podstawy chemii, Studia, I rok, I rok, I semestr, Chemia I


Podstawowe pojęcia chemiczne

TERMIN - DEFINICJA LUB OBJAŚNIENIE

KOMENTARZ

molekuła (indywidua chemiczne, drobina) - elementy strukturalne substancji, których przekształcenia powodują reakcje chemiczne

przykłady molekuł: atomy, jony, cząsteczki

jądro atomowe - centralna część atomu, obdarzona ładunkiem dodatnim

elementarny ładunek dodatni posiada proton, liczba protonów w jądrze atomowym to liczba z

1 ładunek elementarny = 1,66 * 10 -19 C

elektron - jeden ze składników atomu; cząstka obdarzona elementarnym ładunkiem ujemnym

liczba elektronów w atomie jest równa ilości protonów

atom - elektroobojętna drobina zawierająca jądro atomowe

atom - najmniejsza część pierwiastka chemicznego zachowująca jego właściwości fizyko - chemiczne.

atomy różnych pierwiastków różnią się ilością protonów w jądrze atomowym

jon - drobina obdarzona ładunkiem elektrycznym

jon prosty - jon zawierający jedno jądro atomowe

jon złożony - jon zwierający wiele jąder atomowych

kation - jon o ładunku dodatnim

anion - jon o ładunku ujemnym

cząsteczka - elektroobojętna drobina, zawierająca dwa lub więcej jąder atomowych

cząsteczka - układ co najmniej dwóch atomów połączonych wiązaniami chemicznymi.

istnieją cząsteczki pierwiastków chemicznych np.: P4, S8 i cząsteczki związków chemicznych: CH4, CO

  • homo atomowa (homo jądrowa) - zbudowana
    z identycznych atomów np. S8, O2

  • hetero atomowa (hetero jądrowa) - zbudowana
    z atomów różnych pierwiastków np. HCl, H2O

jednostka formalna - elektroobojętny zespół jonów, odpowiadający wzorowi sumarycznemu substancji jonowej

jednostką formalną odpowiadającą wzorowi: Fe2(SO4)3 jest zbiór pięciu jonów: (Al3+)2(SO2-4)3

ziarnistość materii - polegająca na braku ciągłości, właściwość materii wynikająca z drobinowej struktury materii

opis makroskopowy - charakterystyka odwołująca się do zjawisk widocznych gołym okiem lub postrzeganych innymi zmysłami

opis mikroskopowy - charakterystyka struktury materii, bądź przemian chemicznych na poziomie drobinowym, nie dostępnym bezpośredniej obserwacji za pomocą zmysłów

substancja chemiczna w ujęciu makroskopowym - rodzaj materii, którego nie można rozdzielić metodami fizycznymi na prostsze składniki

substancja chemiczna w ujęciu mikroskopowym - zbiór jednakowych drobin lub jednakowych elektroobojętnych zespołów jonów (jednostek formalnych)

substancjami chemicznymi są pierwiastki i związki chemiczne

związek chemiczny - w ujęciu mikroskopowym to zbiór cząsteczek hetero atomowych (hetero jądrowych)

związek chemiczny - w ujęciu makroskopowym to substancja złożona, która ulega rozkładowi podczas reakcji chemicznej na substancje prostsze

atomowa jednostka masy (u) - stosowana do określania mas molekuł, równa 1,66 * 10-27kg

masa atomowa - masa atomu wyrażona w atomowych jednostkach masy

wzór związku chemicznego - umowny międzynarodowy zapis cząsteczki związku chemicznego podający skład jakościowo - ilościowy jednej cząsteczki.

rodzaje wzorów:

  • sumaryczne - podają tylko skład chemiczny

  • strukturalne - podają skład i zaznaczone są w nim wszystkie wiązania chemiczne

  • grupowe - podają skład i zaznaczone są w nim niektóre wiązania chemiczne

wzór empiryczny (elementarny) - wzór, w którym indeksy stechiometryczne pozostają w stosunku możliwie najmniejszych liczb całkowitych

dla glukozy: C6H12O6 wzór elementarny ma postać CH2O

wiązanie chemiczne - siła oddziaływania między atomami, powodująca przekształcanie się atomów
w inne drobiny pierwiastków lub związków chemicznych

wartościowość - liczba wiązań chemicznych tworzonych przez atom w cząsteczce

wartościowością jonu w związku jonowym jest bezwzględna wartość jego ładunku

indeksy stechiometryczne - liczby naturalne, zapisywane we wzorze chemicznym drobiny w dolnym indeksie, po prawej stronie symbolu pierwiastka

indeksy stechiometryczne wyrażają liczbę atomów określonego pierwiastka wchodzącego w skład związku chemicznego

mieszanina - rodzaj materii złożonej z dwu lub większej ilości substancji, zmieszanych w dowolnym stosunku

mieszanina jednorodna (roztwór) - mieszanina, której składników nie można rozróżnić metodami optycznymi

mieszanina niejednorodna - mieszanina, której składniki można rozróżnić metodami optycznymi

mieszanie odbywa się na poziomie drobinowym

pierwiastek chemiczny - w opisie makroskopowym to substancja, która podczas reakcji chemicznych nie ulega rozkładowi na prostsze

pierwiastek chemiczny - w opisie mikroskopowym to zbiór identycznych połączonych lub niepołączonych
w cząsteczki atomów o jednakowych własnościach chemicznych

pierwiastek chemiczny - to zbiór atomów
o identycznej liczbie protonów w jądrze atomowym lub cząsteczek zbudowanych z atomów o tej samej liczbie Z

symbol chemiczny pierwiastka - umowny, międzynarodowy znak złożony z jednej, dwu lub trzech liter w celu wygodnego zapisania wzorów substancji chemicznych i ich przemian

sedymentacja - opadanie na dno fragmentów fazy stałej rozproszonej w cieczy pod wpływem sił grawitacji

dekantacja - zlewanie cieczy z nad osadu

chromatografia - metoda rozdziału mieszanin wykorzystująca różnice w szybkości poruszania się drobin w ośrodkach porowatych (względem nieruchomej fazy stałej)

destylacja - metoda rozdzielania mieszanin wykorzystująca różnicę temperatur wrzenia poszczególnych składników

krystalizacja - proces tworzenia się i wzrostu substancji stałej z jej nasyconego roztworu w ciekłym rozpuszczalniku

rozpuszczanie - proces czysto fizyczny lub połączony z dysocjacją elektrolityczną polegający na rozpadzie sieci krystalicznej substancji chemicznej i otaczaniu powstających drobin (cząsteczek lub jonów) cząsteczkami rozpuszczalnika

roztwarzanie - proces rozpuszczania substancji połączony z reakcją chemiczną

roztwarzanie metali w kwasach:

Zn + 2HCl = ZnCl2 + H2

solwatacja - otaczanie cząsteczek substancji rozpuszczonej cząsteczkami rozpuszczalnika

hydratacja - otaczanie cząsteczkami wody

dysocjacja elektrolityczna - rozpad cząsteczek na jony pod wpływem wody lub innego rozpuszczalnika
o podobnej budowie

reakcja chemiczna - w ujęciu mikroskopowym - proces, w którym powstają nowe substancje chemiczne

reakcja chemiczna - w ujęciu makroskopowym - proces, w którym powstają nowe drobiny

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
równanie reakcji chemicznej - symboliczny zapis reakcji , na przykład:

aA + bB cC + dD

gdzie a, b, c, d to współczynniki stechiometryczne

A, B to wzory substratów

C, D - to wzory produktów

oznacza kierunek reakcji chemicznej

Oznaczenia reakcji: „=” dla uzgodnionych procesów

„ ” dla reakcji biegnących praktycznie w jedną stronę

„ „ dla reakcji biegnących do stanu równowagi chemicznej

„ „

dla zaznaczenia stanu równowagi chemicznej

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
współczynniki stechiometryczne - liczby zapisywane przed wzorami reagentów w równaniu reakcji chemicznej

współczynniki określają liczbę drobin reagentów
w równaniu reakcji

reagenty - substancje biorące udział w reakcji

substraty - reagenty ulegające przemianie chemicznej

zapisywane po lewej stronie równania

produkty - reagenty powstające w procesie chemicznym

zapisywane po prawej stronie równania

synteza - reakcja, w wyniku której z jednej substancji powstaje jednen produkt

analiza (rozkład) - reakcja w wyniku której z jednego substratu powstaje kilka produktów

reakcja wymiany pojedyńczej - reakcja biegnąca według schematu:

