Przykładowe ćwiczenia, Przedszkole, Ćwiczenia i zabawy(1)


Przykładowe ćwiczenia

Ćwiczenia funkcji wzrokowej

 

 

 Ćwiczenia usprawniające spostrzeganie wzrokowe:

 Zestaw ćwiczeń kształtujących percepcja wzrokową:

1.„Co się zmieniło?" - zapamiętywanie położenia przedmiotów.

2. Szukanie ukrytego przedmiotu.

3. Dobieranie par jednakowych obrazków.

4. Domino obrazkowe.

5. Wyszukiwanie takich samych przedmiotów w szeregu.

6. Dorysowywanie brakujących elementów do obrazków według wzoru.

7. Składanie obrazka z części.

8. Wyodrębnianie różnic między obrazkami (dziecko otrzyma dwa obrazki podobne różniące się kilkoma szczegółami. Dziecko odszukuje i wskazuje te różnice, wyszukiwanie w serii obrazków dwóch jednakowych).

9. Układanie patyczków, klocków według wzoru.

10.Układanie wg wzoru, a później przyklejanie na papierze wyciętych uprzednio figur geometrycznych.

11.Różnicowanie figur geometrycznych (sortowanie figur wg koloru,

kształtu, wielkości).

12. Układanie mozaiki z figur geometrycznych.

13. Odtwarzanie rysunkiem z pamięci pokazanej na krótko figury geometrycznej.

14. Układanie historyjek obrazkowych.

15. Wyszukiwanie znaków literopodobnych nie pasujących do pozostałych.

16. Lepienie z plasteliny lub układanie z drutu liter.

17. Składanie liter z części.

18. Różnicowanie podobnych znaków, przygotowanie do rozpoznawania liter - b - p - d.

19. Wyszukiwanie podobnych liter i sylab (pokazujemy dziecku określoną literę i polecamy wyszukać taką samą w tekście i podkreślić ją , w dalszym etapie piszemy literę o podobnym do poprzedniego kształcie i ponawiamy polecenie, z tym, ze dziecko podkreśla ją innym kolorem: o - a, p - g, m - w, n - u, d - b).

20. Wyszukiwanie wyrazów z jednakową literą (dziecko przyglądające się tekstowi ma odczytać tylko te wyrazy, w których występuje np. litera „g".

21. Wyszukiwanie i skreślanie liter.

22. „Zgadywanie liter". Na kartonie wykonujemy za pomocą patyczka ruchy pisania określonej litery i dziecko ma zgadnąć, jaką literę napisaliśmy.

23. Uzupełnianie liter w wyrazie (dajemy listę wyrazów z brakującymi literami i polecamy uzupełnić ją np. „ą" czy „ę" - goł_b, goł_bie, d_b, d__by, wyj__ł,wyj__li).

24. Segregowanie liter (rozkładamy kartoniki z literami i polecamy dziecku wyszukiwać np. wszystkie „a" i ułożyć je w jednej kolumnie).

25. Rozpoznawanie odmiennej litery w szeregu identycznych liter, np. u,u,u,m,u, t,t,t,ł,t,t.

 Usprawnianie percepcji wzrokowej:

• dobieranie par jednakowych obrazków (dobieranki, loteryjki, domino),

• wskazywanie różnic i podobieństw na materiale obrazkowym i geometrycznym,

• odtwarzanie z pamięci układów elementów,

• układanie obrazków z części oraz według instrukcji słownej,

• układanie obrazków i kompozycji z figur,

• dobieranie części figur geometrycznych do całości,

• budowanie według wzoru kompozycji z klocków,

• wyszukiwanie i dobieranie jednakowych wzorów literopodobnych i literowych,

• rozpoznawanie i nazywanie liter, wyszukiwanie lub skreślanie liter

w tekście,

• uzupełnianie liter w wyrazie, lepienie z plasteliny lub układanie liter

z drutu,

• czytanie i układanie wyrazów i zdań.

