WYKŁAD 1, DNIA 7.10.14
Prawo cywilne- powszechnie uznana i kodyfikowana gałąź prawna, której przedmiotem regulacji są stosunki cywilno-prawne oparte na równorzędności podmiotów
Podział prawa cywilnego:
Działy kodeksowe
Część ogólna prawa cywilnego
Prawo rzeczowe
Prawo zobowiązań
Prawo spadkowe
Działy pozakodeksowe
Prawo rodzinne i opiekuńcze
Prawo autorskie, własności intelektualnej i przemysłowej
Część ogólna prawa cywilnego- zawiera normy, które regulują zagadnienia wspólne dla działów prawa cywilnego, zawiera definicję oraz omówienie najważniejszych instytucji PC, np. pojęcie mienia, czynności prawnych, pełnomocnictwa, przedawnienia, wad ośw.woli, itp.
Prawo rzeczowe- reguluje prawne formy korzystania z rzeczy, w szczególności prawo własności użytkowania wieczystego i ograniczone prawa rzeczowe.
Prawo zobowiązań- normuje stosunki zobowiązaniowe między wierzycielem a dłużnikiem. Stosunki te mogą wynikać zarówno z umownych stosunków prawnych, jak też z czynów niedozwolonych.
Prawo spadkowe- reguluje przejście praw i obowiązków zmarłego na inne podmioty prawa. Wyróżniamy dziedziczenie ustawowe i testamentowe.
Zasady Prawa Cywilnego:
Ochrony osoby ludzkiej
Polega na przyznaniu każdemu człowiekowi zdolności prawnej oraz zapewnieniu gwarancji swobodnego korzystania przez niego z dóbr osobistych.
Równości wszystkich podmiotów wobec prawa
Polega na zapewnieniu równości formalnej (ale nie ekonomicznej) wszystkim podmiotom uczestniczącym w zdarzeniach czynności prawnych niezależnie od płci, pracy, poglądów itp.
Praw podmiotowych
Polega na możliwości korzystania przez osoby fizyczne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej ale posiadające zdolność prawną oraz przez osoby prawne z różnorodnych dóbr do których przysługuje im prawa o ustawowo zagwarantowanej treści.
Autonomii woli stron
Polega na tym, że podmioty prawa cywilnego mogą własną mocą kształtować swoje stosunki prawne poruszając się w granicach wyznaczonych przez przepisy prawne. Odmiana tej zasady jest zasada swobody umów (zasada wolności umów) zgodnie z którą strony decydują czy oraz z kim zawierają umowy oraz według swego uznania ustalają treść umowy.
Ochrony dobrej wiary
Chroni podmioty, które działają w mylnym ale usprawiedliwionym przekonaniu, że posiadają określone uprawnienia.
Jednakowej ochrony każdej własności
Polega na tym, że każdy rodzaj własności niezależnie od tego, czy jest to własność prywatna czy państwowa podlega takim samym zasadom, które zmierzają do jej prawidłowego wykonywania.
Cywilnej odpowiedzialności za długi
Oznacza, że dłużnik odpowiada za swe zobowiązania całym swoim majątkiem a ewentualne ograniczenia mogą wynikać wyłącznie z przepisów prawnych.
Odpowiedzialności za szkodę
Polega na tym, że podmiot, który wyrządził szkodę ze swojej winy a w przypadkach w ustawie przewidzianych także bez winy jest zobowiązany do jej naprawienia.
Pełnej ochrony rodziny
Polega ona na stosowaniu klauzuli generalnej dobra dziecka, która oznacza, że przepisy prawa cywilnego powinny być interpretowane mając na celu przede wszystkim interes małoletniego dziecka oraz rodziny jako podstawowej komórki społecznej.
Dziedziczenia
Oznacza, że majątek osoby zmarłej nie staje się (...)
Cywilnoprawnej ochrony prawa dla dóbr materialnych
Gwarantuje ona ochronę wartościom, które stanowią zdobycze ludzkiego intelektu, chronią w szczególności prawa autorskie, wynalazcze itp.
