1. Charakterystyka materiałów stosownych w implantologii

Do budowy implantu wykorzystuje następujące materiały:
- tytan (najlepszy i dlatego najczęściej stosowany),
- stopy tytanu,
- stopy złota,
- stopy chromokobaltowe,
- ceramikę (np. szkło ceramiczne).

Powyżej wymienione materiały stosowane są w implantologii ze względu na swoją biokompatybilność, czyli tolerancję tkanek organizmu, który nie traktuje ich jako ciał obcych (nie uruchamia mechanizmu obronnego, który odrzuca obce elementy). Dzięki temu możliwa jest integracja kostna (osseointegracja), czyli całkowite zrośnięcie się kości z implantem, które następuje po kilku miesiącach od jego umieszczenia w kości.
Bardzo ważna jest również duża odporność tych materiałów na obciążenia.

Podział implantów ze względu na materiał z jakich są zbudowane:

Implanty Ceramiczne
Materiały ceramiczne wykorzystywane do budowy implantów to: związki glinu, sole fosforanowe i wapniowe, bioaktywne szkła i szkło ceramiczne.
Wadą tych materiałów jest duża łamliwość i mała odporność mechaniczna. Natomiast zaletą jest ich doskonała odporność na korozję i dokładne połączenie z tkankami - dzięki porowatej strukturze, kość łatwo wrasta do ich powierzchni.
Na szczególną uwagę zasługuje materiał zwany aluminą, oraz ceramika cyrkoniowa. Ceramika cyrkoniowa jest to materiał najwyższej jakości, jednak w przypadku jej zastosowania wymaga się od implantologa wysokich kwalifikacji i doświadczenia oraz specjalnych  procedur klinicznych. Obecnie prowadzone są intensywne badania naukowe ze względu na pozytywne cechy, oraz  próby szerszego wprowadzenia takich implantów do implantologii i chęci zamiany elementów metalowych na ceramiczne, w celu uzyskania lepszego efektu kosmetycznego.

Implanty Metalowe
Główne materiały jakie wykorzystuje się do produkcji implantów to metale i ich stopy takie jak: stal nierdzewna, stopy chromowo-kobaltowe. Jednak najbardziej znane i szeroko stosowane w implantologii są implanty tytanowe. Implanty metalowe posiadają porowatości lub mikroporowatość na swojej powierzchni, co umożliwia wrastanie w szczep implantu tkanek kostnych, które go otaczają,  tym samym polepsza się jego stabilizacja. Badania wskazują że najodpowiedniejszym materiałem metalowym do budowy implantów jest tynan - odporny na korozję, alergicznie obojętny, co zwiększa dodatkowo jego walory jako tworzywa dla implantów. Pozostałe metale i ich stopy charakteryzują się słabszą odpornością na korozje i trudnym scalaniem się z tkanką kostną.

Implanty Polimerowe
Najszersze zastosowanie wśród implantów polimerowych ma materiał zwany polimetakrylan metylu (PMM), tworzywo sztuczne, o małych właściwościach mechanicznych, stosowany jest do odbudowy pojedynczych zębów. Najbardziej rozpowszechnionym i osiągającym najlepsze wyniki posiada polimetakrylan metylu zmieszany z 20% zdemineralizowanej kości. Porowate korzenie tych implantów zbudowane są  z akrylu, które pozwalają tkance kostnej na wrastanie w ich głąb i lepiej mocują wszczep. Wadą jest stosunkowo mała elastyczność tylko 20%, powodująca nadmierny ucisk w miejscu wejścia wszczepu do zagłębienia kości.

Prowadzone są cały czas badania nad zastosowaniem do implantów stomatologicznych materiałów kompozycyjnych oraz tworzyw kauczukowo - silikonowych (te ostatnie będą miały zastosowanie w chirurgii odtwórczej).

2. Cechy materiałów metalicznych

Materiały metaliczne, tj. metale techniczne i ich stopy, należą do grupy tworzyw krystalicznych. W przeważającej większości wykazują one następujące własności:

• tworzenie połyskliwej, gładkiej powierzchni w stanie stałym (bardziej reaktywne metale tworzą na powierzchni warstwę tlenków),

• ciągliwość i kowalność,

• dobre przewodnictwo cieplne,

• szybkie wypromieniowywanie ciepła,

• bardzo dobre przewodnictwo elektryczne (za przewodnictwo odpowiedzialne są ujemnie naładowane cząsteczki czyli elektrony <e-> , które poruszają sie w sieci krystalicznej między jonami dodatnimi. Jest to typ wiązania metalicznego),

• skłonność do tworzenia związków chemicznych o właściwościach raczej zasadowych i nukleofilowych niż kwasowych i elektrofilowych,

• stały stan skupienia (wyjątkiem jest rtęć) i z reguły dość wysoka temperatura topnienia,

• bezwonność.

3.Charakterystyka polimerów i ich zastosowania

Polimery, związki, których cząsteczki składają się z bardzo wielu mniejszych, powtarzających się ugrupowań atomowych, merów. Istnieją polimery naturalne (np. białk Ze względu na ogólną strukturę i warunki przetwórstwa rozróżnia się polimery łańcuchowe, rozgałęzione, oraz o budowie drabinkowej i przestrzennie usieciowanej. Polimery, które topią się w wyższych temperaturach i są rozpuszczalne w odpowiednich rozpuszczalnikach to termoplasty, polimery termo- lub chemoutwardzalne to tzw. duroplasty, które pod wpływem odpowiednio wysokiej temperatury albo odczynników chemicznych ulegają usieciowaniu i stają się tworzywami nietopliwymi i nierozpuszczalnymi.

Polimer addycyjny (poliaddukt) jest produktem poliaddycji (polimeryzacja), polimer kondensacyjny (polikondensat) jest produktem polikondensacji. Do polimerów kondensacyjnych należą m.in. poliestry, poliamidy, żywice fenolowo-formaldehydowe i mocznikowo-formaldehydowe, fenoplasty i aminoplasty. Polimery ataktyczne mają nieregularną strukturę. W stereoregularnych polimerach izotaktycznych podstawniki są rozmieszczone po tej samej stronie płaszczyzny łańcucha. Polimery syndiotaktyczne (również stereoregularne) mają podstawniki regularnie rozmieszczone po obu stronach łańcucha.

Niektóre polimery odznaczają się dużą odpornością mechaniczną, termiczną, chemiczną, ponadto posiadają własności termoizolacyjne, są izolatorami elektrycznymi, łatwo poddają się obróbce, są lekkie i tanie w produkcji.

Z polimerów produkowane są: przedmioty codziennego użytku, folie przemysłowe, obwody drukowane, wyłączniki membranowe, materiały izolacyjne, sprzęt sportowy (np. deski surfingowe, narty) i medyczny (np. strzykawki), meble ogrodowe, uszczelki, kleje, lakiery, części samochodów, samolotów, statków kosmicznych, wykładziny, zawory, elementy aparatów i sprzętu audio-wideo, mikrochipy, instrumenty optyczne, płyty kompaktowe, odzież i liny. a, celuloza, kauczuk) i syntetyczne.

