1. Pojęcie prawa cywilnego.

Prawo cywilne jest prawem regulującym stosunki majątkowe i niemajątkowe. Z przewagą tych majątkowych. Występują stosunki niemajątkowe np.: dobra osobiste. W stosunkach tych będących sferą zainteresowania prawa cywilnego np. podmioty , którymi są:

1. osoby prawne,

2. fizyczne (innych w zasadzie nie ma),

3. mogą występować jeszcze ułomne osoby prawne

2. Zakres prawa cywilnego.

W prawie cywilnym występuje równorzędność stron inna niż w prawie administracyjnym . Gdy istnieje wątpliwość czy sprawa należy do prawa cywilnego czy administracyjnego zbiera się kolegium kompetencyjne, rozstrzygające czy należy to do sadu czy do organu administracyjnego.

Zakresem prawa cywilnego jest kodeks składający się z czterech ksiąg:

• I księga to część ogólna prawa cywilnego

• księga II to własność i inne prawa rzeczowe

• księga III to zobowiązania

• księga IV to spadki

3. Zasady obowiązujące w prawie cywilnym.

1. zasada ochrony osoby ludzkiej w tym sensie, że każdy człowiek jest podmiotem określonych praw bez względu na płeć i narodowość

2. równość wobec prawa

3. prawo podmiotowe (system prawa cywilnego gwarantuje istnienie praw podmiotowych ustawowo regulowanej treści)

4. autonomia woli stron

5. zasada swobody umowy stron

6. ochrona dobrej wiary ( w sensie subiektywnym)

7. jednakowa ochrona wszelkiej własności

8. odpowiedzialność za długi całym majątkiem

9. odpowiedzialność za szkodę

10. ochrona dziedziczna

11. ochrona dóbr nie materialnych

12. jedność prawa cywilnego

13. ochrona praw podmiotowych jednostki przez niezawisłe sądy

14. ochrona rodziny

4. Zasady współżycia społecznego - tzw. klauzule generalne mające charakter reguł moralnych i norm społecznych, których każdy musi przestrzegać. Do tych zasada należą przepisy kodeksu cywilnego

Przepisy k.c. w ????? art. nawiązują do zasad współżycia społecznego: czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego jest nieważna.

(art. 1008 dotyczy prawa spadkowego, dotyczy wydzierżawienia)

5. Normy prawa cywilnego - składaj się hipoteza, dyspozycja, sankcja.

6. Definicje ustawowe, przepisy odsyłające, fikcje prawne. Przepis to zawarta w artykule wypowiedź:

Definicje ustawowe , które określają znaczenie określonych pojęć rzeczy- przedmiotów materialnych

Przepisy odsyłające powołujące się na inne przepisy i nakazy, ich stosowanie np.: art.604- do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży

Fikcje prawne - podobne do przepisów odsyłających np. art. 1020 (spadkobierca, który odziedziczył spadek wyłączony jest tak jakby nie żył)

Odpowiednie stosowanie przepisów oznacza 3 możliwości:

• nie stosuje się przepisów np. o cenie, nie ma ceny jest wartość

• niektóre przepisy stosujemy wprost np. o renkoimi

• stosujemy z odpowiednimi modyfikacjami

7.Przepisy bezwzględnie obowiązujące i względnie obowiązujące.

Są przepisy bezwzględnie obowiązujące, to te przepisy, których zastosowanie wolą stron nie może być zmienione lub wyłączone.

art.119 - „Terminy przedawnienia nie mogą być skracane lub ........

Są przepisy względnie obowiązujące pozostawiają stronom swobodę i mają zastosowanie wówczas, gdy strony danego stosunku nie uregulowały.

art.455 - „Jeżeli termin świadczenia ........

Są także przepisy będące regułami interpretacyjnymi, które określają dane pojęcia.

art.70 par.1 - „W razie wątpliwości...”Są przepisy:

• uniwersalne obowiązujące na terenie całego kraju;

• partykularne „juse partykulum” obowiązujące na danym terenie.

• przepisy prawa miejscowego np.. Rada Gminy , podejmuje uchwały.

Istnieje kolizja norm prawnych w przestrzeni , gdy stosuje się przepisy krajowe lub innego państwa. Te kolizję rozstrzyga Prawo Prywatne Międzynarodowe z 1965r. (Małżeństwo na terenie Francji , rozwód na terenie Polski).

8.Vacatio legis.

Zasięg czasowy norm prawnych. VACATIO LEGIS.

VACATIO LEGIS to okres między ogłoszeniem aktu normatywnego ustawy a jej wejściem w życie.

9.Utrata mocy obowiązujących przepisów.

Przepis przestaje obowiązywać (utrata mocy obowiązującej przepisów):

1. gdy zostanie uchylony przez przepis późniejszy tzn. klauzule deregacyjne zawarte zwykle w przepisach. (ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami uchyliła ustawę o gospodaro-waniu gruntami i wywłaszczeniu mieszkańców).

2. w skutek wydania przepisu późniejszego regulującego dany stosunek odmiennie (ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą).

3. w skutek upływu czasu na jaki przepis został wydany.

10.Zasady prawa międzyczasowego.

Może być kolizja norm prawnych w czasie i tę kolizję rozstrzygają przepisy prawa międzyczasowego tzw. przepisy intertemoralne (międzyczasowe).

Przepisy prawa międzyczasowego są zawarte w przepisach międzyczasowych.

art.3 - „Ustawa nie ma mocy wstecznej....” - ten artykuł statuuje zasadę niereproakcji czyli nie działania prawa wstecz. !!!!!!!!!

Może być moc wsteczna wykładni.

Kolizja norm prawnych w czasie występuje wówczas, gdy dany stosunek cywilno-prawny powstał pod rządami dawnej ustawy, ale jego realizacja nastąpiła pod rządami nowej ustawy. Wówczas obowiązują 2 zasady:

1. bezpośredniego działania ustawy nowej art. 5 k.r.i o

2. dalszego działania ustawy dawnej art.26 przepisów wprowa-dzających k.c.

Są szczególne zasady wynikające z przepisów prawa międzyczaso-wego np. art.38.

11.Stosowanie prawa cywilnego.

To działalność organów państwowych polegające na ocenie konkretnego stosunku prawnego, który wg obowiązujących przepisów stał się przedmiotem rozstrzygnięcia.

Stosowanie przepisów prawa cywilnego należy do sądów, ale także do organizacji administracyjnych.

W stosowaniu prawa cywilnego obowiązują pewne luzy decyzyjne - Sąd ma możliwość oceny stosunku prawnego, w organach administracji tzw. uznanie administracyjne.

12.Rodzaje wykładni.

Wykładnia - to ustalenie, rzeczywistego sensu normatywnego, czyli treści przepisu ze względu na podmiot obowiązującej wykładni rozróżniamy następujące jej rodzaje:

• wykładnię autentyczną (pochodzącą od organu, który wydał przepis np. minister)

• wykładnię legalną (dokonywaną przez organ uprawniony do ustalania wiążącej wykładni

• wykładnia praktyczna dokonywana przez sądy

• wykładnia doktrynalna (dokonywana przez naukę prawa)

13.Metody wykładni. Ze względu na metody wyróżniamy

• Wykładnię systemowa wynikająca z faktu, że dany przepis jest częścią określonego systemu, przy tej wykładni uwzględnia się nadrzędność przepisów konstytucyjnych

• wykładnię językową (gramatyczną)- analiza samego tekstu

• wykładnię logiczną- w drodze wnioskowania wyróżniamy jej 3 rodzaje

- argumenty a mayory at minus” - „komu wolno czynić więcej temu wolno czynić mniej, a kto jest zobowiązany do większego to tym bardziej jest zobowiązany do mniejszego” np. art.149

- „argumentum a minori at majus” - „komu nie wolno czynić temu nie wolno czynić tym bardziej więcej” art.147

- „argumentum a contrario” - wnioskowanie sprzeciwieństwa art. 83 par. 1 zdanie 1 - nie ważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru...