Jedności prawa cywilnego
Polega na tym, że prawo cywilne posiada instytucje wspólne dla całego systemu prawa cywilnego oraz umożliwia posługiwanie się nimi również dla innych gałęzi prawnych.
Ochrony praw cywilno-prawnych przez niezawisłe sądy
Oznacza, że w przypadku naruszenia naszych praw majątkowych bądź niemajątkowych możemy korzystać z ochrony prawnej poprzez skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego oraz do egzekucji. Natomiast stosowanie tzw. Samopomocy jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy tak stanowi przepis szczególny.
Łagodzenia rygoryzmu przepisów prawnych przez klauzury generalne.
Polega na tym, że przepisy prawa cywilnego stosują instytucje, które poprzez stosowanie pojęć nie dookreślonych uelastyczniają prawo pozwalające dopasować go do konkretnych sytuacji jak też do zmieniającej się rzeczywistości społeczno-gospodarczej oraz do wypełnienia luk prawnych.
Klauzury generalne - są to przepisy prawne które poprzez użycie pojęć niedookreślonych podlegających ocenie organu stosującego prawo ma na celu osiągnięcie elastyczności w stosowaniu prawa. Do najważniejszych klauzuli należą:
Klauzura zasad współżycia społecznego
Klauzura społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa
Klauzura niegodziwości celu świadczenia
WYKŁAD 3, DNIA 21.10.2014
Zasada odpowiedzialności za szkodę polega na tym, że podmiot który wyrządził szkodę ze swojej winy, a w przypadkach ustawowo przewidzianych także bez winy jest zobowiązany do jej naprawienia.
Zasada dziedziczenia oznacza, że majątek osoby zmarłej nie staje się majątkiem niczyim, ale podlega dziedziczeniu w pierwszej kolejności testamentowej i w drugiej kolejności ustawowej.
Podmioty prawa cywilnego
Do podmiotów PC zalicza się osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, ale posiadające zdolność prawną (ułomne osoby prawne).
Osoby fizyczne - prawne określenie każdego człowieka, który występuje jako podmiot w stosunku cywilnoprawnym.
Zdolność prawna - zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków.
Początek zdolności prawnej:
ZASADA -od chwili urodzenia (poza łonem matki, pod warunkiem, że żyje)
WYJĄTEK - warunkowa zdolność nasciturus(poczęte lecz nie narodzone) - od chwili poczęcia, przysługuje dziecku poczętemu, pod warunkiem, że urodzi się żywe.
Koniec zdolności prawnej:
ZASADA - śmierć
WYJĄTEK - orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego.
Akt zgonu - dokument stanowiący dowód śmierci,
Orzeczenie sądowe o stwierdzeniu zgonu wydane po przeprowadzeniu postępowania sądowego o stwierdzeniu zgonu w przypadku, gdy nie sporządzono aktu zgonu w trybie zwykłym a śmierć człowieka jest niewątpliwa.
Uznanie za zmarłego - przesłanki
Zaginięcie osoby fizycznej, czyli sytuacja kiedy nie wiadomo czy człowiek żyje czy zmarł,
Upływ czasu określonego przez ustawodawcę,
Uznanie za zmarłego następuje na podstawie orzeczenia sądowego po przeprowadzeniu postępowania sądowego o uznanie za zmarłego.
Terminy:
10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym zgodnie z wiadomościami osoba fizyczna jeszcze żyła,
5 lat gdy osoba zaginiona w chwili uznania za zmarłego ukończyłaby 70 lat,
nie wcześniej niż po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukończyłby 23 lata,
6 miesięcy od dnia katastrofy, w trakcie podróży powietrznej lub morskiej, w której zaginęła osoba fizyczna,
1 rok w związku z zaginięciem na skutek jakiegoś bezpośredniego niebezpieczeństwa, liczone od dnia w którym niebezpieczeństwo ustało lub wg. Okoliczności powinno było ustać.
