Zadania organów administracji publicznej w zakresie udostępniania informacji o środowisku.
Podstawowe działania gminy.
Obowiązkiem organów administracji publicznej jest zapewnienie realizacji prawa do informacji o środowisku i jego ochronie.
Regulacja ochrony środowiska zawiera regułę, że każdy może żądać od organu administracji udostępnienia informacji o środowisku. Każdy ma prawo do informacji o ochronie środowiska - 2000 rok (decyzja do wglądu w urzędzie).
Nie ma katalogu pozytywnego, tylko negatywny, chyba, że są szczególne wyłączenia zakazu. Organ nie może odmówić udzielenia informacji. Tylko w drodze decyzji administracyjnej może to zrobić. Organ może odmówić udzielenia informacji o środowisku:
ochrona obligatoryjna - odmawia się udzielenia informacji, gdy toczy się postępowanie sądowe, karne, dyscyplinarne, a ich ujawnienie mogłoby wpłynąć na rozstrzygnięcie, gdy ujawnienie informacji zagraża środowisku. Odmowa informacji o środowisku danych osobowych i jednostkowych, jeśli ujawnienie informacji mogłoby naruszać ustawę o statystyce lub o ochronie danych osobowych. Dane jednostkowe to te, które są niejako danymi osób, takie jak: nazwa zakładu, niebędącymi osobami fizycznymi, które są uzyskiwane w badaniach statystycznych - tylko w takim przypadku nie wolno ich udostępniać, nie udostępniamy danych osób trzecich, które nie były zobowiązane do ich dostarczenia i zastrzegły udostępnianie swoich danych, nie udzielamy danych technicznych i technologicznych, jeżeli ich udostępnienie mogłoby naruszyć ochronę patentową
fakultatywna ochrona - organ może odmówić udzielenia informacji służących do wewnętrznego komunikowania się i danych znajdujących się w opracowaniu; wniosek sformułowany zbyt ogólnie i nie możliwy do spełnienia organ wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia lub sprecyzowania w terminie 7 dni. Jeżeli w tym terminie wniosek nie zostanie sprecyzowany to organ może odmówić udzielenia informacji.
Tryby uzyskiwania informacji:
dotyczy danych, które wymagają poszukiwania - organ zobowiązany jest do udzielenia informacji w ciągu 1 miesiąca z możliwością przedłużenia terminu do 2 miesięcy - w takiej sytuacji od wnioskodawcy pobierana jest opłata w wysokości kosztów poniesionych przez organ związanych z jej przygotowaniem i wysłaniem (koszty kserowania, drukowania, koszty przesyłki) zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych stawek opłat za udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie oraz sposobu uiszczania opłat,
uzyskiwanie w publicznych wykazach danych - przeglądanie jest bezpłatne informacja powinna być udzielona w tym samym dniu.
Zadania organów administracji publicznej w zakresie zapewnienia udział społeczeństwa w postępowaniach dotyczących środowiska.
Przepisy ochrony środowiska przewidują, że przed wydaniem niektórych decyzji albo przyjęciem niektórych dokumentów konieczne jest przeprowadzenie tzw. postępowania z udziałem społeczeństwa. Będzie on wymagany m. In. przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, przy wydaniu, której jest przeprowadzana ocena oddziaływania na środowisko, decyzji zatwierdzającej zewnętrzny plan operacyjno ratowniczy, przy planowaniu niektórych dokumentów o charakterze programowym. Prawo polskie przewiduje 3 formy udziału:
procedura składania uwag i wniosków,
przeprowadzenie rozprawy otwartej dla społeczeństwa,
udział w postępowaniu tzw. organizacji ekologicznych.
Ad 1) Wszczynając postępowanie organ administracji publicznej podaje do publicznej wiadomości informację o wszczęciu postępowania i jednocześnie zawiadamia społeczeństwo o możliwości zapoznania się z dokumentacją sprawy oraz wyznacza 21-dniowy termin, w którym każdy może składać swoje uwagi i wnioski. Uwagi można wnieść pisemnie, ustnie do protokołu lub też w formie elektronicznej - nie jest wymagany bezpieczny podpis elektroniczny. Uwagi i wnioski dla organu prowadzącego postępowanie są niewiążące, ale powinien je rozważyć, a następnie w uzasadnieniu decyzji powinien wskazać, jakie uwagi i wnioski wpłynęły i jak się do nich ustosunkował.
Ad 2) Decyduje organ prowadzący sprawę. Społeczeństwo odgrywa bierną rolę - nie może zabierać głosu.
