BIOLOGIA Z EMBRIOLOGIĄ ĆWICZENIA 6.X

TEMAT : CYKL KOMÓRKOWY I JEGO REGULACJA. MITOZA I MEJOZA. BRUZDKOWANIE JAKO PRZYKŁAD MITOZ. ZABURZENIA PODZIAŁÓW. APOPTOZA

CYKL KOMÓRKOWY - POWTARZAJĄCA SIĘ SEKWENCJA PROCESÓW BIOCHEMICZNYCH I MIRFOLOGICZNYCH OBEJMUJĄCA PRZYGOTOWANIE KOMÓRKI DO PODZIAŁU I JEJ PODZIAŁ

INTERFAZA:

• G₁

• NAJDŁUŻSZA - TRWA KILKA DO KILKUNASTU GODZIN

• ZWIĘKSZENIE SIĘ v, m

• DECYDUJĄ SIĘ LOSY KOMÓRKI

• PROCESY ANABOLICZNE PRZEWAŻAJĄ

• INTENSYWNA BIOSYNTEZA BIAŁKA (KONSTYTUTYWNYCH I ENZYMATYCZNYCH)

• S -

BIOLOGIA Z EMBRIOLOGIĄ ĆWICZENIA 9.X.2000

TEMAT: MECHANIKA ROZWOJU. RUCHY MORFOGENETYCZNE I ICH MECHANIZM. SELEKTYWNE POWINOWACTWO KOMÓREK. CZĄSTECZKI ADHEZJI KOMÓRKOWEJ (CAM). INDUKCJA EMBRIONALNA

Mechanika rozwoju = fizjologia rozwoju

• zajmuje się różnicowaniem komórek i wytwarzaniem poszczególnych narządów, tkanek

• pojedyncza, zapłodniona komórka przemienia się w harmonijnie zbudowany organizm

• twórca : W. Roux

• podstawowy problem mechaniki rozwoju : określenie stopnia zdegenerowania rozwoju zarodka w chwili zapłodnienia komórki jajowej

regulacja - zdolność organizmu do naprawiania zaburzeń, które nastąpiły w jego normalnym rozwoju

morfogeneza - ogół przekształceń, które prowadzą do powstania wielokomórkowego organizmu wraz ze skomplikowanym układem tkanek

Ruchy morfogenetyczne

• przesuwanie poszczególnych rejonów komórki w nowe miejsca zgodnie z planem budowy zarodka w okresie topogenezy

*ekspansja=epibolia(obrastanie)

*kontrakcja=inwaginacja=embolia

*wpuklenie

*sfałdowanie

*sfałdowanie lokalne

*delaminacja - -rozdzielenie się zwartych grup komórek-rozwarstwienie

*migracja (największe zmiany)

Ruchy morfogenetyczne zachodzące niezależnie od siebie przez zespolenie komórek ulegają zintegrowaniu. Wzajemne powiązanie komórek umożliwia bierne przesuwanie tych rejonów, w obrębie których ruchy morfogenetyczne nie zachodzą

Powierzchnia kohezji między komórkami = powierzchni adhezji wody

EKSPANSJA :

Powierzchnia kohezji maleje, powierzchnia adhezji rośnie

KONTRAKCJA:

Powierzchnia kohezji rośnie, powierzchnia adhezji maleje

WPUKLENIE :

Powierzchnia kohezji rośnie, powierzchnia adhezji pozostaje bez zmian

Cząsteczki adhezyjne pośredniczą w wiązaniu się komórek z otoczeniem.

W błonie komórkowej to transbłonowe glikoproteidy takie jak:

*kadhedryny - w obecności Ca²⁺ wiążą komórki tego samego typu

*selektyny - w obecności Ca²⁺ wiążą (nietrwale) reszty cukrowcowe na powierzchni komórek innego typu

*białka z nadrodzin immunoglobulin - niezależnie od Ca²⁺ wiążą komórki tego samego lub różnego typu

*integryny - -w obecności Ca²⁺ wiążą komórki ze składnikami substancji międzykomórkowej

*fibronektyny

Cząsteczki adhezyjne błon komórkowych odgrywają zasadniczą rolę w rozpoznawaniu i grupowaniu się komórek zarówno w okresie płodowej organogenezy, jak i późniejszej przebudowy narządów, w zjawiskach docelowej migracji komórek, w kooperacji komórek układu immunologicznego, a także w tworzeniu przerzutów nowotworów.

Powinowactwo tkankowe:

• jest większe niż gatunkowe

• odgrywa rolę w przemieszczaniu się rejonów komórek i zajmowaniu przez nie nowych pozycji w obrębie zarodka

• polega na różnym stopniu adhezywności poszczególnych rodzajów komórek, wskutek czego nawiązywanie kontaktów możliwe jest tylko między określonymi typami komórek

• ma znaczenie w różnicowaniu

potencjał morfogenetyczny-zasięg możliwości różnicowania się jakiejś komórki lub grupy komórek

indukcja embrionalna-wpływ transplantu wywołujący zawiązanie się określonych narządów

-oddziaływanie mające wpływ na różnicowanie komórek

induktor = pierwotny organizator - to substancja, która jest produkowana przez tkankę indukującą i oddziałuje na genom tkanek ulegających indukcji na drodze swoistej represji i derepresji czyli aktywacji genów

• informacja, którą odczytują komórki poszczególnych obszarów zarodka to stężenie substancji indukujących w danej okolicy zarodka (substancje te produkowane są w konkretnym miejscu zarodka, są rozprowadzane i powstają w związku z tym gradienty stężeń, których różnorodność może stanowić matrycę inf. dla rozwoju

i różnicowania się komórek)

• jest wiele czynników chemicznych, które potrafią działać jak żywy induktor

zjawisko differntial adhesiveness- różnicowego przylegania i zjawisko inhibicji kontaktowej mają znaczną rolę w porządkowaniu wędrówek komórek powstających w przebiegu embriogenezy i w ich stabilizacji, a polegają na rozpoznaniu powierzchni komórki

znaczenie prospektywne - to co powstanie z danego obszaru w wyniku prawidłowego, nie zaburzonego rozwoju

moc prospektywna - określa wszystkie możliwości rozwojowe danego obszaru zarodka w przebiegu rozwoju prawidłowego, patologii, warunków doświadczalnych

doświadczenia nad mechaniką rozwoju:

• Sperman : indukcja np.soczewki oka

• układ Holtfretera: sztuczny zarodek bez własnego induktora, do którego można wprowadzać różne tkanki badając ich zdolność indukcyjną i substancje chemiczne badając ich wpływy morfogenetyczne

• układ Yamady: sprawdzanie różnicowania się komórek

• Mascona: agregacja -komórki tego samego rodzaju lub pochodzenia zbijają się w grupy i zaczynają wytwarzać daną tkankę

• Kohler i Milstein : hybrydy komórkowe

• techniki immunofluorescencyjne

• Wolper: mechanizmy różnicowania się i i porządkowania struktur

ZPA-strefa polaryzującej aktywności

BIOLOGIA Z EMBRIOLOGIĄ ĆWICZENIA 13.X

GENETYCZNE PODSTAWY ROZWOJU. POJĘCIE RÓŻNIWOWANIA. POZIOMY RÓŻNICOWANIA (BIOCHEMICZNY, KOMÓRKOWY, TKANKOWY). POWIĄZANIE PROCESU RÓŻNICOWANIA Z ETAPAMI ROZWOJU ZARODKOWEGO. TEORIA PROCESU RÓŻNICOWANIA I DOWODY JĄ WIERDZAJĄCE (DOŚW.BRINGSSA I KINGA, HYBRYDYZACJA KW. NUKLEINOWYCH I MIĘDZYGATUNKOWA HYBRYDYZACJA KOMOREK SOMATYCZNYCH) OBECNE POGLĄDY NA TEMAT ROLI GENÓW W PROCESIE RÓŻNICOWANIA (HOMEOBOKSY, KOLEJNOŚC PRACY GENÓW)

RÓŻNICOWANIE = DYFERENCJACJA - STOPNIOWE WZRASTANIE ZŁOŻONOŚCI MORFOLOGICZNEJ I FUNKCJONALNEJ, W OKREŚLONYM CZASIE I PORZĄDKU, POMIĘDZY POCZĄTKOWO JEDNORODNYMI CZĘŚCIAMI ZARODKA.

