiwać w samej normie kolizyjnej pr. pryw. międzynarodowego (por. art. 28 ppm), z normy tej bowiem może niekiedy wprost wynikać, który z zespołów norm merytorycznych prawa właściwego, będącego prawem niejednolitym należy stosować.

PPM - zmiana statutu

Wiedza prawnicza

PPM - zmiana statutu - Polega na zmianie powiązania określonego stanu faktycznego z określonym obszarem prawnym, a w konsekwencji prowadzi to do zmiany prawa merytorycznego właściwego dla rozstrzygnięcia danej sprawy. Zmiana statutu nie jest uregulowana w ustawie;

 

Przyczynami zmiany statutu mogą być:

• 1) Konflikty intertemporalne - polegają na zmianie miarodajnych dla określonego zakresu norm kolizyjnych obowiązujących na danym obszarze wskutek:

• a) wejścia nowych norm kolizyjnych;

• b) przesunięcia granic państwowych;

• c) zastąpienia łącznika podstawowego (głównego) łącznikiem posiłkowym;

Rozwiązanie tych konfliktów intertemporalnych odbywa się na takich zasadach jakie zostały przyjęte w przepisach wprowadzających KC (stosuje się odpowiednio reguły prawa przechodniego ukształtowane na użytek stosunków cywilnoprawnych i występujących w obrębie tych stosunków konfliktów intertemporalnych);

 

• 2) Konflikty ruchome - polegają na zmianie okoliczności wyrażonych w łączniku normy kolizyjnej, głównie poprzez aktywność stron, np.::

• a) zmiana miejsca położenia rzeczy ruchomej;

• b) zmiana obywatelstwa;

• c) zmiana miejsca zamieszkania;

 

Przy rozwiązywaniu konfliktów ruchomych doniosłą rolę pełni subokreślnik temporalny w normie kolizyjnej. Istnieją przepisy, które określając właściwość prawa, wskazują za pośrednictwem subokreślnika temporalnego normy kolizyjnej miarodajną chwilę (np.: art. 17 par. 2, art. 18, art. 34 ppm). Pozbawiają one znaczenia wcześniejsze powiązanie stosunku (sprawy) z określonym obszarem prawnym oraz odmawiają znaczenia powiązaniu późniejszemu;

 

Istnieją też przepisy, które wyraźnie przewidują właściwość każdoczesnego prawa (np.: art. 17 par. 1);

 

W zależności od tego, jak ujęty jest subokreślnik temporalny normy kolizyjnej, zwykło się wyróżniać statut niezmienny (norma precyzuje wówczas chwilę miarodajną dla określenia prawa właściwego) lub zmienny (mamy z nim do czynienia w wypadku właściwości każdoczesnego prawa);

 

Pojawia się jednak pytanie jak w omawianych przypadkach postępować w braku wyraźnego unormowania w przepisach? W doktrynie przyjmuje się stanowisko, że kierować się powinno albo zasadą właściwości każdoczesnego statutu dla zdarzeń, jakie miały miejsce w okresie powiązania z tym statutem albo zasadą praw nabytych; 

• 1) Zasada właściwości każdoczesnego statutu ta ma jak gdyby dwie strony - pozytywną i negatywną:

• a) Jej stronę pozytywną określa się mianem natychmiastowego lub bezpośredniego oddziaływania na dany stosunek nowego statutu. Oznacza to, iż nowy statut ma w zasadzie pełną swobodę działania w swoim przedziale czasowym. Może więc przewidywać wygaśnięcie praw i sytuacji powstałych pod dawnym statutem, może też nadawać owym prawom lub sytuacjom odmienną treść lub zakres niż ten, jaki miały poprzednio;

• b) Z kolei stronę negatywną omawianej zasady ujmuje się w postaci zakazu wstecznego działania nowego statutu, a więc wkraczania nowego statutu na teren dawnego w odniesieniu do oceny zdarzeń, jakie nastąpiły w okresie właściwości statutu dawnego;