Chwila domniemanej śmierci:
Chwila najbardziej prawdopodobna
Pierwszy dzień terminu, z którego upływem uznanie za zmarłego stało się możliwe - w przypadku braku wszelkich danych
Gdy w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego został oznaczony tylko dzień, za chwilę zgonu uznaje się koniec tego dnia.
ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH - zdolność do kształtowania swojej sytuacji prawnej w zakresie praw i obowiązków prawa cywilnego bezpośrednio poprzez własne działania (czynności prawne).
Rodzaje:
Pełna zdolność do czynności prawnych
18 lat > dla wszystkich
16 lat > jeżeli kobieta jest w ciąży + ochajtana (tylko w szczególnych przypadkach, po uz. Zgody od sądu)
Ograniczona:
Małoletni po 13 latach,
Osoby ubezwładnione częściowo,
Osoby z doradcą tymczasowym na czas procesu o ubezwłasnowolnienie.
Brak zdolności:
Małoletni
Osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
Pełna zdolność - można dokonać wszelkich czynności prawnych z zakresu prawa cywilnego.
Ograniczona zdolność, uprawnienia:
Do ważności czynności prawnych, przez które osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego.
Ważność umowy zawartej bez zgody ww zależy od potwierdzenia umowy przez przedstawiciela ustawowego.
Przy jednostronnych czynnościach prawnych do których wymagana jest zgoda przedstawiciela ustawowego zgoda ta musi być wyrażona najpóźniej w chwili dokonania tej czynności.
Brak zgody przedstawiciela ustawowego powoduje nieważność czynności prawnej.
WYKŁAD 4, DNIA 28.10.2014
WYJĄTKI
Osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnych mogą dokonywać samodzielnie nast. Rodzaje czynności:
Czynności prawne, które nie mają charakteru zobowiązującego lub rozporządzającego (czyli czynności zwiększające prawa lub zmniejszające obowiązki).
Umowy powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.
Rozporządzenie swoim zarobkiem.
Czynności prawne dotyczące przedmiotów majątkowych oddanych osobie ogr.w.zd.pr do swobodnego użytku.
Umowa o pracę oraz czynności dot. stosunku pracy
Brak zdolności do czynności prawnych, uprawnienia:
Osoby te dokonują wszelkich czynności prawnych przez przedstawiciela ustawowego.
WYJĄTKI
Umowy powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, pod warunkiem, że nie zostały dokonane z pokrzywdzeniem tej osoby.
UBEZWŁASNOWOLNIENIE
Ubezwłasnowolnić można osobę, która w skutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa i narkomanii
Nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem - UBEZWŁ.CAŁKOWITE
Wymaga pomocy w kierowaniu swoim postępowaniem - UBEZWŁ.CZĘŚCIOWE
UBEZWŁASNOWOLNIENIE CAŁKOWITE - skutki
Ustanowienie opieki i wyznaczenie opiekuna
Utrata zdolności do czynności prawnych
Można je orzec tylko w stosunku do osób >13 lat
WYKŁAD 5, DNIA 04.11.2014
Ułomna osoba prawna - to jednostki organizacyjne stanowiące pewne wyodrębnione i samodzielne struktury posiadające zdolność prawną, w którym jednakże żaden przepis prawny nie przyznaje osobowości prawnej.
Do ułomnych osób prawnych zaliczamy w szczególności handlowe spółki osobowe czyli:
spółka jawna,
komandytowa,
komandytowo-akcyjna,
akcyjna.
Wspólnoty mieszkaniowe
Spółka cywilna nie jest osobowością prawną ani ułomną osobą prawną.
Przedmioty stosunku cywilnoprawnego - zachowanie się podmiotów, a także obiekty materialne i nie materialne, ma które skierowane jest zachowanie się podmiotów.
Rzeczy - przedmioty materialne, które w skutek wyodrębnienia z natury mogą mieć charakter dóbr samoistnych i mogą występować w obrocie, będąc przedmiotem stosunków prawno rzeczowych lub zobowiązaniowych.