Ad 3) Organizacje ekologiczne to organizacje społeczne, których statutowym celem jest ochrona środowiska (stowarzyszenia zwykłe lub rejestrowane), organizacje powołane na mocy ustawy: Polski Związek Łowiecki, Polski Związek Wędkarski, zawodowe organizacje rolników. Będą występować w postępowaniu na prawach strony, jeśli zgłoszą swój udział. Mają bardzo silną pozycję o charakterze procesowym, ponieważ mogą skarżyć decyzje do sądu administracyjnego, nawet w sytuacji, jeśli nie brały udziału w postępowaniu. Organizacje ekologiczne mają wszystkie uprawnienia strony, jednakże nie mogą wnosić o wszczęcie postępowania.
Zadania organów administracji publicznej w zakresie ocen oddziaływania na środowisko.
W zależności od rozmiarów prowadzonej(planowanej) przez człowieka działalności jego niekorzystne oddziaływanie na środowisko może być większe lub mniejsze, np. huta cynku a budowa domu. Dlatego też ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie szczególnych procedur, których celem jest ustalenie potencjalnie niekorzystnych skutków pewnych działań człowieka dla środowiska oraz umożliwiających podjęcie odpowiednich środków zapobiegawczych. Owe procedury noszą wspólną nazwę ocen oddziaływania na środowisko. Jest to pojęcie zbiorcze, obejmujące swym zakresem przynajmniej trzy procedury:
procedura ocen oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć,
procedura oddziaływania na środowisko niektórych planów lub programów,
ocena oddziaływania na obszary „Natura 2000".
Ad 1) Przedsięwzięcie jest to ingerencja w środowisko, polegająca na zmianie wykorzystania terenu, takie jak: budowa, wydobywanie kopalin ze złóż, piętrzenie wód i inne działania wymagające jednego z pozwoleń, o których mowa w art. 72 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Do tych pozwoleń zaliczamy m. in.: pozwolenie na budowę, decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, koncesję regulowaną prawem geologicznym i górniczym, pozwolenia na realizację inwestycji związanych z Euro 2012, pozwolenie na budowę terminala regazyfikacyjnego w Świnoujściu. Realizacja nie każdego przedsięwzięcia będzie wymagała oceny oddziaływania na środowisko. Oceny będą wymagane do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Jest to pojęcie zbiorcze przedsięwzięcia te dzielą się na:
zawsze mogące znacząco oddziaływać na środowisko,
potencjalnie mogące znacząco oddziaływać na środowisko.
Te pierwsze to są takie przedsięwzięcia, w odniesieniu, do których oddziaływanie na środowisko jest znaczące (grupa I). W stosunku do nich przeprowadzenie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko jest obligatoryjne. W odniesieniu do przedsięwzięć potencjalnie mogących znacząco oddziaływać na środowisko (grupa II) przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko ma charakter fakultatywny, czyli decyzję czy przeprowadzać ocenę oddziaływania na środowisko będzie podejmował organ wydający pozwolenie. Wykaz przedsięwzięć grupy I i II zawiera rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko.
Kiedy przeprowadza się procedurę oceny oddziaływania na środowisko?
Procedury będą przeprowadzane przy wydawaniu szczególnego aktu administracyjnego, który nosi nazwę decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach. Jeżeli chcemy uzyskać pozwolenie na realizację przedsięwzięcia grupy I lub II będziemy musieli uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Podstawowym zadaniem tej decyzji jest określenie środowiskowych uwarunkowań realizacji przedsięwzięcia. Organ w niej zawrze warunki, pod jakimi można wydać pozwolenie na budowę. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach będzie wymagana zarówno dla przedsięwzięć grupy I i II. Jednakże w przypadku przedsięwzięć grupy I zawsze będziemy przeprowadzać ocenę oddziaływania na środowisko, a w przypadku grupy II, tylko, jeśli organ prowadzący postępowanie tak postanowi. Decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje wójt, burmistrz, prezydent miasta, dyrektor regionalny Lasów Państwowych, starosta, regionalny dyrektor ochrony środowiska. Jeśli w odniesieniu do grupy II ustalono, że nie przeprowadza się oceny oddziaływania na środowisko, wydaje się tzw. pustą decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Jeżeli jednak ustalono, że ocena będzie przeprowadzona, konieczne jest sporządzenie dokumentu - raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Jest to opracowanie o charakterze inżyniersko przyrodniczym, określające warianty realizacji przedsięwzięcia oraz skutki, jakie realizacja przedsięwzięcia może spowodować. Musi zawierać streszczenie w języku niespecjalistycznym. Taki raport może sporządzić każdy - brak wymagań, wykonują to firmy prywatne. Po złożeniu wniosku oprócz raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko procedury wymagają jeszcze konieczności zabezpieczenia, tzw. partycypacji publicznej, czyli postępowania z udziałem społeczeństwa i konieczność dokonania współdziałania z innymi organami. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga uzgodnienia przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska oraz współdziałania z innymi organami, przede wszystkim z powiatowym inspektorem sanitarnym. Współdziałanie to przyjmuje postać postanowienia, na które nie przysługuje zażalenie.
