Wykład 34
Stany zagrożenia życia w chorobach wewnętrznych
Schorzenia o różnej etiologii i patomechanizmie w których istnieje realne zagrożenie życia lub możliwość znacznego pogorszenia stanu zdrowia w krótkim czasie
Należy jak najszybciej wdrożyć postępowanie ratujące życie przed postawieniem dokładnego rozpoznania
Zasady udzielania pierwszej pomocy pacjentom z zaburzeniami podstawowych czynności życiowych dotyczących oddychania i czynności serca są takie same bez względu na ich przyczynę.
Kolejność podstawowych czynności ratujących życie
A (airway) - udrożnienie dróg oddechowych
B (breathing) - wentylacja płuc
C ( circulation) - masaż serca
Zatrzymanie czynności serca
cardiac arrest - to ustanie efektywnej czynności skurczowej serca. Prowadzi do śmierci klinicznej z następowym zatrzymaniem oddychania i nieodwracalnym ustaniem czynności O.U.N
Etiopatogeneza
choroba wieńcowa ( świeży zawał, niestabilna ch. w. )
kardiomiopatie
masywny zator tętnicy płucnej
wady zastawkowe serca
arytmie jatrogenne (proarytmiczne działanie leków)
zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i równowagi kwasowo-zasadowej
urazy ( szczególnie klatki piersiowej i o.u.n.)
zatrucia egzo i endogenne
reakcje alergiczne, rażenie prądem, uduszenie, utonięcie
Objawy i rozpoznanie
utrata przytomności
brak tętna na tętnicach szyjnych i udowych
patologiczny oddech lub bezdech
- sinica i bladość skóry
- brak tonów serca
- rozszerzenie źrenic
- drgawki toniczno-kloniczne
- obraz EKG ( u chorego monitorowanego)
Patomechanizm
migotanie komór, szybki częstoskurcz komorowy
asystolia
rozkojarzenie elektryczno-mechaniczne
1. pierwotne - spowodowane uszkodzeniem serca
2. wtórne - spowodowane uszkodzeniem o.u.n. duża utrata krwi, skrajne odwodnienie itp..
Postępowanie
usunąć ewentualne niebezpieczeństwo z zewnątrz
sprawdzić czy chory jest przy przytomny
wezwać pomoc głośnym krzykiem
udrożnić drogi oddechowe (odgiąć głowę do tyłu, żuchwę wysunąć do przodu)
ocenić czynność oddechową
ocenić krążenie
uderzyć zamkniętą pięścią w okolicę przedsercową
rozpocząc sztuczne oddychanie i masaż serca
Podstawowe czynności resuscytacyjne
BLS- basic life support
A - udrożnienie dróg oddechowych
- skontrolować jamę ustną i usunąć śluz, ewentualne ciała obce
- położyć chorego na wznak, a następnie odchylić głowę do tyłu z jednoczesnym uniesieniem podbródka
- w razie braku efektu udrażniającego zastosować manewr Esmarcha
(przy podejrzeniu uszkodzenia kręgosłupa szyjnego nie należy odginać głowy do tyłu ani w bok)
B - sztuczna wentylacja płuc
- metody w których chory wentylowany jest powietrzem wydechowym ratownika ( usta-usta, usta-nos, usta-rurka, usta-maska)
- metody w których wentylacja prowadzona jest za pomocą dodatkowych urządzeń ( worek oddechowy, respirator) - wentylacja tlenem
< nie wolno wtłaczać zbyt szybko powietrza do dróg oddechowych
częstość oddechów, 12/min u dorosłych, 20/min u dzieci
zalecana objętość oddechowa u dorosłych wynosi 800-1200 ml
C - zewnętrzny masaż serca
ułożyć chorego na wznak na twardym podłożu
- umieścić nałożone na siebie dłonie w dolnej 1/3 mostka, ręce powinny być wyprostowane w stawach łokciowych, a barki umieszczone prostopadle nad dłońmi
- wywierać dłońmi prostopadły ucisk na mostek pacjenta powodując jego uginanie się na głębokość 4-5 cm
