1) „Specustawa” drogowa w gospodarce nieruchomościami:
- ustawa z dnia 10 kwietnia 2003r. „Szczególne zasady przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych
- do 16.12.2006r. ustawa dotyczyła jedynie dróg krajowych
- ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Przepisy rozdziałów 1-5 tracą moc z dniem 31 grudnia 2020r. (pierwotnie koniec w 2007r. następnie w 2013r.)
- wojewoda w odniesienie do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydaje decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.
- wojewoda w odniesienie do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wysyłają zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wnioskodawcy, właścicielom lub użytkownikom wieczystym nieruchomości objętych wnioskiem o wydanie tej decyzji na adres wskazany w katastrze nieruchomości.
- Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności:
- wymagania dotyczące powiązania drogi z innymi drogami publicznymi, z określeniem ich kategorii;
- określenie linii rozgraniczających teren;
- warunki wynikające z potrzeb ochrony środowiska, ochrony zabytków i dóbr kultury współczesnej oraz potrzeb obronności państwa;
- wymagania dotyczące ochrony uzasadnionych interesów osób trzecich;
- zatwierdzenie podziału nieruchomości;
- oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego;
- zatwierdzenie projektu budowlanego;
- wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych doręczają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wnioskodawcy oraz zawiadamiają o jej wydaniu pozostałe strony w drodze obwieszczeń, odpowiednio w urzędzie wojewódzkim lub starostwie powiatowym oraz w urzędach gmin właściwych ze względu na przebieg drogi, na stronach internetowych tych gmin, a także w prasie lokalnej. Ponadto wysyłają zawiadomienie o wydaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej dotychczasowemu właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu na adres wskazany w katastrze nieruchomości.
- decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.
- W sprawach dotyczących zezwolenia na realizację inwestycji drogowej nie stosuje się przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
- Do gruntów rolnych i leśnych objętych decyzjami o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nie stosuje się przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
2) „Specustawa” kolejowa w gospodarce nieruchomościami:
- ustawa z dnia 28 marca 2003r. o transporcie kolejowym;
- od 2 listopada 2007 roku ustawa określa m.in. „szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych o znaczeniu państwowym, w tym warunki lokalizacji i nabywania nieruchomości na ten cel oraz organy właściwe w tych sprawach” - rozdział 2b.;
- rozdział 2b ustawy traci moc z dniem 31 grudnia 2020 r. (pierwotnie był koniec 2015r.)
- Decyzję o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej wydaje wojewoda, na wniosek PKP Polskich Linii Kolejowych Spółki Akcyjnej, zwanych dalej "PLK S.A.”
- Wniosek o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej zawiera w szczególności:
- mapę w skali co najmniej 1:5.000, przedstawiającą istniejące uzbrojenie terenu, proponowany przebieg linii kolejowej, z zaznaczeniem terenu niezbędnego dla planowanych obiektów budowlanych, opracowaną na kopii mapy zasadniczej …;
- określenie zmian w dotychczasowym przeznaczeniu, zagospodarowaniu i uzbrojeniu terenu;
- mapy z projektami podziału nieruchomości, w przypadku konieczności dokonania podziału nieruchomości, sporządzone zgodnie z odrębnymi przepisami;
- Decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej zawiera w szczególności:
- linie rozgraniczające teren;
- warunki techniczne realizacji inwestycji;
- warunki wynikające z prawnie chronionych potrzeb ochrony środowiska, ochrony zabytków i dóbr kultury współczesnej oraz potrzeb obronności państwa;
- wymagania dotyczące ochrony interesów osób trzecich;
- zatwierdzenie podziału nieruchomości
- Nieruchomości wydzielone liniami rozgraniczającymi teren linii kolejowej stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna.
- Decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.
- W sprawach dotyczących lokalizacji linii kolejowych przepisów o zagospodarowaniu przestrzennym nie stosuje się.
3) „Specustawa” EURO 2012 w gospodarce nieruchomościami:
- Decyzję o ustaleniu lokalizacji przedsięwzięć Euro 2012, na wniosek spółki celowej lub innego właściwego podmiotu, wydaje wojewoda w terminie 1 miesiąca od złożenia wniosku.
- Wniosek o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji przedsięwzięcia Euro 2012 zawiera w szczególności:
- mapę w skali odpowiedniej dla przedstawienia danego przedsięwzięcia Euro 2012, w tym istniejącego uzbrojenia terenu, z zaznaczeniem terenu niezbędnego dla obiektów budowlanych i ustanowienia stref ochronnych, o ile mają one zastosowanie;
- określenie zmian w dotychczasowej infrastrukturze zagospodarowania terenu;
- mapy zawierające projekty podziału nieruchomości, w przypadku konieczności dokonania podziału nieruchomości, sporządzone zgodnie z przepisami o gospodarce nieruchomościami i przepisami prawa geodezyjnego i kartograficznego;
- oznaczenie nieruchomości lub ich części według katastru nieruchomości, które staną się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego;
- decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach;
- Decyzja o ustaleniu lokalizacji przedsięwzięcia Euro 2012 zawiera w szczególności:
- linie rozgraniczające teren;
- warunki techniczne realizacji przedsięwzięcia Euro 2012;
- warunki wynikające z prawnie chronionych potrzeb ochrony środowiska, ochrony zabytków i dóbr kultury współczesnej oraz potrzeb obronności państwa;
- wymagania dotyczące ochrony interesów osób trzecich;
- zatwierdzenie podziału nieruchomości;
- oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego;
- określenie terminu wydania nieruchomości lub opróżnienia lokali i innych pomieszczeń.
- Nieruchomości w liniach rozgraniczających lokalizacji przedsięwzięcia EURO 2012, stają się z mocy prawa własnością odpowiednio Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji przedsięwzięcia Euro 2012 stała się ostateczna.
- Decyzja o ustaleniu lokalizacji przedsięwzięcia Euro 2012 stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.
4) „Specustawa” lotnicza w gospodarce nieruchomościami:
- Ustawa z dnia 12 lutego 2009r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku
- Art.3. Właściwy wojewoda wydaje decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku przez zakładającego lotnisko, zarządzającego lotniskiem lub Polską Agencję Żeglugi Powietrznej.
- Art. 4.Wniosek, o którym mowa w art. 3, można złożyć nie później niż do dnia 31 grudnia 2015 r.
- Do wniosku załącza się:
- mapę w skali co najmniej 1:5.000 przedstawiającą projektowany obszar lotniska, z zaznaczeniem terenu niezbędnego dla obiektów budowlanych, oraz istniejące uzbrojenie terenu;
- mapy zawierające projekty podziału nieruchomości;
- oznaczenie nieruchomości podlegających wykupieniu przez Skarb Państwa albo jednostkę samorządu terytorialnego;
- określenie zmian w dotychczasowej infrastrukturze zagospodarowania terenu;
- cztery egzemplarze projektu budowlanego
- Z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego stała się ostateczna, za odszkodowaniem ustalonym w odrębnej decyzji, nieruchomości w liniach rozgraniczających inwestycji, stają się z mocy prawa własnością SP albo właściwej JST - w przypadku, gdy zakładającym lotnisko albo zarządzającym lotniskiem jest organ tej JST albo jej samorządowa jednostka organizacyjna.
- Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje właściwy wojewoda w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego stała się ostateczna.
- Do usuwania drzew i krzewów znajdujących się na nieruchomościach objętych decyzją o zezwoleniu wydaną na rzecz zakładającego lotnisko, nie stosuje się przepisów ustawy o ochronie przyrody w zakresie obowiązku uzyskiwania zezwoleń na ich usunięcie oraz opłat z tym związanych.
- Do gruntów rolnych i leśnych objętych decyzją o zezwoleniu nie stosuje się przepisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
- W sprawach dotyczących decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego nie stosuje się przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
5) „Specustawa” przeciwpowodziowa w gospodarce nieruchomościami:
- USTAWA z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych
- Decyzję o pozwoleniu na realizację inwestycji wydaje wojewoda na wniosek inwestora
- Wniosek o wydanie decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji zawiera:
- charakterystykę inwestycji określającą rodzaj budowli przeciwpowodziowej oraz jej lokalizację i parametry techniczne;
- mapę w skali co najmniej 1:10 000, przedstawiającą projektowany obszar inwestycji z zaznaczeniem podziału geodezyjnego nieruchomości oraz terenu niezbędnego dla obiektów budowlanych, oraz istniejące uzbrojenie terenu, a także wskazanie części nieruchomości będących częścią inwestycji, na której nie będą prowadzone roboty budowlane;
- analizę powiązania inwestycji z mapami zagrożenia powodziowego, mapami ryzyka powodziowego, z planami zarządzania ryzykiem powodziowym, o ile zostały opracowane;
- mapy zawierające projekty podziału nieruchomości, sporządzone zgodnie z odrębnymi przepisami;
- określenie zmian w dotychczasowej infrastrukturze zagospodarowania terenu;
- cztery egzemplarze projektu budowlanego;
- Decyzja o pozwoleniu na realizację inwestycji zawiera:
- określenie linii rozgraniczających teren;
- warunki wynikające z potrzeb ochrony środowiska, ochrony zabytków i dóbr kultury współczesnej oraz potrzeb obronności państwa;
- wymagania dotyczące ochrony uzasadnionych interesów osób trzecich;
- zatwierdzenie podziału nieruchomości;
- oznaczenie według katastru nieruchomości:
a) nieruchomości lub ich części, będących częścią inwestycji, niezbędnych do jej realizacji, które stają się własnością Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego,
b) nieruchomości lub ich części będących częścią inwestycji, niezbędnych do jej funkcjonowania, które nie stają się własnością Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego, ale wobec których trwale ogranicza się sposób korzystania;
- zatwierdzenie projektu budowlanego;
- warunki określone w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach;
- w razie potrzeby inne ustalenia dotyczące określenia:
a) szczególnych warunków zabezpieczenia terenu budowy i prowadzenia robót budowlanych,
b) czasu użytkowania tymczasowych obiektów budowlanych,
c) terminów rozbiórki istniejących obiektów budowlanych nieprzewidzianych do dalszego użytkowania oraz tymczasowych obiektów budowlanych,
d) szczegółowych wymagań dotyczących nadzoru na budowie,
e) obowiązku dokonania przebudowy istniejącej sieci uzbrojenia terenu,
f) ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości, z uwzględnieniem obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią oraz obszarów potencjalnego zagrożenia powodzią, lub szczególnego zagrożenia powodzią, o ile zostały wyznaczone.
- W sprawach o wydanie decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji nie stosuje się przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
- Do nieruchomości stanowiących rodzinne ogrody działkowe objętych decyzją o pozwoleniu na realizację inwestycji nie stosuje się art. 17-22 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych
- Decyzją o pozwoleniu na realizację inwestycji zatwierdza się podział nieruchomości.
- Linie rozgraniczające teren ustalone decyzją o pozwoleniu na realizację inwestycji stanowią linie podziału nieruchomości.
- Decyzja o pozwoleniu na realizację inwestycji stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej oraz w katastrze nieruchomości.
- Nieruchomości lub ich części, objęte decyzją, stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego z dniem, w którym decyzja o pozwoleniu na realizację inwestycji stała się ostateczna.
- Decyzja ta stanowi podstawę wpisu do księgi wieczystej oraz katastru nieruchomości.
- Do gruntów rolnych i leśnych objętych decyzją o pozwoleniu na realizację inwestycji nie stosuje się przepisów o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
- Do usuwania drzew i krzewów znajdujących się na nieruchomościach objętych decyzją o pozwoleniu na realizację inwestycji, z wyłączeniem drzew i krzewów usuwanych z nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, nie stosuje się przepisów o ochronie przyrody w zakresie obowiązku uzyskiwania zezwoleń na ich usunięcie oraz opłat z tym związanych.
6) „Specustawa” gazowa w gospodarce nieruchomościami:
- Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu
- Nieruchomości znajdujące się w liniach rozgraniczających teren inwestycji stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie terminalu stała się ostateczna, za odszkodowaniem.
7) UGN - granice nieruchomości
- Art. 26. 1. Granice między nieruchomościami nabywanymi na własność Skarbu Państwa lub na własność jednostki samorządu terytorialnego przyjmuje się według istniejącego stanu prawnego, a jeżeli stanu takiego nie można stwierdzić, według stanu uwidocznionego w katastrze nieruchomości.
- Art. 26. 2. W razie sporu co do przebiegu linii granicznych, o których mowa w ust. 1, nie wstrzymuje się czynności związanych z nabyciem nieruchomości, co nie wyłącza roszczeń pomiędzy właścicielami nieruchomości, których granice zostały ustalone w sposób, o którym mowa w ust. 1.
8) Gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa
- Podstawa prawna:
1. Ustawa z 19.10.1991r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa
2. Rozporządzenie Ministra RiRW 17.02.2010r. w sprawie szczegółowego trybu sprzedaży nieruchomości ZWRSP i ich części składowych, warunków rozkładania ceny sprzedaży na raty oraz stawek szacunkowych gruntów
3. Rozporządzenie Ministra RiRW z 14.01.2009r. w sprawie szczegółowego trybu
przeprowadzania przetargów na dzierżawę nieruchomości ZWRSP
4. Rozporządzenie Ministra RiRW z 21.05.2009r. W sprawie sposobu ustalania wysokości czynszu dzierżawnego w umowach zawieranych ze spółkami w trybie
bezprzetargowym
5. Rozporządzenie Ministra RiRW z 2.03.2009r. w sprawie warunków i trybu dokonywania zamiany nieruchomości
6. Ustawa z 15.11.1984r. o podatku rolnym
- Skarb Państwa powierza Agencji Nieruchomości Rolnych wykonywanie prawa własności i innych praw rzeczowych na jego rzecz w stosunku do nieruchomości ZWRSP.
- ZWRSP tworzą nieruchomości SP:
- nieruchomości rolne w rozumieniu KC z wyłączeniem gruntów będących w zarządzie Lasów Państwowych i parków narodowych,
- inne nieruchomości i składniki mienia po zlikwidowanych PPGR,
- lasy niewydzielone geodezyjnie z nieruchomości ww.
