SON - wykłady
WHO 1980:
- uszkodzenie- uszkodzenie narządów organizmu
- niepełnosprawność- biologiczna lub fizyczna organizmu
- upośledzenie- upośledzenie lub niepełnosprawność społeczna
def. Niepełnosprawność- wszelkie ograniczenia lub brak możliwości wykonywania
czynności na poziomie uważanym za normalny dla człowieka
WHO 2001:
- niepełnosprawność- ograniczenie aktywności
- ogólny termin odnoszący się do 3 wymiarów nowej klasyfikacji
( uszkodzenie, niepełnosprawność, upośledzenie)
- sprawność- biologiczna
- psychologiczna
- techniczna (obsługa maszyn)
- sensoryczna (narządy zmysłów)
- fizyczna (możliwości lokomocyjne i manipulacyjne)
- psychiczna (percepcja, procesy intelektualne i emocjonalne)
- niepełnosprawność -
- sensoryczna- niesłyszący, niewidomi
- fizyczna- porażenia, amputacje
- psychiczna- chorzy psychicznie
- powoduje upośledzenie wszystkich sfer życia: fizycznej, psychicznej, zawodowej,
społecznej
- upośledzenie- ograniczenie lub uniemożliwienie pełnienia ról
- wypełniania określonych zadań (życie codzienne, domowe,
zawodowe)
- ról społecznych (działanie i współdziałanie z innymi)
- formy upośledzenia:
Utrudnienie- możliwość wykonania określonego zadania, ale z
Dużym trudem
Ograniczenia- częściowe, niepełne wypełnianie ról
Uniemożliwienie- brak możliwości wykonywania zadań
Wynikających z roli (deprywacja)
- 6 sfer życiowych upośledzenia:
Orientacja w otoczeniu (także zdobywanie i wymiana informacji)
Czynności życia społecznego (niezależność wykonania)
Poruszanie się w przestrzeni
Praca zawodowa
Integracja społeczna (życie społeczne)
Niezależność ekonomiczna (uzyskanie środków na własne utrzymanie)
Wady wrodzone
Choroby → uszkodzenie → niepełnosprawność → upośledzenie
Urazy
Sport- rozmaite formy aktywności fizycznej i umysłowej podejmowane dla przyjemności
Lub współzawodnictwa
- uprawianie go wiąże się z przestrzeganiem szeregu obowiązujących reguł
- opisywany na 3 poziomach:
Rekreacja - zabawa, własne terminy, zmodyfikowane zasady i sprzęt
Współzawodnictwo - osobiste pragnienie współzawodnictwa
Poziom zawodniczy, konieczne ograniczenia i
Narzucone warunki
Doskonałość - silne osobiste pragnienie przekraczania własnych barier,
Wysoki poziom, sport olimpijski i paraolimpijski
Sport ON- miejsce, w którym silnie umotywowani sportowcy, mający za cel przekraczanie
Własnych barier, mogą uczestniczyć w wielu różnych zawodach
Międzynarodowych (wykracza poza ramy rehabilitacji)
Rekreacja - różnego rodzaju zajęcia podejmowane w czasie wolnym, dobrowolnie, dla
Przyjemności, autoekspresji, formacji własnej osobowości, odnowy, pomnażania
Własnych sił fizycznych
- kontekst psychospołeczny: dobrowolność, przyjemność, oczekiwania,
zainteresowania, motywacja, pozytywny wpływ na
osobowość, wpływ na rozwój
- rekreacyjne formy aktywności: sport, hobby, turystyka, nauka dla przyjemności,
uprawianie sztuki, rozwijanie zainteresowań
- różnego rodzaju zajęcia (sportowe, turystyczne, zabawy ruchowe, spacery, tańce),
którym człowiek oddaje się z własnej woli, w czasie wolnym, dla wypoczynku,
dla odnowy własnych sił, dla przyjemności, dla rozwoju osobowości, dla zdrowia
Rekreacja ON- ważna z punktu widzenia rehabilitacji
Turystyka- ogól stosunków i zjawisk wynikających z podróży i pobytu osób przyjezdnych,
O ile nie następuje osiedlenie i podjęcie działalności zarobkowej
- sposób poznawania i przeżywania świata, bycia z innymi, sposób twórczości
- realizacja dokonywania wyborów
Turystyka ON- forma zamierzonej, celowej, dobranej do potrzeb człowieka aktywności fiz.
