MATERIAŁ POMOCNICZY Z PREZENTACJI

Administracja publiczna oznaczać może:

• w znaczeniu organizacyjnym (podmiotowym) - system organów państwowych, organów samorządu terytorialnego i innych podmiotów biorących udział w administrowaniu, czyli wykonujących funkcje z zakresu administracji publicznej

• w znaczeniu materialnym (przedmiotowym) - każdą zorganizowaną działalność organów państwa i samorządu terytorialnego znajdującą się w zakresie ich zadań i kompetencji ustanowionych prawem, polegającą na zarządzaniu sprawami państwa, związków samorządowych i sprawami obywateli wypełnianą głównie poprzez realizację w indywidualnych przypadkach ogólnych norm prawa oraz podejmowanie w interesie państwa i obywateli czynności organizacyjnych i technicznych

Cechy stałe organu administracji publicznej:

Administracja:
* nigdy nie działa w sposób swobodny i dowolny
* zawsze jest związana prawem
* może czynić tylko to, do czego została ustawowo upoważniona
* musi także podejmować swoje działania w formie i trybie przewidzianym ustawą

Organ administracji państwowej to organ państwa należący do władzy wykonawczej, który bezpośrednio zajmuje się realizacją funkcji administracyjnej państwa, w tym przede wszystkim wykonywaniem prawa (a nie jego stanowieniem czy wykonywaniem wymiaru sprawiedliwości)

• - jest organem państwowym lub samorządowym, a więc częścią aparatu państwowego bądź samorządowego

• - działa w imieniu i na rachunek państwa jako całości lub konkretnej jednostki samorządowej (województwo, powiat, gmina)

• - może, w granicach wyznaczonych przez przepisy prawa, rozstrzygać o prawach i obowiązkach obywateli i wszelkich podmiotów i posługiwać się - jeśli zachodzi konieczność - środkami przymusu

- - ma określone prawem kompetencje w ramach wykonywanych zadań i nie może samodzielnie przekazywać tych kompetencji innym podmiotom

Urząd jest to zespół osób i środki techniczne składające się na aparat pracy organu administracji

Administracja publiczna w Polsce występuje jako struktura składająca się z dwóch części:

·

A administracji rządowej - złożonej z organów działających na szczeblu centralnym i obejmujących zasięgiem swego działania terytorium całego państwa oraz organów działających na terenie województwa, których zasięg działania ogranicza się do terytorium województwa

·

B administracji samorządowej - złożonej z organów pochodzących z wyboru, działających na terenie gminy, powiatu lub województwa i realizującej zadania o charakterze lokalnym, zaspakajającej lokalne potrzeby bądź działającej w ramach zleconych jej przez państwo zadań.

Prawo administracyjne jest częścią prawa publicznego, to najbardziej rozbudowaną, ale też najmniej spójną wewnętrznie dziedziną prawa. Prawo administracyjne jest prawem, które odnosi się bezpośrednio do administracji publicznej tak w znaczeniu materialnym, jak i organizacyjnym. Obejmuje:

przepisy ustrojowe - dotyczące zasad organizacji systemu administracji
rządowej i samorządowej oraz struktur podmiotów administrujących

· przepisy prawa materialnego - będące zasadniczą częścią prawa administracyjnego, stanowiące nie skodyfikowany zbiór bardzo wielu aktów prawnych określających prawa i obowiązki obywateli oraz zadania i kompetencje administracji w różnych dziedzinach życia

przepisy proceduralne - zawarte głównie w Kodeksie postępowania administracyjnego, dotyczące trybu i form, w jakich administracja funkcjonuje, dające formalne gwarancje obywatelom i pozwalające im na dochodzenie swoich praw w toku sformalizowanej procedury administracyjnej i sądowej

Podział przepisów prawa administracyjnego (źródeł prawa administracyjnego) na:

·* obowiązujące w sferze zewnętrznej i dotyczące wszystkich podmiotów, mogące więc tworzyć, zmieniać lub uchylać prawa i obowiązki obywateli - przepisy powszechnie obowiązujące

·* obowiązujące wewnątrz systemu organów administracji i nie tworzące obowiązków ani praw dla obywateli - przepisy prawa wewnętrznego