Zadania ANR:
1. Tworzenie oraz poprawa struktury obszarowej gospodarstw rolnych;
2. Tworzenie warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu ZWRSP;
3. Restrukturyzacja oraz prywatyzacja mienia SP użytkowanego na cele rolnicze;
4. Obrót nieruchomościami i innymi składnikami majątku SP użytkowanymi na cele rolnicze;
5. Administrowanie ZWRSP;
6. Zabezpieczanie majątku SP;
7. Inicjowanie prac urządzeniowo-rolnych na gruntach SP oraz popieranie organizowania na gruntach SP prywatnych gospodarstw rolnych.
*Ponadto ANR realizuje zadania wynikające z ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz ustawy o realizacji prawa do rekompensaty za tzw. „mienie zabużańskie”.
-Użytkowanie wieczyste nieruchomości rolnych SP. Opłaty roczne:
- na cele obronności państwa - 0.1%;
- na cele rolne - 1%;
- na cele mieszkaniowe - 1%;
- na inne cele - 3%.
- Nieruchomość będąca przedmiotem u.w. może być sprzedana jej u.w.
- Na poczet ceny zalicza się kwotę równą wartości prawa u.w. określoną w sposób przewidziany w ugn według stanu na dzień sprzedaży nieruchomości.
- Cenę nieruchomości ZWRSP ustala się w wysokości nie niższej niż jej wartość określona zgodnie z ugn - opinia rzeczoznawcy majątkowego.
- Cenę nieruchomości rolnej można również ustalić w wysokości nie niższej niż suma wartości gruntu określonej z uwzględnieniem stawek szacunkowych jednego hektara oraz ceny 1dt żyta, ustalonej stosownie do przepisów o podatku rolnym, i wartości części składowych tego gruntu (grunt - bez opinii rzeczoznawcy majątkowego, naniesienia - na podstawie opinii rzeczoznawcy majątkowego).
- Cenę sprzedaży nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków obniża się o 50%.
- Określenie wartości gruntu bez udziału rzeczoznawcy majątkowego można dokonać w celu ustalenia:
- odpłatności, w związku z przejęciem gruntu na własność SP w trybie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, albo
- ceny gruntu niezabudowanego o powierzchni nieprzekraczającej 1 ha, albo ceny gruntu stanowiącej podstawę obliczenia opłat z tytułu wykonywania trwałego zarządu
ANR gospodaruje ZWRSP w drodze:
- Sprzedaży mienia w całości lub jego części;
- Oddania na czas oznaczony do odpłatnego korzystania osobom prawnym lub fizycznym (dzierżawa, najem);
- Wniesienia mienia do spółki;
- Oddania na czas oznaczony administratorowi;
- Przekazania w zarząd;
- Zamiany nieruchomości.
- Na wniosek ANR starosta przekazuje nieodpłatnie w drodze decyzji LP wydzielone geodezyjnie grunty ZWRSP przeznaczone do zalesienia w mpzp albo w dwz.
- Nieruchomości ZWRSP zajęte pod drogi gminne, powiatowe i wojewódzkie oraz grunty przeznaczone na te cele w mpzp lub studium, ANR może, w drodze umowy, nieodpłatnie przekazać na własność JST.
- ANR może nieodpłatnie przekazać w drodze umowy nieruchomości ZWRSP:
- jednostkom samorządu terytorialnego
- na cele związane z inwestycjami infrastrukturalnymi;
- na cele związane z realizacją inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych („specustawa” przeciwpowodziowa);
- w celu umożliwienia realizacji miejscowego planu odbudowy (ustawa z 11.08.2010r. );
- osobom bezrobotnym bez prawa do zasiłku, które przez okres co najmniej 5 lat były
pracownikami ppgr - do 2 ha na cele związane z zalesieniem.
- Nieruchomości przeznaczone na drogi krajowe, stanowiące własność SP, wchodzące w skład ZWRSP, stają się nieodpłatnie z mocy prawa przedmiotem trwałego zarządu ustanowionego na rzecz GDDKiA z dniem w którym „decyzja lokalizacyjna” stała się ostateczna. Decyzję wydaje wojewoda, stanowi ona też podstawę wpisu w KW.
9) Gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa - sprzedaż
- Sprzedaż nieruchomości ZWRSP:
- Dla nieruchomości przewidzianych do sprzedaży przed ogłoszeniem przetargu należy sporządzić wykaz zawierający m.in.:
- oznaczenie i powierzchnię nieruchomości według egib;
- rodzaje użytków i ich klasy;
- oznaczenie KW;
- opis budynków i innych składników majątkowych przeznaczonych do sprzedaży.
- Sprzedaż nieruchomości rolnej przez ANR może nastąpić jeżeli w wyniku tej sprzedaży łączna powierzchnia użytków rolnych będących własnością nabywcy nie przekroczy 500 ha.
- Powierzchnię użytków rolnych nabywcy, ustala się na podstawie oświadczenia złożonego przez nabywcę nieruchomości rolnej.
- Sprzedaż w trybie bezprzetargowym:
1. Osobie fizycznej lub prawnej, która w dniu wejścia nieruchomości rolnej do Zasobu włada nią na podstawie umowy (do 1 roku);
2. Użytkownikowi wieczystemu;
3. Najemcy domu, lokalu mieszkalnego i budynku gospodarczego wraz z niezbędnymi gruntami, osobie korzystającej z garażu i ogródka przydomowego (bonifikata max. 95%);
4. Kandydatowi ustalonemu przed 1.01.1992r.
- Pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości rolnej:
1. Były właściciel lub jego spadkobiercy, jeżeli nieruchomość została przejęta na rzecz SP przed 1.01.1992r.
2. SPR władająca nieruchomością, do której użytkowanie ustanowione na rzecz tej spółdzielni wygasło z dniem 31.12.1993r.
3. Dzierżawca zbywanej nieruchomości, jeżeli dzierżawa trwała faktycznie co najmniej 3 lata.
4. Zarządzający specjalną strefą ekonomiczną
Przetargi:
1. Ustne nieograniczone (licytacja)
2. Ustne ograniczone (art. 29 ust. 3b)
3. Pisemny nieograniczony (przetarg ofert)
4. Pisemny ograniczony (art. 29 ust. 3b)
- Przetargi ograniczone:
1. Udział mogą brać osoby fizyczne spełniające warunki określone w ustawie o kur zamierzające utworzyć lub powiększyć gospodarstwo rodzinne, które są:
-rolnikami posiadającymi gospodarstwo rolne w danej gminie;
-pracownikami zlikwidowanego ppgr zamierzającymi utworzyć gospodarstwo;
-rolnikami, którzy po 31.12.1991r. sprzedali SP nieruchomości na cele publiczne;
-członkami RSP postawionych w stan likwidacji.
2. Osoby spełniające warunki do objęcia programem osadnictwa rolniczego;
3. Repatrianci - przybyli do Polski nie wcześnie niż 6 lat przed dniem przetargu;
4. Spółki utworzone przez pracowników zlikwidowanych ppgr.
10) Gospodarowanie nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa - dzierżawa i najem
- Mienie ZWRSP może być wydzierżawiane lub wynajmowane osobom fizycznym lub prawnym na zasadach KC.