W różnych dyscyplinach turystycznych ściśle związana z działalnością
Krajoznawczą
Relacje osób pełnosprawnych z ON:
Antagonizm otwarty
Antagonizm pasywny
Izolacja jawna
Izolacja skrywana
Koegzystencja pozorna
Integracja pełna
- przebieg stosunków:
agresja → segregacja → dystansowanie → pozorna akceptacja → współdziałanie → pełna wzajemna akceptacja pomimo odmienności
- pełna integracja- może zaistnieć, gdy społeczeństwo uzna odmienność ON, zaakceptuje idee
normalizacji i integracji i uzna je za zasadne
- integracja społeczna- zwartość społeczna, zespolenie i zharmonizowanie elementów
zbiorowości społecznej, wyrażające się częstością kontaktów,
ich intensywnością i wspólnotą ideową
- przez rodzinę, szkołę, pracę, udział w kulturze, szeroko rozumianą
aktywność fizyczną i sport
- integracja ON przez sport:
Poziom I - sport regularny
- równe szanse kwalifikacji do zajęć sportowych
Poziom II - sport regularny z dostosowaniem
- dostosowanie ON do możliwości uczestnictwa w sporcie
Poziom III - sport regularny i adaptowany
- formuła odrębna dla pełnosprawnych
- formuła odrębna dla niepełnosprawnych
- formuła dla pełno- i niepełnosprawnych
Poziom IV - sport adaptowany zintegrowany
- sport przystosowany do ON, w którym mogą uczestniczyć pełnosprawni
Poziom V - sport adaptowany oddzielnie dla ON
- np. Special Olipics
- sport wyczynowy: (komisja CIAD- comission for inclusion of athlets with disability)
2 podejścia: - włączanie konkurencji ON do programu pełnosprawnych
- pełno- i niepełnosprawni współzawodniczą między sobą
NAJWAŻNIEJSZE REKOMENDACJE SPORTU THENAPA DOTYCZĄCE SON:
Potrzeba kształcenia i dokształcania trenerów, instruktorów, klasyfikatorów i sędziów
Niezależne federacje sportowe dla ON: IWBF, WOVD, IWRF, IWFC,
IWTF, ISCO
Podejście do ON:
paradygmat udogodnień ( I poł. XX w)
- ON w zakładach i szkołach specjalnych
- forma segregacji chroniła społeczeństwo przed problemami ON
- opinia specjalistów: dzieci niepełnosprawne nie są zdolne do WF
- aktywność ruchowa = ćw. Korekcyjne (łagodzenie objawów fizycznych i psychicznych)
- silny wpływ medycyny oparty na założeniu, że niepełnosprawność jest w osobie jako takiej
2) paradygmat usługowości (lata 50 XX w )
- impulsem do zmiany podejścia do ON była sytuacja w przepełnionych instytucjach po
II wojnie
- powstanie programów szkolnych dla ON (adaptowane wf)
- w tym okresie celem było dostarczenie wskazówek, aby ON mogła nabyć konieczne
umiejętności do funkcjonowania w społeczeństwie
- specjalne programy rehabilitacyjne oraz edukacyjne dla dzieci w szkołach regularnych,
którymi kierowali specjaliści
- masowy optymizm co do możliwości i potencjału ON
- integracja jest możliwa przez system usług
- wpływ terapii korekcyjnej mocno ugruntowany w podręcznikach zawierających
rozdziały o wadach postawy, zaburzeniach sprawności z przyczyn społecznych,
emocjonalnych i psychologicznych
paradygmat wsparcia
- koncentracja na ośrodkach „włączania” (inclusion)