ZAPEWNIA ONO ROZWÓJ SPECJALIZACJI KOMOREK, WIĄŻĄCEJ SIĘ Z PODZIALEM ICH FUNKCJI, CO JEST WARUNKIEM PRAWIDLOWEGO CAŁOŚCIOWEGO FUNKCJONOWANIA WIELOKOMÓRKOWEGO ORGANIZMU.

TO PROCES NIEODWRACALNY, WYNIKAJĄCY ZE ZMIANY STRUKTURY I FUNKCJI. PRZEBIEGA NIEUSTANNIE (HEMOPOEZA, WZROST WŁOSÓW)

RÓŻNICOWANIE W ROZWOJU ZARODKOWYM TO PROCES WIELOPOZIOMOWY :

• RÓŻNICOWANIE KOMÓRKOWE =*PIERWOTNE=CYTODYFERENCJACJA - ZACHODZI NA POZIOMIE POSZCZEGÓLNYCH KOMÓREK, POWSTAŁYCH W WYNIKU BRUZDKOWANIA I OBEJMUJE ZMIANY W FENOTYPIE KOMÓREK - W ICH ORGANIZACJI MORFOLOGICZNEJ I FUNKCJI W STOSUNKU DO KOMÓREK MACIERZYSTYCH

• MORFORÓŻNICOWANIE

• CHEMOROŻNICOWANIE

• RÓŻNICOWANIE FUNKCJONALNE

• RÓŻNICOWANIE TKANKOWE = HISTORÓŻNICOWANIE

• ORGANORÓŻNICOWANIE

• RÓŻNICOWANIE INDUKCYJNE

• STABILIZUJĄCE = DEFINITYWNE= TRWAŁE

• MODULACYNE = LABILNE =NIETRWAŁE

• CYTOPLAZMATYCZNE

• JĄDROWE

PIERWOTNA KOMÓRKA

PŁCIOWA

EKTODERMA KOMÓRKI KOMÓRKI

ZAPŁODNIENIE EKTODERMA PIERWOTNA MEZODERMA I TKANKI I TKANKI

ENDODERMA RÓŻNICUJĄCE SIĘ ZRÓŻNICOWA

WĘZEŁ ZARODKOWY

OOCYT ZARODEK

II RZĘDU BRUZDKUJĄCY BLASTOCSTA ENDODERMA PIERWOTNA

TROFEKTODERMA TRAFOBLAST BLONY PLODOWE

RÓŻNICOWANIE

PIERWOTNE POŚREDNIE TERMINALNE

PODSTAWĘ RÓŻNICOWANIA KOMÓRKOWEGO STANOWI ZRÓŻNICOWANA AKTYWNOŚĆ RÓWNOWARTOŚCIOWYCH GENOMÓW, ZAŚ OSTATECZNY FENOTYP KOMÓRKI WYNIKA Z SELEKTYWNEJ EKSPRESJI JEJ GENÓW, MODYFIKOWANEJ CZYNNIKAMI ŚRODOWISKA WEWNĘTRZNEGO I ZEWNĘTRZNEGO.

DOŚW. BRIGSSA I KINGA

NA ROZWÓJ WPŁYWA CYTOPLAZMA

HYBRYDYZACJA KW. NUKLEINOWYCH

Teoria o różnicowaniu Weissmana=teoria parcelacji genów

Dośw. Spermana

BIOLOGIA Z EMBRIOLOGIĄ ĆWICZENIA 16.X

TEMAT: DETERMINACJA PŁCI. POWSTAWANIE NIEZRÓZNICOWANYCH ZAWIĄZKÓW GONAD. BUDOWA JĄDRA I JAJNIKA. ZABURZENIA DETERMINACJI PŁCI.

NARZĄDY ROZRODCZE = GONADY=GRUCZOŁY ROZRODCZE

RODZAJE DETERMINACJI PŁCI :

• CHROMOSOMOWA = GENETYCZNA

• ŚRODOWISKOWA ( NIE DOTYCZY SSAKÓW) :

• TEMPERATURA np.żółwie, krokodyle

• HORMONY np. ryby Oryzias Latipes

CHROMOSOMOWA DETERMINACJA PŁCI UWARUNKOWANA JEST WYSTĘPOWANIEM SPECJALNEJ PARY CHROMOSOMÓW = HETEROSOMÓW I ODBYWA SIĘ W MOMENCIE ZAPŁODNIENIA, BO ZALEŻY OD CHROMOSOMÓW, KTÓRE SPOTYKAJĄ SIĘ W ZYGOCIE.

TYP DETERMINACJI	OSOBNIK MĘSKI	OSOBNIK ŻEŃSKI	U KOGO WYSTĘPUJE
LUGEUS	XY	XX	CZŁOWIEK (SSAKI)
ABRAKSOS	XX	XY	PTAKI, MOTYLE
PROTENOR	XO	XX	KONIK POLNY, MSZYCE
FOMEA	XX	XO	INNE OWADY

U CZŁOWIEKA JEST 46 CHROMOSOMÓW

44 AUTOSOMY + XX PŁEĆ HOMOGAMETYCZNA ( 2n+XX ) PRAWIDŁOWE GAMETY n + X

• XY PŁEĆ HEMIGAMETYCZNA (2n+XY) PRAWIDŁOWE GAMETY n+X, n+Y

• JEDNAKOWO ZBUDOWANE GONADY (POCZĄTEK ROZWOJU ZARODKOWEGO)

• RÓŻNICOWANIE W KIERUNKU ŻEŃSKIM LUB MĘSKIM (DECYDUJĄ O TYM GENY ZAWARTE W CHROMOSOMACH)

• DETERMINACJA GENETYCZNA NIE MUSI BYĆ OSTATECZNA I NIEODWRACALNA

• INTERSEKSY - OSOBNIKI NIEPŁODNE O CECACH POŚREDNICH LUB O ODWRÓCONEJ PŁCI

KOMÓRKI BIPOTENCJALNE - MOGĄ STAC SIĘ FUNKCJONALNYMI JAJAMI I PLEMNIKAMI

• U SSAKOW HORMONALNE ODWRÓCENIE PŁCI PROWADZI NAJWYŻEJ DO POWSTANIA INTERSEKSÓW

• KOMÓRKI XY MOGĄTWORZYĆ OOCYTY

• KOMÓRKI XX NIE ROZNICUJĄ SIĘ W PLEMNIKI

CHROMOSOM Y

• DETERMINUJE PŁEĆ MĘSKĄ GEN S-RY(KODUJE BIAŁKO WYTWARZANE W KOM.SERTOLEGO)

• NIEWIELKI

• GENY WARUNKUJĄCER ROZWÓJ GONADY MĘSKIEJ

CHROMOSOM X

• DUŻY

• GENY ZWIĄZANE Z FUNKCJA JAJNIKA

• WIELE NIEZWIAZANYCH Z DETERMINACJĄ PŁCI GENÓW

U SAMIC INAKTYWACJA LOSOWA JEDNEGO Z DWÓCH CHROMOSOMÓW X

• CIAŁKO BARRA=CHROMATYNA PŁCIOWA

ROZWÓJ GONAD

ETAP I - BRAK RÓŻNIC MORFOLOGICZNYCH

ETAP II - ODMIENNY U PŁCI MĘSKIEJ I ŻEŃSKIEJ

POCHODZENIE GONAD:

• MEZOTELIALNY NABŁONEK MEZODERMALNY Z TYLNEJ ŚCIANY JAMY BRZUSZNEJ

• KOMÓRKI MEZENCHYMALNE SPOD NABŁONKA

• PIERWOTNE KOMÓRKI PŁCIOWE

*PIERWSZY OKRES - 4 TYDZIEŃ - NABŁONEK MEZOTELIALNY GRUBIEJE I Z MEZENCHYMĄ TWORZY UWYPUKLENIE-GRZEBIEŃ PŁCIOWY=GONADALNY

*Z NABŁONKA-PALCZASTE WYPUSTKI-PIERWOTNE SZNURY PLCIOWE

W STADIUM NIEZRÓŻNICOWANIA GONADA SKLADA SIĘ Z :