- Mienie ZWRSP może być wydzierżawiane lub wynajmowane osobom fizycznym lub prawnym z zapewnieniem dzierżawcy lub najemcy prawa kupna przedmiotu dzierżawy lub najmu najpóźniej z upływem okresu na jaki została zawarta umowa.
- Umowę dzierżawy lub najmu zawiera się po przeprowadzeniu przetargu ustnego lub pisemnego, nieograniczonego lub ograniczonego.
- Czynsz dzierżawny w wysokości równej sumie wartości przedmiotu dzierżawy lub najmu podzielonej przez liczbę lat, na którą została zawarta umowa (wylicytowany lub ustalony w najkorzystniejszej ofercie jako suma pieniężna albo jako równowartość odpowiedniej ilości pszenicy).
11) Gospodarowanie nieruchomościami rolnymi SP - zamiana
- Zamianą mogą być objęte wyłącznie nieruchomości wolne od wszelkich obciążeń, z wyjątkiem służebności gruntowych.
- Dla nieruchomości przeznaczonych do zamiany ANR sporządza wykaz i ogłasza go w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości.
- Po upływie 14 dni ANR ogłasza w sposób zwyczajowo przyjęty zamiar zamiany nieruchomości.
-ANR może dokonać zamiany:
- jeżeli w jej wyniku ulegnie likwidacji gospodarstwo rolne stanowiące własność rolnika co najmniej przez 5 lat, położone na terenie województw, w których średnia powierzchnia indywidualnego gospodarstwa rolnego jest mniejsza niż 5 ha, i zostanie utworzone przez tego rolnika gospodarstwo rolne na terenie innych województw oraz nastąpi odpowiednia zmiana stałego miejsca zamieszkania rolnika;
- na wniosek rolnika, jeżeli w jej wyniku zapobiegnie się zmniejszeniu powierzchni gospodarstwa rolnego w związku z przeznaczeniem części gospodarstwa na cele publiczne.
- Powierzchnia gospodarstwa rolnego utworzonego w wyniku zamiany (1) nie może być mniejsza niż średnia powierzchnia indywidualnego gospodarstwa rolnego w danym województwie i nie większa niż 10-krotność tej średniej.
- Zamianę (1) uważa się za ekwiwalentną, jeżeli w zamian za przeniesienie własności 1 ha przeliczeniowego gruntu rolnego na SP ANR przenosi 10 ha przeliczeniowych gruntu rolnego na własność rolnika.
- W pozostałych przypadkach (2) zamianę uważa się za ekwiwalentną, jeżeli wartość zamienianych nieruchomości jest równa.
- Różnica wartości zamienianych nieruchomości podlega dopłacie.
12) Gospodarowanie mieniem SP przez AMW i WAM
- Ustawa z 30.05.1996r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia SP oraz o AMW
- Ustawa z 22.06.1995r. O zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
- Nieruchomości Skarbu Państwa stanowiące lotniska wojskowe lub ich części, właściwy wojewoda przekazuje w drodze darowizny następującym jednostkom samorządu terytorialnego właściwym ze względu na położenie lotniska wojskowego lub jego części:
1) gminie - w celu założenia albo rozbudowy lokalnego lotniska cywilnego użytku publicznego;
2) powiatowi - w celu założenia albo rozbudowy powiatowego lotniska cywilnego użytku publicznego;
3) województwu - w celu założenia albo rozbudowy regionalnego albo krajowego lotniska cywilnego użytku publicznego.
- Dla nieruchomości zajętych pod byłe lotniska wojskowe, przekazanych właściwym jednostkom samorządu terytorialnego, sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest obowiązkowe, z uwzględnieniem przepisów dotyczących terenów zamkniętych.
- Jednostka samorządu terytorialnego przekazuje 30 % dochodów uzyskanych z gospodarowania darowaną jej nieruchomością na zasilenie Funduszu Modernizacji Sił Zbrojnych.
- Nieruchomości Skarbu Państwa stanowiące lotniska wojskowe lub ich części, właściwy wojewoda, na wniosek JST właściwych ze względu na położenie lotniska wojskowego lub jego części albo instytucji zapewniających służby ruchu lotniczego, przekazuje w drodze użyczenia co najmniej na lat 30:
1) gminie - w celu założenia albo rozbudowy lokalnego lotniska cywilnego użytku publicznego;
2) powiatowi - w celu założenia albo rozbudowy powiatowego lotniska cywilnego użytku publicznego;
3) województwu - w celu założenia albo rozbudowy regionalnego albo krajowego lotniska cywilnego użytku publicznego;
4) instytucjom zapewniającym służby ruchu lotniczego - na potrzeby realizacji ich zadań.
- Gospodarowanie mieniem SP przez AMW odbywa się zgodnie z wymogami racjonalnej gospodarki i polega, w szczególności na:
1) sprzedaży lub zamianie mienia albo oddaniu gruntów w użytkowanie wieczyste;
2) oddaniu mienia w użytkowanie, najem, dzierżawę, użyczenie, trwały zarząd lub do korzystania na podstawie innego stosunku prawnego;
3) oddaniu mienia w administrowanie, na podstawie umowy na czas oznaczony, za wynagrodzeniem;
4) wnoszeniu mienia do spółek, a także nabywaniu i obejmowaniu udziałów w spółkach.
- Nieruchomości Skarbu Państwa mogą być przekazane przez Agencję, w drodze umowy, na własność jednostce samorządu terytorialnego na cele związane z inwestycjami infrastrukturalnymi służącymi wykonywaniu zadań własnych.
- Nieruchomości Skarbu Państwa mogą być przekazywane przez Agencję do zasobów nieruchomości Skarbu Państwa, którym gospodaruje starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej lub agencje państwowe w zamian za przekazanie Agencji innych nieruchomości z tych zasobów.
- Nieruchomości SP przeznaczone w mpzp pod budownictwo mieszkaniowe lub które mogą być przeznaczone na ten cel, AMW może przekazywać WAM, a WAM może przekazywać AMW nieruchomości, które nie będą przez nią zagospodarowane na ten cel.
- Nieruchomości zabudowane budynkami mieszkalnymi, nieruchomości lokalowe i nieruchomości, które są lub mogą być w mpzp przeznaczone pod budownictwo mieszkaniowe, AMW może przekazać WAM nieodpłatnie lub w zamian za przekazanie jej przez WAM środków finansowych w wysokości określonej w umowie przekazania, nie więcej jednak niż wartość przekazanych nieruchomości.
13) Gospodarowanie nieruchomościami lokalowymi
1. Ustawa o własności lokali z 24.06.1994r.
2. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych z 15.12.2000r.
3. Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego z 21.06.2001r.
4. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych z 12.01.1991r.
5. Ustawa o podatku od spadków i darowizn z 28.07.1983r.
6. Ustawa prawo geodezyjne i kartograficzne.
- Samodzielny lokal mieszkalny - wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych. Kryteria te stosuje się odpowiednio do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkaniowe. „Samodzielność” lokalu stwierdza starosta w formie zaświadczenia.
- Pomieszczenia przynależne - części składowe lokalu, choćby nawet do niego bezpośrednio nie przylegały lub były położone w granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem, w którym wyodrębniono dany lokal, a w szczególności: piwnica, strych, komórka, garaż.
