ROZRÓŻNIENIE PRAWO GOSPODARZCE PUBLICZNE I PRAWO GOSPODARZCE PRYWATNE (HANDLOWE)

Prawo gospodarcze jest to ogół norm prawnych regulujących stosunki powstające i istniejące w związku z działalnością gospodarczą. Prawo gospodarcze reguluje stosunki pomiędzy przedsiębiorstwami, pomiędzy przedsiębiorstwem a innymi uczestnikami rynku, oraz wewnątrz przedsiębiorstwa.

Prawo gospodarcze publiczne (układ pionowy)

• w znaczeniu przedmiotowym reguluje ustrój gospodarczy, zasady tego funkcjonowania i ochrony;

• w znaczeniu podmiotowym reguluje kompetencje państwa (organów administracji publicznej) wobec przedsiębiorców ora obowiązki i uprawnienia przedsiębiorców wobec państwa

Prawo gospodarcze prywatne handlowe (układ poziomy)

• w znaczeniu przedmiotowym reguluje relacje między przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą, sposób ich tworzenia, ustrój, organizację, stosunki zobowiązaniowe powstające w obrocie gospodarczym pomiędzy tymi przedsiębiorcami jak również tymi przedsiębiorcami a innymi uczestnikami zwłaszcza konsumentem;

• w znaczeniu podmiotowym reguluje wzajemne uprawnienia i obowiązki uczestników stosunków rynkowych

Źródła prawa są to akty kompetentnych organów prawodawczych, które ustanawiają normy prawa obowiązującego w zakresie prawa gospodarczego publicznego. Na szczególną uwagę zasługują:

• statusy nadawane przez organy administracji publicznej przedsiębiorcom

• statusy i regulaminy działania zatwierdzane przez organy administracji publicznej

Ogólna charakterystyka źródeł prawa

• Różnorodność aktów normatywnych

• Znaczna obszerność przepisów i stosunkowo mała stabilność, zróżnicowany charakter

• Niekiedy akty normatywne mają charakter kompleksowy tzn. iż dany akt normatywny normuje zagadnienia należące do podstawowych gałęzi prawa np. prawa cywilnego, administracyjnego czy karnego.

Działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Cechy działalności gospodarczej

• m-musi być to działalność zarobkowa, nastawiona na uzyskanie dochodu

• zawodowa (profesja- zawód, profesjonaliści - wykwalifikowanie np. wykonywanie wolnych zawodów)

(cechy muszą być spełnione łącznie).

Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, prawna oraz jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną (sp. jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo -akcyjna), której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Osoba prawna skarb państwa, partie polityczne, związki zawodowe, gminy, fundacje, stowarzyszenia, sp.zo.o., sp. akcyjna.

Osobowość prawna twór sztuczny stworzony przez przepisy prawne, samodzielność podmiotowa w stosunkach cywilno prawnych. Cechy osoby prawnej: majątek, skład osobowy, który jest zmienny, struktura prawna (organizacyjna) określona prawnie, zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. We własnym imieniu należy rozumieć taką informację że przedsiębiorca działa na własne ryzyko tzn. podmiot ten z działalności uzyskuje dochody jak również może ponosić również straty (nie prokurent). Nie jest przedsiębiorcą także sp. cywilna bo przedsiębiorcą są wspólnicy. Ustawa określą również definiując przedsiębiorstwa zagraniczne. Osobą zagraniczną jest osoba na stałe zamieszkała za granicą, mająca siedzibę za granicą oraz jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną posiadająca zdolność prawną z siedzibą za granicą.

Osoba fizyczna jako przedsiębiorca: Osoba fizyczna może prowadzić działalność gospodarczą w celach zarobkowych i na własny rachunek. Może dokonywać różnych działań nie zabronionych ustawą. Osoba taka powinna więc posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, w przeciwnym razie czynności prawne powinny być dokonywane przez jego przedstawiciela.

Cechą spółek osobowych jest to że nie posiadają osobowości prawnej, co najmniej 2 wspólników. Mają zdolność prawną. Nie mają organów. Mogą we własnym imieniu wchodzić w stosunki prawno rzeczowe i zobowiązaniowe, mogą pozywać i być pozywane. (mają zdolność sądową). Oparte one są na trwałym układzie wspólników. Wspólnikiem może być osoba fizyczna ale również prawna. Charakteryzują się:

• tym, iż wspólnicy mogą bezpośrednio prowadzić działalność gospodarczą

• z zasady korzystają z równych praw i obowiązków

• wkład wniesiony do spółki może mieć postać pieniężną jak i nie pieniężną (aport)

• majątek spółki jest własnością spółki

• za zobowiązania spółki odpowiada nie tylko majątkiem spółki ale także majątkiem osobistym wspólników

• zmiany postanowień umowy spółki osobowej wymagają akceptacji wszystkich wspólników chyba, że umowa stanowi inaczej. Ogół praw i obowiązków wspólnika może być przeniesiony na inny podmiot gdy umowa tak stanowi.

Kapitał zakładowy wnosi się wkład na pokryciem udziału w kapitale zakładowym więc: to jest oznaczona kwota pieniężna zapisywana po stronie pasywów w bilansie spółki, która stanowi sumę wartości nominalnych udziałów lub akcji. “agio” nadwyżka ceny akcji, przepłacenie tej akcji. Pojęcie akcji, rodzaje. Akcja paper wartościowy, ucieleśnia prawo do współwłasności. Ogół praw I obowiązków akcjonariusza, ułamek kapitału zakładowego. Są też akcje zdematerializowane, występują w postaci zapisu na r-ku papierów wartościowych.

