MATERIAŁY Z ROKU 2008

Przestępstwo - czyn indywidualny człowieka, zachowanie niezgodne z prawem.

Przestępczość - zjawisko społeczne, ogół czynów przestępczych na jakimś terenie.

Kodeks karny - indywidualne zachowania ludzkie

06.06.1997r. (vacacio legis ) obowiązuje od 01.01.1998r.

nowelizacje dotyczące stanu faktycznego 3 części:

- ogólna

- szczegółowa

- wojskowa

Norma prawa karnego składa się z 2-ch elementów:- dyspozycja (stan faktyczny - przestępstwo)

- sankcja (to co grozi za zachowanie)

Problemy ogólne - (kategorie przestępstw) zasady odpowiedzialności karnej, problematyka winy, ograniczenie odpowiedzialności karnej, środek kary, kara recydywa.

Część szczególna - poszczególne rodzaje przestępstw, konkretyzuje część ogolną.

Część wojskowa - przestępstwa popełnione przez wojsko.

Zasady stabilności systemu prawa.

1. prawo nie działa wstecz

2. nie ma przestępstwa bez prawa

3. nie ma kary bez winy

Przestępstwa:

- zbrodnie (czyn zabroniony, zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 lat)

- występek (grzywna powyżej 30 stawek dziennych, kary ograniczenia wolności, kara pozbawienia wolności przekraczająca 1 miesiąc).

Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie.

Występek także, nieumyślnie jeżeli ustawa tak stanowi.

1 Funkcje prawa karnego materialnego:

- ochronna - jest to podstawowa funkcja prawa karnego materialnego. Wartości chronione to między innymi: pokój, obronność, niepodległość, bezpieczeństwo, życie, zdrowie itd.

- gwarancyjna - zgodnie z nią nikt nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej za czyn, który nie został wyraźnie zakazany przez prawo, ani nie może być karany w sposób inny niż ustalony przez prawo w normach sankcjonujących. Funkcja ta wiąże się z zasadą praworządności.

- prewencyjno-wychowawcza - polega na tym, ze celem kary i innych środków karnych nie jest wyłącznie represja za wykonane czyny, ale także zapobiegawcze i wychowawcze oddziaływanie na sprawcę i społeczeństwo. Ma to doprowadzić do ukształtowania odpowiednich postaw

- kompensacyjna - funkcja realizuje zaliczenie do środków karnych obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu.

ZASADY PRAWA KARNEGO

..1. Zasada odpowiedzialności karnej za czyn

Odpowiedzialność karna jest konsekwencją popełnienia przez człowieka czynu (działania lub zaniechania). Odpowiedzialność karna może nastąpić, gdy czyjś pogląd uzewnętrzni się w czynie i gdy zamiar popełnienia przestępstwa jest realizowany.

..2. Zasada winy

Sprawca czynu zabronionego ponosi odpowiedzialność karną tylko wtedy gdy z popełnienia czynu można mu zrobić zarzut. nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu).

Czyn zabroniony- czyn obiektywnie naruszający prawo karne, ale niekoniecznie przestępny.

...3. Zasada odpowiedzialności indywidualnej i osobistej

Zasada odpowiedzialności indywidualnej- KK formułuje przestępstwo jako własny czyn sprawcy. Obowiązuje tam zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej osób współdziałających w popełnieniu przestępstwa. KK zawiera zasadę indywidualizacji kary.

Odpowiedzialność karna powinna mieć charakter nie tylko indywidualny, ale i osobisty, tzn. nie może jej przyjąć na siebie inna osoba niż sprawca przestępstwa.

...4. Zasada humanitaryzmu

Wymaganie by w centrum uwagi stał człowiek- jednostka ludzka jako najwyższa wartość, a wszelkie uregulowania i instytucje uwzględniały nadrzędny charakter tej wartości

Prawo karne powinno być humanitarne, ludzkie w tym znaczeniu, że wymagania przezeń stawiane powinny być na miarę możliwości ludzi, a stosowane kary i środki nie powinny być okrutne, nie powinny poniżać karanego ani wyrządzać mu zbędnych dolegliwości.

5. Zasada nullum crimen sine lege (nie ma przestępstwa bez ustawy)

Jest najważniejszą zasadą współczesnego prawa karnego, chroniącą jednostkę przed arbitralnym posługiwaniem się represją karną przez organy państwowe. („odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia”)

Prawo karne musi być prawem pisanym. Musi być zapisane w specyficznym akcie normatywnym jakim jest ustawa.

ustawodawca powinien tak sformułować przepis, by jego odbiorca mógł go zrozumieć i przestrzegać.

Zakaz analogi

Stosowanie przepisów w drodze analogii jest w prawie karnym zabronione, w tym zakresie w jakim miałoby prowadzić do odpowiedzialności karnej osoby, której czyn nie wypełnia znamion żadnego z przestępstw opisanych w ustawie karnej.

Zakaz analogii nie dotyczy analogii na korzyść sprawcy.

Lex retro non agit

Zakaz wydawania ustaw o mocy wstecznej (tzw. Ustaw retroaktywnych) umożliwiających skazanie za czyn popełniony przed wejściem w życie ustawy kryminalizującej taki czyn.

2 ŹRÓDŁA PRAWA KARNEGOŹródłem prawa, w znaczeniu formalnym, jest akt organu państwowego zawierający normy prawne.

Źródłem prawa karnego jest akt organu państwowego , zawierający normy prawne.

1. Konstytucja - nie określa ona ani zakazów zachowania się pod groźbą kary, nie wskazuje również jakie zachowania człowieka są przestępstwem oraz jakie grożą za nie kary.

2. Ustawa sensu stricto- tylko ona może zabronisz określonych czynów pod groźbą kary i tylko ona określa jakie czyny są przestępstwem i jakie sankcje są podjęte w przypadku dopuszczenia się czynu zabronionego .

