Zwięzły przewodnik do tego praktycznego języka międzynarodowego, który został opracowany przez lingwistów i naukowców i jest dostępna dla wszystkich, którzy chcą komunikować się barier językowych w najprostszy i najbardziej ekonomiczny sposób możliwe
Contents Zawartość
1. 1. Introduction Wprowadzenie
2. 2. Basic grammar Podstawy gramatyki
3. 3. A small selection of books in and about Ido Mały wybór książek i około Ido
4. 4. Further information Więcej informacji
5. 5. The language barrier / La linguala barilo Bariera językowa / La linguala barilo
INTRODUCTION WPROWADZENIE
The international language Ido has been developed by linguists and scientists who included the philosopher-mathematician Louis Couturat and the philologist Otto Jespersen. Międzynarodowego języka Ido został opracowany przez lingwistów i naukowców, którzy m.in. filozof-matematyk Louis Couturat i filolog Otto Jespersen. It is both a written and a spoken language. Jest to zarówno w formie pisemnej i języka mówionego. It has been put to the test of practical use in correspondence and in hundreds of books and magazines. Został wprowadzony do testu praktycznego wykorzystania w korespondencji i setki książek i czasopism. It has also been used for holiday gatherings and conferences where people from many countries have found themselves able to discuss a wide variety of matters directly with each other. To była również stosowana na spotkania i konferencje wakacje, gdzie ludzie z wielu krajów, które znalazły się w stanie dyskutować o różnych sprawach bezpośrednio ze sobą.
This eminently practical and easy language is indeed remarkable. Ten niezwykle praktyczny i łatwy język są naprawdę imponujące. Yet its existence is not widely known, partly owing to the scepticism of those who find it difficult to believe that such a thing is possible and who are determined not to allow their prejudiced opinion to be upset by exposing themselves to the evidence. Jednak jego życie nie jest powszechnie znane, częściowo z powodu sceptycyzmu tych, którym trudno uwierzyć, że coś takiego jest możliwe i, którzy są zdecydowani nie dopuścić do ich pogorszeniu opinii być zdenerwowany narażając się na dowody. The fact that Ido has achieved all that it already has is a tribute to those who refused to be dissuaded by the cries of "It can't be done" or "It won't work." Fakt, że Ido osiągnął wszystko, co już jest hołd dla tych, którzy nie chcieli się zniechęcić przez okrzyki "Nie da się zrobić" lub "To nie będzie działać." It is the aim of this booklet not only to demonstrate (for the benefit of those with open minds) that Ido is practical, but also to assist in spreading knowledge of it. To jest cel tej broszury nie tylko wykazać (na rzecz osób o otwartych umysłach), że Ido jest praktyczny, ale także do pomocy w szerzeniu wiedzy o niej.
The small vocabularies which follow the basic grammar are intended to include the more useful and frequently found words. Małych słowników, które wynikają podstawowe zasady gramatyki te zawierają bardziej użyteczne i często występujące słowa. They are sufficient for obtaining a very useful knowledge of Ido, enough to understand many ordinary texts and to begin correspondence in the language. Są one wystarczające do uzyskania bardzo przydatna wiedza Ido, wystarczająco, by zrozumieć wielu zwykłych tekstów i rozpocząć korespondencję w tym języku. More extensive vocabularies (such as Dyer's) tend to be more than a beginner requires, so it is hoped that this publication fills a need for the speaker of English who wishes to try the language at a modest cost. Bardziej obszerne słowniki (np. Dyera) wydają się być bardziej niż początkujący wymaga, więc mamy nadzieję, że publikacja ta wypełnia potrzebę językiem angielskim, który chce spróbować język na niewielki koszt.
BASIC GRAMMAR Podstawy gramatyki
The alphabet of Ido is as in English: abcdefghijklmnopqrstuvwxyz . Alfabet Ido jest w języku angielskim: abcdefghijklmnopqrstuvwxyz.
It therefore contains only letters which are commonly found (often with others) on keyboards in many countries. Dlatego zawiera tylko litery, które są powszechnie (często z innymi) na klawiszach w wielu krajach. There are no accented letters, so Ido can be typed, telexed or transferred between computers and programs without the slightest difficulty. Brak litery akcentowane, więc Ido można wpisać, Teleksem lub przesyłanych pomiędzy komputerami i programy bez najmniejszych problemów.
Pronunciation . Wymowa.
The vowels aeiou are pronounced much as in Italian or Spanish, or approximately as follows: a as in f a ther , e between its sound in g e t and in v e in , i as in mar i ne , o between its sound in g o t and in g o , and u as in r u le . Samogłosek aeiou wymawiane są podobnie jak w języku włoskim lub hiszpańskim, lub w przybliżeniu tak: jak w f istnieje, e pomiędzy dźwięku w g e t i v e, w, i jak marzec i ne, o między dźwięku w g o t a g o, u, jak w r u le. (These vowels are not diphthongs; do not pronounce a as in take , i as in time , o like the ou in mould , or u as in mule .) (Te samogłoski nie są głosek;. Nie wymawiać jak w odbiorze, i jak w czasie, o jak ou w formie, lub u jak w mule)
There are two diphthongs: au pronounced as ow in owl , and (in a few words) eu which is pronounced like the vowels e and u run together. Istnieją dwa głosek: au wymawia się jak ow w sowa, i (w kilku słowach) eu, które wymawia się jak samogłoski e i u biegną razem.
Because there are not many vowel sounds, exact pronunciation of them is less critical than it is in some languages where vowels and dipththongs are many and the distinctions are finer. Ponieważ nie ma zbyt wielu samogłosek, dokładnie wymowy z nich jest mniej krytyczna niż w niektórych językach, w których samogłosek i dipththongs są liczne i wyróżnień są drobniejsze. Exact pronunciation of each vowel is less important in Ido than making each clearly recognisable. Dokładne wymowy każda samogłoska jest mniej istotna w Ido niż co każdy łatwo rozpoznawalne.
Most consonants are pronounced as in English. Większość spółgłoski są wymawiane w języku angielskim. But c is always pronounced like ts in bats , g is always hard as in get and give , h is never silent, j is as in French and like the s in pleasure , r is always sounded or trilled a little as in prize , s is always sharp as in same and bus (never like z as is the s in comes ), and x is as in expert . Ale c jest zawsze wymawiane jak ts w nietoperze, g jest zawsze trudne, jak w get i dać, h nie jest cichy, j jest w języku francuskim i jak s przyjemności, r jest zawsze brzmiało lub drżącego trochę jak w nagrodę, s jest zawsze ostry jak w tym samym i autobusem (jak nigdy z jak s w jest), a x jest w ekspertem. The digraph ch is pronounced as in church , and sh as in ship ; qu is pronounced as in quick . Dwuznak ch wymawia się jak w kościele, i sh jak w statku; qu wymawia się jak w szybki.
Accent . Accent. All words of more than one syllable are stressed on the last syllable but one, except for infinitives which are stressed on the last syllable. Wszystkie słowa z więcej niż jednej sylaby są akcentowane na ostatnią sylabę, ale jednego, z wyjątkiem bezokolicznikach akcent pada na ostatnią sylabę.
For example, l I bro , s I mpla , A pud , gr A nda , pard O no , av E rtas , mash I no , trov E bla . Na przykład, l I bro, a ja MPLA, pud, gr nda, pard O nie, al E RTAS, mash I nie, trov E bla.
Infinitives all end with the syllable -ar which takes the accent: trov Ar , parol Ar , studi Ar . Bezokoliczniki wszystkie zakończyły się sylaba-ar, który ma akcent: trov Ar, parol Ar, studi Ar. In other words in which the last vowel is immediately preceded by an i or a u , these two vowels are treated as forming one syllable. Innymi słowy, w którym ostatni samogłoska jest bezpośrednio poprzedzone i lub u, te dwie samogłoski są traktowane jako stanowiące jedną sylabę. For example, studias and linguo are pronounced st U dias and l I nguo . Na przykład, studias i Linguo są wymawiane ul U dias i l I nguo.
