1. Administracja publiczna.

Administracja publiczna jest to przyjęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego, zaspokajanie zbiorowych i zindywidualizowanych potrzeb obywateli wynikających ze współżycia ludzi w społeczeństwie.

Administracja - zarządzanie zbiorowością ludzką; związane z prawem jako wolą narodu.

Struktury organizacyjne (powołane do celów publicznych):

państwo

- ludzie zatrudnieni w tych strukturach (służba cywilna)

- państwowy zasób kadrowy

- ministrowie, wiceministrowie

- sekretarze i podsekretarze stanu

- Prezes RM

- wojewoda, wice wojewoda

Samorząd - pracownicy samorządowi

Kontrolę nad administracją publiczną sprawują:

1. NIK - Najwyższa Izba Kontroli - sprawuje kontrolę nad adm. Publ.

2. RIO - Regionalna Izba Obrachunkowa

3. Wojewoda i Prezes Rady Ministrów

4. Prokurator

2. Przesłanki rozwoju ingerencji administracji.

- możliwości materialne państwa

- stan organizacyjny państwa

- treść polityki społeczno gospodarczej

POLITYKA ≠ PAŃSTWO

Def. polityki - jest to aprobowany przez organy państwowe i samorządowe system pozaprawnych i postulatywnych wypowiedzi o tym, gdzie, kiedy, i jak korzystać z materialnych i organizacyjnych możliwości państwa i samorządów terytorialnych.

3. Prawo administracyjne - jest to prawo, które normuje administrację publiczną (ustrój, działanie), jest ściśle związane z państwem i z przymiotami państwa. Jest dziedziną prawa publicznego. Prawo administracyjne zawiera element władztwa - Nierównorzędność stron.

4. Cechy stosunku administracyjno - prawnego.

Zakłada nierówność stron i nieautonomiczność podmiotów.

Nierówność stron - jeden z podmiotów ma kompetencje do kształtowania sytuacji prawnej drugiego podmiotu niezależnie od jego woli, może decydować o jego prawach i obowiązkach.

Strukturalna: nie ma określonej struktury podmiotów, generalnie podkreśla się tylko prawa i obowiązki, nie ma zdolności prawnej prawa admin.

Funkcjonalna: brak możliwości swobodnego kształtowania stosunku prawnego (jego treści).

Normy bezwzględnie obowiązujące (ius cogens)

Stosunek administracyjno - prawny zawiera 3 elementy:

• Przedmiotami są tylko te sprawy, które należą do kompetencji organów administracyjnych, których uregulowanie jest dopuszczalne w trybie nakazów i zakazów, np. wydanie koncesji, odbycie służby wojskowej, poddanie się szczepieniom ochronnym.

• Podmiotami są: organy administracji upoważnione do żądania odpowiedniego zachowania się lub świadczenia oraz podmiot (osoba fizyczna lub prawna), do którego skierowany jest nakaz lub zakaz, który żąda określonego zachowania się od organu administracji. Organ administracyjny ma pozycję nadrzędną, bo dysponuje władztwem administracyjnym.

• Treścią stosunku administracyjno - prawnego są uprawnienia i obowiązki polegające na działaniu, znoszeniu lub zaniechaniu. O obowiązkach i uprawnieniach przesądzają przepisy prawa materialnego. Mają one charakter osobisty i nie mogą być przenoszone na inne osoby (wygasają z chwilą śmierci osoby uprawnionej). Wyjątkiem są podatki i roszczenia odszkodowawcze wobec państwa, które mogą przechodzić na następców prawnych.

5. Rodzaje norm w prawie administracyjnym.

• Normy prawa ustrojowego (kto ma kompetencje do działania)

- konstytucja

- ustawa o samorządzie gminy, powiatu, województwa

• Normy prawa materialnego (mówią nam o materii, znajdują się w ustawach)

• Normy prawa procesowego (są rozsiane po wielu aktach prawych)

- Kodeks Postępowania Administracyjnego ( I instancja)

- Ustawa o Postępowaniu przed Sądami Administracyjnymi ( II instancja)

- Ustawa o postępowaniu egzekucji administracyjnej w postępowaniu administracyjnym.

6. System prawa administracyjnego (budowa).

Prawo ustrojowe - reguluje sposób tworzenia i powoływania organów administracyjnych, ich strukturę i wzajemne relacje. Dotyczy wyłącznie podmiotów administracyjnych.

Prawo materialne - określa kompetencje organów administracji publiczne, sposób funkcjonowania, zadania

Prawo formalne (procesowe) - reguluje obowiązki i uprawnienia uczestników postępowania administracyjnego

Prawo zewnętrzne - reguluje kwestie stosunku pomiędzy organem administracji a jednostką

Prawo wewnętrzne - dotyczy wzajemnych relacji pomiędzy organami administracji publicznej

7. Dobro wspólne jako podstawa norm prawa publicznego.

Art. 1 Konstytucji - Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli. Wynika z tej normy nakaz dla podmiotów tworzących i stosujących prawo uwzględniania w działaniu dobra wspólnego i dobra poszczególnych osób.

8. Polityka prawa administracyjnego. Leon Petrażycki

Polityka prawa administracyjnego polega na wpływaniu poprzez prawo na zachowania ludzkie w konkretnym zaplanowanym przez ustawodawcę celu. Jednym z zadań polityki prawa jest przewidywanie skutków legislacji. Musi się to wyrażać w przemyślanym ustanawianiu norm.

9. Administracja wobec praw człowieka.

Konstytucja określa granice ingerencji administracji publicznej poprzez regulację dotycząca wolności, praw człowieka i obywatela

10. Publiczne prawo podmiotowe.

prawa podmiotowe - prawa, których dochodzić można na drodze sądowej, i które są podstawą dla roszczenia procesowego.
Publiczne prawa podmiotowe - oznaczają taką sytuację prawną obywatela (jednostki zbiorowej), w obrębie której obywatel ten opierając się na chroniących jego interesy prawne normach prawnych może skutecznie żądać czegoś od państwa lub może w sposób niekwestionowany przez państwo coś zdziałać.

11. Prawo administracyjne a terror administracyjny.

Terror administracyjny - nierówność stron stosunku administracyjnego, nierównorzędność podmiotów, poparte działaniem terrorystycznym. Przejawia się w: złej decyzji urzędnika, niepublikowaniu prawa, niezrozumiałe formułowanie prawa, prawo niemożliwe do zrealizowania

12. Konstytucyjne zasady prawa administracyjnego.

Preambuła - zasada pomocniczości

Art. 7 - zasada praworządności i legalności

Art. 15 ust. 1- zasada decentralizacji

Art. 20 - zasada swobody działalności gospodarczej (Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej)

Art. 61 - zasada informowania obywateli o działaniach administracji publicznej

Art. 1 - zasada dobra wspólnego, ostatecznym celem prawa jest dobro wspólne i dobro poszczególnych ludzi. Państwo musi uwzględniać tę rzeczywistość kreując normy prawne realizujące ten cel oraz dokonując w tym celu wykładni prawa poprzez swoje organy.

Art.2 - zasada demokratycznego państwa prawnego, zasada sprawiedliwości społecznej (sprawiedliwość - wynik wartościowania zachowania ludzkiego) - definicja sprawiedliwości w g Arystoteles: SPRAWIEDLIWOŚĆ (to proporcjonalność i równość)

- wyrównawcza - obywatel - obywatel

- rozdzielcza - państwo - obywatel

Art. 21 - zasada ochrony własności (wywłaszczenie - na cel publiczny, za odpowiednim odszkodowaniem)

Art.32 ust. 1. - zasada równości wobec prawa

Art. 30 - zasada ochrony godności człowieka, zakaz dyskryminacji

• Art. 7 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka

Wszyscy są równi wobec prawa i mają prawo bez jakiejkolwiek różnicy do jednakowej ochrony prawnej. Wszyscy mają prawo do jednakowej ochrony przed jakąkolwiek dyskryminacją będącą pogwałceniem niniejszej deklaracji.

• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych art. 26

Wszyscy są równi wobec prawa i są uprawnieni bez żadnej dyskryminacji do jednakowej ochrony prawnej. Jakakolwiek dyskryminacja w tym zakresie powinna być ustawowo zakazana oraz powinna być zagwarantowana przez ustawę, równa i skuteczna ochrona przed dyskryminacją

Art. 65. ust. 1 - zasada wolności wyboru zawodu

Art. 54 - zasada wolności słowa, zakresu cenzury

Art. 68 ust. 2 - zasada równego dostępu do świadczeń zdrowotnych

Art. 77 - zasada wynagrodzenia za doznane szkody

Art. 78 - zasada przynajmniej dwuinstancyjnego postępowania

Art. 153 - zasada zawodowego korpusu służby cywilnej

13. Zasada demokratycznego państwa prawnego Art. 2 Konstytucji: RP jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Zasada ta ma fundamentalne znacznie dla całego prawa, a jej podstawowe założenie to prymat prawa oraz poszanowanie praw i wolności obywateli. Dla administracji oznacza to obowiązek działania na podstawie i w granicach prawa wykazującego określone wartości. Oznacza to także obowiązek reprezentowania przez organy praw i wolności jednostek, a gwarancją tej zasady jest sądowa kontrola administracji.

14. Zasada praworządności i legalności
    Art. 7 Konstytucji: Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

- Zasada praworządności - każde działanie mieści się w granicach prawa, tzn. jest niesprzeczne z jakimkolwiek elementem porządku prawnego

- Zasada legalności - każde działanie musi mieć swoją podstawę prawną, powinno być ono oparte na podstawie ustawowej upoważniającej do podjęcia działań w określonej formie i określonych warunkach.

Powinno się zawsze realizować powyższe zasady: w procesie stanowienia i stosowanie prawa.

15. Zasada pomocniczości.

Zasada pomocniczości - wolność i swoboda w działaniu. W ramach administracji publicznej zwana zasadą subsydiarności wprowadza domniemanie kompetencji niższego szczebla administracji. Zasada ta zawiera się w preambule konstytucji oraz w rozdziale VII ( art. 163 ust. 3 - Gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego; Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina). Zasada ta pomaga w efektywnym podziale środków pieniężnych.

Pierwsze wzmianki pojawiły się już w Biblii. Zasada ta charakteryzuje się dwoma aspektami : negatywnym i pozytywnym (świadczenie pomocy tam gdzie jest ona potrzebna, jednak nie w charakterze permanentnym). Pomoc polega na tym, by po jej udzieleniu człowiek mógł działać samodzielnie.

Zasada pomocniczości:

- dla gmin (art.6) - do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów

- dla powiatu (art. 4. ust. 1) - powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponad gminnym - zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gminy.

- dla województwa (art. 4. ust. 1) zakres działania samorządu województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy

• Decentralizacja - jest to przesunięcie ciężaru administrowania na organy niższych szczebli (dekoncentracja) połączone z wyposażeniem tych organów w samodzielność i względną niezależność. Przez decentralizację rozumie się taki system organizacji administracji, w którym organy niższe nie są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia. Prowadzi to do samodzielnego, wolnego w określonym zakresie od ingerencji organów wyższych, wykonywania administracji. Decentralizacja nie oznacza pełnej niezależności. Z systemem administracji zdecentralizowanej wiąże się instytucja nadzoru. Organy administracji zdecentralizowanej poddane są nadzorowi.

• Zasada sprawiedliwości społecznej

Zasada sprawiedliwości społecznej wyraża się w przepisach prawa gwarantujących równość wszystkich obywateli, ochronę słabszych ekonomicznie jednostek i grup ludności, funkcjonowaniu odpowiednich zabezpieczeń społecznych i istnieniu rozmaitych wspólnot samorządowych.

Arystoteles odróżnił sprawiedliwość wyrównawczą (komutatywną) i rozdzielczą (dystrybutywną). Sprawiedliwość wyrównawcza wymaga, by zakup towaru był za cenę nie niższą niż koszty wytworzenia tego produktu, zaś sprawiedliwość rozdzielcza zakłada, że każdy kto uczestniczył w produkcji tego towaru musi dostać jakąś część zysku, która jest proporcjonalna do jego wkładu pracy.

18. Zasada swobody działalności gospodarczej

Wolność prowadzenia działalności gospodarczej jest jednym z fundamentów ustroju gospodarczego RP. Stan wolności gospodarczej jest stanem naturalnym, jakiekolwiek ograniczenia stanowią wyjątek i mogą być wprowadzane jedynie z uwagi na ważny interes publiczny i tylko w drodze ustawy. Zasada wolności gospodarczej mieści w sobie następujące uprawnienia:

- swobodę podejmowania decyzji o rozpoczęciu działalności gospodarczej,

- swobodę sposobu prowadzenia działalności gospodarczej,

- swobodę wyboru formy organizacyjno-prawnej.

Wolność gospodarcza nie jest prawem absolutnym, może być reglamentowana przez państwo. Ograniczenia takie najczęściej polegają na wprowadzeniu obowiązku uzyskania koncesji, zezwoleń, licencji, wprowadzeniu monopolu państwa na prowadzenie określonej działalności itp. (art. 20 K, art. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).

19. Decentralizacja a dekoncentracja

Przy dekoncentracji punkt ciężkości administrowania leży w organach terenowych, które wykonują przeważającą większość zadań administracji. W przypadku dekoncentracji następuje przekazanie właściwości do załatwienia spraw administracyjnych w dół, organom niższym, przy zachowaniu przez organy centralne prawa udzielania wytycznych, poleceń, rozkazów. Dekoncentracja nie przesądza o niezależności czy samodzielności organów administracji zdekoncentrowanej

• Decentralizacja - jest to przesunięcie ciężaru administrowania na organy niższych szczebli (dekoncentracja) połączone z wyposażeniem tych organów w samodzielność i względną niezależność. Przez decentralizację rozumie się taki system organizacji administracji, w którym organy niższe nie są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia. Prowadzi to do samodzielnego, wolnego w określonym zakresie od ingerencji organów wyższych, wykonywania administracji. Decentralizacja nie oznacza pełnej niezależności. Z systemem administracji zdecentralizowanej wiąże się instytucja nadzoru. Organy administracji zdecentralizowanej poddane są nadzorowi.

20 . Źródła prawa administracyjnego.

• W znaczeniu materialnym - wszystko co pośrednio lub bezpośrednio wpływa na treść prawa (stosunki społeczne, gospodarcze, panująca ideologia, zwyczaje).

• W znaczeniu formalnym - akt kompetentnego organu państwowego wydany w odpowiedniej formie i trybie.

Ze względu na pozycję organu stanowiącego prawo wyróżniamy:

a) Źródła prawa stanowione przez centralne organy państwa - tj. organy władzy ustawodawczej (Sejm i Senat) oraz wykonawczej - Prezydent RP, RM, ministrowie;

b) Źródła prawa stanowione przez organy terenowe - tj. rządowe organy administracji ogólnej oraz organy samorządu terytorialnego.

Ze względu na zakres obowiązywania:

• Źródła prawa powszechnie obowiązującego (Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia). Do źródeł prawa powszechnie obowiązującego zaliczyć trzeba akty zawierające generalne i abstrakcyjne normy, które tworzą, zmieniają lub uchylają prawa i obowiązki obywateli i osób prawnych.

• Źródła prawa wewnętrznego (uchwały RM oraz zarządzenia Prezesa RM i ministrów). Źródła prawa wewnętrznego regulują stosunki wewnątrz aparatu administracji publicznej.

Hierarchia źródeł prawa:

• Konstytucja - jest najwyższym prawem RP, a jej przepisy stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej. Konstytucja jako źródło prawa powszechnie obowiązującego wiąże wszystkie organy władzy publicznej i wszystkich obywateli, a więc również organy administracji publicznej oraz inne podmioty administracji. Normy Konstytucji mają nadrzędne znaczenie zarówno dla kształtowania ustroju administracji publicznej, jak i działalności administracji, podstaw prawnych jej funkcjonowania oraz kontroli jej działań.

Istotne znaczenie dla prawa adm. mają przepisy Konstytucji RP zawarte w rozdziałach:

Ustrój państwa, Wolność, prawa i obowiązki człowieka i obywatela, Źródła prawa, Rada Ministrów i administracja rządowa, Samorząd terytorialny oraz Organy ochrony państwowej i ochrony prawa.

Konstytucja stanowi, że RP jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Konstytucja określa kompetencje Prezydenta RP, RM, Prezesa RM oraz ustala pozycję ministrów i innych członków rządu, wojewodów i samorządu terytorialnego. Konstytucja stanowi, iż podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina, a inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego i regionalnego określa ustawa.

• Ustawy - Administracja publiczna może legalnie działać, gdy działanie jej znajduje podstawy i w obowiązujących ustawach. Dla administracji wynikają dwie ważne zasady: zasada nadrzędności ustaw w systemie prawa, zgodnie z którą wszystkie inne źródła prawa muszą być zgodne z ustawami oraz materialnie powinny służyć ich wykonywaniu oraz zasada wyłączności ustaw (wyłącznej materii ustawowej), zgodnie z którą najważniejsze dla funkcjonowania państwa i jego organów oraz dla życia obywateli sprawy powinny być rozstrzygane w drodze ustawowej.

• Ratyfikowane umowy międzynarodowe - zaliczane są do źródeł prawa powszechnie obowiązującego, a po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP stanowią część krajowego (wewnętrznego) porządku prawnego i są bezpośrednio stosowane, chyba że ich stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. Ratyfikacja umów należy do Prezydenta RP. Niektóre umowy wymagają zgody wyrażonej w ustawie, np. umowy międzynarodowe dotyczące pokoju, sojuszy układów politycznych i wojskowych, wolności, prawa lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji, członkostwa RP w organizacji międzynarodowej, znacznego obciążenia finansowego państwa. Umowa ratyfikowana za zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. Istnieją również umowy zatwierdzane przez RM i umowy resortowe, które nie wymagają ratyfikacji.

• Rozporządzenia - Rozporządzenia są aktami normatywnymi wydawanymi na podstawie upoważnień ustawowych przez organy władzy wykonawczej. Rozporządzenie jest źródłem prawa oraz formą działania administracji. Upoważnienie dla władzy wykonawczej ma na celu, odciążenie ustawodawcy parlamentarnego. Rozporządzenie nie może zastępować ustawy, lecz ją odciążać od szczegółów technicznych, uregulowań zmiennych w czasie. Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie, są to: Prezydent, RM, Prezes RM, ministrowie kierujący działami administracji rządowej, KRRiT, przewodniczący Komitetów: Badań Naukowych i Integracji Europejskiej, wojewodowie. Rozporządzenia są wydawane na podstawie upoważnienia szczegółowego zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Organ upoważniony do wydawania rozporządzeń nie może przekazać swoich kompetencji innemu organowi. Wyróżniamy upoważnienia obligatoryjne i fakultatywne do wydawania rozporządzeń. Upoważnienia obligatoryjne stosuje się, gdy organ upoważniony ma być zobowiązany do wydania - bez rozporządzenia nie byłoby możliwe wykonanie ustawy. Upoważnienie fakultatywne można zastosować gdy podmiotowi upoważnionemu zapewnia się swobodę korzystania z upoważnienia do wydawania rozporządzeń.

- Konstytucja przewiduje wydawanie rozporządzeń z mocą ustawy tylko w stanie nadzwyczajnym, tj. w czasie stanu wojennego. Jeżeli Sejm nie może zebrać się na posiedzenie, Prezydent RP, na wniosek RM, wydaje rozporządzenie z mocą ustawy. Może ono dotyczyć zasad działania organów władzy publicznej, ograniczenia wolności, praw człowieka i obywatela oraz podstaw, zakresu i trybu wyrównywania strat majątkowych wynikających z tych ograniczeń. Ograniczenia te muszą odpowiadać stopniowi zagrożenia. Rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez Prezydenta RP podlegają zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu. Rozporządzenia te mają charakter powszechnie obowiązującego prawa.

• Uchwały - Należą do aktów normatywnych mających charakter wewnętrzny i obowiązujący tylko jednostki organizacyjne podlegające organowi wydającemu dany akt prawny. Ze względu na ich wewnętrzny charakter nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych i innych podmiotów. Wydawane są one przez organy kolegialne, gdyż tylko one mogą je wydawać. Uchwałami organów centralnych są uchwały RM i są one ogłaszane w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”.

• Zarządzenia - są wydawane zarówno przez centralne konstytucyjne organy państwa, jak i inne organy państwowe nie wymienione w Konstytucji. Mogą regulować tylko stosunki między organami a podległymi im jednostkami oraz stosunki między przełożonymi a podwładnymi, pod warunkiem, że nie naruszają przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Zarządzenia wydają organy monokratyczne, tj. Prezydent RP, Prezes Rady Ministrów, (zarządzenia mogą mieć charakter aktów normatywnych bądź aktów indywidualnych), Ministrowie kierujący działem administracji rządowej i przewodniczący komitetów (ich sytuacja jest podobna do sytuacji Prezesa Rady Ministrów, różnica polega jednak na tym, że Prezes Rady Ministrów ma prawo zgłosić wniosek do rady Ministrów o uchylenie zarządzenia ministra bądź odpowiednio przewodniczącego komitetu), Prezes NBP wydaje zarządzenia. Zarządzenie nie może pozostawać w sprzeczności z aktem wyższego stopnia, na podstawie którego zostało wydane, ale również z innymi aktami wyższego stopnia.

22. Zakres obowiązywania uchwałą rady ministrów i zarządzeń Prezesa RM

• Uchwały - Należą do aktów normatywnych mających charakter wewnętrzny i obowiązujący tylko jednostki organizacyjne podlegające organowi wydającemu dany akt prawny. Ze względu na ich wewnętrzny charakter nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych i innych podmiotów. Wydawane są one przez organy kolegialne, gdyż tylko one mogą je wydawać. Uchwałami organów centralnych są uchwały RM i są one ogłaszane w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”.

• Zarządzenia - są wydawane zarówno przez centralne konstytucyjne organy państwa, jak i inne organy państwowe nie wymienione w Konstytucji. Mogą regulować tylko stosunki między organami a podległymi im jednostkami oraz stosunki między przełożonymi a podwładnymi, pod warunkiem, że nie naruszają przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Zarządzenia wydają organy monokratyczne, tj. Prezydent RP, Prezes Rady Ministrów, (zarządzenia mogą mieć charakter aktów normatywnych bądź aktów indywidualnych), Ministrowie kierujący działem administracji rządowej i przewodniczący komitetów (ich sytuacja jest podobna do sytuacji Prezesa Rady Ministrów, różnica polega jednak na tym, że Prezes Rady Ministrów ma prawo zgłosić wniosek do rady Ministrów o uchylenie zarządzenia ministra bądź odpowiednio przewodniczącego komitetu), Prezes NBP wydaje zarządzenia. Zarządzenie nie może pozostawać w sprzeczności z aktem wyższego stopnia, na podstawie którego zostało wydane, ale również z innymi aktami wyższego stopnia.

23. Prawo miejscowe

Aktami prawa miejscowego nazywamy przepisy prawne obowiązujące na oznaczonej części terytorium państwa, a nie na całym jego obszarze i tylko wówczas, gdy wydawane są przez organy samorządu terytorialnego lub terenowe organy administracji rządowej. Akty prawa miejscowego są aktami powszechnie obowiązującymi, czyli dotyczą wszystkich mieszkańców oraz podmiotów znajdujących się pod działaniem organów stanowiących takie normy prawne. Konstytucja zalicza akty prawa miejscowego do źródeł prawa powszechnie obowiązującego na obszarze działania organów, które je ustanowiły. Do wydawania takich aktów niezbędne jest upoważnienie ustawowe, a sposób ich ogłaszania jest ściśle określony. Najważniejszą cechą odróżniającą przepisy prawa miejscowego od przepisów powszechnie obowiązujących jest lokalny charakter miejsca obowiązywania tych norm, gdyż nie obowiązują one poza obszarem na jakim zostały określone, w zależności od zasięgu mogą obejmować województwo, powiat lub gminę.

Podmiotami upoważnionymi do stanowienia prawa miejscowego są: Sejmik Województwa, Rada Powiatu, Rada Gminy, Wojewoda, dyrektorzy urzędów morskich, okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego.

Nadzór nad aktami prawa miejscowego, stanowionymi przez wojewodę oraz organy rządowej administracji niezespolonej sprawuje Prezes RM. Prezes RM uchyla, w trybie nadzoru, akty prawa miejscowego jeżeli są one niezgodne z ustawami lub aktami wydanymi w celu ich wykonania (z rozporządzeniami).

Statuty jednostek samorządu terytorialnego. Statuty województwa, powiatu i gminy należą do aktów prawa miejscowego stanowionego przez organy tych jednostek. W drodze regulacji statutowej mogą regulować wszystkie zagadnienia ustrojowe danej jednostki nie uregulowane w odrębnej ustawie. Stanowienie statutów przez jednostki samorządu terytorialnego jest przeniesieniem uprawnień państwowych do stanowienia prawa na wspólnotę samorządową i jest to nadanie tzw. autonomii statutowej.

Statut województwa - określa ustrój województwa jako jednostki samorządu terytorialnego i wymaga uzgodnienia z Prezesem RM, publikowany jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz w Dz.U. „Monitor Polski”. Statut powinien regulować sprawy zasadnicze dla ustroju województwa.

Statut powiatu - określa ustrój powiatu oraz zagadnienia takie jak organizacja wewnętrzna, tryb pracy rad i komisji powołanych przez Radę Powiatu oraz Zarząd Powiatu i zasady tworzenia klubów radnych. Jest najważniejszym aktem prawa miejscowego stanowionym przez Radę Powiatu.

Statut gminy - określa ustrój gminy, organizację i tryb pracy rady i jej organów, jak również zasady tworzenia jednostek pomocniczych gminy. Uchwalanie statutu gminy należy do wyłącznej kompetencji Rady Gminy.

Akty stanowione przez sejmik województwa, wojewodę i organy administracji niezespolonej, a także przez Radę Powiatu i Gminy podlegają ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym, który jest wydawany przez wojewodę. Dzień wydania Dziennika Urzędowego Województwa jest dniem ogłoszenia aktu prawa miejscowego. Akty prawa miejscowego wchodzą w życie po upływie 14 dni od ich ogłoszenia, jeżeli nie stanowią inaczej.

24. Zwyczaj administracyjny.

Zwyczaj administracyjny:

1. pozaprawny nawyk postępowania przestrzegany w konkretnej jednostce organu administracji publicznej;

2. zwyczaj dotyczy albo powtarzalnych czynności albo powtarzalnych interpretacji;

3. nośnikiem zwyczaju są ludzie, jednak nie każdy obywatel zna dany zwyczaj, stąd zwyczaj nie jest źródłem prawa;

4. zwyczaj związany jest ze strukturą, nie jest trwały, zależy on od rodzaju spraw;

5. zwyczaj jest do zaakceptowania, gdy usprawnia pracę urzędu, nie zrzuca na obywatel czynności urzędu i nie narusza jego praw obywatelskich.

Struktura

- formalna

- nieformalna - tworzy się kiedy nacisk struktur przekroczy swoje granice. Ich rozmiary zależą od siły powiązań między członkami struktury. Im silniejsza wieź, tym większe zróżnicowanie pomiędzy osobami będącymi i nie będącymi członkami grupy.

25. Art. 7 Konstytucji a uznanie administracyjne

Uznanie administracyjne - polega na tym, iż ustawodawca planuje organowi administracji publicznej pewną sferę działań w których celowe jest pozostawienie wyboru postępowania. Musi uwzględniać zasady konstytucyjne. Jest to instytucja bardzo potrzebna.

Art. 7 „działają w granicach i na podstawie prawa”

Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie tak, aby pogłębić zaufanie obywateli do państwa oraz pogłębiać świadomość i kulturę prawną obywatela.

26. Definicja kompetencji

Kompetencja łączy prawo z prawną formą działania administracji. Jej istnienie jest warunkiem stosowania prawa. Jej istota wiąże się z możliwością i upoważnieniem do działania.

Kompetencja - jest do zdolność organu administrującego do skonkretyzowanego aktualizowania potencjalnego sformułowanego przez prawo obowiązku działania.

Można ją rozumieć w kontekście relacji poziomej (analiza sytuacji prawnej organów nie podporządkowanych hierarchicznie, spór o kompetencje); relacji pionowej (relacja pomiędzy organem administracji publicznej a organami podporządkowanymi, kontrola)

Kompetencja = właściwości.

27. Trójpodział władz.

Według założeń Monteskiusza władza dzieli się na:

• Ustawodawczą - stanowioną przez parlament, który za pomocą uchwał tworzy prawo.

• Wykonawczą - będącą w rękach króla lub rządu, który wprowadza prawo w życie.

• Sądowniczą - sprawowaną przez sądy i trybunały, wydające wyroki na podstawie obowiązującego prawa.

Wszystkie trzy rodzaje władzy powinny być równorzędne, niezależne od siebie i jednocześnie nawzajem się kontrolować.

W Polsce trójpodział władz został wprowadzony w konstytucji 3 maja 1791 r., choć konstytucja z 1935 r. zniosła trójpodział władz. Zasada ta została jednoznacznie wyrażona w Małej Konstytucji w 1992 r. W 1997 r. zasadę tę wyrażono w art. 10 konstytucji: Ustrój RP opiera się na podziale i równowadze 3 władz:

- ustawodawczej - Sejm i Senat

- wykonawczej - Prezydent i Rząd

- sądowniczej - Sądy i Trybunały

28. Struktura władzy wykonawczej.

Władza wykonawcza spoczywa w rękach Prezydenta i Rady Ministrów.