A + BC = AC + B

reakcja wymiany pojdwójnej- reakcja biegnąca według schematu:

AB + CD = AC + BD

hydrat - substancja zawierająca w swoim składzie cząsteczki wody, przy czym ich ilość jest ściśle określona

hydraty występują w stanie stałym i mają budowę krystaliczną

np.: CuSO4 * 5H2O - to
siarczan (VI) miedzi (II) - woda - (1/5)

alotropia - zjawisko występowania tego samego pierwiastka chemicznego w odmianach różniących się pomiędzy sobą budową cząsteczki (O2, O3) lub sieci krystalicznej (siarka rombowa, jednoskośna)

odmiany alotropowe różnią się właściwościami fizycznymi i reaktywności chemiczną

polimorfizm - zjawisko występowania tego samego związku chemicznego w różnych odmianach krystalograficznych ( CaCO3 -kreda i marmur).

izomorfizm - zjawisko tworzenia przez różne związki chemiczne identycznych sieci krystalograficznych
o zbliżonych rozmiarach, przez co nie da się ich rozdzielić przez krystalizację (zawsze powstaje kryształ mieszany, drobiny wzajemnie się zamieniają
w swoich sieciach )

właściwości chemiczne - zdolność do reagowania
z innymi substancjami

właściwości fizyczne - najważniejsze to: barwa, temperatury przemian fazowych, stan skupienia, przewodnictwo cieplne i elektryczne, gęstość, kowalność, kruchość, twardość

proces fizyczny - proces, w wyniku którego zmieniają się własności fizyczne ale nie zmieniają się substancje budujące układ

układ - część przestrzeni poddawana obserwacji

warunki normalne - warunki fizyczne odpowiadające temperaturze 00C (273K), i ciśnieniu 1013 hPa (1 atm)

skala Celsjusza - skala temperatur opracowana na podstawie temperatury topnienia lodu i wrzenia wody pod ciśnieniem atmosferycznym

skala Kelvina - skala temperatur opracowana na podstawie teoretycznych obliczeń, rozpoczyna się od 0K czyli najniższej temperatury, która może istnieć na Ziemi

0K = -273,16 0C

T(K) = t(0C) + 273,16

tablica Mendelejewa - układ okresowy pierwiastków - tablica w której umieszczono symbole wszystkich pierwiastków chemicznych, uporządkowanych tak by w grupie i okresie wzrastał ładunek jądra atomowego

grupa - pionowa kolumna zawierająca pierwiastki
o zbliżonych właściwościach fizyko - chemicznych

nazwa wywodzi się od nazwy 1 pierwiastka w grupie (wyjątek grupa 1)

okres - poziomy wiersz zawierający symbole pierwiastków, których własności zmieniają się
w sposób stopniowy i systematyczny

przemiana fazowa - przemiana stanu skupienia - proces fizyczny polegający na zmianie stanu skupienia materii danej substancji chemicznej

topnienie - przejście ciała stałego w ciecz

krzepnięcie - przejście cieczy w ciało stałe

parowanie - przejście cieczy w gaz

skraplanie - przejście gazu w ciecz

sublimacja - przejście ciała stałego w stan gazowy z pominięciem fazy ciekłej

resublimacja - przejście gazu w stan stały z pominięciem fazy ciekłej

* - szczególnym przypadkiem parowania jest wrzenie, czyli parowanie całą objętością cieczy

( zachodzi, gdy ciśnienie pary nasyconej jest równe ciśnieniu zewnętrznemu)

para nasycona - to para pozostająca w równowadze termodynamicznej ze swoją cieczą (w tej samej jednostce czasu taka sama ilość drobin substancji przechodzi ze stanu ciekłego w gazowy jak i odwrotnie)

stan skupienia materii - określenie form uporządkowania drobin tej samej substancji względem siebie

ciało stałe

  1. anizotropowe

  • ściśle określona temperatura topnienia zależna wyłącznie od ciśnienia

  • budowa uporządkowana, krystaliczna

  • zależność właściwości fizyko-chemicznych od kierunku

w krysztale(łupliwość, przewodnictwo elektryczne)