• wykładnia funkcjonalna - stanowiąca dyrektywy interpretacyjne wynikające z funkcji jaką spełnia określony przepis - uwzględnia się tu ratiolegis określonego przepisu, to wykładnię nazywamy teologiczną.

14.Wyniki wykładni.

• Rozszerzająca, gdy ustawodawca powiedział mniej niż chciał;

• Ścieśniająca - odwrotnie: nie można stosować wykładni rozszerzającej

• Derogująca, jeżeli w wyniku wykładni się ustala sprzeczność pomiędzy przepisami - autynomia norm (przepisów).

Jeżeli żadnego przepisu, to istnieje luka w prawie.

Luki w prawie są zjawiskiem częstym.

15.Analogia.

• Analogia (legis) z ustawy - dotycząca sytuacji gdy oddajemy w wieczyste użytkowanie grunt (nie było najmu ani dzierżawy);

• Analogia (juris) z prawa - dotycząca sytuacji gdy stosuje się różne przepisy.

16.Elementy stosunku cywilnoprawnego.

Stosunek cywilno-prawny to stosunek społeczny regulowany przez prawo cywilne o charakterze powinnościowym i wg zasady równości podmiotów

Elementy stosunku cywilno-prawnego:

1. podmiot

2. Przedmiot

3. uprawnienia

4. obowiązki

ad.1) Podmiotami stosunku cywilno-prawnego są osoby fizyczne i osoby prawne, mogą być jeszcze tzw. ułomne osoby prawne.

Wyróżnia się pojęcie stron (po jednej stronie może być więcej podmiotów).

ad.2) Przedmiot stosunku cywilno-prawnego - to jest zachowanie się ludzi + obiekty , których to zachowanie dotyczy (występuje tu pojęcie rzeczy).

Ad.3) Treść stosunku cywilno-prawnego - to jest treść stosunku prawnego.

Uprawnienie - jednej strony odpowiada obowiązek drugiej strony. Czasami uprawnienie jest jednocześnie obowiązkiem (władza rodzicielska).

17.Zdarzenia cywilnoprawne - to są fakty z którymi norma prawna wiąże powstanie, zmianę lub ustanie stosunku cywilno-prawnego. Są zdarzenia w ścisłym tego słowa znaczeniu niezależne od woli ludzkiej (upływ czasu, np. urodzenie, śmierć) i działania które są wynikiem woli.

Działania dzielimy na:

• czynności zmierzające do wywołania skutków prawnych i inne czyny;

• orzeczenia sądowe;

• akty administracyjne.

18.Orzeczenia konstytutywne (o zniesieniu współwłasności).

Wśród orzeczeń sądowych występuję orzeczenia stwierdzające obowiązek oświadczenia woli i wskutek tego zastępujące to oświadczenie woli - art. 64, art. 1047 kpc.

19.Akty administracyjne.

Akt administracyjny jest to jednostronne władcze oświadczenie organu administracji dotyczące sytuacji prawnej okreslonego adresata np. decyzja o wywłaszczeniu, zezwolenie Ministra Spraw Wewnętrznych .

Organy administracyjne zobowiązane są honorować orzeczenia sądowe. Obowiązuje w prawie cywilnym reguła, że Sądy nie są uprawnione do kwestionowania decyzji administracyjnych.

Wyjątek tu obowiązujący: w jakim wypadku mogą kwestionować? - gdy decyzja została wydana przez organ niekompetentny lub bez zachowania jakiejkolwiek procedury „non egzistance” decyzje nieistniejące np. gdy organ gminy ustanowił służebność gruntu -organ nie ma uprawnień do ingerencji w sferę własności.

np. też art. 160 kpa - jest pozwolenie na budowę, ale organ nadrzędny stwierdził nieważność - to art. 160 otwiera drogę odszkodowawczą.

Czyny:

• zgodne z prawem - mające postać zdarzenia cywilno-prawnego powodujące przerwę biegu przedawnienia np. uznanie roszczenia.

• Niezgodne z prawem - tzw. czyny niedozwolone.

20.Pojęcie prawa podmiotowego - to wynikająca ze stosunku cywilno-prawnego sfera możliwości postępowania w określony sposób przyznana i zabezpieczona przez normę prawną np. własność.

21.Pojęcie normatywne prawa podmiotowego jest postacią nadrzędną wobec uprawnień i roszczeń. Np. własność, uprawnienie - wycinki prawa (prawo do rozporządzania rzeczą, uprawnienie -wycinek prawa.

Roszczenia - możliwość żądania od określonego podmiotu określonego zachowania się np. zapłata.

Zarzuty - powodujące ubezskutecznienie dochodzenia przejściowo lub definitywnie (zarzut zatrzymania - oddam nieruchomość kiedy pan odda mi pieniądze).

22.Rodzaje praw podmiotowych.

Są prawa podmiotowe:

• bezwzględnie skuteczne wobec wszystkich „erga omnes” np. prawa rzeczowe, prawa osobiste;

• względnie skuteczne tylko wobec oznaczonej osoby lub osób „inter partners”- niektóre prawa z natury względna mają roszczenia skuteczności np. art. 690 wynajem

23.Prawa podmiotowe bezwzględne i względne.

• podmiotowe bezwzględne- prawo skuteczne przeciwko każdej osobie. Korelatem tego prawa są obowiązki obciążające wszystkich, a nie oznaczony podmiot. Treścią obowiązków jest nienaruszenie prawa podmiotowego, a więc niepodejmowanie żadnych czynności, które mogły naruszyć (prawo własności art. 140 k.c., osobiste, rzeczowe, do spadku

• podmiotowe względne- prawo podmiotowe posługujące tylko względem oznaczonej osoby. Korelatem jest obowiązek określonego zachowania się, które polega bądź na działaniu, bądź na zaniechaniu działania (wierzytelność)

24.Prawa podmiotowe akcesoryjne

Rodzaje praw podmiotowych:

• prawa majątkowe

• prawa niemajątkowe

w zależności od tego czy ich istnienie jest uwarunkowane interesem majątkowym

np. majątkowe to wszelkie prawa rzeczowe

np. niemajątkowe są to prawa osobiste, rodzina;

• zbywalne - w zależności od tego czy można je przenieść na inną osobę

• niezbywalne.

Większość praw podmiotowych jest prawami zbywalnymi.

Niezbywalne prawa należą do wyjątków: np. niezbywalne prawa majątkowe art. 254, służebność osobista (np. darowizna z zamieszkaniem).

25.Nabycie pierwotne i pochodne.

NABYCIE, ZMIANA I WYGAŚNIĘCIE PRAW PODMIOTOWYCH

1. nabycie pierwotne (nabycie majątkowe - dotyczy np. nabycia w drodze art. 172, zasiedzenie lub zawłaszczenia art. 171)

2. nabycie pochodne - występuje wówczas, gdy przesłanką nabycia jest istnienie tego samego prawa u innej osoby (np. dziedziczenie).

3. Przy nabyciu pochodnym obowiązuje zasada, że nabywca nie może nabyć więcej praw niż miał poprzedni.„nemo plus juris” - nie więcej

Wyjątki od tej zasady.

I. Wyjątek.

Nabycie własności rzeczy ruchomej od osoby nieuprawnionej do rozporządzania nią.

II. Wyjątek.

W wyniku działania rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych art. 5 i następnie ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

RĘKOJMIA polega na tym, że jest:

1. stan prawny jest rzeczywisty

2. stan prawny wynikający z księgi wieczystej

RĘKOJMIA polega na tym, że jeżeli osoba 3 nabywa własność nieruchomości w zaufaniu do księgi wieczystej, to staje się właścicielem choćby zbywca nim nie był.