Usprawnianie percepcji słuchowej:

• rozwiązywanie zagadek słuchowych,

• ćwiczenia rytmiczne: rymowanki, piosenki,

• ćwiczenia pamięci słuchowej: wyliczanki, wierszyki, powtarzanie sylab,

wyrazów i zdań,

• odtwarzanie rytmu i wiązanie go z układem przestrzennym,

• zabawy z rymami: dobieranie rymujących się wyrazów, tworzenie rymów,

• analiza i synteza zdań: liczenie wyrazów, układanie zdań dłuższych,

• ćwiczenia i zabawy związane z analizą wyrazów na sylaby i syntezą sylab

w wyraz,

• rozpoznawanie głoski w nagłosie, śródgłosie i wygłosie wyrazów,

• wyszukiwanie obrazków na daną głoskę,

• ćwiczenia w analizie i syntezie głoskowej wyrazów 3‐ i 4‐głoskowych oraz

dłuższych,

• ćwiczenia w czytaniu i układaniu wyrazów i zdań.

Ćwiczenia funkcji słuchowej

 

 

 


Dla uatrakcyjnienia zabawy możemy

poprosić o np. ułożenie odpowiedniej liczby

klocków, kamyków, itp.

Im więcej głosek do złożenia tym trudniejsze

zadanie.

 

 Ćwiczenia rozwijające funkcje słuchowe: Pobaw się z dzieckiem w zabawy, które wymagają:

PRZYKŁADY ĆWICZEŃ USPRAWNIAJĄCYCH PERCEPCJĘ SŁUCHOWĄ:

 

  1. Śpiewanie podanych wyrazów.

  2. Segregowanie obrazków wg pierwszej głoski.

  3. Opowiadanie treści odpowiednio dobranych obrazków z użyciem jak największej ilości słów zaczynających się od określonej głoski.

  4. Reagowanie na wyraz rozpoczynający się na określoną głoskę.

  5. Określanie (analiza) ilości: głosek i sylab w wyrazie podawanych ze słuchu.

  6. Określanie (analiza) ilości wyrazów w zdaniu (od krótszych po dłuższe) podawanych ze słuchu.

  7. Wydłużanie wyrazów przez dodawanie głoski na końcu wyrazu np. lis - lisy.

  8. Podział wyrazów na głoski.

  9. Podział wyrazów na sylaby : wyrazy dwusylabowe, wyrazy trzysylabowe, wyrazy wielosylabowe. 

  10. Tworzenie rytmu do określonego tekstu.

  11. Rozpoznawanie głosek na początku i na końcu wyrazu np. ankieta, most itp.

  12. Tworzenie sylab z określoną samogłoską.

  13. Wyszukiwanie z obrazków wyrazu najdłuższego i najkrótszego.

  14. Rozpoznawanie litery odpowiadającej usłyszanej głosce.

  15. Pisanie ze słuchu sylab, wyrazów, zdań.

  16.  Różnicowanie dźwięczności:

a) wymawianie na zmianę głoski dźwięcznej i bezdźwięcznej np. b - p, g -k,

b) powtarzanie odczytywanych zestawień sylab, np. pa - ba, so - szo,

  1.  Segregowanie obrazków np. dotyczących właściwości dźwiękowych ich nazw: rozkładanie obrazków w szeregach wg. grup : s - sz, sz - cz, t - d, p - b, k - g .

  2. Przekształcanie wyrazów przez zmianę głoski, np. mak - rak.

  3. Dobieranie liter do słyszanych głosek, np. w wyrazach siano - świeca (si - ś).

  4. Słuchowe odnajdywanie wyrazów: np. ul, rak, las w innych wyrazach.

  5. Przeliterowywanie podanych wyrazów (od łatwych po trudne).


Ponadto:

Ćwiczenia kształtujące ogólną wrażliwość słuchu:

a) ćwiczenia rozwijające mowę i wzbogacające słownictwo:

b) odtwarzanie rytmu poprzez:

c) różnicowanie natężenia i źródła dźwięku;

d) rozpoznawanie dźwięków występujących w otoczeniu (z taśmy magnetofonowej, płyty lub z natury);

d) usprawnianie pamięci słuchowej przez:

zapamiętywanie tekstów wierszy, piosenek, przysłów itp.

Ćwiczenia funkcji motorycznej

 

 

 

Zestaw ćwiczeń grafomotorycznych:

1. Ćwiczenia dużych grup mięśniowych i stopniowe przechodzenie do ćwiczeń kształtujących precyzyjne ruchy rąk.

2. Kreślenie dużych płynnych linii wykonywanych całą ręką i ramieniem, „leniwe ósemki" — Dennisona, kolorowanie dużych powierzchni, obwodzenie dużych konturów.

3. Ugniatanie różnego rodzaju materiału.

4. Kształcenie kontroli wykonywanych ruchów (wycinanki, wydzieranki, rysowanie po śladzie, po przerywanej linii, obrysowywanie przez kalkę, pogrubianie konturów, wypełnianie ich farbkami).