8. Konstrukcje wózków inwalidzkich:

Polska klasyfikacja wózków inwalidzkich :

1. Podział ze względu na miejsce użytkowania:

1. wózki pokojowe (z opcją wykorzystania w terenie), a wśród nich:

- wózki leżakowe z wysokim, odchylonym oparciem używane zazwyczaj do pionizacji chorego;

- wózki fotelowe - (najczęściej używane, przystosowane do napędu jedną lub dwiema rękami) dla osób z porażeniami, niedowładami, po amputacjach, dla hemiplegików, w przypadkach usztywnienia nóg a także dla osób korzystających z wózka okresowo.

b) wózki terenowe do poruszania się na dłuższych trasach:

- wózki o napędzie ręcznym (korbowym i dźwigniowym składanym) - a więc wymagające dużej sprawności rąk;

- wózki o napędzie elektrycznym - dla osób ze znacznym ograniczeniem lub całkowitym brakiem sprawności rąk.

2. Podział wózków ze względu na stopień niepełnosprawności użytkownika:

1. wózki dla dzieci ze spastycznością (mózgowe porażenie dziecięce, przepuklina oponowo-rdzeniowa i inne schorzenia układu nerwowego) - to wózki spacerowe do prowadzenia przez opiekunów, umożliwiające stabilizację tułowia, głowy, rąk i nóg. Mogą być używane tak w domu, jak i w terenie;

2. wózki typu ACTIV (dla osób ze znaczną lub trwałą dysfunkcją narządów ruchu: porażeniami, niedowładami, amputacjami) - wózki te ze względu na konstrukcję i użyte materiały zapewniają duże możliwości regulacji i dopasowania do indywidualnych potrzeb, umożliwiają osiągnięcie maksymalnej sprawności i samodzielności w życiu oraz utrzymanie aktywności sportowej.

Nie ma jednej klasyfikacji wózków obowiązującej na całym świecie. W USA np. rozróżnia się wózki wg sposobu ich użycia: Everyday, czyli na co dzień; Sport; Junior - dla dzieci i młodzieży oraz Racing - wyścigowe. Z kolei w Szwecji stosuje się podział na wózki standardowe (napęd ręczny lub elektryczny) oraz wózki specjalnego rodzaju, a wśród nich: wózki lekkie (aktywne - domowe i terenowe) oraz wózki superlekkie dla osób bardzo aktywnych i dla dzieci.

9. Dobór układu napędowego wózków inwalidzkich.

a) wózki o napędzie ręcznym:

- korbowy dla dorosłych,

- dźwigniowy-składany (wózki te wymagają dużej sprawności kończyn górnych);

b) wózki o napędzie elektrycznym (przeznaczone dla osób ze znacznym stopniem ograniczenia sprawności kończyn górnych ); ta grupa wózków, dzięki zastosowaniu największych osiągnięć techniki może być obsługiwana przez osoby bez jakiejkolwiek sprawności kończyn górnych; sterowanie nimi może być prowadzone np. językiem.

10

przykłady:

klawiatura komputerowa wyposazona w nakladke zapobiegajaca wcisnieciu kilku klawiszy jednoczesnie klawiatura bezprzewodowa z wbudowanym manipulatorem kulowym lub klawiszowym urzadzenie wskazujace sterowane za pomoca ruchow glowy powiekszony track ball ekran dotykowy

11

Proteza jest to mechaniczny przyrząd lub aparat sztucznie sporzadzony,

zastępujący część ciala lub maskujacy jakis brak.

Protezowanie konczyn dolnych.

Rodzaje:

protezy (czesci) stopy

goleni

uda

całej konczyny dolnej

el. budowy konczyny dolnej

lej kikutowy

stopa protezowa

nosne elementy konstrukcyjne i mechaniczne stawów zalezne od typu i

poziomu amputacji

protezy stopy - funkcje

komfortowe podparcie podczas stania i chodzenia

dynamicze: absorpcja sil i odbicia palców podczas chodzenia lub biegania

kosmetyczne, kamuflujace amputacje

proces powstawania protezy

wziecie gipsowej miary

wytworzenie pozytywu gipsowego

modyfikacje ksztaltu

budowa leja protezowego

przymierzanie

modyfikacje

testowanie

poprawki i estetyka

12

--Z punktu widzenia biomechaniki:

.podporową,

.amortyzacyjną,

.kinetyczną.

Kręgosłup połączony jest w części szyjnej z czaszką mieszczącą w sobie

wiele ważnych i bardzo wrażliwych narządów takich jak mózg, ucho

wewnętrzne, oko. Narządy te muszą być chronione przed nadmiernymi

wstrząsami. Taką funkcje obronną spełnia dla nich kręgosłup, dzięki

swojemu ukształtowaniu tzn. dzięki lordozie szyjnej, kifozie piersiowej

i lordozie lędźwiowej.

Taki sposób ukształtowania kręgosłupa czyni z niego element sprężysty, w

którym rozkład sił osiowych jest dobrze rozłożony i przenoszony.

Największą rozległość osiągają ruchy części szyjnej dzięki małym

wymiarom trzonów, a znacznej wysokości krążków międzykręgowych w

stosunku do swych powierzchni.

Sprężystość krążków jest wprost proporcjonalna do kwadratu ich wysokości

i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu ich przekroju poprzecznego

Podstawowe ruchy kręgosłupa szyjnego:

a) pozycja naturalna (swobodna)

b) zgięcie do przodu,

c) zgięcie do tyłu (przeprost)

d) zgięcie boczne,

e) rotacja-skręcanie

13.Opisz kliniczne funkcje kręgosłupa

nie znalazłem

14.Wyjaśnij pojecie „triady podparcia” w tym proporcje obciążeń

Pojedynczy krążek jest składową tzw. triady stawowej, określanej mianem triady podparcia, do której należą dwa symetryczne stawy międzykręgowe. Tak przedstawiona triada wraz z więzadłami jest podstawową jednostką funkcjonalną kręgosłupa. Jednostka ruchowa jest odpowiedzialna za stabilizację wewnętrzną (bierną) kręgosłupa, natomiast mięśnie grzbietu, pośladków, brzuch i mięsień przepony są stabilizatorami zewnętrznymi (czynnymi, zależnymi od naszej woli).Prawidłowy kształt kręgosłupa pozwala na efektywne wyrównywanie, amortyzowanie obciążeń. Całkowicie prosty kręgosłup ma 17 razy mniejszą wytrzymałość i nie ma możliwości pochłaniania niekorzystnych sił przenoszonych na głowę i miednicę, co oznacza, że przy naturalnych obciążeniach kręgosłup zostanie przedwcześnie zniszczony.

15.Budowa i funkcje krążka międzykręgowego

Budowa:

Funkcje:

łączą trzony sąsiednich kręgów

umożliwiają wielokierunkową ruchomość kolumny kręgosłupa

są elementami amortyzującymi

przenoszą obciążenia

chronią przed uszkodzeniem elementy kostne kręgosłupa

16. Maksymalne obciążenia kręgosłupa człowieka

Zazwyczaj jako przeciążenie określa się zaburzenie struktur kostnych, więzadłowych, jak również mięśniowych kręgosłupa, powstałych w wyniku długotrwałych ob­ciążeń, nawet jeśli obciążenia te nie przekroczyłyby granicy wytrzymałości danej struk­tury lub też w wyniku doraźnego przekroczenia obciążeń ekstremalnych dla danych struktury. Dlatego też w zasadzie wyodrębnia się dwa mechanizmy zniszczeń struktur kręgosłupa.

Pierwszy jest wynikiem normalnych funkcji życiowych człowieka, lecz często reali­zowanych w nieanatomicznych warunkach. Na przykład długotrwałe działanie cyklicznych obciążeń, nawet wówczas gdy nie prze­kroczyły one doraźnej wytrzymałości kręgów może doprowadzić do zmęczeniowego pęknięcia łuku kręgu i w efekcie do przemieszczenia części kręgosłupa, tzn. powstawa­nia kręgozmyku. Innym przykładem przeciążeń zmęczeniowych może być zwyrodnienie krążka miedzykręgowego - dyskopatia.