• 2) Zasada praw nabytych - prawa nabyte pod rządami starego statutu nadal zachowują swoją moc, gdy na skutek zmiany powiązania stanie się właściwy inny system nieprzewidujący nawet powstania tego prawa;

PPM - obejście prawa

Wiedza prawnicza

PPM - obejście prawa - w pr. pryw. mn. polega na takim zachowaniu się strony, które to zachowanie zmierza do zmiany powiązania pewnego stanu faktycznego z określonym obszarem prawnym w celu uniknięcia skutku stosowania tego prawa z określonego obszaru prawnego;

 

Strona, stosując instytucje obejścia prawa, zmierza do zmiany okoliczności wyrażonych w łączniku w sposób sztuczny. Celowo i rozmyślnie zmienia np.: miejsce zamieszkania, obywatelstwo lub wyznanie, tak aby zmiana stanu faktycznego mogła wiązać się z korzystną dla niej zmianą powiązania z określonym obszarem prawnym;

 

Obejście prawa polega więc na wyszukaniu sobie systemu prawnego fori zawierającego pożądany łącznik, poprze kreację stanu faktycznego w zakresie, na który strony mają wpływ np. miejsce zamieszkania, wyznanie. Istnieją 4 elementy obejścia prawa:

• 1) przepis prawny, którego zastosowania uniknięto;

• 2) inny zastosowany przepis prawny w to miejsce;

• 3) czynność obejścia prawa - układanie stosunku faktycznego;

• 4) zamiar obejścia prawa (trudność ustalenia).

Generalnie obejście prawa jest działaniem zakazanym już od czasów rzymskich, a przeciwdziała się temu w postaci skutku, że w razie stwierdzenia obejścia prawa, prawo wskazane jako właściwe znajduje zastosowanie. Chodzi tu oczywiście o prawo wskazane jako właściwe w normalnym toku rzeczy czyli w sytuacji zanim nastąpiły działania zmierzające do zmiany okoliczności wyrażonych w łączniku (przyjmujemy statut przed zmianą);

 

Przykład obejścia prawa podany na wykładzie: Polak się rozwiódł i przyszło na to, że będzie musiał płacić alimenty. Aby ich nie płacić przeszedł na muzułmanizm;

 

Warto jednak zauważyć, iż ETS zaakceptował obejście prawa - uznał, że jest wszystko w porządku dopóki to obejście prawa jest zgodne z Traktatem (działanie jednostki jest działaniem zgodnym z Traktatem - nie można wówczas twierdzić, że zachodzi obejście prawa, choćby faktycznie strona obchodziła przepisy ppm);

 

PPM - klauzula porządku publicznego

Wiedza prawnicza

PPM - klauzula porządku publicznego - polega na zakazie zastosowania określonego prawa merytorycznego wskazanego normą kolizyjną jako właściwe, przez wzgląd na sprzeczność tego prawa z podstawowymi zasadami porządku prawnego państwa w którym to prawo miałby być stosowane. KPP jest swoistą "klapą bezpieczeństwa" i formą ochrony przed trudnymi do akceptacji skutkami właściwości obcego prawa.

 

KPP jest powszechnie przyjmowana na świecie. W Polsce przewiduje ją art. 6 ppm. W myśl tego przepisu "prawa obcego stosować nie można, jeżeli jego stosowanie miałoby skutki sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP";

 

Pojęcie porządku prawnego jest pojęciem blankietowym i elastycznym. Konkretnie można je ujmować jedynie ze stanowiska tego państwa, którego prawo posługuje się klauzulą, i tego momentu czasowego, w którym się na nią posługuje (względność pojęcia porządku publicznego oraz jego zmienność w przestrzeni i czasie);

 

KPP kieruje się przeciwko obcemu prawu merytorycznemu, pretendującemu do roli prawa właściwego, nie zaś przeciwko obcym normom kolizyjnym, dopuszczonym do głosu przez normy własnego prawa pryw. mn.;

 