Cechy spółek kapitałowych (sp.zo.o., S.A.) mają one osobowość prawną i uzyskują tę osobowość w momencie wpisu do KRS-u. natomiast do momentu wpisu są to spółki w organizacji. Mogą być jednoosobowe. Mogą nabywać prawa rzeczowe i zaciągać zobowiązania. Spółka w organizacji - osoby odpowiadają za zobowiązania zaciągnięte w czasie spółki w organizacji.

Spółki kapitałowe charakteryzują się:

• posiadają osobowość prawną

• oparte są na określonym z góry majątku (kapitale zakładowym)

• wkłady wniesione do spółki mogą mieć postać pieniężną oraz niepieniężną (nie może być jednak wkładem prawo niezbywalne np. służebność osobista ale również własna praca czy świadczenie usług)

• posiadają w swej strukturze organizacyjnej organy odpowiednie (zarząd, Walne zgromadzenie, Rada Nadzorcza, Komisja Rewizyjna)

• członkiem Zarządu, Walnego Zgromadzenia, Rady Nadzorczej, Komisji Rewizyjnej, likwidatorem może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, które zarazem nie była karana za przestępstwa

• skład osobowy tych spółek jest zmienny

• wspólnicy oddziałują na sprawy spółki w sposób pośredni poprzez uczestnictwo na Walnym Zgromadzeniu, ale także mogą być członkami organów spółki

• prawa i obowiązki wspólników zależą przede wszystkim od ilości i wartości udziałów i akcji

• za zobowiązania spółki odpowiada spółka całym swoim majątkiem

Spółka Jawna - sp. osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Firma spółki powinna zawierać nazwisko lub firmy wszystkich wspólników (lub jednego) oraz oznaczenie sp. jawna lub sp. j. spółka ta powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności, umowa spółki powinna zawierać: firmę i siedzibę spółki -wkłady wnoszone przez wspólnika i ich wartość -określać przedmiot działania spółki -czas trwania spółki jeśli jest oznaczony. Spółka ta powstaje z chwilą wpisania do rejestru. Istota spółki polega na tym, że majątek tej spółki stanowią wkłady wniesione do spółki oraz majątek nabyty w czasie jej trwania. Za zobowiązania tej spółki wspólnicy odpowiadają solidarnie jednakże wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna - posiłkowa) Każdy wspólnik może reprezentować spółkę na zewnątrz w zakresie dokonywanych czynności prawnych oraz w zakresie sądowych i pozasądowych. Jednakże z umowy spółki może wynikać że prawo do reprezentowania spółki będzie przysługiwało określonym wspólnikom. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzić sprawy spółki jednakże dotyczy to tylko czynności zwykłego zarządu. Czynności przekraczające wymagają zgody wszystkich wspólników. Jeżeli jeden ze wspólników w ramach prowadzonych czynności zwykłego zarządu sprzeciwi się to wymagana jest zgoda uchwała wszystkich wspólników. Spółka może powołać prokurenta do prowadzenia spraw spółki, jednakże powołanie w/w wymaga zgody wszystkich wspólników.

Prokura - to pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowemu wpisowi do rejestru Przedsiębiorców, który obejmuje umocowanie do dokonywania czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem spraw spółki. Powołanie prokurenta musi być odnotowane w Rejestrze Przedsiębiorcy i musi być również złożony własnoręczny podpis prokurenta. Zawiera zwykłe czynności za wyjątkiem: -zbycia przedsiębiorstwa -dokonania czynności prawnej na podstawie której następuje oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania -zbycie przedsiębiorstwa i obciążenie nieruchomości Określone jest to ustawowo w K.C. Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie (prokura łączna) oraz może być powołany prokurent do prowadzenia tylko oddziału firmy (prokura oddziałowa). Prokura nie może być przeniesiona na osoby trzecie, natomiast prokurent może wyznaczyć pełnomocnika do dokonywania czynności firmy. Wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki może bez uchwały wspólników wykonać czynność nagłą. , której zaniechanie mogłoby spowodować wyrządzenie strat spółki. Za prowadzenie spraw spółki wspólnik nie dostaje wynagrodzenia. Prawo do prowadzenia spółki może być odebrane wspólnikowi uchwałą wspólników z ważnych powodów. Wymaga to również zaistnienia ważnych powodów, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, tzn wkłady wspólników są równe. Umowa określa jak wspólnicy partycypują w zyskach i stratach. Jeżeli umowa tego nie określa wtedy KSH wspólnikom przysługują równe udziały w zyskach i w równym stopniu odpowiadają za zaciągnięte zobowiązania. Wspólnik może oczekiwać zysku z końcem roku obrotowego. Niezależnie od tego wspólnik ma prawo żądać wypłacenia odsetek w wysokości 5% swojego udziału kapitału nawet przy stracie spółki. Wspólnik może przenieść na osobę trzecią niektóre prawa z tytułu udziału w spółce. Ustawa przewiduje zakaz działania wspólnika na niekorzyść spółki.

Przyczyny rozwiązania spółki: -przyczyny przewidziane w umowie -na mocy jednomyślnej uchwały wspólników -ogłoszenia upadłości -śmierci wspólnika lub ogłoszenia jego upadłości -wypowiedzenia umowy przez wspólnika -prawomocnego orzeczenia sądu W przypadku śmierci wspólnika (gdy umowa nie stanowi inaczej) prawa jakie miał zmarły służą wszystkim spadkobiercom wspólnie. Wspólnik może wypowiedzieć udział w spółce na 6 m-cy przed końcem roku obrotowego w formie pisemnej i złożone wszystkim wspólnikom.

