Pojęcie prawa karnego skarbowego
Prawo karne skarbowe jest to wyspecjalizowana dyscyplina prawa, ukształtowana na pograniczu prawa karnego, finansowego, administracyjnego i cywilnego. Prawo to zabezpiecza respektowanie zakazów i nakazów prawa finansowego przy użyciu instrumentów karnych. Prawo karne skarbowe określa jakie czyny są przestępstwami lub wykroczeniami skarbowymi i ustala zasady odpowiedzialności za te czyny oraz kary i inne środki, a także postępowanie powołanych do tego organów i wykorzystywanie ich rozstrzygnięć.
Prawo karno-skarbowe pełni funkcje:
a) funkcja ochronna- polega na tym, że prawo k-s chroni przy pomocy sankcji karnych interesy finansowe i budżety państwa, jednostki samorządu terytorialnego i wspólnot europejskich przed czynami, które mogą zaszkodzić w sposób abstrakcyjny lub konkretny
b) funkcja prewencyjno- wychowawcza- sprawuje się poprzez typy zachowań nagannych, czyli określenie czego robić nie wolno, opatrzenie sankcją karną oraz pociąganie do odpowiedzialności za określone przestępstwa czy wykroczenia skarbowe. Działanie wychowawcze jest jednym z działań sankcyjnych. Prewencja- chodzi o przeciwdziałanie i zapobieganie przestępczości. Prewencja indywidualna i generalna: na jednostkę i ogół społeczeństwa. Prewencja wychowawcza jest pełniona w różny sposób:
- poprzez tworzenie zagrożeń karnych
c) funkcja prewencyjno- sprawiedliwościowa -sankcje karne mają w sobie planowaną dolegliwość, ma za zadanie ugodzić w dobro sprawcy i być uciążliwa. To zadanie dolegliwości jest aktem sprawiedliwości w stosunku do danego sprawcy. Wymiar kary musi być sprawiedliwy- adekwatny:
- do wagi czynu, jego ciężaru gatunkowego współmierności kary do stopnia społecznej szkodliwości czynu
- do stopnia winy sprawcy
Sprawiedliwość kary jest warunkiem poszanowania prawa przez obywateli.
d) funkcja egzekucyjna- ta sankcja jest realizowana przez szereg instytucji, które zapewniają wyrównanie należności publiczno-prawnych stanowiących uszczerbek skarbu państwa.
e) funkcja gwarancyjna- chodzi o pewne gwarancje dla sprawcy przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.
nullum crimen - nie ma przestępstwa
nulla contrawentio- nie ma wykroczenia
sine lege- bez ustawy
sine culpa- bez winy
Najpierw musi być przepis a później można oceniać zachowanie i pociągnąć do odpowiedzialności. Przestępstwo i wykroczenie co do zasady można popełnić umyślne a nieumyślnie jeżeli kodeks tak stanowi.
Nulla Pena Sine Lege- nie ma kary bez przepisów ustawy. Wobec sprawcy można orzec tylko kary przewidziane w kodeksie karno-skarbowym, przewidziane za dane przestępstwo lub wykroczenie. Nie można stosować kar nieznanych kodeksowi innych niż przewidziane za dane przestępstwo, wykroczenie.
Lex Retro non Agit- prawo nie działa wstecz
Powiązania PKS z innymi gałęziami prawa
Prawo celne, Prawo dewizowe, Ustawa o grach i zakładach wzajemnych, ustawa o podatku dochodowym, ustawa o podatku od towarów i usług, Podatek akcyzowy, ordynacja podatkowa.
Elementy przestępstwa skarbowego jest to czyn zabroniony przez ustawę w czasie jej obowiązywania, bezprawny, społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż stopień nieznaczny, zawiniony i zagrożony karą grzywny wymierzalnej w stawkach dziennych, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności.
Elementy wykroczenia skarbowego - to czyn zabroniony przez ustawę w czasie jej obowiązywania, bezprawny, społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż nieznaczny, zawiniony, zagrożony karą grzywny, wymierzanej kwotowo.
Czyn i jego formy- to zachowanie człowieka zależne od jego woli polegające na działaniu lub zaniechaniu.
Czyn zabroniony- jest to zachowanie o znamionach określonych w kodeksie.
Nie będzie czynu zabronionego kiedy jest popełniony pod wpływem przymusu psychicznego nieodpornego lub zachowanie mimo woli.
Przymus psychiczny- wywieranie presji na psychikę po to, by dana osoba wyraziła swoją wolę tak jak my chcemy. Przymus psychiczny może odbywać się za pomocą siły fizycznej lub przez szantaż, działanie typowo psychiczne, wywieranie wpływu poprzez działanie fizycznej siły.
Czyn - formy:
- aktywna - działanie
- bierne - zaniechanie
Za zaniechanie może odpowiadać tylko ten na którym ciąży prawny obowiązek do działania ( np.: przepisy prawa, orzeczenie sądu)
Czyn zabroniony-pojęcie jest to zachowanie o znamionach określonych w kodeksie, chociażby nie stanowiło ono przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Określenie czynu zabronionego jako przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego może nastąpić tylko kks.
Czyn zabroniony - elementy podmiot (kto może być pociągnięty do odpowiedzialności), przedmiot (ochrony, prawo chroni interes finansowy państwa, jednostek samorządu terytorialnego, budżet WE. Ogólny -interes państwa kodeks jako całość wskazuje co jest przedmiotem ochrony, Rodzajowy- opis w części szczególnej, np. cło, podatki, Bezpośredni konkretny artykuł wskazuje przedmiot ochrony), strona przedmiotowa (strefa fizyczna, zewnętrzna), storna podmiotowa (strefa psychiczna, wewnętrzna) . Element podmiotowy czyn można popełnić umyślnie, a także nieumyślnie jeżeli kodeks tak stanowi.
Młodociany - jest to osoba, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 21 lat I w czasie jego orzekania w pierwszej instancji 24 lat.
Młodociany - zasady odpowiedzialności Do 17 roku życia nie odpowiada w ogóle. 17-18 lat zamiast kary lub środka karnego stosuje się środki wychowawcze, lecznicze, albo poprawcze przewidziane dla nie letnich, jeżeli okoliczności sprawy za tym przemawiają. Młodociany do 21 roku życia zazwyczaj dostaje 2/3 kary dorosłego.