- masaż prowadzić z częstością ok. 100/min
Specjalistyczne metody reanimacyjne- ALS
defibrylacja elektryczna
intubacja dotchawicza
kaniulacja żyły
monitorowanie EKG
czasowa elektrostymulacja serca
bezpośredni masaż serca
Leki stosowane w NZK i drogi ich podawania
Najkorzystniejsze jest podanie donaczyniowe - żyły centralne górnej połowy klp i szyi
alternatywnie dopuszczalne jest podawanie niektórych leków przez rurkę dotchawiczą, lub do szpiku kostnego
NIE WOLNO w czasie reanimacji podawać leków domięśniowo lub podskórnie
Leki: tlen, epinefryna, atropina, lidokaina, tosylan bretylium, wodorowęglan sodu, jony wapnia
Nagłe stany pochodzenia sercowego
zawał serca
niestabilna dusznica bolesna
rozwarstwienie aorty
zapalenie osierdzia
zator tętnicy płucnej
Zawał mięśnia sercowego
Martwica komórek mięśnia sercowego na określonym obszarze, która spowodowana jest ostrym niedokrwieniem - najczęściej dotyczy mięśnia lewej komory
- w 95% przypadków bezpośrednią przyczyną jest zakrzep tętnicy wieńcowej w miejscu uszkodzenia blaszki miażdżycowej
- rozpoznanie w fazie przedszpitalnej opiera się na danych z wywiadu ( typowy ból) i badaniu EKG
Schemat postępowania w fazie przedszpitalnej
Sprawne uzyskanie wywiadu, badanie fizykalne, ew. EKG
Nitrogliceryna s.l. ( nie przy hypotensji, znacznej tachykardii)
kwas acetylosalicylowy - 300 mg doustnie
wkłucie dożylne
lek przeciwbólowy ( preferencja morfiny)
tlen, ewentualnie inne leki
transport do szpitala ( karetka R, defibrylator)
obowiązuje unieruchomienie chorego w pozycji leżącej
Niestabilna dusznica bolesna
Jest to niejednorodny, przejściowy, dynamiczny zespół kliniczny powodowany ostrym niedokrwieniem mięśnia sercowego. Obok zawału serca jest drugą postacią ostrego zespołu wieńcowego ( OZW, ACS )
- najczęściej spowodowana jest uszkodzeniem blaszki miażdżycowej z następczą aktywacją płytek krwi i tworzeniem skrzepliny. W odróżnieniu od zawału nie dochodzi do zamknięcia światła naczynia wieńcowego
- procesy zapalne, kurcz tętnicy wieńcowej, zatorowość tętnicy wieńcowej.
Rozpoznawanie i leczenie
wywiad ( ból typu „wieńcowego”, pojawia się w spoczynku lub przy niewielkim wysiłku, zazwyczaj ustępuje po NTG s.l.)
- EKG w czasie bólu ( prawidłowy zapis nie wyklucza niestabilnej dusznicy) ważna jest możliwość porównania bieżącego zapisu EKG z poprzednimi
- postępowanie w fazie przedszpitalnej nie różni się istotnie od postępowania w zawale serca
Tętniak rozwarstwiający aorty
Rozwarstwienie w obrębie jej błony środkowej przez krwiak śródścienny
- pierwotnym czynnikiem wywołującym jest koincydencja wysokiego ciśnienia w świetle aorty z uszkodzeniem jej błony środkowej.
- czynniki predysponujące to: nadciśnienie tętnicze, choroby tkanki łącznej, dwupłatkowa zastawka aorty, zwężenie cieśni aorty, ciąża, blizny po operacyjnym nacięciu aorty.
Objawy tętniaka rozwarstwiającego
ból w klp o bardzo dużym nasileniu, z promieniowaniem do pleców, lub do szyi, brzucha, okolicy lędźwiowej
często niestabilność hemodynamiczna- wstrząs
mogą występować objawy związane z uszkodzeniem różnych tętnic
w badaniu fizykalnym:
- asymetria lub brak tętna na tt. obwodowych
- różnica ciśnienia skurczowego na kończynach górnych > 15 mm Hg
- szmer rozkurczowy niedomykalności aortalnej
- cechy tamponady serca
- objawy brzuszne lub z o.u.n.