SPÓŁKA PARTNERSKA jest spółką osobową tworzona przez wspólników w celu wykonywania wolnego zawodu pod własną firmą lub nazwą. Może być powołana w celu wykonywania więcej niż 1 zawodu. Spółka prowadzi działalność pod własną firmą jednakże partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe z wykonywaniem pozostałych partnerów. Jak również nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera. Firma powinna zawierać przynajmniej jedno nazwisko partnera z dodatkiem sp. partnerska lub i partner (rzy). Tę spółkę zawiera się w formie aktu notarialnego. Zawiera: określenie wolnych zawodów, określenie partnerów, nazwę siedziby, przedmiotu działalności tej spółki, określenie partnerów reprezentujących spółkę, określenie firmy i siedziby spółki, określenie czasu trwania, oznaczenie wkładów wspólników. Spółka ta powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Umowa spółki partnerskiej może przewidywać możliwość powołania zarządu z chwilą wpisu do rejestru. Rozwiązanie spółki następuje: -z przyczyn określonych w umowie -na skutek jednomyślnej uchwały wspólników -ogłoszenia upadłości -utraty prawa do wykonywania zawodu przez wszystkich partnerów na skutek prawomocnego orzeczenia sądu.

SPÓŁKA KOMANDYTOWA sp. osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własna firmą, w której wobec wierzyciela za zobowiązania spółki co najmniej jedna osoba ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem- komplementariusz) i co najmniej jedna osoba ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki do wysokości z góry określonej kwoty tzw. sumy komandytowej. Wyłącznie uprawnionym do prowadzenia spraw spółki jest komplementariusz, natomiast komandytariusz może gdy komplenmentariusz udzieli mu pełnomocnictwa. Umowa spółki w formie aktu notarialnego, powinna zawierać firmę i siedzibę, nazwę, nazwisko 1 lub kilku komplementariuszy z dodatkiem sp. komandytowa. Ponadto powinna określać przedmiot, czas, określenie wkładów, wartość, kwotowo zakres odpowiedzialności komandytariuszy (sum,a komandytowa). Powstaje po wpisie do rejestru. Rejestruje się ta spółkę w KRS-ie. Rozwiązanie spółki następuje na skutek: n-podjęcia uchwały przez wszystkich wspólników -orzeczenia sądu -ogłoszenia upadłości -upływu czasu, na który została zawarta Komandytariusz może żądać od komplementariusza sprawozdania, może przeglądać księgi. Uczestniczy w zyskach spółki proporcjonalnie do jego wkładu, chyba że umowa stanowi inaczej. Jego śmierć nie stanowi rozwiązania.

SPÓLKA KOMANDYTOWO AKCYJNA sp. osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki odpowiadają co najmniej jeden (komplementariusz) co najmniej jeden jest akcjonariuszem. Jest to sp. nie mająca osobowości prawnej. Firma spólki czyli nazwa zawiera nazwisko komplementariuszy oraz oznaczeniem”ska”. Komplementariuszem może być osoba prawna. Spółka posiada statut, który podpisują wszyscy komplementariusze w formie aktu notarialnego. Byt prawny - wpis do rejestru. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki, natomiast komplementariusz ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem. Spółkę reprezentują komplementariusze jeżeli nie zostali pozbawieni prawa reprezentowania przez sąd. Akcjonariusz może reprezentować spółkę tylko jako pełnomocnik. Statut może przewidywać powierzenie spraw spółki jednemu lub kilku komplementariuszom. W spółce takiej funkcjonuje Walne Zgromadzenie Wspólników oraz można w niej powołać Radę Nadzorczą. Jeżeli liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób obligatoryjnie powołuje się Radę Nadzorczą tworzą ją wspólnicy) Stały nadzór nad funkcjonowaniem tej spółki.

Walne Zgromadzenie - organ spółki, zgromadzenie wszystkich wspólników. Prawo do udziału ma każdy akcjonariusz i komplementariusz. Powoływane jest po zakończeniu roku obrotowego (zwyczajne) bądź jako nadzwyczajne. Uchwały Walnego Zgromadzenia wymaga: -rozpatrzenie i zatwierdzenie akcjonariuszy -udzielić absolutorium -komplementariuszom zgody na dalsze funkcjonowanie -udzielenie członkom Rady Nadzorczej absolutorium n-rozwiązanie spółki -powołanie biegłego rewidenta do oceny spraw finansowych spółki -powierzenie zgody prowadzenia spraw spółki kilku komplementariuszom -podział zysku za rok obrotowy w części przypadającej akcjonariuszom -zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego części -zbycie nieruchomości

-podwyższenie kapitał u lub obniżenie -emisja obligacji -połączenie i przekształcenie spółki -zmiana statutu -rozwiązanie spółki oraz inne sprawy określone w statucie -zysk przeznaczony w części dla komplementariuszy Rozwiązanie spółki: -z przyczyn przewidzianych w statucie

-uchwałą Walnego Zgromadzenia -ogłoszenie upadłości przez Sąd -śmierć, ogłoszenie upadłości jednego komplementariusza lub wystąpienie, chyba, że umowa stanowi inaczej.

SPÓŁKA CYWILNA spółka osobowa prawa cywilnego. Przez umowę spółki cywilnej wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego w szczególności przez wniesienie wkładów, nie musi to być działalność zarobkowa - dopuszczalne jest np. powołanie spółki w celu wspólnej budowy drogi.