The definite article ('the' in English) is la as in la ponto (the bridge), and la lagi (the lakes). Przedimek określony ("" w języku angielskim) jest jak w la la ponto (most), a la lagi (jeziora). There is no indefinite article ( a or an in English). Nie ma nieokreślony (lub w języku angielskim). So navo means ship or a ship according to context. Więc NAVO oznacza statek lub statek w zależności od kontekstu. In some languages, such as Russian, there are no articles at all, so the retention of one article in Ido is a reasonable compromise between languages such as English which have two articles, and those with none. W niektórych językach, takich jak rosyjski, nie ma artykułów w ogóle, więc utrzymanie jednego artykułu w Ido jest rozsądnym kompromisem między językach takich jak angielski, które mają dwa artykuły, a te z nikim. The word la is invariable, like English "the" but unlike the corresponding words in French, German, Italian and Spanish. Słowo la jest niezmienna, jak angielskie "the", ale w przeciwieństwie do odpowiednich słów w języku francuskim, niemieckim, włoskim i hiszpańskim. There is also no (grammatical) gender in Ido, consequently no need to learn that a word is masculine or feminine. Nie ma też (gramatyczne) płci w Ido, dzięki czemu nie muszą się nauczyć, że słowo jest rodzaju męskiego lub żeńskiego.
The vocabulary of Ido is based on that of the main European languages: English, French, German, Italian, Russian and Spanish. Słownictwo Ido jest oparta na tej z głównych języków europejskich: angielski, francuski, niemiecki, włoski, hiszpański i rosyjski. In general, each word is based on as many of these languages as possible, so that many words in Ido are recognisable to people in many countries. Ogólnie rzecz biorąc, każde słowo jest w oparciu o jak wielu z tych języków, jak to możliwe, tak, że wiele słów w Ido są rozpoznawalne dla osób w wielu krajach.
Words of particular types (parts of speech) are in most cases indicated by their endings, and this makes it easy to see the structure of sentences. Słowa poszczególnych typów (części mowy) są w większości przypadków wskazanych przez ich końcówek, a to ułatwia zobaczyć strukturę zdań. The root of each word (the part to which the ending is added) is never varied. Korzeń każdego słowa (część, do której zakończenie jest dodawany) nigdy nie jest zróżnicowana. Some words, such as prepositions, conjunctions and some adverbs do not have special endings. Niektóre wyrazy, takie jak przyimki, spójniki i niektóre przysłówki nie posiadają specjalnych końcówek. For example, en = in, sur = on, se = if. Na przykład, en = w, sur = na, se = if.
Nouns in the singular end in - o : domo = house; nubo = cloud; libro = book; ucelo = bird; urbo = town. Rzeczowniki w liczbie pojedynczej w końcu - o: domo = domu nubo = chmura; libro = książki; ucelo = ptaków; urbo = miasta.
Plural nouns are formed by replacing the final - o with - i : domi = houses; libri = books; flori = flowers; repasti = meals. Rzeczowników w liczbie mnogiej tworzy się przez zamianę ostatniego - o z - i: domi = domów, libri = książek; Flori = kwiaty; repasti = posiłków.
Adjectives end in - a : bona = good; granda = big; vera = true; simpla = simple; saja = wise; forta = strong. Przymiotniki w końcu - a: dobrej = dobry; Granda = duże; vera = true; simpla = prosty, Saja = mądry; Forta = silna.
Comparatives and superlatives are made using the words plu , min , maxim and minim . Comparatives i superlatywy są za pomocą słów plu, min, maksymy i minim. For example, plu forta = stronger, and min forta = less strong. Na przykład, plu Forta = silniejszy, a min Forta = słabszy. Similarly, maxim granda = biggest or largest, while minim saja = least wise. Podobnie maksyma Granda = największych lub największym, a minim Saja = najmniej mądry.
Adverbs are mostly derived from adjectives by changing the ending to - e : simple = simply; vere = truly; bone = well; rapide = quickly. Przysłówki są w większości pochodzą od przymiotników, zmieniając zakończenie - e: prosty = po prostu; vere = naprawdę; kości = dobrze; rapide = szybko.
As in English, adjectives do not change their form. W języku angielskim, przymiotniki nie zmieniają swoją formę. They may be placed either before (as usually in English) or after (as usually in French) the noun which they qualify. Mogą one być umieszczone przed (jak to zwykle w języku angielskim) lub po (jak to zwykle w języku francuskim) rzeczownik do którego się odnoszą. For example, reda floro or floro reda , granda tablo or tablo granda , nova libri or libri nova , granda domi or domi granda . Na przykład, reda Floro lub Floro reda, Granda tablo lub tablo Granda, nova libri lub libri nova, Granda domi lub domi Granda.
Verbs in the infinitive end in - ar : kantar = to sing; skribar = to write; vidar = to see; flugar = to fly. Czasowniki w końcu bezokolicznik w - ar: Kantar = śpiewać; skribar = pisać; vidar = widzieć; flugar = latać.
The present tense is formed by replacing - ar by - as : vidas = see(s); lernas = learn(s); trovas = find(s). Czas teraźniejszy jest tworzony przez zastąpienie - ar przez - jak: VIDAS = patrz (s); lernas = nauczyć (s); trovas = find (y).
The past tense is formed with the ending - is : vidis = saw; kantis = sang; movis = moved. Czas przeszły jest utworzony z zakończeniem - jest: VIDIS = widział; kantis = śpiewał; movis = przeniesiony.
The future tense is formed with the ending - os : vidos = will see; trovos = will find. Czas przyszły tworzy się z zakończeniem - os: VIDOS = zobaczy; trovos = znajdzie.
The conditional uses the ending - us : il venus se il povus = he would come if he were able. Warunkowe wykorzystuje zakończenie - z nami: il venus se il povus = przyjdzie gdyby mógł.
The imperative and hortative ending is - ez : venez! = come!; irez! = go!; ni irez = let us go. Nadrzędnych i hortative zakończenie jest - ez:! Venez = przyjść; irez = iść, ni irez = chodźmy!.
The ending - anta corresponds to - ing in English when it means the active present participle: fluganta uceli = flying birds; persono skribanta letro = a person writing a letter; kantanta puerino = a singing girl. Zakończenie - anta odpowiada - ING w języku angielskim, gdy oznacza aktywny obecny imiesłów: fluganta uceli = lotu ptaków; persono skribanta letro = osoby piszącej list; kantanta puerino = dziewczyna śpiewa.
Use of the letters a , i , and o to indicate present, past and future, as in the endings as , is and os is applied also to the active and passive participles. Korzystanie z liter a, i, o, aby wskazać, teraźniejszość, przeszłość i przyszłość, jak w zakończeniach jak jest i os stosuje się także do imiesłowy czynne i bierne. The ending - inta forms the active past participle: Zakończenie - INTA form aktywnego imiesłowu:
fluginta uceli = birds which have flown; fluginta uceli = ptaków, które przyleciały;
hundo dorminta = a dog which has slept. hundo dorminta = pies, który spał.
Similarly the ending - onta produces the active future participle: Podobnie zakończenie - onta produkuje aktywnych przyszłości imiesłów:
stono falonta = a stone that is going to fall; stono falonta = kamień, który będzie spadać;
la puerino kantonta = the girl who is going to sing. la puerino kantonta = dziewczyna, która będzie śpiewać.
The ending - ata gives the present passive participle: Zakończenie - ata daje obecnie bierny:
letro skribata = a letter (that is) being written; letro skribata = list (to) jest napisane;
vorto kantata = a word (being) sung. kantata vorto = słowo (są) śpiewane.