• Rada Ministrów - prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną państwa. Skład Rady Ministrów proponuje premier przy współdziałaniu prezydenta i sejmu. Rząd ma prawo inicjatywy ustawodawczej, zapewnia też wykonanie ustaw, a na podstawie udzielonych upoważnień może wydawać rozporządzenia. Rząd sporządza projekt budżetu państwa oraz zapewnienie jego wykonania. RM kieruje, koordynuje i kontroluje pracą wszystkich organów administracji rządowej. Rząd sprawuje ogólne kierownictwo nad polityką zagraniczną państwa. RM za swoje działania ponoszą odpowiedzialność przed Sejmem, a ministrowie i premier przed Trybunałem Stanu. Premiera nie można usunąć z Rządu, jak tylko usuwając cały Rząd. Nie ma votum nieufności wobec premiera, trzeba zgłosić votum nieufności wobec całego Rządu, musi to być konstruktywne votum. Premier zapewnia wykonanie polityki Rządu i określa sposoby tego wykonania. Premier koordynuje i kontroluje pracę ministrów. Premier jest zwierzchnikiem ministrów. Rząd prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną państwa. Zapewnia wykonanie ustaw oraz chroni interesy Skarbu Państwa.

• Prezydent - najwyższy przedstawiciel RP w stosunkach wewnętrznych i międzynarodowych. Czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży bezpieczeństwa i suwerenności państwa. Ma inicjatywę ustawodawczą oraz wydaje rozporządzenia i zarządzenia (niektóre wymagają kontrasygnaty premiera), może skrócić kadencję sejmu, odmówić podpisania ustawy (veto). Jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych. W czasie pokoju sprawuje zwierzchnictwo nad wojskiem za pośrednictwem ministra obrony narodowej, a na czas wojny mianuje naczelnego dowódcę sił zbrojnych (na wniosek premiera). Jako reprezentant państwa na zewnątrz ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli w innych krajach i organizacjach międzynarodowych. Wybierany jest na 5 lat w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych. Może sprawować władzę maksymalnie przez 2 kadencje. Jest odpowiedzialny tylko przed Trybunałem Stanu.

• Wojewoda - jest organem reprezentującym rząd w województwie i realizującym przede wszystkim zadania administracji rządowej. Wojewodowie są powoływani przez Premiera, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Zastępcy wojewodów są powoływani i odwoływani przez premiera, na wniosek wojewodów.

29. Organy administracji publicznej.

Organ - człowiek lub grupa ludzi znajdujących się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego powołany w celu realizacji norm prawa administracyjnego w sposób i ze skutkami właściwymi temu prawu, działający w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji

Organy są:

-wyodrębnione organizacyjnie;

-działają w imieniu i na rachunek danej jednostki;

-korzystają ze środków władczych;

-działają w zakresie przysługujących im kompetencji.

Organy podległe są ustawom.

Urząd- jest to zorganizowany zespół pracowników państwowych lub samorządowych (kolektyw), przydzielony do pomocy organowi administracji i powołany do merytorycznej i technicznej obsługi tego organu.

Wyróżniamy organy kolegialne i monokratyczne.

Warunki, jakie powinien spełniać organ administracji rządowej:

• stanowi wyodrębnioną część aparatu administracji rządowej;

• działa w imieniu i na rachunek państwa;

• uprawniony jest do korzystania ze środków władczych;

• działa w zakresie przyznanych mu kompetencji (zakres działania, zadania, uprawnienia i obowiązki)

Jednostki samorządu terytorialnego realizują zadania administracji publicznej przez swoje organy z wyjątkiem rozstrzygnięć podejmowanych w głosowaniu powszechnym (poprzez wybory i referendum). Organy tych jednostek są: wyodrębnione organizacyjnie, działają w imieniu i na rachunek danej jednostki samorządu, korzystają ze środków władczych, działają w zakresie przysługujących im kompetencji.

Podział organów administracji publicznej:

a) Organy naczelne i inne organy administracji - Do naczelnych organów administracji rządowej zaliczyć należy Radę Ministrów, Prezesa RM, ministrów oraz przewodniczący komitetów określonych w ustawach. Konstytucja nie wyróżnia naczelnych organów administracji rządowej. Chociaż Prezydent jest organem o podstawowym znaczeniu dla państwa, a nie tylko dla administracji, to jednak można go zaliczyć do naczelnych organów administracji ze względu na sprawowanie władzy wykonawczej oraz zakres jego kompetencji ze sfery administracji. Pozostałych, a więc innych organów administracji, zarówno centralnej, jak i terenowej, nie zalicza się do organów naczelnych.

Funkcje centralnych organów administracji spełniają: Prezydent RP, RM, Prezes RM, ministrowie, Komitet Badań Naukowych, Komitet Integracji Europejskiej, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji oraz liczne organy administracji centralnej nie będące organami naczelnymi.

Komitet Integracji Europejskiej - przedstawia RM założenia programów dostosowawczych oraz integracyjnych z Unią Europejską, projekty aktów prawnych dotyczących działań dostosowawczych i integracyjnych oraz rozstrzygnięć w zakresie przeznaczenia środków pochodzących z pomocy zagranicznej. W skład Komitetu wchodzą Przewodniczący, Sekretarz i członkowie. Przewodniczący komitetu wchodzi w skład RM. Członkami Komitetu są ministrowie kierujący 8 resortami. Istnieje możliwość, aby funkcje Przewodniczącego Komitetu pełnił Prezes RM. Przewodniczący Komitetu kieruje jego pracą i reprezentuje Komitet na zewnątrz. W celu wykonania ustaw i na podstawie udzielonych w nich upoważnień Przewodniczący Komitetu wydaje rozporządzenia. Komitet wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu Komitetu, którym kieruje przewodniczący, a gdy Przewodniczącym Komitetu jest Prezes RM, to urzędem Komitetu kieruje sekretarz Komitetu. Komitet wydaje Dziennik Urzędowy Komitetu Integracji Europejskiej.

Komitet Badań Naukowych - jest naczelnym organem administracji rządowej. Jest to kolegialny organ administracji do spraw polityki naukowej i naukowo-technicznej państwa. Do najważniejszych zadań tego Komitetu należy opracowywanie i przedstawianie RM projektów założeń polityki naukowej i naukowo-technicznej państwa, określenie kierunków badań naukowych i prac rozwojowych szczególnie ważnych dla postępu cywilizacyjnego, nauki, techniki, gospodarki narodowej, zdrowia, społeczeństwa, kultury oraz obronności i bezpieczeństwa państwa, z uwzględnieniem zrównoważonego rozwoju, opracowywanie wniosków dotyczących zawierania i kontynuacji umów międzynarodowych w zakresie współpracy naukowej i naukowo-technicznej, dokonywanie podziałów środków finansowych pomiędzy jednostki naukowe. W skład Komitetu wchodzą Przewodniczący, dwóch zastępców Przewodniczącego, Sekretarz Komitetu i członkowie. Przewodniczącym Komitetu jest minister właściwy do spraw nauki. Przewodniczący Komitetu ma określone kompetencje jako organ monokratyczny, w tym prawo wydawania na podstawie ustaw i w celu ich wykonania rozporządzeń i zarządzeń. Przewodniczący kieruje pracą Komitetu i reprezentuje Komitet na zewnątrz.

b) Organy centralne i terenowe (lokalne) - W przypadku tego podziału kryterium stanowi terytorialny zasięg działania organu. Organem centralnym jest organ, którego zasięg działania rozciąga się na obszar całego państwa, a organem terenowym - organ, który realizuje swoje kompetencje tylko na określonej części terytorium państwa. Obecnie w Polsce wszystkie organy naczelne są jednocześnie organami centralnymi, ponieważ realizują swoje kompetencje na terytorium całego państwa. Funkcje centralnych organów administracji spełniają: Prezydent RP, RM, Prezes RM, ministrowie, Komitet Badań Naukowych, Komitet Integracji Europejskiej, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji oraz liczne organy administracji centralnej nie będące organami naczelnymi.

1. Organy decydujące i pomocnicze

b) Organy jednoosobowe (monokratyczne) i kolegialne

c) Organy zawodowe i społeczne

30. Prezydent RP.

Prezydent RP - centralny organ administracji państwowej:

• Jest najwyższym przedstawicielem RP i gwarantem ciągłości władzy państwowej.

• Czuwa nad przestrzeganiem konstytucji.

• Stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodległości jego terytorium.

• Jako reprezentant państwa w jego stosunkach zewnętrznych ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe.

• Mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli, np. w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych.

• Przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołujące akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw i organizacji międzynarodowych.

• Jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych.

• Nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego.

• Nadaje ordery i odznaczenia.

• Stosuje prawo łaski.

• Powołuje sędziów.

• Powołuje: Pierwszego Prezesa i prezesów Sądu Najwyższego, Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego, Prezesa i wiceprezesów NSA, członków Rady Polityki Pieniężnej, członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego i członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

• W zakresie legislacji Prezydent korzysta z inicjatywy ustawodawczej, podpisuje lub odmawia podpisania ustaw.

• Zarządza ogłoszenie ustawy oraz umowy międzynarodowej w Dzienniku Ustaw RP.

• Wydaje rozporządzenia i zarządzenia.

• Nadaje statut Kancelarii Prezydenta RP.

• Akty urzędowe Prezydenta wymagają dla swej ważności podpisu Prezesa RM; nie dotyczy to aktów Prezydenta wyliczonych w art.144 ust.3 Konstytucji. W zakresie funkcji administrowania Prezydenta jego kompetencje polegają na: stanowieniu aktów normatywnych, obsadzie podstawowych stanowisk w państwie, wydawaniu aktów indywidualnych (decyzji) w określonych dziedzinach. Niektóre kompetencje Prezydenta nie mieszczą się w tym podziale.

31 ). Rada Ministrów.

W skład RM wchodzą: Prezes RM, wiceprezesi RM, ministrowie oraz przewodniczący określonych w ustawach komitetów. Powołanie wiceprezesa RM nie jest obligatoryjne. Konstytucja pozwala, aby Prezes RM, obok funkcji szefa Rządu, sprawował funkcje kierownika działu administracji rządowej. Również wiceprezes RM może łączyć swoją funkcje z funkcją ministra. Powołanie RM wymaga współdziałania najwyższych organów państwowych - Prezydenta i Sejmu. Typowy sposób powoływania rządu: Prezydent desygnuje Prezesa RM, a na jego wniosek powołuje RM w składzie zaproponowanym przez Prezesa RM, w ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji RM. Samo powołanie Prezesa RM przez Prezydenta następuje wraz z powołaniem RM. Prezes RM najpóźniej w ciągu 14 dni od dnia powołania przez Prezydenta, przedstawia Sejmowi program działania RM wraz z wnioskiem o udzielenie wotum zaufania. Sejm uchwala wotum zaufania bezwzględną większością głosów.

Odwoływanie Rady Ministrów: Prezes RM składa dymisję RM na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu. Ponadto Prezes RM składa dymisję RM w razie: nieuchwalenia przez Sejm wotum zaufania dla RM, wyrażenia RM wotum nieufności, rezygnacji Prezesa RM.

Przyjmując dymisję RM Prezydent powierza jej dalsze sprawowanie obowiązków do czasu powołania nowej RM. Sejm może wyrazić wotum nieufności RM, bądź poszczególnemu ministrowi. Prezydent odwołuje ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności. Na wniosek Prezesa RM Prezydent może dokonywać zmian na stanowiskach poszczególnych ministrów.

Kompetencje Rady Ministrów:

• Kompetencje RM wynikają z ustaw konstytucyjnych i ustaw zwykłych. Kompetencje te dotyczą sfery legislacji, kierownictwa administracją rządową oraz prowadzenia polityki wewnętrznej i zagranicznej. Sfera legislacji: korzystanie przez RM z inicjatywy ustawodawczej, wydawanie rozporządzeń w celu wykonywania ustaw i na podstawie udzielonych w nich upoważnień, podejmowanie uchwał w zakresie wykonywania swoich konstytucyjnych uprawnień.

• Do RM należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego, tzw. zasada domniemania kompetencji RM w zakresie polityki państwa. Jeśli określona sprawa nie została zaliczona do kompetencji oznaczonego organu, to zasada domniemania kompetencji przesądza o kompetencji RM.

• RM kieruje administracją rządową. W szczególności RM koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej, zapewnia wykonywanie ustaw, uchwala projekty budżetu państwa, kieruje wykonaniem budżetu państwa, zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne i wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny, sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi, zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe, sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju. Do RM należy: nadawanie kierunków działania administracji rządowej, koordynacja międzyresortowa administracji rządowej oraz decydowanie w sprawach szczególnej wagi.

Organy wewnętrzne Rady Ministrów:

Ustawa o organizacji i trybie pracy RM oraz o zakresie działania ministrów stwarza możliwość tworzenia różnych organów wewnętrznych: stałych komitetów RM, komitetów do rozpatrywania określonej sprawy, rad i zespołów. RM może tworzyć, w drodze rozporządzenia, stałe komitety RM jako organy pomocnicze i opiniodawcze. RM może też postanowić, że rozpatrywanie określonych spraw będzie możliwe wyłącznie po zapoznaniu się ze stanowiskiem stałego komitetu. Prezes RM może tworzyć Komitety do rozpatrywania określonej sprawy; może to czynić z inicjatywy RM bądź własnej. Na czele komitetu stoi jego przewodniczący. Jednakże Prezes RM może przewodniczyć w każdym z komitetów bez względu na to, czy został powołany do składu komitetu. Istnieją następujące stałe komitety RM: Komitet Ekonomiczny RM, Komitet Społeczny RM, Komitet Spraw Obronnych RM, Komitet RM do Spraw Polityki Regionalnej i Zrównoważonego Rozwoju. W skład stałych komitetów RM wchodzą członkowie RM wyznaczeni przez Prezesa RM po porozumieniu z przewodniczącym komitetu. Przewodniczących stałych komitetów powołuje i odwołuje Prezes RM. Celem działania stałych komitetów jest uzgadnianie stanowiska członków RM, inicjowanie, przygotowywanie i przedstawianie RM i Prezesowi RM projektów rozstrzygnięć, opinii lub udzielania rekomendacji oraz analizowanie sytuacji w poszczególnych dziedzinach polityki Rządu. Stały komitet RM może powoływać zespoły robocze lub ekspertów do opracowywania analiz, prognoz, ekspertyz oraz koncepcji i projektów rozwiązań programowych.

Prezes RM:

- reprezentuje RM,

- kieruje pracami RM,

- wydaje rozporządzenia,

- zapewnia wykonywanie polityki RM i określa sposoby jej wykonywania,

- koordynuje i kontroluje pracę członków RM,

- sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach,

- jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej,

- jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej.

RM może ustanowić pełnomocników rządu do określonych spraw o charakterze czasowym, których przekazanie członkom RM nie jest celowe. Pełnomocnikiem rządu może być sekretarz stanu, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach, w zakresie zadań o zakresie regionalnym- wojewoda. Pełnomocników rządu powołuje i odwołuje Prezes RM.

32. Ministerstwo

Ministerstwo - urząd administracji powoływany w drodze rozporządzenia wydawanego przez Radę Ministrów w celu obsługi ministra kierującego wyodrębnionym działem administracji rządowej.

33. Wymień nazwy ministerstw.

Ministerstwo Edukacji Narodowej
Ministerstwo Finansów
Ministerstwo Gospodarki
Ministerstwo Infrastruktury
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Ministerstwo Obrony Narodowej
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
Ministerstwo Skarbu Państwa
Ministerstwo Sportu i Turystyki	drzewiecki
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Ministerstwo Sprawiedliwości	Czuma
Ministerstwo Środowiska
Ministerstwo Zdrowia

34. Kancelaria prezesa rady ministrów

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów (KPRM) - aparat pomocniczy Prezesa Rady Ministrów. Powstała w wyniku reformy centrum administracji w 1997 przejmując część zadań Urzędu Rady Ministrów.

Kancelaria zapewnia obsługę merytoryczną, prawną, organizacyjną, techniczną i kancelaryjno-biurową Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, wiceprezesów Rady Ministrów, Kolegium do Spraw Służb Specjalnych oraz Rady Legislacyjnej. Kancelaria zapewnia również obsługę pełnomocników rządu, komitetów, komisji wspólnych, rad, zespołów oraz innych kolegialnych organów pomocniczych, doradczych i opiniodawczo-doradczych, jeżeli tak stanowią przepisy o ich utworzeniu.

35. Status prawny sekretarza i podsekretarza stanu

36. Działy administracji rządowej

W art. 5 ustawa o działach ustanawia następujące działy:

administracja publiczna, budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa, budżet, finanse publiczne, gospodarka, gospodarka morska, gospodarka wodna, instytucje finansowe, informatyzacja, integracja europejska, kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, kultura fizyczna i sport, łączność, nauka, obrona narodowa, oświata i wychowanie, praca, rolnictwo, rozwój wsi, rozwój regionalny, rynki rolne, rybołówstwo, Skarb Państwa, sprawiedliwość, szkolnictwo wyższe, transport, turystyka, środowisko, sprawy rodziny, sprawy wewnętrzne, wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne, zabezpieczenie społeczne, sprawy zagraniczne, zdrowie

37. Status prawny wojewody

Wojewoda jest:

• Przedstawicielem RM w województwie

• Zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej

• Organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego

• Organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym, jeżeli ustawy szczególne tak stanowią

• Reprezentantem Skarbu Państwa w zakresie i na zasadach określonych w ustawach.

Wojewoda jako przedstawiciel RM odpowiada za wykonywanie polityki rządu na obszarze województwa, do jego zadań należy:

• Kontrola wykonywania przez organy zespolonej administracji rządowej zadań wynikających z aktów normatywnych, ustaleń RM oraz zarządzeń i poleceń Prezesa RM.

• Kontrola wykonywania przez organy samorządu terytorialnego i inne samorządy zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej.

• Dostosowanie do miejscowych warunków szczegółowych celów polityki rządu oraz kontrola i koordynacja wynikających stąd zadań.

• Zapewnienie współdziałania wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej działających na obszarze województwa w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia, zagrożeń środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich oraz zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom, a także zwalczania i usuwania ich skutków.

• Współdziałanie z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych.

• Reprezentowanie RM na uroczystościach państwowych i w trakcie oficjalnych wizyt składanych w województwie przez przedstawicieli państw obcych.

Wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej, a w sytuacjach nadzwyczajnych obowiązujące również organy samorządu terytorialnego. Polecenia nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej. Wojewoda sprawuje nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego na zasadach określonych w ustawach o samorządzie gminnym, powiatowym oraz samorządzie województwa.

Organy administracji niezespolonej działające na obszarze województwa są obowiązane do:

- uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy,

- zapewnienia zgodności swoich działań z poleceniami wojewody,

- składanie wojewodzie rocznych informacji, a na żądanie wojewody bieżących wyjaśnień o swojej działalności na obszarze województwa.

Wojewoda jako reprezentant Skarbu Państwa:

- reprezentuje Skarb Państwa w odniesieniu do mienia powierzonego mu w celu wykonywania jego zadań,

- wykonuje uprawnienia i obowiązki organu założycielskiego wobec przedsiębiorstw państwowych od czasu przekazania tej funkcji ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa lub do czasu wygaśnięcia tych uprawnień i obowiązków z innych tytułów,

- wykonuje inne uprawnienia wynikające z reprezentowania Skarbu Państwa.

Wojewoda posiada kompetencje stanowienia aktów prawa miejscowego.

Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy I i II wice wojewody oraz kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, dyrektora generalnego urzędu wojewódzkiego oraz dyrektorów wydziałów. Przy wojewodzie działa kolegium doradcze. W skład kolegium wchodzą: wice wojewodowie, dyrektor generalny urzędu wojewódzkiego, komendant wojewódzki Policji, komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, inne osoby wymienione w statucie urzędu wojewódzkiego. Wojewoda może tworzyć inne niż kolegium zespoły doradcze.

Prezes RM sprawuje nadzór nad działalnością wojewody i dokonuje okresowej oceny jego pracy. Nadzór Prezesa RM nad działalnością wojewody sprawowany jest pod względem zgodności działania z prawem, zgodności działania z polityką rządu i pod względem rzetelności i gospodarności. Prezes RM może upoważnić ministra właściwego do spraw administracji publicznej do wykonywania, w jego imieniu, przysługujących mu uprawnień nadzorczych i w zakresie kierownictwa, z wyjątkiem powoływania i odwoływania wojewody oraz rozstrzygania sporów między wojewodą a właściwym ministrem.

38. Wojewódzka zespolona administracja rządowa

Wojewódzka zespolona administracja rządowa: zespolenie służb, inspekcji i straży pod zwierzchnictwem wojewody i polega na skupieniu całokształtu kompetencji tej administracji w organach samorządu województwa i w urzędzie marszałka województwa oraz na skoncentrowaniu całego aparatu pomocniczego w urzędzie marszałkowskim pod zwierzchnictwem marszałka województwa

39. Administracja publiczna w województwie

(wojewoda, marszałek, administracja zespolona).

Wojewoda:
1. Terenowy organ administracji rządowej.
2. Przedstawiciel rządu (Rady Ministrów) w województwie.
3. Realizuje politykę rządu i zleconą mu przez rząd.
Zadania:
- zwierzchnik zespolonej administracji rządowej,
- organ nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego i współdziała z sejmikiem samorządowym (2 razy w roku przedstawia Prezesowi Rady Ministrów informacje o swojej działalności i przyjmuje podobny od sejmiku),
- organ wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym,
- reprezentuje Skarb Państwa,
- może uchylić wadliwe uchwały samorządów gminnych, powiatowych, wojewódzkich,
- kontroluje wykonanie zadań zleconych samorządom na mocy porozumienia i ustaw,
- ma kompetencje władcze.

W skład administracji zespolonej wchodzi 12 służb, inspekcji i straży:
1. Inspekcja Handlowa.
2. Służba Ochrony Zabytków.
3. Inspekcja Skupu i Przetwórstwa Państwowych Artykułów Rolnych.
4. Inspekcja Sanitarna.
5. Policja.
6. Inspekcja Ochrony Środowiska.
7. Państwowa Straż Pożarna.
8. Inspekcja Farmaceutyczna.
9. Inspekcja Budowlana.
10. Inspekcja Ochron Roślin.
11. Inspekcja Nasienna.
12. Inspekcja Weterynaryjna.

Wojewoda określa zakres działania ich komend i inspektorów, a także z wyjątkiem komendantów wojewódzkich Policji i Państwowej Straży Pożarnej, powołuje ich kierowników.
Marszałek:
- organizuje pracę zarządu,
- kieruje bieżącymi sprawami i reprezentuje wojewodę na zewnątrz,
- kierownik urzędu marszałkowskiego,
- zwierzchnik pracowników urzędu marszałkowskiego,
- kierownik wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych

40). Służba cywilna.

Służba cywilna to termin używany na określenie sytuacji prawnej pracowników zatrudnionych w organach i instytucjach państwowych. Służba cywilna powstała w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa. Korpus służby cywilnej tworzą pracownicy zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych w: Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, urzędach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, urzędach centralnych organów administracji rządowej, urzędach wojewódzkich oraz innych urzędach stanowiących aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej podległych ministrom lub centralnym organom administracji rządowej, Rządowym Centrum Studiów Strategicznych, komendach, inspektoratach i innych jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej, zwanych dalej „urzędami”. Korpus służby cywilnej tworzą także pracownicy zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych w zakładach budżetowych.

Rodzaje zatrudnienia:

- pracownik służby cywilnej - osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę

- urzędnik służby cywilnej - osoba zatrudniona na podstawie mianowania

Kto może być zatrudniony: obywatel polski, korzystający z pełni praw publicznych, nie karany za przestępstwo popełnione umyślnie, posiadający kwalifikacje wymagane w służbie cywilnej, cieszący się nieposzlakowaną opinią. Każdy obywatel ma prawo do informacji o wolnych stanowiskach pracy w służbie cywilnej, a nabór do służby cywilnej jest otwarty oraz konkurencyjny. Limit mianowań urzędników w służbie cywilnej na dany rok budżetowy oraz limity i środki finansowe na wynagrodzenia i szkolenia członków korpusu służby cywilnej określa ustawa budżetowa.

Rada Ministrów ustala corocznie trzyletni plan limitu mianowań urzędników w służbie cywilnej i przedkłada go do wiadomości Sejmowi równocześnie z projektem ustawy budżetowej.

Szef Służby Cywilnej - jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach służby cywilnej w zakresie określonym ustawą, podlega Prezesowi Rady Ministrów.

Zadania w szczególności:

• czuwa nad przestrzeganiem zasad służby cywilnej,

• kieruje procesem zarządzania kadrami w służbie cywilnej,

• gromadzi informacje o korpusie służby cywilnej,

• planuje i nadzoruje wykorzystanie środków,

• organizuje i prowadzi postępowanie kwalifikacyjne w służbie cywilnej,

• prowadzi konkursy na wyższe stanowiska w służbie cywilnej,

• prowadzi ewidencję jednostek upoważnionych do organizowania i prowadzenia szkoleń w służbie cywilnej,

• przygotowuje projekty aktów normatywnych przewidzianych w ustawie,

• upowszechnia informacje o służbie cywilnej,

• wydaje Biuletyn Służby Cywilnej.

Urząd Służby Cywilnej - zapewnia obsługę Szefa Służby Cywilnej.

Dyrektor generalny: podlega bezpośrednio właściwemu ministrowi, kierownikowi urzędu centralnego lub wojewodzie; zapewnia funkcjonowanie i ciągłość pracy urzędu, warunki jego działania, a także organizację pracy; dokonuje czynności z zakresu prawa pracy wobec osób zatrudnionych w urzędzie, chyba że ustawa stanowi inaczej, oraz realizuje politykę personalną w służbie cywilnej.

Kierownik urzędu : Zadania przewidziane w ustawie dla dyrektora generalnego urzędu wykonują w urzędach terenowych organów administracji rządowej podległych ministrom centralnym organom administracji rządowej, komendach, inspektoratach kierownicy tych urzędów.

Nawiązanie stosunku pracy w służbie cywilnej:

- Dyrektor generalny urzędu organizuje nabór kandydatów do korpusu służby cywilnej.

- Ogłoszenie przez umieszczenie ogłoszenia o naborze w miejscu powszechnie dostępnym w siedzibie urzędu, a także przez opublikowanie go w Biuletynie Służby Cywilnej oraz w Biuletynie Informacji Publicznej

- Informacje o kandydatach, którzy zgłosili się do naboru, stanowią informację publiczną w zakresie objętym wymaganiami określonymi w ogłoszeniu o naborze.

- Służba przygotowawcza ma na celu teoretyczne i praktyczne przygotowanie pracownika służby cywilnej do należytego wykonywania obowiązków służbowych. Służba przygotowawcza trwa 6 miesięcy i kończy się nie później niż po upływie 18 miesięcy od podjęcia przez pracownika pracy w danym urzędzie. Służba przygotowawcza kończy się oceną komisji egzaminacyjnej.

- Absolwenci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej zwolnieni są z odbywania służby przygotowawczej.

- Dyrektor generalny urzędu może skrócić okres służby przygotowawczej lub zwolnić z obowiązku jej odbywania pracownika, który wykaże się wymaganą programem służby przygotowawczej wiedzą teoretyczną, umiejętnościami stosowania tej wiedzy w praktyce oraz znajomością organizacji i zasad funkcjonowania urzędu.

- O uzyskanie mianowania w służbie cywilnej może ubiegać się osoba, która:

• jest pracownikiem służby cywilnej (od 2 lat),

• odbyła służbę przygotowawczą

• posiada co najmniej dwuletni staż pracy w służbie cywilnej,

• posiada tytuł magistra lub równorzędny,

• zna co najmniej jeden język obcy,

• jest żołnierzem rezerwy lub nie podlega powszechnemu obowiązkowi obrony

• Pracownik służby cywilnej kieruje do Szefa Służby Cywilnej zgłoszenie do postępowania kwalifikacyjnego.

• Absolwenci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, którzy spełniają warunki określone składają do Szefa Służby Cywilnej wniosek o mianowanie w służbie cywilnej

• Wyniki postępowania kwalifikacyjnego wyraża się w punktach, dodatkowe pkt. za:

• znajomość określonych języków obcych,

• ukończenie studiów podyplomowych,

• posiadanie stopnia lub tytułu naukowego,

• posiadanie określonych kwalifikacji zawodowych

Akt mianowania urzędnika służby cywilnej zawiera imię i nazwisko urzędnika oraz datę mianowania. Sporządza się go na piśmie. Konkursy na wyższe stanowiska w służbie cywilnej przeprowadza Szef Służby Cywilnej. Informacje o kandydatach są informacja mi publicznymi. Powołuje się zespół konkursowy. Każdy pracownik Służby Cywilnej może się ubiegać, chyba że wymagane są szczególne uprawnienia.

Stosunek pracy urzędnika służby cywilnej wygasa w razie:

• odmowy złożenia ślubowania,

• zrzeczenia się obywatelstwa polskiego

• prawomocnego orzeczenia kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby cywilnej

• prawomocnego skazania za przestępstwo popełnione umyślnie

• prawomocnego orzeczenia utraty praw publicznych lub zakazu wykonywania zawodu urzędnika w służbie cywilnej

• upływu 3 miesięcy nieobecności w pracy z powodu tymczasowego aresztowania

• odmowy wykonania decyzji w sprawie przeniesienia

• niepodjęcia wykonywania obowiązków służbowych mimo wezwania

Rozwiązanie stosunku pracy urzędnika służby cywilnej następuje, z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, w razie:

• dwukrotnej, następującej po sobie, negatywnej oceny,

• stwierdzenia przez lekarza orzecznika ZUS niezdolności do pracy uniemożliwiającej wykonywanie obowiązków urzędnika służby cywilnej,

• utraty nieposzlakowanej opinii,

• postępowania karnego toczącego się przez okres dłuższy niż 3 miesiące.