• KORY-ZANIKA U ZARODKÓW XY,U ZARODKÓW XX RÓŻNICUJE SIĘ W JAJNIK

• RDZENIA-ZANIKA U ZARODKÓW XX, U ZARODKÓW XY PRZEKSZTAŁCA SIĘ W JĄDRO

*PIERWOTNE KOMORKI PLCIOWE WNIKAJĄ DO GRZEBIENI PLCIOWYCH - 6 TYDZIEŃ

PIERWOTNE KOMÓRKI PŁCIOWE=GONOCYTY:

• POWSTAJĄ OK. 21 DNIA Z ENDODERMY PĘCHERZYKA ŻÓŁTKOWEGO

• POŚREDNIO WYWODZĄ SIĘ Z EPIBLASTU

• OWALNE, O ŚREDNICY 25-30um

• DOBRZE WIDOCZNE CENTRIOLE

• ROZWINIĘTY APARAT GOLGIEGO

• ZIARNISTOŚCI GLIKOGENU I TŁUSZCZU

• WĘDRUJĄ DZIĘKI RUCHOM AMEBOIDALNYM I TRANSPORTOWI BIERNEMU (OK. 1000) W KIERUNKU GRZEBIENI PŁCIOWYCH

JAJNIK (OVARIUM)

TYPY JAJNIKÓW:

• SOLITARNY (PARZYDEŁKOWCE, WIRKI, ROBAKI OBŁE)

• ALIMENTARNY (WIĘKSZOŚĆ ZWIERZĄT WSZYSTKIE KRĘGOWCE)

OOCYTY ZOSTAJĄ OTOCZONE KOMÓRKAMI MEZODERMALNYMI FOLIKULARNYMI, UKŁADAJĄ SIĘ POCZĄTKOWO NIEREGULARNIE, A POTEM TWORZĄ REGULARNY NABLONEK=PĘCHERZYK JAJOWY=JAJNIKOWY=FOLIKULARNY

TROFOCYTY-KOMORKI ODŻYWCZE, NUTRYMENTARNE

JAJNIKI SSAKOW

PARZYSTE GRUCZOŁY

• CZĘŚĆ RDZENIOWA:ZRĄB TKANKI ŁĄCZNEJ-SIEĆ NACZYŃ KRWIONOŚNYCH, FIBROBLASTY

• CZĘŚĆ KOROWA: ZAWIERA DORASTAJĄCE PĘCHERZYKI Z OOCYTAMI, CIAŁKA ŻÓŁTE

STADIA ROZWOJOWE PĘCHERZYKA JAJNIKOWEGO

• PIERWOTNY

• WZRASTAJĄCY

• DOJRZEWAJĄCY

• DOJRZAŁY-GRAAFA

WYŚCIELENIE-SOMATYCZNY NABŁONEK PŁCIOWY

SZNURY PFLUGERA-PASMA KOMÓREK NABŁONKA PRZESUWAJACE SIĘ W GŁĄB NABŁONKA U ZARODKA, POCIĄGAJĄCE ZA SOBĄ KOMÓRKI PRAPŁCIOWE ( Z NICH POWSTAJĄ PRZEZ PODZIAŁ OOGONIA A POTEM OOCYTY)

PĘCHERZYKI PIERWOTNE-POJEDYNCZA WARSTWA DOOKOŁA OOCYTÓW, KOMÓRKI NABŁONKA ODCIĘTE OD POWIERZCHNI

WARSTWA ZIARNISTA (MEMBRANA GRANULOSA)

TOREBKA (THECA)

WYPUSTKI CYTOPLAZMATYCZNE (MICROVILLI)

OSŁONKA PRZEJRZYSTA ( ZONA PELLUCIDA)

• NARZĄD OWALNY 3-5 cm DŁUGOŚCI

1,5-4 cm SZEROKOŚCI

0,5-1,5 cm GRUBOŚCI

• TO ZMIENIONY NABŁONEK OTRZEWOWY

• POD NABŁONKIEM-ŁĄCZNOTKANKOWA BŁONA BIAŁAWA

• GRUCZOŁ ŚRÓDMIĄŻSZOWY JAJNIKA: W ZRĘBIE WARSTWY RDZENNEJ

BIOLOGIA Z EMBRIOLOGIĄ ĆWICZENIA 20.X

TEMAT: CZYNOŚCI JĄDRA: SPERMATOGENEZA, SPERMIOGENEZA, KOMÓRKI INTERSTYCJALNE I ICH ROLA. BUDOWA PLEMNIKA LUDZKIEGO. REGULACJA HORMONALNA SPERMATOGENEZY. ZABURZENIA SPERMATOGENEZY (TRUCIZNY, TEMPERATURA) WYNIKAJĄCE Z NIEPRAWIDŁOWEJ FUNKCJI NABŁONKA.

GAMETOGENEZA-PROCES POWSTAWANIA I ROZWOJU KOMÓREK PŁCIOWYCH

SPERMATOGENEZA- PROCES POWSTAWANIA WYSPECJALIZOWANYCH, ZDOLNYCH DO ZAPŁODNIENIA GAMET MĘSKICH

• SPERMATOCYTOGENEZA- REDUKCJA LICZBY CHROMOSOMÓW

• SPERMIOGENEZA-PRZEKSZTAŁCENIE SPERMATYDY W PLEMNIK

POSTACIE KOMÓREK CYKLU (74 DNI)

• SPERMATOGONIE

• KOMÓRKI KULISTE O ŚREDNICY 9-15um

• DUŻE, BOGATE W CHROMATYNĘ JĄDRO

• NIEWIELKA ILOŚC CYTOPLAZMY

• POJEDYNCZE MITOCHONDRIA

• POJEDYNCZE ORGANELLE

• MOSTKI CYTOPLAZMATYCZNE ZAPEWNIAJĄ SYNCHRONICZNE PODZIAŁY

• 6 PODZIAŁÓW - POWSTAJE 64 KOMÓRKI

• PODZIAŁ NA SPERMATOGONIE:

• A DZIELĄ SIĘ NA:

• Ad ( DARK = CIEMNE ) - REZEZWA DLA ROZPLEMU NASTĘPNYCH POKOLEN KOMÓREK

• Ap (18 DNI) (PALE = JASNE ) - PO MITOZACH TWORZĄ SPERMATOGONIE B

• B (9 DNI)

• DUŻE, ŚREDNICA 25um

• OWALNE JADRO

• DUŻO ORGANELLI KOMÓRKOWYCH

• SPERMATOCYTY I RZĘDU ( 23 DNI)

• MEJOZA-ETAP PIERWSZY=REDUKCYJNY

• SPERMATOCYTY II RZEDU (1 DZIEŃ)

• MAŁE KOMÓRKI

• HAPLOIDALNA ILOŚĆ CHROMOSOMÓW

• DRUGI PODZIAŁ MEJOTYCZNY=WYRÓWNAWCZY

• SPERMATYDY (23 DNI)

• POWSTAJĄ CZTERY

• MONOWALENTNE

• PROCES SPERMIOGENEZY

• JĄDRO PRZESUWA SIĘ DO BIEGUNA KOMÓRKI, SPŁASZCZA, WYDŁUŻA I ZMNIEJSZA OBJĘTOŚĆ

• CHROMOSOMY ULEGAJĄ KONDENSACJI

• CHROMATYNA TWORZY ZBITE, RÓWNOLEGLE UŁOŻONE BLASZKI

• ZANIK PORÓW JĄDROWYCH

• NADMIAR OTOCZKI ZWIJA SIĘ W FAŁD

• APARAT GOLGIEGO PRZESUWA SIĘ NA ZEWNĄTRZ BIEGUNA JĄDRA

• POJEDYNCZE ZIARENKA ZLEWAJĄ SIĘ W ZIARNA AKROSOMALNE W PĘCHERZYKACH DIKTIOSOMÓW

• PRZEKSZTAŁCENIE ZIARNA W PECHERZYK AKROSOMALNY NASADZONY W FORMIE CZAPECZKI NA JĄDRO

• PODZIAŁ CENTRIOLI

• CENTRIOLA BLIŻSZA POZOSTAJE W JĄDRZE

• CENTRIOLA DALSZA ODSUWA SIĘ, PRZEKSZTAŁCA W WŁÓKNO OSIOWE WITKI I TWORZY PIERŚCIEŃ DALSZY

• MITOCHONDRIA WYDŁŻAJĄ SIĘ I TWORZĄ OSŁONKĘ MITOCHONDRIALNĄ W OBRĘBIE WSTAWKI

OKRESY=STADIA SPERMIOGENEZY:

• STADIUM GOLGIEGO

• STADIUM CZAPECZKI

• STADIUM AKROSOMALNE

• STADIUM DOJRZEWANIA

• PLEMNIKI = SPERMATOZA, SPERMIA

BUDOWA PLEMNIKA

• 60um DŁUGOŚCI

• PRODUKT HOLOKRYNOWEGO WYDZIELANIA KANALIKÓW KRĘTYCH

• DWIE CZĘŚCI:

• GŁÓWKA

• KSZTAŁT SPŁASZCZONEJ GRUSZKI (4,5 um długości, 2,5-3,5 um szerokości)

• ZAWIERA INGFORMACJE GENETYCZNĄ

• ZAWIERA:

• SKONDENSOWANE JĄDRO W FORMIE ELEKTRONWKLĘSŁEJ

• AKROSOM-SPŁASZCZONA CZAPECZKA AKROSOMALNA :

• BŁONA ZEWNĘTRZNA (BLISKO BŁONY KOMÓRKOWEJ)

• GALAKTOZYLOTRANSFERA

• BŁONA WEWNĘTRZNA

• AKROZYNA

• FOSFATAZA KWAŚNA

• HIALURONIDAZA

• NEURAMINIDAZA

• OGON = WITKA

• SZYJKA

• 2 CENTRIOLE

• 9 SEGMENTOWYCH KOLUMN PRZECHODZĄCYCH

• 9 GRUBYCH WŁÓKIEN

• WSTAWKA

• ODCINEK GŁÓWNY WITKI

• ODCINEK KOŃCOWY

12 DNI - ŚREDNI CZAS POTRZEBNY PLEMNIKOWI NA PRZEBYCIE DROGI OD ŚWIATŁA KANALIKA NASIENNEGO POPRZEZ SYSTEM PRZEWODÓW WYPROWADZAJĄCYCH DO EJAKULACJI (24h-21 dni)

REGULACJA HORMONALNA SPERMATOGENEZY

• FSH-FOLIKULOTROPINA

• PRZYSPIESZA TRANSKRYPCJĘ DNA W NABŁONKU NASIENNYM

• STYMULUJE WYDZIELANIE CZYNNIKA BIAŁKOWEGO ABP

• LH-LUTROPINA-ICSH

• TESTOSTERON

BIOLOGIA Z EMBRIOLOGIĄ ĆWICZENIA 23.X

TEMAT : JAJNIK - ROZWÓJ PĘCHERZYKÓW I CIAŁKA ŻÓŁTEGO. OOGENAZA. BUDOWA OOCYTÓW. CYKL KOMÓRKOWY OOCYTU PRZED ZAPŁODNIENIEM I AKTYWACJĄ. BUDOWA PĘCHERZYKA GRAAFA. MEJOZA PRENATALNA I POSTNATALNA. ZABURZENIA (CYKLE BEZOWULACYJNE, MUTACJE)

OOGENEZA

• PROCES POWSTAWANIA I WZROSTU ŻENSKIEJ KOMÓRKI PŁCIOWEJ

• BARDZO ROZCIĄGNIĘTY W CZASIE

• PRZEBIEGA W WYSPECJALZOWANYCH NARZĄDACH JAJNIKACH

• CYKLICZNY

• REGULOWANY HORMONALNIE

1. PREMEJOZA

• ZMIANY W STRUKTURZE CHROMOSOMÓW-GROMADZENIE INFORMACJI GENETYCZNEJ

2. PREWITELLOGENEZA

• WZROST

• SYNTEZA MATRIX OOCYTU

• POWIĘKSZENIE LICZBY ORGANELLI:

*SIATECZKA WEWNĄTRZPLAZMATYCZNA (SZORSTKA)

*ZWIEKSZENIE SIĘ AKTYWNOŚCI ENZYMÓW MITOCHONDRIALNYCH

*BOGATY APARAT GOLGIEGO

3. WITELLOGENEZA

• GWAŁTOWNY WZROST OOCYTU

• GROMADZENIE MATERIAŁÓW ZAPASOWYCH

• OOGONIA - 44 +XX 2n

• WZROST

• PROFAZA I

• OTACZANIE PRZEZ MEZODERMALNE KOMÓRKI SOMATYCZNE-PIERWOTNE PĘCHERZYKI JAJNIKOWE

• OOCYT I RZĘDU 44+XX 2n

• PODZIAŁ REDUKCYJNY:

• OOCYT II RZĘDU

• ŚREDNICA 120-135 um

• ZNAJDUJE SIĘ NA WZGÓRKU JAJONOSNYM

• WARSTWY:

• OSŁONA PRZEJRZYSTA

• WIENIECPROMIENISTY

• WARSTWAZIARNISTA

• TOREBKA PECHERZYKA

PĘCHERZYK GRAAFA

ŚREDNICA 15-25 mm

• POLOCYT n

BIOLOGIA Z EMBRIOLOGIĄ ĆWICZENIA 27.X

TEMAT : REGULACJA HORMONALNA PROCESÓW ROZMNAŻANIA. CYKLICZNOŚĆ PROCESÓW ROZRODCZYCH U CZŁOWIEKA. WSPÓŁDZIAŁANIE PODWZGÓRZA, PRZYSADKI MÓZGOWEJ

I JAJNIKÓW W REGULACJI HORMONALNEJ. BUDOWA I MECHANIZM DZIAŁANIA HORMONÓW.

ZABURZENIA PŁODNOŚCI WYNIKAJĄCE Z NIEPRAWIDŁOWOSCI HORMONALNYCH.

W REGULACJI HORMONALNEJ BIORĄ UDZIAŁ :

• PRZYSADKA (HYPOPHYSIS)-ODGRYWA NACZELNĄ ROLĘ W UKŁADZIE DOKREWNYM

• OŚRODKI PODWZGÓRZA(HYPOTHALAMUS)

• GONADY

DŁUGOŚĆ DNIA-OŚWIETLENIE

• OGÓLNE ZASADY REGULACJI HORMONALNEJ SĄ PODOBNE U OBU PŁCI

• SAMCE SĄ ZDOLNE CAŁY CZAS DO PRODUKCJI GAMET I KOPULACJI.

• U SAMIC OGRANICZONA ZDOLNOŚĆ PŁCIOWA

CYKL PŁCIOWY ŻEŃSKI ok. 28 dni

*PRAWIDŁOWY WARUNKUJE MOŻLIWOSĆ ZAISTNIENIA CIĄŻY

*W CZASIE JEGO TRWANIA DOSTRZEGA SIĘ ZMIANY MORFOLOGICZNE I CZYNNOŚCIOWE ORGANIZMU KOBIETY

*JEST REGULOWANY NA ZASADZIE SPRZĘŻENIA ZWROTNEGO PODWZGÓRZE-PRZYSADKA-JAJNIK

CYKL JAJNIKOWY

• FAZA FOLIKULARNA = PĘCHERZYKOWA 14 DNI

• PRZYSADKA (PŁAT PRZEDNI) WYDZIELA FSH

• PĘCHERZYK JAJNIKOWY ZACZYNA SIĘ POWIĘKSZAĆ

• OOCYTY ZAWARTE W PĘCHERZYKACH DOJRZEWAJĄ

• WYDZIELANIE ESTROGENÓW PRZEZ ROZWIJAJACY SIĘ PĘCHERZYK

• WPŁYW ESTROGENÓW NA ENDOMETRIUM-REGENERACJA BŁONY ŚLUZOWEJ MACICY

• WZROST STĘŻENIA ESTROGENÓW WE KRWI (POD KONIEC TEJ FAZY)

• SYGNAŁ DLA OŚRODKA PRZYSADKI

• ZMNIEJSZENIE ILOSCI WYDZIELANEGO FSH

• WYDZIELANIE LH -PIK, WYRZUT LH NA 36-42h PRZED OWULACJĄ

• SZYBKI, OSTATECZNY WZROST PECHERZYKA (DZIAŁA LH OBOK FSH)

• OWULACJA (12-14 dzień) -POŁOWA CYKLU

• PĘKNIĘNIE DOJRZAŁEGO PECHERZYKA I WYDZIELENIE OWULATU DO JAMY OTRZEWNEJ

OWULAT :

