Wydział: Mechaniczny Rok akademicki: 2009/2010 Semestr: II	POLITECHNIKA RADOMSKA Instytut Budowy Maszyn Zakład Materiałoznawstwa i Obróbki Cieplnej Laboratorium: Nauka o materiałach
Nazwisko: Bartosiewicz Imię: Wojciech Nr grupy: C 6	Temat: Analiza struktury i właściwości stali po obróbce cieplnej
Nr ćwiczenia: 12	Ocena:

Celem ćwiczenia jest poznanie przez studentów różnych operacji obróbki cieplnej i ich wpływu na strukturę i właściwości stali .

2. Przebieg ćwiczenia

2.1 materiały użyte w ćwiczeniu

1- stal C45 (oznaczenie wg poprzedniej normy 45) stal niestopowa jakościowa do ulepszania cieplnego

2-stal C80U (oznaczenie wg poprzedniej normy N8) stal narzędziowa węglowa do obróbki cieplnej

3- stal X210Cr12 (1.2080) (oznaczenie wg poprzedniej normy NC11) stal chromowa wysokostopowa , hartowana na powietrzu ze zwiększonym przehartowaniem w stosunku do stali 1.2080 nadaje sie na azotowania

2.2 skład chemiczny

Tabela 1 skład chemiczny badanych stali

gatunek stali	C	Mn	Si	Pmax	Smax	Cr	V	Mo	Ni	W	Cu
C45	0,42-0,5	0,7	0,3	0,03	0,03		0,05		0,3	0,2	0,25
C80U	0,8	0,25	0,2	0,03	0,03
X210Cr12	2,05	0,4	0,35	0,03	0,03	12	0,15	0,2	0,35	0,2	0,35

C45-norma PN-EN 10083-2:1999

C80U-norma PN-EN ISO 4957:2004

X210Cr12-norma PN-EN ISO 4957 : 2004

2.3 Parametry obróbki cieplnej

Tabela 2.

Gatunek stali	Wyżarzanie ^oC	Hartowanie^oC	Odpuszczanie ^oC
						Niskie	Średnie	Wysokie
C45	Normalizujące (860 ^oC)	830/woda	180	350	650
C80U	Zmieczające (700^oC)	790/woda
X210Cr12	Zmiękczające (860^oC)	980/olej

3 struktura stali

1. struktura wyjściowa

a )ferryt+perlit b) sferoidalne wydzielenia c) sferoidalne wydzielenia

węglików Fe3C węglików chromu

struktura stali po wyżarzaniu a) C45 b)C80U c) X210Cr12 pow. 500 X . trawiono nitalem

3.2 struktura stali po hartowaniu

a ) martenzyt iglasty (jasny) b) martenzyt iglasty c) martenzyt płytkowy

austenit szczątkowy austenit szczątkowy austenit szczątkowy+Fe3C

struktura stali po hartowaniu . a) C45 b)C80U c) X210Cr12 pow. 500 X . trawiono nitalem

3.3 struktura stali po odpuszczaniu wysokim

a ) Sferoid (ferryt+cementyt) b) sferoid (ferryt+cementyt) c) sferoid (ferryt+cementyt)

struktura stali po odpuszczaniu wysokim a) C45 b)C80U c) X210Cr12 pow. 500 X . trawiono nitalem

4. Twardość stali po hartowaniu i odpuszczeniu

Tabela 3. Twardość badanych stali

Gatunek stali	Rodzaje zabiegu cieplnego
		Po hartowaniu	Po odpuszczeniu
				180 ^oC	350 ^oC	650 ^oC
C45	51	47	34	11
C80U	X	X	X	X
X210Cr12	60	60	52	32

5. Wnioski

- Większą twardośc uzyskują stale o większej zawartości węgla w strukturze krystalicznej . Odpuszczanie średnie , wysokie oraz hartowanie nazywamy procesem ulepszania cieplnego , który stosuje sie do poprawy właściwości stali konstrukcyjnych .

-Podczas odpuszczania największą twardość uzyskujemy stosując odpuszczanei niskie .

Twardość HRC maleje wraz ze wzrostem temperatury odpuszczania .

- Hartowanie umożliwia uzyskanie największej twardości , lecz powoduje również największe naprężenia wewnetrzne stali .

---