Zabawa jest naturalną potrzebą działania dziecka. Poprzez zabawę dziecko poznaje otaczający świat i siebie samego. Jean Piaget „wiąże rozwój zabawy
z rozwojem inteligencji i stwierdza, że można po części ocenić poziom rozwoju dziecka na podstawie obserwacji jego zabaw”. Wychodząc z tego założenia można wnioskować, iż to właśnie wszelkie procesy poznawcze dokonywane
w czasie zabawy wpływają na rozwój inteligencji naszych dzieci. Już
od pierwszych chwil życia dziecko doświadcza poprzez zmysły otaczający go świat. Bogata ilość bodźców ze świata zewnętrznego sprawia, iż w mózgu tworzą się niezliczone połączenia między komórkami nerwowymi. To ich ilość decyduje o stopniu inteligencji. Dla człowieka najlepszym czasem na rozwój tych połączeń jest pierwsze 6 lat życia. Dlatego ważne jest, aby zabawy, które proponujemy swoim dzieciom w istoty sposób wpływały na wszechstronny ich rozwój.

Zabawy dla dzieci od narodzin do 3-go miesiąca życia.

Zabawa 1. Rowerek

Połóż dziecko na pleckach i przesuwaj jego nóżki, jakby jechało
na rowerku.

Uwaga: Nigdy nie rób tego na siłę. Jeśli niemowlę się opiera, spróbujcie innej zabawy.

W miarę poruszania nóżkami dziecka mów różne wierszyki albo śpiewaj piosenki
o rowerach. Wymyśl jakąś prostą piosenkę lub wierszyk, na przykład:

Był sobie raz rowerek

Pojechał na spacerek

A na rowerku ty!

Zabawa 2. Zmienianie pieluszek

Śpiewanie dziecku ułatwia wykształ­cenie więzi pomię­dzy niemowlęciem a dorosłym.

Śpiewanie niemowlęciu podczas zmieniania pieluszki. To wspaniały sposób
na komunikowanie się i tworzenie więzi z własnym dzieckiem. Uśmiechaj się, gdy śpiewasz. Zaśpiewaj jakąkolwiek znaną ci piosenkę, na przykład następującą, na melodię "Były sobie kurki trzy":

Zaraz pieluszkę zmienimy,

Zaraz pieluszkę zmienimy!

Bardzo brudna ta pieluszka,

Trzeba nową zaraz ubrać.

Zaraz pieluszkę zmienimy,

Żeby dzidziuś czysty był.

Zabawa dla dzieci od 6- 9 miesiąca życia.

Zabawa 3. A kuku!

Choć zabawy z gatunku "a kuku!" wydają się niewin­ne, to właśnie one odpowiedzialne są za pojęcie
przez dziecko zasad ko­lejności i spodzie­wania się, co się zdarzy.

Istnieje wiele zabaw z gatunku "a kuku!", i dzieci uwielbiają je wszystkie.

Ulubioną jest zakrywanie rękami twarzy i odkrywanie jej na słowa "a kuku!"

Ta zabawa pokazuje dziecku, że nawet, jeśli nie może zobaczyć ono twojej twarzy, wciąż tam jesteś.

Tego typu zabawy są niezmiernie istotne, jeśli chodzi o tworzenie nowych połączeń mózgowych. Dzięki nim dziecko rozwinie się intelektualnie.

Inne sposoby na zabawę w "a kuku!" to:

• Połóż rączki dziecka na jego oczach, po czym zdejmij je.

• Przytrzymaj pieluchę pomiędzy sobą i dzieckiem, następnie wyjrzyj sponad bądź z boku niej.

• Załóż sobie pieluchę na głowę i zdejmij ją mówiąc "a kuku!"

Zabawy dla dzieci od 12 - 15 miesięcy.

Zabawa 4. Poznawanie części ciała

Twój maluch uczy się sprawności językowej

Tą zabawą możesz zająć dziecko wtedy, gdy zaczyna na­zywać części ciała.

Dotknij swoich uszu, mówiąc do dziecka:

"To moje uszy. Gdzie masz swoje uszy?"

Daj twojemu maluchowi chwilę na zastanowienie się i je­śli jest to potrzebne powtórz pytanie. Dziecku, które daje sobie z tym radę, możesz podpowiadać słowa nieużywane do tej pory przez nie, jak np. łokieć, broda, nos, plecy itd. Cały czas zachęcaj dziecko do powtarzania nowych wyrazów.

Gdy twój maluch dotyka kolejnych części ciała, nazywaj je, naśladując jego zachowanie. Piosenki, które zawierają nazwy części ciała, uatrakcyj­niają tę zabawę.

Zabawy dla dzieci od 15 -18 miesięcy.

Zabawa 5. Budowle z klocków

Twój maluch uczy się koordynacji wzrokowo-ruchowej

Usiądź na podłodze razem z twoim maluchem.

Połóż jeden klocek mówiąc:

"Kładę jeden klocek na pod­łodze."

Postaw na pierwszym drugi klocek i powiedz:

"Teraz kładę drugi klocek."

Powtórz tę samą czynność z następnym klockiem.

Przewróć wieżę i poproś dziecko, aby postawiło ją na nowo.

Jeśli to potrzebne, pomóż mu w jej budowaniu.

W miarę rozwoju koordy­nacji wzrokowo-ruchowej wieże twojego malucha będą coraz wyższe.

Zabawy dla rodziców i dzieci od 3 do 7 lat.

Zabawa 6. Masaż

Liczba osób: 1 + 1 'lub inna parzysta.

Pomoce: trochę przestrzeni na podłodze.