Zator tętnicy płucnej
Stan chorobowy wynikający z zamknięcia tętnicy płucnej lub jej gałęzi przez materiał zatorowy różnego pochodzenia. Powoduje to zaburzenia krążenia i oddychania o różnym nasileniu
materiałem zatorowym najczęściej jest skrzeplina z układu żył głębokich uda lub miednicy małej
Objawy zatoru t. płucnej
zależą od kalibru zamkniętego naczynia
-”kołatanie” serca, duszność, niepokój, kaszel, ból w klp.
krwioplucie, w masywnym zatorze objawy wstrząsu.
- badania diagnostyczne : rtg klp, EKG, RKZ,
ECHOkg, scyntygrafia
płucna, arteriografia
t. płucnej
Leczenie : unieruchomienie w pozycji półsiedzącej, tlen, leczenie p-zakrzepowe lub trombolityczne, leki kardiotoniczne
Tamponada serca
zespół objawów hemodynamicznych które są wynikiem gromadzenia się w worku osierdziowym płynu, krwi lub powietrza.
- ostra tamponada występuje przy b. szybkim gromadzeniu się płynu już w ilości 100 ml
Przyczyny: rany klp, pęknięcie wolnej ściany lewej komory w przebiegu świeżego zawału serca, rozwarstwienie aorty do worka osierdziowego, niewydolność nerek, leczenie p-zakrzepowe
ostre zapalenie osierdzia
Objawy tamponady i leczenie
duszność, ból w klp, kaszel, zasłabnięcie
- spadek RR
- zanik tonów serca
- przepełnienie żył szyjnych
- zimna blada skóra
- tachycardia
- tętno paradoksalne
- bolesne powiększenie wątroby
Leczenie - podać tlen, zabezpieczyć dostęp naczyniowy, monitorować EKG, wypełnić łożysko naczyniowe, jak najszybciej drenaż worka osierdziowego
Przełom nadciśnieniowy
gwałtowny ( w ciagu minut) wzrost ciśnienia tętniczego rozkurczowego > 120 mm Hg, lub stopniowy wzrost ciśnienia > 300/130 mm Hg. Mogą temu towarzyszyć zmiany narządowe- encefalopatia nadciśnieniowa, krwawienie podpajęczynówkowe, krwawienia śródmózgowe, OZW, niewydolność nerek, tętniak rozwarstwiający, i inne
Rozpoznanie i leczenie
pomiar RR na obu ramionach
- w badaniu podmiotowym: bóle głowy, nudności, wymioty, splątanie, drgawki, ogniskowe objawy neurologiczne, śpiączka - konsultacja neurologiczna
Leczenie: tlen, dostęp naczyniowy, monitorowanie EKG
leki hypotensyjne s.l lub i.v.
W pierwszej fazie należy obniżyć RR nie więcej niż o 30 mm Hg, zwłaszcza u osób z ostrym incydentem mózgowym
Hypoglikemia
stężenie glukozy we krwi < 40 mg/dl któremu towarzyszą objawy neuroglikopenii, oraz aktywacji układu współczulnego. Objawy kliniczne zależą nie tylko od stężenia glukozy, ale też od szybkości zmiany glikemii.
Najczęściej hypoglikemia jest następstwem przedawkowania insuliny lub doustnych leków u pacjentów chorych na cukrzycę, ale też niedostateczną podażą glukozy, lub nadmiernym zużyciem przez tkanki.