3. Kodeks karny, który składa się z 3 części:

A. Ogólna

- określa odpowiedzialność za przestępstwa

- formy popełnienia przestępstwa

- system kar i środków karnych oraz zasady ich wymiaru

- okoliczności wyłączające odpowiedzialność

- kiedy właściwie jest prawi i sądy

Część tą zamyka tzw. Słowniczek

B. Szczególna

- określa zbir przepisów karnych podzielonych na rozdziały dot. Konkretnych przepisów

C. Wojskowa

- zawiera zbiór przepisów karnych wyodrębnionych z uwagi na przedmiot i podmiot regulacji ( inna jest w tym przypadku kara, środki karne, zasady odpowiedzialności). Jeżeli żołnierz dopuścił się przestępstwa nie dotyczącego spraw wojskowych to odpowiadała będzie na zasadach określonych w części I i II.

4. Ratyfikowane umowy międzynarodowe - podlega ratyfikacji i ogłoszenia w DZ.U.RP. wówczas staje się częścią polskiego prawa karnego i stosuje się ją bezpośrednio , chyba, ze jej stosowanie uzależnione jest od wydania ustawy.

Najbardziej ustawowymi i podstawowymi źródłami prawa karnego są :

1. kodeks karny

2. kodeks postępowania karnego

3. kodeks karny wykonawczy

4. ustawa karna skarbowa z 26 października 1971r

5. Ustawa z 26 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich

6. ustawa z 25 czerwca 1997 roku o świadku koronnym.

Źródłami prawa nie są

- rozporządzenia wykonawcze

- orzecznictwa sądowe

- zwyczaje ( obyczaje)

4 Obowiązywanie ustawy karnej pod względem czasu

Jeżeli po popełnieniu przestępstwa, lecz przed wydaniem prawomocnego wyroku następuje zmiana ustawy karnej- powstaje problem, czy zastosować w procesie ustawę, która obowiązywała w chwili popełnienia czynu, czy ustawę obowiązującą w czasie orzekania. (Stosuje się ustawę nową, chyba, że ustawa obowiązująca uprzednio jest względniejsza dla sprawy). nowa ustawa kryminalizująca czyny dotąd nieprzestępne, nie może mieć zastosowania do czynów popełnionych przed jej wejściem w życie. w zasadzie stosuje się ustawę nową (czyli tę, która obowiązuje w czasie orzekania), chyba że ustawa obo¬wiązująca uprzednio jest względniejsza dla sprawcy. wynika to z optymistycznego przekonania, że ustawodawca wprowadzając nową ustawę zawsze dokonuje zmiany na lepsze. Nie można natomiast zastosować obydwu ustaw jednocześnie, np. wybierając z nich elementy najkorzystniejsze dla sprawcy.

polskie prawo karne przyjęło zasadę stabilności wyroków, według której nowa ustawa w zasadzie nie wpływa na wyroki zapadłe przed jej wejściem w życie.

II. Obowiązywanie ustawy pod względem miejsca i osób

Prawo karne każdego państwa ma pewien zasięg działania. Zasięg ten określają zasady obowiązywania ustawy karnej pod względem miejsca i osób, wskazujące sytuacje, w których przepisy karne danego państwa mają zastosowanie, i w konsekwencji, w których właściwe są sądy karne danego państwa.

Obowiązuje zasada terytorialności, wynikająca z art. 1 k.p.k. zgodnie z tym przepisem postępowanie karne w spr. należących do właściwości sądów toczy się wg przepisów k.p.k . skoro na terytorium Polski działają polskie sądy, oznacza to że stosuje się polskie prawo. Przepisy polskiego k.p.k stosuje się na calym obszarze Polski a także na polskich statkach wodnych i powietrznych

5. POJĘCIE PRZESTĘPSTWA I JEGO ELEMENTY

Przestępstwo na gruncie polskiego prawa karnego jest to czyn człowieka zabroniony pod groźbą kary jako zbrodnia lub występek, przez ustawę karną obowiązującą w czasie jego popełnienia, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomym.

Polski kodeks karny dzieli przestępstwa na:

- zbrodnie i występki (ze względu na wysokość grożącej kary),

- umyślne i nieumyślne (ze względu na rodzaj winy sprawcy),

- przestępstwa polegające na działaniu lub zaniechaniu,

- przestępstwa skutkowe i bezskutkowe,

- przestępstwa polegające na narażeniu na niebezpieczeństwo,

- przestępstwa ścigane z urzędu lub oskarżenia prywatnego;

- podstawowe, kwalifikowane i uprzywilejowane.

Wszystkie elementy przestępstwa zawarte są w ustawie, opis przestępstwa mieści się w dyspozycji normy prawnej, a określenie kary za dane przestępstwo - w sankcji.

Elementy:

• zabronione przez ustawę

• bezprawność karna (sprzeczność z normami prawnymi)

• karalność (zbrodnie i występki, wykroczenia)

• wina (nullum crimen sine culpae; występek może być popełniony nieumyślnie)

6. Ustawowe znamiona przestępstwa

Definicja przestępstwa podaje cechy wspólne wszystkim przestępstwom, co pozwala je odróżnić od innych zjawisk obojętnych z punktu widzenia prawa karnego materialnego. Nie wyjaśnia jakie konkretne przestępstwo w danym wypadku popełniono. Celowi temu służą znamiona ustawowe, czyli opisane w ustawie cechy charakterystyczne czynu, które są konieczne i wystarczające dla uznania (zakwalifikowania) konkretnego czynu jako konkretnego przestępstwa. Ustawowe znamiona przestępstwa to:

1. Podmiot.

2. Strona podmiotowa.

3. Przedmiot ochrony (zamachu).

4. Strona przedmiotowa

7. Podmiot.

Według polskiego prawa karnego podmiotem przestępstwa może być tylko osoba fizyczna, która ukończyła w chwili popełnienia czynu 17 lat (art. 10 § 1 k.k.). Czynów popełnianych przez osoby nieletnie, czyli osoby poniżej lat 17-tu, nie nazywa się przestępstwami. Nieletni nie podlegają odpowiedzialności karnej, lecz stosuje się wobec nich środki przewidziane w ustawie z 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Od zasady, że granicą wieku odpowiedzialności karnej jest lat 17 przewidziano w kodeksie karnym dwa wyjątki.