- Lokale wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi zaznacza się na rzucie odpowiednich kondygnacji budynku, a w razie położenia pomieszczeń przynależnych poza budynkiem mieszkalnym - także na wyrysie z operatu ewidencyjnego.
- Wyodrębnienie własności lokalu wiąże się z ustanowieniem prawa do nieruchomości wspólnej (grunt, część budynku, urządzenia).
- Udział właściciela lokalu w nieruchomości wspólnej odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi.
- Przy oddawaniu w u.w. ułamkowej części gruntu, jako prawa związanego z odrębną własnością lokali, stosuje się następujące zasady:
- nie oddaje się gruntu we współużytkowanie wieczyste, jeżeli stanowi on przedmiot współwłasności związanej z własnością uprzednio wyodrębnionych lokali;
- nie sprzedaje się udziału we współwłasności gruntu, jeżeli grunt ten stanowi przedmiot współużytkowania wieczystego związanego z własnością uprzednio
wyodrębnionych lokali,
- ustala się jeden termin trwania prawa u.w. w odniesieniu do wszystkich udziałów we współużytkowaniu wieczystym, niezależnie od daty wyodrębnienia lokalu, z którym jest związany udział w tym prawie.
- Jeżeli powierzchnia nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem, w którym wyodrębniono własność lokali, jest większa niż powierzchnia niezbędna do korzystania z niego, współwłaściciele mogą dokonać podziału tej nieruchomości.
- Wspólnota mieszkaniowa - ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości.
- Powierzchnia użytkowa lokalu (budynku):
1. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych
2. Ustawa o podatku od spadków i darowizn
- Powierzchnia mierzona po wewnętrznej długości ścian na wszystkich kondygnacjach, z wyjątkiem powierzchni klatek schodowych oraz szybów dźwigowych; za kondygnację uważa się również garaże podziemne, piwnice, sutereny i poddasza użytkowe.
- Powierzchnię pomieszczeń lub ich części oraz kondygnacji o wysokości w świetle od 1.40m do 2.20m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50%, a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1.40m, powierzchnię tę pomija się.
3. Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie KC Art.1. Ustawa reguluje zasady i formy ochrony praw lokatorów oraz zasady gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy.
Art.39. Traci moc ustawa z dnia 2 lipca 1994r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (od 10 lipca 2001r.).
- Rozporządzenie w sprawie egib - powierzchnię użytkową lokalu ustala się zgodnie z zasadami określonymi w przepisach ustawy z 2 lipca 1994r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych.
- Przez powierzchnię użytkową lokalu należy rozumieć powierzchnię wszystkich pomieszczeń znajdujących się w lokalu, a w szczególności pokoi, kuchni, spiżarni, przedpokoi, alków, holi, korytarzy, łazienek oraz innych pomieszczeń służących mieszkalnym i gospodarczym potrzebom lokatora, bez względu na ich przeznaczenie i sposób używania;
- Za powierzchnię użytkową lokalu nie uważa się powierzchni balkonów, tarasów i loggii, antresoli, szaf i schowków w ścianach, pralni, suszarni, wózkowni, strychów, piwnic i komórek przeznaczonych do przechowywania opału.
- Obmiaru powierzchni użytkowej lokalu dokonuje się w świetle wyprawionych ścian. Powierzchnię pomieszczeń lub ich części o wysokości w świetle równej lub mniejszej od 2.20m należy zaliczyć w 100%, o wysokości od 1.40m do 2.20m - w 50%, a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1.40m, powierzchnię tę pomija się.
- Pozostałe zasady obliczania powierzchni należy przyjmować zgodnie z PN odpowiednią do określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych w budownictwie.
- Polska Norma PN-ISO 9836:1997 Właściwości użytkowe w budownictwie. Określenia i obliczanie wskaźników powierzchniowych i kubaturowych.
- Powierzchnia użytkowa - część powierzchni kondygnacji netto (powierzchni ograniczonej przez elementy zamykające obliczonej dla wymiarów budynku w stanie wykończonym, na poziomie podłogi, nie wliczając listew przypodłogowych, progów, itp., bez powierzchni otworów na drzwi i okna w elementach zamykających, za to z powierzchnią elementów nadających się do demontażu, takich jak ścianki działowe, rury, kanały), która odpowiada celom i przeznaczeniu budynku.
- Zasady obmiaru:
- wymiary liniowe z dokładnością do 0.01m;
- powierzchnia z dokładnością do 0.01 m2;
- pomiar na poziomie podłogi.
- Przepisy dotyczące normalizacji:
- Ustawa o normalizacji z 3 kwietnia 1993r. - obowiązywała do 31 grudnia 2002r. - upoważniała właściwych ministrów do wprowadzenia w drodze rozporządzenia obowiązku stosowania PN.
- Rozporządzenie. MSWiA (z 1999r.) w sprawie wprowadzenia obowiązku stosowania niektórych Polskich Norm wprowadziło do stosowania PN-ISO 9836:1997 jedynie w zakresie kubatury budynku nie wycofując wcześniejszej normy PN-70/B-02365.
- Od dnia 1 stycznia 2003r. Obowiązuje nowa ustawa o normalizacji z 12.09.2002r. Ustawa ta nie daje uprawnień właściwym ministrom do wprowadzenia obowiązku stosowania PN. Obowiązek taki może wynikać jedynie z przepisu ustawowego.
14) Gospodarowanie nieruchomościami w spółdzielniach mieszkaniowych
- Ustawa z 15.12.2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych
- Ustawa z 16.09.1982r. Prawo spółdzielcze
- Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą.
- Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków.
- Spółdzielnia podlega obowiązkowi wpisu do KRS, nabywa osobowość prawną z chwilą wpisu do KRS.
- Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego:
- przez umowę o ustanowienie spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia zobowiązuje się oddać członkowi lokal mieszkalny do używania, a członek zobowiązuje się wnieść wkład mieszkaniowy oraz uiszczać opłaty określone w ustawie i w statucie spółdzielni;
- prawo to może być ustanowione w budynku stanowiącym własność lub współwłasność spółdzielni;
- spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest niezbywalne, nie przechodzi na spadkobierców i nie podlega egzekucji.
- Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu:
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest prawem zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Jest ono ograniczonym prawem rzeczowym.
- spółdzielnia nie może odmówić przyjęcia w poczet członków nabywcy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, jeżeli odpowiada on wymaganiom statutu.
- spółdzielnia mieszkaniowa prowadzi rejestr lokali, dla których zostały założone oddzielne księgi wieczyste.
- Prawo odrębnej własności lokalu w SM
Spółdzielnia zawiera umowę z członkiem ubiegającym się o ustanowienie odrębnej własności lokalu, zawierającą m.in.:
- zobowiązania członka spółdzielni do pokrycia kosztów zadania inwestycyjnego w części przypadającej na jego lokal;
- zakres rzeczowy prac realizowanego zadania inwestycyjnego;
- zasady ustalania wysokości kosztów budowy lokalu;
- rodzaj, położenie i powierzchnię lokalu wraz z pomieszczeniami przynależnymi;
- Inne postanowienia.