Drugi mechanizm przeciążenia struktur anatomicznych kręgosłupa ma najwyraźniej podłoże traumatologiczne, czyli uraz związany z doraźnym przekroczeniem wartości granicznych wytrzymałości danych struktur kręgosłupa, np. wypadki komunikacyjne, upadki z dużej wysokości.

Max przeciążenie dla kręgosłupa wynosi 7000N.

17. Stabilizacja transpedikularna

Czasami bóle kręgosłupa lędźwiowego są wynikiem nie tylko wysunięcia się dysku ale również przesunięcia się kręgów względem siebie - mówimy wówczas o kręgozmyku. Leczenie takiego stanu możliwe jest poprzez dostęp tylny i wprowadzenie tytanowych śrub poprzez nasady łuków do trzonu. Śruby łączy się odpowiednio wygiętymi prętami, a przestrzeń międzykręgową wyłyżeczkowuje się i zakleszcza w niej cage lub wióry kostne i w ten sposób ustawia się kręgi w fizjologicznej osi krzywizny kręgosłupa lub stabilizuje się kręgozmyk i zabezpiecza przed postępem choroby

Rys. Stabilizacja transpedikularna

18. Skolioza - jest to trójpłaszczyznowe skrzywienie kręgosłupa, występujące w płaszczyźnie czołowej, strzałkowej i rotacyjnej. Skoliozą określa się zniekształcenie wynoszące ponad 10°. Do określania stopnia zniekształcenia wykorzystuje się metodę Comba. Obecnie skolioza rozpatrywana jest jako trójpłaszczyznowa deformacja kręgosłupa. Zniekształcenie obejmuje:

• skrzywienie w płaszczyźnie czołowej /boczne skrzywienie kręgosłupa/;

• skrzywienie w płaszczyźnie strzałkowej /lordo- lub kyfo- skolioza/;

• skrzywienie w płaszczyźnie poziomej /rotacja i torsja kręgów/.

Pomimo wielu hipotez próbujących wyjaśnić przyczynę powstawania skoliozy, nadal 85% stanowią skoliozy idiopatyczne (czyli o nieznanej przyczynie).

22.Prawo Wolfa i jego interpretacja biomechaniczna

Prawo Wolfa: ”struktura trabekularna tkanki kostnej w warunkach równowagi dostosowuję się do kierunków naprężeń głównych”. Czyli zgodnie z prawem Wolfa kość poddana obciążeniom ściskającym wykazuje większą wytrzymałość od kości poddanej rozciąganiu. Ma to istotne znaczenie zarówno w ocenie mechanizmu uszkodzeń, jak i sposobu ewentualnej implantacji stabilizatora kręgosłupa. Kolumnę przednią stanowi przednia połowa trzonu kręgowego, środkową- tylna część trzonu kręgowego ,kolumnę tylną natomiast stanowią łuk kręgowy ze stawami międzywyrostkowymi i zespołem tylnych więzadeł. Uszkodzenie jednej z kolumn nie zaburza zwartości kręgosłupa, jeśli dwie pozostałe pozostają nie uszkodzone. Podczas gdy uszkodzenie dwóch z trzech kolumn zawsze wywołuje niestabilność kręgosłupa.

23.Podaj właściwości mechaniczne struktur korowej kości

Na poziomie makroskopowym kości tworzą dwie podstawowe tkanki: zbitą lub korową oraz gąbczastą lub beleczkową (trabekularną). Kość korową tworzą blaszki i osteony z kanałami Haversa. Warstwy blaszek kostnych mają długość ok.10-20um. Kanały Haversa mają średnice od 30 do 70um i zawierają naczynia odżywcze , nerwy oraz tkankę łączną. Kanały te są poprzecznie i skośnie połączone kanałami Volkmanna.

24.Jaka jest sprawność układu mięśniowego człowieka?

Sprawność przemian energetycznych mięśni ludzkich wynosi 20-25%.

25.Podaj równania i interpretacje czynności koncentrycznej oraz ekscentrycznej

Gdy suma momentów sił mięśniowych jest większa od przeciwnie skierowanej sumy momentów sił zewnętrznych i mięsień pokonując opór zewnętrzny skraca się to nazywamy to czynnością koncentryczną

Gdy suma momentów sił mięśniowych w stawie jest mniejsza od przeciwnie skierowanej sumy momentów sił zewnętrznych to mięsień ustępując przed siłą zewnętrzną jest rozciągany czynność taką nazywamy ekscentryczną

Gdzie: M_m - moment mięśniowy

M_z - moment zewnętrzny

Dla lepszego zobrazowania:

• Skurcz koncentryczny - jest to skurcz, który powoduje przyciąganie się (zbliżanie) do siebie ścięgien (przyczepów kostnych). Mięśnie wykonują pracę skurczową - w jej wyniku dochodzi do kurczenia (skracania ) się mięśni i występuje ruch w stawie.

• Skurcz ekscentryczny - jest to skurcz w trakcie którego przyczepy mięśniowe oddalają się od siebie. Polega na wydłużaniu mięśnia z jednoczesnym włączeniem siły pasywnej - fazy przeciwnej skracaniu się mięśnia. W praktyce objawia się to rozciąganiem kurczących się włókien mięśniowych pod wpływem siły zewnętrznej. Z pracą ekscentryczną często spotykamy się w naszym codziennym życiu, ponieważ jest ona stałym elementem prawie każdej czynności dynamicznej, jak np. schodzenie, zbieganie, zeskoki, przysiady, opuszczanie podniesionych przedmiotów itp.

25. Stress shielding - opis zjawiska oraz czynników wpływających

Zanik odkształceń kości w rejonie kontaktów z implantem a w związku z tym zmniejszeniem gęstość tkanki kostnej w tym rejonie (osteopenia).

Zjawiska oraz czynniki wpływające:

• Modułu sprężystości materiału trzpienia

• Kształtu trzpienia

• trzpień sztywny - efekt „stress shielding” - wzmożenie przebudowy kości

• trzpień podatny - wysokie wartości naprężeń stycznych - mikroruchy - niestabilność

• Długość trzpienia, tendencja: im krótszy tym lepszy

• Pozycji trzpienia w kanale kości udowej

• Kształtu kości i własności mechanicznych podłoża kostnego

26. Kość gąbczasta - jej charakterystyka oraz właściwości w tym mechaniczne.

Właściwości mechaniczne kości gąbczastej:

• Rozciąganie: Doraźna wytrzymałość: 1-2 MPa. Odkształcenie dla doraźnej wytrzymałości: 0,1%

• Ściskanie: Doraźna wytrzymałość: 1,5-2 MPa. Odkształcenie dla doraźnej wytrzymałości: 0,03-0,6%

• Moduł sprężystości: 0,5-5 GPa.

Kość gąbczasta jest zbudowana z beleczek kostnych utworzonych również z blaszek kostnych. Beleczki te łączą się ze sobą tworząc przestrzenną sieć, której struktura zależy od sił mechanicznych działających na kość. Sposób ich ułożenia pozwala na równomierny rozkład sił działających na kości i odciążenie części szkieletu. W jamach szpikowych pomiędzy beleczkami znajduje się tkanka łączna siateczkowa. Tworzy ona szpik kostny czerwony. W kości gąbczastej nie występują osteony. Kość gąbczasta jest bardzo aktywna metabolicznie co wiąże się między innymi z wbudowaniem lub uwalnianiem dużych ilości wapnia.