- termin APE zastąpiono APA (przyjęty i zaakceptowany na arenie międzynarodowej)
- terminem APA objęto lata szkolne, rozwijający się ruch sportowy i rehabilitację
- APA- uczestnictwo w aktywności fizycznej uwzględniające zakres indywidualnych cech
- wsparcie: techniczne, naturalne, czysto ludzkie
- włączanie: każdy ma prawo należeć do danego środowiska społecznego
- bezwarunkowość włączania- ON nie muszą niczego udowadniać, by dostać się do
szkoły lub organizacji rekreacyjno- wypoczynkowych
- APE- nauka analizująca ruch, identyfikująca problemy w obszarze psychomotoryki,
rozwijająca strategie instruktażowe w celu naprawy problemów i zachowania
siły ego
- adaptację i umiejętności zastępuje formą specjalnego nauczania
- APA - adaptowana aktywność fizyczna (dla osób ze specjalnymi potrzebami)
- interdyscyplinarna wiedza ukierunkowana na:
identyfikację i rozwój psychomotoryczny człowieka
obronę równoprawnego dostępu do zdrowego, aktywnego stylu życia i czasu wolnego, wysokiej jakości wykształcenia i sportu
dostarczenie usług dzieciom i młodzieży wspierających ich integrację i łączenie
paradygmat wzmacniania i autodeterminacji (lata 90 XX w):
- ON powinny być upoważnione do: podejmowania samodzielnych decyzji,
dokonywania wyborów
ponoszenia odpowiedzialności za podjęte ryzyko
- ON powinna: samodzielnie decydować o własnym procesie nauczania
znać swoją siłę i ograniczenia
żyć niezależnie w życiu dorosłym
- autodeterminacja- wzmacnia siłę wewnętrzną,
daje kontrolę nad własnym życiem
zapobiega uzależnieniu się od innych osób
- wzmacnianie z zewnątrz- dostarczenie pomocy w razie takiej potrzeby
- APA- dążenie do max autodeterminacji i do odpowiedzialności za swoje potrzeby w
zakresie aktywności fizycznej
APA w systemie edukacji w Polsce:
- terminologia: sport osób niepełnosprawnych
wychowanie fizyczne specjalne
rehabilitacja kompleksowa
- stworzenie standardów kształcenia i dokształcania specjalistów: fizjoterapeutów, instruktorów, trenerów, klasyfikatorów, sędziów, managerów, animatorów sportu, nauczycieli wf, konsultantów zespołów tworzących IPET (indywidualny program edukacyjno- terapeutyczny), asystentów ON i innych
- kształcenie osób pracujących w: klubach sportowych, stowarzyszeniach sportowych,
związkach sportowych, szkolnictwie, poradniach, lecznictwie
WSPÓŁZALEŻNOŚĆ WF I APA
zmiana celów, zadań, sposobów instruowania (adaptacja)
adaptacja służy: - poprawie uczenia się
- nabywaniu praktycznych umiejętności
- czerpaniu zadowolenia z samodzielnej aktywności fizycznej
c) osoby o specjalnych potrzebach, np. kobiety w ciąży
d) jakości wf przejawiają się w indywidualizacji procesu nauczania
adaptacja- proces ciągłej interakcji między istniejącymi schematami a środowiskową
stymulacją
- zawiera w sobie asymilację (przyswajanie) i akomodację (dostosowanie)
adaptować = odpowiednio wykonywać, regulować, dostosowywać, modyfikować
zgodnie z potrzebami, być kreatywnym, innowacyjnym,
promować pożądane zachowania poprzez różne dyscypliny wiedzy APA