- Czynności prawno-geodezyjne SM
- wystąpienie z wnioskiem do właściwego organu w sprawie scalenia lub podziału nieruchomości;
- podjęcie czynności związanych z rozgraniczeniem oraz połączeniem nieruchomości, a także egib, jeżeli bez tych czynności oznaczenie przedmiotu odrębnej własności lokali położonych w obrębie nieruchomości byłoby niemożliwe albo działka wydzielona pod budynkiem nie spełniałaby wymogów przewidzianych dla działek budowlanych.
- Ustanowienie odrębnej własności lokali może nastąpić po nabyciu przez SM własności lub prawa u.w. działek budowlanych, na których wybudowano budynki.
- Podział nieruchomości SM może nastąpić niezależnie od ustaleń mpzp.
- Podział nie jest dopuszczalny, jeżeli projektowane do wydzielenia działki gruntu nie mają dostępu do drogi publicznej.
- Koszty związane z podziałem nieruchomości oraz z czynnościami związanymi z rozgraniczaniem nieruchomości oraz egib, w tym koszty uzasadnionych prac geodezyjnych, refunduje SP (wniosek do wojewody).
- W okresie 24 miesięcy od dnia złożenia 1-go wniosku o wyodrębnienie własności lokalu w danej nieruchomości SM określi przedmiot odrębnej własności wszystkich lokali mieszkalnych i lokali o innym przeznaczeniu, podając:
- oznaczenie nieruchomości obejmującej budynek wraz z gruntem przynależnym do tego budynku (art.42.1);
- rodzaj, położenie i powierzchnię lokali oraz pomieszczeń przynależnych;
- wielkość udziałów we współwłasności nieruchomości wspólnej;
- oznaczenie osób, którym przysługuje prawo żądania przeniesienia na nich własności poszczególnych lokali;
- przypadający na każdy lokal stan zadłużenia.
- Decyzję o przyjęciu metody określania powierzchni użytkowej lokali oraz pomieszczeń do nich przynależnych podejmuje zarząd SM. Metoda ta ma zastosowanie do wszystkich lokali w danej nieruchomości.
15) Reprywatyzacja gruntów warszawskich
- Dekret z 26.10.1945r. O własności i
użytkowaniu gruntów na obszarze m. st.
- Rozporządzenie Ministra Odbudowy z 7.04.1946r. …
w sprawie obejmowania gruntów w posiadanie przez
gminę m. st. Warszawy
- Rozporządzenia Ministra Odbudowy z
27.01.1948r. … w sprawie obejmowania w
posiadanie gruntów przez gminę m. st.
Warszawy
- Dekret pozbawił wszystkich właścicieli prawa
własności, jednakże organy zobowiązane były
do ustanowienia na ich rzecz wieczystej
dzierżawy (obecnie użytkowania wieczystego),
jeżeli korzystanie z gruntu dało się pogodzić z
przeznaczeniem gruntu według planu zabudowy.
- Licznym byłym właścicielom odmówiono
ustanowienia prawa użytkowania wieczystego,
niejednokrotnie z rażącym naruszeniem prawa.
- Zmiany ustrojowe, porządkowanie stosunków
własnościowych, uwłaszczenie państwowych i
komunalnych osób prawnych, a także możliwość
ostatnio wprowadzonej przez ustawodawcę
regulacji, polegającej na przekształceniu prawa
użytkowania wieczystego przysługującego
osobom fizycznych w prawo własności w
zestawieniu z unormowaniami nadal
obowiązującego dekretu z 1945r., potęguje skalę
trudności interpretacyjnych związanych z
rozpatrywaniem roszczeń byłych właścicieli.
- Roszczenia zgłaszane przez byłych właścicieli
dotyczą obecnie „innych nieruchomości”, gdyż
przedwojenne granice nieruchomości
najczęściej nie pokrywają się z granicami
obecnych działek ewidencyjnych.
- Dotyczy to nie tylko gruntów stanowiących
dawne gospodarstwa role, ale również takich
nieruchomości, które w dniu wejścia w życie
dekretu stanowiły zwarte nieruchomości
zurbanizowane.
- Roszczenia poprzednich właścicieli dotyczą
konkretnych nieruchomości i mogą być
uwzględnione wyłącznie do gruntu w granicach
ich dawnej nieruchomości. Zachodzi więc
potrzeba wykazania przebiegu granic tych
nieruchomości w odniesieniu do granic działki
ewidencyjnej (obecnej nieruchomości
uregulowanej w księdze wieczystej) a niekiedy
wykonania podziału nieruchomości.
- Przejęte nieruchomości - w większości przypadków
- posiadały urządzone księgi wieczyste, często
zakładane jeszcze w XIX wieku i pisane w języku
rosyjskim (z uwagi na fakt, iż Warszawa przed
odzyskaniem niepodległości pozostawała pod
zaborem rosyjskim).
- Księgi przedwojenne posiadały podobną budowę, z
podziałem na IV Działy (niekiedy w przedwojennych
księgach możemy zetknąć się z innymi miarami
powierzchni niż metry kwadratowe np. morgi, pręty
kwadratowe, sażenie, wiorsty).
- Wiele z tych ksiąg wieczystych zaginęło lub uległo
zniszczeniu wskutek działań wojennych.
- Ewidencja gruntów dla Miasta Warszawy, oparta
na podstawowym podziale na obręb i działki
ewidencyjne była tworzona dopiero w latach
1960-1970 i nie uwzględniała przebiegu granic
przedwojennych nieruchomości hipotecznych.
Granice działek ewidencyjnych najczęściej
określały faktyczne władanie gruntem różnych
podmiotów, a do rzadkości należą przypadki,
kiedy granice działki ewidencyjnej pokrywały się
z granicami przedwojennych nieruchomości
hipotecznych.
- Mocą art. 1 cyt. dekretu wszystkie grunty na obszarze
m.st. Warszawy przeszły na własność gminy m. st.
Warszawy, zaś inne przedmioty (budynki) znajdujące się
na tych gruntach pozostały własnością dotychczasowego
właściciela (art. 5 dekretu). Budynek istniejący na
gruntach objętych działaniem dekretu można było
traktować jako odrębną nieruchomość budynkową.
- Dekret - zgodnie z zapisami art. 7 stwarzał
dotychczasowym właścicielom możliwość wystąpienia z
wnioskiem o przyznanie na przejętym gruncie prawa
zabudowy lub prawa wieczystej dzierżawy, jeżeli
korzystanie z gruntu przez dotychczasowego właściciela
dało się pogodzić z planem zabudowania, natomiast w
stosunku do gruntów osób prawnych - dodatkowo - z
zasadami ustawowymi lub statutowymi tej osoby.
- Prawo wieczystej dzierżawy i prawo zabudowy z
mocy art. XXXiX dekretu z dnia 11 października
1946r. - Przepisy wprowadzające prawo
rzeczowe i prawo o księgach wieczystych (Dz. U.
Nr 57, poz. 321) zostały przekształcone w prawo
własności czasowej, które następnie na
podstawie art. 41 ustawy z dnia 14 lipca 1961r. o
gospodarce terenami w miastach i osiedlach
(Dz. U. Nr 32, poz. 159) przekształciło się w
prawo wieczystego użytkowania.
- W myśl art. 7 ust. 1 dekretu, wniosek o
przyznanie prawa zabudowy lub wieczystej
dzierżawy należało złożyć w terminie 6 miesięcy
od dnia objęcia w posiadanie przez gminę, a od
dnia 13 kwietnia 1950 przez Skarb Państwa.