5. Zabawy ruchowe, ćwiczenia rozluźniające.

6. Usprawnianie małych grup mięśniowych dłoni i palców, ćwiczenia graficzne podnoszące poziom graficzny pisma od dużych powierzchni do miniatury.

7. Rysowanie znaków literopodobnych.

8. Pisanie szlaczków.

9. Obrysowywanie liter.

10. Kalkowanie liter.

11. Odwzorowywanie liter drukowanych , pisanych.

12. Kopiowanie całych wyrazów i zdań.

Ćwiczenia usprawniające precyzję ruchu rąk oraz koordynację wzrokowo-ruchową:

Propozycje ćwiczeń percepcji, pamięci i koordynacji wzrokowo - ruchowej

 

Odwzorowywanie

 

Wyszukiwanie

 

Wyodrębnianie

 

 

Różnicowanie

 

 

Układanie wybranych symboli graficznych

 

Porównywanie i uzupełnianie wskazanych symboli graficznych

 

Segregowanie

 

Percepcja stosunków przestrzennych

 

Odtwarzanie z pamięci

 

 Pisanie

 

Czytanie

rozwiązywanie rebusów, zagadek, krzyżówek.

POMYSŁY NA WSPOMAGANIE SFER ROZWOJU U DZIECI RYZYKA DYSLEKSJI

Rozwijanie percepcji słuchowej:

Różnicowanie dźwięków:

1) dziecko zamyka oczy lub odwraca się, a druga osoba uderza w jakiś przedmiot (np. Garnek, blat stołu) lub gra krótka melodie na instrumencie - należy zgadnąć, co jest źródłem dźwięku;

2) w ćwiczenie mona zaangażować rodzeństwo, kolegów: jedno dziecko woła jakiś wyraz, a drugie ma zgadnąć, kto wołał;

3) nagrywamy na kasetę magnetofonowa różne dźwięki, np. prace silnika, płacz dziecka, głosy zwierząt, mowę kogoś z rodziny, a dziecko rozpoznaje, co to za odgłosy;

4) dzieci dobierają się w pary; każda dwójka wybiera sobie dźwięk (mogą to być głosy zwierząt,np. „miau”), następnie pary rozdzielają się, stając w pewnej odległości. Gdy prowadzący powie „start”, dzieci z zamkniętymi oczami poruszają się do przodu, wydając ustalone wcześniej w dwójkach odgłosy. Zadaniem jest odnalezienie swojego partnera na podstawie dźwięku. Wygrywa ta para, która się najszybciej odszuka

Odtwarzanie rytmu i innych struktur czasowych:

1) wystukujemy na bębenku (mona także uderzać w blat stołu, spód garnka itp.) prosty

rytm, a dziecko ma go wyklaskać lub wytupać, odłożyć tyle przedmiotów, ile było uderzeń, lub zapisać zasłyszany dziwek za pomocą kropek;

2) klaszczemy lub stukamy, a dziecko posuwa się do przodu tyle kroków, ile było klaśnięć;

3) klaszczemy lub stukamy; dziecko różnicuje siłę uderzeń, a następnie je zapisuje (mocne

uderzenie mona np. zapisać jako „ -”, a słabsze jako „o”;

Rozpoznawanie i naśladowanie dźwięków:

1) pokazujemy obrazki ze zwierzętami; dziecko ma powiedzieć, co to zwierze i jakie wydaje

dźwięki;2) naśladujemy dźwięki (tykanie zegara, odgłos tramwaju, śpiew ptaków, itp.), a dziecko wybiera właściwy obrazek spośród kilku znajdujących się na stole;

Ćwiczenie słuchu fonematycznego:

1) różnicowanie podobnie brzmiących słów: układamy przed dzieckiem pary obrazków, które możemy narysować lub wyciąć z gazety; nazwy przedstawionych przedmiotów w każdej parze powinny brzmieć podobnie np. „czapka”-„żabka”, „bucik”-„budzik”. Dziecko po usłyszeniu słowa ma wskazać odpowiedni obrazek.