Obowiązki członka korpusu służby cywilnej:

- przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i innych przepisów prawa,

- chronić interesy państwa oraz prawa człowieka i obywatela,

- racjonalnie gospodarować środkami publicznymi,

- rzetelnie i bezstronnie, sprawnie i terminowo wykonywać powierzone zadania,

- dochowywać tajemnicy ustawowo chronionej,

- rozwijać wiedzę zawodową,

- godnie zachowywać się w służbie oraz poza nią.

- wykonywać polecenia służbowe przełożonych.

- nie wolno publicznie manifestować poglądów politycznych.

- Urzędnik służby cywilnej nie może pełnić funkcji w związkach zawodowych, w partiach politycznych

Urzędnikiem państwowym może być osoba, która: jest obywatelem polskim, ukończyła osiemnaście lat życia i ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych, jest nieskazitelnego charakteru, ma odpowiednie wykształcenie i odbyła aplikację administracyjną, posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku.

Urzędnik państwowy obowiązany jest w szczególności:

- przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i innych przepisów prawa,

- strzec autorytetu Rzeczypospolitej Polskiej oraz dążyć do pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa,

- racjonalnie gospodarować środkami publicznymi,

- rzetelnie i bezstronnie, sprawnie i terminowo wykonywać powierzone zadania,

- dochowywać tajemnicy państwowej i służbowej,

- rozwijać własną wiedzę zawodową,

- godnie zachowywać się w pracy oraz poza nią.

Rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem państwowym mianowanym może nastąpić w drodze wypowiedzenia w razie:

• otrzymania ujemnej oceny kwalifikacyjnej, potwierdzonej ponowną ujemną oceną, która nie może być dokonana wcześniej niż po upływie trzech miesięcy,

• likwidacji urzędu lub jego reorganizacji, jeżeli nie jest możliwe przeniesienie urzędnika państwowego mianowanego na inne stanowisko w tym samym urzędzie,

• niezawinionej utraty uprawnień wymaganych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku,

• trwałej utraty zdolności fizycznej lub psychicznej do pracy na zajmowanym stanowisku, stwierdzonej orzeczeniem komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia urzędnika państwowego mianowanego na innym stanowisku, odpowiednim do jego stanu zdrowia i kwalifikacji zawodowych, albo gdy urzędnik państwowy mianowany odmawia przejścia do takiej pracy,

• nabycia prawa do emerytury na podstawie przepisów dotyczących ogółu pracowników.

Okres wypowiedzenia stosunku pracy wynosi trzy miesiące i kończy się ostatniego dnia miesiąca.

Stosunek pracy z urzędnikiem państwowym mianowanym ulega z mocy prawa rozwiązaniu z jego winy bez wypowiedzenia, w razie:

• prawomocnego skazania na karę pozbawienia praw publicznych albo prawa wykonywania zawodu,

• prawomocnego ukarania karą dyscyplinarną wydalenia z pracy w urzędzie,

• zawinionej utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

41. Krajowa Szkoła administracji publicznej

Krajowa Szkoła Administracji Publicznej to państwowa szkoła z siedzibą w Warszawie, wyłączona z systemu szkolnictwa wyższego, działająca na podstawie ustawy o Krajowej Szkole Administracji. Słuchacze 18-miesięcznego szkolenia stacjonarnego w KSAP zobowiązani są, po zakończeniu nauki, do 5-letniej pracy w administracji publicznej. Otrzymują oni również, z pominięciem służby przygotowawczej, mianowanie na urzędnika Służby Cywilnej.

Jednym z warunków rozpoczęcia nauki w KSAP jest ukończenie studiów magisterskich.

KSAP prowadzi ponadto liczne szkolenia i kursy dla pracujących już urzędników administracji Rzeczypospolitej Polskiej (kształcenie ustawiczne).

Wzorem ENA każdy rocznik słuchaczy (nazywany w KSAP z francuskiego promocją) wybiera swoją nazwę lub patrona.

42. Państwowy zasób kadrowy

Państwowy zasób kadrowy - istniejący w latach 2006-2009 zbiór kandydatów na wysokie stanowiska państwowe. Wysokimi stanowiskami państwowymi były stanowiska, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych.

Celem utworzenia państwowego zasobu kadrowego było stworzenie warunków do zapewnienia zawodowego, bezstronnego i rzetelnego wykonywania zadań na wysokich stanowiskach państwowych. Ustawa ustanawiająca regulowała też sposób wyboru i powoływania osób na wysokie stanowiska państwowe^. Państwowy zasób kadrowy 24 marca 2009 uległ likwidacji w związku z uchyleniem ustawy o państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach państwowy przez art. 215 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej.

Państwowy zasób kadrowy tworzyli:

1. urzędnicy służby cywilnej;

2. osoby, które złożą z wynikiem pozytywnym egzamin przeprowadzany przez Krajową Szkołę Administracji Publicznej;

3. osoby, które wygrają konkurs ogłoszony przez Prezesa Rady Ministrów, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o państwowym zasobie kadrowym...;

4. osoby mianowane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na pełnomocnych przedstawicieli Rzeczypospolitej Polskiej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych,

5. osoby posiadające stopień naukowy doktora.

43. Ustrój samorządu terytorialnego.

Z dn. 01. 01.1999 r. wprowadzono zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny z mocy ustawy z 24 lipca 1998r. Jednostkami zasadniczego podziału terytorialnego są: gminy, powiaty, województwa. Ustawa utworzyła 16 województw, ustalając siedziby wojewodów i sejmików województwa. W dwóch województwach siedziba wojewodów i sejmików województwa nie znajdują się w tym samym mieście. Województwo kujawsko-pomorskie, siedzibą wojewody jest Bydgoszcz, a sejmiku wojewódzkiego - Toruń, zaś w województwie lubuskim siedzibą wojewody jest Gorzów Wlkp., a sejmiku wojewódzkiego - Zielona Góra. Nazwy województw pochodzą od nazw ziem i regionów tylko w trzech przypadkach (lubelskim, łódzkim i opolskim) od nazw stolicy województw.

Podział pomocniczy. Jednostkami pomocniczymi są sołectwa na wsi, a w mieście - dzielnice i osiedla. Jednostki te pozostają do decyzji rad gmin. Sołectwa, dzielnice i osiedla nie posiadają osobowości prawnej i własnego majątku. Organizacja i zakres działania jednostek pomocniczych określa rada gminy oddzielnym statutem.

Podział specjalny. Dla potrzeb określonych dziedzin administracji publicznej albo w innych uzasadnionych społecznie celach ustawy szczególne mogą przewidywać dokonanie terytorialnego podziału specjalnego. Ustawą z 5 czerwca 1998r. o administracji rządowej w województwie utworzono wojewódzką administrację zespoloną, którą stanowią: wojewoda i kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży.

Ustanowienie organów administracji niezespolonej może następować wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa.

Administrację publiczną w województwie wykonują organy administracji rządowej oraz organy samorządu województwa, tj.: wojewoda; kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży, działający pod zwierzchnictwem wojewody; organy administracji niezespolonej; organy samorządu terytorialnego, jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej wynika z ustawy lub zawartego porozumienia; kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży, działający pod zwierzchnictwem starosty; organy innych samorządów, jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej następuje na podstawie ustawy lub porozumienia.

Zespolenie służb, inspekcji i straży w administracji rządowej w województwie następuje pod zwierzchnictwem wojewody w jednym urzędzie, chyba że ustawa nie przewiduje zespolenia w jednym urzędzie. Gdy kierownik służby, inspekcji lub straży wykonuje zadania i kompetencje w imieniu wojewody i gdy służba ta, inspekcja lub straż jest włączona do urzędu wojewódzkiego, to mamy zespolenie bezpośrednie (pod jednym zwierzchnikiem i w jednym urzędzie).

Gdy kierownik służby, inspekcji lub straży działa we własnym imieniu, realizuje jemu przypisane kompetencje i gdy posiada aparat pomocniczy w postaci komendy, inspektoratu lub innej jednostki organizacyjnej nie wchodzącej w skład urzędu wojewódzkiego to występuje zespolenie pośrednie, gdy dany kierownik działa pod zwierzchnictwem wojewody.

Zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego polegają na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych, w celu zaspokojenia potrzeb wspólnoty samorządowej. Zadaniami o charakterze użyteczności publicznej są zadania, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokojenie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Jednostki samorządu terytorialnego mogą prowadzić gospodarkę komunalną w szczególności w formach zakładu budżetowego lub spółek handlowych. Mogą powierzać wykonywanie zadań z zakresu gospodarki komunalnej osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom nie posiadającym osobowości prawnej, w drodze umowy na zasadach ogólnych, z zastosowaniem przepisów o zamówieniach publicznych. Rada gminy, powiatu bądź sejmik województwa decydują o wyborze sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej i o wysokości cen i opłat za usługi komunalne, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Uprawnienia te mogą być powierzone zarządowi gminy, powiatu bądź województwa. Jednostki samorządu terytorialnego mogą tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także mogą przystępować do takich spółek.

Do wszystkich jednostek samorządu terytorialnego można stwierdzić że: - prowadzą samodzielną gospodarkę finansową,

- podstawą tej gospodarki jest budżet, który ustawy o samorządzie powiatowym i województwa nazywają planem finansowym,

- budżet uchwalany jest przez organ stanowiący i kontrolny danej jednostki,

- nadzór w zakresie spraw finansowych w odniesieniu do wszystkich jednostek samorządu terytorialnego sprawuje regionalna izba obrachunkowa.

W celu realizacji zadań publicznych wspólnoty samorządowej wykraczających poza daną jednostkę samorządu terytorialnego samorząd może podejmować współdziałanie z innymi podmiotami. To współdziałanie może odbywać się w formach prawa publicznego (współdziałanie może być realizowane przez tworzenie związków i porozumień komunalnych, jak i stowarzyszeń na podstawie prawa o stowarzyszeniach), jak i prywatnego. Ustawa o samorządzie gminnym zawiera przepisy o związkach i porozumieniach międzygminnych oraz o stowarzyszeniach gmin; również ustawa o samorządzie powiatowym reguluje zagadnienie związków, stowarzyszeń i porozumień powiatów. Ustawa o samorządzie województwa stanowi, że do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy podejmowanie uchwał w sprawie tworzenia stowarzyszeń, fundacji oraz ich rozwiązywanie, a także przystępowanie do nich i występowanie z nich.

Jednostkom samorządu terytorialnego Konstytucja gwarantuje samodzielność podlegającą na ochronie sądowej. Samodzielność tych jednostek nie zwalnia ich od przestrzegania prawa. Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności. W myśl Konstytucji „organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes RM i wojewodowie, w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe”. Sejm, na wniosek Prezesa RM, może rozwiązać organ stanowiący samorządu terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza Konstytucje lub ustawy.

44. Europejska Karta Samorządu Terytorialnego.

Sporządzona w Strasburgu (15 X 1985), zawiera podstawowe zasady działania samorządów oraz definicję SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO - prawo i zdolność społeczności lokalnych w granicach określonych prawem do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców. Karta wyraża również zasadę pomocniczości.

45. Samorząd gminy.

Organami gminy są:

• Rada Gminy

• Wójt, Burmistrz, Prezydent Miasta

wspólnota samorządowa - mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową

Gmina - jest to wspólnota samorządowa oraz odpowiednie terytorium.

• Gmina wykonuje zadania publiczne na swoją własną odpowiedzialność, również zgodnie z zasadą pomocniczości;

• Gmina posiada osobowość prawną (osoba prawna prawa publicznego)

• Ustrój gminy ustala ustawa o samorządzie gminy oraz bardziej szczegółowo statut gminy;

• Rada Ministrów w drodze rozporządzenia ustala granice gmin, nazwy gmin, oraz ich władz;

• Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze (sołectwa, dzielnice, osiedla);

• Jednostkę pomocniczą tworzy Rada Gminy w drodze rozporządzenia;

• Do zadań gminy należy zaspokajanie potrzeb mieszkańców gminy. Gmina posiada zadania własne i narzucone przez administrację rządową oraz może wykonywać zadania powiatu lub województwa w drodze umowy z tymi samorządami.

• Wyłącznym działaniem gminy nie może być działalność komercyjna.

• Działalność organu gminy jest jawna, jawność informacji, posiedzeń Rady Gminy i decyzji z tych posiedzeń. Uchwały zapadają zwykłą większości głosów.

• Rada Gminy jest organem stanowiącym i kontrolnym;

• Kadencja gminy trwa 4 lata, licząc od dnia wyboru. Ilość radnych od 15 do 45.

• Rada Gminy pełnie funkcję kontrolną poprzez powoływanie Komisji Rewizyjnej;

• Obrady prowadzone są przez przewodniczącego RG, na sesjach nie rzadziej niż raz na kwartał. Radni składają ślubowanie;

• Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej oraz mają obowiązek złożenia oświadczenia majątkowego. Radny nie może pełnić innej funkcji publicznej.

Wójt - jest organem wykonawczym gminy.

Burmistrz - org. wyk. w gminie, gdy siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy

Prezydent - w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców.

Jednostki pomocnicze - sołectwo: zebranie wiejskie - sołtys

dzielnica: rada osiedla - przewodniczący

Gmina może stanowić akty prawa miejscowego (wewnętrzny ustrój gminy)

46. Samorząd powiatowy

Organy powiatu :

• Rada Powiatu

• Zarząd powiatu (organ wykonawczy) - jest wieloosobowy

- Starosta stoi na czele zarządu

- Ustawa z 5 VI 1998 r. o samorządzie powiatowym

- Mieszkańcy powiatu tworzą ludzką wspólnotę;

Powiat

• lokalna wspólnota samorządowa i odpowiednie terytorium. Wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym;

• posiada osobowość prawną

• o ustroju powiatu decyduje statut, granice powiatu określa Rada Ministrów, ustala to poprzez wskazanie jakie gminy wchodzą w skład powiatu

• wykonuje zadania publiczne o charakterze ponadgminnym;

Rada powiatu:

• organ stanowiący i kontrolny powiatu, kadencja trwa 4 lata i rozpoczyna się od dnia wyborów;

• w skład rady wchodzą radni, w ilości zależnej od ilości mieszkańców danego powiatu;

• wybiera się przewodniczącego rady oraz 2 wiceprzewodniczących

• przewodniczący prowadzi obrady

• rada obraduje na sesjach nie rzadziej niż raz na kwartał;

• ciałem kontrolującym jest Komisja Rewizyjna;

• radni składają ślubowanie, kierują się dobrem wspólnoty;

• mandatu radnego nie można łączyć z innymi mandatami (posła, senatora), nie mogą prowadzić działalności gospodarczej, oraz mają obowiązek złożenia oświadczenia majątkowego;

Zarząd powiatu:

• organ wykonawczy powiatu, na czele ze starostą, wicestarostą.

• od członków zarządu wymaga się obywatelstwa polskiego

• w skład zarządu wchodzi 3-5 osób w tym starosta; działa do dnia ogłoszenia kolejnych wyborów;

• wykonuje uchwały Rady Powiatu;

• wykonuje te zadania przy pomocy Starostwa Powiatowego i Powiatowego Urzędu Pracy;

47. Samorząd wojewódzki.

Województwo - regionalna wspólnota samorządowa oraz największa jednostka zasadniczego podziału terytorialnego kraju, w celu wykonywania administracji publicznej. Tę regionalną wspólnotę samorządową tworzą z mocy prawa mieszkańcy województwa. Do zakresu zadań samorządu województwa należy wykonywanie zadań publicznych o charakterze wojewódzkim, nie zastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Województwo ma osobowość prawną. Samodzielność województwa podlega ochronie sądowej.

Zakres działania i zadania samorządu województwa: Do zakresu działań samorządu województwa należy wykonywanie zadań publicznych o charakterze wojewódzkim, nie zastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Do samorządu województwa należy określenie strategii rozwoju województwa. Strategia rozwoju województwa jest realizowana poprzez programy wojewódzkie. Sejmik województwa określa zasady, tryb i harmonogram opracowania strategii rozwoju województwa i programów wojewódzkich. W związku z realizacją strategii rozwoju województwa samorząd województwa może zawierać kontrakt wojewódzki z RM. W związku z realizacją strategii rozwoju województwa samorząd województwa może współpracować z organizacjami międzynarodowymi i regionalnymi innych państw. Ustawy mogą określać sprawy należące do zakresu działania województwa jako zadania z zakresu administracji rządowej i mogą nakładać na województwo obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzania wyborów powszechnych i referendów. Zakres działania samorządu województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy. W celu wykonywania zadań województwo może tworzyć samorządowe jednostki organizacyjne oraz zawierać umowy z innymi podmiotami, może też zawierać z innymi województwami oraz jednostkami lokalnego samorządu z obszaru województwa porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych. W sferze użyteczności publicznej województwo może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także przystępować do takich spółek.

Organy samorządu województwa: Organami samorządu województwa są: sejmik województwa oraz zarząd województwa. Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji wydaje marszałek województwa, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Kodeks postępowania administracyjnego stanowi, że gdy mowa jest o organach jednostek samorządu terytorialnego to należy m.in. rozumieć marszałka województwa. W skład sejmiku województwa wchodzą radni w liczbie 30 w województwach liczących do 2.000.000 mieszkańców oraz po 3 radnych na każde kolejne rozpoczęte 500.000 mieszkańców. Radni wojewódzcy wybierani są w wyborach bezpośrednich. Kadencja sejmiku województwa trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów. Odwołanie sejmiku przed upływem kadencji może nastąpić wyłącznie w drodze referendum wojewódzkiego. Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa. współpracy z innymi podmiotami. Poza stanowieniem aktów prawa miejscowego do wyłącznej właściwości sejmiku należy uchwalanie: strategii rozwoju województwa oraz wieloletnich programów wojewódzkich, planu zagospodarowania przestrzennego, budżetu województwa, podatków i opłat lokalnych, priorytetów współpracy zagranicznej województwa, zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości, emitowanie obligacji oraz określenie ich zbywania, nabywania i wykupu, zaciąganie długoterminowych pożyczek i kredytów, tworzenie, przekształcanie i likwidowanie wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych oraz wyposażanie ich w majątek, przepisów dotyczących organizacji wewnętrznej oraz trybu pracy organów samorządu województwa. Sejmik podejmuje uchwały w sprawie powierzenia zadań samorządu województwa innym jednostkom samorządu terytorialnego oraz w sprawie uczestnictwa w międzynarodowych zrzeszeniach regionalnych i innych formach współpracy regionalnej. Sejmik obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego co najmniej raz na kwartał. ¼ ustawowego składu radnych ma prawo złożyć wniosek o powołanie sesji sejmiku. Sejmik może powoływać ze swego grona stałe doraźne komisje do wykonywania określonych zadań. W celu kontroli działalności zarządu województwa oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych sejmik jest obowiązany powołać komisję rewizyjną. Uchwały sejmiku zapadają większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w jawnym lub jawnym imiennym, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej. Do sejmiku należy wybór i odwoływanie zarządu województwa oraz powoływanie i odwoływanie- na wniosek marszałka województwa- skarbnika województwa, który jest głównym księgowym województwa. Sejmik podejmuje uchwały określające zasady udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych z budżetu województwa. Do funkcji kontrolnych należy rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu województwa i realizacji strategii rozwoju oraz wieloletnich programów wojewódzkich, rozpatrywanie sprawozdań z wykonywania budżetu i sprawozdań finansowych województwa. Sejmik podejmuje uchwały w sprawie udzielenia lub nie udzielenia absolutorium zarządowi województwa z tytułu wykonania budżetu. Sejmik podejmuje uchwały w innych sprawach zastrzeżonych ustawami i statutem województwa do kompetencji tego organu. Sejmik wybiera ze swego grona przewodniczącego i wiceprzewodniczących w liczbie nie większej niż 3. Przewodniczący sejmiku organizuje pracę sejmiku i prowadzi jego obrady.

Zarząd województwa jest organem wykonawczym województwa. W skład zarządu województwa, liczącego 5 osób, wchodzi marszałek województwa jako jego przewodniczący, wicemarszałek lub 2 wicemarszałków i pozostali członkowie. Członkostwa w zarządzie województwa nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i senatora. Sejmik województwa wybiera zarząd województwa w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy. Marszałka województwa wybiera się bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku, zaś wicemarszałków i pozostałych członków zarządu na wniosek marszałka zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym. Marszałkowie, wicemarszałkowie i pozostali członkowie zarządu województwa mogą być wybrani spoza składu sejmiku województwa. Jeżeli sejmik województwa nie dokona wyboru zarządu województwa w ciągu 3 miesięcy od daty ogłoszenia wyników wyborów, to ulega on rozwiązaniu z mocy prawa. Uchwała województwa w sprawie nie udzielenia zarządowi województwa absolutorium jest równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu województwa. Sejmik po zapoznaniu się z wnioskiem komisji rewizyjnej i opinią regionalnej izby obrachunkowej w sprawie uchwały o nie udzielenie zarządowi województwa absolutorium, może odwołać zarząd większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu sejmiku. Sejmik województwa może odwołać marszałka województwa z innej przyczyny niż nie udzielenie absolutorium jedynie na wniosek co najmniej ¼ ustawowego składu sejmiku. Odwołanie marszałka województwa następuje większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym. Odwołanie marszałka województwa albo złożenie przez niego rezygnacji jest równoznaczne z odwołaniem całego zarządu albo złożeniem prze niego rezygnacji. Sejmik województwa może na uzasadniony wniosek marszałka województwa odwołać poszczególnych członków zarządu zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym. Zarząd województwa wykonuje zadania należące do samorządu województwa, nie zastrzeżone na rzecz sejmiku i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych (domniemanie kompetencji). W szczególności do zadań zarządu województwa należy: wykonywanie uchwał sejmiku; gospodarowanie mieniem województwa; przygotowywanie projektu i wykonanie budżetu województwa; przygotowanie projektów strategii rozwoju województwa; planu zagospodarowania przestrzennego i programów wojewódzkich oraz ich wykonywanie; organizowanie współpracy ze strukturami samorządu regionalnego w innych krajach i z międzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi; kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym powoływanie i odwoływanie ich kierowników; uchwalanie regulaminu urzędu marszałkowskiego. Po upływie kadencji sejmiku zarząd województwa działa do dnia wyboru nowego zarządu województwa.

Marszałek województwa - kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje województwo na zewnątrz; do niego należy też organizowanie pracy zarządu województwa i urzędu marszałkowskiego. W sprawach nie cierpiących zwłoki marszałek województwa podejmuje niezbędne czynności należące do właściwości zarządu województwa. Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej marszałek województwa wydaje decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej (decyzje administracyjne). Marszałek może upoważnić wicemarszałków, pozostałych członków zarządu województwa, pracowników urzędu marszałkowskiego oraz kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych do wydawania w jego imieniu decyzji administracyjnych. Od decyzji administracyjnych, wydawanych przez marszałka województwa i osoby przez niego upoważnionej, służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, a w sprawach powierzonych na podstawie porozumienia z wojewodą - do właściwego ministra. Jeśli przepisy prawa tak stanowią decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje zarząd województwa. Decyzje te podpisuje marszałek województwa. Marszałek województwa jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego, zwierzchnikiem służbowym pracowników tego urzędu i kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Na wniosek marszałka województwa sejmik powołuje i odwołuje skarbnika województwa.

Mienie samorządu województwa: Mieniem województwa jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez województwo lub inne wojewódzkie osoby prawne. Innymi wojewódzkimi osobami prawnymi są samorządowe jednostki organizacyjne, którym ustawy przyznają wprost taki status oraz te osoby prawne, które mogą być na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez województwo. Województwo jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia województwa nie należącego do innych wojewódzkich osób prawnych. Wojewódzkie osoby prawne samodzielnie decydują, w granicach ustaw, o sposobie wykonywania należących do nich praw majątkowych.

48. Zadania gminy.

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do spraw publicznych należy stanowienie aktów prawa miejscowego, wybór i odwoływanie organów gminy oraz inne sprawy rozstrzygane w sposób władczy. Zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej należy do zadań własnych gminy. Zadania własne dzielą się na zlecone i pozostałe. Obowiązkowe zadania własne gminy to takie, przy których gmina tylko w pewnym zakresie ma swobodę co do formy załatwiania danej sprawy, ale załatwić ją musi. Zadania pozostałe to takie, gdzie gmina sama decyduje czy je podejmuje czy nie. Zadania własne gminy finansują w zasadzie ze swoich dochodów uzupełnianych dotacjami i subwencjami z budżetu państwa. Za wykonanie zadań własnych odpowiedzialność ponosi gmina, za zadania zlecone administracja rządowa, wykonywanie zadań własnych następuje w oparciu o środki gminy, a zleconych po zapewnieniu środków przez administracje rządową. Ochrona prawno-sądowa zagwarantowana jest co do zadań własnych (kompetencji), a nie można dochodzić przed sądem zlecenia gminie określonych zadań z zakresu administracji rządowej.

Zadania własne gminy obejmują sprawy:

• Ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej

• Gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego

• Wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz

• Lokalnego transportu zbiorowego

• Ochrony zdrowia

• Pomocy społecznej

• Gminnego budownictwa mieszkaniowego

• Edukacji publicznej

• Kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków

• Kultury fizycznej i turystyki

• Targowisk i hal targowych

• Zieleni gminnej i zadrzewień

• Cmentarzy gminnych

• Porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej

• Utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczność publicznej oraz obiektów administracyjnych.

• Polityki prorodzinnej

• Wspierania i upowszechniania idei samorządowej

• Promocji gminy

• Współpracy z organizacjami pozarządowymi

• Współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw

49. Zadania powiatu.

Zadania o charakterze ponadgminnym:

-przejął je od administracji rządowej - nie od gminy, ma charakter uzupełniający i wyrównujący w stos do gminy

art4 wymienia wszystkie.

Z zakresu infrastruktury społecznej

1. edukacji publicznej

2. promocji i ochrony zdrowia

3. pomocy społecznej

4. polityki pro rodzinnej

5. wspiera osób niepełnosprawnych

Z zakresu infrastruktury technicznej:

1. transport zbiorowy i dróg publicznych

2. gospodarki nieruchomościami

3. administracji architektoniczno budowlanej

4. gospodarki wodnej

Z zakresu porządku i bezpieczeństwa publ.:

1. porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli

2. ochrony przeciw powodziowej, utrzymanie i wyposażenie magazynu

3. obronność

Z zakresu ładu przestrzennego i ekologicznego:

1. geodezji, kartografii i katastru

2. ochrony środowiska i przyrody

3. rolnictwa, leśnictwa i rybactwa

Z zakresu reprezentacji powiatu:

1. promocja powiatu

2. współpraca z organizacjami pozarządowymi

50. Zadania województwa.

Do zakresu działań samorządu województwa należy wykonywanie zadań publicznych o charakterze wojewódzkim, nie zastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Do samorządu województwa należy określenie strategii rozwoju województwa. Strategia rozwoju województwa jest realizowana poprzez programy wojewódzkie. W związku z realizacją strategii rozwoju województwa samorząd województwa może zawierać kontrakt wojewódzki z RM. W związku z realizacją strategii rozwoju województwa samorząd województwa może współpracować z organizacjami międzynarodowymi i regionalnymi innych państw. Ustawy mogą określać sprawy należące do zakresu działania województwa jako zadania z zakresu administracji rządowej i mogą nakładać na województwo obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzania wyborów powszechnych i referendów. Zakres działania samorządu województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy. W celu wykonywania zadań województwo może tworzyć samorządowe jednostki organizacyjne oraz zawierać umowy z innymi podmiotami, może też zawierać z innymi województwami oraz jednostkami lokalnego samorządu z obszaru województwa porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych.

Zadania województwa:

• Pielęgnowanie polskości oraz\ rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej, kulturowej mieszkańców, a także pielęgnowanie i rozwijanie tożsamości lokalnej

• Pobudzanie aktywności gospodarczej

• Zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń

• Podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa

• Kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego

• Kreowanie rynku pracy

• Utrzymanie i rozbudowa infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim

• Pozyskiwanie i łączenie środków finansowych: publicznych i prywatnych, w celu realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej

• Wspieranie i prowadzenie działań na rzecz podnoszenia poziomu wykształcenia obywateli

• Racj9nalne korzystanie z zasobów przyrody oraz kształtowanie środowiska naturalnego, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju

• Wspieranie rozwoju nauki i współpracy między sferą nauki i gospodarki, popieranie postępu technologicznego oraz innowacji

• Wspieranie rozwoju kultury oraz ochrona i racjonalne wykorzystywanie dziedzictwa kulturowego

• Promocja walorów i możliwości rozwojowych województwa

51. Status prawny wójta, burmistrza, prezydenta miasta.

Ustawa z 20 VI 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza, prezydenta miasta.

Wójt jest wybierany w cztero - przymiotnikowych wyborach (powszechnych, równych, bezpośrednich, tajnych). Prawo wybierania wójta ma każdy kto posiada prawa publiczne. Bierne prawo wyborcze posiada każdy kto ukończył co najmniej 25 lat. Za wybranego wójta rozumie się tego, kto otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Wybory zarządza prezes RM w drodze rozporządzenia. Prawo do zgłaszania kandydatów przysługuje partiom politycznym, stowarzyszeniom. Jeżeli nie zostaną zgłoszeni kandydaci, wójta wybiera Rada Gminy bezwzględną większością głosów. W wypadku jednego kandydata głosuje się albo za albo przeciw.