  1. izotropowe

  • topiąc się przechodzą przez stan półpłynny ( szkło, asfalt)

  • brak uporządkowanej budowy

  • właściwości fizyko-chemiczne nie zależą od kierunku

ciała stałe - w chemii i fizyce rozumiemy jako substancję anizotropową

sieć krystaliczna - pojęcie abstrakcyjne, matematyczne oznaczające periodycznie powtarzające się

w przestrzeni uporządkowanie drobin (ściśle określone są kąty i odległości ).

Molekułą (drobiną) może być:

  • atom (sieć atomowa - grafit, diament, fullereny, poliyny, nanorurki)

  • jon (sieć jonowa - NaCl)

  • cząsteczka (sieć cząsteczkowa, molekularna - piasek, skroplony CO2 )

komórka elementarna - najmniejsza figura elementarna, której przestrzenne rozmieszczenie umożliwia odtworzenie sieci krystalicznej danej substancji

liczba koordynacji - liczba drobin (atomów, jonów przeciwnego znaku, cząsteczek, które otaczają daną drobinę w sieci krystalicznej)

warunki skroplenia gazu - wysokie ciśnienie (by do głosu doszły siły miedzy cząsteczkowe, które działają na bardzo niewielkich odległościach) oraz niska temperatura (by drobiny nie posiadały energii większej od energii sił międzycząsteczkowych, czyli by zbliżone do siebie pozostały obok)

Podział substancji chemicznych

  • substancje proste (pierwiastki chemiczne)

  • substancje złożone (mieszaniny i związki chemiczne)

pierwiastki chemiczne

w temperaturze pokojowej są gazami: H2, O2, O3, N2, F2, Cl2, gazy szlachetne jako pojedyncze atomy

w temperaturze pokojowej są cieczami: Br2, Hg

w temperaturze pokojowej są ciałami stałymi: wszystkie pozostałe

Metody rozdziału mieszanin

  • niejednorodnych

sedymentacja (opadanie na dno pod wpływem sił grawitacji), sączenie, dekantacja (zlewanie znad osadu), odparowanie rozpuszczalnika, wymrożenie składnika, ... inne wykorzystujące różnice
w temperaturach przemian fazowych

  • jednorodnych

destylacja, ekstrakcja (wypłukiwanie), chromatografia

Doświadczenie chemiczne - eksperyment

Opis doświadczenia - nazwa, rysunek, obserwacje
i wnioski.

ciało stałe *

ciecz

gaz

siły oddziaływań

silne (wiązania chemiczne lub słabe oddziaływania międzycząsteczkowe)

słabsze (drobiny poruszają się tylko na odległość sił Van,der Waalsa)

słabe, czasami można je pominąć

(siły międzycząsteczkwe można pominąć

w warunkach odmiennych od skroplenia czyli

w wysokiej temperaturze

i przy niskim ciśnieniu)

odległości

małe

zmieniające się

mogą być bardzo duże, lub niewielkie

!!! poczytaj o nowych stanach skupienia !!!

mieszaniny

związki chemiczne

fizyczne

metody otrzymywania

i rozdziału

chemiczne

dowolne

stosunki stechiometryczne

ściśle określone

takie same

własności składników (substratów)

zupełnie inne

Równania reakcji otrzymywania substancji nieorganicznych

tlenki - dwupierwiastkowe połączenia dowolnego pierwiastka z tlenem - tlen ma -II stopień utlenienia i wartościowość II. Nazwy tlenków tworzy się pisząc słowo tlenek i kolejno nazwę pierwiastka chemicznego w dopełniaczu, ewentualnie jego wartościowość (dokładnie stopień utenienia!), gdy pierwiastek ten może zmieniać jej wartość.

0x08 graphic

Otrzymywanie tlenków:

Reakcja bezpośredniej syntezy (utlenienia i redukcji, łączenia, syntezy).