Zasady odpowiedzialności karnej skarbowej
- uznanie czynu jako społecznie szkodliwego w stopniu większym niż znikomy
- możliwość przypisania sprawcy winy w czasie czynu
-sprawca musi być dojrzały >17 lat
-w chwili popełnienia musi być poczytalny ,wiedziec co robi i móc pokierować swoim postępowaniem
-musi mieć możliwość rozpoznania , że dany czyn jest karalny , a przez to bezprawny , sprzeczny z określonymi normami prawnymi
-sprawca w chwili czynu nie może błędnie ocenić okoliczności wyłączające bezprawność czynu
- umyślne popełnienie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego ( art.4 k.k.s. ) . Sprawca , zatem chce popełnić czyn zabroniony , bądź przewidując jego popełnienie na to się godzi . Za działania nieumyślne sprawca może ponieść karę , ale wtedy tylko , gdy kodeks tak stanowi
- odpowiedni czas popełnienia czynu zabronionego ( art.2 k.k.s. ) . Sprawca możne odpowiadać jedynie za czyn zabroniony w chwili jego popełnienia
12 - przedmiot ochrony w prawie karnym skarbowym -jest specyficzny. Przedmiotem ochrony prawa karnego skarbowego jest interes i porządek finansowy Skarbu Państwa. Kompleksowe pojmowanie Skarbu Państwa uwzględnia jego sens prawny, ekonomiczny i organizacyjny. Specyficzny przedmiot ochrony prawa karnego skarbowego sprawia, że przepisy tej gałęzi prawa określają zasady odpowiedzialności i karania za przestępstwa i wykroczenia skarbowe jako naruszenia norm prawa finansowego, w wyniku których następuje bezpośrednie lub pośrednie uszczuplenie lub zagrożenie uszczuplenia majątku Skarbu Państwa, a także określają reguły postępowania przed organami rozstrzygającymi oraz zasady i sposób wykonania rozstrzygnięć.
13 - rodzaje przedmiotów ochrony w prawie karnym skarbowym.
Pojęcie przedmiotu ochrony w prawie karnym skarbowym może występować w trzech różnych znaczeniach: podmiotowym (jako osoba prawna będąca podmiotem praw i obowiązków), przedmiotowym (jako pewna masa majątkowa) oraz instytucjonalnym jako byt organizacyjny z wyodrębnionymi organami spełniającymi przypisane im funkcje).
14 - okoliczności popełnienia czynu
CZAS - w jakim czasie doszło do popełnienia czynu.
- obowiązywanie ustawy
-wiek sprawcy
-ciągłość
-przedawnienie karalności
-termin zatarcia skazania
- czas ustania okoliczności wyłączających winę
MIEJSCE- miejsce popełnienia czyny lub odniesienia skutku
- ważne dla ustalenia terytorium, na którym obowiązuje ustawa
- dla określenia właściwości organu, który ma wszcząć postępowanie
15- zasada terytorialności- pojęcie.
Zasada terytorialności określa reguły ustalania miejsca popełnienia czynu zabronionego.
Za naczelną przyjmuje zasadę wielomiejscowości ( art. 3 § 1). Nakazuje ona wiązać miejsce popełnienia czynu zabronionego z miejscem zachowania sprawcy albo z miejscem, gdzie skutek stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub gdzie zgodnie z zamiarem sprawcy miał nastąpić. Zasada terytorialności (§ 2) nakazuje zasadniczo stosować przepisy kodeksu do sprawcy popełniającego czyn zabroniony na terytorium RP. Przepis ustala również podstawę odpowiedzialności za czyny popełnione za granicą, z uwzględnieniem zasady wzmożonej odpowiedzialności (§ 3). Przepis § 3a dopuszcza zastosowanie przepisów niniejszego kodeksu do obywateli polskich, którzy za granicą popełnili określone przestępstwa skarbowe skierowane przeciwko interesom finansowym Wspólnot Europejskich; ponadto przepis § 5 nakazuje stosowanie niniejszego kodeksu do obywateli polskich oraz cudzoziemców, którzy przebywając na terytorium RP nakłaniają lub udzielają pomocy do popełnienia za granicą do tych przestępstw skarbowych. Przepis stanowi także o rozszerzeniu zasady terytorialności w odniesieniu do określonych czynów zabronionych popełnionych i ujawnionych za granicą przez uprawniony organ (§ 4).
16. zasada wszędobylstwa - pojęcie
Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa skarbowego przepisy kodeksu stosuje się także do obywatela polskiego oraz cudzoziemca w razie popełnienia za granicą przestępstwa skarbowego skierowanego przeciwko istotnym interesom finansowym państwa polskiego 10*wielka wartość
17 - czas popełnienia czynu zabronionego.
Zasadą jest (art. 2 § 1 in principia k.k.s.), że czasem popełnienia czynu zabronionego jest czas, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy. Od tej zasady ustawodawca przewiduje pewne wyjątki:
1) w odniesieniu do czynu ciągłego czas popełnienia czynu zabronionego to czas ostatniego zachowania (ostatni moment działania) sprawcy podjętego w wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takie samej sposobności, przy czym chodzi tutaj o krótkie odstępy czasu (w zakresie czynów zabronionych polegających na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej za krótki odstęp czasu uważa się okres do 6 miesięcy); por. art. 6 § 2 k.k.s.;
2) w odniesieniu do ciągu przestępstw należy oddzielnie określić czas, w którym zostało popełnione każde z przestępstw wchodzących w skład tego ciągu (por. art. 37 § 1 pkt 3 k.k.s. oraz art. 40 k.k.s.);
3) w odniesieniu do współdziałania (art. 9 k.k.s.) za czas popełnienia czynu zabronionego przyjąć należy czas, w którym nastąpiło wyczerpanie znamion danej formy współdziałania, istotna jest bowiem kwestia indywidualizacji odpowiedzialności karnej;
4) w odniesieniu do czynów popełnionych z zaniechania, zauważyć należy, że dla czynów tego rodzaju charakterystyczne jest to, iż czasem ich popełnienia jest moment, w którym sprawca był obowiązany działać w określony sposób, a działania takiego nie podjął.
Określenie czasu popełnienia czynu jest istotne z uwagi na wiele istotnych kwestii: 1) dla ustalenia, czy w czasie czyn ten był zabroniony (art. 1 § 1 k.k.s.); 2) dla ustalenia, czy sprawca osiągnął wiek (17 lat) pozwalający na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej skarbowej jako osoby dorosłej (art. 5 § 1 k.k.s.); 3) ustalenia, czy w czasie popełnienia czynu zabronionego miał ukończone 21 lat, a w czasie orzekania w pierwszej instancji 24 lata (art. 53 § 19 k.k.s.); 4) dla określenia chwili rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia (art. 44 i 51 § 1 i 2 k.k.s.); 5) określenia wysokości ustawowego progu, wysokości uszczuplonej należności bądź też wypadku mniejszej wagi, zwłaszcza dla prawidłowego zakwalifikowania czynu jako przestępstwa czy jako wykroczenia skarbowego (art. 53 § 3, 4, 6, &- i 27 k.k.s.); 6) ustalenia kształtowania się wartości przedmiotu czynu (art. 53 § 14-17 k.k.s.); 7) ustalenia, czy zachodzą przesłanki do przyjęcia zbiegu czynów określonych w kodeksie karnym skarbowym (art. 7 § 1 k.k.s.); 8) ustalenia, czy zachodzą przesłanki do przyjęcia, że popełnienie czynu nastąpiło w warunkach powrotu do przestępstwa (art. 37 § 1 pkt 3, 4 k.k.s.).
18 - przepisy intertemporalne - pojęcie.