integracja wf = możliwość nauki ON a normalnych grupach, kiedy tylko jest to możliwe
Różnicowanie nauczania:
różnice w stanie zdrowia
poziom rozwoju motoryczno- mentalnego
rodzaj dysfunkcji
wiek
stosowne środki i formy pomocy
APA jako dyscyplina naukowa:
'80 - brak wystarczająco wartościowej literatury
`95 - APA jako profesja i dyscyplina naukowa w zależności od kraju
2000 - APA jako paradyscyplina WF
2001 - APA jako profesja i dyscyplina naukowa: 4 kryteria
obszar wiedzy charakterystyczny dla APA
specyficzna metodologia badań
specyficzne teorie, modele, paradygmaty
specyficzna terminologia dla danej dyscypliny
teraz - APA jako profesja z predyspozycjami do bycia dyscypliną naukową
SPECIAL OLIMPICS
160 Akredytowanych Programów Narodowych
18 Programów Specjalnych w RP
300 Sekcji Olimpiad Specjalnych
11000 zawodników w Polsce
Cele:
rozwój - rozpowszechnianie w środowisku wiejskim, wielkich miast, mniejszości
etnicznych
- pozyskiwanie nowych trenerów, wolontariuszy, aktywnych członków rodzin
- praca z potencjalnymi poplecznikami (szkoły, kluby, uczelnie)
- rozwój sportów zunifikowanych i MATP
- wzmocnienie działań sponsoringu i edukacji publicznej
- rozwój liczby zawodów sportowych
2. jakość - określenie standardów treningów i zawodów
- szkolenie instruktorów dla trenerów
- zbieranie danych z terenu
- badania naukowe i wnikliwa ocena działań
- poprawa komunikacji na różnych szczeblach organizacji
3. innowacje - program partnerstwa sportowców
- sportowcy jako: mówcy, wolontariusze, asystenci trenera, sędziowie,
członkowie zarządu, dziennikarze itp.
- kongres sportowców
- rozszerzenie zakresu oferowanych sportów
- współdziałanie w zakresie planowania, organizacji, inicjatyw
- nowe inicjatywy zdrowotne
Cele:
zapewnienie osobom z upośledzeniem umysłowym możliwości uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym
tworzenie atmosfery olimpijskiej
zwiększanie świadomości społecznej i wiedzy o możliwościach osób z upośledzeniem umysłowym
radość dla rodzin zawodników
poszerzenie wiedzy trenerów i zawodników o sporcie
Historia SO:
Lata '60 - początek ruchu SO
'68 - I Międzynarodowe Igrzyska SO w Chicago
'85 - Ogólnopolska Rada OS przy TPD
'87 - I Ogólnopolskie Igrzyska Letnie w Warszawie
'90 - Polskie Stowarzyszenie Sportowe dla Osób Upośledzonych Umysłowo OS Polska
'98 - 30-lecie SO
'99 - walny zjazd: zmiana nazwy na Olimpiady Specjalne Polska
nowy podział na 18 regionów
Igrzyska Letnie:
do '99 - wszystkie igrzyska SO w USA
2003 - Letnie Igrzyska SO w Dublinie (150 krajów)
2007 - Letnie Igrzyska SO w Szanghaju
Igrzyska Zimowe:
Do '89 - wszystkie w USA
'93 - w Austrii
Uczestnictwo:
wymagania wiekowe: minimum 8 lat
upośledzenie umysłowe
wymagania rejestracyjne: deklaracja zawodnika, członka
legitymacja
książeczka sportowo- lekarska
Misja SO:
- komponenty: całoroczna działalność
cykl treningów i zawodów
dyscypliny olimpijskie
osoby z niepełnosprawnością intelektualną
- korzyści: rozwijanie sprawności fizycznej
demonstracja odwagi
dzielenie się radością