Powstanie spółki cywilnej. Wymagane jest zawarcie umowy. Sporządzana w formie pisemnej, stwierdzona pismem dla celów dowodowych. (nie dokonanie tej formy nie grozi unieważnieniem. Nie trzeba jej rejestrować w Ewidencji Działalności Gospodarczej. Jeżeli wspólnikami są osoby fizyczne to oni jako jednoosobowi przedsiębiorcy podlegają wpisowi do Ewidencji Działalności Gospodarczej.

Wspólnicy. Może być każdy podmiot prawa np. Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, a które nie mają osobowości prawnej np. sp. jawna jest ułomną taką spółką.

Majątek - wkłady. Nie ma obowiązku wnoszenia wkładów w sp. cywilnej, nie musi mieć majątku. Natomiast może być tworzony majątek. Jest dopuszczalny każdy rodzaj wkładu czyli pieniężne i niepieniężne (nie kapitałowe) np. Świadczenie usług na rzecz danej spółki. Domniemywa się, że wkłady wspólników są równe. Powstaje współwłasność łączna wspólników - masa majątkowa. Wspólnik nie może zbyć swojego udziału w trakcie trwania umowy sp. Cywilnej. Nie może w czasie trwania spółki domagać się podziału majątku wspólnego wspólników. Wierzyciel osobisty wspólnika wyjątkowo może wypowiedzieć umowę sp. cywilnej w sytuacji gdy: - bezskuteczna egzekucja z ruchomości wspólnika (brak zaspokojenia wierzyciela) I żądać od pozostałych wspólników aby rozliczyli się z nim. Tak jakby wspólnik sam występował ze spółki cywilnej.

Odpowiedzialność za zobowiązania. Gdy dług powstał w związku z działalnością spółki, każdy wspólnik solidarnie- wszyscy razem na równi ale każdy za całość. Wierzyciel może wybrać od kogo ze wspólników chce odebrać dług, czy może ze wszystkich. Cechy odpowiedzialności spółki za zobowiązania: -solidarna wszyscy razem -osobista *bezpośrednio do majątku osobistego wspólnika *nieograniczona całym nie tylko do określonej kwoty

SPÓŁKA AKCYJNA występuje kapitał o wartości 100 tyś minimalna wartość nominalna, Dzieli się na akcje. Akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Możliwe jest objęcie po cenie wyższej i powstała w ten sposób nadwyżka (agio- nadwyżka) czyli różnica między ceną emisyjną a wartością nominalną akcji, powinna być uiszczona w całości przed zarejestrowanie spółki. Muszą być co najmniej 2 kapitał

KAPITAŁ zakładowy

Kapitał zapasowy dodatkowym funduszem w sp. zo.o. obowiązkowy kapitał zapasowy na jego poczet należy obowiązkowo przelać

-co najmniej 8% zysku rocznego do jakiej kapitał nie osiągnie wartości co najmniej 1/3 kapitału zakładowego

-nadwyżki osiągane przy akcji powyżej ich wartości nominalnej - agio

-dopłaty, które uiszczają akcjonariusze w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom, ile dopłaty te nie będą użyte na wyrównanie nadzwyczajnych odpisów lub strat

Kapitał zakładowy może być podwyższany lub obniżany. Samo podwyższanie kapitału zakładowego może nastąpić poprzez:

-emisję nowych akcji i zaoferowanie ich objęcia dotychczasowym akcjonariuszom lub inwestorom w drodze:

*subskrypcji prywatnej- złożenia oferty przez spółkę i jej przyjęcie przez oznaczonego adresata

*subskrypcja zamknięta - zaoferowanie akcji wyłącznie akcjonariuszom którym służy prawo poboru (pierwszeństwo objęcia nowych akcji proporcjonalnie do już posiadanych)

*subskrypcja otwarta - zaoferowanie akcji w drodze ogłoszenia skierowanego do osób, którym nie służy prawo poboru.

*subskrypcja publiczna - gdy po zatwierdzeniu prospektu emisyjnego co najmniej 100 osobom lub nieoznaczonemu adresatowi w dowolnej formie i w dowolny sposób udostępniane są na terytorium RP informacje o akcjach stanowiących dostateczną podstawę do podjęcia decyzji o ich odpłatnym nabyciu.

-podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych akcji

AKCJA rozpatrywana jest i definiowana jako:

*określony ułamek kapitału zakładowego - oprócz wartości nominalnej akcji przypisuje się także wartość emisyjną oraz rynkową mające różne znaczenie i funkcje w obrocie.

Wartość nominalna to wartość akcji określona w statucie spółki oraz w dokumencie akcji a ich suma składa się na rozmiary kapitału zakładowego. Wszystkie akcje w spółce muszą mieć jednakową wartość nominalną nie niższą niż jeden grosz. Wartość nominalna wszystkich akcji może natomiast ulec zmianie przy:

-podwyższeniu kapitału zakładowego

-obniżenie kapitału zakładowego

-zmianę liczby akcji bez zmiany wartości kapitału zakładowego czyli poprzez podział nominału akcji

Wartość emisyjna akcji. Od wartości nominalnej trzeba odróżnić wartość emisyjną akcji tj cenę po której spółka wydaje akcjonariuszom akcje nowej emisji. Cena emisyjna akcji może być równa lub wyższa od jej ceny nominalnej. Wykluczone jest natomiast obejmowanie akcji poniżej ich wartości nominalnej.

Wartość rynkowa akcji. Kolejną wartością jest cena za jaką można zbyć akcje w obrocie wtórnym. (transakcje pomiędzy dotychczasowymi akcjonariuszami a nabywcami akcji określana mianem wartości rynkowej, a w odniesieniu do spółek giełdowych ceny giełdowe). Wartość ta może odbiegać zarówno od wartości nominalnej jak i emisyjnej.