Mg + O2 = 2MgO tlenek magnezu

2Cl2 +5O2 = 2Cl2O5 tlenek chloru (V)

Rozkład (analizy, zachodzi najczęściej bez zmiany stopnia utlenienia) substancji złożonej - soli, wodorotlenku, kwasu.

CaCO3 ——►CaO + CO2 tlenek wapnia, tlenek węgla (IV)

Cu(OH)2 ——►CuO + H2O tlenek miedzi (II), woda

H2SO3 ——►SO2 + H2O tlenek siarki, woda

Redukcja tlenku o wyższej wartościowości lub utlenienie tlenku o niższej wartościowości.

4TiO + O2 ——►2Ti2O3

CO2 + C ——►2CO

Tlenki metali - litowców i berylowców mają wiązanie jonowe, pozostałe tlenki mają już większy udział wiązania kowalencyjnego - tlenki metali o wyższych stopniach utlenienia częściej przejawiają charakter amfoteryczny
a nawet - z bloku d, te o najwyższych stopniach utlenienia - mają charakter kwasowy.

Tlenki niemetali - przejawiają charakter kwasowy.

tlenki amfoteryczne - tlenki metali - ZnO, Al2O3, MnO2, Cr2O3 lub niemetali - As2O3, które reagują zarówno
z mocnymi kwasami jak i z mocnymi zasadami.

Równania potwierdzające amfoteryczność:

0x08 graphic
ZnO + H2O + 2HCl ZnCl2 + 2H2O chlorek cynku

0x08 graphic
ZnO + H2O + 2KOH K2[Zn(OH)4] tetrahydroksocynkan (II) potasu

0x08 graphic
2Al2O3 + 6HCl 2AlCl3 + 3H2O chlorek glinu

0x08 graphic
Al2O3 + 3H2O + 2KOH 2K[Al(OH)4] tetrahydroksoglinian potasu

0x08 graphic
BeO + 2HCl BeCl2 + H2O chlorek berylu

0x08 graphic
BeO + H2O + 2KOH Na2[Be(OH)4] tetrahydroksoberylan potasu

0x08 graphic
Cr2O3 + 6HCl 2CrCl3 + 3H2O chlorek chromu (III)

0x08 graphic
Cr2O3 + 6KOH + 3H2O 2K3[Cr(OH)6] heksahydroksochromian (III) potasu

0x08 graphic
MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O chlorek manganu (II), chlor

0x08 graphic
MnO2 + 2H2O + 2KOH K2[Mn(OH)6] heksahydroksomanganian (IV) potasu

Pierwiastki bloku s - Be i p, oraz d posiadające dużo elektronów, dwu lub trój wartościowe przyjmują chętniej liczby koordynacji - 4, te z centrum bloku d - chętniej liczbę - 6.

tlenki kwasowe - tlenki niemetali i metali bloku d na najwyższych stopniach utlenienia. Tlenki te reagują z zasadami - dając sole, nie reagują z kwasami.

0x08 graphic
SO3 + 2NaOH Na2SO4 + H2O

0x08 graphic
SO3 + NaOH NaHSO4 + H2O

Większość tlenków kwasowych reaguje również z wodą - dając kwasy.

0x08 graphic
Były dawniej nazywane bezwodnikami kwasowymi.

0x08 graphic
0x08 graphic
SO3 + H2O H2SO4 CrO3 + H2O H2CrO4

0x08 graphic
0x08 graphic
SO2 + H2O H2SO3 Mn2O7 + H2O 2HMnO4

0x08 graphic
0x08 graphic
Cl2O + H2O 2HClO P4O10 + H2O H3PO4

0x08 graphic
0x08 graphic
Cl2O3 + H2O 2HClO2 N2O5 + H2O 2HNO3

0x08 graphic
0x08 graphic
Cl2O5 + H2O 2HClO3 N2O3 + H2O 2HNO2

0x08 graphic
Cl2O7 + H2O 2HClO4

tlenki obojętne - CO, SiO, NO, N2O - nie reagują z roztworami kwasów, zasad i z wodą. Podczas stapiania mogą ulegać innym reakcjom:

0x08 graphic
CO + NaOH NaCOOH metanian sodu

tlenki zasadowe - tlenki, które reagują z kwasami, tworząc sole. Tlenkami zasadowymi są tlenki metali.:

0x08 graphic
MgO + 2HCl MgCl2 + H2O

0x08 graphic
MnO + H2SO4 MnSO4 + H2O

Wśród tlenków zasadowych są tlenki, które reagują z wodą dając zasady - dawniej nazywane bezwodnikami zasadowymi.