The past form has the ending - ita : W ciągu ostatnich formularza zakończenie - ita:
letro skribita = a letter (that has been) written; letro skribita = list (która została) pisemne;
lavita vesti = washed clothes; lavita Vesti = umyć ubranie;
celita klefo = hidden key; celita klefo = ukryty klucz;
libro perdita = a lost book. libro Perdita = utracone książki.
The future form ends in - ota : letro skribota = a letter (that is going) to be written; la jetota bulo = the ball that is (yet) to be thrown. Przyszła forma kończy się - Złota: letro skribota = list (który ma), aby zostać napisane la jetota Bulo = piłkę, że jest (jeszcze) do rzucania.
Never use "to have" or "to do" (as we do in English) as an auxiliary to form tenses. Nigdy nie używaj "mieć" lub "nie" (jak to zrobić w języku angielskim) jako pomocniczy do tworzenia czasów.
Ni esas vidata = we are (being) seen. Ni ESA vidata = jesteśmy (jest) widziałem.
Ni esas vidita = we have been seen (literally "we are having-been-seen"). Ni ESA vidita = my nie było (dosłownie "jesteśmy o-było-widziałem").
Ni vidis la kato = we saw the cat, or we have seen the cat. Ni VIDIS la kato = widzieliśmy kota, lub widzieliśmy kota.
Ni esas trovota = we are (going) to be found, or we will be found. Ni ESA trovota = jesteśmy (będzie) można znaleźć, czy będzie można znaleźć.
Ni esis salvata da nia hundo = we were (being) saved by our dog. Ni esis salvata da nii hundo = byliśmy (jest) zapisane przez naszego psa.
Ni esis (ja) salvita = we had been saved, or we were (already) saved. Ni esis (ja) Salvita = mieliśmy zapisane, albo były (już) zapisane.
An active verb is made passive by using the suffix es between the root and the required verb ending. Aktywnych czasownik jest bierne za pomocą es przyrostek między korzeniem i wymagane zakończenie czasownika.
For example, vidas means 'sees', but videsas (vid-es-as) means 'is seen'. Na przykład, VIDAS oznacza "widzi", ale videsas (vid-es-a) oznacza "widać". So an alternative, shorter way of saying ni esas trovota is ni trovesos = we will be found. Tak więc alternatywa, krótszy sposób powiedzenia ni ESA trovota jest ni trovesos = będziemy znaleziono. Similarly, ol trovesis = it was found. Podobnie, ol trovesis = stwierdzono.
The suffix - ab - is used with verbs as an optional substitute for equivalent longer forms ending in - inta , and preceded by the appropriate form of the verb esar (to be). Przyrostek - ab - jest stosowany z czasownikami jako opcja zastąpić równoważnym już formy zakończone - INTA, i poprzedzone odpowiednią formę czasownika esar (być). This is shown by the following examples: Świadczą o tym następujące przykłady:
skribabis (sbrib-ab-is) = esis skribinta = had written; vendabos (vend-ab-os) = esos vendinta = will have sold; vidabas (vid-ab-as) = esas vidinta = has seen ('is having seen'). skribabis (sbrib-ab-to) = esis skribinta = napisał; vendabos (vend-ab-os) = ESO vendinta = będzie sprzedawane; vidabas (vid-ab-as) = ESA vidinta = widział (jest widząc ").
The main personal pronouns are: Głównym zaimki osobowe są:
me - I, me me - ja
tu - you (intimate singular form, like French and Italian 'tu', German 'du') tu - można (intymne liczbie pojedynczej, jak francuskie i włoskie "tu", niemiecki "du")
vu - you (singular) vu - po (liczba pojedyncza)
ilu or il - he, him ilu lub il - on go
elu or el - she, her ELU lub el - to jej
olu or ol - it olu lub ol - to
lu - he, she or it lu - on, ona lub on
ni - we, us ni - my, nas
vi - you (plural of 'vu') vi - ty (liczba mnoga od "vu")
li - they (plural of 'lu') li - one (liczba mnoga od 'lu')
onu or on - one ONU lub - jeden
su - oneself, himself, herself, itself, themselves. su - siebie, sobie, siebie, sobie, siebie.
Note that me means both "I" and "me", just as in English we do not have separate words for "you" as subject or object. Zauważ, że mnie oznacza zarówno "ja" i "ja", tak jak w języku angielskim nie mamy oddzielne słowa na "ty" jako podmiotu lub przedmiotu. The full forms of il, el, ol are ilu, elu, olu , but the shorter forms are often used. Lu is very useful in situations when we would otherwise need to say il od el (he or she) since it covers both possibilities. Pełne formy il, el, ol to ilu, ELU, olu, ale krótsze formy są często używane. Lu jest bardzo przydatna w sytuacjach, gdy chcemy inaczej trzeba powiedzieć il OD el (on lub ona), ponieważ obejmuje zarówno możliwości . The reflexive pronoun su is used when the object is the same person or thing as the subject. Su zaimek zwrotny jest stosowany, gdy obiekt jest ta sama osoba lub rzecz, jak przedmiot.
For example, el vidis su = she saw herself. Na przykład, el VIDIS su = ujrzała siebie.
Possessive pronouns are formed by adding the ending a to the personal pronouns (to the full form in the case of ilu, elu, olu ). Dzierżawcze tworzą się przez dodanie końcówki do zaimków osobowych (w pełnej formie w przypadku ilu, ELU, olu). The main ones are: Główne z nich to:
mea - my, mine mea - mój, moje
vua - your, yours (singular) vua - twój, twoje (liczba pojedyncza)
ilua - his ilua - jego
elua - her, hers Elua - jej, jej
olua - its olua - jego
lua - his, her, hers, its lua - jego, jej, jej, jego
nia - our, ours nii - nasze, nasze
via - your, yours (plural) przez - twój, twoje (liczba mnoga)
lia - their, theirs lia - ich, ich
onua - one's Onua - jeden w
sua - one's own, his own, her own, its own, their own. sua - własne, swoje, własne, swoje, własne.
For example: Na przykład:
ilu havas elua libro = he has her book; ilu Havas Elua libro = On swojej książce;
ol esas certe elua = it is certainly hers; ol ESA Certe Elua = to z pewnością jej;
nia kato e vua hundo esas en mea domo = our cat and your dog are in my house. nii kato e vua hundo ESA en domo mea = nasz kot i pies są w moim domu.
Derivation . Wyprowadzenie. Any adjective can be turned into an adverb by replacing the final - a with an - e . Każdy przymiotnik można przekształcić przysłówek, zastępując końcowe - z - e. Similarly, from any verb can be obtained a noun (with the noun ending o ), meaning the corresponding action. Podobnie, od każdego czasownika można uzyskać rzeczownik (z rzeczownikiem kończącym o), co oznacza, że odpowiednie działania.
For example, from vidar (to see) we get vido = (the act of) seeing or sight. Na przykład, z vidar (aby zobaczyć) otrzymujemy VIDO = (akt) widzenie lub wzroku.
From dankar (to thank) we get danko = thanking or thanks. Od dankar (podziękować) otrzymujemy Danko = dziękując lub dzięki.
From promenar (to walk) we get promeno = walking, or a walk. Od promenar (chodzić) otrzymujemy promeno = pieszo lub na spacer.
From kurar (to run) we get kuro = running, or a run. Od kurar (do uruchomienia) mamy kuro = działa, lub uruchomić.
The ending -ing in English has two meanings which must be distinguished. Końcówka-ing w języku angielskim ma dwa znaczenia, które należy odróżnić. In "the running horse" the word "running" is an adjective and is translated as kuranta (as in la kuranta kavalo ). W "koń" słowo "biegania" jest przymiotnikiem i jest tłumaczone jako kuranta (jak w la kuranta kavalo). However, in "running is a pleasure" the word "running" is a noun and is translated as kuro as in kuro esas plezuro . Jednak w "bieganie to przyjemność" słowo "działa" to rzeczownik i jest tłumaczone jako kuro jak w kuro ESA plezuro.