III. Wyjątek.

Nabycie na podstawie czynności pozornej art. 83§2.

IV. Wyjątek.

Nabycie spadku przez osobę, która miała postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, chociaż zbywca nie był spadkobiercą art.1028

26.Nabycie pod tytułem ogólnym i szczególnym.

Przy nabyciu praw podmiotowych występuje sukcesja uniwersalna tj. pod tytułem „ogólny” i sukcesja singularna tj. pod tytułem „szczególny”.

• sukcesja singularna - gdy przedmiotem nabycia jest jedno lub kilka określonych praw.

• sukcesja uniwersalna - przy dziedziczeniu gdzie nabywa się ogół praw i obowiązków.

Czasami przedmiotem nabycia będzie „expektatywa prawa” tzw. prawa podmiotowe tymczasowe. Występuje to wówczas, gdy zbywca ma jedynie uprawnienie nabycia określonego prawa podmiotowego ale jeszcze go nie nabył.

27.Nadużycie prawa podmiotowego - występuje wówczas, gdy jego wykonywanie mieści się w formalnie w granicach danego prawa, ale pozostaje w sprzeczności ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem lub zasadami współżycia społecznego art.5.

Przy nadużyciu prawa podmiotowego konieczne jest zachowanie następujących przesłanek.

- umiar i ostrożność w stosowaniu tej instytucji;

- nie korzystanie z tej instytucji gdy jest interes nadrzędny np. przy ustaleniu praw stanu cywilnego;

- obowiązek przestrzegania zasad współżycia społecznego również na osobach prawnych;

- nie może się powoływać na zasady współżycia społecznego osoba, która sama tych zasad nie przestrzega art. 231 ;

- wszechstronne wyjaśnienie sprawy.

28.Podmioty stosunku cywilnoprawnego.

Są 2 rodzaje podmiotów:

- osoby fizyczne

- osoby prawne tzw. twory, którym prawo nadaje osobowość.

29.Zdolność prawna - to jest własność bycia podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego.

ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH - to możliwość nabycia w drodze czynności prawnych własnym działaniem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego.

OSOBY FIZYCZNE

Osoba fizyczna ma zdolność prawną od chwili urodzenia art. 8.

Fakt urodzenia z domniemaniem, że urodziło się żywe jest decydujące przy dziedziczeniu.

Ograniczenie w zdolności prawnej np. cudzoziemiec w określonych przypadkach nie może być podmiotem praw i obowiązków, wynika to z własności nieruchomości.

Art. 8 - został zmieniony dot. nascitulus - dziecko poczęte, lecz nie urodzone(w niektórych przypadkach ma zdolność prawną) - art. 927§ 2 - dziedziczy spadek, może być zapisobiercą - art. 972, można uznać dziecko nienarodzone, ma określone roszczenia odszkodowawcze np. art. 446.1, np. po zmarłym ojcu.

30.Co ma wpływ na zdolność prawną.

- brak zdolności do czynności prawnych art. 148k.r.

- wiek - brak pełnoletności;

- ubezwłasnowolnienie, choroba psychiczna, niedorozwój psychiczny;

- obywatelstwo;

- wyrok karny;

31.Zdolność do czynności prawnych.

może być:

- pełna

- ograniczona

- brak zdolności do czynności prawnych

32.Co wpływa na zdolność do czynności prawnych.

- wiek

- ubezwłasnowolnienie

pochodnymi elementami są również:

- ustanowienie doradcy finansowego w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie;

- zawarcie przez kobietę małżeństwa (np. 16-letnia kobieta zawiera małżeństwo).

33.Ubezwłasnowolnienie.

1. ubezwłasnowolnienie całkowite;

- ukończenie 13 lat;

- stan określony w art.. 13§1 (choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy, pijaństwo, narkomania);

- niemożność kierowania swym postępowaniem.

Dla całkowicie ubezwłasnowolnionego ustanawia się opiekuna.

2. ubezwłasnowolnienie częściowe.

- pełnoletność;

- stan określony w art. 16§1;

- potrzebna pomoc w prowadzeniu spraw;

- brak podstaw do ubezwłasnowolnienia całkowitego.

Dla częściowo ubezwłasnowolnionego ustanawia się kuratora.

I jedno i drugie ubezwłasnowolnienie musi być celowe tzn. służyć osobie, która ma być ubezwłasnowolniona.

Przeprowadza się w specjalnym trybie art. 544 - 560 kpc. Postępowanie ubezwłasnowolniające.

• jest potrzebna opinia biegłych (największe problemy są gdy w grę wchodzi pijaństwo, narkomania, czy marnotrawstwo) stanowią podstawę ubezwłasnowolnienia gdy są symptomami zaburzeń psychicznych.

34.Pełna zdolność do czynności prawnych - art. 11 - mają osoby pełnoletnie i nieubezwłasnowolnione. Wcześniej może uzyskać pełnoletność, a zarazem i pełną zdolność do czynności prawnych dziewczyna, która w oparciu o zezwolenie sądu wyjdzie za mąż pod warunkiem jednak, że ukończyła 16 lat

35.Brak zdolności do czynności prawnych - art. 12 - mają osoby, które nie ukończyły 13 lat, lub są ubezwłasnowolnione całkowicie. Mogą jedynie zawierać umowy w drobnych sprawach życia codziennego np. drobne zakupy

36.Ograniczona zdolność do czynności prawnych - mają osoby, które:

- ukończyły 13 lat, lecz nie są pełnoletnie;

- są ubezwłasnowolnione częściowo;

- gdy ustanowiony został doradca tymczasowy.

37. Szczególne sytuacje dotyczące osoby mającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

Występują tu 3 sytuacje.

I.

- są traktowane jakby miały pełną zdolność do czynności prawnych art. 20;

- może rozporządzać zarobkiem art. 21;

- może dokonywać czynności do przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku art. 22;

- co do czynności, które nie są ani rozporządzeniem (zmniejszenie aktywów), ani zobowiązaniem (zwiększenie pasywów) „a contrarios” art. 17.

II.

Są czynności, których w ogóle nie może dokonać np. sporządzić testamentu art. 944§5.

III.

Są czynności, (rozporządzające i ograniczające) których ograniczony w zdolności do czynności prawnych może dokonać, ale do których wymagana jest zgoda przedstawiciela ustawowego.

Przedstawicielami ustawowymi są:

• rodzice - art. 155 k.r.

• opiekun - art. 155§2 k.r.

• kurator - art. 16§2.

Czynność prawna jednostronna bez zgody przedstawiciela ustawowego jest nieważna np. zrzeczenie się prawa własności nieruchomości.

Czynności dwustronne (umowy) są czynnościami zawieszonymi „negocium claudicans” - „czynności kulejące, zawieszone” bo zależą od potwierdzenia umowy np. przez rodziców.

Do potwierdzenia umowy art. 18§3.

Jeżeli się sprzedaje (małoletni lub jego rodzice) nieruchomość - art. 101 k.r. i o., że do takiej sprzedaży art. 101§3 k.r.i o. potrzebna jest zgoda Sądu Opiekuńczego.

38.Tożsamość - to dane personalne, indywidualizujące człowieka a w szczególności imię i nazwisko.

Są przepisy o zmianie imion i nazwisk.

39.Stan cywilny - to dane wpisane do ksiąg stanu cywilnego, określające sytuację w rodzinie.

np. dane: - urodzenie

- oświadczenie woli (uznanie dziecka)

Akta stanu cywilnego stanowią drugi obok ewidencji ludności rejestr osobowy.

40.Dobra osobiste.

art. 23. dobro osobiste zawiera przykładowe wyliczenie dóbr osobistych:

• zdrowie;

• wolność;

• cześć.

Dobrem osobistym jest np. w warunkach sąsiedzkich spokój domowy - art. 23-24.

Pamięć osoby zmarłej - można wytoczyć sprawę.