-OOCYT II RZĘDU-KOMORKA JAJOWA

-WIENIEC PROMIENISTY

-OSŁONKA PRZEJRZYSTA

-KOMÓRKI WZGÓRKA

PŁYN PĘCHERZYKOWY

• FAZA LUTEALNA 16-28

• PRZEKSZTAŁCENIE OPRÓZNIONEGO PĘCHERZYKA GRAAFA W CIAŁKO ŻÓŁTE

• PRODUKCJA PROGESTERONU PRZEZ CIAŁKO ŻÓŁTE

• ROZROST GRUCZOŁÓW MACICZNYCH

• WZROST STĘŻENIA PROGESTERONU WE KRWI

• HAMOWANIE WYDZIELANIA LH (OGÓLNIE HORMONÓW GONADOTROPOWYCH) PRZEZ PRZYSADKĘ ZA POŚREDNICTWEM PODWZGÓRZA

• ZAPŁODNIENIE:

• PRZYSADKA WYDZIELA LH

• PRZYSADKA WYDZIELA PROLAKTYNĘ

• CIAŁKO ŻÓŁTE WZRASTA

• CIAŁKO ŻÓŁTE PRZEKSZTAŁCA SIĘ W CIAŁKO CIĄŻOWE

• BRAK ZAPŁODNIENIA:

• JAJO DEGENERUJE

• CIAŁKO ŻÓŁTE STAJE SIĘ CIAŁKIEM BIAŁAWYM, ZYJA 9 DNI I ZANIKA (DZIAŁANIE PGF2)

-KOLOR CIAŁKU ŻÓŁTEMU ZAPEWNIAJA PREKURSORY PROGESTERONU: CHOLESTEROL I ESTRY

• SPADA STĘŻENIE PROGESTERNU

• ZMIANY MARTWICZE W ENDOMETRIUM

• ZŁUSZCZANIE SIĘ GÓRNEJ WARSTWY ENDOMETRIUM-KRWAWIENIE

• CYKL ROZPOCZYNA SIĘ OD NOWA-PRZYSADKA ZACZYNA WYDZIELAC FSH

MECHANIZM DZIAŁANIA GONADOTROPIN

(nie jest znany dokładnie)

ROLA PROSTAGLANDYN

• 20-TO WĘGLOWE KWASY WĘGLOWE

• CHARAKTER HORMONÓW TKANKOWYCH

• ODDZIAŁUJĄ NA MIĘŚNIE

F_2  PROSTAGLANDYNA WYTWARZANA W MACICY POD KONTROLĄ HORMONÓW JAJNIKOWYCH

ISTNIEJĄ 4 POZIOMY REGULACJI CYKLU PŁCIOWEGO:

• KORA MÓZGU I OŚRODKI PODKOROWE

• UKŁAD PODWZGÓRZE-PRZYSADKA

• JAJNIKI

• MACICA

*OŚRODKI KOROWE POBUDZAJA ALBO HAMUJĄ OSRODKI PODWZGÓRZA

*NEUROSEKRET OŚRODKÓW PODWZGÓRZA ZAWIERA CZYNNIKI UWALNIAJACE RF (releasing factor)

*RF PRZEZ WROTNE KRĄŻENIE PRZYSADKI DOCIERAJĄ DO JEJ CZEŚCI GRUCZOŁOWEJ I STERUJĄ WYDZIELANIEM HORMONÓW GONADOTROPOWYCH

HORMONY GONADOTROPOWE PRZYSADKI WPŁYWAJA NA CZYNNOŚĆ JAJNIKA STERUJĄC PROCESAMI DOJRZEWANIA PĘCHERZYKOW JAJNIKOWYCH, OWULACJI ORAZ POWSTANIA I ZANIKU CIAŁKA ŻÓŁTEGO.

• FSH-FOLIKULOTROPOWY

• WPŁYWA NA WZROST I DOJRZEWANIE PECHERZYKÓW JAJNIKOWYCH

• STERUJE PRODUKCJĄ ESTROGENÓW WYTWORZONYCH PRZEZ PĘCHERZYKI

• LH-LUTENIZUJĄCY

• DZIAŁA SYNERGISTYCZNIE Z FSH

• WPŁYWA NA DOJRZEWANIE PĘCHERZYKÓW JAJNIKOWYCH

• PO OWULACJI POWODUJE PRZEKSZTAŁCENIE SIĘ DOJRZAŁEGO, PEKNIĘTEGO PĘCHERZYKA JAJNIKOWEGO W CIAŁKO ŻÓŁTE

• LTH-LIPOTROPOWY=LAKTOTROPOWY

• STYMULUJE PRODUKCJĘ PROGESTERONU PRZEZ CIAŁKO ŻÓŁTE

• WYDZIELANIE FSH I LH JEST POBUDZANE PRZEZ WPŁYW NEUROSEKRETÓW PODWZGÓRZA RF

• LTH JEST WYDZIELANY NIEZALEŻNIE OD PODWZGÓRZA, HAMOWANY PRZEZ IF (inhibiting factor)

HORMONY JAJNIKOWE : ESTROGENY I PROGESTERON STERUJĄ ZMIANAMI W BUDOWIE BŁONY ŚLUZOWEJ MACICY

CYKL MACICZNY=MENSTRUACYJNY=MIESIĄCZKOWY

• FAZA MENSTRUACYJNA = FAZA ZŁUSZCZANIA=KRWAWIENIE MIESIĄCZKOWE 1-5

• FAZA WZROSTU 5-14

Odtwarzanie śluzówki macicy

Gromadzenie substancji odżywczych

waskuryzacja

• FAZA WYDZIALANIA = SEKRECYJNA 14-27

• NIEDOKRWIENIA 27-28

CYKL POCHWOWY

• ZMIANY pH

• Zmiana grubości warstwy nabłonka, kurczliwości cytoplazmy, zawartości glikogenu

BIOLOGIA Z EMBRIOLOGIĄ ĆWICZENIA 30.X

TEMAT : DOJRZEWANIE GAMET. FIZJOLOGIA DOJRZAWANIA PLEMNIKÓW (REGULACJA NAJĄRZOWA). SPERMIOGRAM. DOJRZEWANIE KOMÓRKI JAJOWEJ. ZONA PELLUCIDA I JEJ WŁASNOŚCI. ZABURZENIA

DOJRZEWANIE PLEMNIKÓW

• MIEJSCE : NAJĄDRZE

BUDOWA NAJĄDRZA

-POJEDYNCZY, KRĘTY KANAŁ WYŚCIELONY KOMÓRKAMI NABŁONKOWYMI O RÓŻNEJ STRUKTURZE I FUNKCJACH

-TRZY CZĘŚCI :

• GŁOWA - KANALIKI WYPROWADZAJĄCE

• TRZON - PRZEWÓD NAJADRZA

• OGON - PRZEWÓD NAJĄDRZA

• UZYSKANIE PODSTAWOWYCH FUNKCJI BIOLOGICZNYCH GAMET MOŻLIWYCH DO OSIĄGNIĘCIA W MESKIM UKŁADZIE PŁCIOWYM

• KOMÓRKI NABŁONKOWE LEŻĄCE NA BŁONIE PODSTAWNEJ PRZEWODU NAJĄDRZA WYDZIELAJĄ SKŁADNIKI PŁYNU KANAŁU NAJĄDRZA

• SUBSTANCJE BIAŁKOWE I GLIKOPROTEIDOWE ( SKŁADNIKI PŁYNU KANAŁU NAJĄDRZA ) PRZYŁĄCZAJĄ SIĘ DO BŁON KOMÓRKOWYCH PLEMNIKÓW

• UZYSKANIE ZDOLNOŚCI RUCHU PRZEZ PLEMNIKI

• NIEZDOLNOŚĆ DO RUCHU :

• METABOLICZNE STARZENIE SIĘ KOMÓREK

• BRAK ENZYMÓW ZDOLNYCH DO ODBUDOWYWANIA ZUŻYTYCH STRUKTUR

• BRAK ENZYMÓW LIKWIDUJĄCYCH RESZTKI METABOLICZNE

• MECHANICZNE HAMOWANIE RUCHU

• GLIKOKALIKS

• NISKIE CIŚNIENIE PARCJALNE TLENU I WYSOKIE CO₂ (HAMOWANIE SUBSTRATOWE)

• NIEPRAWIDŁOWY STOSUNEK SODOWO-POTASOWY (HAMOWANIE ŚRODOWISKOWE)

• UZYSKANIE POTENCJALNEJ ZDOLNOŚCI DO ZAPŁODNIENIA:

• RUCHLIWOŚĆ

• ZDOLNOŚĆ DO REAKCJI AKROSOMALNEJ

• POŁĄCZENIE SIĘ BŁONY KOMÓRKOWEJ GŁÓWKI PLEMNIKA Z ZEWNĘTRZNĄBŁONĄ AKROSOMU

• WYTWORZENIELICZNYCH PĘCHERZYKÓW

CZYNNIKI HAMUJĄCE:

-GLIKOKALIKS

-BRAK JONÓW Ca²⁺

• ZDOLNOŚĆ DO FUZJI BŁONY

• PŁYN NAJĄDRZA

• FMP (Forward Motility Protein) BIAŁKO STYMULUJĄCE RUCHLIWOŚĆ

-WBUDOWANIE W BŁONY PLEMNIKÓW

-FUNCJA JONOFOROWA

-ZAPEWNIENIE TRANSPORTU TRANSBŁONOWEGO JONÓW

-UMOŻLIWIENIE PEŁNEGO RUCHU PLEMNIKOM W ŚRODOWISKU POCHWY

• INHIBITORY FOSFODIESTERAZ, NUKLEOTYDAZ, PEPTYDAZ, SUBSTACJI O CHARAKTERZE ANTYGENOWYM

GLIKOPROTEIDY STRUKTURALNE

• WYTWARZANE PRZEZ KOMÓRKI OGONA NAJĄDRZA

• ŁĄCZĄ SIĘ Z POWIERZCHNIAMI BŁON KOMÓRKOWYCH PLEMNIKÓW

• TWORZĄ GLIKOKALIKS (STABILIZUJĄ FUNKCJE BŁONY I HAMUJA METABOLIZM PLEMNIKÓW)

• AKTYWACJA GENÓW W NAJĄDRZU PRZEZ ANDROGENY I ICH METABOLITY

• SYNTEZA BIAŁEK W KOMÓRKACH NABŁONKOWYCH

• TESTOSTERON I 5-DIHYDROKSYTESTOSTERON

• ZDOLNOŚĆ DO ROZKŁADU I USUWANIA NIEPRAWIDŁOWYCH PLEMNIKÓW (CZYNNA FAGOCYTOZA)

SPERMIOGRAM - BADANIE PRZEPROWADZONE NA PLEMNIKACH ZAWARTYCH W NASIENIU

• EJAKULAT

3,5 /5 ml (2-8)- PRZECIĘTNA OBJĘTOŚĆ :

• 4 ml - PŁYN Z PARZYSTYCH GRUCZOŁÓW PĘCHERZYKOWYCH

• WODA

• FRUKTOZA - NIEZBĘDNA DO ZAPŁODNIENIA

• ZASPOKAJA POTRZEBY ENERGETYCZNE PLEMNIKÓW

• UMOŻLIWIA ICH RUCHLIWOŚĆ

• ENZMY

• WOLNA HIALURONIDAZA - UŁATWIA PENETRACJE PLEMNIKÓW PRZEZ SZYJKĘ MACICY

• BIAŁKA

• BIORĄ UDZIAŁ W KOAGULACJI = ZESTALANIU SPERMY

• BUFORUJĄ KWAŚNE ŚRODOWISKO POCHWY

• SUBSTANCJE O CHARAKTERZE HORMONÓW, POCHODNYCH KW.ARCHAIDOWEGO-PROSTAGLANDYN

• DZIAŁANIE NA ŚLUZÓWKĘ I MIĘŚNIÓWKĘ DRÓG RODNYCH SAMICY

• STYMULUJĄ BIERNY RUCH PLEMNIKÓW

• 1ml - WYDZIELINA GRUCZOŁU KROKOWEGO pH 6,3

• JONY

• Na⁺

• K⁺

• Ca²⁺

• Zn²⁺

• CHOLESTEROL

• GLUKOZA

• KWAS CYTRYNOWY

• ENZYMATYCZNE BIAŁKA PLAZMY NASIENIA

DOJRZEWANIE GAMETY ŻEŃSKIEJ

• OWULACJA-PĘKNIĘCIE PĘCHERZYKA I UWOLNIENIE DOJRZAŁEGO OOCYTU II RZĘDU NA ETAPIE METAFAZY MEJOZY II

• ZWIĘKSZENIE SIĘ LICZBY WARSTW KOMÓREK PĘCHERZYKOWATYCH OTACZAJACYCH OOCYT (5-8)

• NAWIĄZANIE KONTAKTU MIĘDZY KOMÓRKAMI PĘCHERZYKOWATYMI A CYTOPLAZMĄ OCYTU ZA POMOCĄ WYPUSTEK CYTOPLAZMATYCZNYCH

• WYTWORZENIE SIĘ BESPOSTACIOWEJ BŁONY OTACZAJĄCEJ OOCYT:

ZONA PELLUCIDA - OSŁONKA PRZEJRZYSTA

- WYTWÓR OWOCYTU I OTACZAJĄCYCH GO KOMÓREK ZIARNISTYCH (NAJBARDZIEJ WEWNĘTRZNYCH)

PĘCHERZYKA JAJNIKOWEGO

- ZNAJDUJE SIĘ MIEDZY OOLEMMĄ A KOMÓRKAMI PĘCHERZYKOWYMI

• PRZEBIJANA PRZEZ PLEMNIK PODCZAS ZAPŁODNIENIA

• BRUZDKOWANIE POCZĄTKOWO PRZEBIEGA WEWNĄTRZ NIEJ

• GRUBOŚĆ 12-15 um -ROŚNIE ZE WZROSTEM LICZBY WARSTW KOMÓREK PĘCHERZYKA

• SKŁAD :

• GLIKOPROTEIDY Z ESTROWO PRZYWIĄZANYMI GRUPAMI SIARCZANOWYMI

• MUKOPOLISACHARYDY

• INTERFERON

• WARSTWA WEWNĘTRZNA : MA CHARAKTER WŁÓKNISTY, ZWARTA

• WARSTWA ZEWNĘTRZNA : KWAŚNE MUKOPOLISACHARYDY

• LEŻĄCE NAJBLIŻEJ OOCYTU KOMÓRKI PĘCHERZYKOWATE WYTWARZAJĄ WYPUSTKI ŁĄCZĄCE JE Z OOCYTEM TWORZĄ WIENIEC PROMIENISTY (CORONA RADIATA), KTÓRY OSŁANIA OOCYT PO OWULACJI

• LEŻĄCE DALEJ OOCYTU KOMÓRKI PĘCHERZYKOWATE - MATERIAŁ NA WZGÓREK JAJONOŚNY

• LEŻĄCE W ŚRODKU KOMÓRKI - WARSTWA WYŚCIELAJACA JAMA PĘCHERZA (WARSTWA ZIARNISTA-STRATUM GRANULOSUM)

• LEŻĄCE NAJBARDZIEJ ZEWNĘTRZNIE KOMÓRKI - OSŁONKA WEWNĘTRZNA PĘCHERZYKA (THECA FOLLICULI INTERNA)

• MEZODERMA JAJNIKA PRZYLEGAJĄCA DO KOMÓREK PĘCHERZYKOWATYCH - OTOCZKA ZEWNĘTRZNA (THECA FOLLICULI EXTERNA)

POD WPŁYWEM FSH

• KOMÓRKI ZIARNISTE WYDZIELAJĄ PŁYN DO CENTRALNEJ JAMY PĘCHERZYKA, DOJRZEWANIE , PĘCHERZYK GRAAFA ROZPOCZYNA II PODZIAŁ MEJOTYCZNY

• KOMÓRKI OSŁONKI WEWNĘTRZNEJ (ZIARNISTE) PO PRZEDOSTANIU SIĘ W JEJ OBRĘB TKANKI ŁĄCZNEJ I NACZYŃ KRWIONOSNYCH WYDZIELAJA ESTROGENY

• PO UKOŃCZENIU WITELLOGENEZY OOCYT OBNIŻA SWÓJ METABOLIZM

• ZATRZYMANIE GROMADZENIA MATERIAŁÓW ZAPASOWYCH

• CHROMOSOMY W JADRZE ULEGAJĄ SPIRALIZACJI - DIAKINEZA I PODZIAŁU MEJOTYCZNEGO

• CHROMOSOMY LOKALIZUJA SIĘ W CYTOPLAŻMIE OBWODOWEJ

• OOCYT II RZEDU ZAWIERZ NIEMAL CAŁY MATERIAŁ CYTOPLAZMY WYPRACOWANY W OKRESIE WZROSTU-DOJRZAŁA KOMÓRKA PŁCIOWA

- POWSTAWANIE REGULOWANE JEST PRZEZ HORMONY, DODATKOWYM BODŹCEM JEST WNIKNIĘCIE PLEMNIKA DO KOMÓRKI JAJOWEJ

BIOLOGIA Z EMBRIOLOGIĄ ĆWICZENIA 3.XI

TEMAT : ZAPŁODNIENIE. ŁĄCZENIE SIĘ GAMET, POKONYWANIE OSŁON, AKTYWACJA JAJA, BLOKI PRZECIW POLISPERMII. IMMUNOLOGIA ZAPŁODNIENIA, BEZPŁODNOŚĆ. POLISPERMIA. PARTENOGENEZA.