Rozpoznanie
Wywiad - stosowanie insuliny lub leków doustnych + objawy
1) neuroglikopenii: bóle głowy, stany lękowe, zaburzenia mowy, widzenia i orientacji, hyperkinezja, drgawki, drżenie głodowe, śpiączka
2) aktywacji układu autonomicznego: tachykardia, wzrost RR, zlewne poty, szerokie źrenice
Rozpoznanie musi być potwierdzone oznaczeniem glikemii
Leczenie hypoglikemii
Postępowanie zależy od nasilenia objawów
- zapewnić drożność dróg oddechowych
- założyć wenflon do dużej żyły i pobrać krew do oznaczenia
- nie czekając na wynik glikemii podać dożylnie 50-100 ml 20% roztworu glukozy lub 1 mg glukagonu
- przy objawach obrzęku mózgu - mannitol, furosemid, dexametazon
Hipermolarna śpiączka cukrzycowa
stan chorobowy charakteryzujący się znaczną hiperglikemią, hipermolarnością osocza, objawami odwodnienia hipertonicznego i niewystępowaniem kwasicy ketonowej
najczęściej jest powikłaniem cukrzycy t. 2 u osób starszych, w wyniku stosowania niektórych leków, zakażeń, zwłaszcza przebiegających z wysoką gorączką, stanów zapalnych, dużej utratu płynów, zmiany w o.u.n.
Przełom tyreotoksyczny
stan zagrożenia życia spowodowany nagłym wzrostem matabolizmu na skutek zaostrzenia nadczynności tarczycy
Etiopatogeneza:
- nagłe odstawienie leków tyreostatycznych
- zadziałanie bodźców stresotwórczych u
chorych z hypertyreozą
- wykonanie resekcji gruczołu tarczowego u
osób niedostatecznie przygotowanych
- podanie radiologicznych środków
cieniujących zawierających jod
Objawy kliniczne
Okres pierwszy: znaczna hipertermia do 41 st. C
zlewne poty, objawy odwodnienia,
znaczna tachycardia, tachyarytmia,
niewydolnośc serca, bigunki,
niepokój ruchowy, drżenie rąk
Okres drigi: adynamia, zaburzenia ze stronu o.u.n - zaburzenia
orientacji, stany splątania, objawy psychotyczne
Okres trzeci: stupor, senność, śpiączka
Leczenie tyreostatyki i.v fenobarbital lub diazepam i.v,
propranolol i.v sterydy, okłady schładzające, paracetamol
płyny i elektrolity, zwalczanie czynnika wyzwalającego
Wykład 35
Zaburzenia przytomności
Przytomność - stan czuwania, to zachowanie prostych funkcji mózgu, takich jak postrzeganie, orientacja w otaczającej rzeczywistości i proste reakcje odruchowe związane z czynnością części pobudzającej istoty siatkowatej w pniu mózgu.
Zaburzenia przytomności aż do śpiączki to różnego stopnia nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu nerwowego prowadzące w krańcowej postaci do braku reakcji na jakiekolwiek bodźce.
Oceny głębokości występujących zaburzeń dokonuje się za pomocą skal punktowych.
Skala śpiączki Glasgow
Reakcja chorego |
Stopień reakcji |
liczba punktów |
otwieranie oczu |
spontaniczne na polecenie na ból brak reakcji |
4 3 2 1 |
odpowiedź słowna |
zorientowany zmącony, splątany zła odpowiedź niezrozumiałe słowa bez odpowiedzi |
5 4 3 2 1 |
odpowiedź ruchowa |
spełnia polecenia lokalizuje ból zgięciowa prawidłowa zgięciowa nieprawidłowa wyprostna brak ruchów |
6 5 4 3 2 1 |
Postępowanie diagnostyczne i lecznicze przy zaburzeniach przytomności
szybka ocena podstawowych funkcji życiowych ( A-airway, B- breathing, C- circulation )
szybka ocena stanu przytomności, w oparciu o skalę Glasgow ( policzyć i zapisać w dokumentacji ilość punktów)
szybko ocenić stężenie glukozy we krwi
zmierzyć temperaturę ciała
w przypadku występowania uogólnionych lub ogniskowych drgawek podać diazepam 0,1 mg/kg mc.
