Badanie neurologiczne c.d.

BADANIE KRĘGOSŁUPA

Badanie kliniczne powinno obejmować:

- ogólną ocenę symetrii sylwetki
- ocenę symetrii klatki piersiowej w pozycji stojącej
- ocenę krzywizn fizjologicznych kręgosłupa tj. kyfozy piersiowej i lordozy lędźwiowej
- ocenę symetrii talii przy swobodnie opuszczonych kończynach górnych
- ocenę symetrii barków przy swobodnie opuszczonych kończynach górnych
- ocenę długości kończyn dolnych: w pozycji stojącej ocena wysokości kolców biodrowych przednich górnych oraz ocena wysokości kolców biodrowych tylnych górnych.
- ocenę linii wyrostków kolczystych kręgów
- tzw. test zgięciowy tj. wizualną ocenę symetrii okolic przykręgosłupowych w odcinku piersiowym i lędźwiowym kręgosłupa podczas skłonu do przodu - w kierunku obecności garbu żebrowego oraz wału lędźwiowego

Interpretacja badania

Skolioza - skrzywienie kręgosłupa, zwane często "bocznym skrzywieniem kręgosłupa". Wbrew nazwie, skolioza nie jest jedynie bocznym skrzywieniem, a trój płaszczyznowym.

Kifoza - łukowate wygięcie kręgosłupa w stronę grzbietową.

U człowieka fizjologiczna kifoza występuje w odcinku piersiowym i krzyżowym kręgosłupa. Dzięki nim kręgosłup może wytrzymywać duże obciążenia. Umożliwiają one również utrzymywanie prawidłowej postawy ciała.

Lordoza - łukowate wygięcie kręgosłupa w stronę brzuszną.

U człowieka fizjologiczna lordoza występuje w odcinku szyjnym i lędźwiowym kręgosłupa. W niektórych schorzeniach np. w porażeniach mięśni i zniekształceniach kręgów, zwichnięciach stawów biodrowych dochodzi do nadmiernego wygięcia kręgosłupa ku przodowi zwanego lordozą patologiczną.

BADANIE GŁOWY

• oglądanie :

• kształt

• symetria czaszki, proporcje poszscz. części

• owłosienie

• zmiany barwnikowe

• obecność zranień, blizn i ubytków

• obecność zgrubień kostnych

Czaszka - wielkość i kształt.

• Wielkogłowie - zwiększenie wymiarów głowy występuje w: wodogłowiu wewnętrznym - płyn mózgowo-rdzeniowy gromadzi się w komorach bocznych mózgu

• (występuje w : akromegalii , chorobie Pageta , krzywicy)

• Małogłowie - zmniejszenie wymiarów głowy - jest zaburzeniem rozwojowym; (występuje w kretynizmie).

• Czaszkę wieżową spotyka się: we wrodzonej żółtaczce hemolitycznej , w przypadku przedwczesnego zarośnięcia szwów: strzałkowego i wieńcowego.

• Czaszka kwadratowa - kanciastego kształtu, z dużymi guzami czołowymi i skroniowymi; występuje w : krzywicy - kości potylicy są spłaszczone , miękkie (zmiękczenie kości).

Twarz -wygląd

Typowy wygląd twarzy z wytrzeszczem gałek ocznych w chorobie Gravesa-Basedowa:

skóra twarzy cienka, delikatna, często spocona, pojawia się zaczerwienienie pod wpływem niewielkich podniet, charakterystyczny blask szeroko otwartych oczu.

• W niedoczynności tarczycy wyraz twarzy jest apatyczny, tępy, spojrzenie martwe, zamglone; twarz nieruchoma, bez mimiki; skora sucha, chłodna, blada; pogrubiała i obrzękła skóra twarzy (obrzęk śluzowaty) doprowadza do zatarcia jej wyrazu.

• Twarz obrzękła (zwłaszcza obrzęk powiek) jest najczęściej wyrazem choroby nerek.

• w kretynizmie - wyraz twarzy apatyczny, tępy, szpary powiekowe wąskie na skutek obrzęku powiek; skóra sucha o zabarwieniu woskowym, obrzęknięta.

• w akromegalii - powiększenie żuchwy i prognetyzm, powiększenie warg, nosa, małżowin usznych, języka i krtani.