1. W pewnych wypadkach odpowiedzialność karną może ponieść nieletni, który ukończył 15 lat. Jest to możliwe przy spełnieniu warunków odnoszących się do rodzaju popełnionego czynu oraz do właściwości sprawcy i okoliczności sprawy. Katalog przestępstw, których popełnienie uzasadnia skorzystanie z tej możliwości, zawiera art. 10 § 2 k.k. Są to:

1) zamach na życie Prezydenta RP (art. 134 k.k.),

2) zabójstwo umyślne zwykłe lub morderstwo (art. 148 § 1, 2 lub 3 k.k.),

3) umyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu typu podstawowego i kwalifikowanego (art. 156 § 1 i 3 k.k.),

4) porwanie samolotu lub statku typu podstawowego i typu kwalifikowanego (art. 166 k.k.),

5) umyślne spowodowanie katastrofy w komunikacji typu podstawowego i kwalifikowanego (art. 173 § 1 lub 3 k.k.),

6) zgwałcenie zbiorowe lub ze szczególnym okrucieństwem (art. 197 § 3 k.k.),

7) wzięcie zakładników typu podstawowego i kwalifikowanego (art. 252 § 1 lub 2 k.k.),

Cool rozbój (art. 280 k.k.).

Nieletni, który ukończył 15 lat i popełnił jedno z wymienionych przestępstw, odpowiadać może według przepisów kodeksu karnego, jeżeli przemawiają za tym okoliczności sprawy oraz właściwości i warunki osobiste sprawcy, a zwłaszcza, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne. Uregulowanie to opiera się na założeniu, że rozwój intelektualny i moralny jednostki przebiega w sposób zindywidualizowany.

2.Wyjątek w drugą stronę polegający na potraktowaniu dorosłego sprawcy w wieku od 17 do 18 lat jak nieletniego, przewiduje art. 10 § 4 k.k. Odnosi się to tylko do sprawcy występku, wobec którego można zastosować zamiast kary środki poprawcze lub wychowawcze, jeżeli przemawiają za tym okoliczności sprawy, a także stopień rozwoju oraz właściwości i warunki osobiste sprawcy.

8. Przedmiot przestępstwa.

Przestępstwo jako czyn społecznie szkodliwy godzi w istotne dla społeczeństwa dobra prawne, takie jak życie, własność, bezpieczeństwo, wolność itp. Mówimy, że dobra te są przedmiotem przestępstwa. Przestępstwo stanowi zamach na nie i dlatego patrząc od strony przestępstwa nazywamy je przedmiotem zamachu, a patrząc od strony prawa karnego nazywamy je przedmiotem ochrony.

9. Strona przedmiotowa przestępstwa. Do strony przedmiotowej przestępstwa zaliczamy:

1) czyn (zachowanie się) podmiotu,

2) skutek czynu,

3) czas i miejsce czynu,

4) sytuację, w jakiej czyn popełniono,

5) sposób popełnienia i przedmiot wykonawczy czynu.

Najważniejszym elementem jest tu niewątpliwie zachowanie się sprawcy, które jest niezbędnym elementem każdego przestępstwa, skoro każde przestępstwo musi być czynem. Jednak w przeważającej większości typów przestępstw czas i miejsce popełnienia nie należą do ich znamion, a więc są to okoliczności dla bytu przestępstwa obojętne.

Stosunkowo często do znamion przestępstwa należy sposób jego popełnienia,

10. Strona podmiotowa przestępstwa. Strona podmiotowa (inaczej strona subiektywna) przestępstwa obejmuje zjawiska psychiczne, które muszą towarzyszyć stronie przedmiotowej, czyli zewnętrznemu zachowaniu się sprawcy, i które wyrażają stosunek psychiczny sprawcy do czynu.

Pewne elementy natury psychicznej wymagane są już w ramach strony przedmiotowej. Do strony przedmiotowej zaliczamy bowiem czyn, czyli zachowanie się człowieka kierowane jego wolą. Znaczy to, że element woli (a więc element psychiczny) jest niezbędnym składnikiem czynu. Strona podmiotowa jest najważniejszą przesłanką winy. Bez zaistnienia wymaganej w przepisie karnym, określającym typ przestępstwa, strony podmiotowej nie możemy sprawcy zrobić zarzutu z popełnionego czynu, a więc nie jest możliwa jego odpowiedzialność karna z powodu braku winy. Z kolei, określona postać strony podmiotowej (tzw. forma winy) decyduje o stopniu winy i stopniu społecznej szkodliwości czynu.

Do strony podmiotowej zaliczamy: motywy zachowania sprawcy, pobudki zachowania sprawcy, cel zachowania sprawcy i przypisanie winy.

11. Związek przyczynowy to związek zachodzący między działaniem sprawcy a skutkiem, wywołanym przez działanie. Problem ten występuje tylko przy przestępstwach materialnych. Istnienie związku przyczynowego jest warunkiem odpowiedzialności karnej. Żeby uzyskać wyrok skazujący prokurator musi udowodnić, iż przystępny skutek jest konsekwencją działania sprawcy, że zachodzi tu związek przyczyny i skutku.

12. Wina umyślna

Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi. Art. 9. § 1 kodeksu karnego

Wina nieumyślna

Czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć. Art. 9 § 2 kodeksu karnego.

13. Błąd - jest klasyczną okolicznością wyłączającą winę, jest on zniekształceniem rzeczywistości, odwróceniem umyślności, wyłącza winę szczególnie umyślną.