Powołanie się na KPP nastąpić może zasadniczo tylko ze względu na własny porządek prawny;

 

Przy powołaniu się na KPP należy brać pod uwagę nie ogólne różnice pomiędzy wskazanym przez nasze normy kolizyjne obcym prawem merytorycznym a prawem własnym, ale rezultaty, do jakich prowadzi zastosowanie w rozpatrywanej sprawie prawa obcego. Należy zbadać do jakich skutków w danym przypadku prowadziłoby zastosowanie prawa obcego. Niekiedy, mimo znacznych różnic pomiędzy normami własnymi a obcymi, rezultat zastosowania tych ostatnich będzie podobny do wyniku, jaki dałoby zastosowanie norm własnych. Aby KPP miała zastosowanie musi zachodzić sprzeczność wyniku zastosowania prawa obcego z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP;

 

Z punktu widzenia stron zainteresowanych można wyróżnić działanie klauzuli dozwalające i zakazujące:

• 1) Działanie dozwalające klauzuli zachodzi wtedy, gdy strona dzięki zastosowaniu klauzuli osiąga więcej, niż osiągałaby, gdyby zastosowano (właściwe) prawo obce;

• 2) Działanie zakazujące klauzuli polega zaś na tym, że na skutek działania klauzuli wprowadza się ograniczenie nieznane obcemu prawu właściwemu, co oczywiście pogarsza położenie strony - strona uzyska mniej aniżeli uzyskałaby, gdyby zastosowano prawo właściwe;

Ze stanowiska własnego prawa działanie klauzuli może być pozytywne lub negatywne:

• 1) O działaniu pozytywnym mówimy wtedy, gdy w miejsce wyłączonej normy obcej stosuje się normę własnego prawa (Wieczorek na wykładzie powiedziała, że obcy przepis wyłączamy, ale na jego miejsce wstawiamy inny też obcy przepis);

• 2) Natomiast o działaniu negatywnym klauzuli mówimy wtedy, gdy skutki klauzuli ograniczają się do wyłączenia obcej normy, bez wprowadzenia w to miejsce normy własnego prawa (np.: w miejsce wyłączonej obcej normy szczególnej może wejść w grę obca norma ogólna) (Wieczorek na wykładzie powiedziała: zasadą jest działanie negatywne, które polega na tym, że wyłączamy obcy przepis nie wstawiając nic w zamian);

PPM - dostosowanie

Wiedza prawnicza

PPM - dostosowanie - Zastosowanie normy kolizyjnej doprowadza niekiedy do tego, że według jej wskazania właściwy staje się nie jeden system prawny, lecz dwa lub więcej. Jeżeli treść norm merytorycznych należących do owych dwu lub więcej systemów prawnych nie jest jednakowa, powstaje problem jak postąpić, by osiągnąć słuszne rozstrzygnięcie prawne. Rozwiązanie stanowi tu dostosowanie, które polega na dążeniu do stworzenia na podstawie wskazanych przez normę kolizyjną przepisów prawnych jednolitej całości tak, jakby normy w grę wchodzące należały do jednego systemu prawnego. Zadaniem sędziego jest zatem dokonanie syntezy wskazanych przez normę kolizyjną przepisów.

 

Innymi słowy celem dostosowania jest usuwanie sprzeczności lub co najmniej braku harmonii między normami należącymi do różnych systemów prawnych utrudniających lub uniemożliwiających ich stosowanie. Dostosowanie może w szczególności polegać na stworzeniu swoistej syntezy norm wchodzących w skład różnych systemów prawnych, tak jakby pochodziły od jednego ustawodawcy.

 

Jeżeli jednak między stykającymi się systemami prawnymi zachodzi sprzeczność wykluczająca możliwość syntezy, konieczna staje się rezygnacja z zastosowania właściwych norm merytorycznych. Trzeba je zastąpić normą merytoryczną prawa pryw. mn. sformułowaną na użytek konkretnego przypadku przez sędziego. Ona też stanowić będzie podstawę rozstrzygnięcia.

7

---