34. Opisz efekt „płużenia” elementów śrubowych wszczepianych w kręgi.

Płużenie jest efektem niepożądanego przemieszczania się śruby (np. transpedikularnej) stabilizatora kręgosłupa względem kręgu, w którym się znajduje co powoduje znaczne naruszenie tkanki kostnej kręgu. Zjawisko to występuje w przypadku gdy śruba jest zbyt krótka i poddawana jest naprężeniu rozciągającemu kręg (np. przy oddalaniu się prętów stabilizujących kręgi).

Takie mikroruchy poprzez zachodzące przy tym zjawiska fizykochemiczne powodują niszczenie zmęczeniowe warstwy powierzchni w strefie kontaktu implantu i w konsekwencji pojawienie się stanów zapalnych.

35. Scharakteryzuj dystraktory Haringtona (szkic)

36. Jakie funkcje pełnią osteoblasty i osteoklasty, jakie są tu powiązania z mechaniką.

Są to komórki kostne (stanowią 1 - 2 % całej kości). Wyróżniamy dwa typy komórek:

- osteoblasty - komórki kościotwórcze produkujące kolagen oraz macierz kostną

- osteoklasty - komórki kościogubne powodują trawienie składników kości i tworzenie w niej jamek, które

w późniejszym etapie są stopniowo wypełniane nową tkanką kostną

37. Działanie, jakich elementów zmniejsza obciążenie kręgosłupa lędźwiowego

Odp. Tłocznia brzuszna i klatka piersiowa

38. Niestabilność kręgosłupa

Definicja niestabilności wg White i Panjabi -utrata zdolności kręgosłupa w warunkach fizjologicznych obciążeń do zachowania ruchomości nie powodującej powstawania lub zwiększenia ubytków neurologicznych, istotnej deformacji, lub znaczących dolegliwości bólowych". Zdefiniowanie momentu, w którym możemy mówić o

niestabilności kręgosłupa jest znacznie prostsze w przebiegu złamań. Trudniej zdefiniować moment niestabilności w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Pomocne w zrozumieniu klinicznym niestabilności kręgosłupa stanowi koncepcja "strefy neutralnej" (neutral zone) zaproponowana przez Panjabiego , który podkreśla znaczenie ciągłości między stanem pełnej stabilności podczas ruchu, poprzez nadmierną ruchomość segmentalną (w przebiegu zmian zwyrodnieniowych), kończąc na możliwych deformacjach pourazowych o cechach niestabilności.

39. Tłocznia brzuszna i klatka piersiowa mogą odciążać kręgosłup lędźwiowy - udowodnij. Kręgosłup można rozpatrywać jako wieloczłonową elastyczną kolumnę; wspieraną przez mięśnie przykręgosłupowe oraz przyczepione do niego 2 komory — jamę brzuszną i klatkę piersiową. Z chwilą wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej i klatce piersiowej, w związku ze skurczem odpowied¬nich mięśni, dochodzi do podparcia i stabilizacji kręgosłupa. Ciśnienie w klatce piersiowej wzrasta pod wpływem skurczów mięśni międzykostnych, obręczy barkowej oraz przepony. Ciśnienie wewnątrz jamy brzusz¬nej podnosi się pod wpływem skurczów mięśni brzucha oraz przepony. Główne działanie wywierają mięśnie poprzeczne brzucha; mięśnie proste przeciwdziałają zwisaniu brzucha. W czasie wysiłku fizycznego ciśnienie wewnątrz klatki piersiowej jest niższe od ciśnienia w jamie brzusznej, ale bardziej stałe. Jednakże w przypadku przedłużającego się wysiłku nie może ono być dalej utrzymywane z racji konieczności zaczerpnięcia powietrza; natomiast ciśnienie brzuszne może być utrzymywane przez długi okres.

Skurcze mięśni międzykostnych oraz mięśni obręczy barkowej usztyw¬niając klatkę piersiową umożliwiają przejęcie przez nią części nacisków padających na kręgosłup w odcinku piersiowym. W wyniku tego na¬ciski działające na kręgosłup w odcinku piersiowym zostają zmniejszone o 50%. W podobny sposób odciąża lędźwiowy odcinek kręgosłupa jama brzuszna, która usztywnia się w wyniku skurczów przepony i mięśni brzusznych. Mechanizm ten jest w stanie zmniejszyć naciski padające na krążki międzykręgowe L,—S! o ok. 30%.

Każda asymetryczna zmiana napięcia czynnego aparatu równowagi po¬woduje zmianę kształtu kręgosłupa (i odwrotnie). Zasadniczą rolę w sta¬tyce i dynamice kręgosłupa odgrywają głębokie mięśnie grzbietu {zwane prostownikiem grzbietu), przebiegające po obu stronach wyrostków kol¬czystych i rozciągające się od podstawy czaszki aż do kości krzyżowej.

Głównym antagonistą głębokich mięśni grzbietu jest mięsień prosty brzucha, zwany inaczej zginaczem grzbietu Obie te przeciw¬stawne grupy mięśniowe działają na przeciwstawnych końcach dźwigni dwuramiennej, której punktem podparcia jest jądro miażdżyste krążków międzykręgowych. Mięsień prosty i współdziałające z nim mięśnie brzu¬cha mają długie ramię siły (żebra), zaś prostownik grzbietu — ramię bar¬dzo krótkie (wyrostki poprzeczne i kolczyste, kąty żeber). Ponadto na korzyść mięśni brzucha działa zawartość klatki piersiowej i jamy brzusznej. Nic też dziwnego, że aby zrównoważyć działanie mięśni brzucha, pro¬stownik grzbietu musi rozwinąć siłę rzędu aż ok. 350 kg (Bradford). W wyniku tego na krążki międzykręgowe działa olbrzymi nacisk osiowy, mogący w odcinku lędźwiowym sięgać 400 kg, a więc siła wystarczająca do rozerwania pierścienia włóknistego i wypchnięcia jądra miażdżystego (czemu przeciwdziała tłocznia brzuszna).

40 Materiały biodegradowalne - opisz i podaj zastosowania.

Tworzywa biodegradowalne wytwarza się z surowców odnawialnych, takich jak cukry pochodzące z kukurydzy, albo z surowców petrochemicznych.

Większość tworzyw biodegradowalnych należy do klasy poliestrów, choć kilka uzyskiwanych jest z innych materiałów, takich jak modyfikowana skrobia.

W medycynie mogą być stosowane jako nośniki leków, gdyż po skończonej kuracji lekiem pojemni, w którym znajdował się lek jest w stu procentach przyswajany przez organizm.

41 Scharakteryzuj skoliozę

Obecnie skolioza rozpatrywana jest jako trójpłaszczyznowa deformacja kręgosłupa. Zniekształcenie obejmuje:

• skrzywienie w płaszczyźnie czołowej /boczne skrzywienie kręgosłupa/

• skrzywienie w płaszczyźnie strzałkowej /lordo- lub kyfo- skolioza/

• skrzywienie w płaszczyźnie poziomej /rotacja i torsja kręgów/.