• -Twarz okrągła - typowa dla zespołu Cushinga. Policzki pucołowate, zaczerwienione i gorące; wargi i śluzówki ciemno-czerwone.

• W porażeniu nerwu twarzowego - występuje asymetria twarzy objawiająca się nieruchomością połowy twarzy i pociągnięciem jej na stronę zdrową.

• Objaw Chwostka - lekkie uderzenie pnia nerwu twarzowego tuż przed małżowiną uszną powoduje skurcz mięśni mimicznych twarzy.

Zespół Hornera - jednostronne zapadnięcie gałki ocznej, zwężenie źrenicy, zwężenie szpary powiekowej wywołane częściowym opadnięciem powieki górnej + jednostronny brak pocenia się twarzy i szyi.

Zespół Hornera jest spowodowany porażeniem nerwu współczulnego szyjnego unerwiającego m. tarczkowy, m. rozszerzacz źrenicy i m. oczodołowy. Na powiekach stwierdza się: zmarszczkę nakątną - pionowy fałd skórny przesłaniający wewnętrzny kąt szpary powiekowej;

• badanie palpacyjne :

• zgrubienia i nierówności

• opukiwanie :

• miejscowa bolesność :

• złamania

• ogniskowe procesy mózgowe

• zmiany odgłosu opukowego:

• rozstęp szwów

• osłuchwanie :

• szmer synchroniczny z tętnem, słabnie, lub znika po uciśnięciu

t. szyjnej, chory słyszy szmer :

• naczyniaki tętniczo-żylne

• guzy obficie unaczynione

Badanie chorego nieprzytomnego

Celem badania jest :

• Wykrycie lub wykluczenie ogniskowych objawów neurologicznych

• Wykrycie podrażnienia opon mózgowych

• Określenie poziomu świadomości i czynności ukł.nerwowego

Badając chorego w stanie śpiączki i splątania należy :

- określić poziom świadomości ( skala Gloscow)

- w analizie przyczyny śpiączki należy brać pod uwagę : rozlaną encefalopatię (uogólnione zaburzenie czynności mózgu) , odkształcenie pnia mózgu - wgłobienie (wklinowanie ) lub bezpośrednie uszkodzenie pnia mózgu.

Wgłobienie - część mózgu , na skutek ucisku, zostaje przemieszczona poprzez wcięcie namiotu.

1.Wgłobienie płata skroniowego

Hak i płat skroniowy - pod namiot móżdżku (oddzielający mózg od móżdżku).

Objawy przedmiotowe:

• Rozszerzenie źrenicy po tej samej stronie co ucisk , następnie:

• Porażenie połowicze po tej samej stronie

• Postępujące opadanie powieki i porażenie nerwu III czaszkowego

• Oddech Cheyne `a - Stokesa , następnie :

• Porażenie wszystkich kończyn

• Źrenice obie rozszerzone i nieruchome

• Zaburzenia oddychania

• Smierć

Objawy bardzo szybko postępują.

2. Wgłobienie środkowej część mózgu - pod nomiot

Objawy przedmiotowe :

• Zaburzenia oddychania

• Źrenice małe , reagujące na światło

• Wzmożone napięcie mięśni kończyn

• Obustronny objaw Babińskiego, następnie:

• Oddech Cheyne'a - Stokesa.

• Sztywność związana z odkorowaniem

• 
  Źrenice rozszerzone, nieruchome

• Odmóżdżeniowe ułożenie ciała

Objawy postępują wolniej .

Rys.a - odkorowanie ; Rys. b- odmóżdżenie

Oceniamy w badaniu nieprzytomnego :

• Ułożenie i ruchy ciała

• Maksymalna reakcja słowna

• Głowa i kark ( czy nie ma śladów urazu , wyciek z ucha , odgłos pękniętego garnka - złamanie czaszki , sztywność karku - obj. oponowy )

• Obecność objawu Kerniga - opór podczas prostowania kolana

• Powieki i źrenice

• Dno oka

• Ruchy gałek ocznych ( próba oczu lalki )

Próba oczu lalki - Interpretacja badania :

Gałki oczne przesuwają się w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu głowy , jakby pacjent usiłował nadal patrzeć w ten sam punkt - wynik prawidłowy

Gałki przesuwają się tylko w jedną stronę porażenie spojrzenia - uszkodzenie pnia mózgu

Gałki nie poruszają się - obustronne uszkodzenie pnia mózgu

Próba kaloryczna

Do jednego ucha wlewa się chłodną wodę w ciągu ok. 40 sekund ( 250 ml), obserwować ruch oczu.Następnie powtórzyć badanie z ciepłą wodą.