An adjective can be made into a noun by using the ending - o , the meaning of the noun being someone or something which has that quality. Przymiotnik mogą być wykonane w rzeczownik za pomocą zakończenie - o, znaczenie rzeczownika jest ktoś lub coś, co ma tę właściwość. For example, from giganta (gigantic) we get giganto = a giant; from bela (beautiful) we derive belo (a beauty). Na przykład, od giganta (gigantyczne) otrzymujemy giganto = wielki; z bela (piękne) czerpiemy belo (piękno).
Similarly, from parolanta (speaking) we get parolanto = speaker, or someone now speaking, from sequanta (following) we derive sequanto = follower, and from employata (employed) we get employato = employee. Podobnie, od parolanta (mówienie) otrzymujemy parolanto = głośnik, lub ktoś teraz mówi, z sequanta (po) czerpiemy sequanto = wyznawcy, z employata (rachunek) mamy employato = pracownika.
When a noun root is given the ending a the resulting adjective has the same meaning. Gdy rzeczownik jest korzeń z uwagi na zakończenie przymiotnika wynikających ma takie samo znaczenie. A couple of examples will make this clear. Kilka przykładów będzie to jasne. Thus, from the noun papero (paper) the adjective papera describes something which is paper, as in papera chapelo = paper hat. Tak więc, od rzeczownika papero (papier) Papera przymiotnik opisuje coś, co jest papier, jak w Papera = kapelusz chapelo papieru. Similarly, from metalo (metal) we get metala (of metal) as in metala taso = metal cup. Podobnie, od Metalo (metal) otrzymujemy metala (z metalu), jak w metala taso = metalowe filiżanki.
More often, adjectives are formed from nouns by adding a suffix. Coraz częściej, przymiotniki są utworzone od rzeczowników przez dodanie przyrostka. The general-purpose suffix for forming an adjective is - al- , which is placed between the root and the adjective ending - a . Ogólnego przeznaczenia przyrostek do formowania przymiotnik - al-, który jest umieszczony w katalogu głównym i zakończenie przymiotnika -.
For example, from naturo we get naturala , and from papero we get paperala as in paperala industrio = paper industry. Na przykład, z Naturo mamy naturala, a od papero mamy paperala jak w paperala = przemysłu INDUSTRIO papieru.
Similarly from lego (law) we derive legala = legal (related to law), and from manuo (hand) we get manuala = manual or by hand. Podobnie z lego (prawo) czerpiemy legala = prawnych (z zakresu prawa), a od manuo (strony) otrzymujemy manuala = ręcznego lub ręcznie.
The suffix al can be used also with verb roots, as in edukala = educational (from edukar = to educate). Al przyrostka może być używany również z korzeni czasownik, jak w edukala = edukacyjnych (od edukar = edukacja).
A verb can be derived from an adjective by use of a suitable suffix, such as - ig- . Czasownik może być wyprowadzona z przymiotnika przez zastosowanie odpowiedniego rozszerzenia, takie jak - ig-.
For example, from mola (soft) we get moligar = to soften. Na przykład, od mola (soft) mamy moligar = mięknąć.
Similarly, from intensa (intense) we get intensigar = to intensify. Podobnie, od intensa (intensywny) otrzymujemy intensigar = zintensyfikować.
From varma (warm) we get varmigar = to warm (make something warm). Od Varma (ciepłe) otrzymujemy varmigar = do ogrzania (zrobić coś na ciepło).
Compare this with varmeskar = to become warm. Porównaj to z varmeskar = stać się ciepły.
Note that a suffix must always be used - we cannot say "varmar" which would be ambiguous (and illogical). Należy pamiętać, że przyrostka musi być zawsze - nie możemy powiedzieć "varmar", które byłyby niejednoznaczne (i nielogiczne).
To derive a verb from a noun the appropriate suffix must be used, according to the intended meaning of the verb. Aby czerpać czasownik od rzeczownika odpowiedniego przyrostka musi być stosowane, zgodnie z przeznaczeniem znaczenia czasownika. In an international language it is essential to make the meaning clear, since different languages give different meanings (and sometimes more than one meaning) to verbs derived from nouns (as, for example, with the English verb "to stone"). W języku międzynarodowym ważne jest, aby rozumieniu jasne, ponieważ w różnych językach dają różne znaczenia (a czasem więcej niż jedno znaczenie) do czasowników pochodzących od rzeczowników (jak, na przykład, z angielskiego czasownika "kamień").
So from the noun martelo (hammer) we use the suffix - ag- (indicating action) to obtain the verb martelagar = to hammer. Tak więc od rzeczownika martelo (młot) używamy przyrostka - ag-(wskazując działania) w celu uzyskania martelagar czasownik = do młota. This also means that we can go on to derive the word martelago = (the act of) hammering. Oznacza to, że możemy iść do uzyskania martelago słowo = (akt) młotkiem.
Similarly, we cannot turn the noun salo (salt) into a verb just by substituting a verb ending but must include a suffix such as - iz- (indicating addition of one thing to another) so as to get salizar = to salt (add salt to). Podobnie, nie można włączyć rzeczownik salo (sól) do czasownika tylko zastępując zakończenie czasownik, ale muszą obejmować sufiksu, takie jak - iz-(wskazujące oprócz jednej rzeczy do drugiej), tak aby uzyskać salizar = do soli (dodać sól do).
Since an adverb can be made from an adjective, and an adjective from a noun, so we can also make an adverb from a noun. Od przysłówek mogą być wykonane z przymiotnikiem, a przymiotnik z rzeczownikiem, więc możemy również przysłówek od rzeczownika.
For example, from hemo (home) we get heme = at home. Na przykład, z hemo (home) mamy hem = w domu.
Similarly from nokto (night) we can form nokte = at night, or by night. Podobnie z nokto (noc) można tworzyć nokte = w nocy, jak iw nocy.
Derivation of a variety of words from one word root is an important part of the language's economy and flexibility. Ustalenie różnych słów z jednego źródłosłowu jest ważną częścią języka gospodarki i elastyczność. So from the root skrib- (verb skribar = to write) we can derive skribo meaning 'writing' (the act of writing), skribado (prolonged writing), skribilo (a writing instrument of any kind), skribesos (will be written), skribala (the adjective), skribita (written), skriburo (a writing, ie something written), and so on. Więc z korzenia skrib-(czasownik skribar = pisać) możemy wyprowadzić "pisania" skribo znaczenie (akt pisania), skribado (długotrwałe pisanie), skribilo (pisanie dokumentów wszelkiego rodzaju), skribesos (zostanie zapisany) , skribala (przymiotnik), skribita (pisemne), skriburo (na piśmie, tj. napisał coś), i tak dalej.
Compound words may be formed freely. Słowa złożone mogą powstawać swobodnie. The last element in the combination is the main one in determining the meaning, while the preceding element only modifies the meaning. Ostatnim elementem w kombinacji jest najważniejszy w określaniu znaczenia, podczas gdy poprzedniego elementu tylko zmienia znaczenie.
For example, skrib-tablo means a type of table (a writing table). Na przykład, skrib-tablo oznacza typ tabeli (tabela piśmie). Similarly, vapor-navo = steamship, vid-punto = viewpoint or point of view, kristal-klara = crystal-clear, sub-mara = undersea, amo-letro = love letter, te-taso = teacup, mar-salo = sea salt. Podobnie par NAVO = parowiec, vid-punto = punkt widzenia lub punktu widzenia, kristal-klara = krystalicznie czysty, sub-mara = podmorskich, amo-letro = list miłosny, te-taso = filiżankę, mar-salo = morza soli.
The use of a hyphen is optional but helpful as it makes it easier to see the make-up of compound words; vidpunto and vid-punto are equally valid. Korzystanie z myślnikiem jest opcjonalna, ale pomocne, ponieważ ułatwia zobaczyć make-up z wyrazów złożonych; vidpunto i vid-punto są jednakowo ważne.