Zadania organów administracji publicznej w zakresie ochrony środowiska.
Stosowanie przepisów należy do administracji publicznej 96, 97% reszta to przepisy karne i inne przez aparat administracji niezależnie od tego, od jakiego organu on pochodzi. Prawo ochrony środowiska, to niezwykle rozbudowana dziedzina prawa. Kompetencje administracji publicznej w dziedzinie ochrony środowiska zależą od kompetencji organu. Organ podejmując działania stosuje instrumenty prawa. Te instrumenty można podzielić na kilka grup:
instrumenty o charakterze reglamentacyjnym - ich cechą charakterystyczną jest to, że za ich pomocą organ administracji publicznej jednostronnie określa sytuację prawną adresata takiego instrumentu, np. decyzje administracyjne (decydujące, zakazujące itd.) wydawane przez administrację publiczną na wniosek strony, z urzędu, określające sposób korzystania ze środowiska. Najczęściej stosowane, np. Zebranie nielegalnych odpadów. Stosowanie tych instrumentów jest często nieskuteczne,
instrumenty ocharakterze generalnym - nie kierowane do konkretnego adresata, ale określają sytuację prawną na danym obszarze, np. akty prawa miejscowego - gminy w drodze uchwały o uznaniu drzewa za pomnik przyrody. W programach ochrony środowiska (gmina, powiat) zostały utworzone plany, np. plan gospodarki odpadami,
instrumenty o charakterze ekonomicznym, np. opłaty, kary pieniężne - wyrzucenie sprzętu elektronicznego musi być zgodne z przepisami prawa,
Każda ochrona będzie regulowana za pomocą tych 3 wielkich instrumentów.
Instrumenty niewystępujące w polskim systemie prawnym:
instrumenty o charakterze tzw. SOFT LOW (miękkie prawo) - takie, które zakłada dobrowolne ich stosowanie. Stosowanie tych instrumentów może doprowadzić do osiągnięcia lepszych skutków niż w przypadku stosowania powyższych instrumentów, np. kampanie promocyjne, pewne działania o charakterze organizacyjnym, segregacja, pojemniki na śmieci.
Uprawnienia, kompetencje organów administracji publicznej w zakresie prawa ochrony środowiska
GMINY
Kompetencje gminy w zakresie ochrony środowiska są szerokie. Do podstawowych grup kompetencji organów gminy należy zaliczyć:
kompetencje w zakresie ochrony przyrody,
kompetencje w zakresie ochrony przed odpadami oraz utrzymania czystości,
kompetencje w zakresie humanitarnej ochrony zwierząt,
kompetencje w zakresie określania środowiskowych uwarunkowań planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.
Kompetencje wspólne znajdą zastosowanie oprócz gminy do wszystkich innych organów administracji publicznej.
Zadania starosty i marszałka województwa w zakresie wydawania pozwoleń na korzystanie ze środowiska.
Prowadzenie działalności, w wyniku, której dochodzi do ponadnormatywnego oddziaływania na środowisko wymaga zezwolenia. Wydawane jest ono w formie decyzji administracyjnej wydawanej przez starostę lub marszałka województwa. Marszałek województwa jest właściwy do przedsięwzięć zawsze mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Rozporządzenie Rady Ministrów z 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko określa te przedsięwzięcia.
Rodzaje działalności wymagające zezwolenia:
działalność powodująca wprowadzenie gazów lub pyłów do powietrza,
działalność powodująca wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
działalność powodująca wytwarzanie odpadów w ilości większej niż 5 000 ton rocznie.
Pozwolenie może zostać udzielone w dwóch formach:
pozwolenie sektorowe,
pozwolenie zintegrowane (IPPC) - zawiera ono w sobie wszystkie pozwolenia sektorowe, a dodatkowo powinno ono określać dopuszczalny poziom hałasu do środowiska Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości wskazuje, kto powinien posiadać IPPC). Aby uzyskać takie zezwolenie prowadzący instalację musi wykazać, że eksploatowana przez niego instalacja spełnia wymagania wynikające z tzw. standardów BAT. Jednocześnie wnioskodawca jest zobowiązany do uiszczenia tzw. opłaty rejestracyjnej, której wysokość określa w drodze rozporządzenia minister właściwy ds. środowiska, a jej wysokość nie może być wyższa niż 3 000 €. Pozwolenie jest wydawane na czas określony nie dłuższy niż 10 lat.