Z prac komisji wyborczej sporządza się protokół. Mandat wójta wygasa, gdy ten nie chce złożyć ślubowania, zrzeknie się mandatu; wskutek śmierci; może być odwołany w drodze referendum.

52. Status prawny starosty

Starosta jest kierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu oraz zwierzchnikiem powiatowych służb, inspekcji i straży. Starosta powołuje i odwołuje, w uzgodnieniu z wojewodą, kierowników tych jednostek, zatwierdza program ich działania, zatwierdza wspólne ich działanie, a w sytuacjach szczególnych kieruje wspólnie działaniami tych jednostek. Starosta organizuje pracę zarządu powiatu oraz reprezentuje powiat na zewnątrz. W sprawach nie cierpiących zwłoki starosta podejmuje niezbędne czynności należące do właściwości zarządu powiatu; nie ma prawa wydawać przepisów porządkowych. Te czynności wymagają przedstawienia do zatwierdzenia na najbliższym posiedzeniu zarządu powiatu.

Rada powiatu powołuje i odwołuje sekretarza powiatu oraz skarbnika powiatu na wniosek starosty. W indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości powiatu decyzje wydaje starosta, chyba że przepisy szczególne przewidują wydawanie decyzji przez zarząd powiatu. Są to decyzje administracyjne.

53. Status prawny ma marszałka województwa

Marszałek województwa jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego, zwierzchnikiem służbowym pracowników tego urzędu i kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Na wniosek marszałka województwa sejmik powołuje i odwołuje skarbnika województwa, który jest głównym księgowym budżetu województwa.

Marszałek województwa kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje województwo na zewnątrz. Do niego należy też organizowanie pracy zarządu województwa i urzędu marszałkowskiego. W sprawach nie cierpiących zwłoki marszałek województwa podejmuje niezbędne czynności należące do właściwości zarządu województwa. Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej marszałek województwa wydaje decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej (decyzje administracyjne). Marszałek może upoważnić wicemarszałków, pozostałych członków zarządu województwa, pracowników urzędu marszałkowskiego oraz kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych do wydawania w jego imieniu decyzji administracyjnych. Od decyzji administracyjnych, wydawanych przez marszałka województwa i osoby przez niego upoważnione, służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, a w sprawach powierzonych na podstawie porozumienia z wojewodą - do właściwego ministra. Jeśli przepisy prawa tak stanowią decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje zarząd województwa.

54. Status prawny radnego

55-56 . Zadania własne a zadania zlecone - domniemanie własności gminy w wykonywaniu zadań

Gmina jest jednostką samorządu terytorialnego o najszerszym zakresie kompetencji, bowiem art. 6 ustawy o sam. gmin. wprowadza domniemanie właściwości gminy dla wszystkich spraw publicznych o znaczeniu lokalnym, jeżeli nie są one zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Ustawa o sam. gmin. określa dwa rodzaje zadań które może wykonywać gmina:
- zadania własne, którymi są zadania mające na celu zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty;
- zadania zlecone - są to zadania z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.
Zarówno zadania własne gminy jak i zadania zlecone mogą mieć charakter obowiązkowy, jeżeli ustawy obligują gminę do ich wykonania, oraz dobrowolny.
Zadania z zakresu administracji rządowej o charakterze dobrowolnym gmina może wykonywać na podstawie porozumień z organami tej administracji. Podobnie też gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości innych jednostek samorządu terytorialnego tj. powiatu i samorządu województwa na podstawie porozumień zawartych z tymi jednostkami. Zadania te również mają charakter zadań zleconych.

Zadania własne gminy określa art. 7 ust. 1 ustawy o sam. gmin. Należą do nich w szczególności sprawy:
1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
4) lokalnego transportu zbiorowego,
5) ochrony zdrowia,
6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,
8) edukacji publicznej,
9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
11) targowisk i hal targowych,
12) zieleni gminnej i zadrzewień,
13) cmentarzy gminnych,
14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
18) promocji gminy,
19) współpracy z organizacjami pozarządowymi,
20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.

Powyższy katalog zadań nie ma charakteru katalogu zamkniętego, co wynika z literalnej konstrukcji przepisu - ustawodawca wymienia bowiem sprawy „w szczególności” należące do zadań własnych gminy. O tym iż jest to katalog otwarty przesądza również brzmienie art. 6 ustawy o sam. gmin., zgodnie z którym do zakresu działania gminy nalezą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, jeżeli nie są zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Dodatkowo katalog zadań własnych gminy określa również ustawa z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw . Tym samym można stwierdzić jednoznacznie, iż ustawodawca w art. 7 ust. 1 ustawy o sam. gmin. przedstawił otwarty katalog najistotniejszych zadań, mających na celu zaspokajanie zbiorowych potrzeb społeczności lokalnej.

Zadania zlecone to zadania, które państwo powierza samorządowi, ze względów pragmatycznych - generalnie w drodze normy ustawowej lub w drodze indywidualnych porozumień - i dalej traktuje je jako zadania państwowe z określonymi tego konsekwencjami (finansowanie wykonania, ściślejszy nadzór).
Do zadań zleconych gminie w drodze normy ustawowej należą:
1. nadzór i wydawanie zezwoleń na uprawę maku i konopi włóknistych na obszarze gminy,
2. pomoc kombatantom i innym osobom uprawnionym znajdującym się w trudnych warunkach materialnych,
3. wybór ławników do sądów okręgowych oraz sądów rejonowych obejmujących swoją właściwością obszar gminy,
4. wykonywanie zadań określonych w ustawie z dnia 10 kwietnia 1979 r o ewidencji ludności i dowodach osobistych ,
5. prowadzenie Ewidencji działalności gospodarczej według właściwości miejsca zamieszkania przedsiębiorcy,
6. wykonywanie zadań określonych w art. 11 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej ,
7. świadczenie usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi,
8. prowadzenie postępowań w sprawach dotyczących zgromadzeń,
9. zadania na podstawie ustawy z dnia 11 maja 1994 r. o zadaniach zleconych gminie, związanych z organizacją i prowadzeniem spisów rolnych ,
10. zadania określone w art. 3, 4 i 8 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw,
11. sporządzanie i aktualizacja spisu wyborców (osób uprawnionych do głosowania), obsługa administracyjna i wykonywanie zadań związanych z organizacją i przeprowadzaniem wyborów na obszarze gminy, w związku z wyborami: do Sejmu i Senatu RP, Prezydenta RP, wyborami do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, oraz w trakcie referendum ogólnokrajowego.
Zadania z zakresu administracji rządowej o charakterze dobrowolnym gmina może wykonywać na podstawie porozumień z organami tej administracji.
Podobnie też gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości innych jednostek samorządu terytorialnego tj. powiatu i samorządu województwa na podstawie porozumień zawartych z tymi jednostkami.

O zasadniczej różnicy pomiędzy rodzajami zadań wykonywanych przez gminę stanowi zatem ich delegacja - zadania własne gmina wykonuje we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, podlegając w tym zakresie wyłącznie kontroli legalności, gospodarności i rzetelności swoich działań, zadania zlecone gmina wykonuje na podstawie delegacji wynikającej z ustawy bądź porozumienia, państwo zaś dalej traktuje je jako zadania państwowe z określonymi tego konsekwencjami (finansowanie wykonania, ściślejszy nadzór i kontrola).
Z powyższego wynika również fakt, iż wykonywanie zadań własnych gmina może powierzać osobom fizycznym bądź prawnym, na zasadach dowolności, ograniczonej obowiązującymi przepisami prawa powszechnego, powierzanie zaś zadań zleconych innym podmiotom wymaga dodatkowo każdorazowej zgody „zleceniodawcy” czyli organu administracji rządowej.

Zgodnie z konstytucyjną zasadą decentralizacji władzy publicznej jak najwięcej spraw związanych z lokalną wspólnota samorządową powinno znaleźć się w kompetencji jednostki samorządu terytorialnego właściwej dla tej wspólnoty. Nie należy jednak zapominać o konieczności zapewnienia gminie środków finansowych na realizację nowych zadań, bądź poprzez zwiększenie dochodów własnych gminy, lub też poprzez subwencję. Również w przypadku powierzania gminie nowych zadań zleconych z zakresu administracji rządowej nie powinny mieć miejsca sytuacje, w których gminy muszą występować na drogę sądową przeciwko Skarbowi Państwa w celu uzyskania środków finansowych niezbędnych do zrealizowania powierzonych im zadań zleconych.

57. Miasto na prawach powiatu

Powiat grodzki (miasto na prawach powiatu) jest gminą o statusie miasta, wykonującą zadania powiatu. We wszystkich miastach na prawach powiatu władzę wykonawczą sprawuje prezydent miasta. Są jednostkami samorządu terytorialnego (podziału terytorialnego). Wprowadzoną nowelą z dnia 11 kwietnia 2001 r. w art. 3 zd.1 ustawy powiatowej uchwalono że : ,,Powiat jako jednostka zasadniczego podziału terytorialnego obejmuje całe obszary graniczących ze sobą gmin albo cały obszar miasta na prawach powiatu. Miasto na prawach powiatu jest więc zarówno gminą jak i powiatem. Zapis taki expressis verbis wyróżnia powiat jednogminny (w języku prawnym określane mianem miast na prawach powiatu, w języku prawniczym nazywany powiatem grodzkim). Art. 91 ust. 5 ustawy powiatowej mówi : ,,Ilekroć w przepisach jest mowa o powiecie, rozumie się przez to miasto na prawach powiatu,,. Konsekwencją poddania ustroju i działania miasta na prawach powiatu regulacjom ustawy o samorządzie gminnym są następujące:

• organy w mieście na prawach powiatu (tj. rada miasta i prezydent miasta) wykonują kompetencje właściwe dla - odpowiednio - rady gminy i rady powiatu oraz wójta (burmistrza) i starosty,

• organ wykonawczy miasta na prawach powiatu jest organem monokratycznym,

• rada nie wybiera organu wykonawczego i nie może go odwołać,

• radni składają ślubowanie wg tekstu roty z art. 23a ustawy gminnej.

Poza tym w strukturze organizacyjnej miasta posiadającego prawa powiatu pojawia się organ nie funkcjonujący w ,,normalnej gminie (komisja bezpieczeństwa i porządku). Co do zasady miasto na prawach powiatu jest gminą, jego organy podlegają przede wszystkim regulacjom ustawy o samorządzie gminnym.

Status ten, po wprowadzeniu w dniu 1 stycznia 1999 roku nowego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, otrzymały:

• miasta liczące ponad 100 tysięcy mieszkańców,

• dawne stolice województw,

• niektóre miasta w dużych aglomeracjach miejskich

Warszawa uzyskała status miasta na prawach powiatu w dniu 27 października 2002 r.; w latach 1999-2002 istniały równolegle: powiat warszawski i miasto stołeczne Warszawa (związek komunalny gmin, utworzony na podstawie ustawy warszawskiej).

58. Ustrój M. ST Warszawy

Zagadnienia ustroju miasta stołecznego Warszawy reguluje Ustawa z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy. Stanowi ona, iż Warszawa jest gminą mającą status miasta na prawach powiatu. Organem stanowiącym jest Rada m.st. Warszawy. Liczy ona sobie 60 radnych, wybieranych w czteroprzymiotnikowych wyborach (bezpośrednich, równych, tajnych i powszechnych).

Ustawa stwierdza także, iż poza zadaniami przewidzianymi przepisami dotyczącymi samorządu gminnego i powiatowego, m.st. Warszawa zapewnia warunki niezbędne do:

1. funkcjonowania w mieście naczelnych i centralnych organów państwa, obcych przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz organizacji międzynarodowych,

2. przyjmowania delegacji zagranicznych,

3. funkcjonowania urządzeń publicznych o charakterze infrastrukturalnym, mających znaczenie dla stołecznych funkcji miasta.

Zadania te wchodzą w skład zbioru zadań zleconych z zakresu administracji rządowej

59. Organy stanowiące i kontrolne samorządu terytorialnego:

Gmina - rada gminy

Powiat - rada powiatu

Województwo - sejmik wojewódzki

60. Organy wykonacze samorządu terytorialnego

Gmina - wójt/burmistrz/prezydent

Powiat - zarząd powiatu

Województwo - zarząd województwa

61. Powiatowa administracja zespolona:

W powiecie administracje zespoloną tworzą podmioty administracji rządowej wraz z podmiotami administracji samorządowej. Jednostki administracji rządowej w powiecie:

Policja PSP, państwowy inspektorat nadzoru budowlanego.

W powiecie: służby, inspekcje i straże działające we własnym imieniu.

Wojewoda może tworzyć przekształcać i likwidować jednostki organizacyjnych powiatowych służby, inspekcji i straży

62. Status prawny pracowników samorządowych.

* Na podstawie wyboru:

- W urzędzie marszałkowskim: marszałek województwa, wiceprzewodniczący zarządu oraz pozostali członkowie zarządu województwa - jeżeli statut województwa tak stanowi,

- W starostwie powiatowym: starosta, wice starosta oraz pozostali członkowie zarządu powiatu - jeżeli statut powiatu tak stanowi, z tym że z członkami zarządu powiatu wybranymi spoza składu rady powiatu zawsze nawiązuje się stosunek pracy,

- W urzędzie gminy - wójt (burmistrz, prezydent miasta),

- W związkach jednostek samorządu terytorialnego: przewodniczący zarządu związku i pozostali członkowie zarządu - jeżeli statut związku tak stanowi,

* Na podstawie mianowania: pracownicy zatrudniani na stanowiskach pracy określonych w statucie gminy bądź związku międzygminnego,

* Na podstawie powołania: zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta), sekretarz gminy, sekretarz powiatu, skarbnik gminy (główny księgowy budżetu), skarbnik powiatu (główny księgowy budżetu powiatu), skarbnik województwa (główny księgowy budżetu województwa),

* Na podstawie umowy o pracę: pozostali pracownicy samorządowi.

Pracownikiem samorządowym może być osoba, która jest obywatelem polskim, posiada kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na określonym stanowisku, ukończyła 18 rok życia i ma pełną zdolność do czynności prawnych, korzysta z pełni praw publicznych i posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku

Pracownikiem samorządowym zatrudnionym na stanowisku urzędniczym może być osoba, która posiada co najmniej wykształcenie średnie, nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie, cieszy się nieposzlakowaną opinią. Nabór kandydatów na wolne stanowiska urzędnicze, w tym na kierownicze stanowiska urzędnicze, jest otwarty i konkurencyjny.

Rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem samorządowym mianowanym może nastąpić w drodze wypowiedzenia w razie:

• Ujemnej oceny kwalifikacyjnej, wydanej zgodnie z zasadami, i potwierdzonej ponowną ujemną oceną, która nie może być dokonana wcześniej niż po upływie trzech miesięcy.

• Likwidacji lub reorganizacji urzędu gminy lub innych jednostek, oraz biur, połączonej ze zmniejszeniem stanu zatrudnienia.

• Niezawinionej utraty uprawnień do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

• Trwałej utraty zdolności fizycznej lub psychicznej do pracy na zajmowanym stanowisku, stwierdzonej orzeczeniem komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia pracownika na innym stanowisku, odpowiednim do jego stanu zdrowia i kwalifikacji zawodowych, albo pracownik odmawia podjęcia takiej pracy.

• Nabycia prawa do renty lub emerytury.

Okres wypowiedzenia stosunku pracy pracownikowi samorządowemu mianowanemu wynosi 3 miesiące i kończy się ostatniego dnia miesiąca.

Właściwy organ lub osoba rozwiązuje bez wypowiedzenia stosunek pracy z pracownikiem samorządowym mianowanym w razie:

• Prawomocnego skazania na karę pozbawienia praw publicznych albo prawa wykonywania zawodu.

• Prawomocnego ukarania karą dyscyplinarną wydalenia z pracy w urzędzie.

• Zawinionej utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

• Utraty obywatelstwa polskiego.

Do podstawowych obowiązków pracownika samorządowego należy dbałość o wykonywanie zadań publicznych oraz o środki publiczne, z uwzględnieniem interesów państwa oraz indywidualnych interesów obywateli.

- Przestrzeganie prawa,

- Wykonywanie zadań urzędu sumiennie, sprawnie i bezstronnie,

- Informowanie organów, instytucji i osób fizycznych oraz udostępnianie dokumentów znajdujących się w posiadaniu urzędu, jeżeli prawo tego nie zabrania,

- Zachowanie tajemnicy państwowej i służbowej w zakresie przez prawo przewidzianym,

- Zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach ze zwierzchnikami, podwładnymi, współpracownikami oraz w kontaktach z obywatelami,

- Zachowanie się z godnością w miejscu pracy i poza nim

- Sumienne i staranne wypełnianie poleceń przełożonego

- Pracownik samorządowy jest obowiązany złożyć oświadczenie o prowadzeniu działalności gospodarczej

- Pracownik samorządowy jest obowiązany na żądanie upoważnionego do czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w imieniu pracodawcy samorządowego złożyć oświadczenie o stanie majątkowym.

63. Związki porozumienia stowarzyszenia tworzone przez jednostki samorządu terytorialnego.

Związki mogą być międzygminne i miedzypowiatowe

Związki są tworzone dla wykonywania wspólnych celów zadań publ., mają osobowość prawną, statut i organy: zgromadzenie związku (w gminie wójtowie), zarząd - posiadają one osobowość prawną.

W powiecie organami są: Zgromadzenie związku - po 2 przedstawicieli każdego powiatu, zarząd - spośród siebie wybierają, możliwe żeby 1/3 członków pochodziła spoza zgromadzenia

Porozumienia - mogą być międzygminne i miedzypowiatowe , powoływane w sprawie powierzenia jednej z nich określonych zadań publ., (wywóz śmieci - jedni wywożą drudzy płaca za to i nic nie robią) - nie ma organów.

Stowarzyszenie - minimum 3 jednostki tworzą stowarzyszenia, tworzone w celu wspierania idei samorządu terytorialnego, a także obrony wspólnych interesów. Ma osobowość prawną. Organy i tryb działania określa status.

64. Mienie komunalne

Mienie komunalne - własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych w tym przedsiębiorstw.

65. Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego.

• Gmina prowadzi gospodarkę na podstawie budżetu, na dany rok budżetowy.

• Projekt budżetu opracowuje wójt.

• Gospodarka budżetu jest jawna

• Kontrolę sprawują RIO - Regionalna Izba Obrachunkowa

• Gminy mogą tworzyć związki międzygminne i stowarzyszenia gmin.

66. Nadzór nad samorządem terytorialnym.

Nadzór nad działalnością gminy:

• Prezes RM, wojewoda

• Regionalna Izba Obrachunkowa

67. Referendum lokalne - podstawowa forma demokracji bezpośredniej

68. Ustalenie granic jednostek samorządu terytorialnego

Granice jednostek samorządu terytorialnego są tworzone, zmieniane i znoszone przez RM w drodze rozporządzenia, treść zawarta w ustawach.

69. Samorządowe kolegium odwoławcze.

Jest to organ wyższego stopnia w stosunku do jednoosobowych organów w gminie, powiecie i województwie (wójta, burmistrza, prezydenta, starosty, marszałka) lub wyjątkowo organów kolegialnych (zarządów), orzekający w indywidualnych sprawach należących do ich zadań własnych. W szczególności kolegium jest organem właściwym do rozpatrywania odwołań od decyzji, zażaleń na postanowienia, żądań wznowienia postępowania i stwierdzenie nieważności decyzji. W sprawach należących do zadań organów samorządowych województwa właściwe jest kolegium mające siedzibę w mieście będącym siedzibą władz samorządowych. Kolegia są państwowymi jednostkami budżetowymi.

Organami kolegium są zgromadzenia ogólne kolegium i prezes kolegium. W skład kolegium wchodzą prezes, wiceprezes i pozostali członkowie. Liczbę członków kolegium określa zgromadzenie ogólne kolegium na wniosek prezesa. Członkostwo w kolegium ma charakter etatowy lub pozaetatowy. Kadencja prezesa kolegium trwa 6 lat licząc od dnia powołania. Członka kolegium powołuje Prezes RM, na wniosek prezesa kolegium, zgłoszony po uzyskaniu opinii zgromadzenia ogólnego kolegium. Członkostwa w kolegium nie można łączyć z mandatem posła lub senatora, mandatem radnego lub członkostwem w organie wykonawczym jednostki samorządu terytorialnego, członkostwem w kolegium regionalnej izby obrachunkowej oraz zatrudnieniem w urzędzie gminy, starostwie oraz urzędzie marszałkowskim.

Kolegium orzeka w składzie 3 osobowym, chyba ze przepisy szczególne stanowią inaczej. Składowi orzekającemu przewodniczy prezes lub etatowy członek kolegium. Orzeczenia kolegium zapadają po przeprowadzeniu rozprawy lub na posiedzeniu niejawnym i są w formie decyzji albo postanowienia.

Orzeczenia kolegium zapadają większością głosów. Kolegium w pełnym składzie może wystąpić do NSA z pytaniem prawnym, od odpowiedzi na które zależy rozstrzygnięcie sprawy. Uchwała NSA zapada w składzie 5 sędziów i wiąże w danej sprawie. Właściwości kolegiów ograniczają się wyłącznie do spraw indywidualnych z zakresu administracji samorządu terytorialnego; spełniają w tym zakresie funkcje orzeczniczą.

70. Samorząd zawodowy

71. Kontrola - nadzór - audyt wewnętrzny.

Kontrola - funkcja organu polegająca wyłącznie na sprawdzaniu działalności innych jednostek, bez stałych możliwości wpływania na działalność jednostek kontrolowanych poprzez wydawanie im nakazów czy poleceń. Kontrola powinna być bezstronna. Ocena kontrolowanej działalności powinna być w pełni obiektywna. Kontrola powinna być fachowa. Kontroler powinien być wybitnym znawcą badanej działalności administracji, znawcą zagadnień, które ma oceniać. Kontrola powinna być efektywna. Jej zadaniem jest ocena prawidłowości działania administracji, ujawnienie w tym działaniu błędów i wad, wskazanie źródeł ich powstawania. Efektywność kontroli oznacza więc należyte wykorzystanie wyników kontroli dla poprawy działalności administracji.

Nadzór - oznacza kontrolę oraz możność podjęcia prawem przewidzianych środków, wiążących nadzorowanego lub możność bezpośredniego wzruszenia (uchylenia, stwierdzenia nieważności) jego aktów. Organ nadzorujący ma prawo kontroli działań organu nadzorowanego, a nadto możliwość wiążącego wpływania na podmioty nadzorowane. Istnieją różne stopnie nadzoru, od niewielkiego, bardzo ograniczonego, do granic hierarchicznego podporządkowania. Przy nadzorze wolno stosować środki nadzoru przewidziane przez prawo i tylko w przypadkach przewidzianych przez przepisy prawne. Nadzór jest pojęciem szerszym niż kontrola. Nadzór obejmuje zawsze kontrolę, natomiast wykonywanie kontroli nie musi się łączyć z prawem stosowania środków nadzorczych. O nadzorze mówi się wówczas, gdy w grę wchodzi prawo wydawania poleceń, wiążących dyrektyw co do zmiany kierunków działania. Nadzór nie ogranicza się do obserwacji i ustaleń stanu faktycznego (jak kontrola), ale łączy się z możliwością stosowania środków nadzoru.

Środki nadzoru można podzielić na:

• Środki nadzoru represyjnego - mogą być zastosowane w przypadku naruszenia prawa, w jego następstwie. Do tej kategorii środków można zaliczyć: żądanie informacji przez organ nadzoru o wszystkich sprawach poddanych nadzorowi; uchylenie przez organ nadzoru aktu prawnego naruszającego prawo bądź prawo żądania uchylenia takiego aktu przez organ, który akt wydał; zarządzenie, organ nadzoru może zarządzić, aby organ nadzorowany wykonał ciążący na nim obowiązek w wyznaczonym terminie; zarządzenie zastępcze; ustanowienie organu komisarycznego, stosuje się w przypadku odwołania czy rozwiązania organu kolegialnego bądź zawieszenia go w czynnościach. Organ komisaryczny działa w miejscu organu właściwego na koszt instytucji nadzorowanej.

• Środki nadzoru prewencyjnego - do których zaliczyć można: uzgodnienie aktu organu nadzorowanego z organem nadzoru; zatwierdzenie aktu prawnego organu nadzorowanego przez organ nadzorczy; ustalenie budżetu jednostki nadzorowanej przez organ nadzoru, jeśli jednostka nadzorowana nie uchwali budżetu w określonym prawem terminie.

Audyt wewnętrzny - ogół działań, przez które kierownik jednostki uzyskuje obiektywną i niezależną ocenę jej funkcjonowania w zakresie gospodarki finansowej pod względem legalności, gospodarności, celowości, rzetelności, przejrzystości i jawności. Bezpośredni nadzór nad komórkami organizacyjnymi do spraw kontroli oraz do spraw audytu sprawuje kierownik jednostki. Opracowanie i wdrożenie w życie konkretnych procedur, instrukcji i mechanizmów audytu wewnętrznego należy do kierownika komórki audytu wewnętrznego. Wyróżnia się 3 podstawowe rodzaje audytu:

- Audyt finansowy - badanie dowodów księgowych oraz zapisów w księgach rachunkowych

- Audyt systemu - ocena systemu gromadzenia środków publicznych i dysponowania nimi oraz gospodarowania mieniem

- Audyt działalności - ocena skuteczności i gospodarności zarządzania.

72. Organy kontroli państwowej.

• Najwyższa Izba Kontroli - naczelny organ kontroli państwowej. Organy kontroli, rewizji, inspekcji działające w administracji rządowej i samorządzie terytorialnym mają obowiązek współpracy z NIK. Konstytucja przewiduje powiązanie NIK z Sejmem, stanowiąc, że „NIK podlega Sejmowi”. NIK działa na zasadach kolegialności.

NIK kontroluje działalność: organów administracji rządowej, NBP, państwowych osób prawnych, innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Jest to podstawowe zadanie NIK; wykonywanie tej kontroli jest stałym obowiązkiem NIK. Jest to kontrola prowadzona w najszerszym zakresie.

NIK może kontrolować działalność: organów samorządu terytorialnego, samorządowych osób prawnych i innych samorządowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności i rzetelności. NIK nie może co do tych jednostek prowadzić kontroli z punktu widzenia celowości.

NIK może kontrolować działalność: innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych, ale tylko w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa z punktu widzenia legalności i gospodarności.

Na zlecenie Sejmu lub na wniosek Prezydenta RP NIK przeprowadza kontrolę działalności Kancelarii Prezydenta, a na wniosek Senatu- Kancelarii Senatu. Z punktu widzenia przedmiotowego NIK bada w szczególności wykonanie budżetu państwa i realizację ustaw i innych aktów prawnych w zakresie działalności finansowej, gospodarczej i organizacyjno-administracyjnej. NIK wykonuje swoje zadania na podstawie okresowych planów pracy, które przedkłada Sejmowi, z tym że może też przeprowadzać kontrole doraźne. NIK przeprowadza kontrole na zlecenie Sejmu lub jego organów, na wniosek Prezydenta RP i Prezesa RM oraz z własnej inicjatywy. O wynikach kontroli przeprowadzonych na wniosek Prezydenta RP i Prezesa RM NIK informuje te organy, podobnie jak i o wynikach kontroli przeprowadzonych na zlecenie Sejmu oraz o wynikach innych ważnych kontroli. Delegatury NIK przedkładają wojewodom informacje o wynikach ważniejszych kontroli dotyczących działalności terenowych organów administracji rządowej, a wojewodom i organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego- informacje o wynikach ważniejszych kontroli dotyczących działalności samorządu terytorialnego. Prezes NIK podaje do wiadomości publicznej, po przedłożeniu Sejmowi, analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej oraz sprawozdanie z działalności NIK.

Najwyższą Izbą Kontroli kieruje Prezes NIK, powoływany przez Sejm bezwzględną większością głosów za zgodą Senatu. Kadencja Prezesa NIK trwa 6 lat, licząc od dnia złożenia przysięgi. Ta sama osoba nie może być powoływana na stanowisko Prezesa więcej niż na dwie kolejne kadencje. Prezes NIK nie może należeć do partii politycznej, zajmować innego stanowiska z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej, wykonywać innych zajęć zawodowych ani prowadzić działalności publicznej, nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu.

Sejm odwołuje Prezesa NIK, jeżeli: zrzekł się on tego stanowiska, Sejm uznał że stał się on trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby, gdy został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za popełnienie przestępstwa, gdy Trybunał Stanu orzekł w stosunku do niego zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych. Prezes NIK korzysta z immunitetu. Prezes NIK bierze udział w posiedzeniach Sejmu oraz ma prawo uczestniczyć w posiedzeniach RM. Wiceprezesów NIK w liczbie od 2-4, powołuje i odwołuje Marszałek Sejmu na wniosek Prezesa NIK. Za zgoda Marszałka Sejmu Prezes NIK powołuje i odwołuje dyrektora generalnego NIK.