2) wyszukiwanie określonych sylab w szeregu: wypowiadamy różne sylaby, a dziecko sygnalizuje (np. klaśnięciem) moment usłyszenia sylaby, która wcześniej z nim ustaliliśmy;

3) dziecko nasłuchuje sylab podobnie brzmiących (np. pa, ba, ka, ga), sygnalizując ich pojawienie się; 4) powtarzanie podobnie brzmiących słów: mówimy dziecku wyrazy, różniące się tylko jedna głoska (najlepiej bezsensowne, wymyślone przez nas, np.: „wary”-„fary”, „dok”-„tok”);

5) inny wariant poprzedniego ćwiczenia: wypowiadamy dwa tego typu wyrazy, a dziecko ma powiedzieć czy się różnią, a jeśli tak, to jaka litera. W tym zadaniu należy czasem powtórzyć to samo słowo (np. „woty”-„woty”, „doda”-„doda”), aby kształtować u dziecka czujność fonetyczna;

6) segregowanie obrazków wg pierwszej lub ostatniej głoski ich nazwy (możemy tu wykorzystać ilustracje z gazet lub książek); zadaniem dziecka jest np. wyszukać rysunki przedmiotów zaczynających się na literę „g”, kończących się na literę „b” itp.

7) reagowanie na wyraz zaczynający się określoną głoską: gdy dziecko usłyszy takie słowo, powinno klasnąć lub podskoczyć, 8) przygotowujemy zestaw ilustracji oraz litery odpowiadające pierwszej głosce ich nazwy, obrazki rozkładamy na stole. To ćwiczenie może mieć trzy wersje: a) prosimy dziecko aby znalazło obrazki których nazwa zaczyna się na literę np. „o" i równocześnie pokazujemy mu karteczkę z ta litera; b).mówimy nazwę głoski ale nie pokazujemy jej; c)pokazujemy napisaną literę, nie wymawiając jej nazwy.

Ćwiczenie analizy i syntezy słuchowej:

Podział zdania na wyrazy:

1) liczenie wyrazów w zdaniu (zaczynamy od krótkich zdań, przechodząc następnie do coraz bardziej złożonych); 2) powtarzanie określonych wyrazów: wypowiadamy zdanie, a dziecko ma powiedzieć jedno z stepujących w nim słów; utrudnieniem zadania będzie polecenie, by dziecko powtórzyło np.

drugi wyraz tego zdania, najdłuższy wyraz, słowo zaczynające się na samogłoskę itp.

3) budowanie zdania z podanym wyrazem; układanie zdania o przedmiocie, który pokazujemy

dziecku (np. o zabawce)

Podział wyrazu na sylaby:

Przygotowujemy zestaw obrazków przedstawiających przedmioty o dwusylabowych nazwach (np. auto, domek, lampa), a następnie:

1) wypowiadamy nazwę jednego z obrazków leżących przed dzieckiem, dzieląc ją dłuższą pauzą na sylaby (np. do---mek), zadaniem jest wymówienie tego słowa w całości (mona dodatkowo polecić dziecku, by podało liczbę w danym wyrazie) oraz pokazanie, jaki to przedmiot;

2) pokazujemy rysunek, a dziecko podaje jego nazwę, dzieląc ją następnie na sylaby; może pomagać sobie klaszcząc lub wystukując

3) mówimy tylko początkową sylabę wyrazu nazywającego jakiś przedmiot; dziecko ma odszukać odpowiedni obrazek i dopowiedzieć druga sylabę - np. mówimy „do…”, a dziecko szuka obrazka i dopowiada resztę wyrazu „…mek”

4) dziecko ma wyszukać wszystkie obrazki, których pierwsza sylaba to np. „ba” (balon, baton, baba), „ko” (kosa, koza, kotek, koło)

5) dziecko dzieli na sylaby nazwy przedmiotów z najbliższego otoczenia np., okno. stołek,

6) możemy zaangażować do ćwiczeń cała grupę: dzieci siedzą w kole i rzucają do siebie piłka, wywołując imiona. Rzucający piłkę wymawia tylko początek imienia np „Zo...”, reszta kończy chórem „...sia” (zamiast imion dzieci mogą wymyślić sobie zabawne pseudonimy i wywoływać się przy ich użyciu). Gdy dziecko dobrze opanuje analizę i syntezę wyrazów dwusylabowych, możemy przejść do słów trzy- a następnie czterosylabowych, wykonując takie same ćwiczenia, jak z dwusylabowymi; dodatkowo możemy wymieszać obrazki tak, by były wśród nich przedmioty o nazwach dwu-, trzy-, cztero i więcej sylabowych, a dziecko ma je posegregować zależnie od liczby sylab.