Przepisy k.k.s. ustala reguły prawa intertemporalnego. Nakazuje powiązać uznanie co do czasu popełnienia czynu za czas popełnienia czynu zabronionego z zachowaniem sprawcy (art. 2 § 1). Rozstrzyga również kolizję w czasie stosowania przepisów ustawy nowej i obowiązującej poprzednio (§ 2). Przepis wyklucza jednocześnie stosowanie ustawy częściowo nowej, a częściowo poprzednio obowiązującej (§ 3). Gdy według nowej ustawy czyn zabroniony objęty orzeczeniem zagrożony jest już inną karą niż w ustawie obowiązującej poprzednio, wymierzona uprzednio kara winna być dostosowana do nowych regulacji prawnych (§ 4 i 5), ponadto przepis stanowi, że jeżeli czyn nie jest już w ogóle zabroniony pod groźbą kary, skazanie ulegnie zatarciu z mocy prawa, a ukaranie uważa się za niebyłe (§ 6).
19- środki/narzędzia/przedmiotu użyte w popełnieniu czynu.
Środek karny w postaci przepadku przedmiotów ma więcej postaci niż w powszechnym prawie karnym. Zakres jego stosowania jest bardzo szeroki. Przewidziane jest jego stosowanie nie tylko za przestępstwa skarbowe, lecz również jako środek karny za wykroczenia skarbowe (art. 47 § 2 pkt 2 KKS). Trzeba zwrócić uwagę na to, że w prawie cywilnym istnieje również instytucja przepadku świadczenia (art. 412 KC). Sąd może orzec, na rzecz Skarbu Państwa, przepadek przedmiotu świadczenia świadomie spełnionego, w zamian za dokonanie czynu zabronionego przez ustawę lub świadomie spełnionego w celu niegodziwym. Jeżeli przedmiot świadczenia został zużyty lub utracony, przepadkowi może ulec jego wartość. .
Zgodnie z dyspozycją art. 29 KKS, przepadek przedmiotów może objąć:
1) przedmiot pochodzący bezpośrednio z przestępstwa lub wykroczenia skarbowego (owoce przestępstwa),
2) narzędzie lub inny przedmiot stanowiący mienie ruchome, które służyło lub było przeznaczone do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego,
3) opakowanie oraz przedmiot połączony z przedmiotem przestępstwa skarbowego w taki sposób, że nie można dokonać ich rozłączenia bez uszkodzenia któregokolwiek z tych przedmiotów,
4) przedmiot, którego wytwarzanie, posiadanie, obrót, przewóz, przenoszenie lub przesyłanie jest zabronione.
W przypadku wykroczeń skarbowych nie można orzec przepadku środka przewozowego, który służył do popełnienia tego wykroczenia. Zgodnie z art. 29 pkt 1 KKS, sąd może orzec jedynie przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Jednakże, w art. 33 KKS, ustawodawca wprowadził możliwość orzeczenia przez sąd przepadku osiągniętych korzyści majątkowych pochodzących chociażby pośrednio z popełnienia przestępstwa skarbowego, w razie skazania sprawcy, który uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu lub popełnił przestępstwo skarbowe, działając w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnienie przestępstwa skarbowego. Jest to jednak oddzielny środek karny przewidziany wart. 22 § 2 pkt 4 KKS. Nie ma on zastosowania przy wykroczeniach skarbowych.
20 Wina - personalna zarzucalność popełnionego czynu przy czym granice tej zarzucalności określa ustawa ustanawiając przesłanki winy i wskazując okoliczności wyłączające winę. W prawie karnym skarbowym opiera się na konstrukcjach powszechnego prawa karnego. Wina jest podmiotowym stanem sprawcy towarzyszącym czynowi zabronionemu. W art. 1 § 3 KKS wprowadzona została zasada odpowiedzialności sprawcy czynu zabronionego na zasadzie winy.
W teorii prawa karnego wina rożnie jest ujmowana: jedni wiążą ją ze stosunkiem psychicznym sprawcy do przedsiębranego czynu (teorie psychologiczne), inni - z oceną postępowania sprawcy (teorie normatywne).
Aby czyn popełniony przez sprawcę można było uznać za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, to wina musi zostać przypisana sprawcy. Samo niewykonanie przepisu prawa finansowego - bez elementu winy - nie jest przestępstwem ani wykroczeniem.
Przesłankami przypisania winy są w myśl przepisów k.k.s odpowiedni wiek ( art. 5 § 1 k.k.s.), możliwość rozpoznania, że nie zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność (art. 10 § 3 k.k.s.), możliwość rozpoznania karalności czynu (art. 10 § 4 k.k.s.), oraz możliwość rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem (art. 11 k.k.s.).
W k.k.s. wina została uznana za odrębny od strony podmiotowej element struktury przestępstwa skarbowego i wykroczenia skarbowego. Ustawodawca oddzielając winę od strony podmiotowej opowiedział się za normatywna teorią winy. Zwrócenia uwagi wymaga , że ustawodawca zrezygnował z wyróżniania pojęć: winy umyślnej i nieumyślnej.
21 wina - rodzaje.
k.k.s. posłużył się samym pojęciem umyślności i nieumyślności, stanowiąc że przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe można popełnić umyślnie, a także nieumyślnie (art. 4 § 1 k.k.s.) Pojęcia umyślności popełnienia czynu zabronionego i jego nieumyślności, które niezależnie od zawinienia także przesadzają o karalności czynu, zdefiniowane są w przepisie art. 4 § 2 i 3 k.k.s.
Przestępstwo umyślne i wykroczenie umyślne zachodzi wtedy, gdy sprawca ma zamiar popełnienia czynu zabronionego, tzn. chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia na to się godzi (art. 4 § 2 k.k.s.). Cechą umyślności jest zamiar sprawcy popełnienia czynu zabronionego.
Przestępstwo skarbowe albo wykroczenie skarbowe popełnione jest nieumyślnie (art. 4 § 3 k.k.s.) i zachodzi wtedy, gdy sprawca, nie mając zamiaru popełnienia czynu zabronionego, popełnia go na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia czynu przewidywał, lecz bezpodstawnie przypuszczał, że tego uniknie, jak i wtedy, gdy możliwości takiej nie przewidywał, choć powinien i mógł przewidzieć. Cechą nieumyślności jest brak zamiaru popełnienia czynu zabronionego.
Nieumyślność w prawie karnym skarbowym (art. 4 § 3 k.k.s.) oraz w prawie karnym powszechnym skonstruowano na analogicznych zasadach. Nieumyślność charakteryzuje: brak zamiaru, popełnienie czynu zabronionego na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danej sytuacji, a także przewidywanie możliwości popełnienia czynu zabronionego lub możliwość przewidzenia zaistnienia tej możliwości.
Przepis art. 4 § 3 k.k.s. pozwala na wyróżnienie dwóch rodzajów nieumyślności: świadomą nieumyślność i nieświadomą nieumyślność. Ze świadomą nieumyślnością mamy do czynienia wówczas, gdy sprawca przewidywał możliwość popełnienia czynu zabronionego, lecz przypuszczał (bezpodstawnie), że tego uniknie. Świadomą nieumyślność odróżnia od umyślności brak chęci popełnienia czynu zabronionego i brak godzenia się na popełnienie takiego czynu (strona woluntatywna). W przypadku nieświadomej nieumyślności, sprawca możliwości popełnienia czynu zabronionego nie przewiduje, choć obiektywnie popełnienie czynu zabronionego było przewidywalne.
22 - okoliczności wyłączające lub umniejszające winę.