The use of the letter o between two nouns which are joined is optional, but advisable where it makes pronunciation easier. Korzystanie z listu o dwa rzeczowniki, które są połączone jest opcjonalne, ale zalecane gdzie to ma wymowę łatwiejsze. So mar-salo and maro-salo are equally valid, as are vid-punto and vido-punto , but letro-buxo is preferable to "letr-buxo" . Tak więc mar-salo i maro-salo są równie ważne, jak vid-punto i VIDO-punto, ale letro-buxo jest lepsze "letr-buxo".
It is important to note that nouns cannot be used unaltered as though they were also adjectives, as is often the case in English. Ważne jest, aby pamiętać, że rzeczowniki nie mogą być używane bez zmian, jak gdyby były one również przymiotniki, jak to często bywa w języku angielskim. So sea salt must not be translated by "maro salo", but must be translated either as one word, mar-salo or maro-salo , or by using the adjective for 'sea' ( marala ) as in marala salo , or by using the word for 'of' ( di ) as in salo di maro . Tak więc sól morska nie może zostać przetłumaczone jako "maro salo", ale muszą być przetłumaczone jako jedno słowo, mar-salo lub maro-salo, lub za pomocą przymiotnika dla "morze" (marala) jak w marala salo, lub za pomocą słowo na "z" (di), jak w salo di maro. Similarly, 'love letter' is letro di amo or amo-letro but not "amo letro". Podobnie, "list miłosny" jest letro di amo lub amo-letro ale nie "amo letro".
Word order is similar to that in English, with some exceptions. Szyk jest podobna do tej w języku angielskim, z pewnymi wyjątkami. Adjectives may precede or follow the noun they qualify. Przymiotniki mogą przed lub po rzeczowniku kwalifikują się one. Shorter adjectives generally precede the noun, and longer ones generally follow it, but this is not obligatory. Krótsze przymiotniki zwykle poprzedzają rzeczownik, a dłuższe generalnie zgodne, ale nie jest to obowiązkowe. Adverbs may be placed anywhere that allows the meaning to be clear. Przysłówki mogą być umieszczone w dowolnym miejscu, które pozwala rozumieniu być jasne.
The subject generally comes before the direct object, but if this order is reversed then the direct object must show this by adding the letter n . Temat ogólnie jest przed bezpośrednim przedmiotem, ale jeśli kolejność jest odwrócona to bezpośredni obiekt musi pokazać, dodając n list.
For example, la hundo chasas la kato (the dog chases the cat), Na przykład, la hundo chasas la kato (pies goni kota),
but la hundo n chasas la kato (the cat chases the dog); ale la hundo n chasas la kato (kot goni psa);
la viro qua vidas el (the man who sees her), la Viro qua VIDAS el (człowiek, który widzi, że jej)
but la viro qua n el vidas (the man whom she sees). ale la Viro qua n el VIDAS (człowieka, którego widzi).
The indirect object is always indicated by the use of a preposition. Pośrednie obiekt jest zawsze wskazane przez użycie przyimka.
For example, el donis la buxo ad il = she gave the box to him. Na przykład, el Donis la buxo ad il = dała pole do niego.
Never imitate the English sentence "she gave him the box" - where there is no preposition to distinguish the indirect object from the direct one. Nie naśladuj angielski zdanie "dała mu pole" - gdzie nie ma przyimka do odróżnienia pośrednich obiekt z bezpośredni.
A statement is turned into a question not by changing the word order but by starting the sentence with the word ka . Oświadczenie zamienia się w pytanie nie zmieniając kolejność wyrazów, ale przez uruchomienie zdanie z ka słowo.
For example, la treno esis hike = the train was here, but Na przykład, la treno esis wędrówka = pociąg tutaj, ale
ka la treno esis hike? = was the train here? ka la wycieczka esis treno? = był tu trenować?
Other question words include kande (when), quale (how), ube (where) and quo (what). Innymi słowy pytanie to Kande (kiedy), quale (jak), ube (gdzie), a quo (co).
For example, ube nun esas la treno? or ube la treno esas nun? = where is the train now? Na przykład, ube zakonnica ESA la treno? Lub ube la treno ESA zakonnica? = Gdzie jest pociąg teraz?
Prefixes and suffixes are very important and give great flexibility to the language. Przedrostki i przyrostki są bardzo ważne i dają dużą elastyczność języka. The most useful ones are listed here. Najbardziej przydatne z nich są wymienione tutaj. A few of these are in fact ordinary words which are therefore also used on their own (such as ne = not), but most are true prefixes or suffixes and can be used only as such, not as separate words. Niektóre z nich to w rzeczywistości zwykłe słowa, które są w związku z tym także na własne (np. ne = nie), ale w większości są prawdziwe przedrostków lub przyrostków, oraz mogą być używane tylko jako takie, a nie jako oddzielne słowa.
Prefixes Prefiksy
des- denotes the direct opposite: des-agreabla = disagreeable; des-facila = difficult; des-avantajo = disadvantage. des-oznacza odwrotne: des-agreabla = nieprzyjemne; des-facila = trudne des-avantajo wadą =.
dis - denotes separation: dis-ruptar = to disrupt; dis-semar = to disseminate, to scatter. dis - oznacza oddzielenie: dis-ruptar = zakłócić; dis-semar = do rozpowszechniania, rozpraszać.
ex- ex-, late, retired: ex-prezidanto; ex-oficiro . ex-ex-, późno, na emeryturze: ex-prezidanto; ex-oficiro.
mi- half, semi-, demi-: mi-horo = half an hour; mi-cirklo = semicircle. mi pół, pół-, pół-: mi-horo = pół godziny, mi-cirklo = półkole.
mis- denotes wrong action: mis-pronuncar = to mispronounce; mis-uzo = misuse. mis-oznacza błędne działanie: mis-pronuncar = do źle wymawiać; mis-uzo = nadużyć.
ne- un-, im-, ir-, non-: ne-posibla = impossible; ne-populara = unpopular. ne-un-, im-, ir-, nie-: ne-posibla = niemożliwe; ne-populara = niepopularne.
par - used with verbal roots to denote thorough action: par-lektar = to read thoroughly. par - używane do oznaczenia słowne korzenie wszechstronne działania: par-lektar = dokładnie przeczytać.
pre - pre-, before: pre-dicar = to predict; pre-nomo = first name. pre - przed, zanim: pre-dicar = przewidzieć, pre-Nomo = imię.
pseudo - pseudo-, false: pseudo-religioza = pseudo-religious. pseudo - pseudo-, fałszywe: pseudo-religioza = pseudo-religijnych.
retro- retro-, backward (used with verbal roots): retro-irar = to go back(ward); retro-tirar = to draw back(ward). retro-retro-, do tyłu (używane z słowne korzenie): retro-irar = wrócić (oddziału); retro-tirar = cofać (oddziale).
ri- denotes repetition (used with verbal roots): ri-facar = to do over again; ri-elektar = to re-elect. ri-oznacza powtarzanie (używane z słowne korzenie): ri-facar = zrobić to jeszcze raz; ri-elektar = do reelekcji.
sen- -less, without: sen-denta = toothless; sen-avantaja = without advantage. sen--mniej, bez: sen-Denta = bezzębny, sen-avantaja = bez korzyści.
stif - step-: stif-matro = stepmother. STIF - krok: STIF-matro = macochą.
vice - vice-, deputy: vice-prezidanto = vice-president. versa - vice-, zastępca: vice-prezidanto = wiceprezydenta.
Suffixes Przyrostki
- ach - gives an unfavourable or disparaging meaning: hund-acho = cur; infant-acho = brat; dom-acho = hovel. - Ach - wydaje negatywną lub lekceważące znaczenie: hund-Acho bież =; niemowląt Acho brat =; dom-Acho rudery =.