Rozpoznawanie sylab:

1) przygotowujemy sylaby napisane odręcznie bądź wycięte np. z gazet a) podobne - np. „pa”, „po”, „pu”, „pe”, „py”, „pi” b) różne, np.: „sa”, „la”, „ko”, „te”, „pi”; rozkładamy przed dzieckiem sylaby z danej grupy, a następnie wypowiadamy po jednej - dziecko wyszukuje ją spośród pozostałych;

2) różnicowanie sylab podobnych: umawiamy się z dzieckiem, że gdy usłyszy daną sylabę (np. „ba”), podniesie rękę lub zastuka; następnie mówimy podobne sylaby np. „pa”, „ga”, „da”, „ba”;

Podział na głoski: (ćwiczenia rozwijające także słuch fonematyczny)

1) wypowiadamy słowo, a dziecko ma powiedzieć, jaka literę słyszy:

a) na początku wyrazu (np. aka, ada, eta, as, oda, ) - wyrazy rozpoczynające się samogłoska,

b) na początku wyrazu (np. bot, dok, wod, jod) - wyrazy rozpoczynające się spółgłoska,

c) na końcu (wot, gog, jod ) - spółgłoski,

d) na końcu wyrazu (deda, ala, ele) - samogłoski,

e) w środku wyrazu ((hok, kom, dok) - samogłoski,

f) w środku wyrazu (hik, wik, gik) - spółgłoski.

Należy zachować powyższą kolejność ćwiczeń i przechodzić do następnego etapu dopiero po opanowaniu poprzedniego. Jeśli dziecko nie radzi sobie z wyrazami trzyliterowymi, zaczynamy od sylab. Jeśli dziecko ma trudności z rozróżnieniem nagłosu i wygłosu lub śródgłosu mona przeciągać te literę, która chcemy by dziecko wymieniło - mówimy wtedy np. Ooo - la (Ola).

2) dziecko pisze ze słuchu spółgłoski, samogłoski lub sylaby, które dyktujemy pojedynczo;

3) mówimy dziecku wyraz, literując go np. „o-k-o”, a ono ma powiedzieć, jakie to słowo.

Zaczynamy od słów łatwych, trzyzgłoskowych np. oko, las;

4) przygotowujemy obrazki o trzyliterowych nazwach, które wypowiadamy literując (np. „o-ko”), a dziecko wskazuje, o jaki obrazek chodzi;

5) polecamy dziecku wybrać obrazek, którego nazwa rozpoczyna się na dana głoskę np. „o”, (należy przygotować większą liczbę obrazków, o nazwach zaczynających się różnymi literami);

6) dziecko reaguje np. klaśnięciem lub podniesieniem reki, jeśli obrazek, który mu wskażemy, rozpoczyna się na wcześniej ustalona głoskę;

7) przygotowujemy pary obrazków, których nazwy różnią się tylko jedna głoska (tzw. Fonemy opozycyjne), np. kosa-koza, buty-budy, kos-koc; wskazujemy dziecku, a ono ma je nazwać.

Sytuacje można odwrócić - wtedy my nazywamy rysunki leżące na stole, a dziecko będzie je pokazywać;

8) podajemy dziecku wyraz - np. zupa, osa, polecając mu zamienia ostatnia głoskę na inna np. na „y;

9) wypowiadamy słowo - np. kot, dom, a dziecko ma utworzyć inne, rozpoczynające się na pierwsza literę tego słowa (tu: k lub d).

8. Rozwijanie percepcji wzrokowej

Ćwiczenia na materiale obrazkowym

Wyszukiwanie różnic miedzy obrazkami: jeśli nie mamy dostępu do gotowych zadań, możemy sami narysować dwa obrazki, różniące się jedynie pewna liczba drobnych szczegółów.

Wyszukiwanie przedmiotów: przez krótka chwile pokazujemy dziecku obrazek, który następnie chowamy, a dziecko ma wymienić przedmioty, które zdążyło na nim zaobserwować (mona utrudnić zadanie polecając zaobserwować tylko te przedmioty, które rozpoczynają się na jakaś literę np., p, s). Mona tu wykorzystać jakakolwiek ilustracje z książki lub czasopisma, na której znajduje się duo różnych przedmiotów, Składanie całości z części: dajemy dziecku pocięty na części obrazek (może to być np. stara pocztówka), który ono składa w całość. Urozmaicenie tego ćwiczenia: na kartce papieru wielkości pociętego obrazka rysujemy kreski, według których go podzieliliśmy (kontury poszczególnych elementów, do których dziecko ma dopasować fragmenty rysunku). Początkowo tniemy na dwie części, zwiększając liczbę elementów, gdy dziecko opanuje poziom wcześniejszy.