Skoliozy niewłaściwie leczone mogą doprowadzić do ograniczenia wydolności fizycznej pacjenta, nasilenia zaburzeń neurologicznych, trwałego kalectwa, jak i w skrajnych przypadkach z niewydolnością krążeniowo-oddechową przedwczesnej śmierci chorych

42 Zachowawcze metody leczenia skoliozy

Metody:

• neurofizjologiczne - polegają na poprawianiu funkcji, związanych ze sterowaniem postawą ciała. Obok działania korekcyjnego dąży się do poprawy czucia postawy lub toruje się postawą ciała w kierunku postawy prawidłowej. Zalicza się tu metody:

zastępcze sprzężenie zwrotne (feedback)

torowanie mięśniowo-nerwowe (PNF)

• aktywnie redresujące - w metodach tych korekcję skrzywienia uzyskuje się poprzez intensywne oddziaływanie na układ mięśniowy. Podejmuje się próby jednoczesnej trójpłaszczyznowej korekcji skrzywienia lub w warunkach odciążenia osiowego dąży się do mobilizacyjnej hiperkorekcji skrzywienia.

• wyrabiające świadomość własnego ciała i rozluźniające mięśnie. Zalicza się do nich:

rozluźnianie za pomocą muzyki

progresywną relaksację Jacobsona

trening autogenny Schulza

ćwiczenie bioenergoterapeutyczne według Lowena

46. Maksymalne obciążenie kręgosłupa:

Autorzy	Współczynnik sztywności	Maksymalne obciążenie	Obszar kręgosłupa
Ściskanie
Virgin	2,5 MN/m	4500 N	lędźwiowy
Nachemson	0,7 MN/m	1000 N	lędźwiowy
Browl	2,3 MN/m	5300 N	lędźwiowy
Markolf	1,8 MN/m	1800 N	Piersiowy i lędźwiowy
Moroney	0,5 MN/m	74 N	Szyjny
Rozciąganie
Markolf	1,0 MN/m	1800 N	Piersiowy i lędźwiowy
Ścinanie
Markolf	0,26 MN/m	150 N	Piersiowy i lędźwiowy
Moroney	0,06 MN/m	20 N	Szyjny
Skręcanie
Fairfan	2,0 MN/m	31 Nm	lędźwiowy
Moroney	0,42 MN/m	1,8 Nm	Szyjny

47. Badania Nachemsona - opisz, wykres

Na początku lat 70 profesor Nachemson ze Szwecji wykonał pomiary ciśnienia w dyskach międzykręgowych na grupie ochotników wsród studentów. Badania wykazały, że nawet w czasie spoczynku (leżąc) istnieje ciśnienie. W czasie siedzenia, szczególnie w pozycji pochylonej do przodu bez oparcia z tyłu - ciśnienie zauważalnie zwiększa się. Innymi słowy, więcej mięśni pracuje w pozycji siedzącej, co bardziej uciska kręgi niż w pozycji stojącej.

48. Krążek międzykręgowy Prestige

Niestety nie znalazłem opisu żadnego

52. Ośrodkowy układ nerwowy (OUN), inna nazwa to: centralny układ nerwowy (CUN) - jest to najważniejsza część układu nerwowego kręgowców. Składa się z mózgowia i rdzenia kręgowego.

Ośrodkowy układ nerwowy jest chroniony przez kości czaszki oraz kręgosłup. Zbudowany jest z istoty szarej i białej. Częścią składową istoty szarej są komórki nerwowe.

Oprócz nich znajdują się włókna nerwowe rdzenne i bezrdzenne, tkanka glejowa i naczynia krwionośne wraz z paskami tkanki łącznej. Skład istoty białej to tkanka glejowa, naczynia włókien nerwowych nie mających osłonki Schwanna.

Centralny układ nerwowy(osrodkowy)- pełni nadrzędną funkcję wobec pozostałych układów, kontroluje czynnosci wszystkich organów człowieka - mózgowie, rdzeń kręgowy!!!

53. Budowa mózgu

Najważniejszą częścią układu nerwowego jest mózg. Leży on w mózgoczaszce a jego masa waha się w granicach 1,5 kg. Mózg zajmuje praktycznie całą przestrzeń puszki mózgowej, gdyż ma ona zazwyczaj około 1,6 dm³ . Delikatny mózg chroniony jest dzięki oponom mózgowym oraz czaszce. Pomiędzy oponami ( naczyniówką, pajęczynówką, twardówką) znajduje się płyn mózgowo- rdzeniowy, amortyzujący wstrząsy i uderzenia. Mózg dzieli się na pięć elementów: - kresomózgowie, - międzymózgowie, - śródmózgowie, - tyłomózgowie ( móżdżek) - zamózgowie ( rdzeń przedłużony).

W obrębie kresomózgowia występuje podział na półkule mózgowe [lewą i prawą], które łączą się ze sobą poprzez spoidło wielkie. Odbiór bodźców następuje w półkulach " na krzyż". Dzięki temu prawa półkula odpowiedzialna jest za odbiór informacji i bodźców z lewej części ciała i odwrotnie, prawa lewa półkula odpowiada za prawą stronę ciała. Kresomózgowie pokrywa silnie pofałdowana substancja szara ( ciała komórek nerwowych). W obrębie jednej półkuli występują płaty mózgowe, które przedzielone są od siebie za pomocą bruzd. W jednej półkuli wyróżniamy kolejne płaty: - płat skroniowy ( zawierający ośrodek słuchu oraz rozumienia bodźców słuchowych), - płat potyliczny ( zawierający ośrodki wzroku), - płat ciemieniowy ( zawiera ośrodki czuciowe), - płat czołowy ( znajdują się w nim ośrodki ruchowe).

54. Spondylolisteza (ześlizgniecie kręgów) to zmiana miejsca trzonu kręgu najczęściej w odcinku lędźwiowym kręgosłupa (ostatni kręg lędźwiowy ześlizguje się ku przodowi do pierwszego kręgu krzyżowego).

Objawami spondylolistezy są: ból i ucisk korzeni nerwowych, ograniczone ruchy kręgosłupa, utrudnione chodzenie, zwiększone napięcie mięśni zginaczy biodra (od kości miednicy do kości piszczelowej), nadmierne wygięcie ku przodowi części lędźwiowej kręgosłupa. Polega ona na przesunięciu (podwichnięciu) 2 kręgów względem siebie (wyższy kręg ulega przesunięciu do przodu względem niższego). Taki stan prowadzi do utraty stabilności kręgosłupa, pogorszenia sprawności ruchowej chorego człowieka, przewlekłego bólu oraz wystąpienia różnych objawów neurologicznych.

Lekarz diagnozuje spondylolistezę na podstawie rozpoznania, przesuwając ręką po kręgosłupie wyczuwa ześlizgnięto kręg, choremu podaje się leki rozluźniające mięśnie oraz przeciwbólowe. Utrzymujący się ból oraz powiększające się ześlizgniecie jest wskazaniem do operacji, w której kręgosłup zostanie ustabilizowany.

55.Stenoza - charakterystyka

Stenoza kręgosłupa to zwężenia kanału kręgowego, które jest zwykle spowodowane przemieszczeniem elementów kostnych lub miękkich do światła kanału, choć zwykle obydwa elementy biorą jednocześnie udział, które prowadzą początkowo do podrażnienia a z czasem do uszkodzenia struktur nerwowych znajdujących się w kanale kręgowym - najczęściej korzeni nerwowych. Chociaż stenoza kręgosłupa może wynikać z wrodzonej wady, najczęściej spotykana postać u osób starszych wynika z choroby zwyrodnieniowej. Stenoza zwyrodnieniowa zazwyczaj obserwowana jest na poziomie odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz w odcinku szyjnym, rzadziej w zakresie kręgosłupa piersiowego. Przyczyny powstawania ciasnoty wewnątrzkanałowej związane są z codziennym użytkowaniem oraz „zużywaniem” się z wiekiem kręgosłupa pod wpływem przenoszonych sił i obciążeń. Problem stenozy dotyczy zazwyczaj ludzi w wieku ok. 50 lat. Związane jest to z postępującymi z wiekiem procesami zwyrodnienia na poziomie komórkowym dotyczącymi poszczególnych tkanek budujących kręgosłup. W konsekwencji powyższych procesów zwyrodnieniowych dochodzi do pogrubienia oraz stwardnienia poszczególnych więzadeł kręgosłupa, zarośnięcia i przerostu stawów międzykręgowych oraz powstawania mostów kostnych między trzonami sąsiadujących ze sobą kręgów zwanych potocznie osteofitami. Wymienione zmiany zwyrodnieniowe prowadzą do zwężenia przestrzeni wewnątrz kanału kręgowego oraz zawężenia światła otworów międzykręgowych, poprzez które przechodzą korzenie nerwowe.