Okoliczności wyłączające winę są następujące: niepoczytalność, błąd co do faktu, nieświadomość bezprawności czynu, rozkaz przełożonego. W przypadku okoliczności wyłączających winę czyn pozostaje wprawdzie bezprawny, ale nie jest przestępstwem ze względu na brak elementu zawinienia.
nieletność sprawcy - poniżej 17 lat - bezwzględnie
Okoliczności wyłączające winę dotyczą psychiki sprawcy, bowiem nie można postawić mu zarzutu z powodu tego, co uczynił, jeżeli czyn był wynikiem stanu patologicznego. Winę sprawcy wyłącza niepoczytalność (art. 11 § 1 KKS). Kodeks stanowi, że nie popełnia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego sprawca, który z powodu upośledzenia umysłowego, choroby psychicznej lub innego zakłócenia czynności psychicznych nie mógł w chwili czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swym postępowaniem. Art. 11 § 2 KKS przewiduje także znacznie ograniczoną poczytalność sprawcy, jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego jego zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona. Wystąpienie choćby jednej z powyższych przesłanek stanowi podstawę do wyłączenia albo ograniczenia poczytalności sprawcy. Okoliczność niepoczytalności sprawcy bądź też ograniczonej poczytalności nie ma wpływu na jego odpowiedzialność w sytuacji, gdy sprawca wprowadził się w stan nietrzeźwości lub inny stan odurzenia powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, jeżeli przewidywał lub mógł przewidzieć, że taki stan wywoła znaczne ograniczenie lub wyłączenie poczytalności. Wówczas sprawca ponosi odpowiedzialność według zasad ogólnych, tak jakby był w pełni poczytalny w chwili popełnienia czynu zabronionego.
Winę wyłącza również błąd. Błędem jest rozbieżność między świadomością sprawcy o rzeczywistości a obiektywną rzeczywistością. Przy błędzie sprawca jest w chwili czynu poczytalny, jednakże w konkretnym wypadku na skutek przyczyn wewnętrznych bądź zewnętrznych świadomość sprawcy o rzeczywistości jest mylna.
Kodeks karny skarbowy w art. 10 § 1 - 5 odróżnia trzy rodzaje błędu:
1) błąd co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego typu zasadniczego, kwalifikowanego lub uprzywilejowanego (błąd co do faktu, error facti - art. 10 § 1-2 KKS),
2) błąd co do oceny prawnej czynu (błąd co do prawa, error iuris - art. 10 § 4 KKS) oraz
3) błąd co do okoliczności wyłączającej bezprawność (błąd co do kontratypu- art. 10 § 3 KKS).
Błąd może całkowicie wyłączyć winę, wyłączyć umyślność lub zmniejszyć stopień winy. Winę wyłącza jedynie błąd usprawiedliwiony. Sprawca będzie pozostawał w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, wówczas gdy nie będzie można mu zarzucić niedochowania należytej staranności umożliwiającej właściwe rozpoznanie sytuacji. Błędem co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego jest mylna świadomość sprawcy o okolicznościach do- tyczących ustawowych znamion czynu. Błąd nie może dotyczyć tych elementów lub znamion czynu, które same są aktami świadomości bądź innymi proce- sami psychicznymi sprawcy. Inaczej mówiąc, błąd co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego może dotyczyć tylko znamion przedmiotowych, a nie znamion podmiotowych.
Przedmiotem błędu mogą być wszelkie znamiona charakteryzujące przedmiotową stronę czynu, niezależnie od tego, czy mają charakter opisowy czy ocenny, czy dotyczą faktów czy też pojęć prawnych. Nieświadomość jednej choćby tylko okoliczności, należącej do zespołu przedmiotowych znamion stypizowanego czynu zabronionego, wyłącza odpowiedzialność za przestępstwo umyślne. Sprawca przestępstwa lub wykroczenia skarbowego może również dopuścić się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność stanowiąca znamię czynu zabronionego, od której zależy łagodniejsza odpowiedzialność, a więc pozostając w błędzie w postaci urojenia typu uprzywilejowanego. Z usprawiedliwionym błędnym przekonaniem sprawcy będziemy mieć do czynienia wówczas, gdy nie będzie można jemu zarzucić niedochowania należytej staranności umożliwiającej właściwe rozpoznanie sytuacji. W prawie karnym skarbowym okolicznością uprzywilejowującą jest mała wartość, m.in. kwoty należności uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie, a także wyjątkowo cel społecznie użyteczny czynu zabronionego (art. 108 KKS). Urojenie małej wartości będzie miało miejsce wtedy, gdy sprawca czynu zabronionego przyjął błędne rozumienie pojęcia "mała wartość", zamiast rozumienia ustawowego (zgodnie z art. 53 § 14 KKS mała wartość, jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia), przyjął rozumienie potoczne. Urojenie typu uprzywilejowanego skutkuje łagodniejszą odpowiedzialnością w stosunku do typu podstawowego.
Kolejną okolicznością wyłączającą winę jest nieświadomość karalności, czyli błąd co do karalności czynu (art. 10 § 4 KKS). Jest to regulacja odmienna od regulacji Kodeksu karnego, która przewiduje jedynie nieświadomość bezprawności. W tej sytuacji nie wystarczy świadomość sprawcy, że czyn jest niedozwolony w świetle przepisów prawa, niekoniecznie przepisów prawa karnego, ale musi on mieć jeszcze świadomość karalności czynu, czyli że czyn jest zabroniony pod groźbą kary.
Błąd co do karalności będzie zachodził wówczas, gdy sprawca mając świadomość bezprawności naruszenia normy prawa celnego, nie miał świadomości, że jego zachowanie stanowiło czyn zabroniony i zagrożony karą przez Kodeks kamy skarbowy. Nie można skutecznie powoływać się na niezawinioną nieznajomość prawa, jeżeli z ustalonych faktów wynika, że sprawca nie tylko nie starał się w sposób należyty zapoznać z obowiązującym uregulowaniem, choć miał możność to uczynić u przedstawicieli właściwych organów, ale wręcz w sposób wyraźny z takiej możliwości zrezygnował. Konieczność ustalenia świadomości bezprawności działania zachodzi zawsze tam, gdzie materiał dowodowy wykazuje, że w umyśle oskarżonego w konkretnej sytuacji faktycznej może powstać uzasadnione przekonanie, iż jego działalność będąca przedmiotem oskarżenia nie narusza prawa karnego. Jeżeli w świetle materiałów dowodowych sprawy nasuwają się wątpliwości, co do tego, czy sprawca nie działał w przekonaniu, że jego czyn nie jest bezprawny, to konieczne jest ustalenie co do świadomości bezprawności. Ustalenie w tej mierze - podobnie jak ustalenie co do tego, czy sprawca, który działał bez świadomości bezprawności, mógł błędu uniknąć - musi stanowić wynik analizy całokształtu udowodnionych okoliczności danej sprawy.