Są przepisy:

Art. 24 - zawiera regulację w zakresie ochrony dóbr osobistych.

Ta ochrona występuje w procesie cywilnym.

41.Zamieszkanie.

O miejscu zamieszkania decydują 2 elementy:

- zamiar stałego pobytu „animus”;

- faktyczny pobyt - „corpus” - art. 25.

Nie decyduje zameldowanie, tylko ta faktyczna miejscowość, w której koncentruje się faktyczna działalność.

W stosunkach cywilno-prawnych o tym jakie jest miejsce zamieszkania przesądza o właściwości Sądu.

Można mieć tylko jedno miejsce zamieszkania.

Może być miejsce zamieszkania - pochodne - dotyczące dzieci pozostających pod opieką art. 27 (pozwanym może być dziecko)

42.Koniec bytu osoby fizycznej.

Następuje w 3 przypadkach:

- śmierci - (następuje wówczas dziedziczenie) art. 922 - sporządza się wówczas akt zgonu;

- sądowe stwierdzenie zgonu ma miejsce wtedy, gdy śmierć jest niewątpliwa, a nie ma aktu zgonu art. 535 i następne k.p.c.

Śmierć niewątpliwa nie jest równoznaczna z pojęciem śmierci absolutnie pewnej.

- Uznanie za zmarłego dotyczy osoby zaginionej.

Zaginionym jest ten, o którym nie wiemy czy żyje, czy zmarł. Te sytuacje określają przepisy art. 29-32 k.c.(wypadki normalne).

Wypadki kwalifikowane uznania za zmarłego art. XXVIII-XXX (różne sytuacje).

43.Przepisy dotyczące osób prawnych.

OSOBY PRAWNE - regulacja zawarta w kodeksie w art. 33-43 nie jest to regulacja wyczerpująca, bo przepisy dotyczące osoby prawnej znajdują się również w ustawach szczególnych i są przedmiotem regulacji różnych dziedzin prawa (administracyjnego, cywilnego oraz finansowego).

Przepisy określają powstanie, ustanie oraz ustrój osoby prawnej. Oprócz przepisów regulacje dotyczące osoby prawnej zawarte są w statystykach np. Statucie Spółdzielni (i one też mają zastosowanie).

44.Pojęcie osoby prawnej.

OSOBA PRAWNA - to jednostka organizacyjna, która z mocy przepisów ma zdolność prawną, a więc może być podmiotem praw i obowiązków.

Zwykle o tym, że ta osoba powstałą decyduje wpis do rejestru art. 37 ( w rejestrze są najważniejsze dane dot. osoby prawnej).

45.Zdolność prawna osoby prawnej.

Zdolność prawna osób prawnych jest ściśle związana ze zdolnością do czynności prawnych zarówno, jeśli chodzi o chwilę jej uzyskania jak i utraty. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych występują u osoby prawnej łącznie , aczkolwiek nie przestają być odrębnymi instytucjami.

46.Ograniczenia tej zdolności.

Od chwili powstania mogą być ograniczenia tej zdolności, które mogą wynikać z:

• istoty osobowości prawnej (np. osoba prawna nie może dziedziczyć z ustawy, tylko z testamentu);

Wyjątek: Skarb Państwa może dziedziczyć z ustawy.

• ograniczenia z ustawy (ograniczone zakazy);

• ograniczenia w zdolności prawnej osób prawnych mogą wynikać ze statutu.

47.Odpowiedzialność osoby prawnej.

• całym majątkiem

• mogą odpowiadać założyciele (ale to wynikałoby z przepisów szczególnych;

• odpowiedzialność kontraktową ( z umów)

• z czynów niedozwolonych art. 417 - odpowiedzialność deliktową

48.Zdolność do czynności prawnych osób prawnych.

Art. 38 stanowi, że osoba prawna działa przez swoje organy, więc wola organu to wola osoby prawnej, ze wszystkimi tego konsekwencjami czyli wadami.

Podmiotem stosunków cywilno-prawnych jest nie organ osoby prawnej a sama osoba prawna (np. Burmistrz kupuje nieruchomość, ale nabywa je Gmina, którą on reprezentuje).

Są 3 rodzaje organów:

1. stanowiąca

2. kontrolne

3. zarządzające

Te organy mogą działać w imieniu osoby prawnej.

Od organu odróżnia się przedstawiciela najczęściej pełnomocnika, który tym się różni od organu, że wchodzi w skład struktury organizacyjnej danego organu (na podstawie pełnomocnictwa).

Przy czynnościach prawnych występuje reprezentacja - os. prawna jest reprezentowana bądź przez organ, bądź przez reprezentanta.

Reprezentacja:

• 1 osobowa,

• 2 osobowa,

• reprezentacja łączna

49.Kategorie osób prawnych.

1) Państwowe - Skarb Państwa i inne państwowe osoby prawne (przedsiębiorstwa państwowe), państwowe osoby prawne są podmiotami , powiązane ze skarbem państwa;

2) prywatne,

3) kościelne,

4) samorządowe (komunalne)

50.Państwowe osoby prawne.

1) Państwowe są następujące:

• Skarb Państwa i inne państwowe osoby prawne np. przedsiębiorstwa państwowe, szkoły wyższe.

Istnieje odrębność Skarbu Państwa od innych państwowych osób prawnych .

Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za działania innych państwowych osób prawnych.

W łonie Skarbu Państwa występują jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej tzw. stationes fisti - (Skarb Państwa - fiskus) np. ministerstwa, więzienia, Sąd Okręgowy (np. za niesłuszne skazanie - występuję o odszkodowanie do Sądu - to wskazuje Sąd jako stationes fisti, a S.P. płaci).

Skarb Państwa i Państwo odróżnia się:

• IMPERIUM - to władcze czynności Skarbu Państwa (z punktu widzenia prawa to czynności obojętne);

• DOMINIUM - to władcze wykonywanie prawa własności

51.Samorządowe (komunalne) osoby prawne.

Są następujące:

• na szczeblu Gminy

• na szczeblu Powiatu

• na szczeblu Województwa - ust. Z 1999r.

Gmina - Powiat - Województwo - to są 3 zasadnicze typy samorządowych osób prawnych .

Samorządowe osoby prawne to:

• Przedsiębiorstwa gminne, powiatowe, wojewódzkie.

• Na szczeblu gminy występują jednostki pomocnicze: sołectwa, dzielnice, nie mają osobowości prawnej.

52.Kościelne osoby prawne.

Kwestie kościelnych osób prawnych są uregulowane przez Prawo Kanoniczne oraz przez Ustawy Szczególne np. co do Kościoła Katolickiego ust. z 89r., co do innych wyznań inne ustawy: np. z 91r. - co do kościoła Prawosławnego, z 94r. - co do kościołów Ewangelicko-Augsburskiego i Ewangelickiego-Reformowanego.

Kościelne katolickie osoby prawne to: m.in. Konferencja Episkopatu Polski, Metropolie, Archidiecezja, Parafie i Zakony.

53.Stowarzyszenia.

- uregulowane w ust. z 89r. „Prawo o Stowarzyszeniach”.

Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym i trwałym zrzeszeniem o celach nie zarobkowych. Podlega zarejestrowaniu w Sądzie.

54.Koniec bytu osoby prawnej.

Następuje w przypadkach:

1) na skutek aktu organu państwowego np. likwidacja przedsiębiorstwa państwowego przez organ założycielski, rozwiązanie stowarzyszenia;

2) na skutek okoliczności obiektywnej - upływ czasu na który została powołana osoba prawna;

3) reorganizacja może dotyczyć przedsiębiorstwa państwowego i spółdzielni.

55.Pojęcie rzeczy.

Przedmioty stosunków cywilno-prawnych.

RZECZY - pojęcie rzeczy określa art.45 wg którego rzeczami są przedmioty materialne (jedynie) na tyle wyodrębnione, ze w stosunkach cywilno-prawnych mogą być traktowane jako dobra samoistne.