- ad - indicates repeated or continued action (added to verbal roots): from frapar = to strike, frap-adar = to strike repeatedly, frap-ado = a beating; parolado = a speech. - Ogłoszenie - wskazuje powtarzające się lub dalszego działania (dodaje się do werbalnych korzenie): od frapar = do strajku, FRAP-adar = do strajku wielokrotnie, FRAP-ado = pokonując; parolado = mowy.
- ag - is the root of the word ag-ar (to do, to act) and is used with nouns (especially tools) to form verbs meaning to act with the tool: from martelo (hammer), martel-agar = to hammer. - Ag - jest korzeniem słowa ag-ar (do zrobienia, do aktu) i jest używany z rzeczownikami (zwłaszcza narzędzia) do formy czasowników znaczenie działać z narzędziem: od martelo (młot), martel-agar = do młota .
- aj - (added to adjective or noun) denotes something possessing the quality or made from the material indicated: bel-ajo = beautiful object; metal-ajo = something made of metal; (added to a transitive or mixed verb) indicates the object of the action: send-ajo = something sent; drink-ajo = a drink; dic-ajo = saying; (added to an intransitive verb) means something which acts in the sense of the verb: bril-ajo = something shining; exist-ajo = something existing. - Aj - (dodane do przymiotnik lub rzeczownik) oznacza coś posiadających jakości lub wykonane z materiału wskazane: bel-ajo = piękny obiekt, metal-ajo = coś z metalu; (dodana do czasownika przechodniego lub mieszane) wskazuje na obiekt działania: send-ajo coś = przesłane; drink-ajo = pić; dic-ajo = mówiąc; (dodana do czasownik nieprzechodni) oznacza coś, co działa w sensie czasownika: bril-ajo = coś świeci; istnieje -ajo = coś istniejącego.
- al - relating to: naciona-ala = national; autun-ala = autumnal; natur-ala = natural; manu-ala = manual. - Al - w odniesieniu do: naciona-ala = krajowym; Autun-ala = jesienny; natur-ala = naturalne, manu-ala = instrukcji.
- an - in forming a noun, denotes a member, inhabitant or adherent: senat-ano = senator; klub-ano = club member; vilaj-ano = villager; in forming an adjective (most often with the name of a country), it is used to indicate belonging: japoniana = Japanese; nederlandana = Dutch. - - W tworzeniu rzeczownika, oznacza członka, mieszkańca lub przylegających: senat-ano = senator, klub-ano = członka klubu; vilaj-ano = wieśniak; w tworzeniu przymiotnik (najczęściej z nazwą kraju), jest używany do wskazania przynależności: japoniana = japoński; nederlandana = holenderski.
- ar - denotes a collection or group of objects or beings: hom-aro = humanity; libr-aro = library, book collection; har-aro = hair; muton-aro = flock of sheep. - Ar - oznacza zbiór lub grupę obiektów lub istot: hom-aro ludzkości =; LiBr-aro = biblioteka, kolekcja książek, har-aro włosów =; muton-aro stada = owiec.
- ari - indicates the object or recipient of an action: pag-ario = payee. - Ari - oznacza obiekt lub odbiorcy działań: pag-ario = odbiorcy.
- atr - like: metal-atra = metallic, metal-like; blu-atra = bluish. - Atr - takich jak: metal-atra = metalowe, metal-like, blu-atra = niebieskawy.
- e - coloured, having the colour of: or-ea = golden; oranj-ea = orange(-coloured). - E - kolorowe, w barwach: lub-ea = złoty; oranj-ea = pomarańczowy (w kolorze).
- ebl - -able, -ible: drink-ebla = drinkable; lekt-ebla = readable; kred-ebla = credible. - EBL --stanie, niewidoczne,: drink-Ebla = picia; lekt-Ebla = czytelny, kred-Ebla = wiarygodne.
- ed - -ful, contents of: pinch-edo = a pinch; glas-edo = glass-ful. - Ed --ful, zawartość: pinch-edo = szczypta; glas-edo = szkło-ful.
- eg - extremely, to a great extent, very large: pluv-egar = to rain very heavily; pluv-ego = downpour; rich-ega = extremely rich; dom-ego = mansion. - Np. - bardzo, w dużym stopniu, bardzo duże: pluv-egar = padać bardzo mocno; pluv-ego ulewa =; bogatych ega = bardzo bogaty, dom-ego = rezydencji.
- em - inclined to (added to verbal roots): labor-ema = industrious; atak-ema = aggressive; parol-ema = talkative. - Em - skłonny (dodana do słownych korzenie): pracy-ema = pracowity, atak-ema = agresywne; parol-ema = rozmowny.
- end - something to be done or which must be done: pag-enda = payable, must be paid; problemo solv-enda = a problem which must be solved. - Koniec - coś do zrobienia lub co należy zrobić: pag-enda = wymagalne, muszą zostać wypłacona; problemo rozwiązywanie pro-enda = problem, który musi być rozwiązany.
- er - person, or sometimes animal or thing, which customarily, but not professionally, does something (added to verbal roots): fum-ero = smoker; klim-ero = climber; rept-ero = reptile; kant-ero = singer. - Er - osoba, czasem zwierząt lub rzeczy, które zwyczajowo, ale nie zawodowo, czy coś (dodana do słownych korzenie): FUM-ero palacz =; klim-ero wspinacz =; rept-ero = gadów; kant-ero = piosenkarka .
- eri - an establishment: distil-erio = distillery; bak-erio = bakery. - Eri - zakład: destylacji ERIO = gorzelnię, bak-ERIO = piekarni.
- es - denotes a state or quality (as the root of the verb esar , to be): bel-eso = beauty; infant-eso = infancy; malad-eso = sickness. - Es - oznacza stan i jakość (jako główny czasownik esar, być): bel-eso piękno =; niemowląt eso dzieciństwa =; Malad-eso choroby =.
- esk - to begin to, to become: dorm-eskar = to fall asleep; rich-eskar = to become rich; sid-eskar = to sit down (begin sitting). - ESK - zacząć, aby stać się: dorm-eskar = zasnąć; bogatych eskar = stać się bogatym, sid-eskar = usiąść (początek posiedzenia).
- esm - ordinal numbers: un-esma = first; du-esma = second. - ESM - liczebniki porządkowe: un-ESMA = pierwszy; du-ESMA = sekund.
- estr - chief, head: urb-estro = (town) mayor; post-estro = postmaster; nav-estro = (ship's) captain. - Estr - szef, kierownik: urb-estro = (miasto) burmistrz, post-estro = postmaster; nav-estro = (statku) kapitana.
- et - diminutive: river-eto = brook; libr-eto = booklet; pluv-etar = to drizzle; humid-eta = a trifle damp. - Et - zdrobnienie: rzeka-eto = potoku; LiBr-eto = broszury; pluv-etar = do mżawka; wilgotne-eta = trochę wilgotne.
- ey - place for something or for doing something: kaval-eyo = stable; lav-eyo = wash-room; koqu-eyo = kitchen. - Ey - miejsce na coś lub za coś: kaval-Eyo = stabilne lav-Eyo = mycia pokoju, koqu-Eyo kuchni =.
- id - offspring, descendant: Izrael-ido = Israelite. - Id - potomstwo, potomek: Izraela-ido = Izraelita.
- ier - (1) characterised by: kaval-iero = cavalier; (2) a tree or plant bearing the fruit etc indicated: pom-iero = apple tree; (3) a holder for something: kandel-iero = candlestick. - Ier - (1) charakteryzuje się: kaval-Iero = kawaler, (2) roślina łożyska itp. owoców wskazane: pom-Iero = jabłoń, (3) Uchwyt na coś: Kandel-Iero = świecznik.
- if - indicates production or generation of something: sudor-ifar = to sweat; martel-if-isto = hammer maker. - Jeśli - wskazuje produkcji lub wytwarzania czegoś: pot-ifar = potu; martel-if-zarażony = ekspres do młota.