*ogół praw a nie raz powiązanych z nimi obowiązków akcjonariusza w spółce. Prawa majątkowe:

-Prawo do dywidendy - to prawo do udziału w zysku spółki w wykazanym sprawozdaniu finansowym zbadanym przez biegłego rewidenta i przeznaczonym przez Walne Zgromadzenie do wypłaty akcjonariuszom. Dzień dywidendy - z chwilą podjęcia uchwały powstaje roszczenie podjęcia wypłaty. Zysk rozdziela się w stosunku do liczby akcji.

-Prawo rozporządzenia akcją - to nie tylko zbycie ale również obciążenie jej ograniczonymi prawami rzeczowymi z zastawem czy użytkowaniem.

-Prawo poboru akcji - prawo pierwszeństwa objęcia akcji nowej emisji w stosunku do liczby już posiadanych akcji.

-Prawo do udziału w masie likwidacyjnej

Prawa korporacyjne:

-Prawo do udziału w Walnym Zgromadzeniu

-Prawo głosu na Walnym Zgromadzeniu. Kodeks Spółek Handlowych umożliwia akcjonariuszowi wykonywania prawa głosu od dnia pełnego pokrycia akcji. Obowiązuje zasada że każda akcja na Walnym Zgromadzeniu daje prawo do jednego głosu. Akcja uprzywilejowana co do głosu - akcja - 2 głosy.

-Prawo zaskarżania uchwał Walnego Zgromadzenia przysługują powództwo o stwierdzenie nieważności i powództwo o uchylenie uchwały.

-Prawo do informacji

-Przymusowy wykup akcji - jeżeli nie więcej niż 5 akcjonariuszy o łącznym udziale w kapitale zakładowym nie mniejszym niż 95% z których każdy posiada nie mniej niż 5%przysługuje prawo podjęcia uchwały większością 95% o przymusowym wykupieniu akcji akcjonariuszy mniejszościowych reprezentujących nie więcej niż 5% kapitału zakładowego

Obowiązki akcjonariusza:

-Obowiązek wniesienia wkładu

-Obowiązek zwrotu nieprawidłowo pobranych świadczeń

-Obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych

*akcja jako papier wartościowy czyli zbywalny nośnik wartości majątkowej. Rodzaje akcji:

Akcje imienne - wskazują na nazwisko okaziciela. Aby zbyć te akcje trzeba zaznaczyć zmianę właściciela na odwrocie dokumentu lub zawrzeć odrębną umowę.

Akcje na okaziciela- akcje w których za akcjonariusza uważa się każdoczesnego posiadacza dokumentu akcji.

*akcje zwykłe

*akcje uprzywilejowane

Co do głosu

Co do dywidendy

Co do majątku w przypadku likwidacji spółki

Złota akcja - określenie dla oznaczenia szczególnego rodzaju uprzywilejowania dysponentów takiego dokumentu np. prawo weta wobec wszystkich uchwał Walnego Zgromadzenia.

-akcje gotówkowe - za wniesienie pieniędzy

-akcje aportowe - za wniesienie aportu

*akcje darmowe gratisowe

*akcje winkluwane - akcje co do których akcjonariusze zawarli umowę że nie będą je zbywać w ciąg 5 lat.

OGANY SPÓŁKI AKCYJNEJ

Muszą być: Zarząd organ zarządzająco reprezentacyjny, Rada Nadzorcza organ nadzorczo kontrolny, Walne Zgromadzenie które jest najwyższym organem spółki i podejmuje decyzje w najważniejszych sprawach.

REGLAMENTACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Reglamentacja - ograniczenie podporządkowania jakiejś działalności zasadom ustalonym przez przepisy prawa. Z prawnego punktu widzenia reglamentacja wyraża kompetencje do określonej przepisami prawa ingerencji organów administracji państwowej w sferę realizacji gospodarczo istotnych praw podstawowych w tym wolności gospodarczej.

Przyczyny reglamentacji nie są jednolite. Można wyróżnić 2 grupy przyczyn:

-Tworzą te przyczyny które wynikają z zagrożeń jakie może wywołać wykonywanie niektórych rodzajów działalności gospodarczej. W przepisach prawnych przede wszystkim wymienia się zagrożenia dla życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej dla obronności i bezpieczeństwa państwa lub obywateli, a także dla środowiska naturalnego, ze względu na interes publiczny.

-Tworzą przyczyny o charakterze subiektywnym wynikają one bowiem z założeń polityki gospodarczej państwa lub z jego zobowiązań międzynarodowych bądź też podyktowane są względami polityki społecznej. Są to powody które mają charakter subiektywny, zmienny i czasowy.

ASPEKTY WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ -wybór dziedziny działalności gospodarczej - wybór formy organizacyjno prawnej -nabywanie i zbywanie towarów -wybór miejsca prowadzenia działalności gosp -rozmiary prowadzonej działalność - ustalenie cen -swoboda zawierania umów ZASADY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ: I Zasada wolności gospodarczej