Nie są więc rzeczami różnego rodzaju postaci energii, dobra niematerialne (np. utwory literackie), części składowe, zbiory rzeczy, zwierzęta w stanie wolnym (bo są własnością państwa).

56.Klasyfikacja/ podział rzeczy.

1) ruchome

2) nieruchomości

57.Rodzaje nieruchomości.

1) pojęcie ruchomości jest negatywne.

ruchomością jest wszystko to co nie jest nieruchomością

2) pojęcie nieruchomości określa art. 46. na tle tego przepisu rozróżnia się 3 rodzaje nieruchomości:

1. nieruchomość gruntowa

2. nieruchomość budynkowa

3. nieruchomość lokalowa

58.Granice przestrzenne nieruchomości .

NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWE - to są części powierzchni ziemskiej, stanowiące odrębny przedmiot własności

- pionowe granice przestrzenne nieruchomości gruntowej określa art.143k.c.

• poziome granice przestrzenne nieruchomości gruntowej określa art.153k.c. z uwzględnieniem 3 wg następującej kolejności kryteriów.

1. wg stanu prawnego

2. wg stanu posiadania

3. z uwzględnieniem wszelkich okoliczności

59.Sytuacja prawna budynków.

NIERUCHOMOŚCI BUDYNKOWE - występują wówczas, jeżeli na mocy szczególnej przepisów , budynek stanowi odrębne przedmiot własności np. budynków wzniesionych czy nabytych przez wieczystego użytkownika art. 235 k.c.

NIERUCHOMOŚCI LOKALOWE - są wyodrębniane na podstawie przepisu z 26,VI.94r. Ustawy o własności lokali.

60.Księgi wieczyste a ewidencja gruntów i budynków.

Dla nieruchomości prowadzone są 2 rejestry:

1 rejestr to: księgi wieczyste dla ustalenia stanu prawnego nieruchomości . Wprowadzone na podstawie Ustawy z 82r. o księgach wieczystych i hipotece.

2 rejestr to: ewidencja gruntów i budynków wprowadzona na podstawie ustawy z 89r. - prawo geodezyjne i kartograficzne mające inne cele.

Znaczenie tego podziału: - niektóre prawa:

• dotyczą tylko nieruchomości - np. wieczyste użytkowanie;

• dotyczą tylko ruchomości - np. zastaw

Niektóre zobowiązania dotyczą tylko nieruchomości : np. dożywocie

Niektóre zobowiązania dotyczą tylko ruchomości : np. pożyczka

Księgi wieczyste prowadzi się tylko dla nieruchomości.

Inaczej przebiega egzekucja z nieruchomości. Należy do rzędu egzekucji z ruchomości do komornika.

Jest podział co do gruntu np. węgiel, zboże i rzeczy oznaczonych co do tożsamości (zindywidualizowanych).

Inne podziały:

• rzeczy podzielne;

• rzeczy niepodzielne

• zużywalne i niezużywalne

• znajdują się w obrocie, ograniczone w obrocie i wyłączone z obrotu.

61Część składowa.

Definicja części składowej zawarta jest w art. 47§2 wg tego przepisu częścią składową jest wszystko co nie może być odłączone od rzeczy bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości, albo przedmiotu odłączonego.

Pojęcie części składowej może odnosić się zarówno do rzeczy ruchomych jak i nieruchomości .

Jest zwężenie pojęcia części składowej w rat. 47§3polegający na tym, że część połączona z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowi części składowej (decyduje wola stron).

Dalsze zwężenie - art. 49 dot. urządzeń przesyłowych (pary, wody, gazu, energii elektrycznej) one nie stanowią części składowej jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa lub zakładu.

Rozszerzenie pojęcia części składowej:

1. art. 48 wg którego częściami składowymi gruntu są budynki i inne urządzenia (np. piwnica, silos) stanowią one część składową gruntu (dotyczy to również drzew i roślin);

2. art. 50 - przykład na fikcję prawną, bo uważa za część składową prawa związane z własnością nieruchomości (np. służebność drogi).

• część składowa nie może być odrębnym przedmiotem własności, ani innych praw rzeczowych (nie mogę sprzedać budynku bez sprzedaży gruntu)

• może być odrębnym prawem obligacyjnym.

62.Przynależność.

Art. 51 - przynależność i art. 52, musi mieć następujące cechy:

- rzecz samoistna

- rzecz ruchoma

- ten sam właściciel

- potrzebna do korzystania z rzeczy głównej

- pozostaje w faktycznym związku z rzeczą główną

Przynależnością będzie samochód w gospodarstwie jeśli służy do przewozu warzyw.

Art. 52 - jest przepisem względnie obowiązującym „juris dispositivi” - jego treść sprowadza się do tego, że jego czynność prawna obejmuje rzecz główną, obejmuje też przynależność, chyba, że strony inaczej się umówiły.

63.Nieruchomości lokalowe.

Są to budynki, które na mocy ustawy z 24.06.1994r. o własności lokali są nieruchomościami.

64.Poziomy i pionowy podział budynku.

Pionowy podział budynku.

Generalnie jest zakaz dzielenia budynku w pionie.

W drodze wykładni Sąd przyjął, że można dzielić budynek pionowo, gdy dzieli się budynek na części samodzielne i regularne. A linia podziału musi przechodzić przez ścianę dzielącą budynek na 2 samodzielne i regularne części.

Poziomy podział budynku - może nastąpić jedynie w trybie przepisu Ustawy z 94r. o własności lokali.

65.Pożytki.

Art. 53-54. Są rzeczy: naturalne i cywilne.

Pożytki (rzeczy)naturalne - to płody ziemi.

Pożytki cywilne rzeczy - to np. czynsz za wynajęty lokal.

Pożytki prawa art. 54 - to odsetki od sumy pieniężnej.

66.Art. 55 - Pieniądz jako szczególny podział rzeczy.

Art. 169 pieniądz - rzecz ruchoma.Z pojęcia pieniądz jako rzeczy wiążą się nast. zasady

zasada walutowości - art. 358 - zobowiązania pieniężne na obszarze PRL mogą być wyrażane tylko w pieniądzu polskim. Można jednak określić te zobowiązania np. wg. sumy dolarów, ale trzeba tę sumę wyrazić w złotówkach;

zasada nominalizmu - art. 358§1- następuje wg sumy nominalnej. Od tej zasady są wyjątki:

• może być dokonana waloryzacja przez określenie przez strony innego niż pieniądz miernika wartości §2

• może być waloryzacja sądowa §3, w razie istotnej zmiany siły nabywczej sad może określić inny sposób spełniania świadczenia pieniężnego lub zmienić jego wysokość. Waloryzacja sadowa nie dotyczy strony prowadzącej przedsiębiorstwo jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa

67.Papiery wartościowe.

To dokumenty z którymi prawo jest tak silnie związane, że jego realizacja jest nie możliwa bez władania dokumentem np. art. 184-187.

68.Przedsiębiorstwo.

Art. 55.¹. określa określa pojęcie przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, jako zespół składników materialnych i niematerialnych służących do realizacji określonych zadań gospodarczych, obejmuje wszystko to co wchodzi w skąd przedsiębiorstwa.. W znaczeniu podmiotowym to osoba prawna.

Z art. 55.². wynika, że samo przedsiębiorstwo może być przedmiotem czynności prawnych.

69.Gospodarstwo rolne.

Art. 55.³. określa pojęcie gospodarstwa rolnego , za które uważa grunty rolne wraz z leśnymi, budynkami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą.

70.Majątek, mienie.

To synonimy. Pojęcie mienia określa art. 44 - mieniem jest własność i inne prawa majątkowe (to jest majątek) to są tylko aktywa.

Długi (pasywa) nie wchodzą w skład majątku.