- ig - to make, render, or transform into: bel-igar = to beautify; petr-igar = to petrify; larj-igar = to broaden; korekt-igar = to correct. - Ig - do, render, lub przekształcić: bel-Igar = upiększyć; petr-Igar = na petryfikację; larj-Igar = poszerzyć; korekt-Igar = poprawić.
- il - denotes instrument or means of performing an action (added to verbal roots): bros-ilo = brush; paf-ilo = gun; bar-ilo = barrier; lud-ilo = plaything, toy. - Il - oznacza instrument lub sposobu prowadzenia akcji (dodany do słownych korzenie): bros-ilo = pędzla paf-ilo = pistolet; bar-ilo barierę =; Ludwik ilo = zabawka, zabawki.
- im - fraction: du-imo = half; quar-imo = quarter. - Im - frakcja: du-imo = połowa; kwar-imo kwartał =.
- in - female: spoz-ino = wife; aktor-ino = actress; kaval-ino = mare. - W - kobiety: spoz-ino = żonę, aktor-ino = aktorka; kaval-ino = klacz.
- ind - deserving to be, worthy of: respekt-inda = respectable; laud-inda = praiseworthy. - Ind - zasłużyli, godne: respekt-inda = szacunku; chwalić-inda pochwały =.
- ism - denotes a system, doctrine or belief: social-ismo = socialism; katolik-ismo = Catholicism; real-ismo = realism. - Izm - oznacza ustrój, doktrynę i przekonań: społeczno-Ismo = socjalizm; Katolika-Ismo = katolicyzm; rzeczywistym Ismo realizm =.
- ist - denotes a person in an occupation or profession: dent-isto = dentist; kant-isto = professional singer; also adherent of a party or doctrine: elit-isto = elitist. - Ist - oznacza osobę w pracy lub zawodu: dent-zarażony dentysty =; kant-zarażony = piosenkarka zawodowych; również zwolennikiem strony lub doktryny: elit-zarażony = elitarny.
- iv - capable of, that can do something (added to verbal roots): instrukt-iva = instructive; konvink-iva = convincing. - Iv - w stanie, że może coś zrobić (dodana do słownych korzenie): instrukt-iva = poucza konvink-iva = przekonujące.
- iz - to provide with or put on: arm-izar = to arm; kron-izar = to crown; butr-izar = to (put) butter (on). - Iz - w celu zapewnienia lub nakładać na: arm-IZAR = uzbroić; kron-IZAR = do korony; butr-IZAR = do (put) masło (na).
- op - so many at a time: quar-ope = four together, four at a time. - Op - tyle na raz: kwar-opie = cztery razem, cztery na raz.
- opl - multiplying: du-opla = double; tri-opla = triple. - Opl - pomnożenie: du-Opla = double; tri-Opla = trzyosobowych.
- oz - full of, containing: joy-oza = joyful, joyous; por-oza = porous; kuraj-oza = courageous. - Uncja - pełne, zawierające: joy-Oza radosne =, radosne, por-Oza = porowatych; kuraj-Oza = odważny.
- ul - male: spoz-ulo = husband; kat-ulo = tom-cat. - Ul - mężczyźni: spoz-ulo = męża, kat-ulo = tom-cat.
- ur - result or product of an action (added to verbal roots): pikt-uro = picture; skult-uro = sculpture; apert-uro = opening. - Ur - rezultat lub produkt z akcji (dodany do słownych korzenie): pikt-uro zdjęcie =; skult-uro = rzeźba; Aperta-uro otwarcia =.
- uy - container: violin-uyo = violin case; sigar-uyo = cigar box. - Uy - pojemnik: skrzypce Uyo = przypadku skrzypiec sigar-Uyo = pudełko po cygarach.
- yun - young of an animal: bov-yuno = calf; kat-yuno = kitten. - Yun - młodych zwierząt: BOV-yuno = cielę, kat-yuno = kociaka.
Elision is useful mainly in poetry, of which there is quite a lot in Ido. Elizja Jest to przydatne głównie w poezji, z których jest sporo w Ido. The final - a of the adjective may be omitted (eg, bon instead of bona ; nacional instead of nacionala ), and the final - as of the present tense of the verb may be elided (eg, dank instead of dankas ). Końcowy - przymiotnika można pominąć (np. bon zamiast dobrej, nacional zamiast nacionala), a wersja ostateczna - z czasu teraźniejszego czasownika może być elided (np. wilgotnych zamiast dankas). In ordinary texts, however, the instance most generally found is use of es instead of esas (= am, is, are) since this word is used so often and the shorter form is convenient. W zwykłych tekstów, jednak przykład większość zwykle znaleźć jest zastosowanie es zamiast ESA (= am, jest, są), ponieważ słowo to jest używane tak często i krótsza forma jest wygodna. (A few other words, such as some pronouns, also have short forms as noted above and in the vocabularies.) (A kilka innych słów, takich jak niektóre zaimki, również krótkie formy, jak wspomniano powyżej, w słownictwie.)
Numbers are formed as shown by the following examples: un, du, tri, quar, kin, sis, sep, ok, non, dek; dek-e-un (eleven), dek-e-du (twelve), dek-e-tri (thirteen), dek-e-quar (fourteen) ... dek-e-non (nineteen); duadek (twenty), duadek-e-un (twenty-one), duadek-e-du (twenty-two) ...; triadek (thirty)... quaradek-e-kin (forty-five); ... cent (hundred), ... sepacent-e-duadek-e-sis (seven hundred and twenty-six); mil (thousand). Liczby są tworzone, jak pokazano w poniższych przykładach: un, du, tri, kwar, krewnych, sis, sep, ok, nie, dek, dek-e-un (jedenaście), dek-e-du (dwanaście), dek- e-tri (trzynaście), dek-e-kwar (czternastu) ... dek-e-nie (dziewiętnaście); duadek (dwadzieścia), duadek-e-un (dwadzieścia jeden), duadek-e-du (dwadzieścia dwa) ...; triadek (trzydziestu) ... quaradek-e-kin (czterdzieści pięć); ... cent (sto), ... sepacent-e-duadek-e-sis (siedemset dwadzieścia sześć); mil (tysiąc). Note the use of the letter a to link figures which are multiplied together (as in duadek for twenty, ie two times ten), and the use of - e- to link numbers which are added to make the required larger number. Zwróć uwagę na użycie list do łączenia danych, które są mnożone (jak w duadek dwudziestu, tj. dwa razy dziesięć), a wykorzystanie - e-powiązanie numerów, które dodaje się do dokonania wymaganych większej liczbie osób.
A small selection of books in and about Ido Mały wybór książek i około Ido
Complete Manual of the Auxiliary Language Ido (Louis de Beaufront) , 44pp, abridged reprint. Kompletny Podręcznik języka pomocniczego Ido (Louis de Beaufront), 44pp, przedruk skróconej. Grammar/reference book, also suitable for beginners; ring bound. Gramatyka / książki odniesienia, również dla początkujących, pierścień związany.
English-Ido Dictionary by (LH Dyer) , 392 pp. Angielski-Ido Dictionary (LH Dyer), 392 s.
Otto Jespersen, his work for an international auxiliary language; with Jespersen's "History of our language" (Henry Jacob) , 32pp. Otto Jespersen, jego praca na międzynarodowy język pomocniczy, z "Historia naszego języka" Jespersen się (Henry Jacob), 32pp. In English and Ido. W języku angielskim i Ido.
Ido-Svensk Ordbok (Axel Rylander) , 292pp. Ido-Svensk Ordbok (Axel Rylander), 292pp. Ido-Swedish vocabulary. Ido-szwedzkie słownictwo.
Svensk-Ido Ordbok (Axel Rylander) , 693pp. Svensk-Ido Ordbok (Axel Rylander), 693pp.