Stenoza zwyrodnieniowa w zakresie dolnego poziomu kręgosłupa lędźwiowego: 

- Ból miejscowy, ból o charakterze korzeniowym (promieniującym):w zakresie pośladków, tylnej powierzchni ud, bocznej części podudzi oraz łydkach. 

- Zaburzenia czucia odczuwane jako mrowienie, palenie, zaciskanie w określonej lokalizacji.  

- Zaburzenia sprawności ruchowej (np. opadanie stopy). 

- W rzadkich przypadkach pojawiają się dolegliwości pęcherzowe lub jelitowe powodujące problemy z oddaniem moczu i/lub kału.  

Stenoza zwyrodnieniowa w zakresie kręgosłupa szyjnego: 

- Ból miejscowy, ból o charakterze korzeniowym (promieniującym) najczęściej pojawia się w zakresie łopatek, barków, ramion, przedramion bądź dłoni. 

-Zaburzenia czucia o charakterze parastezji odczuwane jako mrowienie, palenie, zaciskanie w określonej lokalizacji.  

- Zaburzenia sprawności ruchowej związane z zaburzeniem funkcji włókien motorycznych (np. utrudnienie pisania, niemożność utrzymania przedmiotów w dłoniach). 

- Zaburzenia chodu i/lub równowagi.  

56.Budowa rdzenia kręgowego :

szara materia -white matter

biała materia- gray matter

korzeń brzuszny - ventral root

korzeń tylny- dorsal root

włókna nerwowe- nerve fibers

57.Sposób pomiaru kąta skoliozy

Pomiaru kąta skrzywienia dokonuje się metodą Cobba. W tym celu wyznacza się dwie proste styczne do trzonów kręgów krańcowych (do powierzchni górnej trzonu kręgu krańcowego górnego i powierzchni dolnej - dla dolnego). Następnie należy wykreślić dwie proste prostopadłe do obu linii krańcowych. W punkcie ich przecięcia dokonuje się pomiaru kąta Cobba, którego wartość wzrasta proporcjonalnie do progresji skrzywienia. Dokonuje się tego przez Badanie radiograficzne

58. Korozja implantów

Analizę uszkodzeń korozyjnych implantów ze stali chromowo- niklowo- molibdenowych przeprowadzili Zitter i Schaschl-Outschar. Autorzy ci oceniali śruby, płytki kostne, igły różnego typu i endoprotezy stawowe. Na implantach wyróżniono korozję elektrochemiczną, śródkrystaliczną, wżerową, szczelinową, naprężeniową i zmęczeniową. Wykazali oni, że rodzaj obserwowanej korozji jest funkcją składu chemicznego stali, który waha się w określonym zakresie przyjętym przez producenta stopu. W strefach nie obciążanych implantu dominującym niszczeniem jest korozja wżerowa. Potencjały korozji i przebicia badanej grupy stopów są ściśle związane z sumą stężenia chromu i molibdenu w stali. W zależności od czasu przebywania implantów w środowisku tkankowym obok wżerów korozyjnych zaobserwowano charakterystyczne uszkodzenia typowe dla korozji ciernej i szczelinowej, szczególnie na powierzchniach styku współpracujących elementów.

Na implantach poddanych niskocyklicznym obciążeniom wyróżniono uszkodzenia charakterystyczne dla korozji naprężeniowej i zmęczeniowej. Ilościowy udział różnych typów korozji zależy jak wykazano od składu chemicznego. W danej grupie stopów, determinowanej składem chemicznym, niszczenie implantów wskutek rozwoju korozji naprężeniowej uzależniono ponadto od wadliwości konstrukcji, wad kształtu powstałych w procesie technologicznym, jakości warstwy pasywnej i niedostatecznej wytrzymałości materiału.

O dynamice korozji i jej rozmiarach decyduje jakość metalurgiczna, lokalny stan umocnienia i stan powierzchni.

Uszkodzenia korozyjne powierzchni płytek i wkrętów stosowanych do zespoleń odłamów kostnych mają ścisły związek z ich stanem naprężeń i odkształceń wprowadzonym podczas zabiegu operacyjnego. Skuteczność zabezpieczenia korozyjnego warstwy pasywnej jest uzależniona od jej własności elektrochemicznych oraz stopnia jej uszkodzenia, które może powstać w trakcie zabiegu lub ścierania się powierzchni współpracujących w czasie usprawniania miejsca urazu.

59. Sprzężenia zwrotne w układzie sterowania człowiek

- Układ regulacji rytmu oddychania - w sytuacji gdy organizm zgłasza większe zapotrzebowanie na tlen(np. zmęczenie), układ ten przyspiesza rytm oddechu, a w przypadku małego obciążenia zmniejsza jego częstość do poziomu normalnego.

- Układ regulacji krążenia - wielkością regulowaną jest głównie ciśnienie. Spadkowi ciśnienia w dużych naczyniach odpowiada wzrost pracy serca. Specyficzne mechanizmy regulacji występują również w obrębie samego serca- gdy ściana przedsionków jest mocno rozciągana, serce zwiększa siłę rzutu, dopasowując objętość wyrzutową do zapotrzebowania organizmu. Oprócz ciśnienia są również regulowane wielkości chemiczne takie jak pH krwi, jej kwasowość, stężenie CO2.

- Układ regulacji temperatury - ośrodek regulacji znajduje się w podwzgórzu. Podwzgórze przyjmuje informacje o temperaturze z własnych termoreceptorów(o temp. krwi) i z termoreceptorów skórnych(o temp. otoczenia) i na tej podstawie podejmuje decyzje o podejmowanej akcji termoregulacyjnej.

- Układ regulacji źrenicy- oko jest wyposażone w dwa mięśnie: zwieracz i rozwieracz źrenicy. Są one regulowane nerwami układu współczulnego i przywspółczulnego, odchodzącymi z rdzenia przywspółczulnego. Układ regulacji w prosty sposób reguluje wielkość, którą jest ilość światła wchodzącego na siatkówkę. Gdy jest ona zbyt duża, aktywuje się zwieracz źrenicy i ulega ona zwężeniu, gdy jest ona zbyt mała, aktywuje się rozwieracz.

60. Podaj charakterystykę miozyny i aktyny

Miozyna jest to białko wchodzące w skład kurczliwych włókien grubych w komórkach, zwłaszcza w mięśniach. Bierze udział w konstrukcji sarkomeru składającego się z włókien cienkich (zawierających aktynę), grubych i elastyny. Miozyna była jednym z pierwszych białek o poznanej sekwencji aminokwasów, sekwencji mRNA, oraz oznaczonej konformacji przestrzennej łańcucha polipeptydowego. Podobne białkowe włókna biorą też udział w procesie kariokinezy, separując chromosomy przyczepione do telomerów w kierunku centromerów.