Generalnie każdy podmiot ma tylko 1 majątek, ale przepisy przewidują, że określony podmiot ma więcej niż 1 majątek (majątkowa wspólność małżeńska)

3 masy majątkowe (2 odrębne , 1 wspólna).

Przy istnieniu więcej jak 1 majątku może występować zjawisko surogacji - w zamian za to co z danego majątku wyszło, wchodzi wszystko to co w zamian zostało uzyskane.

71.Pojęcie czynności prawnej.

Czynność prawna to stan faktyczny, w skład którego wchodzi przynajmniej 1 oświadczenie woli złożone w celu wywołania skutków prawnych, i z którym Ustawa wiąże takie skutki, a także skutki wynikające z zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów.

Oprócz oświadczeń woli, w niektórych wypadkach są wymagane inne elementy, takie jak:

• wydanie rzeczy przy zastawie art.

• wpis do księgi wieczystej przy hipotece

72.Swoboda umów.

Z czynnościami cywilno-prawnymi wiąże się wyrażona w art. 353.1. zasada swobody umów.

Zasada ta oznacza, że strony mogą ukształtować stosunek umowny dowolnie (wg swego uznania) byleby treść tego stosunku lub cel nie sprzeciwiały się ustawie lub zasadzie współżycia społecznego.

73.Oświadczenie woli.

Wg art. 160 może być wyrażone przez każde zachowanie się osoby, ujawniające jej wolę w sposób dostateczny.

Warunki są następujące:

• oświadczenie woli musi być zrozumiałe, związane ze stosunkiem cywilno-prawnym , bez przymusu fizycznego i na serio;

• w oświadczeniu woli występuje akt woli (wola wewnętrzna) i wyrażenie woli (wola zewnętrzna).

W razie sprzeczności decyduje wola zewnętrzna czyli wyrażenie woli.

Są oświadczenia woli, które mają być złożone innej osobie art. 61 i 62, i są inne oświadczenia woli - bez określonego adresata np. testament.

74.Klasyfikacja czynności prawnych.

• są czynności prawne 1-stronne, 2-stronne

• czynności rozporządzające i zobowiązujące

• czynności odpłatne i nieodpłatne

• czynności konsensualne i realne

75.Czynności jednostronne i dwustronne.

• Czynności prawne jednostronne, do dokonania danej czynności wystarcza założenie oświadczenia woli przez jedną osobę. Do takich czynności prawnych należy m.in. testament udzielenie pełnomocnictwa

• Czynność prawna dwustronna, zachodzi wówczas, gdy do jej dokonania konieczne jest zgodne oświadczenia woli dwóch stron lub więcej, są one częściej nazywane umowami, należy mieć na uwadze, że chodzi tu o oświadczenie woli dwóch stron, a nie dwóch osób

76.Czynności rozporządzające i zobowiązujące.

Są czynności:

• rozporządzające, których celem i skutkiem jest przeniesienie, obciążenie lub zniesienie prawa majątkowego;

• zobowiązujące, które powiększają pasywa.

Przysporzenie - to tylko korzyści po stronie dokonującego cz. prawn. polegające na zwiększeniu aktywów lub zmniejszeniu pasywów.

77.Czynności odpłatne i nieodpłatne.

• czynności odpłatne (gdy świadczenie 1 strony stanowi ekwiwalent strony drugiej)

• czynności nieodpłatne( gdy strona nie otrzymuje takiego ekwiwalentu

- czynności kauzalne

- czynności abstrakcyjne

78.Składanie oświadczenia woli - art. 60.

Obowiązuje zasada dowolności. Oświadczenie woli może być złamane przez każde zachowanie się osoby ujawniające jej wolę w sposób ostateczny.

Oświadczenie woli:

• wyraźne (oświadczenie że kupuję)

• dorozumiane (przez zachowanie się w określony sposób).

Milczenie - generalnie nie jest oświadczeniem woli, ale w niektórych wypadkach może być uznane za takie oświadczenie jeżeli o0kreślony przepis z milczeniem wiąże określone skutki - art. 18§3 - to dotyczy sytuacji gdy zawierana jest umowa z osobą o ograniczonymi czynnościami prawnymi.

Art. 386 - z podmiotem gospodarczym - chwila złożenia oświadczenia woli - oświadczenie woli jest złożone z chwilą gdy doszło do drugiej osoby w taki sposób , że mogła się zapoznać z jego treścią . Obowiązuje teoria doręczenia - datą złożenia oświadczenia woli w formie pisemnej jest data doręczenia.

79.Wykładnia oświadczenia woli - art.65.

Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć jak tego wymagają zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.

W umowach badać cel umowy i zgodny zamiar stron aniżeli dosłowne brzmienie.

Szczególnie obowiązuje to przy testamencie - uwzględnia się rzeczywistą wolę testamentu.

W umowach standardowych - cel umowy.

80.Zawarcie umowy.

W części ogólnej kodeksu cywilnego są uregulowane kwestie

• przetargu dotyczą przepisy art. 70.¹.÷70.⁴.

• oferty - dotyczą przepisy art. 66÷70

81.Oferta oferta jest to oświadczenie woli osoby fizycznej lub prawnej (oferenta) skierowane do innej osoby fizycznej lub prawnej (oblata), które zawiera propozycję zawarcia umowy i określa jej istotne postanowienia

Art. 66 dział II „zawarcie umowy”

• kto oświadczył drugiej stronie wolę zawarcia umowy, określając w oświadczeniu jej istotne postanowienia (oferta), i oznaczył termin, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, ten jest ofertą związany aż do upływu oznaczonego terminu

• gdy termin nie był oznaczony, oferta złożone w obecności drugiej strony za pomocą telefony lub innego środka bezpośredniego porozumienia się na odległość przestaje wiązać, jeżeli nie zostanie przejęte niezwłocznie: złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez uzasadnionego opóźnienia

Art. 67

Jeżeli oświadczenie o przyjęcie oferty nadeszło z opóźnieniem, lecz z jego treści lub okoliczności wynika, że zostało wysłane w czasie, właściwie umowa dochodzi do skutku, chyba że składający ofertę zawiadomi niezwłocznie drugą stronę iż w skutek opóźnienia poczty umowę uważa za niezawartą

Art. 68

Przyjęcie oferty dokonane z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnienia jej treści poczytuje się za nową ofertę

82.Przetarg składa się następujących etapów:

• ogłoszenia przetargu (czas, miejsce, przedmiot przetargu)

• składania ofert

• przyjęcia wybranej oferty

przetarg ustny- licytacja lub aukcja

przetarg pisemny- oczekuję się pisemnych ofert

83.Forma oświadczenia woli - art. 60.

Generalnie obowiązuje zasada, że forma oświadczenia woli jest dowolna (z zastrzeżeniem wyjątków w Ustawie).

Wyjątki:

1. Forma szczególna z zastrzeżeniem rygoru nieważności „at solemitate”

Ta forma występuje wówczas gdy ustawa dla określonych czynności zastrzega formę szczególną i jednoznacznie stanowi, że niezachowanie tej formy (szczególnej) powoduje nieważność .

Przykład: art. 158 - wg tego przepisu umowa dotycząca przeniesienia własności nieruchomości wymaga zachowania formy aktu notarialnego.

1) Formę aktu notarialnego przewiduje art. 390§2dotyczący umów przedwstępnych,

Umowa przedwstępna wywiera 2 skutki:

• skutek słabszy (umowa pisemna)

• skutek silniejszy (akt notarialny)

2) „at probationem” - forma dla celów dowodowych

Czynność jest ważna w przypadku niezachowania tej formy, ale w razie sporu nie jest dopuszczony dowód ze świadków ani przesłuchania stron na fakt dokonania czynności.

3. „at eventum” - brak zachowania zastrzeżonej formy powoduje, że czynność jest ważna, ale nie wywoła wszystkich skutków - art. 590 - data pewna - definicja art. 81.