Rzeczy:
nieruchomości - części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnie stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności
ruchomości (wszystko co nie jest nieruchomością jest ruchomością)
Rzeczy w obrocie i rzeczy wyłączone z obrotu
Rzeczy w obrocie - przedmioty materialne dopuszczone przez ustawodawcę do cywilnoprawnej wymiany oraz ustanowienia na nich praw.
Rzeczy wyłączone z obrotu - rzeczy, które są ze względów moralnych zostały wyjęte z obrotu i poddane odrębnej regulacji (np. zwłoki). To coś czego nie można sprzedać.
Rzeczy podzielne - w obrocie da się podzielić bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości.
Rzeczy niepodzielne - nie da się podzielić nie zmieniając w sposób istotny lub wartości przedmiotu.
Rzeczy oznaczone co do tożsamości - rzeczy, które są określone przez indywidualne cechy tylko im właściwe (np. obrazy Picassa)
Rzeczy co do gatunku - określone są poprzez cechy rodzajowe przypisane danemu gatunkowi (np. płody rolne).
Części składowe rzeczy - wszystko co nie może być odłączone od rzeczy bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego (związek fizyczny części składowej z rzeczą), lub bez tego elementu rzecz nie mogłaby spełniać przypisanej jej funkcji (związek funkcjonalny części składowej z rzeczą).
Części składowe gruntu:
to co jest na fundamentach
drzewa i inne rośliny
prawa związane z własnością gruntu.
Przedmioty nie stanowiące części składowych:
bez fundamentu
elementy połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku
nieruchomości lokalne stanowiące odrębny od budynku i grunt przedmiot własności
nieruchomości budynkowe, jeżeli na mocy szczególnego przepisu stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności
drzewa i rośliny w sklepie
urządzenia służące do odprowadzania wody, gazu itp. jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa lub zakładu
Skutki wyróżnienia części składowych:
część składowa nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych,
część składowa może być przedmiotem stosunków zobowiązanych,
odłączenie części składowej powoduje przekształcenie takiego przedmiotu w samoistną rzecz.
Przynależność - rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rzeczy (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi.
Elementy charakterystyczne:
rzecz odrębna
ma mieć związek funkcjonalny z rzeczą główną
musimy być właścicielami rzeczy głównej i przynależności
Skutki wyróżnienia przynależności:
Czynność prawna mająca za przedmiot rzecz główną odnosi skutek także względem przynależności, chyba że co innego wynika z treści czynności albo z przepisów szczególnych.
Pożytki - przychody, które uzyskujemy z funkcjonowania rzeczy
Pożytki z rzeczy - dotyczy funkcjonowania określonej rzeczy (pożytki naturalne, pożytki cywilne)
Pożytki z prawa - prawo do czegoś i uzyskiwanie z tego dochodu.
WYKŁAD 6, DNIA 18.11.2014
Zdarzenie cywilnoprawne - każde zdarzenie, które prowadzi do powstania, zmiany lub ustania stosunków cywilnoprawnych.
Czynność prawna - zdarzenie, w skład którego wchodzi co najmniej jedno oświadczenie woli, złożone przez osobę posiadającą zdolność do czynności prawnych, zmierzające do wywołania skutku prawnego w postaci powstania, zmiany lub ustania stosunku cywilnoprawnego (przy czym skutek ten następuje jedynie w przypadku kiedy przewiduje go norma prawna).
Skutki czynności prawnej:
wyrażone w samej czynności prawnej
wynikające z ustawy
wynikające z zasad współżycia społecznego
wynikające z ustalonych zwyczajów.
Nieważność czynności prawnej ma miejsce gdy:
czynność prawna jest sprzeczna z ustawą
ma na celu obejście ustawy, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek w szczególność ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy
jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Nieważność części czynności prawnej - jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.