- W przypadku nieuwzględnienia wniosku gmina
obowiązana była zaoferować dotychczasowemu
właścicielowi prawo dzierżawy wieczystej lub
prawo zabudowy gruntu równej wartości.
- Wg rozporządzenia z dnia 07 kwietnia 1946r.
obejmowanie gruntów przez gminę następowało
z urzędu lub na wniosek dotychczasowego
właściciela, a datą objęcia gruntu przez gminę
był dzień ogłoszenia przez Zarząd Miejski w
organie urzędowym o sporządzeniu protokołu
oględzin.
- Oględzin nieruchomości dokonywał
przedstawiciel Zarządu Miejskiego i
dotychczasowy właściciel.
- Objęcie w posiadanie nieruchomości, na
podstawie ww. Rozporządzenia umożliwiało
właściwie każdemu poprzedniemu właścicielowi
złożenie stosownego wniosku. Jedyną
przeszkodą mógł być brak informacji o miejscu
pobytu poprzedniego właściciela a tym samym
skutecznego poinformowania o objęciu danej
nieruchomości w posiadanie. Sytuacji tej
sprzyjał fakt dopiero zakończonej II wojny
światowej i następującym bardzo powoli
powrotem ludzi do rodzimych miejsc.
- Natomiast w Rozporządzeniu z 1948r.
zrezygnowano w ogóle z ogłaszania o
przystąpieniu do objęcia gruntów i
zawiadamiania dotychczasowych właścicieli o
oględzinach. Regulacje tego rozporządzenia
ograniczają się właściwie do stwierdzenia, że
grunty nieobjęte dotychczas w posiadanie, będą
obejmowane w drodze ogłoszeń Zarządu
Miejskiego w organie urzędowym w jednym z
codziennych pism oraz przez rozplakatowanie.
Dniem objęcia był dzień wydania dziennika
urzędowego, w którym zamieszczono
ogłoszenie.
- Określenie terminu objęcia w posiadanie gruntu
przez gminę jest o tyle istotne, gdyż od tego
terminu liczony jest 6 miesięczny okres na
złożenie wniosku przez byłego właściciela o
ustanowienie - obecnie - wieczystego
użytkowania.
- W stosunku do gruntów warszawskich, objętych
działaniem dekretu, zostało złożonych 17 tysięcy
wniosków o ustanowienia prawa wieczystej
dzierżawy / prawa zabudowy.
- Zgodnie z unormowaniami art. 7 ust. 2 dekretu
Gmina uwzględni wniosek, jeżeli korzystanie z
gruntu przez dotychczasowego właściciela da się
pogodzić z przeznaczeniem gruntu według planu
zabudowania, a jeżeli chodzi o osoby prawne
dodatkowo, gdy użytkowanie gruntu zgodnie z jego
przeznaczeniem w myśl planu zabudowania nie
pozostaje w sprzeczności z zasadami ustawowymi
lub statutowymi tej osoby prawnej.
- Zgodnie z zapisami art. 7 ust. 2 dekretu, to wyłącznie
zapisy planu miejscowego mogą stanowić
przesłankę do rozpoznania wniosku dawnego
właściciela o ustanowienie prawa wieczystego
użytkowania.
- Dekret nacjonalizując „wszystkie grunty na obszarze
m. st. Warszawy” pozostawiał dotychczasowym
właścicielom prawo własności znajdujących się na
tych gruntach nie zniszczonych lub zniszczonych,
ale nadających się do naprawy „budynków oraz
innych przedmiotów”.
- W dotychczasowej praktyce stosowano zasadę, iż w
przypadku zniszczeń budynku przewyższającego
określony pułap (powyżej 66%) uznawano, iż w
momencie wejścia w życie dekretu, budynku nie było
i dopiero potem został odbudowany.
- W obecnej praktyce przyjęte jest, iż jeśli jest to
taki sam budynek, zlokalizowany w tych samych
granicach, to niezależnie od stopnia zniszczenia
budynku należy uznać, iż stanowi on własność
poprzedniego właściciela.
- Organ orzekający w sprawie, w przypadku
odbudowy budynku z majątku Skarbu Państwa
lub innego podmiotu, może żądać zwrotu
nakładów poniesionych na odbudowę i
modernizację budynku i zabezpieczyć
wierzytelność na hipotece.
- Dla oceny roszczeń poprzednich właścicieli gruntów
zabudowanych budynkami odbudowanymi istotne
znaczenie ma również fakt, czy odbudowany budynek
zlokalizowany jest w tych samych granicach.
- Możliwość odtworzenia położenia budynku z okresu
sprzed wejścia w życie przepisów dekretu istnieje dzięki
zachowanej dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej
tzw. planów lindleyowskich, z okresu 1883-1915 -
stanowiących obecnie część archiwalną Powiatowego
Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej.
- Plany (lindleyowskie) szczegółowe w skali 1:250
zawierają treść odpowiadającą treści obecnej mapy
zasadniczej z wykazaniem przedwojennych granic
nieruchomości hipotecznych.
- Uchwała Nr 11 Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 1965r. w sprawie
oddania niektórych terenów na obszarze m. st. Warszawy w wieczyste
użytkowanie.
- Uchwała Nr 11 Rady Ministrów z 1965r. ma charakter samoistnego
aktu normatywnego i nie znajduje „zakotwiczenia” ustawowego,
jednak do chwili obecnej posiada moc obowiązującą.
- W oparciu o zapisy uchwały Nr 11 Rady Ministrów poprzedni
właściciele lub ich następcy prawni, mimo iż nie złożyli wniosków o
przyznanie prawa wieczystej dzierżawy / prawa zabudowy w
terminie przewidzianym w dekrecie z dnia 26.10.1945r. mogli
otrzymać w użytkowanie wieczyste:
- jedną działkę budowlaną przeznaczoną pod budowę domu
jednorodzinnego,
- jedną działkę zabudowaną domem jednorodzinnym,
- jedną działkę zabudowaną małym domem mieszkalnym,
- jedną działkę zabudowaną budynkiem przeznaczonym na warsztat
rzemieślniczy,
- gospodarstwo rolne, sadownicze i warzywnicze.
- Zasiedzenie gruntów warszawskich przez ich
dawnych właścicieli
- Grupa byłych właścicieli, którzy nie posiadają dziś
roszczenia o oddanie im gruntów w użytkowanie
wieczyste na podstawie obowiązujących unormowań
prawnych lub roszczenia ich nie zostały
uwzględnione, a do dzisiejszego dnia faktycznie
użytkują, gdyż ich roszczenia mogą być
zrealizowanie w drodze cywilnej (postępowanie
sądowego) tj. faktycznego potwierdzenia własności
nieruchomości poprzez zasiedzenie.
- Zasadniczym przepisem regulującym zasiedzenie
nieruchomości jest art. 172 kodeksu cywilnego.
- Posiadanie nieruchomości przez byłego właściciela
gruntów warszawskich, a więc osoby, która w myśl art.
1 dekretu z dnia 26 października 1945r. - samowolnie
weszła w posiadanie cudzej nieruchomości uznawane
jest za posiadanie w złej wierze, a zatem okres
samoistnego posiadania wynosi 30 lat.