przeprowadzić pełne badanie fizykalne
należy dążyć do udzielenia odpowiedzi na pytanie czy przyczyną zaburzeń jest patologia wewnątrz- czy zewnątrzczaszkowa
w diagnostyce przyczyn wewnątrzczaszkowych największe znaczenie, oprócz wywiadu i badania fizykalnego, ma tomografia komputerowa oraz nakłucie lędźwiowe
TK pozwala różnicować między krwotokiem podpajęczynówkowym, mózgowym, a zawałem mózgu, stanowi podstawę kwalifikacji do leczenia neurochirurgicznego
punkcja lędźwiowa - nalęży wcześniej wykluczyć wzmożone ciśnienie śródczaszkowe
najczęstszymi pozaczaszkowymi przyczynami zaburzeń przytomności są zatrucia lekami oraz zaburzenia metaboliczne
przy podejrzeniu zatrucia należy pobrać krew i mocz na badania toksykologiczne
Zaburzenia świadomości
świadomość - zdolność do odbierania, rejestrowania i zintegrowanego przetwarzania informacji, oraz celowego reagowania na bodźce
świadomość zależy od kory mózgu, zatem zaburzenia świadomości są różnego stopnia zaburzeniami wyższych funkcji układu nerwowego
istotą zaburzeń świadomości jest zaburzenie orientacji w czasie, miejscu i co do własnej osoby - ograniczenie stanu czuwania
u chorych w młodym wieku, dotychczas zdrowych najczęstszą przyczyną jest przedawkowanie leków ( antycholinergicznych, halucynogennych), ale także ciężka posocznica, hipoksja, wstrząs
u starszych chorych najczęściej jest objawem zaburzeń krążenia mózgowego z różnych przyczyn
przyczyny i postępowanie z chorym są podobne jak przy zaburzeniach przytomności
Najczęstsze przyczyny zaburzeń przytomności i świadomości
wewnątrzczaszkowe - udar mózgu, krwotok mózgowy lub podpajęczynówkowy, urazy czaszki, zakażenia o.u.n, guzy mózgu, padaczka, niedokrwienie lub niedotlenienie mózgu
zewnątrzczaszkowe - zatrucie alkoholem, przedawkowanie narkotyków, leków np. cukrzycowych, wstrąs hipowolemiczny, kardiogenny, anafilaktyczny, zaburzenia elktrolitowo-metaboliczne
Ostre zatrucia
Stany nagłego zachorowania w wyniku krótkotrwałego, a nawet jednorazowego wchłonięcia określonych substancji toksycznych.
powstające w wyniku ich działania wtórne zaburzenia funkcji narządów stwarzają stan bezpośredniego zagrożenia życia
decydujące znaczenie dla końcowego efektu leczenia ma postępowanie ratownicze w pierwszych godzinach od zatrucia
Podstawowe zasady rozpoznawania ostrych zatruć
brak specyficznych objawów umożliwiających identyfikację czynnika toksycznego
podstawą wstępnego rozpoznania zatrucia są informacje dotyczące okoliczności zatrucia uzyskane od chorego lub najbliższych
istotna jest informacja dotycząca dynamiki występowania śpiączki
ważne jest zwrócenie uwagi nazapach z ust, zabarwienienie skóry, opakowań po lekach lub związkach chemicznych, ewentualne notatki czy listy chorego
nie należy zaniechać różnicowania z innymi przyczynami śpiączki
należy pobrać do badania krew, mocz, lub inny materiał biologiczny od chorego
Ogólne zasady leczenia ostrych zatruć
zwalczanie zaburzeń funkcji ważnych dla życia (A,B,C)
hamowanie wchłaniania trucizn (płukanie żołądka itp.)
podawanie swoistych odtrutek ( np. flumazenil przy zatruciu pochodnymi benzodiazepiny)
stosowanie nieswoistych metod zwiększonej eliminacji trucizn z ustroju ( wymuszona diureza osmotyczna, dializa pozaustrojowa, wymienna transfuzja krwi)
zwalczanie powikłań zatrucia
Układ krążenia-badanie podmiotowe
ból stenokardialny
duszność
sinica
obrzęki
omdlenie
Ból stenokardialny
zlokalizowany w okolicy zamostkowej, nie punktowy
promieniowanie do pleców, żuchwy, barków
charakter - pieczenie, ściskanie, gniecenie
występuje w czasie wysiłku, ustępuje w spoczynku, lub po NTG s.l.