Błąd co do faktu to błąd co do pewnych zdarzeń faktycznych, czyli sytuacja gdy zachodzi rozbieżność pomiędzy jakimś fragmentem rzeczywistości a wyobrażeniem o nim sprawcy. Błąd co do faktu może dotyczyć zarówno przedmiotu jak i przedmiotowej strony czynu, a także samego podmiotu ale nigdy podmiotowej strony przestępstwa. Może to być błąd co rzeczy, ale nie może mieć miejsca błąd co do osoby.

Błąd co do faktu wyłącza odpowiedzialność za przestępstwo umyślne, czasem nieumyślne.

Błąd co do sposobu, użycia środka - nieostrożność, niestaranność popełnienia czynu.

14. Niepoczytalność i poczytalność ograniczenia

Niepoczytalność, termin prawny oznaczający niemożność odpowiadania za swoje czyny z powodu choroby psychicznej,

niedorozwoju umysłowego lub in. zakłóceń stanu psychicznego. Człowiek niepoczytalny nie popełnia przestępstwa i nie może być karany. W mniejszym nasileniu tych zaburzeń można mieć do czynienia z poczytalnością ograniczoną. Sąd może, ale nie musi, w tym wypadku zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

• Niepoczytalność

Nie popełnia przestępstwa, kto, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem. Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Art. 31 kodeksu cywilnego

Niepoczytalny jest ten, kto z powodu niedorozwoju umysłowego, choroby psychicznej lub innego rodzaju zaburzeń nie może rozpoznać szkodliwości czynu lub pokierować swoim zachowaniem. Istotny jest tu stan psychiczny człowieka w chwili czynu.

Niedorozwój umysłowy jest to zatrzymanie się rozwoju człowieka

Poczytalność ograniczona - nie wyłącza odpowiedzialności winy stan poczytalności w znacznym stopniu ograniczonej. Sprawca działający w takim stanie popełnia więc przestępstwo i ponosi odpowiedzialność karną. Ograniczenie poczytalności wpływa jednak na stopień winy, powodując jego obniżenie.

Wprowadzenie się w stan odurzenia w szczególny sposób uregulowane zostały sytuacje (art. 31 § 3 KK), w których mamy doczynienia z niepoczytalnością sprawcy w chwili czynu lub znacznym ograniczeniem poczytalności, ale wynikają one z wprawienia się sprawcy w stan nietrzeźwości lub odurzenia innym środkiem. W takim przypadku sprawca ponosi odpowiedzialność według ogólnych zasad, tak jakby był w pełni poczytalny w chwili czynu. Muszą tu być spełnione łącznie dwa warunki:

- sprawca wprawił się w stan nietrzeźwości lub odurzenia i

- sprawca przewidywał lub mógł przewidzieć, że wprawiając się w taki stan wywoła u siebie niepoczytalność lub znaczne ograniczenie poczytalności

OPRACOWANE ZAGADNIENIA NA EGZAMIN

W 2009 ROKU

1. Pojęcie przestępstwa, konsekwencje związane z przestępstwem, jakie są zagrożenia, co to jest czyn, w jakiej formie można popełnić działania czy zaniechania.

Przestępstwem - jest czyn człowieka, zabroniony pod groźbą kary przez obowiązującą ustawę określającą jego znamiona.

Podmiotem przestępstwa - czyli jego sprawcą, może być tylko osoba fizyczna, która osiągnęła określony etap rozwoju umysłowego i moralnego (wiek odpowiedzialności), a także znajduje się w takim stanie psychicznym, w którym jest zdolna do rozumienia znaczenia przedsiębranego czynu i kierowania swym postępowaniem (poczytalność).

Znamiona strony podmiotowej dotyczą stosunku psychicznego sprawcy do czynu. Do znamion story podmiotowej należy:

* umyślność, nieumyślność lub ich kombinacja,

* cel,

* motywacja (motyw, pobudka).

Działaniem - jest podjęcie określonych czynności celowych,

zaniechanie - można określić jako powstrzymanie się (również celowe) przez podmiot od działania, które powinien był i mógł podjąć.

Czynem jest zewnętrzne zachowanie się człowieka, pozostające pod kontrolą jego woli.

2. Czas i miejsce popełnienia przestępstwa/wykroczenia.

Czas popełnienia przestępstwa:

- Za czyn zabroniony popełniony w czasie uważa się czyn w którym sprawca działał lub zaniechał działania do którego był zobowiązany

-Jeżeli w czasie dokonania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełniania przestępstwa stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio jeżeli jest ona względniejszą dla sprawcy

- gdy według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem zagrożony jest karą, której górna granica jest niższa od kary której górna granica jest niższa od kary orzeczonej, wymierzona kara obniża się do górnej granicy ustawowego zagrożenia za taki czyn w nowej ustawie, -gdy według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest zagrożony pozbawieniem wolności , wymierzona kara pozb. wolności podlegającą wykonaniu zamienia się na grzywnę przyjmując ze 1-en miesiąc pozb. wolności= 60stawkom dziennym grzywny lub 2-m-sc pozb. wolności

-jeżeli czyn objęty wyrokiem wg nowej ustawy nie jest już zabroniony pod kara skazania ulega zatarciu z mocy prawa.

Miejsce popełnienia przestępstwa

- Czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu w którym sprawca działał lub zaniechał działania , do którego był zobowiązany albo gdzie skutek stanowiący czynu niezabronionego według zamiaru sprawcy miał nastąpić.

3. Zasada terytorialności.

Zasada terytorialności (Art. 5 k.k) - Ustawę karną polską stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej.

4. Zbrodnia i występek.

Zbrodnia (Art.7 §2 k.k) - jest to czyn zabroniony, zagrożoną karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą.

Występek (Art.7 §3 k.k) - jest to czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc.

5. Przestępstwo umyślne/wykroczenie. Przestępstwo nieumyślne/wykroczenie.

Wykroczenie można popełnić zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie, chyba że ustawa przewiduje odpowiedzialność tylko za wykroczenie umyślne.

a) Wykroczenie umyślne zachodzi wtedy, gdy sprawca ma zamiar popełnienia czynu zabronionego, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia na to się godzi.

b) Wykroczenie nieumyślne zachodzi, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia je jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.