- Okres samoistnego posiadania dla gruntów
warszawskich - w świetle obowiązującej wykładni Sądu
Najwyższego z dnia 31.01.2002r. - liczony jest dopiero
od dnia 01 października 1990r. przy czym termin ten
ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał
przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o
połowę.
- Data 1 października 2005r. dotyczy gruntów
będących obecnie własnością Skarbu
Państwa.
- Dla gruntów będących własnością m. st.
Warszawy - w uwzględnieniu uzasadnienia
uchwały Sądu Najwyższego z 31.01.2002r. -
przyjmuje się wcześniejszą datę, na którą
byli właściciele mogą stać się właścicielami
gruntów warszawskich, a mianowicie jest to
termin 27 maja 2005r.
- Tylko złożenie wniosku do sądu o wydanie
nieruchomości na rzecz jej właściciela (gminę /
Skarb Państwa) lub zawarcie w okresie do dnia
27.05.2005r. / 01.10.2005r. umowy dzierżawy
przerywa bieg zasiedzenia faktycznemu
posiadaczowi gruntu.
- W przypadku wydania orzeczenia o zasiedzeniu,
postanowienie sądowe w sprawie nabycia prawa
własności przez zasiedzenie stanowi tytuł
potwierdzający własność i podlega ujawnieniu w
księdze wieczystej i w operatach ewidencji
gruntów.
- Nieodwracalne skutki prawne
- Nieodwracalne skutki prawne to takie, które nie mogą
wywołać restytucji uprawnień w drodze
administracyjnej przez wydanie decyzji w trybie
uregulowanym przepisami Kodeksu postępowania
administracyjnego.
- Nieodwracalne skutki prawne to takie, których
„odwrócenie” może nastąpić na podstawie orzeczenia
sądowego a nie w drodze administracyjnej.
- Przykładem może być sytuacja, w której podmiot,
który nabył nieruchomość w oparciu o wadliwą
decyzję administracyjną, następnie przeniósł
własność tak nabytej nieruchomości odpłatnie na
rzecz osoby trzeciej, której nabycie chronione jest
rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych. Jest to
wypadek nieodwracalności skutku prawnego
wywołanego przez wadliwą decyzję.
MIENIE ZABURZAŃSKIE:
- dokumenty potrzebne do ubiegania się o odszkodowanie:
- Karta Ewakuacyjna (dokument podroży - dowód i data
przyjazdu do Polski);
- opis mienia pozostawionego (obszar pozostawionego
gruntu i części składowych z ich uproszczoną
charakterystyką);
- orzeczenie PUR, zawierające również opis mienia
pozostawionego;
- różne zaświadczenia i protokóły PUR stwierdzające
przyjazd i osiedlenie (czasem z opisem mienia
pozostawionego).
- Pełna regulacja znalazła się w ustawie z 29.04.1985r. o
gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.
- Osobom spełniającym kryteria „zabużańskie” przyznano
prawa do zaliczenia na poczet ceny nabywanych od SP
nieruchomości lub opłat za użytkowanie wieczyste
wartości pozostawionego mienia (nieruchomości).
Nabyciu w tym trybie podlegało jedno mieszkanie, jeden
dom jednorodzinny lub jedna działka budowlana (!), a
także grunt rolny.
- Po 1990r. z tego katalogu usunięto możliwość nabycia
gruntu rolnego.
- Procedura przewidywała możliwość składania wniosków
roszczeniowych do końca 1992 roku.
- Ustawą z 12.12.2003r. o zaliczaniu na poczet ceny
sprzedaży albo opłat z tytułu użytkowania
wieczystego nieruchomości SP wartości
nieruchomości pozostawionych poza obecnymi
granicami państwa polskiego wprowadzono szereg
ograniczeń w możliwościach realizacji roszczeń
„zabużańskich”
- uchylono art. 212 ustawy o gospodarce nieruchomościami,
- krąg osób uprawnionych ograniczono do ewakuowanych w
trybie „układów republikańskich”,
- wprowadzono zasadę „domicylu” - warunek zamieszkiwania
na stałe w Polsce,
- wysokość rekompensaty ograniczono do 15% wartości
pozostawionego mienia, wprowadzając górny limit w
wysokości 50 000zł,
- dowód z zeznań świadków był dopuszczalny tylko wtedy ,
gdy tych świadków było dwóch oraz gdy w dniu ewakuacji
byli pełnoletni (76 lat),
- do wartości mienia w wysokości 100 tys. zł zbędny był
operat szacunkowy - oświadczenie osoby zainteresowanej,
- pozostawiono w obiegu prawnym „zaświadczenia”.
Nowe ustawy mowia:
- Kto ma prawo do rekompensaty?
Właściciel nieruchomości pozostawionych poza obecnymi
granicami RP, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:
- był w dniu 1.09.1939r. obywatelem polskim, zamieszkiwał w
tym dniu na byłym terytorium RP oraz opuścił je w związku z
wojną rozpoczętą w 1939r.
- posiada obywatelstwo polskie.
- W przypadku śmierci właściciela nieruchomości, prawo do
rekompensaty przysługuje wszystkim spadkobiercom albo niektórym
z nich, wskazanym przez pozostałych spadkobierców.
- W przypadku gdy nieruchomość była przedmiotem współwłasności,
prawo do rekompensaty przysługuje wszystkim współwłaścicielom,
albo niektórym z nich wskazanym przez pozostałych współwłaścicieli.
- Prawo do rekompensaty jest niezbywalne.
- Wniosek powinien zawierać:
- dowody świadczące o pozostawieniu nieruchomości
poza granicami, rodzaj nieruchomości i powierzchnia,
- dowody potwierdzające posiadanie obywatelstwa
polskiego,
- dowody potwierdzające miejsce zamieszkania
wnioskodawcy,
- oświadczenie notarialne o wskazaniu osoby uprawnionej
do rekompensaty,
- oświadczenie o dotychczasowym stanie realizacji prawa
do rekompensaty;
- postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo dziale
spadku (w przypadku śmierci właściciela).
Ocena wniosku przez wojewodę:
Pozytywna ocena wniosku stanowi podstawę do wydania
postanowienia, w którym wojewoda wzywa wnioskodawcę
do:
wskazania jednej z wybranych form realizacji prawa do
rekompensaty:
- zaliczenia wartości nieruchomości na poczet: ceny
sprzedaży nieruchomości stanowiących własność SP, albo
- ceny sprzedaży prawa u.w. przysługującego SP, albo opłat z
tytułu u.w. nieruchomości gruntowych stanowiących
własność SP i ceny sprzedaży położonych na nich
budynków oraz innych urządzeń lub lokali, albo
- opłaty za przekształcenie prawa u.w. w prawo własności
nieruchomości stanowiących własność SP, albo
- świadczenia pieniężnego wypłacanego ze środków
Funduszu Rekompensacyjnego,
wskazania numeru rachunku bankowego w
przypadku wyboru świadczenia pieniężnego,
dołączenia do wniosku operatu szacunkowego z
określoną wartością nieruchomości
pozostawionych poza granicami państwa
polskiego,
dołączenia operatu szacunkowego z określoną
wartością nabytego już prawa własności w
ramach rekompensaty na podstawie odrębnych
przepisów.