Pozwolenie emisyjne - regułą jest, że pozwolenia wymaga eksploatacja instalacji. Instalacja to zespół stacjonarnych urządzeń technicznych, bądź budowla, której eksploatacja powoduje wprowadzenie zanieczyszczeń do środowiska. W przypadku gazów i pyłów mamy taką sytuację, że istnieje całe mnóstwo tych instalacji powodujących ten skutek, ale co, do których wymaganie uzyskania pozwolenia byłoby, co najmniej absurdalne. Dlatego też na podstawie ustawy Minister Środowiska wydał rozporządzenie określające te przypadki, kiedy uzyskanie pozwolenia nie jest wymagalne. Przede wszystkim wskazano tam instalację do energetycznego spalania paliw o mocy nie większej niż 5 MWt. Rozporządzenie to służy temu, żeby wyłączyć obowiązek uzyskiwania pozwoleń dla źródeł zaliczanych do tzw. niskiej emisji.
Zgłoszenie - notyfikacja
W niektórych sytuacjach, gdy, co prawda nie jest wymagane pozwolenie, to ustawodawca przewiduje konieczność dokonania tzw. zgłoszenia przed rozpoczęciem eksploatacji niektórych instalacji. Instytucja ta jest podobna do zgłoszenia do przystąpienia do robót budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę. Wykaz tych instalacji zawiera rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia. Są nimi, np.:
instalacje termicznego spalania biopaliw do 1 MWt,
wprowadzanie do ziemi podczyszczonych ścieków w ilości nie większej niż 5 m3 na dobę, np. przydomowe oczyszczalnie ścieków.
W terminie 30 dni od daty zgłoszenia właściwy organ może wyrazić swój sprzeciw w drodze decyzji administracyjnej. Notyfikacji dokonujemy zasadniczo staroście, a jeśli korzystanie ze środowiska będzie dokonywane przez osobę fizyczną wówczas organem właściwym do przyjęcia zgłoszenia będzie wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
Opłaty za korzystanie ze środowiska - kompetencje marszałka.
W Polsce istnieje bardzo rozbudowany system ekonomicznych elementów ochrony środowiska. W pierwszym rzędzie zalicza się do nich opłaty za korzystanie ze środowiska. Do ich ponoszenia zobowiązuje się tzw. podmioty korzystające ze środowiska. Określenie to nie ma charakteru opisowego tylko charakter normatywny. Istnieje ścisła definicja podmiotu korzystającego ze środowiska. Opłaty ponosi podmiot korzystający ze środowiska: przedsiębiorcy, jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami, np. szkoły wyższe, wojsko, policja, a także osoby wykonujące zawody medyczne w ramach indywidualnej praktyki, rolnicy indywidualni, czasami osoby fizyczne, ale tylko wtedy, gdy korzystają ze środowiska w takim zakresie, w jakim wymaga to uzyskania pozwolenia na korzystanie ze środowiska. Opłaty ponosi się za wprowadzenie gazów i pyłów do powietrza, składowanie odpadów, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pobór wód. System naliczania opłat za korzystanie ze środowiska opiera się na mechanizmie samonaliczania. Po upływie okresu rozrachunkowego, który wynosi 6 miesięcy, podmiot korzystający ze środowiska samodzielnie we własnym zakresie ustala opłatę i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego. Jest to marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce korzystania ze środowiska z wyjątkiem wprowadzania zanieczyszczeń do powietrza, gdzie marszałkiem właściwym jest marszałek właściwy dla miejsca rejestracji przedsiębiorcy.
Marszałek województwa jest organem właściwym do przeprowadzenia kontroli, czy wyliczenie dokonane przez podmiot korzystający ze środowiska jest prawidłowe. Jeżeli marszałek uzna, że wyliczenie te budzi wątpliwości, wówczas w drodze decyzji określi wysokość należnej opłaty, jako różnicę pomiędzy opłatą należną, a opłatą uiszczoną przez podmiot korzystający ze środowiska. Do pewnego stopnia kompetencją marszałka w tym zakresie jest również możliwość podejmowania decyzji w przedmiocie odroczenia terminu płatności, czy też rozłożenia na raty tzw. podwyższonej opłaty za korzystanie ze środowiska. Wpływy stanowią dochód funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej (narodowego, wojewódzkiego do końca 2009 r., powiatowego i gminnego). Od 2010 roku likwidacji ulegają gminny i powiatowy fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Zadania starosty i marszałka województwa w zakresie gospodarowania odpadami.