Najważniejsze kompetencje w myśl ustawy przysługują Kolegium NIK. W skład Kolegium NIK wchodzą: Prezes NIK jako przewodniczący, wiceprezesi i dyrektor generalny oraz 14 członków. Na wniosek Prezesa NIK Marszałek Sejmu powołuje na członków Kolegium 7 przedstawicieli nauk prawnych lub ekonomicznych oraz 7 dyrektorów jednostek organizacyjnych NIK lub doradców Prezesa NIK. Członkowie Kolegium NIK są w sprawowaniu swych funkcji niezawiśli. Ich kadencja trwa 3 lata. Marszałek Sejmu na wniosek Prezesa NIK może odwołać członka Kolegium NIK. Kolegium NIK zatwierdza analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej oraz sprawozdanie z działalności NIK za rok ubiegły. Kolegium NIK uchwala m.in. opinię w sprawie absolutorium dla RM, projekt statutu NIK i okresowe plany pracy NIK oraz opiniuje programy kontroli i informacje o wynikach szczególnie ważnych kontroli oraz inne sprawy wniesione przez Prezesa NIK lub przedstawione przez co najmniej 1/3 członków Kolegium. Jednostkami organizacyjnymi NIK są departamenty i delegatury.

• Państwowa Inspekcja Pracy - organ podległy Sejmowi. PIP tworzą Główny Inspektor Pracy i okręgowe inspektoraty pracy oraz działający w ramach terytorialnej właściwości okręgowych inspektoratów pracy- inspektorzy pracy. Okręgowy inspektorat pracy obejmuje zakresem swojej właściwości terytorialnej obszar jednego województwa. Siedziby okręgowych inspektoratów pracy ustala Główny Inspektor Pracy. Ponadto działa Rada Ochrony Pracy jako organ nadzoru nad warunkami pracy i działalnością PIP. PIP kieruje Główny Inspektor Pracy, powoływany i odwoływany przez Marszałka Sejmu po zasięgnięciu opinii Rady Ochrony Pracy. Zastępców Głównego Inspektora Pracy powołuje i odwołuje Marszałek Sejmu na wniosek Głównego Inspektora Pracy. Okręgowych Inspektorów pracy powołuje i odwołuje Główny Inspektor Pracy. PIP powołana jest do nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności zasad i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Do zakresu PIP należy kontrola i nadzór przestrzegania przez zakłady pracy prawa pracy, w szczególności przepisów zasad i bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony pracy kobiet, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych, kontrola przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy projektowaniu budowy, przebudowy i modernizacji zakładów pracy oraz stanowiących ich wyposażenie maszyn i innych urządzeń technicznych oraz technologii, analizowanie przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych, kontrola stosowania środków zapobiegających tym wypadkom i chorobom oraz udział w badaniu okoliczności wypadków przy pracy. PIP opiniuje projekty aktów prawnych z zakresu prawa pracy oraz inicjuje prace legislacyjne w tej dziedzinie, jak również przedsięwzięcia oraz prace badawcze w dziedzinie przestrzegania prawa pracy. Nadzorem i kontrolą PIP są objęte wszystkie zakłady pracy. Pracownicy PIP wykonujący i nadzorujący czynności kontrolne uprawnieni są do przeprowadzania bez uprzedzenia kontroli przestrzegania przez zakłady pracy przepisów pracy o każdej porze dnia i nocy. Do inspektora pracy należy ściganie wykroczeń związanych z wykonywaniem pracy zarobkowej, a także innych wykroczeń, gdy ustawa tak stanowi. Nadzór nad PIP sprawuje Rada Ochrony Pracy.

• Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych - jest organem do spraw ochrony danych osobowych. Generalnego Inspektora, którym może być tylko obywatel polski, wyróżniający się wysokim autorytetem moralnym, posiadającym wyższe wykształcenie prawnicze oraz odpowiednie doświadczenia zawodowe, powołuje i odwołuje Sejm za zgodą Senatu, na 4 letnią kadencję. Ta sama osoba nie może być Generalnym Inspektorem więcej niż przez 2 kadencje. Generalny Inspektor w zakresie wykonywania swoich zadań podlega tylko ustawie. Nie może zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem profesora szkoły wyższej, ani wykonywać innych zajęć zawodowych; nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu. Korzysta z immunitetu. Generalny Inspektor składa Sejmowi, raz w roku, sprawozdanie ze swojej działalności wraz z wnioskami wynikającymi ze stanu przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych. Swoje zadania Generalny Inspektor wykonuje przy pomocy Biura Generalnego Inspektora Danych Osobowych.

Do zadań Generalnego Inspektora należy m.in.: kontrola zgodności przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych osobowych, wydawanie decyzji i rozpatrywanie skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych, prowadzenia rejestru zbiorów danych oraz udzielanie informacji o zarejestrowanych zbiorach. Generalny Inspektor i upoważnieni przez niego inspektorzy mają prawo dokonywać czynności kontrolnych w miejscach zlokalizowania zarejestrowanych zbiorów danych, jak i żądać złożenia wyjaśnienia i przesłuchiwać osoby, żądać okazania dokumentów i wszelkich danych mających bezpośredni związek z problematyką kontroli oraz udostępniania do kontroli urządzeń, nośników oraz systemów informatycznych służących do przetwarzania danych. W razie stwierdzenia naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych Generalny Inspektor nakazuje, w drodze decyzji administracyjnej, przywrócenie stanu zgodnego z prawem. W przypadku wydania takiej decyzji strona ma prawo zwrócić się do Generalnego Inspektora z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Na decyzję Generalnego Inspektora wydaną po ponownym rozpatrzeniu sprawy stronie służy skarga do NSA.

• Regionalna Izba Obrachunkowa - organami nadzoru nad działalnością samorządów gminnych, powiatowych i wojewódzkich, w zakresie spraw finansowych są regionalne izby obrachunkowe (RIO). Istnieje 16 regionalnych izb obrachunkowych RIO, zasięg terytorialny każdej izby obejmuje jedno województwo. RIO ma swoje zespoły zamiejscowe. W szczególności izby sprawują nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych oraz dokonują kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych następujących podmiotów: jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych, stowarzyszeń gmin oraz stowarzyszeń gmin i powiatów, związków powiatów, stowarzyszeń powiatów, samorządowych jednostek organizacyjnych w tym samorządowych osób prawnych, innych podmiotów w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyznawanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Izby kontrolują gospodarkę finansową na podstawie kryterium zgodności z prawem i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym. Kontrola dokonywana jest także z uwzględnieniem kryterium celowości, rzetelności i gospodarności. Izby przeprowadzają co najmniej raz na 4 lata kompleksową kontrolę gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Izby kontrolują pod względem rachunkowym i formalnym kwartalne sprawozdania z wykonywania budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz wnioski o przyznanie części rekompensującej subwencji ogólnej. Izby badają uchwały podjęte przez organy jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych, w tym również zawierające oceny wykonania budżetu przez zarządy jednostek samorządu terytorialnego. W przypadku nie uchwalenia budżetu przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego do dnia 31 marca roku budżetowego, izba ustala budżet tej jednostki w terminie do końca kwietnia roku budżetowego. Do zadań izby należy wydawanie opinii. Izby prowadzą działalność informacyjną i szkoleniową w zakresie objętym nadzorem i kontrolą.

Organami izby są: kolegium izby, komisja orzekająca w sprawach o naruszenie dyscypliny budżetowej. Kolegium izby składa się z przewodniczącego, którym jest prezes izby oraz członków powoływanych przez Prezesa RM spośród kandydatów przedstawionych przez kolegium izby w trybie określonym w rozporządzeniu Prezesa RM. Członkowie kolegium w zakresie realizacji zadań nadzorczych i funkcji kontrolnych są niezawiśli i podlegają tylko ustawom. Prezesa izby powołuje i odwołuje Prezes RM, po zasięgnięciu opinii kolegium izby. W każdej RIO tworzy się dwa wydziały: kontroli gospodarki finansowej; informacji, analiz i szkoleń. Nadzór nad działalnością regionalnych izb obrachunkowych sprawuje Prezes RM, na podstawie kryterium zgodności z prawem.

• Rzecznik Praw Obywatelskich - powoływany jest przez Sejm za zgodą Senatu na 5 lat. Nie może zajmować innego stanowiska, należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z funkcją RPO, z wyjątkiem profesora szkoły wyższej. Wniosek o powołanie RPO może zgłosić Marszałek Sejmu lub grupa 35 posłów. RPO w swej działalności jest niezawisły, niezależny od innych organów państwowych, odpowiada tylko przed Sejmem i tylko za zgodą Sejmu może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej. RPO corocznie składa sprawozdanie ze swej działalności Sejmowi i Senatowi i sprawozdanie to jest podawane do publicznej wiadomości. Działalność RPO polega przede wszystkim na ochronie praw i wolności obywateli, badaniu przestrzegania i realizacji tych praw oraz podejmowaniu spraw do postępowania wyjaśniającego, ewentualnie kierowanie do właściwych organów w szczególności do organów nadzoru, prokuratury, kontroli państwowej, zawodowej lub społecznej. O zlecenie przeprowadzenia kontroli przez NIK dla zbadania określonej sprawy RPO zwraca się do Sejmu. RPO może występować do właściwych organów z wnioskiem o podjęcie inicjatywy ustawodawczej, bądź wydanie lub zmianę innych aktów prawnych dotyczących praw i wolności obywateli. Może występować do TK z wnioskiem o stwierdzenie zgodności aktu ustawodawczego z Konstytucją. Wykonuje swoje zadania przy pomocy biura RPO i może powołać od 1 do 3 zastępców oraz za zgodą Sejmu swoich pełnomocników terenowych.

• Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji - stoi na straży wolności słowa i prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji. Jest instytucją niezależną od innych organów państwowych. Formalną kontrolę nad jej działalnością sprawują: Sejm, Senat i Prezydent, którym KRRiT przedstawia corocznie sprawozdanie ze swojej działalności oraz informuje o problemach radiofonii i telewizji. W razie odrzucenia sprawozdania przez Sejm i Senat następuje rozwiązanie Rady, chyba że prezydent nie potwierdzi wygaśnięcia kadencji KRRiT. W skład KRRiT wchodzi 5 członków: 2 powoływanych przez Sejm, 2 przez Prezydenta i 1 przez Senat. Przewodniczący KRRiT na podstawie uchwały Rady udziela, zawiesza, odbiera koncesję.

73. Najwyższa Izba Kontroli - to co wyżej.

74. Trybunał Konstytucyjny - Trybunał rozstrzyga w sprawie sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa. Orzeczenia TK mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Orzeczenia TK o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygniecie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach określonych w przepisach dla danego postępowania. TK informuje Sejm i Senat o istotnych problemach wynikających z działalności orzecznictwa Trybunału. TK przedstawia innym właściwym organom stanowiącym prawo uwagi o stwierdzonych uchybieniach i lukach w prawie, których usunięcie jest niezbędne dla zachowania spójności systemu prawnego RP.

75. Trybunał Stanu.

Odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu ponoszą: Prezydent, Prezes RM oraz członkowie RM, Prezes NBP, Prezes NIK, członkowie KRRiT, osoby, którym Prezes RM powierzył kierowanie ministerstwem oraz Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych. Odpowiedzialność konstytucyjną ponoszą również posłowie i senatorowie, ale wyłącznie w zakresie przepisów antykorupcyjnych.

Trybunał Stanu składa się z : przewodniczącego, którym z urzędu jest I Prezes Sądu Najwyższego, 2 zastępców przewodniczącego i 16 członków wybieranych przez Sejm (połowa musi mieć kwalifikacje do zajmowania stanowiska sędziego). Członkowie TS podlegają konstytucji i ustawom. Kadencja Trybunału Stanu trwa tyle, ile kadencja Sejmu.

Kary, jakie może orzec Trybunał Stanu:

• utrata czynnego i biernego prawa wyborczego

• utrata orderów, odznaczeń i tytułów honorowych

• pozbawienie mandatu poselskiego lub senatorskiego

• utrata zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem związana jest odpowiedzialność przed TS

• za przestępstwa i przestępstwa skarbowe - kary przewidziane w ustawach

• utrata uposażeni, świadczeń zdrowotnych - w przypadku byłego prezydenta

76. Sądownictwo administracyjne.

Kontrola Sądowa (Sądownictwo administracyjne) - jest tradycyjną formą zagwarantowania zgodnego z prawem działania administracji w jej stosunkach z obywatelami. W toku rozwoju historycznego ukształtowały się różne typy kontroli nad administracją:

- kontrola wykonywana wyłącznie przez powołane w tym celu sądownictwo administracyjne - sądownictwo wyodrębnione - kontrola wykonywana przez sądy powszechne - typ mieszamy kontroli wykonywanej w części przez sądy powszechne, a w części przez specjalistyczne sądownictwo administracyjne.

Sądownictwo administracyjne polega na orzekaniu o legalności aktów administracyjnych przez organy o charakterze sądowym. Organ sądowy kontroluje powstały akt administracyjny z punktu widzenia jego zgodności z prawem i orzeka o jego ważności z tego właśnie punktu widzenia. Kontrola polega na możności skasowania aktu, a nie na zastąpieniu aktu wadliwego nowym aktem. Kontrola sądów administracyjnych przybiera w zasadzie jedynie formę kontroli następnej. Sądownictwo administracyjne sprawujące kontrolę legalności aktów administracyjnych jest najczęściej sądownictwem kasacyjnym. Sąd orzeka czy akt administracyjny jest ważny, czy nie. Gdy są stwierdzi, że akt jest nieważny, to wówczas sam nowego aktu nie wydaje, lecz jedynie znosi akt organu kontrolowanego, który z kolei wydaje akt nowy.

Rodzaje systemów sądownictwa administracyjnego:

• System klauzuli generalnej - polega na tym, ze wszystkie akty administracyjne, bądź wszystkie akty administracyjne określonego rodzaju, podlegają kontroli sądu administracyjnego. Jednak prawie w każdym ustawodawstwie znajdujemy wyjątki od klauzuli generalnej. System enumeracji - charakteryzuje się tym, że kontroli sądu administracyjnego poddane są jedynie akty wyraźnie wyliczone w ustawie, cała zaś reszta nie jest poddana tej kontroli.

• System ochrony prawa podmiotowego - polega na tym, że sąd administracyjny działa tylko na wniosek osoby, której prawo podmiotowe zostało przez akt administracyjny naruszone. W tym systemie prawo wniesienia skargi ogranicza się tylko do pewnego kręgu osób posiadających legitymację skargową. Skarga przysługuje stronie dopiero, gdy akt jej dotyczy.

• System ochrony prawa przedmiotowego - skargę można wnosić nie tylko na nielegalny akt administracyjny, lecz także na nielegalne rozporządzenie, którego legalność sąd może również skontrolować i w wyniku przeprowadzonej kontroli może rozporządzenie uchylić. Sąd może wkraczać z urzędu albo z czyjejkolwiek inicjatywy, a kontroli sądowej poddane są również akty o charakterze generalnym.

Rozróżniamy 2 instancje sądów administracyjnych:

Wojewódzki Sąd Administracyjny - sędziowie tych sądów powinni mieć ukończone 35 lat, z 8- letnim doświadczeniem na stanowisku sędziego, wyróżniać się wysoką wiedzą. WSA jest właściwy w sprawach skarg na decyzje administracyjne, akty jednostek samorządu terytorialnego, akty terytorialnych organów administracji rządowej ustanawiające przepisy prawa miejscowego. Skargę do WSA można wnieść dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia, w terminie 30 dni od dnia doręczenia ostatecznego rozstrzygnięcia. Może to zrobić: każdy, kto ma w tym interes prawny; Rzecznik Praw Obywatelskich; Prokurator; Organizacja społeczna jeśli brała udział w postępowaniu administracyjnym.

Naczelny Sąd Administracyjny - sędziowie tych sądów powinni mieć ukończone 40 lat oraz 10-letni staż na stanowisku sędziego oraz wyróżniać się wysoką wiedzą. Skargę może wnieść strona; Prokurator; RPO, w terminie 30 dni od dani doręczenia stronie odpisu orzeczenia WSA z uzasadnieniem. Skargę tę można oprzeć na podstawie 2 zarzutów:

- naruszenia przez WSA przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie - naruszenia przez WSA przepisów procesowych, jeżeli mogło to mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżalny wyrok lub postanowienie.

NSA dzieli się na Izbę Finansową, Gospodarczą oraz Ogólno administracyjną.

Skład NSA wchodzą: prezes, wiceprezesi, prezesi izb, prezesi ośrodków zamiejscowych oraz sędziowie. Sędziów NSA powołuje Prezydent RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa. Prezesa NSA powołuje Prezydent RP na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenia Ogólne NSA. Wiceprezesów NSA powołuje i odwołuje Prezydent RP spośród sędziów tego sądu, za zgodą Zgromadzenia Ogólnego Sędziów NSA. Prezesów izb i ośrodków zamiejscowych, dyrektorów biur i przewodniczących wydziałów powołuje i odwołuje Prezes NSA za zgodą Kolegium tego sądu. W NSA działają: Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu, które posiada kompetencje decydujące i opiniodawcze oraz Kolegium Sądu, organ o mniejszym niż Zgromadzenie Ogólne składzie osobowym, jako organ opiniodawczy i doradczy, a w przypadkach określonych przepisami prawa jako organ decydujący. NSA oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej. Sąd ten działa w Warszawie i w ośrodkach zamiejscowych tworzonych dla jednego lub kilku województw. W NSA w Warszawie działa Biuro Prezydialne i Biuro Orzecznictwa.

NSA orzeka w sprawach skarg na: * decyzje administracyjne, * postanowienia wydawane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także rozstrzygające sprawę co do istoty, * postanowienia wydawane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie, * inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikającego z przepisów prawa, * uchwały jednostek samorządu terytorialnego oraz akty organów administracji rządowej stanowiące przepisy prawa miejscowego, * inne uchwały jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej, * akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego, * bezczynność organów administracji publicznej, * w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę, * spory o właściwość między organami samorządu terytorialnego a terenowymi organami administracji rządowej, * udziela odpowiedzi na pytania prawne przedstawione do rozstrzygnięcia przez samorządowe kolegia odwoławcze.

Sądy ubezpieczeń społecznych - Od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do właściwego sądu ubezpieczeń społecznych w terminie miesiąca od doręczenia decyzji, według zasad określonych w kodeksie postępowania cywilnego. Odwołanie wnosi się na piśmie do jednostki organizacyjnej Zakładu, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę. Jeżeli odwołanie nie zostało w całości lub w części uwzględnione, Zakład przekazuje niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od wniesienia odwołania, sprawę do sądu wraz z uzasadnieniem. Sąd ubezpieczeń społecznych rozpatruje sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych, według przepisów kodeksu postępowania cywilnego normujących postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Po rozpatrzeniu sprawy sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstawy do jego uwzględnienia. W razie uwzględnienia odwołania sąd zmienia zaskarżoną decyzję w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy. Sąd ubezpieczeń społecznych może wydawać orzeczenia reformatoryjne.

Sąd antymonopolowy - właściwość Sądu Okręgowego w Warszawie w sprawach odwołań od decyzji i zażaleń na postanowienia Prezesów Urzędów: Regulacji Energetyki; Transportu Kolejowego; Regulacji Telekomunikacji; oraz Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Wymienieni prezesi są centralnymi organami administracji rządowej, wydającymi decyzje w zakresie spraw zaliczonych do ich kompetencji. Sąd antymonopolowy oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia. W razie uwzględnienia odwołania sąd zaskarżoną decyzje albo uchyla albo zmienia w całości lub w części orzeka co do istoty sprawy. Od wyroku sądu antymonopolowego przysługuje kasacja do Sądu Najwyższego. Sprawy najpierw należą do właściwości organów administracji, a decyzje tych organów stają się prawomocne, o ile nie zostaną zaskarżone do sądu. W przypadku wniesienia odwołania sąd rozpatruje daną sprawę i w wyniku tego rozpatrzenia albo odwołanie oddala, co powoduje, iż decyzja administracyjna staje się prawomocna, albo decyzję uchyla i orzeka o istocie sprawy.

Sądy powszechne i SN

- Sądy powszechne rozpatrują niektóre sprawy związane z działalnością administracji publicznej. Sąd ten na podstawie ustaw orzeka w sprawach: w sprawach o unieważnienie, sprostowanie oraz ustalenie treści aktu stanu cywilnego orzeka sąd w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub kierownika urzędu stanu cywilnego. W przypadku wydania przez sąd orzeczenia rozstrzygającego o roszczeniu, decyzja administracyjna traci moc w części objętej orzeczeniem sądu. Kodeks postępowania administracyjnego przewiduje, że strona może dochodzić odszkodowania przed sądem powszechnym, gdy poniosła szkodę w wyniku uchylenia decyzji w związku ze wznowieniem postępowania, stwierdzeniem nieważności decyzji bądź z powodu uchylenia lub zmiany decyzji. Na podstawie ustawy o radiofonii i telewizji od decyzji Przewodniczącego KRRiT służy odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie - sądu gospodarczego. Według ustawy o wyborze Prezydenta RP „SN w składzie całej Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie sprawozdania z wyborów przedstawionego przez Państwową Komisje Wyborczą oraz rozpoznaniu protestów rozstrzyga o ważności wyboru Prezydenta RP”. Ordynacja wyborcza do Sejmu i do Senatu z 2001r. stanowi, że SN w składzie całej Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie sprawozdania z wyborów przedstawionego przez Państwową Komisje Wyborczą oraz opinii i wydanych w wyniku rozpoznania protestów, rozstrzyga o ważności wyboru posła lub senatora, przeciwko któremu wniesiono protest. Rozstrzygnięcie to podejmuje SN w formie uchwały, która ogłasza się w Dzienniku Ustaw RP.

Kontrola resortowa - kontrola wykonywana w ramach struktury organizacyjnej resortu, wówczas gdy organ kontrolujący, jak i podmiot kontrolowany podporządkowane są temu samemu naczelnemu lub centralnemu organowi administracji rządowej. Kontrola resortowa jest przede wszystkim przejawem zachodzącego pomiędzy podmiotami, pozostającymi w zależności od siebie, stosunku nadzoru. Organ nadrzędny odpowiada za działalność organu podporządkowanego. W obrębie każdej jednostki organizacyjnej przełożony powinien kontrolować pracę podległych pracowników i sam podlega kontroli ze strony swego przełożonego.

Kontrola instancyjna - jest najczęściej szczególną formą wykonywania kontroli resortowej. Kontrola ta jest instytucją procedury administracyjnej. Wiąże się ona często z wykonywaniem funkcji nadzoru, ponieważ organ kontrolujący ma prawo do zmiany rozstrzygnięcia organu niższego stopnia. Kontrola instancyjna wiąże się zawsze z pewnym podporządkowaniem organu niższego organowi wyższego stopnia; jest jedną z najlepszych form kontroli. Pewnym niedostatkiem tej kontroli jest jej niepełny obiektywizm w ocenie, ponieważ organ kontrolujący z reguły jest współodpowiedzialny za wyniki działania organu kontrolowanego. Kontrola instancyjna wymaga uzupełnienia różnymi formami kontroli niezawisłej, a zwłaszcza kontrolą sądową. Dla zwiększenia bezstronności kontroli instancyjnej powołuje się dla niektórych kategorii spraw specjalne organy odwoławcze, z reguły organy kolegialne z udziałem czynnika obywatelskiego.

Kontrola międzyresortowa - Wśród tego typu kontroli występują inspekcje specjalne. Inspekcje te charakteryzują się tym, że ich zadaniem jest czuwanie nad realizacją określonego odcinka zadań administracji rządowej w sferze działania różnych resortów. Inspekcje specjalne można podzielić na dwie grupy:

Inspekcje specjalne o pełnym zakresie międzyresortowym:

* Kontrola skarbowa - organami są Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej oraz inspektorzy kontroli skarbowej. Kontroli Skarbowej podlegają wszystkie podmioty zobowiązane do świadczeń na rzecz Skarbu Państwa;

*Inspekcja Sanitarna - organami są Główny Inspektor Sanitarny, wojewódzki inspektor i inspektorzy powiatowi, którzy kierują stacjami sanitarno - epidemiologicznymi;

* Inspekcja Ochrony Środowiska - Jest to organ kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz badania stanu środowiska, który zadania wykonuje poprzez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, wojewodę przy pomocy wojewódzkiego inspektora oraz pewne uprawnienia przysługują sejmikowi wojewódzkiemu, radzie powiatu, staroście, wójtowi i burmistrzowi;

* Inspekcja Handlowa - powołana do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa. Jej zadania wykonują Główny Inspektor Inspekcji Handlowej, wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora inspekcji handlowej oraz organy jednostek samorządu terytorialnego. Inspekcje specjalne o ograniczonym zakresie międzyresortowym: Inspekcja Ochrony Roślin; Inspekcja Nasienna; Inspekcja Farmaceutyczna; Inspekcja Weterynaryjna; Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolniczych; Inspekcja Celna.

Kontrola prokuratorska - Funkcję Prokuratora Generalnego sprawuje Minister Sprawiedliwości, a prokuratura włączona jest do resortu sprawiedliwości. Zadaniem prokuratury jest strzeżenie praworządności oraz czuwanie nad ściganiem przestępstw. Strzeżenie praworządności w działaniach administracji publicznej prokuratura wykonuje przez podejmowanie środków przewidzianych prawem, zmierzających do prawidłowego i jednolitego stosowania prawa w postępowaniu sądowym, administracyjnym, w sprawach o wykroczenia oraz innych postępowaniach, przez zaskarżanie do sądu decyzji administracyjnych niezgodnych z prawem oraz udziału w postępowaniu sądowym w sprawach zgodności z prawem takich decyzji, jak i przez opiniowanie projektów aktów normatywnych. Prokurator Generalny może występować do TK z wnioskiem o stwierdzenie zgodności ustawy i umowy międzynarodowej z Konstytucją albo zgodności przepisów prawa wydanych przez centralne organy państwowe z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami. Jeżeli uchwała samorządu terytorialnego albo rozporządzenie wojewody są niezgodne z prawem, prokurator zwraca się do organu, który je wydał, o ich zmianę lub uchylenie albo kieruje wniosek o ich uchylenie do właściwego organu nadzoru. W przypadku uchwał jednostek samorządu terytorialnego prokurator może też wystąpić z wnioskiem o uchylenie do sądu administracyjnego. Prokuratura może zaskarżyć również akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę oraz organy niezespolonej administracji rządowej.

77. Rzecznik Praw Obywatelskich.

Rzecznik Praw Obywatelskich - powoływany jest przez Sejm za zgodą Senatu na 5 lat. Nie może zajmować innego stanowiska, należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z funkcją RPO, z wyjątkiem profesora szkoły wyższej. Wniosek o powołanie RPO może zgłosić Marszałek Sejmu lub grupa 35 posłów. RPO w swej działalności jest niezawisły, niezależny od innych organów państwowych, odpowiada tylko przed Sejmem i tylko za zgodą Sejmu może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej. RPO corocznie składa sprawozdanie ze swej działalności Sejmowi i Senatowi i sprawozdanie to jest podawane do publicznej wiadomości. Działalność RPO polega przede wszystkim na ochronie praw i wolności obywateli, badaniu przestrzegania i realizacji tych praw oraz podejmowaniu spraw do postępowania wyjaśniającego, ewentualnie kierowanie do właściwych organów w szczególności do organów nadzoru, prokuratury, kontroli państwowej, zawodowej lub społecznej. O zlecenie przeprowadzenia kontroli przez NIK dla zbadania określonej sprawy RPO zwraca się do Sejmu. RPO może występować do właściwych organów z wnioskiem o podjęcie inicjatywy ustawodawczej, bądź wydanie lub zmianę innych aktów prawnych dotyczących praw i wolności obywateli. Może występować do TK z wnioskiem o stwierdzenie zgodności aktu ustawodawczego z Konstytucją. Wykonuje swoje zadania przy pomocy biura RPO i może powołać od 1 do 3 zastępców oraz za zgodą Sejmu swoich pełnomocników terenowych.

78. Akt administracyjny.

Aktem administracyjnym jest władcze działanie prawne organu administracji skierowane na wywołanie konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutków prawnych, regulujących konkretną sprawę skierowaną do konkretnego adresata. Celem aktu jest skutek prawny który znosi, zmienia lub tworzy prawa i obowiązki, bądź ustala je w sposób wiążący. Podstawą tego aktu jest przepis prawny. Cechą charakterystyczną jest jego władczość. Akt administracyjny musi pochodzić od organu uprawnionego do jego wydania, musi mieć podstawę prawną. Jest on szczególną formą czynności prawnych organów administrujących, regulowaną przez przepisy prawa administracyjnego. Ma moc obowiązującą wobec adresata.

Podział aktu administracyjnego: 1. Przyjmując za kryterium podziału zdeterminowanie aktu administracyjnego przez podstawę prawną można wyróżnić akty deklaratoryjne i akty konstytutywne.

Akt deklaratoryjny- podciąga dany stan faktyczny pod normę prawną w sposób wiążący. Deklaruje (ustala), że w danej sytuacji adresat aktu ma określone uprawnienia lub obowiązki, których sam akt nie tworzy, wynikają one z przepisów prawa. Akty deklaratoryjne ustalają treść stosunku prawnego, treść i granicę uprawnień i obowiązków adresata aktu. Akt deklaratoryjny działa od chwili spełnienia przesłanek warunkujących nabycie prawa i dopiero od chwili wydania takiego aktu można powołać się na swoje prawo.

Akt konstytutywny - tworzy, zmienia lub znosi stosunek prawny, przy czym skutek prawny następuje z mocy aktu administracyjnego z chwilą jego wydania (ogłoszenia lub doręczenia). W akcie konstytutywnym występują również elementy deklaratoryjne, tj. stwierdzenie, iż zaszły przewidziane prawem przesłanki do wydania takiego aktu.

Podział na akty konstytutywne i deklaratoryjne ma przede wszystkim znaczenie dla ustalenia powstania skutków prawnych, czy powstają od chwili gdy zostają spełnione przesłanki (ex tunc) czy z chwilą wydania aktu (ex nunc).