84.Wady oświadczenia woli.

Wada oświadczenia woli występuje, jeżeli istnieje sprzeczność pomiędzy aktem woli (wola wewnętrzna) a jej przejawem (wola zewnętrzna).

Wady oświadczenia woli to:

• brak świadomości lub swobody

• pozorność

• błąd

• groźba

85.Brak świadomości lub swobody.

WADA 1.

art. 82 - brak świadomości lub swobody z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego, albo przemijającego zaburzenia czynności psychicznych (osoba w takim stanie nie jest pozbawiona zdolności do czynności prawnych).

Gdy nie ma ubezwłasnowolnienia a jest taki stan, to tu występuje taka wada (brak świadomości lub swobody).

Brak swobody - występuje wówczas gdy osoba dokonująca czynności ma świadomość, ale na skutek różnych czynników natury zewnętrznej (choroby fizyczne, presja) istnieje wadliwość w funkcjonowaniu czynnika woli.

86.Pozorność - art. 83.

WADA 2.

Pozorność - nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru (np. fikcyjna umowa sprzedaży - czynność prawna nieważna - za zgodą stron).

Pozorność nie ma wpływu na skuteczność odpłatnego nabycia prawa przez osobę trzecią.

87.Błąd - art. 84.

Treść tego artykułu wskazuje, że błąd musi dotyczyć treści oświadczenia woli (sprzedał nie to co chciał) i błąd musi być istotny.

Istotność błędu musi być w znaczeniu:

• obiektywnym

• subiektywnym

Ta istotność polega na tym, że musi uzasadniać przypuszczenie , że gdyby nie działał pod wpływem błędu (subiektywny) i oceniał rzecz rozsądnie (obiektywny) nie złożyłby takiego oświadczenia.

Art. 86.§2. - błąd kwalifikowany w postaci podstępu. Przy czym podstęp osoby trzeciej jest równoważny z podstępem kontrahenta (sprzedającego).

88.Groźba - art. 87.

Żeby groźba była wadą oświadczenia woli musi być:

• bezprawna

• poważna

bezprawna - tzn. zakazana przez określony przepis prawa;

poważna - tzn. taka jak przepis mówi, że z okoliczności wynika, że stronie składającej oświadczenie woli lub osobie trzeciej grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe.

1 i 2 wada (świadomości i swobody) powodują nieważność bezwzględną czynności, 3 i 4 (błąd i groźba) - powodują nieważność względną, w tym sensie, że nieważność czynności nastąpi gdy składający oświadczenie woli pod wpływem groźby nie błędu złoży nowe oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych 1-go oświadczenia woli . To uchylenie się od skutków prawnych następuje przez złożenie oświadczenia drugiej stronie na piśmie.

Takie uprawnienie do uchylenia się od skutków czynności prawnych oświadczenia woli - wygasa z upływem roku gdy stan swobody ustał - art. 89.

89.Treść oświadczenia woli - art.56.

Jeżeli dokonana została w skutek złożenia oświadczenia woli czynność prawna to czynność ta wywołuje skutki nie tylko w niej wyrażone lecz również skutki, które wynikają z Ustawy, zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów. Generalnie obowiązuje zasada swobody umów - art. 353.1. Więc treść oświadczenia woli może mieć różne warianty, strony mogą stosunek umowny kształtować dowolnie, wg uznania , byleby treść tego stosunku nie sprzeciwiała się ustawie, ani zasadom współżycia społecznego.

Są w przepisach określone zakazy:

1. nieważna jest umowa o spadek po osobie żyjącej art. 1047.

2. dopuszczalna jest umowa negatywna art. 1048 - o zrzeczenie się dziedziczenia

Art. 57 - istotny przy oświadczeniu woli.

90.Sankcje wadliwych czynności prawnych.

• nieważność bezwzględna (którą się uwzględnia z mocy prawa)

• nieważność względna

• bezskuteczność zawieszona

• bezskuteczność względna

• każda osoba może powoływać się na te nieważność i nie ma KONWALIDACJI czyli UNIEWAŻNIENIA umowy

91.Nieważność bezwzględna - art. 58.

Uwzględniana z mocy. Dotyczy nieważności bezwzględnej - nieważna jest czynność prawna sprzeczna z ustawą lub mająca na celu obejście Ustawy „infrantem legis”.

W treści czynności prawnej wyróżnia się:

• elementy przedmiotowo istotne (np. przy umowie sprzedaży: przedmiot sprzedaży i cena)

• elementy podmiotowo istotne (np. polecenie, które może być zastrzeżone w dowodzie lub testamencie

• elementy nieistotne (np. czas i miejsce sprzedaży)

92.Nieważność względna .

- nie ma tej nieważności z mocy prawa, a trzeba stwierdzić te nieważność;

- może się powoływać tylko określony krąg osób;

- sąd nie działa z urzędu ;

- czynność może być konwalidowana (błąd, lub groźba);

93.Bezskuteczność zawieszona art. 63.

Jeżeli do dokonania czynności potrzebna jest zgoda osoby trzeciej, brak tej zgody powoduje, że czynność jest „negocium claudicas” - zawieszona (czyli „kulejąca”) wówczas czynność staje się skuteczna, jeżeli osoba trzecia potwierdzi tę czynność.

Bezskuteczność względna dotycząca tylko określonych osób np. art.1036 - dotyczący rozporządzenia w przedmiocie należącym do spadku.

Art. 527 SKARGA PAULIAŃSKA - tzn. bezskuteczność czynności dotycząca sytuacji, gdy dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

94. Pojęcie przedstawicielstwa.

Przedstawicielstwo czynne polega na tym, że 1 osoba (przedstawiciel) dokonuje czynności prawnej w imieniu 2 osoby (reprezentowany) , która pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego, art. 95§2.

Przedstawicielstwo bierne polega na tym, że gdy istnieje umocowanie do odbioru w imieniu reprezentowanego oświadczenia woli.

Źródła mocowania:

1) mocowanie wynikające z ustawy to przedstawicielstwo ustawowe

2) z oświadczenia woli - czyli czynności prawnej to pełnomocnictwo

Przedstawicielami ustawowymi są:

1) rodzice

2) opiekun

3) kurator

95. Posłaniec, zastępca pośredni.

Posłaniec - to podmiot (osoba), który przenosi gotowe oświadczenie woli, a sam oświadczenia woli nie składa (poczta).

Zastępca pośredni - działa we własnym imieniu, ale na cudzy rachunek. On nabywa prawa, dopiero w dalszej kolejności ma obowiązek te prawa przenieść na rzecz osoby na czyj rachunek działa - np. Zlecenie art. 740 zdanie 2 w związku z art. 734.

96. Przesłanki skuteczności przedstawicielstwa.

Są następujące:

1) musi istnieć umocowanie i musi być działanie w granicach umocowania

2) musi być zdolność do reprezentowania

3) przedstawiciel musi działać w imieniu reprezentowanego

4) czynność nie wymaga osobistego działania

97. Umocowanie.

Umocowanie do działania może wynikać z Ustawy przy Przedstawicielstwie i z Oświadczenia Woli przy Pełnomocnictwie.

Jeżeli Przedstawicielstwo przekracza umocowanie to przy Przedstawicielstwie Ustawowym czynność jest nieważna.

Jeżeli chodzi o Pełnomocnictwo to nieważna jest czynność prawna jednostronna nie skierowana do adresata (np. odrzucenie spadku).

Jednostronna czynność prawna to taka czynność która jest ważna gdy adresat zgodził się na to. Art. 104 zdanie 2.

Przy umowach obejmujących art. 103§1- wg tego przepisu ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę w której imieniu została zawarta.

Gdy czynność nie zostanie potwierdzona to ma charakter czynności kulejącej. Można wyznaczyć termin na jej potwierdzenie.