nasila się po obfitym posiłku, ekspozycji na zimno, w stanach emocjonalnych
w zawale serca- ból trwa > 20 min. Nie ustępuje po NTG s. l, może wystąpić w spoczynku
Różnicowanie bólu zamostkowego
ból osierdziowy- trwa dłużej, może być kłujący, związany z oddychaniem i pozycją ciała
ból z aorty - nagły, rozdzierający, b. Intensywny promieniujący do pleców
ból pozasercowy - z przełyku ( nie związany z wysiłkiem) ze śródpiersia, opłucnowy, ze ściany klatki piersiowej, z żołądka lub pęcherzyka żółciowego
Duszność
Subiektywne odczucie braku powietrza, połączone ze zwiększonym wysiłkiem potrzebnym do jego przezwyciężenia - brak tchu
Klasyfikacja NYHA
I - duszność podczas intensywnego wysiłku
II - duszność podczas zwykłego wysiłku
III - duszność podczas niewielkich wysiłków
IV - duszność przy najmniejszym wysiłku lub
spoczynkowa
Przyczyny duszności
sercowe - niewydolność serca, dławica piersiowa, wady zastawki mitralnej, tachyarytmie, wysiękowe lub zaciskające zapalenie osierdzia, przecieki wewnątrzsercowe
oddechowe - astma , POCHP, choroby miąższowe płuc (zapalenia, zwłóknienie, pylica) odma opłucnowa, nowotwory płuc, choroby krążenia płucnego, choroby ściany klp
inne - niedokrwistość, otyłość, kwasica, psychogenne
Omdlenie
Krótkotrwała utrata świadomości w konsekwencji niedotlenienia mózgu w przebiegu zmniejszenia mózgowego przepływu krwi - wazowagalne - nadwrażliwość zatoki szyjnej - pomikcyjne - zaburzenia rytmu i przewodnictwa serca ( zahamowanie zatokowe, blok A-V III, VT ) zmiany utrudniające krążenie - przyczyny mózgowe
Sinica
centralna - ilość zredukowanej hemoglobiny ponad 5 g, może nie być widoczna w niedokrwistości ( pochodzenia sercowego i płucnego)
obwodowa - następstwo obkurczenia naczyń obwodowych, zmniejszenia pojemności minutowej serca, policytemii
Przyczyny obrzęków
sercowe zastoinowa niewydolność serca, zaciskające zapalenie osierdzia
leki naczyniorozszerzające
wątrobowe ( hypoalbuminemia)
nerkowe - z. nerczycowy
enteropatia jelitowa
zakrzepica żył głębokich
limfatyczne
Nadciśnienie tętnicze
rozpoznajemy gdy wartości ciśnienia tętniczego w trakcie 2 wizyt (min. 2 pomiary w czasie jednej wizyty) przekraczają 139 mm Hg dla skurczowego i 89 mm Hg dla rozkurczowego.
- pomiar po 5 min. spoczynku, w cichym pomieszczeniu
- pierwszy raz , pomiar na obu ramionach
- gumowa gruszka powinna obejmować 2/3 obwodu ramienia
- szerokość mankietu 12-14 cm, u otyłych szersze
- mankiet zakładać 3 cm powyżej zgięcia łokciowego
- mankiet wypełnić > 20 mm Hg od zniknięcia tętna
Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego
skurczowe rozkurczowe kategoria ciśnienia
< 120 <80 optymalne
120-129 80-84 prawidłowe
130-139 85-89 wysokie prawidłowe
140-159 90-99 nadciśnienie 1st-łagodne
160-179 100-109 nadciśnienie 2 st-umiark.