Wolność gospodarcza to swoboda podejmowania działalności gospodarczej, wolna od ingerencji państwa. Jest pochodną wolności człowieka i prowadzi do powstrzymania się państwa od ingerowania w tę autonomię w sposób, który zaprzeczałby istnieniu praw i wolności obywateli w gospodarce. Tym samym, wolność gospodarcza jest dla gospodarującego obywatela gwarancją autonomii jego woli, stosunków konkurencji i porządku gospodarczego. Zasada wolności gospodarczej została wyrażona w artykule 20. Konstytucji RP jako jeden z elementów społecznej gospodarki rynkowej. Wolność gospodarcza przysługuje każdemu na równych prawach, co oznacza, że każdy ma prawo podjąć działalność gospodarczą, jeśli tylko posiada ku temu odpowiednie środki finansowe i jest gotów ponieść ryzyko. Ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny II zasada równości podmiotów prowadzących działalność gospodarczą zasady równości wynika nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa w obrębie określonej klasy (kategorii). Wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną (relewantną) powinny być traktowane równo, a więc według

jednakowej miary. - obciążenia publiczne - dostęp do zasobów pracy - dostęp do surowców - zamówienia publiczne III zasada reprezentowania przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą reguł uczciwej konkurencji, poszanowania dobrych obyczajów i słusznych interesów konsumentów IV zasada legalizmu - oznacza podejmowanie, prowadzenie i zakończenie działalności gospodarczej oparte jest na odpowiednich regulacjach prawnych. Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej musi być zgodne z określonymi warunkami wskazanymi przez przepisy prawa. Ustawa o swobodzie prowadzenia działalności gospodarczej wprowadza podstawowe warunki dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej: -wpis do KRS lub ewidencji działalności gospodarczej -posiadania odpowiednich kwalifikacji jeżeli przepisy szczególne przewidują obowiązek wykonywania działalności przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia wykonywania działalności przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia zawodowe np. detektyw, adwokat, kierowca - wykonywanie działalności gosp. zgodnej z przepisami szczególnymi dotyczącymi ochrony zdrowia, ochrony środowiska, życia, moralności. - właściwe oznaczenie towarów -dokonywanie rozliczeń finansowych zgodnie z określonymi zasadami

SRODKI REGLAMENTACYJNE: I KONCESJA W doktrynie przyjmuje się że koncesja przyjmuje akt administracyjny wprowadzający zakaz swobodnego podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej. Koncesję wprowadza się w dziedzinach określonych, które zazwyczaj były objęte monopolem państwowym. Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: 1) poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych; 2) wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym; 3) wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią; 4) ochrony osób i mienia; 5) rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych; 6) przewozów lotniczych. Ograniczenia te zostały wprowadzone przede wszystkim w interesie publicznym. Koncesja jest decyzją administracyjną o charakterze uznaniowym. Ma charakter konstytutywny (tworzy nowy stan prawny). Udzielana jest na okres od 5-50 lat. Podmiot może złożyć wniosek o udzielenie jej na okres krótszy. Przed podjęciem decyzji o udzielenie koncesji organ udzielający koncesji może wezwać podmiot ubiegający się o nią do złożenia dokumentacji niezbędnej do oceny że spełnia on warunki niezbędne do wykonywania określonych działań: *może dokonać sprawdzenia faktów podanych we wniosku o udzielenie koncesji w celu sprawdzenia czy podmiot daje rękojmię wykonywanej działalności koncesjonowanej. PROMESA przyrzeczenie że po spełnieniu warunków koncesja zostanie wydana. Podmiot który udziela koncesji ma prawo do cofnięcia koncesji, jeżeli na skutek kontroli stwierdzi że podmiot nie spełnia wymogów. Organy wykonujące działalność koncesjonowaną mają obowiązek poinformować o wszelkich zmianach. II ZEZWOLENIA (licencje, zgoda) decyzja administracyjna, różni się od koncesji tym, że podmiot który ubiega się o udzielenie zezwolenia po spełnieniu wymogów musi to zezwolenie otrzymać. Zezwolenie jest zatem aktem zgody uprawnionego organu administracji udzielonemu przedsiębiorcy zamierzającemu podjąć i wykonywać działalność gospodarczą. W drodze zezwolenia dopuszcza się przedsiębiorstwo do prowadzenia określonej działalności po uprzednim stwierdzeniu że przedsiębiorca ten spełnia określone prawem warunki. Jest to zatem sposób wstępnej kontroli (prowadzenie aptek, pośrednictwa bezp.., sprzedaż alkoholu) III DZIAŁALNOŚC REGULOWANA działalność która wymaga spełnienia określonych warunków przewidzianych przepisami prawa . Przesłanki o charakterze materialnym: *posiadaniem odpowiednich warunków lokalowych, wyposażone w odpowiednie urządzenia *podmioty wykonujące muszą posiadać odpowiedni tytuł prawny do obiektów budowlanych w których ma być wykonywana działalność *posiadanie wymaganych uprawnień do wykonywania określonego zawodu *brak prawomocnego skazania za określone przestępstwo *zatrudnienie osób posiadających odpowiednie wykształcenie *nie znajdowanie się przedsiębiorstwa w likwidacji lub upadłość *posiadanie środków finansowych w odpowiedniej wysokości *posiadanie regulaminu świadczonych usług *wdrożenie systemu kontroli wewnętrznej. KONTROLA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ organy administracji publicznej zostały upoważnione do kontroli przedsiębiorców. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej przewiduje: -obowiązek wykonywania działalności kontrolnej przez pracowników po kazaniu legitymacji służbowej i upoważnienia do przeprowadzenia kontroli -w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego wskazanej, wyjątkowo bez tam gdzie zachodzi zagrożenie życia i zdrowia ludzkiego - zakaz równoczesnego podejmowania i prowadzenia więcej niż 1 kontroli za wyjątkiem art. 82 i 84 - ograniczenie czasu trwania kontroli w danym roku kalendarzowym nie może ona przekraczać 4 tyg rocznie w odniesieniu do mikro przedsiębiorców małych i średnich w odniesieniu do pozostałych nie dłużej niż 8 tyg. PRAWO UPADŁOŚCIOWE Postępowanie to stosuje się wobec przedsiębiorców, którzy są zagrożeni niewypłacalnością, a jego podstawowym celem jest uchronienie takich przedsiębiorców przed upadłością i doprowadzenie do układu z wierzycielami. Przedsiębiorca jest zagrożony niewypłacalnością jeżeli pomimo wykonania swoich zobowiązań , jeśli wg oceny sytuacji ekonomicznej jest oczywistym że w niedługim czasie stanie się niewypłacalny. Postępowanie naprawcze rozpoczyna się od złożenia przez przedsiębiorcę w sądzie wniosku o wszczęcie postępowania naprawczego wraz z planem naprawczym. Postępowania naprawczego nie stosuje się: -który przeprowadził postępowanie naprawcze i od jego ukończenia nie upłynęły 2 lata -który nie był objęty układem w postępowaniu naprawczym albo upadłościowym, jeżeli od wykonania układu nie upłynęło 5 lat -przeciw któremu prowadzono postępowanie upadłościowe obejmujące likwidację majątku, jeżeli od prawomocnego zakończenia postępowania nie upłynęło 5 lat. O wszczęciu postępowania naprawczego : -na czas jego postępowania sędzia ustanawia nadzorcę sądowego -zawiesza się spłatę zobowiązań przeds. -zawiesza sie naliczanie odsetek należnych od przeds. -nie jest możliwe co do zasady dokonywanie potrąceń - nie mogą być wszczynane postępowania egzekucyjne z mocy prawa podlegają zawieszeniu. Sporządzany jest plan naprawczy który obejmuje: -odroczenie wykonania zobowiązań - rozłożenie spłaty długu na raty -zmniejszenie sumy długu -konwersje wierzytelno ci na udziały lub akcje