0x08 graphic
Na2O + H2O 2NaOH

0x08 graphic
K2O + H2O 2KOH

0x08 graphic
BaO + H2O Ba(OH)2

Wśród tlenków zasadowych są tlenki niereagujące z wodą: MnO, Mn2O3, CrO.

wodorotlenki - związki nieorganiczne, zawierające w swoim składzie wyszczególnione we wzorach sumarycznych grupy -OH - Mn(OH)n - n to stopień utlenienia metalu.

Nazewnictwo wodorotlenków:

Do słowa wodorotlenek dodajemy nazwę pierwiastka - w dopełniaczu i ewentualnie wartościowość metalu, gdy atomy tego pierwiastka mają tendencję do wykazywania różnej wartościowości.

NaOH wodorotlenek sodu

Cu(OH)2 wodorotlenek miedzi (II)

Otrzymywanie wodorotlenków

  1. Reakcja metalu aktywnego z wodą (metale grupy 1 i 2 u.o. za wyjątkiem berylu).

0x08 graphic
2Na + 2H2O 2NaOH + H2

0x08 graphic
Mg + 2H2O Mg(OH)2 + H2

  1. Reakcja tlenku metalu aktywnego z wodą.

0x08 graphic
K2O + H2O 2KOH

CaO + H2O Ca(OH)2

  1. Działanie silnej zasady na roztwór soli danego metalu (rozpuszczalnej w wodzie).

0x08 graphic
CuSO4 + 2KOH Cu(OH)2 + K2SO4

0x08 graphic
2FeCl3 + 3Ca(OH)2 2Fe(OH)3 + 3CaCl2

W przypadku większości wodorotlenków nieropuszczalnych w wodzie należy unikać nadmiaru mocnej zasady -

Te, które przejawiają charakter amfoteryczny, rozpuszczą się w nadmiarze mocnej zasady.

0x08 graphic
Al.(OH)3 + KOH K[Al(OH)4]

0x08 graphic
K[Al(OH)4] + 2KOH K3[Al(OH)6]

WODOROTLENEK ZASADA

0x08 graphic
część wspólna (wodorotlenki grupy 1,2 bez wodorotlenku berylu)

Zwyczajowo:

Zasada to substancja, która rozpuszczona w wodzie lub innym rozpuszczalniku
o podobnej budowie powoduje wzrost stężenia anionów OH (aniony hydroksylowe, aniony wodorotlenowe).

Podział wodorotlenków

wodorotlenek amonu - woda amoniakalna - NH3 * H2O - bezbarwna ciecz o ostrym, ale nie duszącym, zapachu. Dysocjuje tak jak inne wodorotlenki, odszczepiając jon OH - - jest słabą zasadą. Na powietrzu rozkłada się na amoniak i wodę.

0x08 graphic
NH3 + H2O NH4+ + OH - odczyn zasadowy, charakter zasadowy

Często stosowany do wytwarzania środowiska zasadowego lub otrzymywania amfoterycznych wodorotlenków w wodzie nierozpuszczalnych - jest słabą zasadą i nie nastąpi rozpuszczenie osadu.

kwasy - substancje nieorganiczne lub organiczne spełniające odpowiednie kryteria teorii: Davy,ego, Arheniusa, Brőnsteda, Lewisa.

Podział kwasów:

a) organiczne - zawierają grupę karboksylową -COOH

b) nieorganiczne.

0x08 graphic
Kwasy nieorganiczne beztlenowe to roztwory wodne odpowiednich wodorków niemetali.

Nazewnictwo:

wzór kwasu

nazwa kwasu

nazwa anionu

H2S

siarkowodorowy

siarczkowy

HF

fluorowodorowy

fluorkowy

HCl

chlorowodorowy

chlorkowy

HBr

bromowodorowy

bromki

HI

jodowodorowy

jodki

Moc kwasów beztlenowych (aby ją porównywać stężenia muszą być identyczne!).

