ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE

dr Krzysztof Rutkowski

[e-mail]

1 wykład, dnia 11.03.2012r.

POJĘCIE I ROZWÓJ ZARZĄDZANIA STRATEGICZNEGO

KARL VON CLAUSEVITZ „ O wojnie”

• Wojna jest jedynie kontynuacją polityczną innymi środkami

• Istotą wojny ma być pokonanie przeciwnika i skłonienie go do realizacji naszej woli

• Obrona jest skuteczniejszą formą prowadzenia wojny

STRATEGIA - polega na łączeniu działań w złożone przedsięwzięcia realizujące cel polityki; jest instrumentem polityki. Nauka o życiu bitwy do celów wojny.

TAKTYKA - zajmuje się sposobami użycia zasobów i ich efektywnością w konkretnym działaniu w określonych warunkach.

CECHY „MYŚLENIA STRATEGICZNEGO”

• Zmiana sposobu myślenia w przedsiębiorstwie na wszystkich szczeblach zarządzania

• Lepsza koordynacja zadań z lepszym sprawowaniem kontroli, która jest przesunięta na najniższe szczeble zarządzania

• Nawiązywanie bliższych kontaktów z końcowymi użytkownikami produktów firmy

• Większa elastyczność funkcjonowania przedsiębiorstwa

• Lepsze rozpoznanie tajemnic konkurencji oraz pełniejsze dostosowanie się do potrzeb i wymagań

• Zapewnienie ciągłości dostaw produktów pomimo zmienności rynku

WARTOŚCI

▐

▐

▼

ZASADY ▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬► WIZJA

ZASADY ▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬► PRIORYTETY

ZASADY ▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬► KIERUNEK ROZWOJU

ZASADY ▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬► PRZEDSIĘWZIĘCIA

▐ ▐

▐ ▐

▼ ▼

STRATEGIA STRATEGIA JAKO

JAKO ZBIÓR ZBIÓR

ZASAD ROZWIĄZAŃ

KIERUNKI ROZWOJU ZARZĄDZANIA STRATEGICZNEGO

	OKRESY
ELEMENTY CHARAKTERU	PLANOWANIE DŁUGOOKRESOWE 1965 - 1975	PLANOWANIE STRATEGICZNE 1975 - 1980	ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE 1980 - LATA 90
ZAKRES ZAINTERESO-WANYCH	- programy długoterminowe, - pięcioletnie budżety, - szczegółowe plany operacyjne - strategie nastawione na wzrost i dywersyfikację	- formułowanie konkretnych strategii organizacyjnych, - podział firm na „ jednostki strategii „ - wieloaspektowe prognozowanie, - uwzględnienie w planowaniu zmian społecznych i politycznych, - rozpatrywanie strategii alternatywnych i ich możliwych skutków	- odpowiedzialność naczelnego za opracowanie i wdrażanie strategii, - całościowe ujęcie przedsiębiorstwa, dążenie do zarządzania zmianami strategicznymi, - dążenie naczelnego kierownictwa do pełnienia funkcji przywódczych, - zaangażowanie personelu do wszystkich szczebli w formułowaniu i wdrażaniu strategii, - masowe inwestowanie w nowe technologie

„ e - histeria „

W styczniu 2001r. kapitalizacja AOL TIME WARNER na giełdzie wyniosła 240 mld dolarów. Po półtora roku z tej kwoty wyparowało prawie 200 mld dolarów, AOL TIME WARNER ogłosił szokującą stratę blisko 100 mld dolarów, spowodowaną odpisem aktualizacyjnym - o tyle obniżono wartość AOL w księgach koncernu.

NOWOCZESNE ZARZĄDZANIE

Jest to zarządzanie oparte na obserwacji praktycznych rozwiązań („ tych, które się sprawdzają „) a nie na abstrakcyjnych formułach, cybernetycznych modelach i matematycznych wzorach. Obserwacja praktyki prowadzi do odkrycia bogactw rozwiązań i bogactwa uwarunkowań.

Ryzyko - prawdopodobieństwo wystąpienia jakiegoś zjawiska.