180 i > 110 i > nadciśnienie 3 st- cieżkie
140 i > < 90 nadciśnienie izolowane
skurczowe
Podział nadciśnienia tętniczego
pierwotne- układ RAA, wazopresyna, endotelina, katecholaminy, serotonina, neuropeptyd Y, insulina, czynniki wzrostowe, czynniki genetyczne, czynniki środowiskowe
wtórne - przewlekłe choroby nerek, nadciśnienie naczyniowo-nerkowe, obturacyjny bezdech senny, pierwotny hyperaldosteronizm, guz chromochłonny, choroby tarczycy, przewlekła sterydoterapia, inne leki - NLPZ
Powikłania nadciśnienia tętniczego
przerost mięśnia lewej komory
przyspieszenie rozwoju zmian miażdżycowychw tętnicach - szyjnych - wieńcowych - nerkowych - kończyn dolnych
upośledzenie funkcji nerek- rozwój niewydolności
udar mózgu
rozwarstwienie aorty
Wykład 36
Choroby układu oddechowego
Wywiad :
- duszność ( początek nagły, podostry, przewlekły)
- kaszel
- krwioplucie
- bóle w klp
- czynniki ryzyka ( palenie tytoniu, narażenie zawodowe, schorzenia współistniejące, wywiad rodzinny)
Układ oddechowy - badanie fizykalne
oglądanie ( częstość i typ oddychania, rozszerzalność klp, zmiany w rusztowaniu kostnym klp)
badanie palpacyjne ( symetria klp, drżenie piersiowe)
opukiwanie ( rezonans i stłumienie)
osłuchiwanie ( szmer pęcherzykowy, ściszenie, szmer oskrzelowy, trzeszczenia, furczenia)
węzły chłonne
palce pałeczkowate, zmiany stawowe
Układ oddechowy - badania diagnostyczne
Rtg klp
CT - tomografia komputerowa (HRCT)
MRI - rezonans magnetyczny
scyntygrafia wentylacyjno-perfuzyjna
angiografia płucna
spirometria
bronchoskopia -biopsja
badanie plwociny
Astma oskrzelowa
choroba dróg oddechowych charakteryzująca się nadreaktywnością oskrzeli i tchawicy na różnorodne bodźce, manifestująca się uogólnionym zwężeniem dróg oddechowych. U podłoża leży proces zapalny.
astma alergiczna
astma niealergiczna
typ mieszany
Astma oskrzelowa- czynniki prowokujące
cz środowiskowe (ozon, dwutlenek siarki, dwutlenek azotu)
cz. zawodowe ( sole metali, pył drzewny, roślinny )
zakażenia
wysiłek
środki farmakologiczne ( aspiryna, betablokery, tetrazyna, siarczki)
cz. emocjonalne
Astma oskrzelowa- objawy kliniczne
duszność
kaszel
świsty
spirometria- odwracalna obturacja oskrzeli
Leczenie:
eliminacja czynnika prowokującego
leki hamujące skurcz mięśni gładkich oskrzeli
leki wygaszające reakcję zapalną
Wykład 37
Układ moczowy
nerki ( 12 x 7 x 3 cm) 120-170g
moczowody
pęcherz moczowy
cewka moczowa
nefron ( kłębuszek nerkowy, cewka bliższa, pętla Henlego, cewka dalsza, cewki zbiorcze)
Czynność nerek
regulują ilość i skład płynów ustrojowych (czynność wydalnicza i hormonalna)
udział w metabolizmie białek, węglowodanów i tłuszczów
regulacja równowagi kwasowo-zasadowej ( wchłanianie zwrotne wodorowęglanów, wydzielanie H)
dzienna podaż płynów 1500-2000 ml, dobowa ilość moczu 1000-1500 ml, ilość przesączu kłębuszkowego 170 l/dobę
Objawy chorób układu moczowego
bóle okolicy lędźwiowej
bóle okolicy spojenia łonowego
bóle w cewce moczowej
stany podgorączkowe i gorączka
zaburzenia w oddawaniu moczu (częste oddawanie, bolesne oddawanie, nietrzymanie moczu, przerywane oddawanie)
zmiany w ilości wydalanego moczu - skąpomocz, bezmocz, wielomocz
nadciśnienie tętnicze
obrzęki ( twarz, powieki, podudzia, w zespole nerczycowym- całe ciało)
niedokrwistość normocytarna