Przestępstwa ze względu na rodzaj winy sprawcy:

1. umyślne - umyślna wina sprawcy ( w postaci zamiaru bezpośredniego lub zamiaru ewentualnego)

2. nie umyślne - popełnione z winy nieumyślnej (w postaci lekkomyślności lub niedbalstwa)

6. Zasady odpowiedzialności czyli okoliczności wyłączające winę.

a) nieletniość

b) niepoczytalność

c) błąd

- co do faktu

- co do kontratypu

- co do prawa.

d) stan wyższej konieczności jako okoliczność wyłączająca winę

e) rozkaz

7. Formy popełnienia przestępstwa./kk i kw

Przygotowanie - jest działaniem celowym, które ma stworzyć warunki do podjęcia działań prowadzących bezpośrednio do dokonania zamierzonego przestępstwa.

Usiłowanie zwykłe zachodzi wówczas, gdy sprawca w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem zmierza bezpośrednio do jego dokonania, które jednak nie następuje.

Dokonanie - oznacza, że sprawca zrealizował wszystkich znamion przestępstwa, w szczególności osiągnął zamierzony skutek.

8. Formy zjawiskowe./kk i kw

Pomocnictwo - polega na ułatwieniu innej osobie dokonania czynu zabronionego. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, swym zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarcza narzędzi, środka przewozu, udzielając rady lub informacji. Pomocnictwa dopuścić się można nie tylko w formie działania, lecz również zaniechania. Pomocnictwo jako forma zjawiskowa przestępstwa może wystąpić jedynie przed lub w czasie dokonania czynu zabronionego przez sprawcę wykonawczego. Zgodnie z przyjętą w prawie polskim zasadą karalności za pomocnictwo do przestępstwa następuje w granicach zagrożenia przewidzianego za sprawstwo.

Zgodnie z treścią art. 18 § 1 k.k. odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, ale także ten, kto kieruje wykonaniem przez inną osobę czynu zabronionego lub wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu. Przepis ten stanowi postawę do wyróżnienia czterech postaci sprawstwa, którymi są: sprawstwo pojedyncze, współsprawstwo, sprawstwo kierownicze oraz sprawstwo polecające.

Sprawcą pojedynczym jest ten, kto sam wykonuje czyn zabroniony, czyli swoim zachowaniem realizuje samodzielnie znamiona typu rodzajowego przestępstwa.

Współsprawstwo polega na współdziałaniu dwóch lub więcej osób na podstawie porozumienia, którego treścią jest wspólne popełnienie czynu zabronionego. Porozumienie musi nastąpić przed lub w trakcie realizacji czynu zabronionego. Istotne jest to, aby miała miejsce akceptacja wspólnego popełnienia przestępstwa i związany z tym podział ról.

Sprawstwo kierownicze polega na kierowaniu wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę.

Podżeganie - polega na nakłanianiu innej osoby do dokonania czynu zabronionego. Nakłanianie wystąpić może w dowolnej formie, przy czym istotne jest jedynie to, aby zmierzało do wywołania w osobie nakłanianej zamiaru popełnienia czynu zabronionego. Zgodnie z przyjętą w prawie polskim zasadą niezależności odpowiedzialności podżegacza mowa jest o nakłanianiu do czynu zabronionego, a nie do przestępstwa, gdyż podżegacz ponosi odpowiedzialność także wtedy, gdy sprawcy wykonawczemu nie można przypisać kary.

9. Kontratypy.

KONTRATYPY

Są to okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną

POJĘCIE KONTRATYPÓW

Przez kontratyp należy rozumieć typową sytuację wyłączającą bezprawność kryminalną.

Powołanie się na kontratyp jest niezbędne wówczas, gdy w sytuacji kolizji dóbr jedno z nich musi zostać poświęcone a działanie w ramach kontratypu realizuje znamiona typu czynu zabronionego.

RODZAJE KONTRATYPÓW

W doktrynie wyróżnia się kontratypy:

1. Względne - wyłączające jedynie bezprawie kryminalne.

2. Bezwzględne - wyłączające wszelkie bezprawie.

3. Ustawowe (skodyfikowane).

4. Pozaustawowe (nieskodyfikowane).

5. Ogólne - odnoszące się do bliżej nieoznaczonej liczby typów czynu zabronionego.

6. Szczególne - odnoszące się do ściśle określonej, wąskiej grupy typów.

10. Kary (grzywna, ograniczenie wolności, na czym polega, jaki jest wymiar kary, kara pozbawienia wolności, katalog kar).

Grzywna- Kara grzywny występuje współcześnie w dwóch zasadniczych formach. Może mianowicie być:- grzywną kwotową, polega ona na tym, że sąd wskazuje w wyroku wysokość kwoty pieniężnej, którą skazany ma obowiązek uiścić na rzecz Skarbu Państwa, - grzywną orzekaną w stawkach dziennych, można wyróżnić dwa etapy jej orzekania. W pierwszym sąd określa liczbę stawek dziennych (np. 150), na którą skazuje oskarżonego, w drugim określa w jednostkach pieniężnych wysokość stawki dziennej. By obliczyć wysokość wymierzonej w ten sposób grzywny, należy pomnożyć liczbę stawek dziennych przez wysokość stawki

KK z 1997 roku zrezygnował z tradycyjnej grzywny kwotowej na rzecz grzywny w stawkach dziennych. Wg art. 33 § 1 KK, grzywnę wymierza się w granicach od 10 do 360 stawek dziennych. Natomiast wysokość pojedynczej stawki dziennej ustala się w granicach od 10 zł do 2000 zł, przy czym ustalając jej wysokość sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste i rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Ograniczenie wolności- Kara ograniczenia wolności trwa najkrócej 1 miesiąc, najdłużej 12 miesięcy (art. 34 § 1 KK). Ograniczenia wolności osoby skazanej na tę karę wylicza art. 34 § 2 KK. Skazany w czasie odbywania kary: - nie może bez zgody sądu zamienić miejsca stałego pobytu

- jest obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd, - ma obowiązek udzielenia wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary

Pozbawienie wolności- Kara pozbawienia wolności według art. 37 KK kara ta trwa najmniej 1 miesiąc, a najdłużej 15 lat. Wymierza się ją w latach i miesiącach.