Odwzorowywanie: szlaczków i wzorów; rysujemy dziecku szlaczek, który przerysowuje mając go przed sobą./ Dobieranie jednakowych obrazków: *można tu wykorzystać karty „Piotruś”, domina obrazkowe, gotowe rysunki znajdujące się programach komputerowych - jeśli nie mamy dostępu do komputera, możemy narysować dwa takie same obrazki lub kserować. Pokazujemy dziecku rysunek, a jego zadaniem jest wyszukać identyczny wśród wielu leżących na stole. Jeśli mamy więcej par jednakowych obrazków, możemy zagrać z dzieckiem w następujący sposób: odwracamy karty ilustracja do spodu, każdy wyciąga jedna i szuka pary do niej, ciągnąc po jednym obrazku; jeśli nie jest to obrazek do pary, odkłada go z powrotem na to samo miejsce; w tym czasie druga osoba przygląda się, jaki rysunek i skąd wyciągnął przeciwnik (jeśli jest to obrazek pasujący do jego, to w następnej kolejce może go pociągnąć, jeśli nie pasuje - wie jakie miejsce ominąć); wygrywa ta osoba, która zbierze więcej par rysunków.

Domina obrazkowe możemy wykonać wycinając kilkanaście prostokątów z papieru i rysując lub wyklejając na nich ilustracje zgodnie z zasada obowiązująca przy tradycyjny domino. Uzupełnianie brakujących elementów w rysunkach: jeśli nie znajdziemy takich gotowych ćwiczeń, możemy sami narysować dwa obrazki przedstawiające ten sam przedmiot, z tym że w jednym z nich powinno brakować jakiś elementów, które dziecko ma odnaleźć w drugim i dorysować (np. dwa bałwanki - jednemu z nich może brakować nosa, guzika itp.) Odtworzenie z pamięci pokazanych wcześniej dziecku przedmiotów i wskazanie po krótkiej przerwie miejsca na którym le7ały: wykorzystujemy jakiekolwiek przedmioty, np. zabawki, kredki, książki, guziki. Dziecko przygląda się kilku rozłożonym na stole przedmiotom, następnie zamyka oczy; w tym czasie zmieniamy układ przedmiotów, lub dodajemy cos albo chowamy; następnie dziecko ma przyjrzeć się ponownie przedmiotom, zaobserwować zmianę, ułożyć je w pierwotnym porządku i powiedzieć, co przybyło lub ubyło.

Ćwiczenia na materiale geometrycznym:

Różnicowanie w układzie figur geometrycznych pod względem kształtu, koloru i wielkości: dajemy dziecku różne figury geometryczne (mona je wyciąć z papieru kolorowego), polecając posegregować je według jednej cechy np. kształtu, wielkości, koloru, lub według kilku cech - np. „znajdź wszystkie czerwone kwadraty”. Możemy także pokazać dziecku pewna figurę i poprosić, by wyszukało wśród swoich taka sama.

Szukanie figury w otoczeniu dziecka: pokazujemy dziecku figurę geometryczna np. wycięta z papieru i polecamy odnaleźć w otoczeniu przedmiot, który jest taka sama figura np., prostokąt-stół.

Odwzorowywanie: dziecko układa z figur wzór, który mu pokażemy (np. wieża, piramida, domek, ciuchcia). Zaczynamy od prostych, kilku elementowych wzorów, przechodząc stopniowo do bardziej skomplikowanych. Ćwiczenia można prowadzić przy pomocy figur płaskich lub sześciennych klocków z różnokolorowymi ściankami (np. każdy ma 2 ścianki w kolorze czerwonym, 2 w kolorze białym i 2 biało-czerwone - kwadrat dzielimy po przekątnej na dwa trójkąty).

Dzielenie większej figury na mniejsze: wycinamy kwadrat z papieru; dziecko ma go pociąć na mniejsze kwadraciki a następnie może komponować z niego nowe całości według wzoru, który mu pokażemy.

Dobieranie do konturów figur geometrycznych takich samych figur: rysujemy na kartce kilka kształtów (np. kwadrat, prostokąt, trapez); dodatkowo wycinamy z papieru różne figury takiej samej wielkości, jak te narysowane. Zadaniem dziecka jest nałożyć figurę na odpowiadający jej kontur.