nawiązywanie przyjaźni
rodzina, zawodnicy, społeczność lokalna
Zawodnicy: 2004 - 1 750 000 '88 - 588 500
2000 - 1 000 000 `68 - 1 000
'90 - 750 000 '63 - 100
Przysięga: „pragnę zwyciężyć, lecz jeśli nie będę mógł zwyciężyć, niech będę dzielny w
Swym wysiłku”
Dyscypliny oficjalne: letnie, zimowe, lokalne
Ograniczenia: - opłaty za uczestnictwo, - alkohol, wyroby tytoniowe
- sporty zabronione: LA - rzut oszczepem, młotem, skok o tyczce, trójskok
pływanie - skoki z wieży
gimnastyka - skoki na batucie
narciarstwo - biathlon, skoki
wszystkie sporty kontaktowe i sporty walki
strzelectwo, szermierka
Zawody: światowe, regionalne/ kontynentalne, narodowe, regionalne/ oddziałowe,
Lokalne/ sekcji
Ceremonia dekoracji:
- każdy bierze udział w ceremonii dekoracji
- oddzielnie dla każdej grupy sprawnościowej
- podium dla 8 zawodników
- kolejność od miejsca 8 do 1
- po zakończonej rywalizacji
Nagrody:
- medale za 1, 2, 3 miejsce; reszta: plakietki, wstążki za uczestnictwo
- brak nagród przy udowodnionej nieuczciwej walce
- brak zbiorczej punktacji dla państw
- nie ma pucharów
- brak rejestracji najlepszych wyników
Grupy sprawnościowe:
wszyscy zawodnicy są jednakowo zmotywowani
każdy zawodnik przydzielony do odpowiedniego poziomu sprawności
rywalizacja między zawodnikami o podobnych możliwościach ruchowych
różnica sprawności w grupie = 10%
Procedura tworzenia grup:
- podział: płeć, wiek, poziom sprawności
- gry zespołowe: kategoria wiekowa zależy od najstarszego zawodnika
- testy poziomu sprawności: indywidualne - zgłoszone wyniki, preeliminacje
zespołowe - indywidualny konkurs sprawności
test oceny sprawności drużyny,
runda gier obserwowanych
- liczba zawodników w grupie: 3- 8 osób
Awans zawodnika:
- stosowanie przepisów SO
- trening - minimum 10 h w ciągu 2 miesięcy
- antyelitarność - losowanie kandydatów do Igrzysk
MATP
- program treningu aktywności motorycznej
- dla osób najbardziej poszkodowanych
- program rehabilitacyjny SO dla osób, które nie mogą uczestniczyć w oficjalnych dyscyplinach i konkurencjach startowych SO
- rozwój ruchów zamierzonych, zręczności, zwinności, celności
- jazda na wózku, kopnięcia, pływanie
Korzyści:
mobilizacja ćwiczącego
poprawa sprawności
przygotowanie do SO
możliwość uczestnictwa w zawodach sportowych
radość
podsumowanie pracy terapeuty i zawodnika
Filozofia: integracja, brak współzawodnictwa, dostosowanie do wieku,
Częściowe uczestnictwo z pomocą, zabawa
FAR
Fundacja Aktywnej Rehabilitacji
URK- uszkodzenie rdzenia kręgowego
- zaburzenie bodźców dośrodkowych i odśrodkowych
- porażenia, niedowłady, zaburzenia czucia i pracy narządów wew. poniżej uszkodzenia
przyczyny: - urazy (80- 90 %)
- choroby (SM, Heinego- Medina, nowotwory, gruźlica)
- wady wrodzone (skolioza porażenna, przepuklina oponowo- rdzeniowa)
Epidemiologia:
Polska- 0,26 % ludności to osoby z URK
- rocznie przybywa 25- 35 osób z URK na 1 mln mieszkańców
- 5- 6 krotnie częściej mężczyźni
- 70 % osób z URK to osoby poniżej 40 r. ż.