Kwasy nieorganiczne tlenowe:

0x08 graphic
wzór kwasu

nazwa kwasu

nazwa anionu

H2SO4

siarkowy (VI)

siarczanowy (VI)

H2SO3

siarkowy (IV)

siarczanowy (IV)

HNO3

azotowy (V)

azotanowy (V)

HNO2

azotowy (III)

azotanowy (III)

H3PO4

ortofosforowy (V)

ortofosforany (V)

HPO3

metafosforowy (V)

metafosforany (V)

HClO

chlorowy (I)

chlorany (I)

HClO2

chlorowy (III)

chlorany (III)

HClO3

chlorowy (V)

chlorany (V)

HClO4

chlorowy (VII)

chlorany (VII)

HMnO4

manganowy (VII)

manganiany (VII)

H2CrO4

chromowy (VI)

chromiany (VI)

H2Cr2O7

dichromowy (VI)

dichromiany (VI)

0x08 graphic
Kwasy otrzymuje się w wyniku: bezpośredniej syntezy, reakcji tlenku kwasowego z wodą, lub działając mocnym kwasem na sól słabego kwasu.

0x08 graphic
H2 + Cl2 2HCl

0x08 graphic
SO3 + H2O H2SO4

0x08 graphic
Na4SiO4 + 4HCl H4SiO4 + 4NaCl

Dysocjacja. Teorie dysocjacji. Hydronowość.

sole - związek chemiczny powstały w wyniku całkowitego lub częściowego zastąpienia w kwasie atomów wodoru atomami metali. Atomy metalu są zwykle związane z resztą kwasową wiązaniem jonowym.

Metody otrzymywania soli

metal + kwas → sól + wodór

(nie dotyczy metali szlachetnych i półszlachetnych)

tlenek metalu + kwas → sól + woda

zasada + kwas → sól + woda

tlenek metalu + tlenek niemetalu → sól (dotyczy tylko soli kwasów tlenowych)

wodorotlenek metalu + tlenek niemetalu → sól + woda (dotyczy tylko soli kwasów tlenowych)

metal + niemetal → sól (dotyczy tylko soli kwasów beztlenowych)

kwas 1 + sól 1 → sól 2 + kwas 2

sól 1 + sól 2 → sól 3 + sól 4

sól met. słabego + metal aktywny → sól + metal

reakcje jonowe - to reakcje biegnące pomiędzy jonami w roztworach wodnych (szybkość reakcji jest duża)

ogólne zasady reakcji jonowych:

Formy równań reakcji jonowych

„lotne” kwasy

H2S, HCl, (H2CO3) - CO2, SO2

„lotne” zasady

NH3

mocne kwasy

HNO3, H2SO4 w pierwszym etapie dysocjacji, HCl, HBr, HI, HClO4, HMnO4, H2Cr2O7, H2CrO4

mocne zasady

Wodorotlenki 1 i 2 grupy układu okresowego za wyjątkiem amfoterycznego wodorotlenku berylu

Rodzaje reakcji jonowych:

WZORY KWASÓW NAZWY SOLI

HF kwas fluorowodorowy fluorki

HCl kwas chlorowodorowy chlorki

HBr kwas bromowodorowy bromki

HI kwas jodowodorowy jodki

H2S kwas siarkowodorowy siarczki

H2SO4 kwas siarkowy (VI) siarczany (VI)

H2SO3 kwas siarkowy (IV) siarczany (IV)

HNO3 kwas azotowy (V) azotany (V)

HNO2 kwas azotowy (III) azotany (III)

H2CO3 kwas węglowy lub węglowy (IV) węglany

lub węglany(IV)

H3PO4 kwas ortofosforowy (V) ortofosforany (V)

HPO3 kwas metafosforowy (V) metafosforany(V)

H3PO2 kwas fosfinowy fosfiniany

H3PO3 kwas fosfonowy H2PHO3 fosfoniany

kwas hydrydotrioksofosforowy jest kwasem dihydronowym (dwuprotonowym)

HClO kwas chlorowy (I) chlorany (I)

HClO2 kwas chlorowy (III) chlorany (III)

HClO3 kwas chlorowy (V) chlorany (V)