ZAPŁODNIENIE - POŁĄCZENIE SIĘ KOMÓRKI PŁCIOWEJ ŻEŃSKIEJ (OOCYTU II RZĘDU) I KOMÓRKI PŁCIOWEJ MĘSKIEJ (PLEMNIKA) W ZYGOTĘ, CO OZNACZA POCZĄTEK ŻYCIA NOWEGO ORGANIZMU

ZAPLEMNIENIE = UNASIENIENIE

-POPRZEDZA ZAPŁODNIENIE

-U CZŁOWIEKA ZAPLEMNIENIEWEWNĘTRZNE:

• 200-300 mln PLEMNIKÓW Z EJAKULATU ZOSTAJA ZŁOŻONE W SKLEPIENIU POCHWY

• PLEMNIKI PRZENIKAJĄ PRZEZ OSŁONKI JAJOWE PO ZBLIŻENIU SIĘ KOMÓRKI JAJOWEJ

• PLEMNIK WNIKAJA DO KOMÓRKI JAJOWEJ MONOSPERMIA

• FAGOCYTOZA PLEMNIKÓW NADLICZBOWYCH PRZEZ GRANULOCYTY LUB ICH USUWANIE ZE ŚLUZEM

DROGA PLEMNIKÓW - 18 cm ( OD TYLNEGO SKLEPIENIA POCHWY DO CZĘŚCI BAŃKOWEJ JAJOWODU)

• RUCH WŁASNY WITKI

• BIERNE PRZENOSZENIOE PRZEZ DROGI RODNE :

• SKURCZE MACICY

• SKURCZE JAJOWODU

• ODDZIAŁYWANIE PLEMNIKÓW ZE ŚLUZOWĄ WYDZIELINĄ SZYJKI MACICY

• RUCH RZĘSEK WYSCILAJĄCYCH JAJOWODY

SUBSTANCJE UŁATWIAJĄCE KONTAKT GAMET

• FERTYLIZYNY

• ANTYFERTYLIZYNY

PROCESY FIZJOLOGICZNE SKŁADAJĄCE SIĘ NA ZAPŁODNIENIE

1. KAPACYTACJA 3-6 h

SWOISTE GATUNKOWO ZJAWISKO I ODWRACALNE UZYSKIWANIA ZDOLNOŚCI DO ZAPŁODNIENIA PRZEZ PLEMNIKI WĘDRUJĄCE W DROGACH RODNYCH KOBIETY (ostatni etap dojrzewania)

• zmiany strukturalne i biochemiczne w błonie komórkowej plemnika

• zwiększenie przepuszczalności dla jonów Ca²⁺

• ZACHODZI POD WPŁYWEM WYDZIELIN DRÓG RODNYH

• CZYNNIKI WYWOŁUJĄCE KAPACYTACJE:

• JONY Ca, Na, K

• PROSTAGLANDYNY

• AMINY KATECHOLOWE

2. PRZENIKANIE PLEMNIKÓW PRZEZ KOMÓRKI WIEŃCA PROMIENISTEGO

3. PRZYLEGANIE PLEMNIKÓW DO OSŁONY PRZEJRZYSTEJ I ICH PENETRACJA PRZEZ OSŁONĘ

4. FUZJA PLEMNIKA Z KOMORKĄ JAJOWĄ

5. DRUGI PODZIAŁ DOJRZEWANIA OOCYTU II RZĘDU

6. REAKCJA KOROWA

7. REAKCJA OSŁONY PRZEJRZYSTEJ

8. BLOK PRZECIWKO POLISPERMII

9. TWORZENIE SIĘ PRZEDJĄDRZA MĘSKIEGO I ŻEŃSKIEGO

10. KONDENSACJA CHROMOSOMÓW Z PRZEDJĄDRZY

11. POWSTANIE ZYGOTY

• w okresie implantacji może dojść do krwawienia macicznego =implantacyjnego, które przypomina krwawienie miesiączkowe

(pojawienie się krwawienia nie świadczy o braku zaistnienia ciąży

• u zdrowychi w pełni zdolnych do zajcia w ciąże kobiet

* 15% owocytów jest uszkodzonych i nie może ulec zapłodnieniu

* 15% ulega zapłodnieniu, ale wczesne stadia zarodkowe są nieprawidłowe i nie dochodzi do zagnieżdżenia zarodka w macicy - niezapłodnione komórki jajowe, nieprawidłowe zygoty i nieprawidłowo rozwijające się zarodki zostają usunięte z dróg rodnych kobiet:

opóźniona o 1-2 tygodni miesięczka i obfitsze niż zazwyczaj krwawienie może świadczyc o ciąży i utracie zarodka (poronienia często bez wiedzy kobiety o zaistniałej ciąży)

ZABURZENIA ROZWOJU

Ektodermalne:

• zaburzenia w rozwoju układu oddechowego

• wrodzona przepona krtani (rzadka)

• przetoka tchawiczno-przełykowa (1/2500 urodzeń)

• atrezja przełyku bez przetoki

• atrezja z przetoką

• przetoka przełykowo-tchawiczna

• przetoka oskrzelowo-przełykowa

• podwójna przetoka przełykowo-tchawiczna

• zwężenie lub atrezja tchawicy

• agenezja płuc

• nietypowy podział drzewa oskrzelowego i wykształcenie się dodatkowego płata płucnego

• wrodzone torbiele płuc

• zaburzenia w rozwoju układu pokarmowego

-jelito pierwotne przednie-

• niedrożność przełyku

• zwężenie przełyku

• krótki przełyk

• zwężenie odźwiernika (1/1000-dziewczynki, 1/200chłopcy)

• zwężenie dwunastnicy

• niedrożność pęcherzyka żółciowego i przewodów żółciowych (1/20000)

• nietypowo umiejscowiona, dodatkowa tkanka trzustki

• dodatkowa śledziona

-jelito pierwotne środkowe-

• niedorozwój

• nadmierny rozwój

• przepuklina pępowinowa (1/6000)

• przepuklina pępkowa

• niekompletna przednia ściana brzucha

• niedokonanie się obrotu jelit

• uchyłek jelita krętego (2-4%)

• przetoka żółtkowa, przetoka jelitowo-pępkowa, przetoka pępowinowa

• choroba Hirschsprunga-wrodzone rozszerzenie jelita grubego (1/10000)

• mukowiscydoza-zwłóknienie torbielowe trzustki

-jelito pierwotne tylne

• część dolna

• brak odbytu z przetoką lub bez przetoki

• zwężenie odbytu

• niedrożność błoniasta odbytu

• część górna

• brak odbytui kanału odbytowego-agenezja

• niedrożność odbytnicy

• przetrwały stek (tylko u płci żeńskiej)

ŁOŻYSKO

POWSTAWANIE ŁOŻYSKA:

• OKRES TROFOBLASTYCZNY

TRWA OD CHWILI UKSZTAŁTOWANIA SIĘ BLASTOCYSTY (OK. 6 DNIA)

EMBRIOLOGIA 11.XII

KOŃCZY SIĘ GDY ZACZYNAJĄ SIĘ KSZTAŁTOWAĆ KOSMKI (OK. 15 DNIA)

TROFOBLAST:

• CYTOTROFOBLAST (O BUDOWIE KOMÓRKOWEJ)

• SYNCYTIOTROFOBLAST (SKORUPA)