- przyczyna wcześniejszych zgonów: zaburzenia sercowo- naczyniowe i oddechowe
Filozofia Aktywnej Rehabilitacji:
prawo człowieka do samodzielnego, godziwego życia
potencjał w człowieku
trening z różnych dyscyplin sportowych
alternatywa i uzupełnienie tradycyjnych form rehabilitacji
spojrzenie na jednostkę przez pryzmat jej możliwości
wzorce osobowe budowane przez osoby z URK (duża efektywność)
system działań w obrębie reh. szpitalnej i pozaszpitalnej zmierzający do max usamodzielnienia osób z URK w wykonywaniu podstawowych czynności życia codziennego
Historia:
'76 - Szwecja - Igrzyska Paraolimpijskie w Toronto
- porównanie z zawodnikami USA pod względem sprzętu, samodzielności,
wyników (diagnoza sytuacji)
'78 - pierwszy obóz
'79 - wprowadzenie do programu obozu treningu czynności życia codziennego
'81 - pierwsza organizacja Aktywnej Rehabilitacji
Etapy aktywnej rehabilitacji:
rekrutacja - instruktor w szpitalu
wprowadzenie - obóz
kontynuacja - lokalne grupy treningowe
Obozy AR:
- kadra - instruktorzy na wózkach
- serwis - studenci, wolontariusze, pielęgniarki, lekarze
- dyscypliny - technika jazdy, pływanie, łucznictwo, tenis stołowy, trening siłowy,
czynności samoobsługi
- spotkania informacyjne
- 9 dni dla uczestników
- wcześniej 3 dni na szkolenie serwisu
Szkolenia:
- wózki inwalidzkie: budowa, dobór do potrzeb, montowanie, konserwacja, obsługa
- profilaktyka i nowoczesne metody leczenie i gojenia odleżyn: teoria, zapobieganie, pozycje,
pielęgnacja, farmakologia
- systemy urologiczne dla osób z nietrzymaniem moczu: anatomia, fizjologia, leczenie
- prawa ON: historia, akta i dokumenty, prawa w Polsce i na świecie
- seks i prokreacja osób z URK: współżycie, ciąża, macierzyństwo
Obozy II stopnia:
- dzieci, młodzież, kobiety
- instruktorskie, szkoleniowe
- specjalistyczne z danej dyscypliny
Polska:
- trudna sytuacja ekonomiczna
- lata '80 - lata świetności polskiej szkoły rehabilitacji
- udział Polaków w obozach w Szwecji
- Dr Karol Żyto i dr Trok
- organizacja obozu w Polsce: Lublin, kadra ze Szwecji
- spotkanie w Wildze: powstaje Grupa Aktywnej Rehabilitacji
- Lublin: II obóz, kadra z Polski
- '90 - obozy w Konstancinie, Lublinie i Mielnicy
- '91- '93 - stabilizacja finansowa
- '94 - '95 - współpraca z COS w Spale
- pięciobój aktywny: pływanie, tenis stołowy, łucznictwo, tor przeszkód, cross
- decentralizacja Grupy AR
- '96 - '97 - obozy dla dzieci
- rugby na wózkach, nurkowanie, jazda konna
- '98 - '99 - Wrocław: Igrzyska AR (klasy: paraplegia, tetraplegia, kobiety, mężczyźni)
- 2000 - 2003 - Międzynarodowa Grupa AR
- sieć koordynatorów narodowych
- kursy dla personelu medycznego, obozy dla kobiet,
- Polski Ruch AR (FAR, Grupa AR, inne), Polska Liga Rugby na Wózkach
Kształtowanie sprawności fizycznej
Specyfika treningu osób z URK
Konsekwencje URK:
znaczne zmiany nerwowo- mięśniowe (swoiste niedobory funkcji)
reakcje fizjologiczne na ćw kk górnych mogą być inne niż u zdrowych
stosunkowo mniejsza masa mięśniowa
osłabione odruchy sercowo- naczyniowe
bezczynność pompy mięśniowej NN
pogorszenie wydolności kk dolnych
wczesne objawy zmęczenia
siedzący tryb życia (mniejsza wydolność krążeniowo- oddechowa)
W treningu osób z URK ważne jest:
- opracowanie ogólnych zasad specyficznych testów wysiłkowych
- rozwinięcie technik treningowych poprzez lepsze zrozumienie specyfiki odpowiedzi
mięśniowej
Reakcje na wysiłek osób z URK:
znaczny stopień zmęczenia RR
zmniejszony dopływ krwi
ograniczenie dowozu energii
Wskazania i przeciwwskazania do wysiłku:
niestabilność tułowia (zaburzenia równowagi w czasie ćw RR, minimalizacja ucisku
na tkanki - przeciwodleżynowo)
niedociśnienie wysiłkowe: - zróżnicowanie reakcji zmian BP
- wysokie URK - niedociśnienie wysiłkowe
- ograniczona CD - niedostateczny powrót żylny,
inaktywacja pompy mięśniowej
zaburzona redystrybucja krwi
- nasilenie zmian w ćw w pozycji pionowej
- wymioty, nudności (hipotonia ortostatyczna)
- hiperrefleksja (nagłe epizody dużego wzrostu BP)
3. kurcze mięśniowe - w mm sparaliżowanych kk dolnych
4. termoregulacja - ograniczenie, wczesne przegrzanie
- dowóz płynów, optymalna temperatura, dostosowanie czasu i
intensywności treningu
odleżyny
dysrefleksja autonomiczna - sztuczna aktywacja, podwyższenie bólu, którego nie czują
Trening osób z URK:
fizjologiczne reakcje na wysiłek
sposoby ćw kk górnych
techniki treningowe poprawy wydolności
adaptacja fizjologiczna do ćw RR
poprawa wyników treningu RR przez zwiększony odpływ żylny
wpływ na wyniki rehabilitacji
efekty: zmniejszenie stresu podejmowania aktywności w życiu codziennym
obniżenie ryzyka powikłań
zwiększenie wydolności
ćw tylko RR - mniejsze VO2 max
poruszanie się na wózku - większe obciążenia niż chód zdrowego człowieka
SPECYFIKA TRENINGU SPORTOWEGO ON
Trening sportowy - proces naukowego i pedagogicznego postępowania poprzez specjalną
Adaptację organizmu prowadzący do: poprawy, utrzymania lub
Przywrócenia funkcji organizmu, względnie do wytworzenia funkcji
Zastępczych; do mistrzostwa sportowego
Sprawność fizyczna - całość zdolności i umiejętności człowieka umożliwiających efektywne
Wykonywanie wszelkich zadań ruchowych
2 kategorie sprawności |
|
Związana ze zdrowiem |
Zewnętrzna (sportowa, pokazowa) |
Otłuszczenie |
Siła eksplozywna (wyskok dosiężny) |
VO2 max |
Siła statyczna (siła ciągu RR) |
Gibkość |
Szybkość biegowa |
Siła grzbietu |
Szybkość ruchów kk. Górnych |
Siła funkcjonalna (czas zwisu na drążku) |
Równowaga |
Proces nauczania i treningu:
- zasady - ogólne normy postępowania wcielania celów dydaktycznych
- środki - materialno- techniczne warunki środowiska, przyrodnicze, społeczne
- konkretne ćwiczenia
- metody - droga, sposób wiodący do celu
- formy - strona organizacyjna
ZASADY |
|
Dydaktyczne |
Specyficzne (treningu sportowego) |
Świadomości |
Specjalizacji (ukierunkowanie ku określonej dyscyplinie; reh. ku schorzeniu) |
Aktywności |
Stałego wzrostu obciążeń treningowych |
Poglądowości |
Ciągłości treningu |
Dostępności |
Cykliczności treningu (fazowość sprawności człowieka) |
Systematyczności |
Zmiennego (falistego) charakteru obciążeń |
Trwałości |
Jedności wszechstronnego i specjalnego przygotowania |
indywidualizacji |
Niezwłocznej informacji o treningu (podsumowanie, omówienie) |
Łączenia teorii i praktyki |
|
Zasady nauczania ruchu ON:
rozpoznawania kanału informacyjnego uczenia się ON (najlepsze podejście, duże zróżnicowanie- wzrokowy, słuchowy, dotykowy, kinestetyczny, wielozmysłowy)