Zgodnie z art. 26 i 28 ustawy o odpadach do obowiązków starosty należy wydawanie zezwoleń na prowadzenie działalności w następującym zakresie:
odzysk lub unieszkodliwianie odpadów (dla przedsięwzięć i zdarzeń innych niż na terenach zakładów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest obowiązkowe oraz dla przedsięwzięcia innego niż mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest obowiązkowe, realizowanego na terenach innych niż wyżej wymienione);
zbieranie lub transport odpadów.
Ponadto, do obowiązków starosty wynikających z art. 33 ust. 5 ustawy o odpadach należy przekazanie marszałkowi województwa łącznego zestawienia rejestrów posiadaczy odpadów lub prowadzących działalność w zakresie transportu odpadów dotyczących prowadzonej działalności w zakresie zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów bez obowiązku uzyskiwania zezwoleń, w terminie do końca każdego kwartału za poprzedni rok kalendarzowy.
Zgodnie z art. 53 i 54 ustawy o odpadach starosta w drodze decyzji na wniosek zarządzającego składowiskiem odpadów:
- zatwierdza instrukcję eksploatacji składowiska odpadów,
- wydaje zgodę na zamknięcie składowiska odpadów lub jego wydzielonej części.
Jednocześnie należy zauważyć, że starosta obowiązany jest do przekazania kopii wydanych decyzji w zakresie gospodarowania odpadami, w tym dotyczących odpadów komunalnych właściwemu marszałkowi województwa, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta (m.in. art. 26 ust. 7, art. 28 ust. 7, art. 30 ust. 7 ustawy o odpadach), a w przypadku odmowy wydania decyzji przekazać jej kopię właściwemu wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta (art. 29 ust. 3 ustawy o odpadach). Ponadto kopię decyzji o skreśleniu z rejestru starosta przekazuje marszałkowi województwa (art. 33 ust. 5c ustawy o odpadach).
Zgodnie z art. 26 ustawy o odpadach marszałek województwa wydaje zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów dla przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zakładów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest obowiązkowe oraz dla przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, dla którego sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest obowiązkowe, realizowanego na terenach innych niż wyżej wymienione.
W przypadku odmowy wydania decyzji w zakresie gospodarowania odpadami, marszałek województwa kopię wydanej decyzji przekazuje właściwemu wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta (art. 29 ust. 3 ustawy o odpadach). Zgodnie z art. 53 i 54 ustawy o odpadach marszałek województwa w drodze decyzji na wniosek zarządzającego składowiskiem odpadów:
- zatwierdza instrukcję eksploatacji składowiska odpadów,
- wydaje zgodę na zamknięcie składowiska odpadów lub jego wydzielonej części.
Zgodnie z przepisami ustawy o odpadach, kierownik spalarni odpadów lub współspalarni odpadów oraz kierownik składowiska odpadów powinien posiadać świadectwo stwierdzające kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami. Należy zauważyć, że świadectwo stwierdzające kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami wydaje marszałek województwa, po uprzednim złożeniu przez zainteresowanego egzaminu w zakresie gospodarowania odpadami z wynikiem pozytywnym przed komisją egzaminacyjną powołaną przez marszałka województwa (art. 49 i 62 ustawy o odpadach).
Do bardzo ważnych zadań marszałka województwa należy także prowadzenie wojewódzkiej bazy danych dotyczącej wytwarzania i gospodarowania odpadami wraz z rejestrem udzielonych decyzji w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadami (art. 37 ust. 6 ustawy o odpadach). Ponadto marszałek województwa obowiązany jest do sporządzenia raportu wojewódzkiego w ww. zakresie i przekazania go ministrowi właściwemu do spraw środowiska (art. 37 ust. 6 ustawy o odpadach).
Zadania organów gminy w zakresie utrzymania czystości i porządku.
Utrzymywanie czystości i porządku w gminach zalicza się do szeroko pojętej gospodarki komunalnej. Jest to obowiązkowe zadanie własne gminy. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach reguluje 3 zasadnicze problemy:
zadania gmin w zakresie utrzymywania czystości i porządku,
obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie utrzymywania czystości i porządku,
wydawanie zezwoleń na prowadzenie działalności regulowanej ustawą.
Ad. 1) Zadania gminy można podzielić na zadania o charakterze organizatorskim, zadania gminy jako właściciela nieruchomości, zadania rady gminy w zakresie wydawania aktów prawa miejscowego, określających sposób utrzymywania czystości i porządku.