Mikrocząsteczki miozyny układają się w pęczki - powstają wówczas mikrofilamenty grube o średnicy około 15 nm. Ułożenie w pęczkach polega na przesunięciu jednych makrocząsteczek względem drugich, dlatego też główki miozyny wystają na zewnątrz mikrofilamentu grubego i położone są wzdłuż linii spiralnej.

Aktyna jest to białko wchodzące w skład kurczliwych filamentów aktynowych, stanowiących obok mikrotubul i filamentów pośrednich cytoszkielet komórki eukariotycznej. Nazwa nawiązuje do jej zdolności do stymulacji hydrolizy ATP. Aktyna występuje w dwóch postaciach: globularnej (G-aktyna o masie 42 kDa) i fibrylarnej (F-aktyna). Cząsteczka G-aktyny zawiera miejsca przyłączania miozyny.

Miozyna i aktyna tworzą wspólnie aktomiozynę. Jest to włókienko kurczliwe utworzone nawet i z kilkuset włókien obu tych białek. Pomiędzy włóknami miozyny i aktyny utworzone są tzw. mostki miozyny - znajduje się tam enzym ATP-aza, który uczestniczy w reakcji ATP → ADP. W stanie rozkurczu główki miozyny ustawione są prostopadle do włókien aktyny

62. Staw biodrowy zbudowany jest on z panewki stawowej i głowy kości udowej. Panewka utworzona jest przez kość miedniczną i położona jest na jej bocznej stronie. Skierowana jest ona przednio-bocznie. Pogłębia ją obrąbek stawowy, wytworzony przez pierścień włóknisto-chrzęstny, który obejmuje główkę poza jej równik. Panewkę na obwodzie pokrywa chrząstka szklista (ze względu na swój kształt zwana powierzchnią księżycowatą), grubości 0,8 do 3,0 mm, przy czym jej grubość wzrasta ku obwodowi. Dno panewki wyścielone jest podściółką tłuszczową, pokrytą błoną maziową która amortyzuje ucisk między powierzchnią stawową głowy a panewką .

Głowa kości udowej ma kształt kulisty, u dorosłego człowieka o średnicy ok. 5 cm. Pokryta jest chrząstką szklistą grubości 2,2 do 3,7 mm (jej grubość wzrasta od obwodu w kierunku miejsca, w którym głowa podlega największym obciążeniom podczas stania, nieco poniżej jej środka). W najbardziej zagłębionym miejscu głowy znajduje się przyczep więzadła głowy, w którym w dzieciństwie biegnie tętnica prowadząca krew do głowy (u dorosłych ono zanika). Głowa na skutek ciśnienia wewnątrzstawowego jest wessana w panewkę, przez co w zdrowym stawie istnieje idealny docisk powierzchni stawowych.

63. Choroba zwyrodnieniowa idiopatyczna - czasem nazywana zmianami zwyrodnieniowymi stawów , gdyż w procesie tym dochodzi do “zużycia” chrząstki stawowej w obrębie stawów. Gdy dojdzie do zniszczenia chrząstki stawowej końce kości tworzących staw zaczynają trzeć o siebie nawzajem, co objawia się bólem i prowadzi do usztywnienia stawu. Choroba zwyrodnieniowa zwykle występuje u osób w wieku lat 50 i powyżej, często u pacjentów, u których w rodzinie były odnotowane przypadki tej choroby

Reumatoidalne zapalenie stawów - w schorzeniu tym dochodzi do wystąpienia zmian chemicznych w obrębie maziówki, prowadzących do jej pogrubienia i zapalenia. Zmieniony płyn maziowy powoduje uszkodzenie chrząstki stawowej. Wynikiem tych procesów jest zanik chrząstki stawowej, ból i unieruchomienie stawu.

Pourazowa choroba zwyrodnieniowa - do wystąpienia tego typu zwyrodnienia może dojść po urazie stawu, w przypadku, w którym procesy gojenia kości i chrząstki stawowej przebiegały nieprawidłowo. Powierzchnia chrząstki stawowej traci swą gładkość, a powstałe nierówności prowadzą do przyspieszenia procesu zużywania się powierzchni stawowych

Martwica wywołana brakiem unaczynienia - może wystąpić w przypadku, gdy kość zostanie pozbawiona normalnego, niezbędnego jej do życia, zaopatrzenia w krew. Przy braku prawidłowego odżywiania, zapewnianego odpowiednim przepływem krwi, struktura kości ulega osłabieniu i może dojść do jej zapadnięcia i w następstwie do uszkodzenia chrząstki stawowej. Dochodzi do tego najczęściej po długotrwałym leczeniu sterydami oraz po przeszczepach narządów

70. Stabilizacja technika Zespol i Polfie

Konstrukcja stabilizatora ZESPOL gwarantuje automatyczny docisk w ramach dokładnie określonych parametrów. Mechaniczne połączenie wkrętów z płytką umożliwia umieszczenie stabilizatora w róznej odległości od kości, co czyni ZESPOL jeszcze bardziej przydatnym.

Główne zalety stabilizatorów ZESPOL to:

możliwość umieszczenia płytki pod lub nad skórą

wyeliminowanie szkodliwego nacisku płytki na kość

wyeliminowanie szkieletowania odłamów

zmniejszenie rozległości operacji

możliwość łączenia stabilizatorów

wyeliminowanie wstępnego wyginania płytki

wyeliminowanie konieczności wykonywania drugiej operacji podczas usuwania stabilizatora umieszczonego nad skórą

skuteczność leczenia w 97 %.

System POLFIX posiada następujące zalety:

minimalne ryzyko przemieszczenia odłamów kostnych w trakcie montażu stabilizatora

możliwość korekty ustawienia odłamów bez zdejmowania płytki nośnej ,

zwiększenie możliwości zastosowania klinicznego w stosunku do dotychczas stosowanych metod.

71 Budowa stawu kolanowego

Staw kolanowy - największy staw ustroju ludzkiego. Na skutek ewolucyjnego rozrostu kości piszczelowej i inwolucji kości strzałkowej, powstał staw łączący dwie kości - staw udowo-piszczelowy (pomijając rzepkę). Do stawu kolanowego zalicza się również staw udowo-rzepkowy oraz staw piszczelowo-strzałkowy. W stawie kolanowym odbywają się ruchy zgięciowo-wyprostne oraz rotacyjne. Ruch obrotowy fizjologicznie dokonuje się tylko podczas zgięcia kolana. Staw kolanowy ze względu na pełnioną funkcję, posiada bardzo silnie rozbudowany aparat więzadłowy.

Powierzchnie stawowe tworzą wypukłe kłykcie kości udowej (główka stawowa) ślizgające się po wklęsłych powierzchniach kłykci kości piszczelowej (panewka stawowa). Ruchy ułatwia maź stawowa wydzielana przez błonę wyścielającą jamę stawu. Staw kolanowy jest narażony na ogromne przeciążenia związane z potężną siłą mięśnia czworogłowego uda. Dodatkowym zabezpieczeniem stabilizującym oraz pełniącym rolę amortyzatora drgań są łąkotki, położone na powierzchni stawowej kości piszczelowej.

72 Implanty stawu kolanowego

W zależności od stopnia destrukcji stawu kolanowego stosuje się trzy typy endoprotez.

• Endoproteza kondylarna jest używana przy zachowanych więzadłach krzyżowych i pobocznych stawu kolanowego. Zabieg wymaga niewielkiego usunięcia kości, gdyż ta endoproteza zastępuje tylko powierzchnie stawowe.