niezbędnego poziomu rozwoju neurologicznego w nauczaniu czynności ruchowych
stosowania prawa efektu (powrót do pozytywnego efektu)
pozytywnej zachęty
systematyczności i zrozumienia kolejności prezentowanych umiejętności (kolejność jako kontrola postępów)
przystępności- różne tempo przyswajania i uczenia się
niezwłocznej informacji o efektach pracy
świadomości wspólnych celów
przenoszenia wcześniej nabytych umiejętności, zapamiętywania umiejętności
SPORT KOBIET NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Tendencje sportu kobiet:
- profesjonalizacja sportu
- równe prawa kobiet do uprawiania wszystkich dyscyplin
- wiek XX - era sportu kobiet
Kontrowersje:
uprawianie wszystkich dyscyplin
zakaz dostępu kobiet do sportu (ograniczenia kulturowe i etniczne)
niski poziom cywilizacyjny ogranicza dostęp kobiet do sportu
wątpliwości natury zdrowotnej
brak ograniczeń dla kobiet w dyscyplinach wytrzymałościowych
przeciwwskazania powinny dotyczyć mężczyzn
kobiety w młodszym wieku osiągają wysokie rezultaty (19- 20 lat)
14- 16 lat- gimnastyka artystyczna, łyżwiarstwo figurowe
Dymorfizm płciowy:
- K są słabsze po względem fizjologii
- K są silniejsze psychicznie
- zaburzenia cykli miesiączkowych z powodu długotrwałych intensywnych wysiłków
Kobieta i niepełnosprawność:
ograniczenia medyczne
podobny rozwój organizacji praw kobiet i ON
podobne poglądy społeczne
brak akceptacji K przez społeczeństwo
brak świadomości potrzeb K ze strony systemu sportu
TENDENCJE ROZWOJU SON
Stary paradygmat:
- model charytatywny
- niepełnosprawność = choroba, problem indywidualny, cecha negatywna
- brak współpracy z ON
- model terapeutyczny
- każdy rodzaj niepełnosprawności funkcjonuje oddzielnie
- ruch praw człowieka odizolowany od spraw ON
Nowy paradygmat:
- włączenie ON do programu praw człowieka
- większa integracja programów praw człowieka
- równość prawa obywatelskiego
- prawno do organizowanie się
- wypowiadanie się we własnym imieniu
- potrzeba łączenia wysiłków ruchów praw człowieka, ONZ, innych międzynarodowych
- model pełnomocnictwa (współpraca, rola liderów)
- ukierunkowanie na ON
- niepełnosprawność = sprawa społeczna
- indywidualne rozpoznanie wartości każdego człowieka
- zachęcanie do poczucia godności osobistej i do współpracy
Kierunki rozwoju ruchu paraolimpijskiego:
współpraca z MKOL
wspieranie ruchu sportu kobie
wprowadzenie nowych dyscyplin
polityka antydopingowa
uproszczenie systemu klasyfikacji
edukacja paraolimpijska
promocja i wspieranie ruchu paraolimpijskiego w krajach rozwijających się
2005 - 5 kierunków rozwoju IPC:
zawodnicy (więcej, wsparcie)
liderzy, kierownictwo (więcej)
struktury organizacyjne
wiedza, informacje o IPC
globalny rozwój IPC
Czynniki wpływające na rozwój:
- sport przez zdolności
przez niepełnosprawność
- sport dla uczestnictwa
dla współzawodnictwa
- sport separujący
integrujący
Kierunki rozwoju:
pionowa struktura sportu z rozległym rozwojem programu sportowego ON (współzawodnictwo krajowe i międzynarodowe na poziomie mistrzowskim)
wzrastający nacisk na wysoki poziom doskonałości zawodników
specjalizacja zawodników
klasyfikacja wg specyficznych zdolności
wzrastająca liczba ON w sporcie
większe włączenie ON do sportu (trenerzy, urzędnicy, administratorzy)