Do sfery organizatorskiej należy zapewnienie utrzymywania czystości i porządku przede wszystkim poprzez umożliwienie wykonywania obowiązków przez właścicieli nieruchomości. Do tego typu zadań zaliczamy pierwszym rzędzie zapewnienie możliwości usuwania odpadów komunalnych przez właścicieli nieruchomości, gdzie zadanie to może być realizowane zarówno przez gminne jednostki organizacyjne, jak również przez podmioty prywatne posiadające stosowne zezwolenia wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Ochronę przed bezdomnymi zwierzętami, zapobieganie zanieczyszczania otwartych przestrzeni poprzez ustawianie koszy na śmieci.
Stanowienie przez radę gminy aktów prawa miejscowego określających sposób utrzymania czystości. W zakresie ustawy rada może przyjąć przynajmniej 4 uchwały, przy czym jedna z nich ma charakter obligatoryjny - regulamin utrzymania czystości i porządku - na terenie każdej gminy taka uchwała musi zostać podjęta (uchwała śmieciowa). Uchwała ta jest podejmowana w porozumieniu z powiatowym inspektorem sanitarnym. Określa ona podstawowe zasady obowiązujące na terenie gminy, dotyczące utrzymania czystości porządku. Wskazuje się tam m.in. rodzaje pojemników na odpady, w które swoje nieruchomości muszą wyposażyć właściciele, określa się terminy i harmonogram usuwania odpadów komunalnych, określa się zasady utrzymywania zwierząt domowych, można w niej określić zakaz utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach niezwiązanych z produkcją rolną, terminy obowiązkowej deratyzacji.
Druga uchwała to uchwała określająca górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usuwanie odpadów komunalnych, czy też wywóz nieczystości ciekłych ze zbiorników bezodpływowych.
Trzecia uchwała może określać sposób dokumentowania przez właścicieli nieruchomości korzystanie z usług firm prowadzących działalność regulowaną ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Czwarta uchwała - jej podjęcie musi zostać poprzedzone referendum, w którym mieszkańcy gminy wyrażą zgodę na przyjęcie takiej uchwały. Na mocy takiej uchwały gmina przejmuje od właścicieli nieruchomości wszystkie lub wskazane obowiązki.
Ad 2) Właściciele nieruchomości (podmioty władające nieruchomością) mają obowiązek zapewnić porządek i czystość na ich terenie poprzez:
wyposażenie nieruchomości w pojemniki na odpady stałe i utrzymywanie ich w należytym stanie,
gromadzenie odpadów w tych pojemnikach,
przekazywanie odpadów podmiotowi uprawnionemu do wywożenia odpadów, na żądanie gminy właściciel powinien wykazać się umową na wywóz nieczystości oraz dowodów płacenia za usługi jednostce wywozowej. W przypadku, gdy właściciel nie udokumentuje korzystania z usług w zakresie wywozu nieczystości obowiązki te może przejąć gmina pobierając stosowną opłatę,
sprzątanie śniegu, błota i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości (przylegających bezpośrednio do nich). Obowiązek ten nie dotyczy tych chodników, na których pobierana jest opłata za płatne parkowanie - obowiązek przechodzi na właściciela parkometru),
podłączenie kanalizacji do odpowiednich kanałów ściekowych.
Ad 3) Zakres zezwoleń:
odbiór odpadów komunalnych,
odbiór nieczystości ciekłych,
prowadzenie schronisk dla bezdomnych zwierząt,
prowadzenie grzebowisk lub spalarni zwłok zwierzęcych - od uzyskania tego zezwolenia są zwolnione gminne jednostki organizacyjne, przy czym muszą one spełniać te same kryteria, jakie stawia się podmiotom, które zezwolenie muszą uzyskać.
Zadania organów wydających koncesję na działalność regulowaną prawem geologicznym i górniczym.
Prawo geologiczne i górnicze z 1994 roku reguluje praktycznie wszystkie aspekty związane z gospodarowaniem przyrodniczymi zasobami górnictwa (złoże górnicze, problematykę szkód górniczych, opłat za korzystanie ze środowiska).
W świetle art. 15 prawa geologicznego i górniczego koncesji wymaga:
poszukiwanie i rozpoznawanie złóż kopalin,
wydobywanie kopalin ze złóż - koncesjonowana działalność gospodarcza,
bezzbiornikowe magazynowanie substancji w górotworze,
składowanie odpadów w górotworze, górotworze tym w podziemnych wyrobiskach górniczych.
Organy koncesyjne:
Minister właściwy ds. środowiska - jest właściwy do wydawania koncesji na wszystkie rodzaje działalności na obszarach morskich Rzeczpospolitej Polski, na bezbiornikowe magazynowanie i składowanie, poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie części kopalin tzw. podstawowych paliw kopalnych i rud metali,
Marszałek województwa - jest właściwy do wydawania koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie pozostałych kopalin podstawowych oraz wszystkich tzw. kopalin pospolitych za wyjątkiem tych sytuacji, gdy organem koncesyjnym jest starosta,
Starosta - jest właściwy do wydawania koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin pospolitych w sytuacji, jeśli obszar planowanej działalności jest nie większy niż 2 ha, planowane roczne wydobycie nie przekroczy 20 000 m3 oraz, gdy działalność będzie prowadzona bez wykorzystania materiałów wybuchowych.