Graficznie odtwarzanie krótko eksponowanej figury: pokazujemy kształt (np. wycięty z papieru). Dajemy czas na jego zapamiętanie, po czym chowamy, a dziecko ma narysować figurę z pamięci .

Scalanie figur: wycinamy różne figury, przecinamy je na pół, polecając dziecku ułożyć z tych części całe kształty.

Wyodrębnianie figur: rysujemy na kartce przecinające się figury; dziecko ma odnaleźć i nazwać wszystkie znajdujące się na obrazku kształty.

Ćwiczenia na materiale literowym:Podobne do poprzednich z tym, e zamiast figur geometrycznych używamy liter. Wszystkie pomoce potrzebne do ich przeprowadzenia równie możemy wykonać sami.

Dobieranie par jednakowych liter, segregowanie: wycinamy litery (z gazet lub narysowane wcześniej przez nas samych ręcznie bądź na komputerze), prosimy dziecko, by dobrało: kształtem/ kolorem/ duże do małych/ pisane do drukowanych itp. (możemy tworzyć różne kategorie doboru).

Utrwalenie kształtów liter: lepienie liter z plasteliny, modeliny, gliny (ćwiczenie rozwija także sprawność manualna).

Wyszukiwanie identycznych sylab, segregowanie sylab: wycinamy sylaby z papieru lub gazet, a dziecko wybiera takie same, bądź różniące się jedna litera np.: ba-bi.

Segregowanie wyrazów: szukanie wyrazów: takich samych/ o jednakowej liczbie sylab, liter/ z samogłoska w środku/ z określona spółgłoska itp.

Dobieranie wyrazów: łączenie słów tak, aby każde następne różniło się od poprzedniego tylko jedna litera np. noc-nos kot-kto. Wyszukiwanie w rozsypankach wyrazowych takich samych wyrazów, począwszy od prostych, jednosylabowych, a do wielosylabowych (słowa piszemy lub drukujemy na małych karteczkach)

Podział zdań na wyrazy: pocięcie i ponowne złożenie napisanego wcześniej zdania.

Dobieranie zdania do obrazka: wybieramy ilustracje z książki lub gazety (obrazek musi być przejrzysty) i układamy kilka zdań, z których tylko jedno jest prawidłowym opisem tego, co znajduje się na rysunku; dziecko ma wybrać właściwy opis.

Układanie zdań przy pomocy rozsypanki literowej lub sylabowej: przygotowujemy litery lub sylaby, a dziecko układa zdanie lub wyraz, który mu podyktujemy.

Szukanie takich samych liter: rysujemy tablice z literami (kilka lub kilkanaście liter na kartce) oraz te same literki na pojedynczych kartonikach; prosimy dziecko by nakryło poszczególne litery na planszy kartonikami z takimi samymi znakami.

Różnicowanie literek o podobnym kształcie: piszemy na kartce podobne litery np. p, g, lub b, d, lub m, n (powinny być porozrzucane po całej kartce), a w górnym rogu umieszczamy jedna spośród napisanych i polecamy dziecku zakreślić na kartce wszystkie litery takie same jak ta w rogu kartki.

Wyodrębnianie liter w wyrazach: dziecko podkreśla we fragmencie tekstu np. Wszystkie litery „a”.

Rozwijanie sprawności manualnej

Ćwiczenia manualne - pomogą usprawnić małe ruchy reki: nadgarstka, dłoni i palców.

1. Nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków lub tasiemek przez otwory w przedmiotach.

2.Zbieranie drobnych elementów (np, groch, gorczyca) początkowo dwoma palcami, następnie peseta.

3.Lepienie z gliny, plasteliny lub modeliny prostych kształtów: kulek, wałków, miseczek, grzybków itp. W miarę postępów tworzenie form bardziej skomplikowanych (np. Ludzików), wymagających różnicowania wielkości i doklejania kształtów - najpierw na podstawie przygotowanych przez nas modeli, później z wyobraźni. Ostatnia faza jest lepienie liter.