Oświadczenie woli - podstawowy i konieczny element czynności prawnej. Jest to złożony proces psychofizyczny składający się z:
wewnętrznego aktu woli (element przebiegający w świadomości podmiotu działającego)
uzewnętrznienia aktu woli (zakomunikowanie woli, skierowane do adresata, co do zasady w dowolnej formie przez jakiekolwiek zrozumiałe dla niego zachowanie się osoby składającej oświadczenie woli.
Składanie oświadczenia woli - wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, które wskazują na konieczność zastosowania określonej formy).
Chwila złożenia oświadczenia woli - oświadczenie woli, które ma być złożone w innej osobie jest złożone z chwilą gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią.
Odwołanie oświadczenia woli - odwołanie złożonego oświadczenia woli jest skuteczne, jeśli doszło do adresata jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej.
Złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej - oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią.
Śmierć lub utrata zdolności do czynności prawnej - oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, nie traci mocy w skutek tego, że za nim do tej osoby doszło składający je zmarł lub utracił zdolność do czynności prawnych, chyba że co innego wynika z treści oświadczenia, ustawy lub okoliczności.
Zgoda osoby trzeciej - jeżeli do dokonania czynności prawnej potrzebna jest zgoda osoby trzeciej, osoba ta może wyrazić zgodę:
przed złożeniem oświadczenia przez osoby dokonujące czynności
albo po jego złożeniu.
Zgoda wyrażona po złożeniu oświadczenia ma moc wsteczną od tej daty.
Forma szczególna wyrażenia zgody - jeżeli do ważności czynności prawnej wymagana jest forma szczególna, oświadczenie obejmujące oświadczenie osoby trzeciej powinno być złożone w tej samej formie.
Orzeczenie sądu - prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli zastępuje to oświadczenie.
Interpretacja oświadczenia woli - oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności w których zostało złożone:
zasady współżycia społecznego
ustalone zwyczaje.
W umowach należy raczej badać jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, a niżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.
Klasyfikacja czynności prawnych:
jednostronne, dwustronne i wielostronne,
jednostronnie zobowiązujące i dwustronnie zobowiązujące,
odpłatne i nieodpłatne
konsensualne i realne
przyczynowe i oderwane
zobowiązujące, rozporządzające i o podwójnym skutku zobowiązująco-rozporządzające,
Inter vivos (między żyjącymi) i mortis causa (na wypadek śmierci),
WYKŁAD 7, DNIA 25.11.2014
Forma czynności prawnych - jest to sposób złożenia oświadczenia woli.
Rodzaje form czynności prawnych:
Dorozumiana (poprzez czynności faktyczne)
Ustna
Na piśmie (forma zwykła)
Pisemna z datą pewną
Pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym, z podpisem notarialnie poświadczonym
Elektroniczna.
Skutki nie zachowania formy czynności prawnych - nie zachowanie formy szczególnej zawsze powoduje nieważność czynności prawnej.
Rygory niezachowania czynności prawnej zwykłej:
Dla celów dowodowych (ad probationem)
Dla wywołania określonych skutków prawnych (ad eventum)
Nieważności ( ad solemitatem)
Rygor nieważności zastrzeżony dla czynności prawnej - skutkuje nieważnością bezwzględną czynności prawnej jeżeli nie jest zachowana forma przewidziana w ustawie bądź innym przepisie prawnym.
Ad eventum - niezachowanie formy zastrzeżonej pod rygorem nie powoduje nieważności czynności prawnej a jedynie brak wskazanych w przepisach szczególnych aktów treści danej czynności skutku.
Ad probationem:
ZASADA - niezachowanie formy zastrzeżonej pod tym rygorem powoduje skutki procesowe, które polegają na tym, że w przypadku sporu sądowego nie będzie możliwe wprowadzenie dowodu i zeznań świadków ani dowodu z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności prawnej.
WYJĄTKI - pomimo niezachowania formy pisemnej zastrzeżonej pod rygorem dla celów dowodowych w następujących przypadkach będzie można skorzystać w toku postępowania sądowego z dowodów w postaci zeznań świadków lub wyjaśnień stron:
Gdy obie strony wyrażają na to zgodę
Jeżeli żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą
Jeżeli fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma pochodzącego od dowolnej osoby.