Wydanie koncesji następuje zawsze w drodze odpowiedniego współdziałania organu koncesyjnego z innymi podmiotami, które może przyjąć dwie formy: opinii lub uzgodnienia. Obydwie formy następują na podstawie art. 106 kpa. Jednakże w prawie geologicznym jest ona zmodyfikowana. Art. 106 kpa wyznacza termin 14 dni. Jeżeli organ w tym czasie nie zajmie stanowiska stronie przysługuje zażalenie na bezczynność organu do organu nadrzędnego. Jednakże rozwiązanie to w przypadku uzgadniania decyzji górniczych było nieskuteczne. Na mocy art. 105a prawa geodezyjnego i górniczego, jeżeli wydanie koncesji jest uzależnione od zajęcia stanowiska przez inny organ, to stanowisko to powinno być zajęte w terminie 14 dni od dnia doręczenia projektu rozstrzygnięcia. Nie zajęcie stanowiska w tym terminie uznaje się za zgodę na stanowisko zawarte w projekcie. Pod względem podmiotowym współdziałanie przy wydawaniu koncesji można podzielić na dwie grupy:
z organami administracji rządowej,
z organami samorządu terytorialnego.
Ad 1)
w przypadku kopalin podstawowych - minister właściwy ds. gospodarki,
lecznicze - minister właściwy ds. zdrowia,
na obszarach morskich - minister właściwy ds. gospodarki morskiej,
pierwiastki promieniotwórcze - Prezes Państwowej Agencji Atomistyki.
Ad 2) wymaga zgody lub opinii wójta, burmistrza, prezydenta miasta: opinia - przy poszukiwaniu i rozpoznawaniu, w pozostałym zakresie uzgodnienie. Opinii i uzgodnień nie stosuje się na obszarach morskich. Uzgodnienia dokonujemy na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a jeżeli nie ma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego to na podstawie studium uwarunkowań przestrzennego zagospodarowania gminy. W przypadku działalności wykonywanej metodą podziemną sprawdzamy, czy nie ma sprzeczności planowanej działalności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W przypadku działalności odkrywkowej musi być pełna zgodność planowanej działalności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.
Zadania organów administracji publicznej w zakresie planowania w ochronie środowiska.
Ad 2) potocznie określane mianem strategicznych ocen oddziaływania na środowisko. Te decyzje dotyczą wszystkich dokumentów planistyczno programowych, których realizacja może wpływać na środowisko. Z tego zakresu ustawodawca wyłączył miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Nie ma takich dokumentów planistyczno programowych, co, do których wskazuje się, że przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko jest konieczne (programy ochrony środowiska, plany rozwoju energetyki, plany rozwoju infrastruktury komunikacyjnej, plany gospodarowania odpadami). Procedura jest bardzo prosta i składa się z trzech etapów:
organ przygotowujący projekt takiego dokumentu jest zobowiązany do opracowania tzw. prognozy oddziaływania na środowisko,
ta prognoza jest następnie poddana procedurze konsultacyjnej, w której udział biorą zarówno organy administracji publicznej, jak również społeczeństwo,
wyniki konsultacji ze społeczeństwem nie mają charakteru wiążącego, jednakże organ przyjmujący projekt dokumentu powinien wziąć je pod uwagę.