HClO4 kwas chlorowy (VII) chlorany (VIII)

Pozostałe chlorowce tworzą podobne lecz nie wszystkie kwasy

HMnO4 kwas manganowy (VII) manganiany (VII)

H2CrO4 kwas chromowy (VI) chromiany (VI)

H2Cr2O7 kwas dichromowy (VI) dichromiany (VI)

H3AsO3 kwas arsenowy (III) (triooksoarsenowy) arseniany (III)

H3AsO4 kwas arsenowy (V) (tetraoksoasenowy) arseniany (V)

Obliczanie wartościowości (x) pierwiastka E:

dla HnEaOb

(b.II - n.I):a = x
H - jednowartościowy (I)

O - dwuwartościowy (II)

Uzgadnianie wzorów substancji chemicznych
( za wyjątkiem tych w których występuje zjawisko katenacji, czyli tworzenia dodatkowych wiązań pomiędzy tymi samymi atomami reszty kwasowej)

A Y B X

Obliczanie ilości atomów na podstawie wzoru chemicznego

Aa(ByZKk)b

A - a atomów, B - (y * b) atomów, Z - b atomów, K - (k * b) atomów

Iwona K®ól - nauczyciel chemii VIII LO

„Notatki ucznia”

9.

Tlenki metali

Tlenki

Tlenki niemetali

Tlenki zasadowe

Tlenki amfoteryczne

Tlenki kwasowe

Tlenki obojętne

Wodorotlenki

pozostałych

metali

NH3

aminy

H2S

HF

HCl

HBr

HI

słabe

mocne

Moc kwasów tlenowych:

  1. Dla tego samego pierwiastka rośnie ze wzrostem ilości atomów tlenu w cząsteczce kwasu.

  2. Dla różnych kwasów zawierających tyle samo atomów tlenu w jednej cząsteczce, rośnie ze wzrostem elektroujemności niemetalu tworzącego kwas.

  3. Dla kwasów niespełniających powyższych warunków należy porównać stałe dysocjacji.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
reakcje w roztworach wodnych, Studia, I rok, I rok, I semestr, Chemia I
Chemia-egzamin, Studia, I rok, I rok, I semestr, Chemia I
Błona półprzepuszczalna, Studia, I rok, I rok, I semestr, Chemia I
chemia z maila, Studia, I rok, I rok, I semestr, Chemia I
WZORY KWASW, Studia, I rok, I rok, I semestr, Chemia I
wiazania chemiczne, Studia, I rok, I rok, I semestr, Chemia I
wiazania kwantowo, Studia, I rok, I rok, I semestr, Chemia I
dom0, Skrypty, UR - materiały ze studiów, studia, studia, Bastek, Studia, Rok 3, SEMESTR VI, Woiągi
zapotrzebowanie, Skrypty, UR - materiały ze studiów, studia, studia, Bastek, Studia, Rok 4, Semestr
crossgosp, Skrypty, UR - materiały ze studiów, studia, studia, Bastek, Studia, Rok 3, SEMESTR V, Woi
ściana2, Skrypty, UR - materiały ze studiów, studia, studia, Bastek, Studia, Rok 4, Semestr VII, Żel
ściana3, Skrypty, UR - materiały ze studiów, studia, studia, Bastek, Studia, Rok 4, Semestr VII, Żel
dom1, Skrypty, UR - materiały ze studiów, studia, studia, Bastek, Studia, Rok 3, SEMESTR VI, Woiągi
kubaturap, Skrypty, UR - materiały ze studiów, studia, studia, Bastek, Studia, Rok 4, Semestr VII, N
Kolos destylacja z parą wodną, 2 rok, 2 semestr, chemia organiczna ćwiczenia
Cwicz1, Skrypty, UR - materiały ze studiów, studia, studia, Bastek, Studia, Rok 4, Semestr VIII, Bud
S TOWAROZNAWSTWO I 12 13, Studia, I o, rok I, semestr I
programpr, Studia, Rok 2, semestr II, flanz program
koszulka1, Skrypty, UR - materiały ze studiów, studia, studia, Bastek, Studia, Rok 4, Semestr VII, Ż

więcej podobnych podstron