Kodeks karny skarbowy nie wprowadził żadnych własnych kontratypów, a jedynie przejął z Kodeksu karnego jeden kontratyp w postaci działania w ramach eksperymentu ekonomicznego lub technicznego. Usprawiedliwiona nieświadomość sprawcy co do karalności czynu, a także popełnienie przestępstwa lub wykroczenia skarbowego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu co do istnienia okoliczności wyłączającej bezprawność, czyli urojenie kontratypu (art. 10 § 3 KKS), wyłączają winę. W wypadku nieusprawiedliwionego błędu sprawy co do nieświadomości karalności czynu oraz urojenia kontratypu, co stanowi okoliczność zmniejszającą stopień winy, sąd może: zastosować nad- zwyczajne złagodzenie kary, a w sprawie o wykroczenie skarbowe - odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego wymienionego w art. 47 § 2 pkt 2 i 3 KKS, chyba że przepadek dotyczy przedmiotów określonych wart. 29 pkt 4 KKS (art. 10 § 5 KKS).
23 - postacie zamiaru.
Zamiar - jest to ukierunkowane zachowanie się do osiągnięcia określonego celu i sterowanie przez sprawcę tym zamiarem. Zamiar składa się z 2 stron :
intelektualna ( wyobrażenie celu )
wolutatywna ( motywacje osiągnięcia celu )
Zamiar popełnienia czynu zabronionego ( np. ujawniony w liście) nie podlega karze, gdyż oczywistością jest , aby przestępstwo było czynem, a nie tylko nastawieniem psychicznym człowieka.
Nie stanowi zatem formy popełnienia przestępstwa sam zamiar przestępny, byłoby bowiem nie do pogodzenia z zasadami prawa karanie za same myśli (cogitationis poenam nemo patitur).
Zamiar może występować zasadniczo w dwóch formach : a) zamiar bezpośredni (dolus directus), gdy sprawca chce popełnić czyn zabroniony, albo b) zamiar ewentualny (dolus eventualis), gdy sprawca, przewidując możliwość popełnienia czynu zabronionego, na to się godzi.
Zamiar w ogólnym ujęciu oznacza świadomość obiektywnych znamion czynu zabronionego tj. podmiotu czynu zabronionego, przedmiotu czynności wykonawczej i okoliczności modalnych) oraz wolę ich realizacji. W przypadku zamiaru bezpośredniego mamy do czynienia zarówno z zamiarem bezpośrednim nagłym (dolus directus repentinus), gdy decyzja o popełnieniu czynu zabronionego podejmowana jest bez szczególnych przemyśleń, w krótkim czasie, jak i z zamiarem bezpośrednim przemyślanym (dolus directus praemeditatus), gdy zamiar jest efektem trwającego pewien czas kształtowania się decyzji, połączonego często z przygotowaniem planu popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Sprawca chce popełnić czyn zabroniony (element woli) oraz uświadamia sobie fakt naruszenia przepisów zakazujących lub nakazujących określone zachowanie (element świadomości).
Przy zamiarze ewentualnym (wynikowym) sprawca - przewidując możliwość popełnienia czynu zabronionego, czyli uświadamiając sobie, obok tego do czego bezpośrednio zmierza, bądź w miejsce tego do czego bezpośrednio zmierza - może popełnić inny czyn zabroniony i jednocześnie godzi się na jego popełnienie. Zamiar bezpośredni od zamiaru ewentualnego odróżnia akt woli sprawcy.
karalność postaci zamiaru - zamiar to nastawienie psychiczne sprawcy do konkretnego czynu nie ponosi odpowiedzialności za nastawienie gdyż zgodnie z ustawą penalizowany jest czyn a nie myśli osoby
postacie winy nieumyślnej - lekkomyślność - sprawca uświadamia sobie możliwość popełnienia czynu, ale bezpodstawnie przypuszcza, że tego uniknie
niedbalstwo - sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego powinien i mógł przewidzieć
26. nullum crimen, nulla contraventio sine lege - nie ma przestępstwa nie ma wykroczenia bez ustawy, żaden czyn nie jest przestępstwem, jeśli takim nie określa go prawo.
Zasada ta należy do kanonów państwa prawnego i jest ustanowiona w Konstytucji RP (art.45 ust.1). z zasady tej, która ma charakter gwarancyjny prawa karnego, wynika, że opis czynu składającego się na jego typ musi być zawarte w akcie prawnym o randze ustawy- nullum crimen sine lege scripta.
27. Nulla poena sine lege- określona kara za przewidziany czyn. Czyn zabroniony określony w kodeksie.ustawa musi określać karę za dany czyn i organ odpowiedzialny.
28. nullum crimen, nulla contraventio sine lege scripta — nie ma przestępstwa bez prawa pisanego; opis czynu składającego się na jego typ musi być zawarte w akcie prawnym o randze ustawy. Ponadto w opisie czynu, a także przedmiot ochrony, czyli tego dobra, które chroni norma sankcjonowana oraz reguły postępowania, odnoszącego się do tego dobra.
Kodeks karny skarbowy penalizuje naruszenie obowiązków (nakazów i zakazów), które muszą być określone w ustawie.
29. nullum crimen, nulla contraventio sine culpa — nie ma przestępstwa bez winy.
30. nullum crimen, nulla contraventio sine periculo sociali — nie ma przestępstwa bez społecznego niebezpieczeństwa czynu. Społeczna szkodliwośc w stopniu wyższym niż znikomy powoduje, że czyn zabroniony staje się przestępstwem lub wykroczeniem skarbowym. Do okoliczności wpływających na stopień społecznej szkodliwości należą między innymi: rodzaj i rozmiary szkody wyrządzonej czynem zabronionym, jego częstotliwość, waga naruszonego przez sprawcę obowiązku finansowego, wysokość uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publiczno-prawnej, pobudki i sposób działania sprawcy, a także jego właściwości, warunki osobiste i sposób życia przed popełnieniem czynu, jeżeli znajdują odzwierciedlenie w stronie podmiotowej czynu.
31. nullum crimen, nulla contraventio sine lege praevia, lex retro non agit- zasada ta określa, iż zabronione jest stosowanie wstecz ustaw uznających dany czyn za zabroniony ( np. Przez ustawę nowelizującą dotychczasową ustawę).
32.Pojęcie kary - sankcja dolegliwość nadana przez ustawę za czyn zabroniony wydana przez uprawniony organ
33. Funkcje kary:
-prewencja indywidualna/wychowawcza -zapobieganie popełnienia przestępstwa przez skazanego.
-prewencja ogólna/zapobieganie za czyny popełnione- powstrzymywanie innych niż sprawca osób od popełnienia przestępstwa.
-naprawcza (rekompensyjna)- uiszczenie uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej, a także przepadku przedmiotów lub zapłaceniu rónowartości pieniężnej przepadku podmiotów.
-represyjna
-sprawiedliwa/adekwatna/gwarancyjna.