2. Akty formalne i nieformalne.

3. Akty jednostronne i dwustronne. Prawo materialne rozstrzyga o tym, czy w danym przypadku można wydać akt administracyjny jednostronny, czy dwustronny.

Akty jednostronne wydawane są niezależnie od woli adresata aktu. Większość aktów administracyjnych stanowi akty jednostronne.

Akty dwustronne wydaje się za zgodą adresata. Wyrażenie zgody przez adresata aktu dwustronnego następuje np. przez złożenie podania o określonej treści, przystąpienie do konkursu o określone stanowisko, itp. Akty dwustronne nie są aktami dwustronnymi w pełnym tego słowa znaczeniu, ponieważ przy tych ostatnich treść aktu zależy od woli obu stron (np. przy zawarciu umowy).

4. Akty nakazujące, kształtujące i ustalające. Podział ten jest oparty na treści rozstrzygnięcia.

Akty nakazujące zawierają nakazy lub zakazy, zobowiązujące do określonego w nich zachowania się (czynienia, znoszenia lub zaniechania).

Akty kształtujące prawo ustanawiają, zmieniają lub znoszą konkretny stosunek prawny, określony status prawny. Akty ustalające ustalają prawo lub prawnie istotną właściwość osoby. Akt ustalający stwierdza co według obowiązującego prawa obowiązuje w konkretnym przypadku.

5. Akty administracyjne, które wywierają skutki prawne w sferze prawa cywilnego bezpośrednio (np. decyzje administracyjne o wywłaszczeniu) bądź tylko pośrednio, stanowiąc niezbędną przesłankę dla zawarcia umowy.

6. Akty administracyjne osobiste, rzeczowe i osobisto - rzeczowe.

Akty osobiste - wywierają skutki w sferze prawa cywilnego bezpośrednio lub pośrednio co stanowi niezbędną przesłankę dla zawarcia umowy.

W przypadku rzeczowego aktu administracyjnego związanego z rzeczą lub przedsiębiorstwem uprawnienia lub obowiązki mogą przechodzić na każdorazowego właściciela rzeczy lub podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo. Zdarza się jednak tak, że pozytywny akt administracyjny dla jednego adresata oddziałuje obciążająco na prawa osób trzecich i ci mają wówczas prawo wnoszenia środków odwoławczych na ten akt (sprzeciw, skarga do Sądu Administracyjnego).

7. Akty zewnętrzne i wewnętrzne

Akty zewnętrzne mogą być skierowane do wszystkich obywateli i podmiotów nie podporządkowanych organizacyjnie, ani nie pozostających w szczególnych stosunkach zależności.

Akty wewnętrzne skierowane są do podmiotów pozostających w stosunku podporządkowania, albo do osób pozostających w szczególnym stosunku zależności i poddanych z tego tytułu szczególnym stosunkom prawnym (akty występujące w układzie wewnętrznym).

8. Akty negatywne i pozytywne

Pozytywne- to takie akty, które w całości uwzględniają żądanie adresata. Milczenie niekiedy może oznaczać akt pozytywny.

Negatywne- to takie, które chodź by w części nie uwzględniają żądania strony. Adresatowi takiego aktu przysługuje wyjaśnienie na piśmie i prawo odwołania się od takiego aktu.

79. Wadliwośc aktu administracyjnego

- Prawidłowość - akt administracyjny jest prawidłowy, jeżeli odpowiada wszelkim przesłankom stawianym przez porządek prawny. CECHY: został wydany przez właściwy organ (mający kompetencje, uprawnienia), został wydany zgodnie z przepisami prawa formalnego, jest treściowo zgodny z obowiązującym prawem materialnym. Aby akt był niewadliwy musi być zachowana bezstronność urzędnika.

- Wadliwość - akt administracyjny jest wadliwy, jeżeli narusza jakikolwiek przepis obowiązującego prawa. Przyczyną wadliwości może być: niewłaściwa wykładnia, niewłaściwe zastosowanie norm prawnych, niedostateczne wyjaśnienie, błędna ocena istotnych okoliczności faktycznych. Niezgodność aktu administracyjnego z prawem może dotyczyć różnych jego elementów, posiadających różny charakter. Dlatego ustawodawca rozróżnia: wadliwość nieistotną oraz wadliwość istotną. Wadliwość istotna może powodować uchylenie lub zmianę aktu. Akt dotknięty wadą nieistotną wiąże adresata, jest aktem ważnym; można co najwyżej dokonać jego sprostowania, usunięcia oczywistej omyłki albo dokonać uzupełnienia. Akty dotknięte wadami istotnymi mogą być w sposób przewidziany prawem, na wniosek adresata lub z urzędu, przez organ nadzorczy, uchylane lub zmieniane. Takie akty nazywamy aktami wzruszalnymi.

80. Elementy decyzji administracyjnej.

Decyzją administracyjną jest każdy wydany na podstawie powszechnie obowiązującego przepisu prawa, władczy i jednostronny akt organu administracyjnego, rozstrzygający konkretną sprawę i skierowany do indywidualnie określonego adresata, nie związanego z organem ani węzłem zależności organizacyjnej, ani też podległości służbowej. Decyzja w zasadzie powinna być doręczana stronie na piśmie. Może być ona ogłoszona ustnie tylko, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis szczególny nie stoi temu na przeszkodzie.

Elementy decyzji:

• Oznaczenie organu administracji publicznej

• Data wydania - Data wydania decyzji jest o tyle istotna, że pozwala ustalić, na podstawie jakiego stanu prawnego i faktycznego podjęto rozstrzygnięcie. O ile przepisy międzyczasowe nie stanowią inaczej, organ ma obowiązek rozstrzygać sprawę według przepisów obowiązujących w dacie wydania decyzji.

• Oznaczenie strony lub stron

• Podstawa prawna - organ administracji publicznej powinien wskazać przepisy, na mocy których rozstrzygnięto sprawę, jak również gdzie te normy można znaleźć, a więc miejsce ich publikacji np. Dziennik Ustaw (z dnia, numer, pozycja). Obok miejsca publikacji tekstu pierwotnego lub jednolitego, powinna być zamieszczona data ostatniej nowelizacji aktu na podstawie, którego została wydana decyzja. Ma to na celu pomoc w ustaleniu identyfikacji przepisu prawnego w kontekście całego, obowiązującego aktu prawnego. samorządu terytorialnego. Jeżeli podstawa prawna nie zostanie podana, lub zostaną w niej umieszczone nie adekwatne przepisy wówczas czyni to decyzję wadliwą. Fakt ten nie stanowi podstawy do uchylenia decyzji, jeżeli naruszenie prawa nie nastąpiło w stopniu istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy.

• Rozstrzygnięcie

• Uzasadnienie faktyczne i prawne - powinno wyczerpująco informować stronę o motywach, którymi kierował się organ administracji załatwiając sprawę. Uzasadnienie faktyczne powinno zawierać: wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej

Od uzasadnienia można odstąpić w określonych przypadkach, tj: gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania lub gdy z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny.

• Pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie - W decyzji powinno się przedstawić stronie, przysługujący środek prawny, termin i tryb jego wnoszenia.

• Podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji. Decyzje wydawane przez organy kolegialne np. samorządowe kolegium odwoławcze, powinny być podpisane przez osoby, które orzekały w rozpoznawanej sprawie. Oczywiście przy rozstrzyganiu sprawy przez organy kolegialne musi być zachowane quorum.

W samorządzie terytorialnym na szczeblu powiatowym, jeżeli decyzja została podjęta na posiedzeniu zarządu powiatu, wówczas pod decyzją widnieje podpis starosty, jak również są wymienieni wszyscy członkowie zarządu, którzy brali udział w wydaniu decyzji. Natomiast jeżeli decyzja nie wymaga rozpatrzenia przed zarządem, wówczas widnieje tylko podpis starosty lub osoby przez niego upoważnionej.

W samorządzie na szczeblu województwa, jeżeli decyzja wydawana jest na posiedzeniu zarządu województwa w sprawach z zakresu administracji publicznej podpisuje marszałek. W decyzji wymienia się imiona i nazwiska członków zarządu, którzy brali udział w wydaniu decyzji. Wszelako na każdym stopniu podziału samorządu terytorialnego od decyzji wydawanych w sprawach indywidualnych przez organ wykonawczy przysługuje odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego. Decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.

81. Czynności materialno- techniczne administracji - są to czynności faktyczne wykonywane przez organy administracji i zatrudnionych w nich urzędników - np. przyjęcie przez kasjera skarbowego należnego podatku

*czynności wykonywane w toku urzędowania

* w stosunku do właściwych czynności organu mają one charakter pomocniczy.

82. Policja administracyjna

Całość interwencji administracji zmierzająca do narzucenia swobodnej działalności jednostek dyscypliny wymaganej przez życie w społeczeństwie, ma charakter prewencyjny

83. Reglamentacja administracyjna - różnorodna sfera działania administracji, której istotą jest ograniczenie w dziedzinie wykorzystania składników procesu wytwarzania, świadczenia usług i obrotu towarowego, swobody działalności podmiotów gospodarczych w imię szeroko pojętego interesu społeczno - ekonomicznego.

84. Koncesja - jest aktem administracyjnym, które osobie fizycznej lub prawnej nadaje uprawnienia do wykonywania określonej działalności, najczęściej produkcyjnej lub usługowej. Wydają je organy administracji rządowej lub samorządowej.

85. Licencja - jest aktem administracyjnym ustalającym uprawnienia do wykonywania określonej działalności lub pracy zawodowej, gdy wykonywanie takiej działalności związane jest z posiadaniem odpowiednich kwalifikacji.

86. Zezwolenie - jest formą aktu administracyjnego ustalającego uprawnienia w sferze prawa administracyjnego lub wyrażającego zgodę na dokonanie przedsięwzięcia lub podjęcie czynności dopuszczonej normami prawa administracyjnego.

87. Zgłoszenie

88. Zgoda - jest to synonim słowa zezwolenia, zatem zezwolenie czy zgoda są wydawane na czas oznaczony lub czas nieoznaczony, z tym że mogą być cofnięte w przypadku nie stosowania się do warunków prawnych.

89. Działalność uregulowana

90. Odpowiedzialność odszkodowawcza za działania administracji.

Odpowiedzialność za szkodę w przypadku niektórych rozstrzygnięć sądu administracyjnego, gdy uchyli zaskarżoną decyzję, a organ rozpatrujący sprawę ponownie, umorzy postępowanie, albo gdy sąd stwierdzi nieważność aktu lub ustali przeszkodę uniemożliwiającą stwierdzenie nieważności aktu, to stronie, która poniosła szkodę służy odszkodowanie od organu, który wydał decyzję. Odpowiedzialność za niewykonanie orzeczenia sądu administracyjnego ponosi organ, który nie wykonał orzeczenia sądu. Jeżeli w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku o odszkodowanie nie wypłacił odszkodowania, uprawniony podmiot może wnieść powództwo do sądu powszechnego.

91. Zamówienia publiczne reguluje ustawa „O zamówieniach publicznych” z 1994 r. Została ona wprowadzona celem oszczędnego i racjonalnego wykorzystywania środków publicznych, rozwoju uczciwej konkurencji oraz zapobieganiu korupcji. Przedmiotem zamówień publicznych są dostawy, roboty budowlane i inne usługi.

- Dostawa - należy przez to rozumieć nabywanie rzeczy, praw oraz innych dóbr, w szczególności na podstawie umowy sprzedaży, dostawy, najmu, dzierżawy oraz leasingu.

- Roboty budowlane - należy przez to rozumieć wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych, a także realizację obiektu budowlanego za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego.

- Usługi - należy przez to rozumieć wszelkie świadczenia, których przedmiotem nie są roboty budowlane lub dostawy.

- Kierownik zamawiającego - należy przez to rozumieć osobę lub organ, który zgodnie z obowiązującymi przepisami, statutem lub umową jest uprawniony do zarządzania zamawiającym, z wyłączeniem pełnomocników ustanowiony przez zamawiającego.

- Wykonawca - należy przez to rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego.

- Zamawiający - należy przez to rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej obowiązaną do stosowania ustawy.

Normy kolizyjne, gdy zamówienie obejmuje równocześnie:

Dostawy oraz usługi albo roboty budowlane oraz usługi Przepisy dotyczące tego przedmiotu zamówienia, którego wartościowy udział w danym zamówieniu jest największy.

Dostawy oraz rozmieszczenie lub instalację dostarczonej rzeczy lub innego dobra Przepisy dotyczące dostaw.

Roboty budowlane oraz dostawy niezbędne do ich wykonania Przepisy dotyczące robót budowlanych.

Usługi oraz roboty budowlane niezbędne do wykonania usług Przepisy dotyczące usług

Podstawowe zasady dotyczące postępowania o udzielenia zamówień publicznych:

• Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców.

• Postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne.

• Co do zasady obowiązuje forma pisemna.

• Postępowanie prowadzi się w języku polskim.

• Podstawowymi trybami udzielania zamówienia są: przetarg nieograniczony oraz przetarg ograniczony.

• Zamawiający może udzielić zamówienia w trybie: negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego, negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki, zapytania o cenę albo licytacji elektronicznej, lecz tylko w przypadkach określonych w ustawie.

* Podmioty (organy przygotowujące) i uczestniczące w postępowaniu:

Zamawiający - przygotowuje i przeprowadza postępowanie. Może powierzyć przygotowanie i przeprowadzenie własnej jednostce organizacyjnej lub osobie trzeciej (podmioty te działają jako pełnomocnicy). W przypadku, gdy jest kilku zamawiających - mogą oni wspólnie przeprowadzić

postępowanie i udzielić zamówienia, wyznaczając spośród siebie zamawiającego upoważnionego do przeprowadzenia postępowania i udzielenia zamówienia w ich imieniu i na ich rzecz. Organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego może wyznaczyć spośród podległych samorządowych jednostek organizacyjnych jednostkę organizacyjną właściwą do przeprowadzenia postępowania i udzielenia zamówienia na rzecz tych jednostek.

Kierownik zamawiającego i inne osoby - Za przygotowanie i przeprowadzenie postępowania odpowiada kierownik zamawiającego, a także inne osoby, którym powierzono określone czynności w zakresie przygotowania i przeprowadzenia postępowania, jak również pracownicy zamawiającego, którym kierownik zamawiającego powierzył w formie pisemnej wykonywanie określonych zastrzeżonych dla niego czynności.

Komisja przetargowa - Powołuje ją i odwołuje kierownik zamawiającego, który także określa jej organizację, skład, tryb pracy, zakres obowiązków poszczególnych członków oraz ich indywidualną odpowiedzialność. Jej powołanie jest obligatoryjne, gdy wartość zamówienia przekracza 60 000 euro, a jedynie fakultatywne, gdy wartość zamówienia nie przekracza tej kwoty. W jej skład powinny wchodzić co najmniej 3 osoby. Jest organem pomocniczym kierownika do oceny spełniania przez wykonawców warunków udziału w postępowaniu, do badania i oceny ofert oraz w tym zakresie występowania z wnioskiem o unieważnienie postępowania, innych czynności powierzonych przez kierownika, a także przedstawiania kierownikowi zamawiającego propozycji wykluczenia wykonawcy, odrzucenia oferty oraz wyboru najkorzystniejszej oferty.

Biegli - Jeżeli dokonanie określonych czynności wymaga wiadomości specjalnych powołuje ich kierownik zamawiającego z własnej inicjatywy lub na wniosek komisji przetargowej.

* Wartość zamówienia:

Obliczanie - Podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez podatku od towarów i usług, ustalone przez zamawiającego z należytą starannością.

Obliczanie przy robotach budowlanych - na podstawie: kosztorysu inwestorskiego sporządzanego na etapie opracowania dokumentacji projektowej, planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych. Ustala się nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dniem wszczęcia postępowania.

Obliczanie przy dostawach i usługach - na usługi lub dostawy powtarzające się okresowo - wartością jest łączna wartość zamówień tego samego rodzaju udzielonych w terminie poprzednich 12 miesięcy lub w poprzednim roku budżetowym albo których zamawiający zamierza udzielić w terminie 12 miesięcy następujących po pierwszej usłudze lub dostawie.

Jeżeli zamówienia udziela się na czas:

 - nieoznaczony, wartością jest wartość ustalona z uwzględnieniem okresu 48 miesięcy wykonywania zamówienia;

- oznaczony:

a) Nie dłuższy niż 12 miesięcy, wartością zamówienia jest wartość ustalona z uwzględnieniem okresu wykonywania zamówienia,

b) Dłuższy niż 12 miesięcy, wartością zamówienia jest wartość ustalona z uwzględnieniem okresu wykonywania zamówienia, a w przypadku zamówień, których przedmiotem są dostawy nabywane na podstawie umowy dzierżawy, najmu lub leasingu z uwzględnieniem również wartości końcowej przedmiotu umowy w sprawie zamówienia publicznego.

- Jeżeli zamówienie obejmuje usługi bankowe lub inne usługi finansowe, wartością zamówienia są , prowizje, odsetki i inne podobne świadczenia.

- Ustalenia wartości zamówienia dokonuje się nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem wszczęcia postępowania.

Znaczenie ustalenia wartości: stosowanie ustawy - powyżej 14 000 euro; wpływ na związanie wykonawcy jego ofertą; wpływ na właściwość publikatora dla ogłoszeń; wpływ na obligatoryjność lub fakultatywność: powoływania komisji przetargowej; żądania dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu; wniesienia wadium.

* Określenie przedmiotu zamówienia:

• Za pomocą cech jakościowych i technicznych, z uwzględnieniem Polskich Norm

• Można odstąpić od opisywania przedmiotu zamówienia, jeżeli zapewni się dokładny opis przedmiotu zamówienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych

• Przedmiotem zamówienia roboty budowlane - opis za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót

• Przedmiotem jest zaprojektowanie i roboty budowlane - opis za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego

* Ogłoszenie:

• Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych (pisemnie/faksem/drogą elektroniczną)

• Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich (pisemnie/faksem/drogą elektroniczną)

• Oficjalny Publikator to ,,Biuletyn Zamówień Publicznych” publikuje się na stronie internetowej przedsiębiorcy oraz w siedzibie przedsiębiorcy w miejscu powszechnie dostępnym

• Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

TRYBY UDZIELANIA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

1). Przetarg nieograniczony - odpowiedzi na publiczne ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy.

Ogłoszenie o przetargu:

- do 60 000 euro - strona internetowa, w siedzibie zamawiającego, na stronie internetowej UZP

- powyżej 60 000 euro, a mniejsza niż kwoty z art.11 ust.8 - przekazanie Prezesowi UZP

- przekracza kwoty z art..11 ust.8 - przekazanie UOPWE

- wartość równa lub przekracza 20 000 000 euro (roboty budowlane), 10 000 000 euro (usługi lub dostawy) - publikacja także w dzienniku lub czasopiśmie o zasięgu ogólnopolskim

Terminy do składania ofert:

• przy przekazaniu Prezesowi UZP terminy liczone od dnia przekazania nie mogą być krótsze niż 15 dni (roboty budowlane) i 30 dni (dostawy i usługi)

• przy przekazaniu UOPWE terminy liczone od dnia przekazania nie mogą być krótsze niż 45 dni (przekazanie drogą elektroniczną) i 52 dni (przekazanie w innej formie)

Wadium: określa go zamawiający na kwotę od 0,5 - 3 % wartości zamówienia oraz obligatoryjne żądanie wniesienia wadium, gdy wartość jest równa lub przekracza kwotę z art.11

2). Przetarg ograniczony - w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie o zamówieniu, wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w przetargu, a oferty mogą składać wykonawcy zaproszeni do składania ofert, w liczbie od 5 do 20. Jeżeli liczba wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, jest większa niż określona w ogłoszeniu, zamawiający zaprasza do składania ofert wykonawców, którzy otrzymali najwyższe oceny spełniania tych warunków. Wykonawcę niezaproszonego do składania ofert traktuje się jak wykluczonego z postępowania o udzielenie zamówienia. Jeżeli liczba wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, jest mniejsza niż określona w ogłoszeniu o zamówieniu, zamawiający zaprasza do składania ofert wszystkich wykonawców spełniających te warunki.

Ogłoszenie o przetargu:

# 15 dni - jeżeli wartość mniejsza niż kwoty określone w art.11 ust.8

# jeżeli wartość jest równa lub przekracza te kwoty, terminy wynoszą:

> 30 dni - od przekazania UOPWE drogą elektroniczną

> 37 dni - od przekazania UOPWE w innej formie

> jeżeli zajdzie pilna potrzeba terminy te mogą być skrócone odpowiednio do 10 dni i 15 dni

Wraz z wnioskiem o dopuszczenie do udziału w przetargu wykonawca składa oświadczenie o spełnianiu warunków oraz, na żądanie zamawiającego, odpowiednie dokumenty.

Terminy do składania ofert:

- wartość mniejsza niż w art..11 ust.8 - terminy liczone od dnia zaproszenia to 7 dni (dostawy i usługi) i 14 dni (roboty budowlane)

- wartość równa lub większa niż w art.11 ust.8 - 40 dni od dnia zaproszenia (w razie pilnej potrzeby termin ten może być skrócony do 10 dni)

Wadium: określa go zamawiający na kwotę od 0,5 - 3 % wartości zamówienia oraz obligatoryjne żądanie wniesienia wadium, gdy wartość jest równa lub przekracza kwotę z art.11

3). Negocjacje z ogłoszeniem - po publicznym ogłoszeniu o zamówieniu zamawiający zaprasza wykonawców dopuszczonych do udziału w postępowaniu do składania ofert wstępnych niezawierających ceny; prowadzi z nimi negocjacje; a następnie zaprasza ich do składania ofert.

Można skorzystać z tego trybu, gdy zachodzi co najmniej jedna z wymienionych przesłanek :

• W postępowaniu prowadzonym uprzednio w trybie przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego albo dialogu konkurencyjnego wszystkie oferty zostały odrzucone, a pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione.

• W wyjątkowych sytuacjach, gdy charakter dostaw, usług lub robót budowlanych lub związane z nimi ryzyko uniemożliwia wcześniejsze dokonanie ich wyceny.

• Nie można z góry określić szczegółowych cech zamawianych usług w taki sposób, aby umożliwić wybór najkorzystniejszej oferty w trybie przetargu nieograniczonego lub przetargu ograniczonego.

• Przedmiotem zamówienia są roboty budowlane prowadzone wyłącznie w celach badawczych, doświadczalnych lub rozwojowych, a nie w celu zapewnienia zysku lub pokrycia poniesionych kosztów badań lub rozwoju.

• Wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8.

4). Dialog konkurencyjny - po publicznym ogłoszeniu o zamówieniu zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog, a następnie zaprasza ich do składania ofert.

Można udzielić zamówienia w trybie dialogu konkurencyjnego, jeżeli zachodzą łącznie następujące okoliczności:

• Nie jest możliwe udzielenie zamówienia w trybie przetargu nieograniczonego lub przetargu ograniczonego, ponieważ ze względu na szczególnie złożony charakter zamówienia nie można opisać przedmiotu zamówienia lub obiektywnie określić uwarunkowań prawnych lub finansowych wykonania zamówienia.

• Cena nie jest jedynym kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty.

5). Negocjacje bez ogłoszenia - zamawiający negocjuje warunki umowy w sprawie zamówienia publicznego z wybranymi przez siebie wykonawcami, następnie zaprasza ich do składania ofert. Zamawiający może udzielić zamówienia w tym trybie, jeżeli zachodzi co najmniej jedna z następujących okoliczności:

• W postępowaniu prowadzonym uprzednio w trybie przetargu nieograniczonego albo przetargu ograniczonego nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, nie zostały złożone żadne oferty lub wszystkie oferty zostały odrzucone ze względu na ich niezgodność z opisem przedmiotu zamówienia, a pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione.

• Został przeprowadzony konkurs, w którym nagrodą było zaproszenie do negocjacji bez ogłoszenia co najmniej dwóch autorów wybranych prac konkursowych.

• Przedmiotem zamówienia są rzeczy wytwarzane wyłącznie w celach badawczych, doświadczalnych lub rozwojowych, a nie w celu zapewnienia zysku lub pokrycia poniesionych kosztów badań lub rozwoju.

•  Ze względu na pilną potrzebę udzielenia zamówienia, niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której wcześniej nie można było przewidzieć, nie można zachować terminów określonych dla przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego lub negocjacji z ogłoszeniem.

6). Zamówienie z wolnej ręki - zamawiający udziela zamówienia po negocjacjach tylko z jednym wykonawcą.

Można udzielić zamówienia z wolnej ręki, jeżeli zachodzi co najmniej jedna z następujących okoliczności:

 - Dostawy, usługi lub roboty budowlane mogą być świadczone tylko przez jednego wykonawcę z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze, z przyczyn związanych z ochroną praw wyłącznych, wynikających z odrębnych przepisów, w przypadku udzielania zamówienia w zakresie działalności twórczej lub artystycznej.

 - Przeprowadzono konkurs, w którym nagrodą było zaproszenie do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki autora wybranej pracy.

 - Ze względu na wyjątkową sytuację niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której nie mógł on przewidzieć, wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia, a nie można zachować terminów określonych dla innych trybów udzielenia zamówienia.

- W prowadzonych kolejno postępowaniach o udzielenie zamówienia, z których co najmniej jedno prowadzone było w trybie przetargu nieograniczonego albo przetargu ograniczonego, nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, nie zostały złożone żadne oferty lub wszystkie oferty zostały odrzucone ze względu na ich niezgodność z opisem przedmiotu zamówienia, a pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione.

- W przypadku udzielania dotychczasowemu wykonawcy usług lub robót budowlanych zamówień dodatkowych, nieobjętych zamówieniem podstawowym i nieprzekraczających łącznie 20 % wartości realizowanego zamówienia, niezbędnych do jego prawidłowego wykonania, których wykonanie stało się konieczne na skutek sytuacji niemożliwej wcześniej do przewidzenia.

- W przypadku udzielania, w okresie 3 lat od udzielenia zamówienia podstawowego, dotychczasowemu wykonawcy usług lub robót budowlanych zamówień uzupełniających, stanowiących nie więcej niż 20 % wartości zamówienia podstawowego i polegających na powtórzeniu tego samego rodzaju zamówień, jeżeli zamówienie podstawowe zostało udzielone w trybie przetargu nieograniczonego lub ograniczonego, a zamówienie uzupełniające było przewidziane w specyfikacji;

- W przypadku udzielania, w okresie 3 lat od udzielenia zamówienia podstawowego, dotychczasowemu wykonawcy dostaw, zamówień uzupełniających, stanowiących nie więcej niż 20 % wartości zamówienia podstawowego i polegających na rozszerzeniu dostawy, jeżeli zmiana wykonawcy powodowałaby konieczność nabywania rzeczy o innych parametrach technicznych, co powodowałoby niekompatybilność techniczną lub nieproporcjonalnie duże trudności techniczne w użytkowaniu i dozorze, jeżeli zamówienie podstawowe zostało udzielone w trybie przetargu nieograniczonego lub ograniczonego, a zamówienie uzupełniające było przewidziane w specyfikacji;

- Możliwe jest udzielenie zamówienia na dostawy na szczególnie korzystnych warunkach w związku z likwidacją działalności innego podmiotu, postępowaniem egzekucyjnym albo upadłościowym;

- Zamówienie na dostawy jest dokonywane na giełdzie towarowej, w tym na giełdzie towarowej innych państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego;

- zamówienie jest udzielane przez placówkę zagraniczną, a jego wartość jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8.

7). Zapytanie o cenę - zamawiający kieruje pytanie o cenę do wybranych przez siebie wykonawców i zaprasza ich do składania ofert.

W tym trybie zamówienia można udzielić, gdy jego przedmiotem są dostawy lub usługi spełniające łącznie następujące przesłanki:

- powszechnie dostępne

- o ustalonych standardach jakościowych

- wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty ustalone na podstawie art.11 ust.8

8). Licytacja elektroniczna - za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej, umożliwiającego wprowadzenie niezbędnych danych w trybie bezpośredniego połączenia z tą stroną, wykonawcy składają kolejne korzystniejsze oferty (postąpienia), podlegające automatycznej klasyfikacji

W tym trybie zamówienia można udzielić, gdy jego przedmiotem są dostawy lub usługi spełniające łącznie następujące przesłanki:

- powszechnie dostępne

- o ustalonych standardach jakościowych

- wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty ustalone na podstawie art.11 ust.8

Ofertę składa się, pod rygorem nieważności, w postaci elektronicznej, opatrzoną bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

WYBÓR NAJKORZYSTNIEJSZEJ OFERTY:

• Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

• Kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria (w szczególności: jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko, koszty eksploatacji, serwis oraz termin wykonania zamówienia).

• Kryteria oceny ofert nie mogą dotyczyć właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej.

• Jeżeli złożono ofertę, której wybór prowadziłby do powstania obowiązku podatkowego, zamawiający w celu oceny takiej oferty dolicza do przedstawionej w niej ceny podatek od towarów i usług.

• Jeżeli dwie lub więcej ofert przedstawia taki sam bilans ceny i innych kryteriów oceny ofert, zamawiający spośród tych ofert wybiera ofertę z niższą ceną.

• Jeżeli jedynym kryterium oceny jest cena, a nie można dokonać wyboru, ponieważ dwie lub więcej ofert zawiera taką samą cenę, zamawiający wzywa wykonawców do złożenia ofert dodatkowych.

• Zamawiający zawiera umowę w sprawie zamówienia publicznego w terminie nie krótszym niż 7 dni od dnia przekazania zawiadomienia o wyborze oferty, nie później jednak niż przed upływem terminu związania ofertą.