Pozbawienie praw publicznych- Pozbawienie praw publicznych polega na utracie przez skazanego pewnych uprawnień. Możemy wyróżnić dwie grupy traconych przez skazanego uprawnień. Pierwsza grupa dotyczy uprawnień związanych z działalnością w sferze publicznej. Skazany traci więc: - czynne i bierne prawo wyborcze do organów władzy publicznej, organów samorządu zawodowego lub gospodarczego, - prawo do udziału w wymiarze sprawiedliwości (a więc prawo wykonywania funkcji sędziego, ławnika, prokuratora, obrońcy, członka kolegium do spraw wykroczeń) - prawo do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego lub zawodowego, - skazany traci też posiadany stopień wojskowy i powraca do stopnia szeregowca. Druga grupa uprawnień traconych w razie orzeczenia pozbawienia praw publicznych obejmuje: - utratę orderów, odznaczeń i tytułów honorowych

- utratę zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw

11. Środki karne.

Art. 39. Środkami karnymi są:

1) pozbawienie praw publicznych,

2) zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej,

2a) zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi,

2b) obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu,

2c) zakaz wstępu na imprezę masową,

3) zakaz prowadzenia pojazdów,

4) przepadek,

5) obowiązek naprawienia szkody,

6) nawiązka,

7) świadczenie pieniężne,

8) podanie wyroku do publicznej wiadomości.

12. Zasady wymiaru kary.

Zasady wymiaru kary - zasady wyznaczające ramy dla konkretnego wymiaru kary, określone w Konstytucji oraz w kodeksie karnym. Wynikają głównie z funkcji gwarancyjnej prawa karnego. Dzieli się je na zasady ogólnoustrojowe i zasady kodeksowe.

Zasady ogólnoustrojowe

1. Zasada poszanowania godności człowieka

2. Zasada humanitaryzmu polityki karnej

3. Zasada równości wobec prawa

4. Zasada proporcjonalności

Zasady kodeksowe

1. Zasada swobodnego uznania sędziowskiego w granicach określonych w ustawie

2. Zasada winy

3. Zasada społecznej szkodliwości

4. Zasada oznaczoności kar i środków karnych

5. Zasada zaliczania aresztu tymczasowego i innych środków na poczet orzeczonej kary

13. Recydywa.

Recydywą - jest ponowne lub wielokrotne popełnienie przestępstwa przez tego samego sprawcę.

Kodeks karny wyodrębnia pojęcie recydywy ogólnej, którym obejmuje dwie kategorie:

1. Powrót do przestępstwa po uprzednim skazaniu za jakiekolwiek przestępstwo umyślne, co stanowi negatywną przesłankę stosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania.

2. Powrót do przestępstwa po uprzednim skazaniu za występek umyślny na karę pozbawienia wolności, na czas nie krótszy niż 6 miesięcy bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, który wyklucza orzeczenie grzywny, lub kary ograniczenia wolności za występek zagrożony karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 5 lat.

Recydywa szczególna dotyczy osób, które już odbywały karę pozbawienia wolności i w ciągu określonego w ustawie okresu powracają do przestępstwa „podobnego” lub do określonej kategorii przestępstw. W ramach recydywy szczególnej rozróżnia się recydywę podstawową i wielokrotną. Recydywa szczególna podstawowa zachodzi, gdy skazany na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne w ciągu 5 lat od odbycia poprzedniej kary, nie mniej jednak niż 6 miesięcy, zostaje ponownie skazany za podobne przestępstwo umyślne.

Recydywa szczególna wielokrotna zachodzi, gdy:

1. Sprawca był już skazany w warunkach recydywy podstawowej.

2. Odbył łącznie, co najmniej rok kary pozbawienia wolności.

3. W ciągu 5 lat od odbycia ostatniej kary powrócił do przestępstwa.

4. Powrót ten dotyczy jednego z wymienionych w ustawie typów przestępstw, a mianowicie: umyślnego przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu, przestępstwa zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem, innego przestępstwa przeciwko mieniu popełnionego z użyciem przemocy lub groźbę jej użycia).

Za popełnienie przestępstwa w warunkach recydywy szczególnej podstawowej sąd może orzec karę pozbawienia wolności, grzywnę lub karę ograniczenia wolności

z możliwością zaostrzenia jej do górnej granicy sankcji zwiększonej o połowę.

Recydywiście wielokrotnemu sąd wymierza karę pozbawienia wolności w wysokości wyższej niż minimum kary przewidzianej za przypisane przestępstwa, z możliwością zaostrzenia wymiaru kary do górnej granicy sankcji zwiększonej o połowę.

Przewidziane wobec wielokrotnych recydywistów obostrzenie odpowiedzialności stosuje się także do sprawców, którzy z popełnienia przestępstw uczynili sobie stałe źródło dochodu lub popełnili przestępstwo, działając w związku lub zorganizowanej grupie przestępczej.

Recydywa penitencjarna - dotyczy osób ponownie lub wielokrotnie obywających karę pozbawienia wolności

14. Instytucje związane z okresem próby.

Są trzy instytucje: warunkowe umorzenie postępowania, warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej kary; oraz warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbywania reszty kary pozbawienia wolności.

Instytucja warunkowego umorzenia postępowania

Warunkowe umorzenie postępowania jest instytucją polegającą na rezygnacji z ukarania sprawcy przestępstwa na rzecz poddania go próbie, przy czym definitywna rezygnacja ze skazania nastąpi wówczas, gdy sprawca w ustalonym dla niego okresie próby swoim zachowaniem nie dał podstaw do podjęcia postępowania.