Niepewność -

RYZYKO I NIEPEWNOŚĆ W PROWADZONEJ DZIAŁALNOŚCI

▐

▐

▐

NIEPEWNOŚĆ

PROWADZENIA ▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬RYZYKO

DZIAŁALNOŚCI

▌ ▌

▼ ▼

NATURALNE

TECHNICZNA *trzęsienie ziemi

*Brak wiedzy * powódź

*Błąd w nowym projekcie

SOCJALNA DZIAŁALNOŚCI

*strajki CZŁOWIEKA

*zmiana nastawienia konsumenta *kradzieże

*defraudacja

EKONOMICZNA

*inflacje TECHNICZNE

*konkurencja *uszkodzenia maszyn

*brak kontroli technicznej

POLITYCZNA

*wojna OSOBOWE

*nacjonalizacja *śmierci

*choroba

◄▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬

DUŻY ZYSK MAŁY

OBSZAR ZARZĄDZANIA STRATEGICZNEGO CEL: ZMNIEJSZENIE NIEPEWNOŚCI

NIEPEWNOŚĆ 100% RYZYKO 0% PEWNOŚĆ

ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE W ZMIENNYM OTOCZENIU

Aby przygotować odpowiednio organizację na nowe wyzwania z otoczenia (postrzeganie jako szanse lub zagrożenia) należy obserwować otoczenie globalne, w tym otoczeniu pojawiają się pierwsze symptomy zmian.

ZASOBY

MATERIALNE NIEMATERIALNE - są ważniejsze

* bilans * wiedza

*doświadczenie

ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE W ZMIENNYM OTOCZENIU

1. Nie wszystkie organizacje reagują na zmiany.

2. Reakcje są zróżnicowane w czasie i w zakresie wprowadzonych organizacji zmian.

3. Nie wszystkie organizacje posiadają zasoby pozwalające na szybką i skuteczną reakcję.

4. Organizacje, które szybko spostrzegają zmiany i mają potencjał do wykorzystania szans i obrony przed zagrożeniem modyfikują lub całkowicie zmieniają swoje swoją strategie.

5. Powstaje inne środowisko konkurencyjne.

6. Organizacje koncentrujące się wyłącznie na obserwowaniu konkurencji zauważają to dopiero, wtedy gdy konkurenci już wprowadzili zmiany.

7. Organizacje mają mniej czasu na reakcję i zawsze są w pozycji dostosowującego się konkurenta.

WG. R. KRUPSKIEGO ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE

to proces definiowania i redefiniowania strategii w reakcji zmiany otoczenia lub wyprzedzający te zmiany, a nawet je wywołujący oraz sprzężony w nim proces IMPLEMENTACJI, w którym zasoby i umiejętności organizacji są tak dysponowane, by realizować przyjęte długotrwałe cele rozwoju, a także by zabezpieczyć istnienie organizacji

W POTENCJALNYCH SYTUACJACH NIECIĄGŁOŚCI.

WG. KOENING GERARD

ETAPY ZARZĄDZANIA STRATEGICZNEGO

1. Analiza strategiczna

2. Planowanie strategiczne

3. Implementacja strategii

Analiza strategiczna - to zakres czynności, jakie należy wykonać aby dokonać diagnozy organizacji i otoczenia.

Plan strategiczny - zbiór decyzji określających cele i ich zmiany wynikające z konieczności przystosowania się do zmian w otoczeniu, zasoby niezbędne do osiągnięcia założonych celów oraz sposoby ich pozyskania , rozmieszczania i użytkowania.

Implementacja strategii - wdrażanie strategii - realizacja strategii - dzięki umiejętnemu rozbudzaniu motywacji pracowników i stosowaniu skutecznego nadzoru nad wprowadzeniem jej w życie.

2 wykład, dnia 25.02.2012r.

SZKOŁA PLANISTYCZNA

• Organizacje, dzięki budowaniu planów strategicznych mogą i powinny swoją przyszłość kształtować w racjonalny i uporządkowany sposób

• W tworzeniu strategii najbardziej liczy się perspektywa naczelnego kierownictwa

• Budowanie strategii jest zdyscyplinowanym, formalnym procesem

• Efektem procesu planowania powinna być gotowa do wdrożenia strategii - dokument

SZKOŁA EWOLUCYJNA

• Organizacje mają immanentną zdolność do uczenia się lub doskonalą ją z czasem

• Menedżerowie zdobywają informację o tym, co się dzieje w organizacji

• Sprawni menedżerowie mają talent koncentracji na niewielu sprawach, problemach, decyzjach

• Menedżerowie muszą być sprawnymi politykami

• Sprawni menedżerowie są nieprecyzyjni

• Strategia powstaje jednak ewolucyjnie z całej masy szczegółowych decyzji operacyjnych