WYKŁAD 8, DNIA 2.12.2014
Umowa - jest to czynność prawna zawierająca co najmniej dwa zgodne oświadczenia woli zmierzające do powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego.
Sposoby zawierania umów - to procedury, w toku których dochodzi do uzgodnienia oświadczeń woli przez strony.
Tryby zawierania umów:
Tryb ofertowy
Przetarg i aukcja
Negocjacje (rokowania).
Pojęcie oferty - oświadczenie złożone przez oferenta drugiej stronie (oblatowi) woli zawarcia umowy, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy.
Okres związania ofertą - może być wskazany przez samego oferenta w ofercie, najczęściej poprzez wskazanie konkretnej daty (na przykład bezpośrednie wskazania związania, wyznaczenie terminu oczekiwania na odpowiedź lub wskazania terminu ważności oferty).
W przypadku, gdy oferent nie oznaczył w ofercie terminu w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie.
Oferta złożona w inny sposób przestaje wiązać upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.
Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie.
Odwołanie oferty - w stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty. Nie można jednak odwołać oferty, jeżeli wynika to z jej treści lub określono w niej termin przyjęcia.
Opóźnienie odpowiedzi - jeżeli oświadczenie o przyjęciu oferty nadeszło z opóźnieniem, lecz z jego treści lub okoliczności wynika, że zostało wysłane w czasie właściwym, umowa dochodzi do skutku, chyba że składający ofertę zawiadomi niezwłocznie drugą stronę iż wskutek opóźnienia odpowiedzi poczytuje umowę za nie zawartą.
Kontroferta - przyjęcie oferty dokonane z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnienia jej treści poczytuje się za nową ofertę.
Odpowiedź na ofertę - w stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień nie zmieniających istotnie treści oferty poczytuję się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią.
Zasady tej nie stosuje się, jeżeli w treści oferty wskazano, że:
Może ona być przyjęta jedynie bez zastrzeżeń, albo
Gdy oferent niezwłocznie sprzeciwił się włączeniu zastrzeżeń do umowy albo
Druga strona w odpowiedzi na ofertę uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na włączenie zastrzeżeń do oferty, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymała.
W przypadku złożenia oferty osobie nie będącej przedsiębiorcą ofertę uważa się za przyjętą, gdy ablat złoży oświadczenie o przyjęciu oferty bez żadnych zastrzeżeń.
W przypadku gdy przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych ofertę zawarcia umowy w ramach swej działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty.
Wykonanie oferty - jeżeli według ustalonego w danych stosunkach zwyczaju lub według treści oferty dojdzie do składającego ofertę oświadczenia drugiej strony o jej przyjęciu nie jest wymagane, w szczególności, jeżeli składający ofertę żąda niezwłocznego wykonania umowy, umowa dochodzi do skutku, skoro druga strona w czasie właściwym przystąpi do jej wykonania. W przeciwnym razie oferta przestaje wiązać.
Chwila zawarcia umowy - poczytuje się za nią w razie wątpliwości chwilę otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu.
W sytuacji, gdy dojdzie do oferenta oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane -jest to chwila przystąpienia przez drugą stronę do wykonania umowy.
Miejsce zawarcia umowy - w razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w miejscu otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia i jej przyjęciu.
W sytuacji gdy dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane albo oferta jest składana w postaci elektronicznej - w miejscu zamieszkania albo w siedzibie składającego ofertę w chwili zawarcia umowy.
WYKŁAD 9, DNIA 9.12.2014
Aukcja - polega na bezpośrednim składaniu i wyborze najkorzystniejszej przez organizatora, a zawarcie umowy w wyniku aukcji następuje z chwilą udzielenia przebicia.
Przetarg - nie wymaga osobistego uczestnictwa oferentów. Organizator przetargu wybiera jedną z wcześniej złożonych ofert, a następnie obowiązany jest niezwłocznie powiadomić na piśmie uczestników przetargu o jego wyniku albo zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru.