PRAWO OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW w gospodarce rynkowej musi być wolność gospodarcza i konkurencja. Konkurencja rywalizacja, współzawodnictwo. Konkurenci są to przedsiębiorcy wprowadzający lub nabywający, mogący prowadzić lub mogący nabywać towary w tym samym czasie na rynku właściwym. Krajowy system regulacji: -przedsiębiorstwa antymonopolowe -ograniczenie konkurencji w interesie ogólnospołecznym - zwalczanie nieuczciwej konkurencji -ustawa o zwalczaniu nieuczciwych praktyk rynkowych -zakazy konkurencji. RODZAJE KONKURENCJI: I Cenowa II Pozacenowa - jakość obsługi, jakość produktów i usług, forma zapłaty, dodatkowe usługi, asortyment dodatkowy, reklama, serwisowanie, atrakcyjność produktu, sposób prezentacji, marka produktu, długość okresu lojalności nabywcy, czas świadczenia usług, funkcjonalność, koszty, informacja na produkcie, fachowość obsługi, normy bezpieczeństwa, lokalizacja. Organizacja ochrony konkurencji i konsumentów: -Prezes Ochrony Konkurencji i Konsumentów -Miejski Powiatowy Rzecznik Konsumentów - organizacje konsumenckie: *niezależne od przedsiębiorców i ich związków organizacje społeczne, do których zadań statutowych należy ochrona interesów konsumentów *mogą prowadzić działalność gospodarczą na zasadach ogólnych o ile dochód z działalności służy wyłącznie realizacji celów statutowych. Zwalczanie praktyk ograniczających konkurencję: -porozumienia- nadużywanie pozycji dominującej na rynku -zwalczanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów -kontrola koncentracji przedsiębiorców. Orga antymonopolowy jest uprawniony do wydawania decyzji i nakładania kar pieniężnych. Rzecznik konsumenta- wykonuje zadania samorządu powiatowego w zakresie ochrony praw konsumentów. Powiaty mogą tworzyć jedno wspólne stanowisko rzecznika konsumenta. Powoływany i odwoływany jest przez Radę Powiatu lub Radę Miasta na prawach powiatu, powołuje się spośród osób: -z wyższym wykształceniem w szczególności ekonomicznym lub prawniczym -co najmniej 5letnią praktyką zawodową -bezpośrednio podporządkowane Radzie Powiatu ponosi przed nią odpowiedzialność. Może wykonywać swoje zadania przy pomocy wyodrębnionego biura. Jest zatrudniony w starostwie powiatowym. Czynności z zakresu prawa pracy wykonuje wobec niego starosta. UPRAWNIEANIA I OBOWIĄZKI RZECZNIKA PRAW KONSUMENTA: -zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów -występowanie do przedsiębiorstwa w sprawach ochrony prawa i interesów konsumentów - składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony interesów konsumentów -współdziałanie z właściwymi delegaturami urzędu ochrony Kon i kons., organizacjami inspekcji handlowych i organizacjami konsumenckimi -wytaczanie powództw na rzecz konsumentów - w sprawach o wykroczenia na szkodę konsumentów jest oskarżycielem publicznym - przedkłada w terminie do 31 marca każdego roku Radzie Rzeczników Konsumenta do zatwierdzenia roczne sprawozdanie ze swojej działalność. CZYN NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI - działanie sprzeczne z prawem, jeżeli zagraża ono lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: -wprowadzenie w błąd przy oznaczeniu przeds. - oszukańcze oznaczenie pochodzenia geogr towaru -wprowadzenie w błąd klienta poprzez naśladownictwo produktu - utrudnianie dostępu do rynku, podział rynku pomiędzy monopolistów -panowanie lub nieuczciwe zachwalanie produktów - nieuczciwa lub zakazana reklama -ograniczanie systemu sprzedaży lawinowej. Poszkodowany ma prawo żądać: -usunięcia skutków niepożądanych działań - złożenia jedno lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści -naprawienie wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych -wydalenia bezpodstawnie uzyskanych korzyści -zasądzenia sumy na wskazany cel społeczny.