34. Kary grożące za przestępstwa skarbowe i ich specyfika.
W k.k.s. występują trzy rodzaje kar za przestępstwo skarbowe (art.22 §1):
- kara grzywny- w stawkach dziennych, wyznaczona zawsze, stawka dzienna = 1/30 mw do jego 400-tukrotności (37,54-15016) od 10 sd do 720 sd
- kara ograniczenia wolności od 1 miesiąc do 12 miesięcy(sądowy zakaz zmiany miejsca zamieszkania, dozór kuratorski, prace społecznie użyteczne, sadowy zakaz zmiany miejsca pracy)
- kara pozbawienia wolności od 5dni do 5 lat
35. Kary grożące ze wykroczenie skarbowe i ich specyfika
- kara grzywny określona kwotowo (od 1/10 mw 112,60 zł do 20*MW 22520 zł)
36. Dyrektywy wyboru kary
-Dyrektywa sprawiedliwościowa nakazuje wymierzyć karę w taki sposób, aby dolegliwość nie przekraczała stopnia zawinienia sprawcy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu
-Dyrektywa prewencyjna określa cele zapobiegawcze i wychowawcze, która kara ma spełniać dla sprawcy, ma na celu wychowanie sprawcy i ma oddziaływać na całe społeczeństwo
-Dyrektywa wymiaru względem młodocianych - konieczność wychowywania poprzez karę
37. środki karne- ich rodzaje i rola (1-3 przestępstwa i wykroczenia następne tylko przestępstwa)
dobrowolne poddanie się odpowiedzialności - alternatywa wobec wyroku skazującego, tytułem grzywny orzeczona zostaje kwota, której wysokość ustalono w toku negocjacji, a także środek karny w postaci przepadku przedmiotu lub ich równowartości pieniężnej. Wyrok nie jest wpisany do Krajowego Rejestru Karnego.
przepadek przedmiotów - sprawca nie powinien ponieść z czynu zabronionego żadnych korzyści, bez względu na to czy poniesie karę (przedmiot pochodzący bezpośrednio z przestępstwa, narzędzie lub inny przedmiot które służyło do popełnienia czynu, opakowania gdy jest połączone nie rozerwalnie z przedmiotem przestępstwa, przedmiot którego posiadanie jest zabronione)
ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów - swoiste zabezpieczenie naruszonego interesu finansowego państwa, pełni funkcję kompensacyjną i represyjną.
przepadek korzyści majątkowej - ma charakter fakultatywny, można orzec wobec sprawcy w razie skazania go za przestępstwo skarbowe w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary z powodu uczynienia sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałego źródła dochodu
ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej
zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska - można orzec jeżeli przy popełnieniu przestępstwa sprawca nadużył stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał że zagraża to istotnym dobrom chronionym prawem. W warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary albo art. 34 par 2
podanie wyroku do publicznej wiadomości - za każde przestępstwo skarbowe wg uznania sadu
pozbawienie praw publicznych w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary, pod warunkiem wymierzenia kary pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata. Można orzec od roku do 5 lat. Fakultatywne.
środki związane z poddaniem sprawcy próbie (proces oddziaływania resocjalizacyjnego można przeprowadzić bez pozbawienia wolności zwłaszcza gdy chodzi o sprawców których dotychczasowe życie oraz właściwości i warunki osobiste pozwalają przypuszczać że nie popełnią nowego przestępstwa)
- warunkowe umorzenie postępowania karnego
- warunkowe zawieszenie wykonania kary
- warunkowe zwolnienie
38. Środki zabezpieczające- ich rodzaje i rola
-umieszczenie w zakładzie zamkniętym
-umieszczenie w zakładzie psychiatrycznym
-umieszczenie w zakładzie karnym, w którym stosuje się środki lecznicze lub rehabilitacyjne
-umieszczenie w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego
-skierowanie do placówki leczniczo-rehabilitacyjnej
-przepadek przedmiotów
- zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska
39.Nadzwyczajne obostrzenie kary
Polega na ustawowym upoważnieniu sądu do wymiaru kary w określonych warunkach po wyżej ustawowego zagrożenia albo wymierzenia kary surowszej zamiast przewidzianej za dane przestępstwo kary łagodniejszej.
popełnia umyślnie przestępstwo skarbowe powodując uszczuplenie należności publiczno prawnej dużej wartości albo popełnia umyślnie przestępstwo skarbowe a wartość przedmiotu czynu zabronionego jest duża
uczynił sobie z przestępstwa stałe źródło dochodu
dopuścił się już przestępstw w ramach tzw. Przestępstwa ciągłego
dopuścił się przestępstwa w ramach recydywy skarbowej
dopuścił się przestępstwa w ramach zorganizowanej grupy lub w związku mającym na celu popełnienie przestępstwa skarbowego
dopuścił się przestępstwa z użyciem groźby przemocy lub wspólnie z inną osobą
dopuścił się przestępstwa poprzez wykorzystanie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego płożenia innej osoby
40.Nadzwyczajne złagodzenie kary
41. Zaniechanie ukarania sprawcy
42. przedawnienie karalności w P.K.S.
43. Recydywa - pojęcie terminy
44. Formy stadialne czynów zabronionych
45.Formy zjawiskowe czynów zabronionych
46. Odpowiedzialność za pomocnictwo
47. Odpowiedzialność za podżeganie
48. Odpowiedzialność za prowokatorstwo - prowokator odpowiada jak podżegacz jeżeli w celu skierowania przeciwko innej osobie postępowania karnego nakłania ja do popełnienia czynu zabronionego, swoim zachowaniem prowokuje , ułatwia popełnienie wykroczenia lub przestępstwa.
49. Podstawa do pociągnięcia podmiotu odpowiedzialnego posiłkowo. Art. 53 § 40 podmiotem pociągniętym do odpowiedzialności posiłkowej może być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, którą organ prowadzący postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe wezwał do udziału w tym charakterze. Art. 24. § 1. Za karę grzywny wymierzoną sprawcy przestępstwa skarbowego można uczynić w całości lub w części odpowiedzialną posiłkowo osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, jeżeli sprawcą czynu zabronionego jest zastępca tego podmiotu prowadzący jego sprawy jako pełnomocnik, zarządca, pracownik lub działający w jakimkolwiek innym charakterze, a zastępowany podmiot odniósł lub mógł odnieść z popełnionego przestępstwa jakąkolwiek korzyść majątkową. § 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów. § 3. W razie nałożenia odpowiedzialności posiłkowej przy wymiarze kary grzywny stosuje się odpowiednio art. 23 § 3. § 4. Jeżeli odpowiedzialność, o której mowa w § 1 i 2, nałożono na kilka podmiotów odpowiedzialnych posiłkowo, odpowiadają oni solidarnie, chyba że ze względu na okoliczności sprawy sąd określi zakres odpowiedzialności każdego z nich stosownie do osiągniętej korzyści majątkowej.§ 5. Niezależnie od nałożenia odpowiedzialności posiłkowej sąd zobowiązuje podmiot, który uzyskał korzyść majątkową, do jej zwrotu w całości lub w części na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego; nie dotyczy to korzyści majątkowej podlegającej zwrotowi na rzecz innego podmiotu. Przepisy art. 333 § 4 i art. 416 Kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio, z tym że przez wyrażenie "prokurator" należy rozumieć także "finansowy organ dochodzenia".
Art. 25. § 1. Odpowiedzialności posiłkowej nie stosuje się wobec państwowych jednostek budżetowych, o których mowa w ustawie z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1014 oraz z 1999 r. Nr 38, poz. 360, Nr 49, poz. 485 i Nr 70, poz. 778).
§ 2. Odpowiedzialność posiłkowa nie obciąża spadku.