Opis:

Jest to zabawa w parach. Dziecko leży na podłodze, na brzuchu, głowę układa płasko na dłoniach. Ma mu być wygod­nie. Mama klęczy obok dziecka i mówi wierszyk, masując je według następującego schematu:

Tak się pisze na maszynie-	udajemy pisanie na maszynie,
a, b, c, przecinek,	delikatnie dotykając pleców
tak się pisze na maszynie-	dziecka opuszkami palców,
a, b, c, kropka.
Tutaj płynie rzeczka,	zwiniętą dłoń przesuwamy od szyi w dół kręgosłupa,
zaświeciły dwa słoneczka,	zwiniętymi dłońmi robimy dwa
przeszła pani na szpileczkach	koła na barkach dziecka, przechodzimy” palcami wskazującymi od dołu do góry kręgosłupa
Potem przeszła szczypaweczka,	delikatnie szczypiemy plecy od dołu do góry palcami wskazującymi i kciukami
potem przeszło stado koni	klepiemy plecy od dołu do góry otwartymi dłońmi
potem przeszło stado słoni,	robimy to samo, ale trochę mocniej pięściami,
spadł rzęsisty deszczyk -	udajemy krople deszczu, czyli wszystkimi palcami masujemy całe plecy,
czy poczułeś dreszczyk?	delikatnie jednym palcem łaskoczemy dziecko w szyję.

Uwagi:

Dzieci bardzo lubią ten masaż. Szybko uczą się na pamięć tekstu. Lubią również masować mamę, tatę, siostrę, brata, babcię czy dziadka. Półroczna córeczka jednej z nas kładła się prosto jak struna, kiedy mama zaczynała ją masować i da­wała mamie odczuć, że ten masażyk sprawia jej przyjemność. Jest to również zabawa, która uczy dziecko odpowiedzialności i delikatności. Jeśli będzie "szaleć" i zrobi siostrze masaż
za mocno, to siostra za chwilę, kiedy zamienią się rolami, też mo­że zrobić coś "za mocno", Bawiłyśmy się
w ten sposób z dziećmi agresywnymi, nieśmiałymi, dominującymi i mającymi różne problemy emocjonalne.
W każdym przypadku dzieci za­chowywały się odpowiedzialnie, a zabawa ta była dla nich przyjemna niezależnie od tego, czy były masowane, czy same masowały.

Zabawa 7. Palcem po piasku

Liczba osób: 2.

Opis:

Wsypujemy piasek lub drobną kaszę do pudełka (warstwa ok. 1 cm) i rysujemy palcem, wraz z dzieckiem, różne rysunki lub kształty. Starsze dziecko może w ten sposób uczyć się pi­sania literek w większym formacie.

Uwagi:

Zabawa ta pobudza zmysł dotyku i doskonali sprawność manualną. Dno pudełka można wykleić ciemnym papierem lub pomalować farbką czy markerem, wówczas kształt liter będzie się bardziej odcinał od bieli kaszy manny.

Zabawa 8. Bawiły się dzieci paluszkami

Liczba Osób: dowolna.

Opis:

Rodzice uczą swe dzieci tekstu rymowanki: Bawiły się dzieci, bawiły paluszkami, jak pierwszy nie może, to drugi mu po- l może. Bawiły się dzieci, bawiły paluszkami, jak drugi nie może, to trzeci mu pomoże (aż do 10) itd. Następnie dzieci siadają po turecku na podłodze i ustalają z rodzicami, który i paluszek jest pierwszy (zaczynamy od kciuka), drugi, trzeci, : czwarty itd. W rytm wierszyka uderzają paluszkami o podłogę, najpierw jednym, potem dwoma, trzema itd. Mama lub tata po­kazuje, w jaki sposób uderzać i czy trzymać paluszki prosto czy zgięte - dzieci naśladują uderzenia i w ten sposób usprawniają mięśnie paluszków. Jest to zabawa przygotowująca dzieci do umiejętności rysowania i pisania przez wzmocnie­nie mięśni palców.

Zabawa 9. Chodzi lisek

Liczba osób: minimum 6.

Pomoce: chusteczka.

Opis

Siedzimy po turecku w kręgu. "Lisek" z chusteczką chodzi za plecami siedzących dzieci. Na koniec wierszyka kładzie wy­branej osobie chusteczkę na plecy i ucieka dookoła. Obdaro­wana osoba stara się dogonić "liska", zanim ten zdoła usiąść na jej miejsce. Jeśli go nie dogoni, to zostaje liskiem.

Karuzela

Chodzi lisek koło drogi,

po cichutku stawia nogi.

Kogo lisek przyodzieje,

ten się nawet nie podzieje.

Zabawa 10. Karuzela

Liczba osób: dowolna.

Opis

Piosenkę można śpiewać, ale też można rytmicznie recyto­wać. Dzieci stoją w kole trzymają się za ręce. Podczas śpie­wania zwrotki idą w lewą stronę, podczas śpiewania "hej hop­sasa" podskakują (wciąż trzymając się za ręce), w dalszej czę­ści refrenu energicznie idą w prawą stronę.

Chłopcy, dziewczęta, dalej spieszmy się.

Karuzela czeka, woła nas z daleka.

Starsi już poszli, a młodsi jeszcze nie.

Hej hopsasa, jak ona szybko mknie.

Hej dalej, dalej do zabawy spieszmy się. (2 razy)

Zabawa 11. Balonik

Liczba osób: minimum 4.

Opis

Tworzymy koło - balonik. Sycząc, spuszczamy z "balonika" powietrze, przesuwając się w kierunku środka koła. Następnie, mówiąc słowa wierszyka, nadmuchujemy "balonik", robiąc, co­raz większe koło. W końcu "balonik" pęka, a my bezpiecznie upadamy na ziemię.

Baloniku mój malutki,

rośnij duży, okrąglutki.

Balon rośnie, że aż strach,

przebrał miarę no i ... tach!

---