Lexiko di Japoniana-Ido (Kuriyama Hitosi) , 118pp. Lexiko di Japoniana-Ido (Kuriyama Hitosi), 118pp. Japanese-Ido vocabulary. Japoński-Ido słownictwa. Also available is an Ido-Japanese vocabulary. Dostępne jest również Ido-japoński słownictwa.
La Misterio di Valo Boscombe (Sir Arthur Conan Doyle) , 28pp. La Misterio di Valo Boscombe (Sir Arthur Conan Doyle), 28pp. Translated by David Weston. Przetłumaczone przez David Weston.
La Serchado (Andreas Juste) , 177pp. La Serchado (Andreas Juste), 177pp. An amusing tale in the form of a heroic poem in ten "songs" written in Ido by a Belgian with a rare gift for poetry. Zabawna opowieść w formie poematu heroicznego w dziesięciu "songs" napisany w Ido przez belgijskiego z rzadki dar poezji.
La Fabli dil Olda Korvo (A, Juste) , 36pp. La Fabli dil Olda Korvo (A, Juste), 36pp. A book of short poems: "the fables of the old raven". Książki z krótkich wierszy: "bajki stary kruk".
Enoch Arden (Tennyson) , 57pp. Enoch Arden (Tennyson), 57pp. Translated by Louis Pascau. Przetłumaczone przez Louis Pascau.
Evangelio da Santa Lukas, 90pp. Evangelio da w Santa Lukas, 90pp. St Luke's Gospel, translated by L. Kauling. Łukasz w Ewangelii, w tłumaczeniu L. Kauling.
Esther (J. Racine) , 52pp, a tragedy translated by J. Guignon. Esther (J. Racine), 52pp, tragedia przetłumaczone przez J. Guignon.
Antologio dil Idolinguo, Tomo I (274pp) & Tomo II (275+89pp). Antologio dil Idolinguo, Tomo I (274pp) i Tomo II (275 +89 pp). A two-volume anthology of original and translated works in Ido by many authors. Dwutomowa antologia oryginalnych i przekładów w Ido przez wielu autorów.
Progreso is the review published by the Union for the International Language Ido (ULI). Progreso jest przegląd opublikowany przez Unię International Language Ido (ULI).
Ido-Vivo is published by the International Language (Ido) Society of Great Britain (ILSGB) but it also has readers in other countries. Ido-Vivo jest publikowany przez Language International (Ido) Society of Great Britain (ILSGB), ale również czytelników w innych krajach.
Further information Więcej informacji
Those who would like to support the work of spreading Ido are invited to join their national society and/or the International Union for the International Language Ido, and to subscribe to one of the small magazines which keep those interested in touch with developments. Ci, którzy chcieliby wesprzeć pracę Ido rozprzestrzeniania są zaproszeni do przyłączenia się do ich społeczności narodowej i / lub Międzynarodowej Unii International Language Ido, i zapisać się do jednej z małych magazynów, które utrzymują zainteresowanych w kontakcie z rozwoju sytuacji. Further information may be obtained from the following society, and from similar societies or representatives of Ido in other countries. Dalsze informacje mogą być uzyskane z następujących społeczeństwa, a od podobnych stowarzyszeń lub przedstawicieli Ido w innych krajach.
The International Language (Ido) Society of Great Britain Język International (Ido) Society of Great Britain
Hon. Hon. Secretary & Treasurer (to whom membership enquiries and subscriptions can be sent): Sekretarz i skarbnik (do których zapytania członkostwo i abonamentów mogą być wysłane):
David Weston, 24 Nunn Street, Leek, Staffs. David Weston, 24 Nunn Street, Leek, Staffs. ST13 8EA. ST13 8EA.
Book Service Manager (from whom a price list of publications can be obtained, and who can also supply details of subscriptions): Book Service Manager (z którego cennik publikacji można uzyskać, i którzy mogą także dostarczyć informacji subskrypcji):
Terry Minty, 44 Woodville Road, Cathays, Cardiff CF2 4EB. Terry Minty, 44 Woodville Road, Cathays, Cardiff CF2 4EB.
The language barrier Bariera językowa
La linguala barilo La linguala barilo
The diversity of languages in the world contributes much to the cultural richness of mankind. Różnorodność języków na świecie, przyczynia się znacznie do kulturowego bogactwa ludzkości. It presents, however, an obstacle to understanding between peoples. Przedstawia jednak przeszkodą dla porozumienia między narodami.
La diverseso di lingui en la mondo kontributas multe a la kulturala richeso di homaro. La diverseso di lingui en la mondo kontributas multe la kulturala richeso di homaro. Ol prizentas, tamen, obstaklo a kompreno inter populi. Ol prizentas, tamen, obstaklo kompreno między populi.
Without losing the advantage of many national languages, we can cross the resulting barriers with an international language which is reserved for use only when people have no other means of communication in common. Nie tracąc korzystać z wielu języków narodowych, możemy przekroczyć bariery wynikające z międzynarodowego języka, która jest przeznaczona do użytku tylko wtedy, gdy ludzie nie mają innych środków komunikacji wspólnego.
Sen perdar la avantajo di multa nacionala lingui, ni povas transirar la rezultanta barili per internaciona linguo qua es rezervata por uzo nur kande personi havas nula altra komuna moyeno di komuniko. Sen perdar la avantajo di multa nacionala lingui, ni povas transirar la rezultanta barili na internaciona Linguo qua es rezervata por uzo nur Kande personi Havas Nula altra Komuna moyeno di komuniko.
Of many proposals for such a language, the most practical is that chosen by the Delegation for the Adoption of an Auxiliary International Language and developed over many years of work. Z wielu propozycji takiego języka, najbardziej praktyczne jest to, że wybrany przez Delegacja do przyjęcia języka pomocniczego International i rozwijany przez wiele lat pracy.
Di multa propozi por tala linguo, la maxim praktikala es ta selektita da la Delegaciono por la Adopto di Auxiliara Linguo Internaciona e developita dum multa yari de laboro. Di multa propozi por tala Linguo, la maksyma praktikala es ta selektita da la Delegaciono por la Adopto di Dodatkowe urządzenie Linguo Internaciona e developita dum multa yari de laboro.
The basic details of this remarkable language (Ido) are to be found in this booklet. Podstawowe informacje na temat tego niezwykłego języka (Ido) znajdują się w tej broszurze. Also included are two small vocabularies. Dostępne są również dwa małe słowniki.
La bazala detali di ca remarkinda linguo (Ido) es trovebla en ca libreto. La bazala detali di ok. remarkinda Linguo (Ido) es trovebla en ok. libreto. Anke inkluzita es du mikra vortari. Anke inkluzita es du Mikra vortari.
The reader is invited first just to gain the knowledge necessary to understand this language. Czytelnik jest proszony first tylko zdobyć wiedzę niezbędną do zrozumienia tego języka. Soon you will discover the pleasure of rapid progress and perhaps you will want to correspond with someone in another country. Wkrótce odkryjesz przyjemność szybkie postępy i być może będziemy chcieli, aby odpowiadać z kimś w innym kraju. We know that Ido works. Wiemy, że Ido działa. Now you can try it. Teraz możesz spróbować.
La lektanto es invitata unesme nur ganar la savo necesa por komprenar ca linguo. La lektanto es invitata unesme nur ganar la Savo necesa por komprenar ok. Linguo. Balde vu deskovros la plezuro di rapida progreso e forsan vu volos korespondar kun ulu en altra lando. Balde vu deskovros la plezuro di Rapida Progreso e Forsan vu volos korespondar kun ulu en altra lando. Ni savas ke Ido funcionas. Ni savas ke Ido funcionas. Nun vu povas probar ol. Nun vu povas probar ol.
Ido is a key that opens the door to a wider world. Ido jest kluczem, który otwiera drzwi do całego świata.
Ido es klefo qua apertas la pordo a plu vasta mondo. Ido es klefo qua apertas la pordo plu vasta mondo