• Przy znacznym zniszczeniu stawu, zaburzeniach osi kończyny i zniszczeniu więzadeł stosuje się endoprotezy półzwiązane, które - oprócz ruchu zgięcia i prostowania - zachowują ruchy rotacyjne, bardzo ważne z punktu widzenia biomechaniki całej kończyny dolnej.

• Najstarsze i obecnie bardzo rzadko używane endoprotezy związane (zawiasowe) umożliwiają ruchy tylko w jednej osi (wyprost i zgięcie).

Podobnie jak przy endoprotezach stawów biodrowych wszczep mocuje się do łożyska kostnego za pomocą cementu akrylowego lub (rzadziej) osadza się go metodą bezcementową.

73 Osteotomie okołokolanowe

Osteotomia - działanie polegające na przecięciu kości. Może ono mieć na celu poprawę kształtu kości, jej skrócenie lub wydłużenie (np. w aparacie Ilizarowa), poprawę mechaniki znajdującego się w pobliżu stawu lub korekcję osi kończyny.

Osteotomia w okolicy stawu kolanowego:

w przypadku kolan szpotawych lub koślawych, dochodzi do nadmiernego przeciążenia tych stawów, co prowadzi do rozwoju choroby zwyrodnieniowej. Wówczas można przeprowadzić osteotomię, polegającą na nacięciu kości w taki sposób, by uzyskać ustawienie stawu kolanowego w prostej linii.

74 Model obciążeń stawu kolanowego

Staw zawiasowy zmodyfikowany. Główkę stawową stanowią powierzchnie stawowe kłykci kości udowej i powierzchnia stawowa rzepki; panewkę tworzą powierzchnie stawowe górne kłykci piszczeli pogłębione przez łąkotki stawowe oraz powierzchnia rzepkowa kości udowej.

75 Techniki rekonstrukcji więzadeł krzyżowych

Rekonstrukcja więzadeł krzyżowych przednich z użyciem przeszczepów własnych ścięgien zginaczy (półścięgnistego i smukłego) : najczęściej operuje się artroskopowo ze względu na to że tym sposobem unika się dużych uszkodzeń tkanek okołooperacyjnych, minimalne defekty kosmetyczne czynnościowe związane z takim postępowaniem oraz nowoczesne sposoby i systemy kotwiczenia powodują możliwość szybkiego podjęcia rehabilitacji i w rezultacie szybkiego powrotu do zdrowia.

Zabieg rekonstrukcji więzadła krzyżowego stawu kolanowego jest zwykle drugim etapem leczenia po artroskopii, której celem jest dokładne zdiagnozowanie uszkodzenia, usunięcie blokujących fragmentów zerwanego więzadła oraz leczenie współistniejących urazów.

79. Sztuczne serce

Mechanizm zastępujący funkcje mięśnia sercowego. Z punktu widzenia mechaniki jest to dwukomorowa pompa, z zaworami zwrotnymi (zastawki sercowe). Nie należy mylić tego z urządzeniami VAD, które wspomagają pracę serca, ale go nie zastępują. Zadaniem sztucznego serca jest zastąpienie funkcji serca biologicznego . Istnieją urządzenia pełniące te funkcję, zarówno zewnętrzne jak i wewnętrzne, wszczepiane do ciała pacjenta. W dniu dzisiejszym większość sztucznych serc, ma za zadanie podtrzymywanie pacjenta przy życiu w oczekiwaniu na dawcę. Z nowoczesnych rozwiązań, coraz większą popularnością cieszy się koncept serca sterowanego sygnałem z mózgu ( ustawianie szybkości pracy serca w zależności od sygnału elektrycznego, ntóry stymuluje pracę serca biologicznego ).

80. Protezy kończyn dolnych

Protezy są uproszczonymi modelami amputowanego odcinka kończyny, zaopatrzonymi w ruchome połączenia odpowiadające podstawowym anatomicznym, niezbędnym do naśladownictwa kończyny

Wyróżniamy: Protezy całej kończyny dolnej, Protezy części stopy, Protezy goleni, Protezy uda.

1. Elementy protezy: Lej kikutowy, stopa protezowa, elementy nośne i mechaniczne, zastępujące kości i stawy (ilość oraz rodzaj tych elementów zależy od wysokości i typu amputacji )

Lej kikutowy: Kikut nie ulega urazom, używanie protezy nie sprawia bólu, proteza spełnia swoje zadania ( lej nie spada ).

Stopa protezowa: komfortowe podparcie podczas stania i chodzenia, funkcje dynamiczne absorpcji sił i odbicia palców podczas chodzenia lub biegania, funkcje kosmetyczne, kamuflujące amputacje.

2. Rodzaje protez:

a) Stopa ze stawem skokowym:

Stopa posiada ruchomy element stawu skokowego: jednoosiowy lub wieloosiowy.

Zaletą jej jest jest możliwość stosowania różnej sztywności stawu, dostosowanej do indywidualnego użytkownika, stopa ze stawem wieloosiowym pozwala chodzić po nierównym terenie, stopa sama ustawia się odpowiednio do podłożą .

b) Proteza podudzia:

Składa się z laminowanego leja, łącznika rurowego, stopy typu SACH, zawieszenia typu KBM lub PTB.

c) Proteza udowa:

Składa się z laminowanego leja, stawu kolanowego (kolana bezpiecznego), stopy typu SACH, pasa podtrzymującego, kosmetyki zewnętrznej.

d) Protezy biodrowe :

Składają się z laminowanego kosza biodrowego, stawu biodrowego, stawu kolanowego, stopy typu SACH, łączników rurowych oraz kosmetyki zewnętrznej; tu także może być opcjonalnie zastosowana stopa aktywna z włókna węglowego oraz wieloosiowe stawy kolanowe hydrauliczne i mechaniczne.

81. Protezy kończyn górnych

Protezy są uproszczonymi modelami amputowanego odcinka kończyny, zaopatrzonymi w ruchome połączenia odpowiadające podstawowym anatomicznym, niezbędnym do naśladownictwa kończyny

Protezy dzielimy ze względu na: wysokość amputacji, ruchliwość, cechy konstrukcyjne oraz źródło mocy.

Ze względu na ruchliwość wyróżniamy protezy pasywne(kosmetyczne) i aktywne.

a)Protezy dłoni:

Trój, lub pięciopalczaste. Mogą realizować funkcję chwytną oraz inne funkcje dłoni ludzkiej, zależnie od ilości stopni swobody. Sterowanie może być mechaniczne(za pomocą cięgien) lub za pomocą miopotencjałów (sterowane na podstawie czynności elektrycznej mięśni)

b) Protezy przedramienia:

Sterowane wymuszeniem mechanicznym lub biopotencjałami. Duża gama protez aktywnych jak i kosmetycznych. Dodatkowo należy umieścić połączenie kinematyczne, między dłonią, a przedramieniem, zastępujące nadgarstek.

c) Protezy ramienia:

Dodatkowym napędzanym przegubem jest staw łokciowy. Sterowanie biopotencjałami możliwe tylko w wypadku pozostawienia odpowiedniej długości kikuta.

d) Protezy przy amputacji stawu barkowego:

Kryterium doboru protezy jest jakość kikuta, stan mięśni pozostawionych po amputacji, ogólny stan zdrowia pacjenta oraz jego wiek. Wykonanie protezy o wymuszeniu mechanicznym jest problematyczne ze względu na konieczność operowania dwoma cięgnami. Istnieją rozwiązania hybrydowe, łączące oba sposoby sterowania.

---