Ogłoszenie aukcji lub przetargu należy w nim określić:
Czas
Miejsce
Przedmiot
Warunki aukcji lub przetargu lub wskazać sposób udostępnienia warunków
Ogłoszenie, a także warunki aukcji albo przetargu mogą być zmienione lub odwołane tylko wtedy gdy zastrzeżono to w ich treści.
Organizator aukcji lub przetargu od chwili udostępnienia warunków jest obowiązany postępować zgodnie z postanowieniami ogłoszenia i warunkami aukcji lub przetargu.
Oferent od chwili zgłoszenia oferty zgodnie z ogłoszeniem aukcji albo przetargu jest obowiązany postępować zgodnie z postanowieniami ogłoszenia, a także warunkami aukcji albo przetargu.
Związanie ofertą w aukcji - oferta złożona w toku aukcji przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji (licytant) złożył ofertę korzystniejszą, chyba że w warunkach aukcji zastrzeżono inaczej.
Zawarcie umowy w wyniku aukcji - zawarcie to następuje z chwilą udzielenia przebicia
Jeżeli ważność umowy zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidzianych w ustawie, zarówno organizator aukcji, jak i jej uczestnik, którego oferta została przyjęta, mogą dochodzić zawarcia umowy.
Zamknięcie przetargu - oferta złożona w toku przetargu przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta albo gdy przetarg został zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej.
Organizator jest obowiązany niezwłocznie powiadomić na piśmie uczestników przetargu o jego wyniku albo o zamknięciu bez dokonania wyboru.
Zawarcie umowy w drodze przetargu - do ustalenia chwili zawarcia umowy w drodze przetargu stosuje się przepisy dotyczące przyjęcia oferty, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej.
Wadium - w warunkach aukcji albo przetargu można zastrzec, że przystępujący do aukcji albo przetargu powinien pod rygorem niedopuszczenia do nich płacić organizatorowi określoną sumę albo ustanowić odpowiednie zabezpieczenie jej zapłaty (wadium).
Jeżeli uczestnik aukcji albo przetargu mimo wyboru jego oferty uchyla się od zawarcia umowy, której ważność zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidywanych w ustawie, organizator aukcji albo przetargu może pobrać sumę, zachować albo dochodzić zaspokojenia z przedmiotu zabezpieczenia.
W pozostałych wypadkach zapłacone wadium należy niezwłocznie zwrócić a ustanowione zabezpieczenie wygasa.
Jeżeli organizator aukcji albo przetargu uchyla się od zawarcia umowy, ich uczestnik, którego oferta została wybrana może żądać zapłaty podwójnego wadium albo naprawienia szkody.
Unieważnienie zawartej umowy - organizator oraz uczestnik aukcji albo przetargu może żądać unieważnienia zawartej umowy jeżeli strona tej umowy, inny uczestnik lub osoba działająca w porozumieniu z nimi wpłynęła na wynik aukcji albo przetargu w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami.
W przypadku gdy umowa została zawarta na cudzy rachunek, jej unieważnienia może żądać także ten, na czyj rachunek umowa została zawarta lub dający zlecenie.
Uprawnienie powyższe wygasa z upływem miesiąca od dnia w którym uprawniony dowiedział się o istnieniu przyczyny unieważnienia, nie później jednak, niż z upływem roku od dnia zawarcia umowy.
WYKŁAD 10, DNIA 16.12.2014
Negocjacje (rokowania) - są jednym z ogólnych sposobów zawierania umów i polegają na wzajemnej wymianie propozycji dotyczących treści planowanego stosunku prawnego, przy czym strony nie są związane prawnie aż do momentu uzyskania porozumienia, co do wszystkich postanowień, które były przedmiotem negocjacji.
Zawarcie umowy w drodze negocjacji - jeżeli strony prowadzą negocjacje w celu zawarcia oznaczonej umowy, umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich jej postanowień, które były przedmiotem negocjacji.