§ 3. Odpowiedzialność posiłkowa nie wygasa:
1) w razie śmierci sprawcy skazanego po uprawomocnieniu się orzeczenia,
2) jeżeli kary grzywny wobec skazanego nie wykonano z powodu jego nieobecności w kraju.
50. Istota interwencji (interwencja procesowa - przystąpienie osoby trzeciej do procesu podczas jego trwania)
§ 41. Interwenient jest to podmiot, który, nie będąc podejrzanym lub oskarżonym w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, zgłosił w tym postępowaniu roszczenie do przedmiotów podlegających przepadkowi
51. Społeczna szkodliwość czynu - czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma nie jest przestępstwem skarbowym; przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu zabronionego bierze się pod uwagę rodzaj i charakter zagrożonego lub naruszonego dobra, wagę naruszonego przez sprawcę obowiązku finansowego, wysokość uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej, sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonej reguły ostrożności i stopień jej naruszenia.
52. Przestępstwo skarbowe a wykroczenie skarbowe - zasady odpowiedzialności
Przestępstwo skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności.
Wykroczenie skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi
53. Minimalne wynagrodzenie - jest to wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314).
54. Wypadek mniejszej wagi - jest to czyn zabroniony jako wykroczenie skarbowe, które w konkretnej sprawie, ze względu na jej szczególne okoliczności - zarówno przedmiotowe, jak i podmiotowe - zawiera niski stopień społecznej szkodliwości czynu, w szczególności gdy uszczuplona lub narażona na uszczuplenie należność publicznoprawna nie przekracza ustawowego progu (pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia) a sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie wskazują na rażące lekceważenie przez sprawcę porządku finansowo prawnego lub reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach, albo sprawca dopuszczający się czynu zabronionego, którego przedmiot nie przekracza kwoty małej wartości, czyni to z pobudek zasługujących na uwzględnienie.
55. Przestępstwa tego samego rodzaju - są to przestępstwa skarbowe określone w tym samym rozdziale kodeksu; przestępstwa skarbowe z użyciem przemocy lub groźby jej użycia uważa się za przestępstwa skarbowe tego samego rodzaju.
56. Korzyść majątkowa - lub osobistą jest korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego.
57. Mała wartość - jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.
58. Duża wartość - jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza pięćsetkrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia.
59. Wielka wartość - jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza tysiąckrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia. Jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, jako wartość przedmiotu czynu zabronionego przyjmuje się jego wartość rynkową, ustaloną według przeciętnej ceny rynkowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w razie braku tych danych - na podstawie oszacowania. O wartości rozstrzyga czas popełnienia czynu zabronionego, a gdy nie można go ustalić - czas jego ujawnienia, chyba że ustawa stanowi inaczej.
DOKUMENT - dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne.
KSIĘGA -
1) księgi rachunkowe;
2) podatkowa księga przychodów i rozchodów;
3) ewidencja
4) rejestr;
5) inne podobne urządzenia ewidencyjne do których prowadzenia zobowiązuje ustawa, a w szczególności zapisy kasy rejestrującej.
KSIĘGA WADLIWA - jest to księga prowadzona niezgodnie z przepisem prawa
KSIĘGA NIERZETELNA - jest to księga prowadzona niezgodnie ze stanem faktycznym, rzeczywistym
WYRÓB AKCYZOWY - jest to wyrób określony w dziale IV ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257, z późn. zm. ), a także wyrób objęty szczególnym nadzorem podatkowym na podstawie ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 156, poz. 1641, z późn. zm. ).
ZNAK AKCYZY - jest to znak służący do oznaczania wyrobów akcyzowych lub opakowań jednostkowych wyrobów akcyzowych podlegających obowiązkowi oznaczania, mający w szczególności postać, banderol, znaków cechowych lub odcisków pieczęci.
NALEŻNOŚĆ PUBLICZNOPRAWNA - jest to należność państwowa lub samorządowa, będąca przedmiotem przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego; należnością państwową jest podatek stanowiący dochód budżetu państwa, należność z tytułu rozliczenia udzielonej dotacji lub subwencji lub należność celna, a należnością samorządową - podatek stanowiący dochód jednostki samorządu terytorialnego lub należność z tytułu rozliczenia udzielonej dotacji lub subwencji.
Należnością publicznoprawną, w tym podatkiem, jest także należność stanowiąca przychód budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich lub budżetu zarządzanego przez Wspólnoty Europejskie lub w ich imieniu, w rozumieniu wiążących Rzeczpospolitą Polską przepisów prawa Unii Europejskiej, będąca przedmiotem przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.
Należność publicznoprawna uszczuplona czynem zabronionym jest to wyrażona liczbowo kwota pieniężna, od której uiszczenia lub zadeklarowania uiszczenia w całości lub w części osoba zobowiązana uchyliła się i w rzeczywistości ten uszczerbek finansowy nastąpił.
Narażenie na uszczuplenie należności publicznoprawnej czynem zabronionym jest to spowodowanie konkretnego niebezpieczeństwa takiego uszczuplenia - co oznacza, że zaistnienie uszczerbku finansowego jest wysoce prawdopodobne, choć nie musi nastąpić.
DEKLARACJA - Ordynacja podatkowa nie definiuje pojęcia deklaracji podatkowej stanowiąc jedynie, że pojęcie deklaracji, w rozumieniu ustawy, obejmuje również zeznania, wykazy oraz informacje, do których składania obowiązani są podatnicy, płatnicy i inkasenci. Pojęciem deklaracji w przepisach ustaw podatkowych określa się zwykle sformalizowane oświadczenia wiedzy (niekiedy zawierające też elementy oświadczenia woli) podatnika (płatnika, inkasenta), dotyczące elementów stanu faktycznego relewantnych z punktu widzenia przepisów dotyczących obowiązku podatkowego bądź zobowiązania podatkowego. W wypadku podatków, w których zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy prawa, złożenie deklaracji wymaga zazwyczaj dokonania przez podatnika obliczenia wymaganej kwoty podatku bądź zaliczki na podatek. Znaczenie deklaracji - w wypadku gdy zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy prawa - jest takie, że przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, że podatek wykazany w deklaracji stanowi podatek do zapłaty, chyba że organ podatkowy wyda decyzję określającą wysokość zaległości podatkowej albo stwierdza nadpłatę (art. 21 § 2 Ordynacji podatkowej).
INFORMACJA PODATKOWA - informacja o zdarzeniach podatkowych stanowiących podstawę do ustalenia, a nawet ujawnienia źródeł opodatkowania oraz ustalenia albo określenia należności zobowiązania podatkowego. Obowiązek składania organom podatkowym informacji podatkowych ( stosownie do art. 82 ustawy Ordynacja Podatkowa), może mieć swoje źródłow: pisemnym żądaniu organu podatkowego lub w przepisach ustawowych.
INKASENT - osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
KONTROLA PODATKOWA - zespół czynności, mających na celu sprawdzenie, czy kontrolowani, czyli podatnicy, płatnicy inkasenci i następcy prawni, wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego (art. 281 § 2 i 3 Ordynacji podatkowej). Kontrola podatkowa prowadzona jest, co do zasady, przez organy podatkowe pierwszej instancji.