SZKOŁA POZYCYJNA

• Istotą strategii jest osiągnięcie przewagi konkurencyjnej

• Punktem wyjścia do budowy i analizy strategii jest otoczenie firmy

• Istotą strategii jest walka z konkurencją

• Istnieją dwie fundamentalne strategie prowadzące do sukcesu firmy: minimalizacji kosztów i zróżnicowanie (dyferencjacje)

SZKOŁA ZASOBOWA

• Aby zrozumieć źródła sukcesu organizacji, trzeba zrozumieć konfigurację jej unikalnych zasobów i umiejętności

• Co decyduje, że dane zasoby i umiejętności są szczególnie cenne

• Miedzy zasobami oraz zamierzeniami firmy musi istnieć dynamiczne napięcie

PROCES BUDOWANIA KONKURENCYJNOŚCI

Z + U = PS → PK + IK = PK

Z - zasoby (materialne i niematerialne)

U - umiejętności

PS - potencjał strategiczny

PK - przewaga konkurencyjna, która jest zawsze chwilowa

IK - instrument konkurowania (ceny, promocja)

PK - pozycja konkurencyjna (udział w rynku)

ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE I JEGO PROCESY

ANALIZA STRATEGICZNA

▐

▐

▼

PLANOWANIE STRATEGICZNE

▐

▐

▼

IMPLEMENTACJA STRATEGICZNA

5 ETAPÓW ZARZĄDZANIA STRATEGICZNEGO WG. RUE I HOLLANDA

1. Analiza stanu obecnego: identyfikacja misji, identyfikacja obecnej i przyszłej strategii, diagnozowanie obecnych i przyszłych rezultatów.

2. Ocena perspektyw: analiza zewnętrzna i wewnętrzna, ustalanie długookresowych celów.

3. Ustalenie kierunku strat: porównywanie alternatyw, wybór strategiczny.

4. Wprowadzenie strategii w życie: strategie funkcjonalne, czynniki organizacyjne.

5. Ocena i kontrola strategii.

REGUŁY ZARZĄDZANIA STRATEGICZNEGO

1. DOBRZE ZORGANIZOWANY SYSTEM INFORMACJI

Jakim typem informacji powinno dysponować przedsiębiorstwo w swoim systemie?

2. PRECYZYJNE OKREŚLENIE PRZYSZŁEJ POZYCJI (CELE, KTÓRE ORGANIZACJA PRAGNIE OSIĄGNĄĆ)

Jakie wymagania powinno się uwzględnić określając cele?

3. OKREŚLONE WEW. WARUNKI REALIZACJI STRATEGICZNYCH, CZYLI ZDOLNOŚCI WPROWADZENIA ZASADNICZYCH ZMIAN

Jakie elementy powinna przeanalizować organizacja w celu nowych szans i możliwości?

4. OPRACOWANY PLAN STRATEGICZNY

Jakie strategie powinien zawierać plan strategiczny?

5. UZYSKANIE POPARCIA PRACOWNIKÓW DLA WPROWADZENIA STRATEGII

W jaki sposób przezwyciężyć opór pracowników wobec zmian?

6. ZAPEWNIENIE BIEŻĄCEGO NADZORU I KONTROLI POSTEPU W REALIZACJI STRATEGII

Jakie obszary obejmuje controlling?

ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE - ZASADY I SPOSOBY DZIAŁANIA

* OTWARTOŚĆ

1. Traktowanie świata jako wspólnego miejsca do zaopatrywania się, produkcji i handlu (tzw. globalizacja zachowań przedsiębiorstw).

2. Uznanie, że najskuteczniejsze są kontakty bezpośrednie, niesformalizowane (tzw. przedsiębiorstwa bez drzwi).

3. Podkreślenie, że wzajemne zaufanie jest więcej warte dla wyników i klimatu społecznego niż bardziej sprawnie systemy organizacyjne.

* KOMPLEKSOWOŚĆ

1. Rozwiązywanie problemów a nie tylko spełnianie funkcji (czynności) jest istotą zarządzania.

2. traktowanie organizacji jako części otoczenia, które stanowi dla niej zbiór szans i zagrożeń i determinuje osiąganie sukcesu w działaniu.