Numer REGON - rejestr podmiotów gospodarki narodowej, wydaje Wojewódzki Urząd Statystyczny. Zasada obowiązku uzyskania koncesji, zezwolenia lub wpisu do rejestru działalności regulowanej jeżeli przepisy taki obowiązek nakładają.

Art. 15 Zasad obowiązku posługiwania się numerem NIP

Art. 16 Numer NIP - identyfikacja przedsiębiorcy w obrocie stąd przedsiębiorca ma obowiązek posługiwania się NIP w obrocie prawnym lub gospodarczym. Obowiązek poszanowania dobrych obyczajów uczciwej konkurencji, słusznych interesów konsumentów.

Obowiązek przestrzegania przepisów policyjno -administracyjnych.

Przedsiębiorca ma obowiązek przestrzegania w szczególności:

- przepisów dotyczących ochrony przed zagrożeniem życia ludzkiego

- moralności publicznej

-przepisy dotyczące ochrony środowiska

-przepisy przeciwpożarowe

-przepisy sanitarne

-przepisy budowlane

Obowiązek profesjonalizmu (odpowiednich kwalifikacji). Przedsiębiorca ma obowiązek zapewnić że czynności w ramach jego przedsiębiorstwa wykonywane są przez osoby o odpowiednich do tego uprawnieniach.

Obowiązek oznaczania towarów

Przedsiębiorca wprowadzający towar na terytorium RP do obrotu jest obowiązany do zamieszczania na towarze jego opakowaniu etykiecie instytucji lub do dostarczenia w inny zwyczajowo przyjęty sposób pisemnych informacji w języku polskim określających firmę przedsiębiorcy i jego adres umożliwiający identyfikację towarów.

Jeżeli przedsiębiorca oferuje towary lub usługi w sprzedaży bezpośredniej lub sprzedaży na odległość za pośrednictwem środków masowego przekazu, sieci informatycznych lub druków bezadresowych jest on obowiązany do podania w ofercie co najmniej następujący ch danych:

-firma przedsiębiorcy

- NIP

- siedziba, adres przedsiębiorcy.

Obowiązek dokonywania i przyjmowania płatności w formie bezgotówkowej powyżej 15 000 euro w obrocie obustronnie profesjonalnym jeżeli wartość transakcji przekracza równowartość 15 000 euro przedsiębiorcy mają obowiązek przyjmować i dokonywać płatności za pośrednictwem rachunku bankowego.

Obowiązek organów administracji publicznej wobec przedsiębiorców:

-organ administracji publicznej nie może żądać ani uzależniać swojej decyzji w sprawie podjęcia wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej od spełnienia nieprzewidzianych przepisami prawa

-państwo udziela pomocy publicznej przedsiębiorcom za zasadach i formach określonych w odrębnych przepisach z poszanowaniem zasad równości konkurencji

- organy administracji publicznej wspierają rozwój przedsiębiorczości tworząc korzystne warunki do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w szczególności wspierają mikro przedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców.

-wykonując funkcje nadzorcze i kontrolne organy administracji publicznej działają wyłącznie na podstawie i granicach prawa z poszanowaniem uzasadnionych interesów przedsiębiorców.

-organy administracji publicznej są zobowiązane do załatwienia spraw przedsiębiorców bez zbędnej zwłoki. Organy administracji publicznej nie mogą odmówić przyjęcia pisma i wniosków niekompletnych ani żądać jakichkolwiek dokumentów, których koniczność przedstawienia lub złożenia nie wynika wprost z przepisów prawa

-organy administracji publicznej współdziałają z organizacjami pracodawców, organizacjami pracowników, organizacjami przedsiębiorców oraz samorządami zawodowymi i gospodarczymi

-zasada udzielania przedsiębiorcom interpretacji dotyczących działań publicznych oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne w jego indywidualnej sprawie. Brak odpowiedzialności przedsiębiorcy za zachowanie zgodne z interpretacją. Organ wydaje decyzję od której przedsiębiorca może się odwołać.

Zawieszenie wykonania działalności gospodarczej

Następuje na wniosek przedsiębiorcy. Przedsiębiorca nie zatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 1 m-ca do 24 m-cy. Zawieszenie należy zgłosić do rejestru lub ewidencji. W przypadku wykonywania działalności w formie sp. cywilnej zawieszenie wykonania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników.

Zasada podejmowania działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne lub przedsiębiorstwa zagraniczne na terytorium RP.

Osoba zagraniczna - osoba fizyczna nie posiadająca obywatelstwa polskiego, osoba prawna z siedzibą za granicą, jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną posiadająca zdolność prawną z siedzibą za granicą.

Przedsiębiorca zagraniczny - osoba zagraniczna wykonująca działalność za granicą.

Zasady podejmowania działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne

- osoby zagraniczne z państw członkowskich UE

-osoby zagraniczne z państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o wolnym handlu EFTA

-strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym - mogą prowadzić działalność na terytorium RP tak jak obywatele RP

1. obywatele innych państw, którzy posiadają w RP zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na zamieszkanie na czas określony, status uchodźcy - mogą prowadzić działalność gospodarczą na terytorium RP tak jak obywatele RP.

2. osoby zagraniczne nie wymienione wyżej mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie sp. komandytowej, komandytowo - akcyjnej, zo.o. i akcyjnej, a także przystępowania do takich spółek oraz obejmowania bądź nabywania ich udziałów czy akcji.

---