Interpretacja :Zimna woda - oczopląs z fazą szybką w kierunku od badanego uchaCiepła woda -oczopląs zo fazie szybkiej w kierunku badanego ucha

U nieprzytomnych prawidłowy wynik próby to:

Zimna woda - toniczne ruchy oczu w kierunku bodźca;

Ciepła woda - toniczne ruch obu oczu w kierunku od bodźca.

Faza szybka oczopląsu jest wynikiem korekcji tego odruchu , co nie występuje u nieprzytomnych.

• Układ ruchu : napięcie mięśniowe, zakresy ruchów

• Odruchy głębokie

Asymetria napięcia mięśniowego, odruchów lub reakcji na ból wskazuje na porażenie połowicze

Objawy oponowe - grupa objawów neurologicznych, występujących w przypadku podrażnienia opon mózgowo-rdzeniowych.

Najczęściej pojawiają się w zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych, zapaleniu mózgu, w krwotoku podpajęczynówkowym. Mogą towarzyszyć guzom wewnątrzczaszkowym oraz być następstwem urazów.

Do objawów oponowych zaliczamy:

• Sztywność karku

- Przy dodatnim (patologia) objawie oponowym bierne lub czynne przygięcie głowy do klatki piersiowej jest w różnym stopniu utrudnione, niekiedy całkowicie niemożliwe.

Ujemny objaw jest fizjologiczny.

Niekiedy "siłę" sztywności karku mierzy się poprzez zmierzenie palcami odległości pomiędzy brodą a klatką piersiową podczas przyginania głowy.

Przyczyną sztywności karku może być wzrost ciśnienia śródczaszkowego czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

• Objaw Kerniga

- Górny: zginając tułów siedzącego pacjenta ku przodowi badający stwierdza odruchowe zgięcie kończyn dolnych w stawach kolanowym i biodrowym.

-Dolny: w czasie biernego zginania kończyny dolnej w stawie biodrowym występuje przymusowe zgięcie w stawie kolanowym.

Objaw Kerniga jest obustronny i nie powoduje bólu w przeciwieństwie do objawu Lasègue'a w rwie kulszowej.

• Objaw Brudzińskiego

- karkowy - przy biernym przygięciu głowy do klatki piersiowej występuje zgięcie kończyn dolnych w stawach kolanowych i biodrowych

- policzkowy - ucisk na policzek poniżej kości jarzmowej powoduje uniesienie przedramion i ich zgięcie

- łonowy - zdecydowany ucisk na spojenie łonowe powoduje zgięcie kończyn dolnych w stawach kolanowych i biodrowych

• Objaw Hermana

-Dodatni objaw występuje, gdy podczas biernego przyginania brody pacjenta do klatki piersiowej dochodzi do zgięcia grzbietowego palucha . Występuje częściej w gruźliczym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych.

• Objaw Weila-Edelmana

- Objaw charakterystyczny dla zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, szczególnie przebiegającego z obrzękiem mózgu. W czasie wywoływania objawu Kerniga (dolnego) stwierdza się grzbietowe zgięcie palucha (tak jak w objawie Babińskiego).

• Bolesność uciskowa gałek ocznych

• Światłowstręt

• Nadwrażliwość na bodźce słuchowe

• Objaw policzkowy

- Objaw policzkowy - wskazujący na podrażnienie lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, bądź krwotok podpajęczynówkowy.

Nacisk na policzek poniżej kości jarzmowej powoduje odruchowe zgięcie przedramienia. Jest to zjawisko analogiczne do objawu Brudzińskiego łonowego, powodującego zgięcie kończyn dolnych.

4

Dotyczy projektu pn.:

„Specjalizacja pielęgniarek kluczem do kariery zawodowej”

współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

---