By sprawca przestępstwa mógł skorzystać z dobrodziejstwa instytucji warunkowego umorzenia, muszą wystąpić łącznie następujące przesłanki:

* brak wątpliwości co do faktu popełnienia czynu zabronionego,

* nieznaczny stopień społecznej szkodliwości i winy,

* pozytywna prognoza kryminologiczna co do osoby sprawcy,

* niekaralność za przestępstwo umyślne.

* zagrożenie popełnionego przestępstwa karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą trzech lat, a w przypadku przestępstw zagrożonych karą nie przekraczającą pięciu lat pozbawienia wolności konieczne jest także pojednanie z pokrzywdzonym (art. 66 § 3 k.k.).

Aby wniosek o warunkowe umorzenie postępowania został uwzględniony, po stronie sądu musi powstać przekonanie, że oskarżony pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Kryterium oceny jest postawa sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste (temperament, wrażliwość sumienia, zdolność do samokrytyki, warunki mieszkaniowe, środowiskowe, rodzinne) oraz dotychczasowy sposób życia (okres postępowania zarówno przed jak i po popełnieniu czynu).

Przed podjęciem decyzji o warunkowym umorzeniu postępowania sąd powinien więc dokonać wszechstronnej oceny okoliczności sprawy. Szczególne znaczenie ma przy tym fakt porozumienia się oskarżonego z pokrzywdzonym, który sąd powinien wziąć pod uwagę orzekając o warunkowym umorzeniu (art. 341 § 4 k.p.k.).

Okres próby jakiemu poddawany jest sprawca może wynieść od roku do dwóch lat i łączyć się z dozorem kuratora lub innej instytucji, czy też wykonywaniem nałożonych przez sąd obowiązków, takich jak:

* zobowiązanie do informowania sądu lub prokuratora o przebiegu próby,

* przeproszenia pokrzywdzonego,

* wykonania ciążącego na sprawcy obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,

* powstrzymywania się od nadużywania alkoholu lub innych środków odurzających,

* powstrzymywania się od kontaktowania z określonymi osobami.

Sąd może ponadto orzec świadczenie pieniężne oraz oraz zakaz prowadzenia pojazdów do lat dwóch, jak również zobowiązać sprawcę do naprawienia szkody w całości lub w części. Powyższe kwestie reguluje art. 67 k.k.

Wyłącznie od oskarżonego zależy, czy próba zakończy się pomyślnie, czy też postępowanie zostanie podjęte a sprawa rozpoznana od nowa. Instytucja warunkowego umorzenia postępowania ma na celu wychowywać i weryfikować, czy postawiona przez sąd prognoza okazała się trafna. Rodzaj i charakter nałożonych na sprawcę obowiązków decyduje o długości okresu próby, zaś sumienne wywiązywanie się z obowiązków o jego pomyślnym zakończeniu.

Postępowanie może zostać podjęte w ciągu sześciu miesięcy od zakończenia okresu próby. Po upływie tego terminu umorzenie ma charakter ostateczny, co oznacza, że sprawca nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej za popełnione przestępstwo.

Instytucja warunkowego zawieszenia wykonania kary

spełnia ważną role instrumentu indywidualizacji reakcji na przestępstwo. Podstawową przesłanką warunkowego zwieszenia wykonywania kary jest pozytywna prognoza, która wyraża się w przekonaniu sądu, że pomimo niewykonania kary przestępca będzie przestrzegał porządku prawnego i oczywiście nie popełni następnych przestępstw.

Kodeks karny przewiduje warunkowe zawieszenie kary pozbawienia wolności nie przekraczającej 2 lata, kary ograniczenia wolności oraz grzywny samoistnej. Warunkowe zawieszenie kary następuje na okres próby, która biegnie od uprawomocnienia się wyroku. W wypadku warunkowego zawieszenia wykonywania kary pozbawienia wolności okres ten wynosi od 2 do 5 lat. Zawieszając karę sąd może orzec grzywnę. W przypadku warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności wymiar grzywny określono do 180 stawek dziennych, natomiast przy zawieszeniu wykonania kary ograniczenia wolności do 90 stawek dziennych. Zawieszając warunkowo wykonanie kary można na sprawce nałożyć odpowiednie obowiązki próby. Ich obszerny katalog, jest katalogiem otwartym, gdyż sąd może nałożyć inne stosowne obowiązki nie wymienione w katalogu. Katalog ten zawiera zobowiązania do: informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby; przeproszenia pokrzywdzonego; wykonywania ciążącego na sprawcy obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby; wykonywania pracy zarobkowej, nauki lub przygotowania się do zawodu; potrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających; poddania się leczeniu, w szczególności odwykowemu lub rehabilitacyjnemu; powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach; innego stosowanego postępowania w okresie próby, jeżeli może to zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa. Ponadto sąd może zobowiązać skazanego do naprawienia w całości lub w części wyrządzonej szkody albo do uiszczenia świadczenia pieniężnego. Zawieszając wykonywanie kary pozbawienia wolności można skazanego poddać dozorowi. Zadaniem dozoru jest podjęcie starań, aby sprawca w okresie próby przestrzegał porządku prawnego, wykonywał nałożone przez sąd obowiązki i co najważniejsze, aby nie popełnił ponownie przestępstwa. Istotą warunkowego skazania jest uzależnienie, skutków prawnych od przebiegu okresu próby. Pozytywny wynik powoduje zatracie skazania. Natomiast negatywny wynik próby oznacza naruszenie jej warunków a więc następuje obligatoryjne zarządzenie wykonania zawieszonej kary.

Warunkowe przedterminowe zwolnienie

Instytucja warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbywania kary regulowana jest dwoma aktami prawnymi a mianowicie przepisami Kodeksu karnego i Kodeksu karnego wykonawczego.

Skazanego na karę pozbawienia wolności sąd może warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary tylko wówczas, gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa, okoliczności jego popełnienia oraz zachowanie po popełnieniu przestępstwa i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, iż skazany po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.