4.Malowanie palcem maczanym w farbie, a potem pędzlem czy kredka, różnych form kolistych i spiralnych (kół, baloników, jabłuszek, piłeczek, ślimaków, kłębuszków itp.), początkowo na papierze o dużym formacie, stopniowo na coraz mniejszym. Należy przy tym zwrócić uwagę, aby okrężne ruchy reki miały kierunek przeciwstawny ruchowi wskazówek zegara, czyli zgodny z kierunkiem pisania wielu liter (np. e, d). Dzieciom o słabszej sprawności manualnej mona narysować szlaczek ołówkiem i polecić malowanie po śladzie,

5.Wydzieranie i wycinanie kształtów z bibuły, papieru kolorowego i innych materiałów, a także

rozdzieranie i rozcinanie papieru wzdłuż narysowanych linii prostych, ukośnych, łamanych i falistych.

6.Naśladowanie gry na pianinie; odtwarzanie dźwięków kropel deszczu zróżnicowanymi uderzeniami (ulewny-drobny deszcz).

7.Ugniatanie kulek z papieru, bibuły, waty i wyklejanie z nich obrazków (np. bałwanka z kuleczek z waty).

8.Szycie - przekłuwanie papieru igła z nitka w miejscach oznaczonych punktami.

9.Tworzenie różnych kompozycji za pomocą stempli (możemy je kupić albo wykonać samodzielnie np. z połówek ziemniaka, na których wykrawamy różne kształty).

Ćwiczenia grafomotoryczne.

Ćwiczenia rozmachowe - pomogą dziecku rozładować zbyt duże napięcie mięśni ramienia i przedramienia.

1.Kreślenie dużych, płynnych, swobodnych ruchów kształcie fal, kół, ósemek itp. - w

powietrzu, kreda na tablicy, pędzlem czy węglem na dużych arkuszach, palcem lub patykiem na tacach z sypkim materiałem (np. piaskiem), kredkami na kartkach.

2.Pogrubianie konturów (obwodzenie po śladzie) przy użyciu pędzla, kredki, patyka.

3.Zamalowywanie dużych płaszczyzn (kartony, arkusze szarego papieru, gazety) i obrazków konturowych farbami, kreda lub węglem. Ruchy mogą być pionowe albo poziome, ale zawsze z zachowaniem kierunku od lewej do prawej i z góry do dołu.

Ćwiczenia usprawniające mięśnie dłoni i drobne mięśnie palców.

1.Zamalowywanie lub kreskowanie rozmaitych konturów (liniami poziomymi, pionowymi lub ukośnymi zawsze w kierunku od lewej do prawej). Wypełnienie konturów linia cięgła w kształcie spiral lub kłębuszków.

2.Kopiowanie rysunków przez kalkę - wodzenie ołówkiem po wzorze, a potem malowanie kredkami w obrębie konturu.

3.Pogrubianie konturu (małe obrazki, szlaczki) ołówkiem, kredkami, flamastrami.

4.Prowadzenie kreski miedzy dwiema liniami szerzej ustawowymi w stosunku do siebie(np. wędrówka w labiryncie).

Ćwiczenia płynnych, rytmicznych, ciągłych i pulsujących ruchów pisarskich .

1.Obrysowywanie szablonów od wewnątrz oraz zewnętrznie

2.Rysowanie szlaczków (mazakiem, kredka) w liniaturze najpierw szerszej, potem odpowiadającej liniaturze zeszytu. Kolejne etapy to: 1) wodzenie po gotowym wzorze, 2) dokańczanie zaczętego wzoru, 3) odwzorowywanie szlaczków, 4) rysowanie szlaczków z pamięci po uprzednim przyjrzeniu się im, 5) samodzielne rysowanie różnorodnych wzorów.

3.Łączenie wyznaczonych punktów linia cięgła - może to być łączenie cyferek od najmniejszej do największej (po połączeniu powinien powstać kontur zaplanowanego przedmiotu np. Dom, samochód).

Praca korekcyjno - kompensacyjna będzie obejmowała:

  1. Ćwiczenia rozwijające sprawność językową i komunikacyjną:

  • Ćwiczenia rozwijające sprawność grafomotoryczną:

      1. ćwiczenia rozmachowe mięśni rąk:

        • kreślenie w powietrzu dużych, płynnych, swobodnych ruchów w kształcie fal, koła, ósemek

        • zamalowywanie dużej dowolnej powierzchni

        • zamalowywanie określonej powierzchni

        • pogrubianie konturów czyli obwodzenie po śladzie linii pojedynczych szlaków, obrazów konturowych przy zastosowaniu mazaków itp.

    1. ćwiczenia usprawniające mięśnie dłoni i drobne mięśnie palców

  • ćwiczenia płynnych, rytmicznych, ciągłych i postępujących ruchów pisarskich