JĄDRA KOMOREK W CYTOPLAŹMIE NIE TWORZĄ SIĘ, ODTWARZAJA SIĘ TYLKO CZĘŚCIOWO-PRZYPOMINAJĄ KOMÓRCZAK

• OKRES KOSMÓWKOWY (KOSMKOWY) - OD 15 DNIA

POWSTAWANIE KOSMKÓW TO PROCES WIELOETAPOWY

• RÓŻNICOWANIE JAKOŚCIOWE

• PRAKOSMKI - TYLKO SYNCYTIOTROFOBLAST

• KOSMKI PIERWOTNE - SYNCYTIO- I CYTOTROFOBLAST

• KOSMKI WTÓRNE - SYNCYTIO-I CYTOTROFOBLAST ORAZ MEZODERMA POZAZARODKOWA

• KOSMKI OSTATECZNE- SYNCYTIO-, CYTOTROFOBLAST, MEZODERMA,NACZYNIE CENTRALNIE

• RÓŻNICOWANIE ILOŚCIOWE

PROCES ROZROSTOWY KOSMKÓW

• KOSMEK I RZĘDU - PIEŃ

• KOSMEK II RZEDU

• KOSMEK III RZĘDU

DZIĘKI WŁAŚCIWOŚCIĄ ŻERNYM TROFOBLASTU ZACHODZI IMPLANTACJA. ENZYMY LITYCZNE TRAWIĄ TKANKĘ - ŚLUZÓWKĘ MACICY. KOSMEK ZWIĘKSZA SWOJĄ POWIERZCHNIĘ JAKO NARZĄD TRAWIĄCY I ODŻYWIAJĄCY. WYZERA KRATEROWATE JAMY = LAKUNY= ZATOKI. UBUTEK W ŚLUZÓWCE MACICY POWSTAJE NA SKUTEK INWAZYJNEJ DZIAŁALNOŚCI TROFOBLASTU. ODŻYWIANIE Z KRWI Z NACZYŃ MACICZNYCH.

• OKRES ŁOŻYSKOWY

TRWA OD KOŃCA 12 TYGODNIA (3-CIEGO MIESIĄCA)

• JAJO PŁODOWE POKRYTE KOSMKAMI

• KOSMÓWKA GŁADKA I DOCZESNOWA (OD DECIDUA BASILARIS) Z KTÓREJ POWSTAJE ŁOŻYSKO

• PRZEMIANY NATURY ILOŚCIOWEJ PROWADĘKSZENIA ILOSCI KOSMKÓW OD STRONY DOCZESNEJ PODSTAWOWEJ - KOSMÓWKA KOSMATA - CHORION FRONDOSUM

• ZANIKAJA KOSMKI OD STRONY DOCZESNEJ POKRYWOWEJ - KOSMÓWKA GŁADKA - CHORION LAEVE

• OD MOMENTU POWSTANIA KOSMÓWKI GŁADKIEJ I KOSMATEJ MÓWIMY UMOWNIE O ŁOŻYSKU

U CZŁOWIEKA WYSTEPUJE ŁOZYSKO HEMOCHORIALNE=KRWIOKOSMKOWE

• BARDZO ŚCISŁE, BESPOŚREDNI KONTAKT KOSMKÓW Z TKANKAMI I Z KRWIĄ MATKI

BUDOWA MAKROSKOPOWA ŁOŻYSKA

20 cm ŚREDNICA

2 cm GRUBOŚĆ

0,5 kg - WAGA

WSKAŻNIK PŁODOWO-ŁOŻYSKOWY = WAGA PŁODU / WAGA ŁOŻYSKA= 3,5 / 0,5 = 7

WSKAŹNIK ŁOŻYSKOWO-PŁODOWY =0,5 / 3,5 = 1/7

ŁOŻYSKO STANOWI AZ 1/7 WAGI PŁODU

POWIERZCHNIA PŁODU - GŁADKA, POKRYTA OWODNIĄ

POWIERZCHNIA MATKI- MAUWYPUKLENIA = LISCIENIEBEDACE WYRAZEM ZRAZIKOWEJ BUDOWY

LIŚCIENIE-SKUPISKA ZRAZIKOW

ZRAZIK-POWTARZAJĄCA SIĘ SEKWENCJA ANATOMICZNA Z WŁASNYM UNACZYNIENIEM

KRĄŻENIE W ŁOŻYSKU

• MATKI

• PŁODU

Krążenie matczyne

• siła napędzająca - serce matki

• 2 tętnice maciczne (pod koniec ciąży mają grubość małego palca)

• tętnica łukowata

• tętnica prosta

• tętnica spiralna

• zatoki - ZJAWISKO DEKOMPRESJI - rozpryśnięcie się strumienia krwi

ciśnienie w tętnicy macicznej jest wyższe niż w aorcie (bo jest niżej serca)

0,7 mmHg na 1 cm niżej/wyżej serca

EFEKTYWNOŚĆ WYMIANY ZALEŻY OD POWIERZCHNI WYMIANY I CZASU TRWANIA WYMIANY

• DUZA POWIERZCHNIA UTWORZONA JEST PRZEZ DRZEWO KOSMKOWE

• DLUŻSZY CZAS WYMIANY ZAPEWNIA WOLNIEJSZY PRZEPŁYW KRWI

CO SPOWALNIA KREW:

• Tętnice spiralne

• Dekompresja w naczyniach

• Przegrody - fragmenty śluzówki, które nie zostały wyżarte przez trofoblast - ściany zatok- krew zostaje zamortyzowana i łagodnie przesącza się między kosmkami

• Drzewo kosmkowe

Po omyciu kosmków krew wraca do matki przez:

• ŻYLĄ BRZEŻNĄ ŁOŻYSKA = ZATOKĘ BRZEŻNA DO ŻYŁY MACICZNEJ

• W NIEWIELKIM STOPNIUPRZEZ POKŁAD ŻYŁ WŁASNYCH DO ŻYŁY MACICZNEJ

KREW MATCZYNA KRĄZY W SYSTEMIE OTWARTYM- KREW NA DANYM ODCINKU WYCHODZI POZA NACZYNIA (DO ZATOK)

NIE WIADOMO ILE KRWI NA MINUTE PRZEPŁYWA OD 200-800 ml

Krążenie płodowe

• PŁÓD

• 2 TĘTNICE PEPOWINOWE - KREW ODTLENOWANA

• KOSMKI (ŁOŻYSKO)

• ŻYŁA PEPOWINOWA LEWA

• PŁÓD

KREW MATKI I PŁÓODU NIGDY SIĘ NIE MIESZA

ZAPEWNIA TO BARIERA ŁOŻYSKOWA

-ZESPÓL TWORÓW ANATOMICZNYCH ODDZIELAJĄCYCH KREW MATKI OD KRWI PŁODU - TO ŚCIANA KOSMKÓW

• POCZĄTKOWO:

• ŚRÓDBŁONEK NACZYŃ

• MEZODERMA

• CYTOTROFOBLAST

• SYNCYTIOTROFOBLAST

• POŻNIEJ, JAK PŁÓD ROŚNIE I POTRZEBUJE CORAZ WIĘCEJ SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH

• SYNCYTIOTROFOBLAST

• ŚRÓDBŁONEK

PRZEZ BARIERĘ ŁOŻYSKOWA PRZECHODZĄ:

• ELEKTROLITY, AZOTOWE PROD. PRZEMIANY MATERII, GLUKOZA - DYFUZJA

• BIAŁKA,TŁUSZCZE, HORMONY-TRANSPORT AKTYWNY

• WODA UWODNIENIE MALEJE OD 90% DO 80%

• TLEN

HEMOGLOBINY U PÓDU JEST 2 RAZY WIECEJ I MA ONA O 50% WIĘKRZE POWINOWACTWO DO TLENU TO TAK ZWANA H b F (PŁODOWA) W ODRÓZNIENIU OD HbA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO

• CO₂

• SKŁADNIKI ODŻYWCZE,JONY

• SKŁADNIKI NIEKORZYSTNE TJ

• LEKI

• UŻYWKI

• ALKOHOL

• NIKOTYNA

• NARKOTYKI

• WIRUSY (HIV, RÓŻYCZKA !)

• BAKTERIE :KRĘTEK BLADY KIŁY I PRĄTEK GRUŹLICY (INNE BAKTERIE ZOSTAJĄ ZATRZYMANE)

embriologia KATARZYNA OSIADŁY WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE. KOPIOWANIE BEZ ZGODY AUTORA ZABRONIONE

---