19. Wypadnięcie dysku - szkic oraz podaj skutki kliniczne

Mianem dyskopatii określa się schorzenie krążka międzykręgowego. Stanowi on naturalną podkładkę między kręgami. Składa się z części obwodowej, zwanej pierścieniem włóknistym, oraz z centralnie położonego elastycznego materiału zwanego dyskiem. W przypadku dyskopatii dochodzi do pęknięcia pierścienia włóknistego, zaś materiał dyskowy, pod wpływem działających na niego sił, ulega przemieszczeniu.

Przemieszczenie to odbywa się najczęściej ku tyłowi, w kierunku kanału kręgowego, powodując ucisk korzenia nerwowego. Dochodzi do tzw. konfliktu dyskowo-korzeniowego. Stąd bardzo często chorzy mają bóle promieniujące do kończyny dolnej. Potocznie stan ten określa się jako: korzonki, rwa kulszowa, lumbago, ischiasz, itp. Są to wszystko synonimy tego samego problemu. Stopień przemieszczenia się dysku może być różny, od niewielkiej "wypukliny", przez przepuklinę, aż do całkowitego wypadnięcia dysku poza obręb krążka międzykręgowego. W dyskopatii początkowo prowadzi się kompleksowe leczenie zachowawcze (leki, fizykoterapia, ćwiczenia, itp.). Przypadki, w których nie uzyskuje się poprawy, wymagają wykonania ponownego badania, wraz z badaniem radiologicznym i rezonansem magnetycznym kręgosłupa. Na tym etapie doświadczony lekarz

podejmuję decyzję o sposobie dalszego leczenia i o ewentualnym zabiegu operacyjnym.

20. Segment ruchowy - budowa i jego funkcje

Segment ruchowy kręgosłupa jest to najmniejsza jednostka funkcjonalna w jego obrębie. Składa się on z:

• dwóch sąsiadujących kręgów,

• dwóch stawów międzykręgowych,

• krążka międzykręgowego

• pozostałych struktur łączących powyżej wymienione elementy.

Segment ruchowy

Segment ruchowy tworzą dwa sąsiednie kręgi i dysk pomiędzy nimi. Nosi on także nazwy „podstawowej jednostki ruchowej” lub „jednostki ruchowej Junghansa”. To połączenie, tak jak i inne stawy w naszym ciele, to mały przegub. Może wyginać się w różne strony: do przodu, do tyłu, na boki i ulegać rotacjom. Ruchy tułowia (np. skłon do przodu) to suma takich „małych” zgięć w każdym z segmentów. Zablokowanie ruchu, z jakiś powodów, w jednym z tych segmentów blokuje ruchomości całego naszego tułowia i ciała.

W obrębie segmentu ruchowego zauważyć można dodatkowo:

1. centralny rdzeń kręgowy, biegnący w kanale kręgowym wzdłuż kręgosłupa.

2. Korzenie nerwowe - odgałęzienia odchodzące od rdzenia kręgowego. Wychodzą one na zewnątrz, poza segment ruchowy, poprzez otwory międzykręgowe.

3. więzadła.

4. Stawy międzykręgowe

Poniżej segment ruchowy w trzech pozycjach: pochylenie do przodu, wyprostowanie i przeprost do tyłu:

Pojedynczy segment jest tylko w niewielkim stopniu ruchomy, dopiero idealne współgranie wszystkich segmentów ruchowych daje znaczną ruchomość kręgosłupa.

Funkcje segmentu ruchowego:

Przednia część segmentu ruchowego pełni funkcję podporową i dźwigającą, tylny zaś odcinek segmentu ruchowego pełni funkcję sterującą. Z wyjątkiem dwóch pierwszych kręgów szyjnych, pomiędzy pojedynczymi trzonami znajdują się krążki międzykręgowe, zrośnięte na stałe z zakończeniami trzonów kręgowych. Krążki międzykręgowe pełnią potrójną funkcję: łączą poszczególne trzony kręgowe, są częścią stawów międzyczłonowych oraz przenoszą masę ciała, amortyzują wstrząsy i umożliwiają wielokierunkowe ruchy kręgów

21. Rdzeń kręgowy - jego budowa i funkcje

Budowa zewnętrzna

Na powierzchni zewnętrznej rdzenia widnieją w linii przyśrodkowej dwie bruzdy: głębsza szczelina pośrodkowa przednia oraz płytsza bruzda pośrodkowa tylna. Dzielą one rdzeń na dwie symetryczne połowy: prawą i lewą. Dodatkowo, na powierzchni każdej połowy rdzenia zaznacza się:

• od przodu podłużna linia, zwana bruzdą boczną przednią, z której wychodzą korzenie ruchowe nerwów rdzeniowych,

• od tyłu bruzda boczna tylna, wzdłuż której wchodzą do rdzenia korzenie czuciowe nerwów rdzeniowych.

Bruzdy te dzielą każdą połówkę rdzenia na trzy sznury (przedni, boczny i tylny). Ponadto w odcinku szyjnym i początkowym odcinku piersiowym sznur tylny podzielony jest przez bruzdę pośrednią tylną na leżący przyśrodkowo pęczek smukły i leżący bocznie pęczek klinowaty.

Budowa wewnętrzna

Wewnątrz rdzenia znajduje się istota szara, a na zewnątrz istota biała (w przeciwieństwie do mózgowia). Przez jego środek przebiega bardzo wąski kanał środkowy, który ku górze przechodzi w kanał środkowy rdzenia przedłużonego. Kształt i wielkość kanału są zmienne, zależnie od odcinków rdzenia, ponadto w części dolnej, a więc w obrębie stożka rdzeniowego, tuż przed swoim ślepym zakończeniem w początkowym odcinku nitki krańcowej, kanał środkowy rozszerza się tworząc komorę końcową.

Istota szara

Ułożona jest w charakterystyczny kształt litery H, a jej ramiona oddzielone są od siebie przez sznury (należące do istoty białej). Ramie przednie istoty szarej zwie się rogiem przednim, tylne rogiem tylnym, ponadto w części piersiowej rdzenia występuje jeszcze róg boczny. Wymienione rogi tworzą na całym rdzeniu słupy istoty szarej - słup przedni, słup tylny i słup boczny. Między rogami znajduje się istota szara pośrednia, podzielić ją można na część środkową i boczną. Do części środkowej należy: istotę galaretowatą środkową, która otacza bezpośrednio kanał środkowy, spoidło szare przednie leżące przed istotą galaretowatą środkową i spoidło szare tylne leżąca poza istotą galaretowatą środkową. Część środkowa przechodzi bez żadnej granicy w część boczną, która sąsiaduje od przodu z rogiem przednim, od tyłu z rogiem tylnym. Ta część jest bardzo dobrze rozwinięta w części piersiowej rdzenia i wtedy tworzy róg boczny. Zasadniczym składnikiem istoty szarej są ciała komórek nerwowych.

Istota biała

Należą do niej trzy sznury: przedni, boczny i tylny, pooddzielane od siebie wcześniej wspomnianymi bruzdami. Oba sznury przednie łączą się ze sobą przez spoidło białe, leżące pomiędzy spoidłem szarym przednim a dnem szczeliny pośrodkowej przedniej. Istota biała składa się z pęczków pojedynczych wypustek komórek nerwowych, tzw. aksonów.

Funkcje rdzenia kręgowego:

- Przesyła bodźce do mięśni
- Przewodzi impulsy z i do mózgu
- Unerwia skórę, mięśnie, gruczoły, układ naczyniowy
- Znajdują się w nim ośrodki odruchów bezwarunkowych

---