Termin odbywania kary, po którym może nastąpić warunkowe zwolnienie

* Skazanego można warunkowo zwolnić po odbyciu przez niego, co najmniej połowy kary, jednak nie wcześniej niż po 6 miesiącach.

* Skazanego w warunkach recydywy zwyczajnej można warunkowo zwolnić po odbyciu dwóch trzecich kary, natomiast w warunkach recydywy wielokrotnej po odbyciu trzech czwartych kary; warunkowe zwolnienie nie może nastąpić wcześniej niż po roku.

* Skazanego na karę 25 lat pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić po odbyciu 15 lat kary, natomiast skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności po odbyciu 25 lat kary.

W szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd wymierzając karę pozbawienia wolności może wyznaczyć surowsze ograniczenia do skorzystania przez skazanego z warunkowego zwolnienia niż powyżej opisane.

Skazanego można, niezależnie od powyższych warunków, zwolnić warunkowo po odbyciu 15 lat pozbawienia wolności.

Okres próby dla zwolnionych warunkowo

* W razie warunkowego zwolnienia czas pozostały do odbycia kary stanowi okres próby, który jednak nie może być krótszy niż 2 lata ani dłuższy niż 5 lat.

* Jeżeli skazanym jest osoba skazana w warunkach recydywy wielokrotnej, okres próby nie może być krótszy niż 3 lata.

* W razie warunkowego zwolnienia z kary dożywotniego pozbawienia wolności okres próby wynosi 10 lat.

W razie odwołania warunkowego zwolnienia ponowne warunkowe zwolnienie nie może nastąpić przed upływem roku od osadzenia skazanego w zakładzie karnym, a w wypadku kary dożywotniego pozbawienia wolności przed upływem 5 lat.

Jeżeli w okresie próby i w ciągu dalszych 6 miesięcy nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia.

Warunkowo zwolnionego sąd penitencjarny może w okresie próby oddać pod dozór kuratora sądowego, osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, organizacji lub instytucji, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym, oraz nałożyć na niego obowiązki określone w art. 72 § 1 Kodeksu karnego.

Wobec skazanego, w warunkach recydywy, oraz młodocianego, który popełnił przestępstwo umyślne, a także wobec skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności, oddanie pod dozór kuratora sądowego jest obowiązkowe.

Odwołanie warunkowego zwolnienia

Sąd penitencjarny odwołuje warunkowe zwolnienie, jeżeli zwolniony w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Sąd penitencjarny może odwołać warunkowe zwolnienie, jeżeli zwolniony w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności popełnił inne przestępstwo lub została orzeczona kara inna niż pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania albo, gdy uchyla się od dozoru, wykonywania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych. Przed odwołaniem warunkowego zwolnienia sąd penitencjarny, o ile jest to możliwe, wysłuchuje skazanego lub jego obrońcę.

W razie odwołania warunkowego zwolnienia nie zalicza się na poczet kary okresu spędzonego na wolności.

15. Kiedy obligatoryjnie a kiedy fakultatywnie.

Jeżeli sprawca w okresie próby popełni podobne do poprzedniego przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności, następuje obligatoryjnie zarządzenie wykonania zawieszonej kary.

Sąd może zarządzić wykonanie kary, jeśli:

a) sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo (niż to, które jest podstawą do obligatoryjnego zarządzenia wykonania kary) albo jeśli uchyla się od: uiszczenia grzywny, dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych.

b) sprawca po wydaniu wyroku, lecz przed jego uprawomocnieniem się, rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności gdy w tym czasie popełnił przestępstwo.

16. Przedawnienie

Przedawnienie polega na tym, że po upływie określonego w ustawie czasu sprawca nie może być za dane przestępstwo ukarany albo też nie można wykonać orzeczonej wobec niego kary.

Przedawnienie karalności przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego następuję, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:

* 30 - gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa,

* 20 - gdy czyn stanowi inną zbrodnię,

* 15 - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą

* 5 lat - w razie skazania na grzywnę albo karę ograniczenia wolności,

* 1 roku - w razie odstąpienia od wymierzenia kary, licząc od wydania prawomocnego orzeczenia.

Na wniosek skazanego sąd może zarządzić zatarcie skazania po upływie:

* 5 lat - w wypadku skazania na terminową karę pozbawienia wolności, jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawego, a wymierzona kara nie przekraczała 3 lat,

* 3 lat - w wypadku skazania na grzywnę lub karę ograniczenia wolności.

Jeżeli sprawcę skazano za dwa lub więcej pozostających w zbiegu przestępstw, a także, gdy skazany przed upływem okresu potrzebnego do zatarcia skazania ponownie popełnił przestępstwo, dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań.

lub

Karalność przestępstwa ustaje po upływie:

* 30 lat - gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa,

* 20 lat - gdy czyn stanowi inną zbrodnię,

* 15 lat - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat,

* 10 lat - gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata,

* 5 lat - gdy chodzi o pozostałe występki.

Zbrodnie przeciwko ludzkości nie ulegają przedawnieniu.

17. Występek i wykroczenie o charakterze chuligańskim./kk i kw

Charakter chuligański mają wykroczenia polegające na umyślnym godzeniu w porządek lub spokój publiczny albo umyślnym niszczeniu lub uszkadzaniu mienia, jeżeli sprawca działał publicznie oraz w rozumieniu powszechnym bez powodu lub z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie podstawowych zasad porządku prawnego. (kw)

Występek o charakterze chuligańskim to występek polegający na:

** umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny

** na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy

jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego.

18. Czyn zabroniony.

Czyn zabroniony definiuje art. 115 §1 KK; chodzi o zachowanie (działanie lub zaniechanie), którego znamiona zostały określone w ustawie karnej.

Skrypt do „Prawo karne materialne i prawo wykroczeń” - dr Z. Niezgoda

8

---