Przy przedstawicielstwie ustawowym zawieranie umów z samym sobą jest zakazane.

Z Rodzicem: art. 98§2; 159§1; 178§2 k.r.o

Zakazane:

Chyba, że czynność polega wyłącznie na przysporzeniu (zwiększeniu aktywów)

Generalnie Pełnomocnictwo nie może być dokonane z samym sobą.

Wyjątki:

Sytuacja, gdy spełnione są 2 przesłanki:

1) wynika to z treści czynności

2) wyłoniona jest możliwość wyłączenia interesów mocodawcy.

98. Zdolność do reprezentowania.

Przedstawiciel Ustawowy musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych - art. 94§1; 148§1; 178§2 k.r.o. Pełnomocnik może mieć ograniczoną zdolność do czynności prawnych - art. 100

Przedstawiciel musi działać w imieniu reprezentowanego. Przy Pełnomocnictwie wynika to z odrębnej umowy najczęściej Umowa Zlecenia.

Generalnie wszystkie czynności można dokonać przez Przedstawiciela Ustawowego.

Zakazy muszą wynikać wyraźnie z przepisów.

99. Czynności, które mogą być dokonane tylko osobiście.

Art. 944§2 wg którego testament może być sporządzony osobiście.

100. Pełnomocnictwo.

Przedstawicielem jest Pełnomocnik.

Reprezentowanym Mocodawca.

Oświadczenie Woli w którym udzielono pełnomocnictwa jest Pełnomocnictwo.

Pełnomocnictwo to jest czynność prawna 1-stronna (bo 1 oświadczenie woli) ale skierowana do określonego adresata.

101. Rodzaje pełnomocnictwa.

Forma pełnomocnictwa jest dowolna (na piśmie, ustnie)

Pełnomocnictwo ogólne - wymaga zachowania formy pisemnej art. 99§2.

Pełnomocnictwo szczególne - wymaga zachowania formy właściwej dla danej czynności art. 99§1.

Zachowanie szczególnej formy wymaganej przez przepisy szczególne np. pełnomocnictwo do zawarcia małżeństwa musi być notarialnie poświadczony art. 6§2 k.r.o.

Rozróżnia się:

Pełnomocnictwo domniemane - art. 97 - istnieje domniemanie, że osoba znajdująca się w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonego do obsługi publiczności i tam działająca jest zdolna do czynności zwykle tam dokonywanych.

Przy pełnomocnictwie istnieje też stosunek, który nazywa się stosunkiem prawnym będącym podstawą pełnomocnictwa to stosunek wewnętrzny miedzy Pełnomocnikiem a Mocodawcą.

Pełnomocnictwo łączne - art. 107 (gdy jest kilku pełnomocników, każdy z nich może działać samodzielnie)

Rodzaje pełnomocnictw:

1) Pełnomocnictwo do poszczególnych czynności (szczególne) - do zawierania umowy sprzedaży;

2) Pełnomocnictwo rodzajowe do dokonywania czynności określonego (do nabywania nieruchomości)

3) Pełnomocnictwo ogólne (do czynności zwykłego zarządu) art. 98 zdanie 1.

Pełnomocnictwo wygasa z upływem terminu , na jaki zostało udzielone.

Pełnomocnictwo wygasa także w razie śmierci pełnomocnika lub mocodawcy.

102. Substytucja.

Pełnomocnictwo nie może działać wówczas na podstawie samego pełnomocnictwa może być zastosowane w działaniu czyli SUBSTYTUCJA - jest dopuszczalna w 2 wypadkach:

1) gdy to wynika z Ustawy (upoważnienie ustawowe do udzielenia substytucji zawiera art. 91.3 - pełnomocnictwo dla adwokata lub Radcy Prawnego)

2) gdy możliwość udzielenia substytucji wynika ze stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa - art. 106

103. Pojęcie dawności.

Umocowanie generalnie wygasa wraz ze śmiercią Pełnomocnika lub Mocodawcy art. 101§2.

Pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane art. 101§1; chyba, że z treści pełnomocnictwa wynika zrzeczenie.

104. Pojęcie zasiedzenia i przedawnienia .

Zasiedzenie polega na nabyciu prawa wskutek jego faktycznego wykonywania - art. 172 - 176.

Przemilczenie polega na nabyciu prawa przez określony czas wskutek niewykonywania tego prawa przez uprawnionego. Występuje rzadko np. art. 187 dot. rzeczy znalezionej, w praktyce obrotu nieruchomościami dotyczy dekretu z 1946 roku o majątkach opuszczonych i poniemieckich - teraz już nie obowiązuje ten dekret.

105. Przedawnienie (pojęcie dawności).

Ograniczenie możliwości dochodzenia roszczenia w skutek upływu czasu.

Prekuzja - termin zawity to jest wygaśniecie prawa lub roszczenia wskutek upływu czasu.

Data pewna art. 81§1.

Pojęcie dawności to instytucja w której skutki prawa związane są z upływem czasu. Na skutek jedynie upływu czasu powstają skutki prawne.

I to pojęcie dawności obejmuje przedawnienie, terminy zawite, zasiedzenie i przemilczenie.

106. Funkcje przedawnienia.

Funkcja przedawnienia likwiduje stan niepewności.

Cechy w/w terminów:

To terminy prawa materialnego i nie podlegają przywróceniu.

Cechy przedawnienia:

- przedawnia się roszczenia a nie prawa

- roszczenie to możliwość żądania od określonej osoby określonego działania np. żądania wydania rzeczy.

Roszczenia wynikają z prawa materialnego a nie procesowego np. żądanie wydania rzeczy ruchomej ulega przedawnieniu, ale nie ulega przedawnieniu wytoczenie powództwa.

- ulegają przedawnieniu roszczenia majątkowe

- nie ulegają przedawnieniu roszczenia wynikające z praw osobistych (np. ochrona czci art. 23 i 24.)

107.Bieg terminów przedawnienia

108.Zawieszenie biegu przedawnienia

Zawieszenie wstrzymuje tymczasowo bieg przedawnienia, a po ustaniu okoliczności powoduje zawieszenie przedawnienia biegnie dalej i nowy okres dolicza się do poprzedniego. Na nieprzewidziany przepisami okres przedawnienia może się złożyć kilka krótszych rozdzielonych okresami zawieszenia.

Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu

• co do roszczeń przysługujących dzieciom przeciwko rodzicom- na czas trwania władzy rodzicielskiej

• co do roszczeń przysługujących osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko ich opiekunom i kuratorom- na czas sprawowania przez te osoby opieki i kurateli

• co do roszczeń przysługującym jednemu z małżonków przeciwko drugiemu małżonkowi- na czas trwania małżeństwa

• co do wszystkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw danego rodzaju- na czas trwania przeszkody

109.Przerwa biegu przedawnienia

Przerwa biegu przedawnienia powoduj skutki idące dalej niż zawieszenie. Po przerwaniu biegu przedawnienia rozpoczyna się od początku. Nie wlicza się do niego całego okresu, który upłynął od momentu przerwania. Przerwanie biegu przedawniania powoduje:

• każda czynność przed sądem lub innym organem przedsięwzięta w celu dochodzenia roszczeń. Do czynności takich należy przede wszystkim wniesienie pozwu oraz złożenie o wszczęcie egzekucji

• uznanie roszczenia przez dłużnika. Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu albo ugodą przed sądem przedawniają się także, jednak okres przedawnienia wynosi dla takich roszczeń 10 lat, nawet jeśli nie są to roszczenia okresowe, roszczenia do czynów niedozwolonych itp., a więc takie, dla których przepisy kodeksu cywilnego przed wydaniem orzeczenia przewidują krótszy okres.

110.Skutki przedawnienia

111.Terminy przedawnienia

112.Terminy zawite

Po upływie, którego wygasają określone uprawnienia

113.Ochrona praw podmiotowych

15

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.




---