analiza moczu - barwa i przejrzystość moczu, ciężar właściwy, odczyn, białkomocz ( znikomy< 0,5 g/d mierny 0,5-3,5 g/d znaczny >3,5 g/d ) leukocyturia, wałeczkomocz, erytrocyturia, bakteriomocz
Badania dodatkowe
usg
badania radiologiczne ( zdjęcie przeglądowe, urografia, tomografia komputerowa, angiografi, cystografia)
scyntygrafia
badania laboratoryjne (analiza moczu, posiewy moczu, kreatynia, moczni, elektrolity, RKZ, klirens kreatyniny)
Kłębuszkowe zapalenia nerek
choroby w których wskutek uszkodzenia kłębuszków nerkowych dochodzi do zwiększonej przepuszczalności błony filtracyjnej zwłaszcza dla białek i erytrocytó
pierwotne kzn i wtórne kzn
etiologia głównie autoimmunologiczna
rozpoznanie głównie w oparciu o biopsję
rokowanie w większości przypadków złe
Cewkowo-śródmiąższowe choroby nerek
ostre lub przewlekłe schorzenia o różnej etiologii i obrazie klinicznym, gdzie zmiany chorobowe w początkowych okresach choroby zlokalizowane są w śródmiąższu i cewkach nerkowych
przyczyny: zakażenia bakteryjne nerek, nadwrażliwość na leki ( NLPZ, antybiotyki, związki litu) zatrucia- np. glikol etylenowy, metale ciężkie, zaburzenia metaboliczne- hyperkalcemia, hyperurykemia,
utrudniony odpływ moczu, zaburzenia immunologiczne, choroby nowotworowe - szpiczak, białaczki
Zakażenia układu moczowego
najbardziej rozpowszechnione schorzenia infekcyjne u ludzi
cz. wywołujące: bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty, zakażenia gruźlicze- wyodrębnione z z.u.m.
zasadniczym objawem jest tzw. znamienna bakteriuria
znacznie częściej u kobiet, wzrasta z wiekiem
postacie kliniczne : bakteriuria bezobjawowa, zapalenie cewki moczowej, zapalenie pęcherza
zapalenie gruczołu krokowego, ostre odmiedniczkowe zapalenia nerek, przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek
Rozpoznawanie i leczenie:
- analiza moczu, posiew moczu, obraz kliniczny
- profilaktyka to skrupulatne przestrzeganie higieny osobistej, zwłaszcza przez kobiety
- leczenie p-bakteryjne (najlepiej w oparciu o antybiogram)
- leczyć potencjalną przyczyne np.. kamica moczowa, przerost gruczołu krokowego
Zespół nerczycowy
zespół objawów klinicznych i biochemicznych wywołanych białkomoczem przekraczającym możliwości kompensacyjne ustroju.
przynajmnie 3 spośród nast. objawów: białkomocz, hypoalbuminemia, hypoproteinemia, obrzęki, zaburzenia gospodarki tłuszczowej, lipiduria.
przyczyną zawsze jest nieprawidłowa przepuszczalność błony sączącej kłębuszków nerkowych
Ostra niewydolność nerek
choroba w której dochodzi do nagłego zaburzenia oddawania moczu, prowadzącego do niedostatecznego wydalania w nim produktów przemiany materii.
może przebiegać z bezmoczem, skąpomoczem, lub wielomoczem
onw: przednerkowa, nerkowa, pozanerkowa
do own prowadzoć może szereg procesów działających ogólnoustrojowo lub tylko na nerki
Przewlekła niewydolność nerek
zespół chorobowy rozwijający się w następstwie postępującego niszczenia wszystkich struktur nerki przez przewlekły proces chorobowy i charakteryzujący się stopniowym narastaniem upośledzenia funkcji ukl. Moczowego
3 okresy: I- utajona pnn, II- wyrównana pnn, III- niewyrównana pnn (mocznica)
wśród objawów dominują nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość, wielomocz, zaburzenia odporności, zaburzenia hormonalne, skaza krwotoczna, zaburzenia neurologiczne
59