Strona, która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowiązana do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy.
Poufność informacji - jeżeli w toku negocjacji strona udostępniła informacje z zastrzeżeniem poufności, druga strona jest obowiązana do nieujawniania i nieprzekazywania ich innym osobom oraz do niewykorzystania tych informacji dla własnych celów, chyba, że strony uzgodniły inaczej.
W razie niewykonania lub nienależytego wykonania powyższych obowiązków, uprawniony może żądać od drugiej strony naprawienia szkody albo wydania uzyskania przez nią korzyści.
Wada oświadczenia woli - polega bądź na nieprawidłowym funkcjonowaniu mechanizmu woli bądź na niezgodności między powzięciem woli a jej przejawem.
Rodzaje wad oświadczenia woli:
Brak świadomości lub swobody
Pozorność
Błąd, w tym kwalifikowane postacie błędu:
Podstęp
Zniekształcenie oświadczenia woli przez posłańca
Groźba
Brak świadomości lub swobody - nieprawidłowość funkcjonowania psychiki podmiotu w chwili podejmowania decyzji lub składania oświadczenia woli, która w konsekwencji prowadzi do całkowitego wyłączenia świadomości lub swobody w składaniu oświadczenia woli.
Przyczyną może być w szczególności choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy albo inne, chociażby nawet przemijające, zaburzenia czynności psychicznych.
Skutkiem jest nieważność bezwzględna oświadczenia woli.
Pozorność - sprzeczność pomiędzy zamiarem wykonania określonego skutku prawnego a przejawem tego zamiaru komunikowanym osobom trzecim. Pozorne oświadczenie woli może być złożone w celu ukrycia innej czynności prawnej lub jej braku.
Skutkiem jest nieważność bezwzględna oświadczenia woli złożonego drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli takie oświadczenie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości (w szczególności prawidłowości formy) tej innej czynności.
Pozorność oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej, dokonanej na podstawie pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działa w złej wierze.
Błąd - mylne wyobrażenie składającego oświadczenie woli o rzeczywistym stanie rzeczy.
Błąd musi dotyczyć treści czynności prawnej oraz być istotny.
Istotność błędu polega na tym, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści.
Skutkiem jest nieważność względna oświadczenia woli, tj. składający oświadczenie woli może uchylić od jego skutków prawnych w ciągu roku od wykrycia błędu.
Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy:
Błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy,
Albo gdy wiedziała ona o błędzie,
Lub mogła z łatwością błąd zauważyć
Ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.
Zniekształcenie oświadczenia woli przez posłańca (kwalifikowana postać błędu) - zniekształcenie oświadczenia woli przez osobę użytą do jego przesłania ma takie same skutki jak błąd przy złożeniu oświadczenia.
Podstęp (kwalifikowana postać błędu) - jeżeli błąd wywołała druga strona podstępnie, uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu może nastąpić także wtedy, gdy:
Błąd nie był istotny,
Błąd nie dotyczył treści czynności prawnej.
Podstęp osoby trzeciej jest jednoznaczny z podstępem strony, jeżeli:
Ta o podstępie wiedziała i nie zawiadomiła o nim drugiej strony,
Albo jeżeli czynność prawna była nieodpłatna.
Groźba - przymus psychiczny prowadzący do wymuszenia określonego oświadczenia woli.
Groźba musi być bezprawna i poważna. Groźba jest poważna wówczas, gdy z okoliczności wynika, że składający oświadczenie woli mógł się obawiać, iż jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe.
Groźba może pochodzić od drugiej strony lub od osoby trzeciej.
Skutkiem jest nieważność względna oświadczenia woli, tj. składający oświadczenie woli może uchylić od jego skutków prawnych w ciągu roku od chwili kiedy stan obawy ustał.
Forma uchylenia się od stosunków prawnych - uchylenie się od stosunków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie.
Uprawnienie do uchylenia się wygasa:
W razie błędu - z upływem roku od jego wykrycia,
W razie groźby - z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał.
12