OBOWIĄZEK PODATKOWY - wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach; stosunek prawny, który powstaje samoistnie na skutek zdarzeń, z którymi prawo wiąże powinność zapłaty należności podatkowej.
82 stawka celna określona w procentach od wartości celnej towaru, chyba że taryfa celna stanowi inaczej/
84. zamknięcie celne- plomby, pieczęcie lub inne znaki urzędowe nakładane przez polski organ celny lub inne upoważnione do tego polskie jednostki organizacyjne na towary, pomieszczenia, składy celne, magazyny celne, środki przewozowe lub ich części, a także nakładane przez organy celne państw obcych lub przez osoby upoważnione przez te organy na towary, środki przewozowe lub ich części
85. zgłoszenie celne- czynność, poprzez którą osoba wyraża, w wymaganej formie i w określony sposób, zamiar objęcia towaru określoną procedurą celną
86. reglamentacja pozataryfowa- oznacza odpowiednio środki polityki handlowej ustanowione przez Wspólnotę Europejską w ramach wspólnej polityki handlowej postanowieniami wspólnotowymi stosowanymi w odniesieniu do ograniczenia świadczenia usług, wywozu lub przywozu towarów, takie jak środki nadzoru lub ochrony, ograniczenia ilościowe i zakazy przywozu oraz wywozu, a także środki administrowania obrotem towarami lub usługami z zagranicą, ustanowione przez właściwy organ administracji państwowej.
87. plafon taryfowy- określoną ilość lub wartość towarów w przywozie na polski obszar celny, dla których ustanowiono obniżone stawki celne; określona ilość lub wartość towarów może być realizowana, a nawet przekroczona, przed terminem przywrócenia stosowania stawek celnych określonych w taryfie celnej
88. działalność kantorowa- jest regulowana działalność gospodarcza polegająca na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży
89. indywidualne zezwolenie dewizowe- jest wymagane na odstąpienie od ograniczenia lub obowiązku, w zakresie których nie udzielono ogólnego zezwolenia dewizowego albo udzielono takiego zezwolenia, ale na innych warunkach niż te, na których ma nastąpić odstąpienie. 2. Sprawy związane z udzielaniem indywidualnych zezwoleń dewizowych są rozstrzygane przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego w drodze decyzji administracyjnej
90. kraj-terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
91. kraje trzecie-są państwa niebędące państwami członkowskimi Unii Europejskiej, a także ich terytoria zależne, autonomiczne i stowarzyszone oraz terytoria zależne, autonomiczne i stowarzyszone państw członkowskich Unii Europejskiej,
92. krajowe środki płatnicze- waluta polska oraz papiery wartościowe i inne dokumenty, pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walucie polskiej
93. rezydent- a) osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w kraju oraz osoby prawne mające siedzibę w kraju, a także inne podmioty mające siedzibę w kraju, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu; rezydentami są również znajdujące się w kraju oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów, b) polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielstwa oraz misje specjalne, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych
94. nierezydent- a)osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą oraz osoby prawne mające siedzibę za granicą, a także inne podmioty mające siedzibę za granicą, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu; nierezydentami są również znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów, b) obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne obce przedstawicielstwa oraz misje specjalne i organizacje międzynarodowe, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych
95. nierezydent z kraju trzeciego-są osoby fizyczne, osoby prawne oraz inne podmioty, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu, mające miejsce zamieszkania lub siedzibę w krajach trzecich; nierezydentami z krajów trzecich są również znajdujące się w tych krajach oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów lub nierezydentów z innych krajów
96. obrót dewizowy jest to obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju
97. papiery wartościowe są to papiery wartościowe udziałowe, w szczególności akcje i prawa poboru nowych akcji oraz papiery wartościowe dłużne, w szczególności obligacje, wyemitowane lub wystawione na podstawie przepisów państwa, w którym emitent lub wystawca ma swoją siedzibę albo w którym dokonano ich emisji lub wystawienia
98. uprawniony bank - a) bank mający siedzibę w kraju, który zgodnie z określonym w statucie przedmiotem działalności jest uprawniony do wykonywania czynności bankowej, b) utworzony w kraju oddział banku zagranicznego, który zgodnie z określonym w zezwoleniu na jego utworzenie przedmiotem działalności jest uprawniony do wykonywania czynności bankowej, c) utworzony w kraju oddział instytucji kredytowej, która jest uprawniona do wykonywania w państwie macierzystym czynności objętych czynnością bankową,
99. wartości dewizowe są to zagraniczne środki płatnicze oraz złoto dewizowe i platyna dewizowa
100. waluta polska są to znaki pieniężne (banknoty i monety) będące w kraju prawnym środkiem płatniczym, a także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie
101. waluta wymienna są to waluty obce państw spełniających wymagania art. VIII statutu Międzynarodowego Funduszu Walutowego
102. zagraniczne środki płatnicze -są waluty obce i dewizy
103. gra bingo fantowe w której uczestniczy się poprzez nabycie przypadkowych zestawów liczb z ustalonego z góry zbioru liczb, a podmiot urządzający grę oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe
104. gra losowa - są gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku, a warunki gry określa regulamin
105. gra na automacie- są gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych i elektronicznych
106. gra na automacie o niskich wygranych są gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych i elektronicznych o wygrane pieniężne lub rzeczowe, w których wartość jednorazowej wygranej nie może być wyższa niż równowartość 15 euro, a wartość maksymalnej stawki za udział w jednej grze nie może być wyższa niż 0,07 euro. Równowartość 15 euro i 0,07 euro ustala się według kursu kupna, ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, z ostatniego dnia poprzedniego roku kalendarzowego
107. loteria audiotekstowa- w których uczestniczy się poprzez odpłatne połączenie telefoniczne, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe
108. Loteria Fantowa - loteria, w której uczestniczy się poprzez nabycie losu bądź innego dowodu udziału grze, a podmiot urządzający loterie oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe.
109. Loteria Promocyjna - loteria, w której uczestniczy się poprzez nabycie towaru, usługi bądź innego dowodu udziału grze i tym samym uczestniczy się nieodpłatnie w loterii, a podmiot urządzający loterie oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe.
110. Zakłady Wzajemne - są nimi zakłady o wygrane pieniężne polegające na odgadywaniu
wyników sportowego współzawodnictwa ludzi lub zwierząt, w których uczestnicy wypłacają stawki, a wysokość wygranej zależy od łącznej kwoty wypłaconych stawek - totalizatory.
Zaistnienia różnych zdarzeń, w których uczestnicy wypłacają stawki, a wysokość wygranych zależy od umówionego, pomiędzy przyjmującym zakład a wpłacającym stawkę, stosunku wpłaty do wygranej - bukmacherstwo.
111. Żołnierz - jest to osoba pełniąca czynną służbę wojskową.
112. Finansowe Organy Postępowania Przygotowawczego - Jest to:
urząd skarbowy
inspektor kontroli skarbowej
urząd celny
113. Niefinansowy Organ Postępowania Przygotowawczego - Jest to:
Straż Graniczna
Policja
Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW)
Żandarmeria Wojskowa
Centralne Biuro Antykorupcyjne (CBA)
Zarówno Finansowe jak i niefinansowe organy dochodzenia uprawnione są do prowadzenia dochodzeń w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe.
14