• Zamawiający przekazuje ogłoszenie o udzieleniu zamówienia:

- Prezesowi UZP - gdy jego wartość jest mniejsza od kwoty określonej na podst. art.11 ust.8

- UOPWE - gdy jego wartość jest równa lub przekracza kwoty określone na podst. art.11 ust.8

DOKUMENTOWANIE POSTĘPOWAŃ

W trakcie prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający sporządza pisemny protokół postępowania o udzielenie zamówienia.

Oferty, opinie biegłych, oświadczenia, informacja z zebrania, zawiadomienia, wnioski, inne dokumenty i informacje składane przez zamawiającego i wykonawców oraz umowa w sprawie zamówienia publicznego stanowią załączniki do protokołu. Protokół wraz z załącznikami jest jawny. Zamawiający przechowuje protokół wraz z załącznikami przez okres 4 lat od dnia zakończenia postępowania. Zamawiający sporządza roczne sprawozdanie o udzielonych zamówieniach, które przekazuje Prezesowi UZP w terminie do dnia 1 marca każdego roku następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie.

KONKURS - jest przyrzeczeniem publicznym, w którym przez publiczne ogłoszenie zamawiający przyrzeka nagrodę za wykonanie i przeniesienie prawa do wybranej przez sąd konkursowy pracy konkursowej, w szczególności z zakresu planowania przestrzennego, projektowania urbanistycznego, architektoniczno-budowlanego oraz przetwarzania danych.

Nagrodami w konkursie mogą być:

- nagroda pieniężna lub rzeczowa

- zaproszenie do negocjacji w trybie negocjacji bez ogłoszenia co najmniej dwóch autorów wybranych prac konkursowych

- zaproszenie do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki autora wybranej pracy konkursowej

92. Obywatelstwo.

Jest to stosunek prawny łączący jednostkę z państwem, z którego wynikają skutki prawne, określone w prawie wewnętrznym i międzynarodowym, a także prawa i obowiązki wspólne wszystkim osobom mającym to obywatelstwo.

Sposoby nabycia obywatelstwa:

* Przez urodzenie

* Prawo krwi - obywatelstwo nabywają dzieci zrodzone z obywateli polskich, bez względu na miejsce urodzenia, bądź też jeden rodzic jest bezpaństwowcem, a drugi Polakiem. W przypadku, gdy jednym rodzicem jest Polak, a drugim cudzoziemiec, dziecko nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, ale w ciągu 3 miesięcy można mu wybrać inne. W przypadku braku porozumienia rodzic może zgłosić się do sądu rejonowego celem rozstrzygnięcia.

* Prawo ziemi - w przypadku, gdy dzieci są znalezione lub narodzone w Polsce, a rodzice są nieznani, bądź są bezpaństwowcami.

* Naturalizacja - nadanie obywatelstwa cudzoziemcowi (gdy mieszka on na terytorium RP minimum 5 lat oraz wystąpi do prezydenta o nadanie obywatelstwa) lub bezpaństwowcowi. Występuje także naturalizacja uproszczona - cudzoziemka po zerwaniu małżeństwa z obywatelem polskim może w ciągu 3 miesięcy wystąpić do wojewody lub urzędu konsularnego o przyznanie obywatelstwa.

* Reintegracja - odzyskanie poprzedniego obywatelstwa, dotyczy to tylko kobiet, które utraciły obywatelstwo polskie przez małżeństwo z cudzoziemcem, a to zostało unieważnione lub ustało.

* Przez opcję - wybór obywatelstwa przez osobę mogącą ubiegać się o obywatelstwo co najmniej 2 państw. Stosowane przy zmianach terytorialnych. Dzieci w połowie polskie mające obce obywatelstwo między 16- tym a sześcioma miesiącami przed 18 rokiem życia, mogą złożyć oświadczenie o chęci nabycia obywatelstwa polskiego.

Utrata obywatelstwa następuje w sytuacji:

- rezygnacji

- zmiany obywatelstwa, na co wyraża zgodę prezydent

- zrzeknięcia się obywatelstwa poza granicami RP

93. Status prawny osób niepełnosprawnych.

Niepełnoprawny - osoba, której stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wykonywanie ról społecznych, a w szczególności ogranicza całkowicie lub częściowo zdolność do wykonywania pracy zawodowej - na podstawie wydanego orzeczenia.

Status prawny osób niepełnosprawnych na rynku pracy należy zdefiniować jako zakres wyróżniających osoby niepełnosprawne praw i obowiązków w stosunku do reszty podmiotów występujących w społeczeństwie. Rynek pracy należy rozumieć jako wszelką aktywność zarobkową osób niepełnosprawnych.

Istnieją dwa systemy orzekania o niepełnosprawności :

- Orzecznictwo dla celów rentowych - do otrzymania renty inwalidzkiej, a nie zaświadczenia o niepełnosprawności.

- Orzecznictwo dla celów pozarentowych - do korzystania ze środków finansowych Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

 

Organy decydujące o tym, kto jest osobą niepełnosprawną :

■ I instancja - powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności

■ II instancja - wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności

■ w przypadku skarg w trybie nadzoru - sąd, wojewoda lub rzecznik rządu do spraw osób niepełnosprawnych

Stopnie niepełnosprawności w systemie pozarentowym: znaczny, umiarkowany, lekki; dotyczy to osób powyżej 16. roku życia. W przypadku osób do 16. roku życia orzeka się o niepełnosprawności bez rozróżnienia jej stopnia.

Orzeczenia systemu rentowego WYDANE PRZED 1 STYCZNIA 1998 ROKU traktowane są na równi z orzeczeniami systemu pozarentowego:
I grupa inwalidzka to stopień znaczny, II grupa inwalidzka to stopień umiarkowany, a III grupa inwalidzka to stopień lekki.

Gdy orzeczenie systemu rentowego wydane jest po tej dacie, to należy uzyskać odpowiednie orzeczenie systemu pozarentowego, najlepiej od powiatowego zespołu orzekającego o stopniu niepełnosprawności albo też od innego organu typu: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

ORZECZNICTWO ZUS o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy traktowane jest na równi z orzeczeniem o którymś ze stopni niepełnosprawności na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 roku.

ORZECZNICTWO KRUS traktuje osoby z zasiłkiem pielęgnacyjnym jako te o znacznym stopniu niepełnosprawności, zaś wszystkie pozostałe - jako zaliczone do stopnia lekkiego.

RADA MINISTRÓW - pełnomocnik rządu do spraw osób niepełnosprawnych powoływany jest przez premiera (ewentualnie sekretarz stanu w ministerstwie właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego, działający przy pomocy biura pełnomocnika). Do jego zadań należy: przygotowywanie projektów aktów normatywnych w sprawach rehabilitacji oraz nadzór nad systemem orzekania o niepełnosprawności.

 

WOJEWODA - prowadzi ośrodki, w których można organizować turnusy rehabilitacyjne, finansowane z budżetu państwa, prowadzenie rejestrów tych ośrodków oraz nadzór nad orzekaniem o niepełnosprawności.

PAŃSTWOWY FUNDUSZ REHABILITACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH (PFRON) - to fundusz celowy z osobowością prawną. Dysponuje środkami publicznymi w trybie programów funduszu - co jest zadaniem niewłaściwym, stanowiącym uchybienie zasady pomocniczości, bowiem kompetencja powinna przysługiwać gminie oraz egzekwuje swoje należności w trybie egzekucji administracyjnej w przypadku, gdy przedsiębiorca nie odprowadza składek za zatrudnione przez siebie osoby niepełnosprawne.

SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA - realizacja programów wspierania rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych oraz opiniowanie dla potrzeb wojewody ośrodków turnusowych odnośnie ich wpisu do właściwego rejestru.

SAMORZĄD POWIATU - dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych oraz likwidacja barier architektonicznych.

SAMORZĄD GMINY - prowadzenie zakładów aktywności zawodowej oraz realizacja zadań zleconych przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

94. Akta stanu cywilnego.

Akt stanu cywilnego jest wpisem dokonanym w księdze stanu cywilnego. Podstawowymi rodzajami aktów stanu cywilnego są: akt urodzenia, akt zgonu oraz akt małżeństwa. Akta stanu cywilnego stanowią jedynie rejestrację zdarzeń, które prawo nakazuje rejestrować. Stanowią one wyłączny dowód zdarzeń w nich zarejestrowanych, ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu nieprocesowym o unieważnienie, sprostowanie lub ustalenie treści aktu. Księgi stanu cywilnego prowadzi się w Urzędzie Stanu Cywilnego w każdej gminie. Rejestracja odbywa się w księgach Stanu Cywilnego i dokonywana jest przez kierownika lub jego zastępcę. Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Zgłoszenie zdarzeń objętych rejestracją jest obowiązkowe. Jeżeli zgłoszenie zostanie niedokonane i akt stanu cywilnego nie zostanie z tego powodu sporządzony we właściwym czasie, daje to podstawę do wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Z ksiąg stanu cywilnego wydaje się odpisy zupełne i skrócone aktów stanu cywilnego, zaświadczenie o dokonanych wpisach lub o ich braku i zaświadczenia o zaginięciu lub zniszczeniu księgi stanu cywilnego.

Istnieją 3 formy czynności administracyjnych z zakresu rejestracji stanu cywilnego:

- akt stanu cywilnego,

- decyzja,

- postanowienie.

Nadzór nad rejestracją stanu cywilnego sprawuje minister właściwy do spraw administracji publicznej. Nadzór nad działalnością Urzędów Stanu Cywilnego sprawuje wojewoda i jest on organem odwoławczym od orzeczeń administracyjnych, wydanych na podstawie ustawy. Akty Stanu Cywilnego sporządza się w dniu, w którym dokonano zgłoszenia zdarzenia, chyba że ustawa dopuszcza inny termin. Jeżeli po sporządzeniu aktu Stanu Cywilnego nastąpią zdarzenia, które mają wpływ na jego treść lub ważność, zmiany te wpisuje się do aktu w formie wzmianki dodatkowej. Każdą księgę stanu cywilnego sporządza się w jednym egzemplarzu, oddzielnie dla każdego rodzaju akt. Akty stanu cywilnego unieważnia się, jeżeli stwierdza się zdarzenie za niezgodne z prawdą lub uchylenia powstałe przy sporządzaniu aktu zmniejszają jego moc dowodową.

AKT URODZENIA - urodzenie dziecka żywego należy zgłosić w terminie 14 dni od urodzenia, a martwego 3 dni. Do zgłoszenia zobowiązani są:

- ojciec

- lekarz, położna, osoba obecna przy porodzie

- matka

- jeżeli urodzenie miało miejsce w szpitalu lub innym zakładzie, urodzenie dziecka zgłaszane jest przez to miejsce

Akt urodzenia sporządza się na podstawie zaświadczenia wydanego przez lekarza lub zakład służby zdrowia. Dziecko może mieć maksymalnie 2 imiona, oświadczenie o wyborze przyjmuje kierownik Urzędu Stanu Cywilnego. Ma on prawo odmowy przyjęcia dla dziecka imienia ośmieszającego, nieprzyzwoitego, w formie zdrobniałej, nie pozwalającego odróżnić płci dziecka. Zmiana imienia dziecka może być dokonana w ciągu 6 miesięcy od daty sporządzenia aktu urodzenia.

AKT MAŁŻEŃSTWA - akt sporządzony bezzwłocznie po zawarciu małżeństwa. Dokument ten jest tworzony i przechowywany przez urząd stanu cywilnego, na którego obszarze działania stwierdzono zawarcie związku małżeńskiego. W akcie tym odnotowuje się: nazwiska i imiona, nazwiska rodowe, stan cywilny, daty i miejsca urodzenia, miejsce zamieszkania osób zawierających związek małżeński, imiona, nazwiska, nazwiska rodowe ich rodziców, miejsce i datę zawarcia małżeństwa, nazwiska i imiona świadków, nazwiska, które będą nosić małżonkowie i ich dzieci, potwierdzenie złożenia przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński. W przypadku małżeństw konkordatowych zawarcie związku małżeńskiego nastąpić może po dostarczeniu duchownemu udzielającemu ślubu zaświadczeń stwierdzających brak okoliczności wyłączających możliwość zawarcia małżeństwa, wystawionych przez kierowników właściwych urzędów stanu cywilnego. Po ślubie duchowny sporządza zaświadczenie stwierdzające zawarcie związku małżeńskiego. Zaświadczenie o zawarciu związku małżeńskiego wraz z zaświadczeniem z Urzędu Stanu Cywilnego duchowny powinien odesłać do urzędu w ciągu 5 dni od zawarcia związku. Właściwy Urząd Stanu Cywilnego na podstawie tych dokumentów sporządza akt małżeństwa.

AKT ZGONU - akt rejestrujący śmierć osoby. Zgon należy zgłosić najpóźniej w ciągu 3 dni od dnia zgonu, a zgon w skutek choroby zakaźnej w ciągu 24 godzin od zgonu. Do zgłoszenia zgonu są zobowiązani:

- małżonek lub dzieci zmarłego,

- najbliżsi krewni lub powinowaci,

- osoby zamieszkałe w lokalu, w którym nastąpił zgon,

- osoby, które były obecne przy zgonie lub naocznie się o nim przekonały,

- administrator domu, w którym nastąpił zgon, szpital, jeżeli zgon w nim nastąpił.

Akt zgodny sporządza się na podstawie karty zgonu wystawionej przez lekarza lub zakład służby zdrowia.

95. Obowiązek meldunkowy.

Obywatel polski podlega obowiązkowi:

• Zameldowania się w miejscu pobytu stałego lub czasowego

• Wymeldowania się z miejsca pobytu stałego lub czasowego

• Zameldowania o urodzeniu dziecka

• Zameldowania o zmianie stanu cywilnego

• Zameldowania o zgonie osoby

Osoba posiadająca polskie obywatelstwo i przebywająca stale na terytorium RP jest obowiązana zameldować się w miejscu stałego pobytu. W tym samym czasie można mieć tylko jedno miejsce stałego pobytu.

Pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania.

Pobytem czasowym jest przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem. Osoba zameldowana na pobyt czasowy i przebywająca w tej samej miejscowości nieprzerwanie dłużej niż 2 miesiące jest obowiązana zameldować się na pobyt stały. Za okoliczności uzasadniające zameldowanie na pobyt czasowy trwający ponad 2 miesiące uważa się w szczególności:

- wykonywanie pracy poza miejscem pobytu stałego

- pobyt związany z kształceniem, leczeniem, wypoczynkiem lub ze względów rodzinnych

- odbywanie czynnej służby wojskowej

- pobyt w zakładach karnych i poprawczych, aresztach śledczych, schroniskach dla nieletnich i zakładach wychowawczych

Przy dopełnianiu obowiązku meldunkowego należy przedstawić:

• Dowód osobisty lub inny dokument stwierdzający tożsamość

• Odpis skrócony aktu urodzenia w przypadku osoby niepełnoletniej nieposiadającej dokumentu stwierdzającego tożsamość

• Wojskowy dokument osobisty w przypadku osoby podlegającej powszechnemu obowiązkowi obrony

Za osobę nieposiadającą pełnej zdolności do czynności prawnych obowiązek meldunkowy wykonuje jej przedstawiciel ustawowy lub inna osoba sprawująca nad nią faktyczną opiekę w miejscu ich wspólnego pobytu.

Obowiązek meldunkowy dotyczy także cudzoziemców przebywających na terytorium RP. Osoba przebywająca w celach turystyczno - wypoczynkowych jest zwolniona z obowiązku zameldowania, jeżeli pobyt nie przekracza 30 dni.

PESEL - Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności

96. Ewidencja działalności gospodarczej:

To ewidencja osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.

Ewidencja jest jawna i prowadzą ją gminy. Organem ewidencyjnym jest wójt (burmistrz, prezydent miasta).

97. Ewidencja gruntów i budynków.

Kataster nieruchomości - to jednolity dla kraju, systematycznie aktualizowany zbiór informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz innych osobach fizycznych i prawnych władających tymi gruntami, budynkami i lokalami. Ewidencję zakłada się i prowadzi w systemie informatycznym, którego podstawę stanowią komputerowe bazy danych ewidencyjnych. Ewidencja obejmuje całe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem morza terytorialnego.

Ewidencja obejmuje:

• Dane liczbowe i opisowe dotyczące gruntów i budynków oraz lokali.

Gruntów - ich położenie, granice, powierzchnię, rodzaje użytków i klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów (jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty).

Budynków - ich położenie, przeznaczenie, funkcje użytkowe i ogólne dane techniczne.

Lokali - ich położenie, funkcję użytkową oraz powierzchnię użytkową.

• Dane dotyczące właścicieli nieruchomości.

W ewidencji ujawnia się także:

• właściciela

• inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty lub budynki albo ich części

• miejsce zamieszkania lub siedzibę właściciela

• informacje o wpisaniu do rejestru zabytków

• wartość nieruchomości

Rada Ministrów może rozszerzyć, w drodze rozporządzenia zakres informacji objętych ewidencją gruntów i budynków, uwzględniając zadania administracji publicznej. W ewidencji nie wykazuje się budynków, których budowa, w świetle przepisów prawa budowlanego, nie wymaga pozwolenia lub zgłoszenia oraz lokali wyodrębnionych w takich budynkach.

Podmiot prowadzący ewidencję gruntów i budynków: Prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, w tym ewidencji gruntów i budynków, gleboznawczej klasyfikacji gruntów i geodezyjnej sieci uzbrojenia terenu, jest zadaniem starosty, również prezydenta miasta na prawach powiatu. Dlatego jeżeli chcemy sprawdzić dane zawarte w ewidencji gruntów, to musimy udać się do wydziału ewidencji gruntów w starostwie.

Do zadań starosty związanych z prowadzeniem ewidencji należy:

1). Utrzymywanie systemu informatycznego obsługującego bazy danych ewidencyjnych w ciągłej gotowości operacyjnej,

2). Utrzymanie operatu ewidencyjnego w stanie aktualności, tj. zgodności z dostępnymi dla organu dokumentami i materiałami źródłowymi,

3). Archiwizacja wycofanych danych ewidencyjnych,

4). Udostępnianie danych ewidencyjnych,

5). Ochrona danych ewidencyjnych przed ich utratą, zniszczeniem, niepożądaną modyfikacją, nieuprawnionym do nich dostępem i ujawnieniem,

6). Okresowa weryfikacja danych ewidencyjnych,

7). Sporządzanie powiatowych zestawień zbiorczych danych objętych ewidencją,

8). Modernizacja ewidencji.

Założenie ewidencji polega na wykonaniu czynności technicznych i administracyjnych mających na celu:

1) utworzenie komputerowych baz danych ewidencyjnych oraz operatu ewidencyjnego,

2) uruchomienie systemu komputerowego umożliwiającego: aktualizację baz danych ewidencyjnych, tworzenie raportów obrazujących dane ewidencyjne oraz udostępnianie danych ewidencyjnych.

Założenie ewidencji poprzedza opracowanie przez starostę projektu założenia ewidencji i uzgodnienie tego projektu z wojewódzkim inspektorem nadzoru geodezyjnego i kartograficznego. Niezajęcie przez wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kartograficznego stanowiska w sprawie projektu założenia ewidencji w terminie jednego miesiąca od dnia jego otrzymania jest równoznaczne z jego uzgodnieniem.

Jednostkami powierzchniowymi podziału kraju dla celów ewidencji są:

• Jednostka ewidencyjna - stanowi obszar gruntów położonych w granicach administracyjnych gminy, a w przypadku gdy w skład gminy wchodzi miejscowość o statusie miasta - również w granicach administracyjnych miasta.

• Obręb ewidencyjny - przy projektowaniu przebiegu granic obrębów uwzględnia się podział na rejony statystyczne i obwody spisowe.

• Działka ewidencyjna - stanowi ciągły obszar gruntu, położony w granicach jednego obrębu, jednorodny pod względem prawnym, wydzielony z otoczenia za pomocą linii granicznych.

Zmiany danych w ewidencji: Zgłaszanie zmian to nasz obowiązek. Właściciele nieruchomości mają obowiązek zgłaszania właściwemu staroście wszelkich zmian danych objętych ewidencją gruntów i budynków w terminie 30 dni, licząc od dnia powstania tych zmian. Niektóre dane musimy zgłaszać osobiście, np. zmianę adresu lub wybudowanie domu (załączając dokumentację podwykonawczą). Właściciel, który nie zgłosi w terminie zmiany danych objętych ewidencją gruntów i budynków, albo nie dostarczy dokumentów niezbędnych do wprowadzenia zmian, może być ukarany grzywną przez sąd grodzki. Ponadto zaniedbanie obowiązku zgłaszania zmian może mieć konsekwencje w zakresie ochrony naszych interesów prawnych. Jeśli właściciel działki ma wątpliwości co do prawidłowości danych ewidencyjnych, może wnioskować o naniesienie zmian w ewidencji.
Zmiany bezsporne, stanowiące jedynie aktualizację operatu ewidencyjnego (rodzaj użytku gruntu, dane techniczne budynku, zmiana miejsca zamieszkania, zmiana danych osobowych właściciela w związku z zawarciem małżeństwa) podlegają jedynie rejestracji w komputerowym rejestrze kancelaryjnym zwanym "dziennikiem zgłoszeń zmian".

O dokonanych zmianach w danych ewidencyjnych starosta zawiadamia:

• Organy podatkowe - w wypadku zmian danych mających znaczenie dla wymiaru podatków: od nieruchomości, rolnego i leśnego.

• Wydział ksiąg wieczystych właściwego miejscowo sądu rejonowego - w wypadku zmian danych objętych działem I ksiąg wieczystych.

• Właściwe miejscowo jednostki statystyki publicznej - w wypadku zmian w cechach adresowych nieruchomości oraz dopisywania i wykreślania budynków.

• Osoby i jednostki organizacyjne, na których wniosek lub zgłoszenie zmiana została wprowadzona.

Starosta udostępnia dane ewidencyjne w formie: komputerowych wydruków mapy ewidencyjnej, rejestrów, kartotek, zestawień, wykazów i skorowidzów, wypisów z rejestrów i kartotek, wyrysów z mapy ewidencyjnej, plików komputerowych oraz informacji przekazywanych ustnie i wizualnie.

Dane zawarte w ewidencji są jawne i odpłatne. Jednakże wypisy i wyrysy z operatu starosta wydaje tylko:

• Właścicielom lub osobom fizycznym i prawnym, w których władaniu znajduje się grunt, budynek lub lokal;

• Osobom fizycznym i prawnym oraz jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej, które mają w tym interes prawny (otrzymanie wypisu jest związane z prawami lub obowiązkami danej osoby);

• Zainteresowanym organom administracji rządowej i jednostkom samorządu terytorialnego.

Wypisy i wyrysy z ewidencji gruntów są potrzebne m.in. do:

• zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych;

• ustanowienia służebności drogi koniecznej w postępowaniu sądowym;

• stwierdzenia zasiedzenia nieruchomości lub jej części;

• rozgraniczenia nieruchomości.

Dane ewidencyjne warto też sprawdzić przed zakupem nieruchomości. Pozwalają one na dokładne określenie położenia nieruchomości i sprawdzenie na przykład jej połączenia z drogą publiczną, a w wypadku nieruchomości rolnych -klasy gruntu i przydatności gospodarczej.

Działki ewidencyjne, budynki i lokale oraz osoby i jednostki organizacyjne, a także inne obiekty bazy danych ewidencyjnych oznacza się w ewidencji odpowiednimi identyfikatorami.

98. Zasoby nieruchomości ( z wykł.):

• art. 46 KC i 46

• ustawa o gospodarce nieruchomościami

1. Zasób nieruchomości Skarbu Państwa- nieruchomości które stanowią przedmiot własności Skarbu Państwa i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego

2. Gminne Zasoby Nieruchomościami

3. Powiatowe Zasoby Nieruchomościami

4. Wojewódzkie Zasoby Nieruchomościami

99. Użytkowanie wieczyste:

• Uregulowane w KC lub w prawie administracyjnym

• Wywodzi się z rzymskiego superficies

• Ustawa o gospodarce nieruchomościami (rozdział 3)

• Jego przedmiotem mogą być grunty Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego itp.

• Użytkownik wieczysty może korzystać z gruntu

• Grunt oddawany jest na 99 lat(względnie 40 lat)

• Umowa użytkowania wieczystego może być przedłużona najpóźniej 5 lat przed dniem wygaśnięcia prawa, w formie aktu notarialnego

• Następuje w drodze przetargu, z którego sporządza się protokół

• Może być przekształcone we własność (ustawa o przekształcaniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności)

100. Trwały zarząd - forma prawna władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną bez osobowości prawnej. Z wnioskiem o ustanowienie trwałego zarządu występuje jednostka organizacyjna. Trwały zarząd jest niezbywalny, ustanawia się go na czas oznaczony lub nieoznaczony. Nieruchomość zostaje oddana na cel statutowy jednostki, od celu trwałego zarządu zależy wysokość opłaty rocznej.

Wniosek o utworzenie trwałego zarządu powinien zawierać:

- statut jednostki organizacyjnej, jej nazwę i siedzibę oraz podanie organu nadzorującego

- oznaczenie nieruchomości według księgi wieczystej oraz według katastru nieruchomości, powierzchnię

- sposób jej zagospodarowania

- cel oddania w trwały zarząd, termin, jak i sposób zagospodarowania nieruchomości

Jednostka organizacyjna ma prawo do:

• Korzystania z nieruchomości w celu prowadzenia działalności należącej do zakresu jej działania.

• Zabudowy, odbudowy, rozbudowy, przebudowy, dzierżawy i remontu obiektu budowlanego za zgodą organu nadzorującego.

• Oddania nieruchomości lub jej części w najem, dzierżawę lub użyczenie na czas nie dłuższy niż ustalony przez zarząd, z równoczesnym zawiadomieniem organu i organu nadzorującego, jeśli umowa zawierana do lat 3 lub za zgodą tych organów, jeśli umowa jest powyżej 3 lat.

Trwały zarząd powstaje:

• Z mocy prawa - jednostka z dniem nabycia nieruchomości uzyskuje nad nią trwały zarząd

• Na podstawie decyzji administracyjnej:

- starosty na nieruchomości Skarbu Państwa dla państwowej jednostki

- zarządu powiatu na nieruchomości Skarbu Państwa dla powiatowej (samorządowej) jednostki.

Decyzja ta powinna zawierać: nazwę i siedzibę jednostki organizacyjnej na rzecz, której ustanawiany jest zarząd; oznaczenie nieruchomości według ksiąg wieczystych oraz katastru nieruchomościami; powierzchnie i opis nieruchomości; przeznaczenie nieruchomości oraz sposób jej zagospodarowania; cel na jaki nieruchomość została oddana w zarząd; termin zagospodarowania nieruchomości; cenę nieruchomości oraz opłaty z tytułu zarządu; czas, na który zarząd został ustanowiony.

Objęcie nieruchomości w trwały zarząd następuje w trybie protokołu zdawczo - odbiorczego.

Trwały zarząd wygasa:

• Po upływie okresu, na jaki został ustanowiony

• Z mocy prawa

• W wyniku likwidacji jednostki

• W wyniku wydania decyzji administracyjnej - na wniosek jednostki za zgodą organu nadzorującego lub z urzędu, gdy:

- Nieruchomość nie została zagospodarowana zgodnie z decyzją

- Jednostka organizacyjna nie powiadomiła organu o oddaniu nieruchomości w najem, dzierżawę lub użyczenie

- Nieruchomość jest wykorzystywana niezgodnie z przeznaczeniem

- Sposób korzystania z nieruchomości pogarsza stan środowiska

- Przeznaczenie nieruchomości w planie miejscowym uległo zmianie

101. Wywłaszczenie nieruchomości.

Wywłaszczenie nieruchomości - polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Wywłaszczenie jest możliwe w stosunku nieruchomości położonych, na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo do nieruchomości, dla których wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane, jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy.

Organem właściwym w sprawach wywłaszczenia jest starosta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej. Nieruchomość może być wywłaszczona tylko na rzecz Skarbu Państwa albo na rzecz jednostki samorządu terytorialnego. Wywłaszczeniem może być objęta cała nieruchomość albo jej część. Jeżeli wywłaszczeniem jest objęta część nieruchomości, a pozostała część nie nadaje się do prawidłowego wykorzystywania na dotychczasowe cele, na żądanie właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości, nabywa się tę część w drodze umowy na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, w zależności od tego, na czyją rzecz następuje wywłaszczenie.

Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego, należy (z wyjątkami) poprzedzić rokowaniami o nabycie w drodze umowy, przeprowadzonymi między starostą, wykonującym zadanie z zakresu administracji rządowej, a właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości, a także osobą, której przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe. W trakcie prowadzenia rokowań może być zaoferowana nieruchomość zamienna. W przypadku wywłaszczania nieruchomości na wniosek jednostki samorządu terytorialnego rokowania, przeprowadzają ich organy wykonawcze. W przypadku nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym informację o zamiarze wywłaszczenia starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, podaje do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości oraz przez ogłoszenie w prasie o zasięgu ogólnopolskim. Jeżeli wywłaszczenie dotyczy części nieruchomości, ogłoszenie zawiera również informację o zamiarze wszczęcia postępowania w sprawie podziału tej nieruchomości. Jeżeli w terminie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia, nie zgłoszą się osoby, którym przysługują prawa rzeczowe do nieruchomości, można wszcząć postępowanie w sprawie podziału i postępowanie wywłaszczeniowe.

Postępowanie wywłaszczeniowe:

• Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego na rzecz Skarbu Państwa następuje z urzędu.