3. Uznawanie, że dla rozwoju organizacji równie ważne jest osiąganie efektów ekonomicznych, jak i rozwój ludzi.

* ORIENTACJA NA WYNIKI

1. Wypracowywanie bogactwa zamiast jego liczenia lub uzyskiwania go przez rozszerzenie formalnych kompetencji.

2. Przyjęcie uzyskiwanych wyników a nie wykonywanych czynności, posiadanych dyplomów czy cech osobniczych za podstawowe kryterium oceny.

3. Nacisk na działanie „zrób to”, „wypróbuj”.

* WSPÓŁDZIAŁANIE

1. Poszukujemy partnerów, zamiast prawa dżungli i działania w pojedynkę.

2. Poszukiwanie konsensusów, negocjowanie.

3. Orientowanie form, procedur i metod organizacyjnych na współdziałanie a nie na zapewnienie dominacji czy ochronę zajmowanych pozycji.

* ORIENTACJA NA PRZYSZŁOŚĆ

1. Zarządzanie oparte na wizji przyszłości organizacji, nawet odległej w czasie.

2. Rozwiązywanie dzisiejszych problemów z punktu widzenia przyszłości.

3. Uznawanie, że postęp jako wyraz rozwoju organizacji jest daleko ważniejszy niż przetrwanie.

* KREATYWNOŚĆ

1. Zagospodarowanie wiedzy ludzkiej jest daleko ważniejsze niż zasobów rzeczowych.

2. Respektowanie zasady rerum novarum cupidus (chciwy nowych rzeczy) przez wszystkich i wszędzie.

3. Poszukiwanie i wspieranie liderów.

4. Rozwijanie u ludzi poczucia potrzeby osiągnięć i sprawdzaniu się w pracy.

KONFUCJUSZ - filozof chiński

SYSTEM KAIZEN - doskonalenie, ulepszanie produktów, procesów, technologii.

MODEL AMERYKAŃSKI HILLA I JOENSA

MISJA I GŁÓWNE CELE KORPORACJI

▌ ▌ ▌

▼ ▼ ▼

ANALIZA OTOCZENIA ▬▬▬▬►WYBÓR STRATEGII◄▬▬▬ ANALIZA WEWNĘTRZNA

▌

▼

STRATEGIA POZIOMU BIZNESU

▌

▼

STRATEGIA W SKALI CAŁEJ KORPORACJI

▌

▼

ZMIANA PORTFELA INWESTYCYJNEGO

▌ ▌ ▌

▼ ▼ ▼

KOREKTY W STRUKTURZE ▬►KONFLUKTY POLITYKI◄▬ WYBÓR FORMY KONTROLI

ORGANIZACYJNEJ ZMIANY

▐ ▌ ▌

▐ ▼ ▌

▐ WZAJEMNE DOSTOSOWANIE ▌

▀▀▀▀▀▀▀▀▀▀▀► STRATEGII I KONTROLI ◄▀▀▀▀▀▀▀▀▀▀

▌

▼

SPRZĘŻENIE ZWROTNE

KONCEPCJA ZARZĄDZANIA STRATEGICZNEGO OBEJMUJE:

1. Analizę pozycji wyjściowej firmy i perspektywy jej rozwoju.

2. Identyfikację celów firmy oraz określenie na ile obecne produkty i rynki pozwalają je osiągnąć.

3. Szczegółowe określenie (oszacowanie) możliwości (kompetencji) firmy, ustalenie jej słabych i mocnych stron kluczowych czynników sukcesu (tzw. czynników kreatywnych).

4. Budowę wariantów rozwoju firmy oraz ich przydatności z uwzględnieniem celów i możliwości, jakie stwarza posiadany przez nią potencjał ludzki, rzeczowy, finansowy.

5. Sformułowanie optymalnego wariantu strategii, którą można określić najprościej jako proces ustalenia długofalowych celów i zamierzeń przedsiębiorstwa, kierunków i reguł działania oraz alokacji zasobów niezbędnych do zapewnienia mu sukcesu na rynku i korzystnej pozycji względem otoczenia.

6. Opracowanie planu strategicznego i planów szczegółowych przedsięwzięć.

7. Uaktywnienie systemów: zarządzania, planowania, kontroli, rachunkowości i informacji w celu aktywnego wspierania realizacji strategii.

8. Kształtowanie organizacji i kultury organizacyjnej firmy wspierającej realizację strategii.

9. Prowadzenie kontroli strategicznej na zasadzie controllingu.

1

---