System administracji publicznej oznacza organizację aparat administracyjnego

Koncentracja występuje wtedy, gdy decyzje we wszystkich podstawowych sprawach podejmowane są przez nieliczne organy naczelne i centralne, a organy niższe nie mogą samodzielnie podejmować większości decyzji

Dekoncentracja to proces odwrotny do koncentracji. W tym przypadku organy terenowe (dekoncentracja terytorialna) wykonują większość zadań administracyjnych i podejmują decyzje samodzielnie. Nie zawsze oznacza to jednak, że organy niższych szczebli działają bez instrukcji czy też wytycznych bądź nawet poleceń lub rozkazów ze strony organów naczelnych (centralnych), gdyż dekoncentracja uprawnień do wydawania decyzji nie jest tożsama z całkowitą samodzielnością w ich podejmowaniu.

Koncentracja często połączona jest z centralizacją. Podejmowanie decyzji w określonych sprawach zastrzeżone jest wówczas dla organów wyższych. Organy niższych szczebli pełnią funkcje pomocnicze, przygotowując rozstrzygnięcia dla zwierzchników

Dekoncentracja natomiast może łączyć się z samodzielnością w podejmowaniu decyzji przez organy niższych szczebli. Organy wyższe mogą zmieniać te decyzje bądź wpływać na ich kształt w sposób ograniczony i wyłącznie w przypadkach wskazanych prawem (nadzór). Mamy wówczas do czynienia z decentralizacją

Hierarchiczne podporządkowanie oznacza, że w organizacji administracji mamy do czynienia z podwójną zależnością, czyli z istnieniem więzów zależności służbowej i zależności osobowej

• Zależność służbowa pozwala na wydawanie przez organ wyższy poleceń służbowych organom niższym bez ograniczeń w każdej sprawie. Organy podporządkowane nie mają więc żadnej prawnej samodzielności, i od woli organu wyższego zależy, czy zechce wykorzystać swoje uprawnienia i kazać realizować konkretne zadania w drodze polecenia służbowego

Zależność osobowa oznacza prawo organów wyższych do ustalania składu osobowego organów niższych, zdecydowania o wynagrodzeniach pracowników, ich awansach, odpowiedzialności dyscyplinarnej itd.

Nadzór oznacza zawsze możliwość kontroli działań podmiotów nadzorowanych, połączonej z możliwością wpływania na te działania w określonych sytuacjach za pomocą środków przewidzianych prawem

PODZIAŁ TERYTORIALNY KRAJU:

Podział terytorialny (podział administracyjny) kraju oznacza podział państwa na mniejsze jednostki w celu organizacji zarządzania krajem przez organy administracji rządowej i samorządowej

Obecnie istnieją w Polsce trzy stopnie zasadniczego podziału terytorialnego (podział trójstopniowy):

* gmina

* powiat

*województwo

Gminy - obecny ustrój gmin i zasady ich działania określa ustawa z dnia 08.03.1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 ze zm. )

Istnieją cztery rodzaje gmin:

• wiejskie w których skład wchodzą miejscowości bez statusu miasta

• miejsko-wiejskie, składające się z miasta i kilku lub kilkunastu wsi

• miejskie których cały obszar stanowi miasto

W gminie przewidziano możliwość dokonywania podziału pomocniczego - oznacza to tworzenie jednostek pomocniczych takich jak: sołectwa, dzielnice, osiedla w drodze uchwały rady gminy, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy

Powiaty zostały utworzone ustawą z dnia 05.06.1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. Nr 91poz. 578)

Istnieją dwa typy powiatów:

• powiat ziemski, obejmujący obszar graniczących ze sobą gmin

• powiat grodzki, obejmujący obszar miasta (miasto na prawach powiatu)

Podstawy prawne funkcjonowania województwa zawarto w trzech ustawach:

- ustawie z dnia 24.7.1998 o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz. U. Nr 96 poz. 63) tworzącej województwa i określającej ich granice oraz siedziby ich władz

- ustawie z dnia 5.6.1998 o samorządzie województwa (Dz. U. Nr 91, poz. 576) określającej ustrój, zadania i kompetencje województwa, jako jednostki samorządu terytorialnego

- ustawie z dnia 5.6.1998 o administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 91, poz. 577 ze zm.)

Zalecana literatura do programu:

4

---