• Na rzecz jednostki samorządu terytorialnego - na wniosek jej organu wykonawczego.

• Wszczęcie postępowania z urzędu może także nastąpić na skutek zawiadomienia złożonego przez podmiot, który zamierza realizować cel publiczny.

We wniosku o wywłaszczenie należy określić:

- nieruchomość z podaniem oznaczeń z księgi wieczystej lub zbioru dokumentów oraz z katastru nieruchomości;

- cel publiczny, do którego realizacji nieruchomość jest niezbędna;

- powierzchnię nieruchomości, a jeżeli wywłaszczeniem ma być objęta tylko jej część - powierzchnię tej części i całej nieruchomości;

- dotychczasowy sposób korzystania z nieruchomości i stan jej zagospodarowania;

- lokale zamienne oraz sposób ich zapewnienia najemcom wywłaszczonych lokali;

- właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości, a w razie braku danych umożliwiających określenie tych osób - władającego nieruchomością zgodnie z wpisem w katastrze nieruchomości;

- osobę, której przysługują ograniczone prawa rzeczowe na nieruchomości;

- nieruchomość zamienną, jeżeli jednostka samorządu terytorialnego taką oferuje;

- inne okoliczności istotne w sprawie.

Do wniosku o wywłaszczenie należy dołączyć:

• dokumenty z przebiegu rokowań;

• wypis i wyrys z planu miejscowego, a w przypadku braku planu miejscowego decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego;

• mapę z rejestrem nieruchomości objętych wnioskiem o wywłaszczenie lub mapę z podziałem i rejestrem nieruchomości oraz decyzję zatwierdzającą ten podział, jeżeli wniosek o wywłaszczenie dotyczy tylko części nieruchomości;

• pełny odpis z księgi wieczystej założonej dla nieruchomości objętej wnioskiem o wywłaszczenie albo zaświadczenie o stanie prawnym, jaki wynika ze zbioru dokumentów;

• zaświadczenie właściwego sądu w razie braku pełny odpis z księgi wieczystej stwierdzające, że nieruchomość nie ma założonej księgi wieczystej lub że nie jest dla niej prowadzony zbiór dokumentów;

• wypis i wyrys z katastru nieruchomości.

Po wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, przeprowadza rozprawę administracyjną. W postępowaniu wywłaszczeniowym nie stosuje się przepisów o ugodzie administracyjnej.

Decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości, poza elementami określonymi w przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego, powinna zawierać:

• ustalenie, na jakie cele nieruchomość jest wywłaszczana;

• określenie przedmiotu wywłaszczenia przez podanie oznaczenia nieruchomości według księgi wieczystej lub zbioru dokumentów oraz według katastru nieruchomości;

• określenie praw podlegających wywłaszczeniu;

• wskazanie właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości;

• wskazanie osoby, której przysługują ograniczone prawa rzeczowe na nieruchomości;

• zobowiązanie do zapewnienia lokali zamiennych;

• ustalenie wysokości odszkodowania.

Jeżeli zachodzi potrzeba zapobieżenia niebezpieczeństwu, wystąpieniu szkody lub niedogodnościom, jakie mogą powstać dla właścicieli albo użytkowników wieczystych nieruchomości sąsiednich wskutek wywłaszczenia lub innego niż dotychczas zagospodarowania wywłaszczonej nieruchomości, w decyzji o wywłaszczeniu ustanawia się niezbędne służebności oraz ustala obowiązek budowy i utrzymania odpowiednich urządzeń zapobiegających tym zdarzeniom lub okolicznościom. Obowiązek budowy i utrzymania odpowiednich urządzeń ciąży na występującym z wnioskiem o wywłaszczenie.

Moment wywłaszczenia: Przejście prawa własności na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego następuje z dniem, w którym decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości stała się ostateczna.

Przejście prawa użytkowania wieczystego na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego następuje z dniem, w którym decyzja o wywłaszczeniu tego prawa stała się ostateczna, jeżeli prawo użytkowania wieczystego było ustanowione na nieruchomości gruntowej stanowiącej własność innej osoby niż ta, na rzecz której nastąpiło wywłaszczenie. Prawo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej wygasa z dniem, w którym decyzja o wywłaszczeniu tego prawa stała się ostateczna, jeżeli prawo użytkowania wieczystego było ustanowione na nieruchomości gruntowej stanowiącej własność osoby, na rzecz której nastąpiło wywłaszczenie. Wywłaszczoną nieruchomość do czasu jej wykorzystania na cel, na który nastąpiło wywłaszczenie, oddaje się w dzierżawę poprzedniemu właścicielowi na jego wniosek. Ostateczna decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej. Wpisu dokonuje się na wniosek starosty, wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, lub organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli nieruchomość została wywłaszczona na rzecz tej jednostki. Najem, dzierżawa lub użyczenie oraz trwały zarząd wywłaszczonej nieruchomości wygasają z upływem 3 miesięcy od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna.

Czasowe zajęcie nieruchomości: W przypadku siły wyższej lub nagłej potrzeby zapobieżenia powstaniu znacznej szkody, starosta, może udzielić, w drodze decyzji, zezwolenia na czasowe zajęcie nieruchomości na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Decyzji tej nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. Po upływie okresu, na który nastąpiło zajęcie nieruchomości, starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, jest obowiązany doprowadzić nieruchomość do stanu poprzedniego. Jeżeli na skutek czasowego zajęcia nieruchomości właściciel lub użytkownik wieczysty nie będzie mógł korzystać z nieruchomości w sposób dotychczasowy lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem, może żądać, aby starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, nabył od niego na rzecz Skarbu Państwa własność lub użytkowanie wieczyste nieruchomości w drodze umowy.

Odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości: Wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw. Jeżeli na wywłaszczanej nieruchomości lub prawie użytkowania wieczystego tej nieruchomości są ustanowione inne prawa rzeczowe, odszkodowanie zmniejsza się o kwotę równą wartości tych praw. Odszkodowanie ustala starosta w decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości. Jeżeli w ramach odszkodowania została przyznana nieruchomość zamienna, w decyzji, podaje się dodatkowo oznaczenie nieruchomości zamiennej według treści księgi wieczystej oraz według katastru nieruchomości, jej wartość oraz wysokość dopłaty. Wysokość odszkodowania ustala się według stanu i wartości wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. W przypadku gdy starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu, wysokość odszkodowania ustala się według stanu nieruchomości w dniu pozbawienia lub ograniczenia praw. Ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości.

Nieruchomość zamienna: W ramach odszkodowania właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu wywłaszczonej nieruchomości może być przyznana, za jego zgodą, odpowiednia nieruchomość zamienna. Nieruchomość zamienną przyznaje się z zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, jeżeli wywłaszczenie następuje na rzecz Skarbu Państwa, lub z zasobu nieruchomości odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli wywłaszczenie następuje na rzecz tej jednostki. Nieruchomość zamienna może być przyznana w porozumieniu z Prezesem Agencji Nieruchomości Rolnych, z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, jeżeli wywłaszczenie następuje na rzecz Skarbu Państwa. Różnicę między wysokością odszkodowania ustalonego w decyzji a wartością nieruchomości zamiennej wyrównuje się przez dopłatę pieniężną. Przeniesienie praw do nieruchomości zamiennej na rzecz osoby, której zostało przyznane odszkodowanie, następuje z dniem, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna. Decyzja ta stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej. Zapłata odszkodowania następuje jednorazowo, w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu podlega wykonaniu. W sprawach, w których wydano odrębną decyzję o odszkodowaniu, zapłata odszkodowania następuje jednorazowo w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o odszkodowaniu stała się ostateczna. Za zgodą osoby uprawnionej do odszkodowania starosta, może ustalić sposób zapłaty przyznanego odszkodowania. Podstawę ustalenia wysokości odszkodowania stanowi, wartość rynkowa nieruchomości. Przy określaniu wartości rynkowej nieruchomości uwzględnia się w szczególności jej rodzaj, położenie, sposób użytkowania, przeznaczenie, stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej, stan nieruchomości oraz aktualnie kształtujące się ceny w obrocie nieruchomościami. Jeżeli przeznaczenie nieruchomości, zgodne z celem wywłaszczenia, powoduje zwiększenie jej wartości, wartość rynkową nieruchomości określa się według alternatywnego sposobu użytkowania wynikającego z tego przeznaczenia. Jeżeli ze względu na rodzaj nieruchomości nie można określić jej wartości rynkowej, gdyż tego rodzaju nieruchomości nie występują w obrocie, określa się jej wartość odtworzeniową. Przy określaniu wartości odtworzeniowej nieruchomości, oddzielnie określa się wartość gruntu i oddzielnie wartość jego części składowych. Przy określaniu wartości budynków lub ich części, budowli, urządzeń infrastruktury technicznej i innych urządzeń szacuje się koszt ich odtworzenia, z uwzględnieniem stopnia zużycia.

102. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego:

Ma wiążące i nadrzędne znaczenie dla gospodarki nieruchomościami. Jego podstawowym celem jest zagwarantowanie optymalnego ładu przestrzennego, ekonomicznego i społecznego. Cele ekonomiczne wiążą się z optymalnym wykorzystaniem gruntów. Plan obowiązuje dopiero po opublikowaniu w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym.

• jest aktem prawa miejscowego

• ma charakter fakultatywny

• może obejmować całą gminę lub tylko jej część

• uchwałę o sporządzeniu planu podejmuje Rada Gminy na wniosek własny lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta)

• gotowa uchwała przedstawiana jest wojewodzie.

103. Decyzja o warunkach na zabudowę

104. pozwolenie na budowę - decyzja administracyjna zezwalająca na rozpoczęcie robót i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego.

105. Organy nadzoru budowlanego.

Organy nadzoru budowlanego: starostwa, wojewoda oraz Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego

Zadania nadzoru budowlanego pełnią: Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego, wojewoda przy pomocy Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego, jako kierownika wojewódzkiego nadzoru budowlanego, wchodzącego w skład zespolonej administracji wojewódzkiej oraz Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.

Do obowiązków Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego należy:

• Prowadzenie kontroli planowych i doraźnych

• Prowadzenie postępowań administracyjnych I instancji

• Udział w kontrolach prowadzonych przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego, na jego wezwanie

• Zlecanie badań pobranych w toku kontroli próbek wyrobów budowlanych

• Bezzwłoczne przekazanie do Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego postanowień i decyzji

• Wydawanie dla organów celnych opinii o wyrobach budowlanych

• Sporządzanie wojewódzkiego rocznego planu, zadań wskazanych przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego, do 15 listopada roku poprzedzającego rok objęty planem

• Wprowadzenie do wojewódzkiego rocznego planu, zadań wskazanych przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego

Do obowiązków Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego należy:

• Prowadzenie Krajowego Wykazu Zakwestionowanych Wyrobów Budowlanych

• Zatwierdzanie wojewódzkich rocznych planów kontroli

• Współpraca z Prezesem UOKiK

Do zadań organów nadzoru budowlanego należy :

* Kontrola przestrzegania i stosowania przepisów prawa budowlanego, w tym:

- kontrola zgodności wykonywania robót budowlanych z przepisami prawa budowlanego, projektem budowlanym i warunkami określonymi w decyzji o pozwoleniu na budowę,

- sprawdzanie posiadania przez osoby pełniące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie właściwych uprawnień do pełnienia tych funkcji,

- sprawdzanie dopuszczenia do obrotu i stosowania w budownictwie wyrobów budowlanych.

* Kontrola działania organów administracji architektoniczno-budowlanej,

* Badanie przyczyn powstania katastrof budowlanych, współdziałanie z organami kontroli państwowej.

* Do właściwości organów nadzoru budowlanego należą zadania i kompetencje:

- przeniesienie decyzji o pozwolenie na wznowienie robót na rzecz innego podmiotu,

- przyjmowanie od inwestora zawiadomień o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych,

- przyjmowanie od inwestora zawiadomień o zmianie osób sprawujących samodzielne funkcje techniczne na budowie,

- wydanie nakazu rozbiórki obiektu wybudowanego bez pozwolenia na budowę (ewentualna procedura legalizacyjna obiektu),

- wydanie nakazu rozbiórki obiektu budowlanego wybudowanego bez wymaganego zgłoszenia (ewentualna procedura legalizacyjna obiektu),

- wstrzymanie wykonywania robót budowlanych wykonywanych bez pozwolenia na budowę lub niezgodnie z pozwoleniem lub przepisami,

- nakaz wykonania przez inwestora określonych czynności związanych z niewłaściwym wykonywaniem robót budowlanych (postępowanie naprawcze),

- przyjmowanie od inwestora zawiadomień o zakończeniu budowy (ewentualny sprzeciw w drodze decyzji),

- wydawanie na wniosek inwestora decyzji o pozwoleniu na użytkowanie,

- wymierzanie kar z tytułu nielegalnego użytkowania budowlanego w przypadku stwierdzenia przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego z naruszeniem przepisów art. 54, art. 55,

- przeprowadzanie obowiązkowych kontroli budowy na wezwanie inwestora przed wydaniem decyzji w sprawie pozwolenia na użytkowanie,

- wymierzanie kar w przypadku istotnych odstępstw od zatwierdzonego obiektu budowlanego,

- nakaz przeprowadzenia kontroli obiektu budowlanego lub jego części,

- kontrola utrzymania obiektów budowlanych, kontrola dokumentów u właścicieli lub zarządców obiektu budowlanego,

- nakaz usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości w obiekcie budowlanym,

- nakaz rozbiórki obiektu nie użytkowanego lub niewykończonego nie nadającego się do odbudowy, remontu lub wykończenia,

- nakaz opróżnienia budynku przeznaczonego na pobyt ludzi bezpośrednio grożącego zawaleniem,

- nakaz usunięcia istniejącego zagrożenia w obiekcie budowlanym,

- przyjęcie zawiadomienia o stanie zagrożenia w kontrolowanym obiekcie budowlanym ( dot. art. 70 ust.1),

- prowadzenie postępowania administracyjnego (nałożenie obowiązków i opłat legalizacyjnych) w razie samowolnej zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego (bez wymaganego zgłoszenia),

- wyjaśnianie przyczyn katastrof budowlanych,

- przyjęcie zawiadomienia o katastrofie budowlanej,

- prowadzenie postępowań w sprawie katastrof budowlanych,

- prowadzenie postępowań wyjaśniających i składanie wniosków o ukaranie z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie

106.Ograniczenia prędkości w ruchu drogowym.

Ustala się następującą dopuszczalną prędkość pojazdów na drogach:

• Na obszarze zabudowanym - od godz. 6⁰⁰ do 22⁰⁰ : 50 km/ h , od 22⁰⁰ do godz. 5⁰⁰ : 60 km/h

• Poza obszarem zabudowanym:

- samochodu osobowego i motocykla - 90 km/h

- samochodu osobowego z przyczepą, motocykla z przyczepą, samochodu ciężarowego, autobusu, trolejbusu, pojazdu specjalnego, pojazdu członowego, pojazdu szynowego - 70 km/h

- na autostradzie i innej drodze przeznaczonej wyłącznie dla pojazdów samochodowych: samochodów osobowych bez przyczep -110 km/h, autobusów bez przyczep - 90 km/h

- ciągnika rolniczego: na obszarze zabudowanym - 30 km/h, poza obszarem zabudowanym - 60 km/h

107. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach.

Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest warunkiem koniecznym realizacji przedsięwzięć mogących oddziaływać na środowisko w myśl ustawy „Prawo ochrony środowiska”, a także przedsięwzięć mogących w znaczny sposób oddziaływać na obszar należący do sieci Natura 2000. Procedura oceny oddziaływania na środowisko będzie prowadzona w ramach odrębnego postępowania zmierzającego do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a nie na etapie wydawania decyzji inwestycyjnych. Procedura dla tego samego przedsięwzięcia jest przeprowadzana tylko raz.

W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgoda na realizację przedsięwzięcia dotyczyć będzie w szczególności:

- miejsca realizacji danego przedsięwzięcia

- warunków wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji

- wymagań dotyczących ochrony środowiska koniecznych do uwzględnienia w projekcie budowlanym

- wymogów w zakresie przeciwdziałania skutkom awarii przemysłowych

- w zakresie ograniczania trans granicznego oddziaływania na środowisko

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach oznacza zgodę na realizację danego przedsięwzięcia z punktu widzenia spełnienia wymagań ochrony środowiska. Na wnioskodawcę mogą być nałożone obowiązki dotyczące zapobiegania, ograniczania oraz monitorowania oddziaływania na środowisko, przeprowadzenia kompensacji przyrodniczej, a także przedstawienia analizy porealizacyjnej. Warunki dotyczące ochrony środowiska, określone w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach są wiążące dla organu wydającego kolejne decyzje w dalszych etapach procesu inwestycyjnego danego przedsięwzięcia. Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zasadniczo wydaje się na wniosek inwestora. Jedyny wyjątek dotyczy przedsięwzięć polegających na scalaniu i wymianie gruntów, wtedy decyzja jest wydawana z urzędu. Organem właściwym do wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Jeśli chodzi o strony postępowania o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach , to ich krąg jest ograniczony do wnioskodawcy. Nie wyklucza to możliwości występowania o uczestnictwo w tym postępowaniu w charakterze strony przez organizacje ekologiczne, które zgłosiły zastrzeżenia i wnioski w postępowaniu z udziałem społeczeństwa.

Wymagane dokumenty:

• Poświadczona przez właściwy organ kopia mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic terenu, którego dotyczy wniosek oraz obejmującej obszar, na którym oddziaływać będzie przedsięwzięcie.

• Informacje o planowym przedsięwzięciu zawierające dane o: rodzaju, skali i usytuowaniu przedsięwzięcia; powierzchni zajmowanej nieruchomości; rodzaju technologii; ewentualnych wariantach przedsięwzięcia; rozwiązaniach chroniących środowisko; możliwym trans granicznym oddziaływaniu na środowisko; obszarach podlegających ochronie; przewidywanej ilości wykorzystywanej wody i innych wykorzystywanych surowców, materiałów, paliw oraz energii.

• W przypadku prowadzenia sprawy przez pełnomocnika inwestora należy dołączyć oryginał pełnomocnictwa

• Dowód wniesionej opłaty skarbowej.

Miejscem składania dokumentów jest: Urząd Miejski, Wydział Środowiska i Rolnictwa. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia nie rodzi praw do terenu inwestycji oraz nie narusza praw własności i uprawnień osób trzecich, a wnioskodawcy, który nie uzyskał praw do terenu, nie przysługuje roszczenie o zwrot nakładów poniesionych w związku z otrzymaną decyzją.

108. Organy administracji do spraw ochrony środowiska:

• wójt, burmistrz, lub prezydent miasta

• starosta

• wojewoda

• minister właściwy do spraw środowiska

• Państwowa Rada Ochrony środowiska

• Komisje do spraw ocen oddziaływania na środowisko

• Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej

109. Stany nadzwyczajne.

W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny:

• Stan wojenny - może go wprowadzić Prezydent RP na wniosek RM w drodze rozporządzenia , w razie zagrożenia zewnętrznego państwa, zbrojnej napaści na terytorium RP, lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji. Może go wprowadzić na części lub na całym terytorium RP, może też ogłosić częściową lub powszechną mobilizację. Rozporządzenie to podlega natychmiastowemu ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw, środkach masowego przekazu oraz w drodze obwieszczeń, które powinny być rozplakatowane w możliwie największej ilości miejsc. Rozporządzenie o wprowadzeniu Stanu Wojennego musi być przekazane Sejmowi w ciągu 48 godzin. Sejm niezwłocznie rozpatruje rozporządzenie prezydenta. Sejm może je uchylić. W okresie trwania stanu wojennego, gdy Sejm nie może się zebrać na posiedzenie, prezydent może wydawać rozporządzenia z mocą ustawy.

• Stan wyjątkowy - może go wprowadzić Prezydent RP na wniosek RM w drodze rozporządzenia, w razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa (zamach stanu), bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego. Rozporządzenie o wprowadzeniu Stanu Wyjątkowego musi być przekazane Sejmowi w ciągu 48 godzin. Sejm niezwłocznie rozpatruje rozporządzenie prezydenta. Sejm może je uchylić. Stan wyjątkowy może zostać wprowadzony na całości, bądź części terytorium RP, na czas oznaczony, nie dłuższy niż 90 dni. Przedłużenie stanu wyjątkowego może nastąpić tylko raz, za zgodą Sejmu i na czas nie dłuższy niż 60 dni.

• Stan klęski żywiołowej - wprowadza się go w razie zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia. Wprowadza go Rada Ministrów na czas oznaczony, nie dłuższy niż 30 dni, na części lub całości terytorium państwa. Przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą Sejmu.

Stan nadzwyczajny może być wprowadzony tylko na podstawie ustawy, w drodze rozporządzenia, które podlega dodatkowemu podaniu do publicznej wiadomości. W czasie stanu nadzwyczajnego nie mogą być zmienione: Konstytucja; ordynacje wyborcze do Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego; ustawa o wyborze prezydenta oraz ustawy o stanach nadzwyczajnych. W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu nie może być skrócona kadencja Sejmu; przeprowadzone referendum ogólnokrajowe; nie mogą być przeprowadzone wybory do Sejmu, Senatu, organów samorządu terytorialnego oraz wybory prezydenta RP, a ich kadencje ulegają odpowiedniemu przedłużeniu.

Konstytucja wprowadza trzy ważne ograniczenia dotyczące okresów trwania stanów nadzwyczajnych:

- Prezydent ma konstytucyjny zakaz skrócenia kadencji Sejmu w tym czasie i w czasie 90 dni po jego zakończeniu,

- Nie może być w tym czasie przeprowadzone referendum ogólnokrajowe,

- Nie mogą być w tym czasie przeprowadzone wybory do Sejmu, Senatu, organów samorządu terytorialnego oraz wybory Prezydenta.

Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego Prezydent RP przedstawia Sejmowi w ciągu 48 godzin od podpisania rozporządzenia. Jeżeli w czasie stanu wojennego Sejm nie może zebrać się na posiedzenie, Prezydent na wniosek RM wydaje rozporządzenia z mocą ustawy.

W okresie trwania stanu nadzwyczajnego dopuszcza się odosobnienie osób w stosunku do których istnieje podejrzenie, że popełnią przestępstwo, będą zakłócały porządek publiczny lub będą zagrażały bezpieczeństwu państwa lub obywateli. Decyzję o odosobnieniu wydaje wojewoda na wniosek policji lub prokuratury. Osoba, w stosunku do której wydano decyzję o odosobnieniu może ją zaskarżyć do Sądu Administracyjnego w ciągu 7 dni. Orzeczenie Sądu Administracyjnego jest ostateczne.

110. Przesłanki cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży:

Przesłanki cofnięcia zezwolenia:

• sprzedaż i podawanie alkoholu osobom nieletnim, nietrzeźwym, na kredyt, pod zastaw

• powtarzające się co najmniej dwukrotnie w okresie 6 miesięcy w miejscu sprzedaży lub najbliższej okolicy zakłócenia porządku publicznego w związku ze sprzedażą napojów alkoholowych przez dany punkt sprzedaży, gdy prowadzący ten punkt nie powiadamia organów powołanych do ochrony porządku publ.

1. nieprzestrzeganie określonych w ustawie zasad sprzedaży napojów alkoholowych, w szczególności sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nieletnim, nietrzeźwym, na kredyt lub pod zastaw.

2. wprowadzania do obrotu alkoholu pochodzącego z nielegalnych źródeł.

3. popełnienie przestępstwa, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, przez osobę odpowiedzialną za działalność przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie.

4. przedstawianie fałszywych danych o oświadczeniu o wartości sprzedaży alkoholu w roku poprzednim

5. powtarzającego się zakłócenia porządku publicznego w miejscu sprzedaży napojów alkoholowych.

6. orzeczenie, wobec przedsiębiorcy, zakazu prowadzenia działalności gospodarczej objętej zezwoleniem.

111. Sankcja administracyjna:

Władczy charakter działania administracji publicznej, wiąże się z prawem do zabezpieczenia wykonania administracyjno-prawnych obowiązków w drodze przymusu państwowego, a możliwość zastosowania przymusu, przesądza o realności sankcji choć nie można mówić, że są identyczne z przymusem. Pojęcie sankcji wiąże się z odpowiedzią ustaloną w konkretnej normie, za naruszenie lub niewykonanie normy prawnej i wywodzącej się z niej dolegliwości majątkowej, osobistej a także niekorzystne skutki prawne i ekonomiczne.

Za podstawowy cel sankcji uważa się poszanowania prawa. Podstawową przesłanką sankcji jest zaistnienie określonego stanu faktycznego.

W ramach sankcji administracyjnej wyróżnia się następujące ich kategorie:

1. kara pieniężna

2. cofnięcie lub wygaśniecie uprawnień

3. sankcja egzekucyjna i dyscyplinarna

4. sankcja karna

114. Zasady egzekucji administracyjnej.

Zasady egzekucji administracyjnej:

• Celowości - jedynym celem postępowania jest doprowadzenie do realizacji ciążących na zobowiązanym obowiązków, niekoniecznie poprzez wyrządzenie mu dolegliwości.

• Obowiązku prowadzenia egzekucji - zasada ta wynika wprost z ustawy, wierzyciel nie ma wyboru.

• Stosowania wyłącznie środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie.

• Stosowania środków prowadzących bezpośrednio do wykonania obowiązku.

• Stosowania najłagodniejszych środków egzekucyjnych - najpierw zajęcie wynagrodzenia, a dopiero później eksmisję mieszkania.

• Niezbędności - jest ono ostatecznością, nie rozpoczyna się go jeżeli w inny zgodny z prawem sposób można go osiągnąć.

• Zagrożenia / upomnienia - najpierw należy wysłać upomnienie, dopiero w przypadku braku dostosowania, prowadzi się postępowanie egzekucyjne.

• Poszanowanie minimum egzystencji.

• Prowadzenia egzekucji w sposób najmniej uciążliwy dla zobowiązanego - nie prowadzi się jej w dniu wolnym od pracy, w porze nocnej.

• Gospodarnego prowadzenia egzekucji - zakaz trwonienia środków finansowych.

• Niezależności stosowania środków egzekucyjnych od środków represyjnych - jeżeli równolegle toczą się 2 postępowania, to jedno nie wyklucza drugiego.

Organem egzekucyjnym obowiązków o charakterze pieniężnym jest przede wszystkim Naczelnik Urzędu Skarbowego, także inne organy w ograniczonym zakresie, np. dyrektor oddziału ZUS, organ jednostki samorządu terytorialnego.

Przedmiotem egzekucji administracyjnej są:

• Podatki, opłaty i inne niepodatkowe należności budżetowe

• Grzywny i kary pieniężne wymierzane przez organy administracji publicznej

• Należności pieniężne, pozostające w zakresie właściwości organów administracji publicznej

Dochodzenie tych obowiązków w trybie egzekucji administracyjnej jest możliwe, jeżeli wynikają one z decyzji, postanowień lub orzeczeń właściwych organów, bądź w przypadku organów administracji publicznej - bezpośrednio z przepisów prawa. Możliwe jest również dochodzenie należności bez takich decyzji, gdy wynikają one z zeznania lub deklaracji złożonej przez podatnika lub płatnika, ze zgłoszenia celnego złożonego przez zobowiązanego lub z deklaracji rozliczeniowej złożonej przez płatnika składek na ubezpieczenia społeczne. W takiej sytuacji należy uprzednio doręczyć upomnienie.

Środki egzekucyjne stosowane w egzekucji administracyjnej:

• Egzekucja z pieniędzy

• Egzekucja z wynagrodzenia za pracę

• Egzekucja ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego

• Egzekucja z rachunków bankowych

• Egzekucja z wierzytelności pieniężnych i innych praw majątkowych

• Egzekucja z ruchomości

• Egzekucja z nieruchomości

W celu zapewnienia zobowiązanemu i członkom jego rodziny minimum egzystencji określone zostały składniki majątkowe niepodlegające egzekucji administracyjnej:

• Niezbędne przedmioty urządzenia domowego, pościel, bielizna i ubranie niezbędne dla zobowiązanego i będących na jego utrzymaniu członków rodziny.

• Narzędzia i inne przedmioty niezbędne do pracy zarobkowej wykonywanej osobiście przez zobowiązanego, z wyłączeniem środka transportu.

• Dokumenty osobiste, obrączka ślubna, ordery i odznaczenia.

• Wynagrodzenie ze stosunku pracy.

• Świadczenia pieniężne przewidziane w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym.

• Świadczenia alimentacyjne oraz zasiłki i dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe i dla sierot zupełnych.

Wszczęcie postępowania: Organ egzekucyjny wszczyna egzekucję na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego. W przypadku zobowiązań podatkowych wierzycielem pozostaje organ podatkowy.

Środki zaskarżenia, jakie przysługują zobowiązanemu w toku postępowania egzekucyjnego:

• Zarzuty w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej.

• Skargi na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego lub egzekutora oraz na przewlekłość postępowania egzekucyjnego.

• Zażalenia na wydane w toku egzekucji postanowienia.

Zawieszenie i umorzenie postępowania: jeżeli wierzyciel nie zajmie stanowiska w formie postanowienia w terminie 14 dni od dnia powiadomienia go o wniesionych zarzutach, organ egzekucyjny wydaje postanowienie o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego do czasu wydania ostatecznego postanowienia. Organ egzekucyjny, po otrzymaniu ostatecznego stanowiska wierzyciela, wydaje postanowienie w sprawie zgłoszonych zarzutów, z tym, że jeżeli wierzyciel uznał zarzuty za uzasadnione - o umorzeniu postępowania egzekucyjnego.

---