Ad 3) Procedura dotyczy innych przedsięwzięć niż te, w odniesieniu, do których wydaje się decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Brak katalogu zamkniętego przedsięwzięć, co, do których oceny oddziaływania na środowisko się przeprowadza. Procedura tej oceny jest znacząco inna niż procedura wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Uczestniczy w niej organ właściwy do wydania pozwolenia na realizację przedsięwzięcia oraz regionalny dyrektor ochrony środowiska. „Natura 2000” - nie wolno realizować przedsięwzięć mogących niekorzystnie wpływać na genotypy występujące na obszarze „Natura 2000”. Wyjątek, jeżeli jest to uzasadnione nadrzędnym interesem społeczno gospodarczym i brak jest rozwiązań alternatywnych. Należy jednak w takim przypadku przeprowadzić kompensację przyrodniczą. Obszary „Natura 2000” - ciało obce w naszym systemie prawa, wprowadzone jest poprzez przyjęcie tzw. dyrektywy siedliskowej. Ochronie podlega nie obszar, ale genotypy - gatunki roślin i zwierząt ze względu na występowanie, których utworzono ten obszar. Obszary „Natura 2000” będą tworzone. Proces tworzenia obszarów z formalnego punktu widzenia jest niezgodny z Konstytucją. Organizacje pozarządowe przesyłają regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska projekty objęcia obszarów chronionych. Regionalny dyrektor ochrony środowiska prowadzi wykaz „shadow list” - lista cieni. Zamieszczenie projektu na liście wymaga opinii, które w 98% są negatywne, co nie przeszkadza w umieszczeniu projektu na liście. Następnie lista cieni jest zatwierdzana przez Radę Ministrów. Zatwierdzona lista jest przesyłana do Komisji Europejskiej, która zatwierdza ją w drodze decyzji i wraca do Polski a minister ds. ochrony środowiska ustanawia ją w drodze rozporządzenia. Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ochronie podlegają projektowane obszary „Natura 2000” - obszary umieszczone na liście cieni. Ograniczenie prawa własności zgodnie z Konstytucją tylko wywłaszczenie lub ustawa, a „Natura 2000” ogranicza na podstawie czynności materialno technicznej.
Kompetencje wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska - w tym wydawanie kar pieniężnych za naruszenie wymagań ochrony środowiska
W razie niedopełnienia przez posiadacza odpadów, prowadzącego odzysk lub unieszkodliwianie odpadów, obowiązków ustawowych wojewódzki inspektor ochrony środowiska może wydać decyzję o wstrzymaniu tej działalności. Posiadacz odpadów pomimo wstrzymania prowadzonej działalności jest obowiązany do usunięcia jej skutków na własny koszt.
W razie niedopełnienia przez zarządzającego spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów obowiązków ustawowych wojewódzki inspektor ochrony środowiska może wydać decyzję o wstrzymaniu działalności w zakresie termicznego przekształcania odpadów.
W przypadku stwierdzonych zmian obserwowanych parametrów monitoringu składowiska, wskazujących na możliwość wystąpienia lub powstanie zagrożeń dla środowiska, wojewódzki inspektor ochrony środowiska określi, w drodze decyzji, zakres I harmonogram działań niezbędnych do ustalenia przyczyn zmian obserwowanych parametrów oraz możliwych zagrożeń dla środowiska, a następnie po ich ustaleniu określi, w drodze decyzji, zakres i harmonogram działań niezbędnych do usunięcia przyczyn i skutków stwierdzonych zagrożeń dla środowiska.
Wojewódzki inspektor ochrony środowiska prowadzi kontrolę podmiotów korzystających ze środowiska na każdym etapie gospodarki odpadami:
wytwórcy odpadów w zakresie wypełniania obowiązków co do ograniczania ilości i uciążliwości powstających odpadów, odzysku odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec oraz unieszkodliwiania tych odpadów, których powstaniu nie można było zapobiec i których nie udało się wykorzystać,
wytwórcy odpadów w zakresie poprawności zlecania usługi odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
wytwórcy odpadów w zakresie wypełniania wszystkich wymogów formalnych, w tym uzyskania wymaganych pozwoleń lub zezwoleń oraz prowadzenia ewidencji,
zarządzającego instalacją w zakresie posiadania i przestrzegania decyzji określających zakres korzystania ze środowiska,
zarządzającego składowiskiem odpadów w zakresie posiadania i przestrzegania instrukcji eksploatacji składowiska,
prowadzącego działalność w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów co do posiadania oraz przestrzegania warunków zezwolenia,
prowadzącego działalność w zakresie zbierania lub transportu odpadów co do posiadania oraz przestrzegania warunków zezwolenia,
zarządzającego spalarnią odpadów lub innym obiektem unieszkodliwiania odpadów w zakresie posiadania i przestrzegania warunków zezwolenia.
Wojewódzki inspektor ochrony środowiska obligatoryjnie prowadzi kontrole w sytuacji gdy:
pozwolenie na użytkowanie składowiska odpadów może być wydane po
zatwierdzeniu instrukcji eksploatacji składowiska odpadów oraz po przeprowadzeniu
kontroli przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska,
zamknięcie składowiska odpadów lub jego wydzielonej części wymaga
przeprowadzenia kontroli przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.
Zgodnie z ustawą - Prawo ochrony środowiska, wojewódzki inspektor ochrony środowiska wymierza, w drodze decyzji, administracyjne kary pieniężne za:
naruszenie warunków decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska odpadów albo decyzji określającej miejsce i sposób magazynowania odpadów, wymaganych przepisami ustawy o odpadach, co do rodzaju i sposobów składowania odpadów, (art. 298 ust.1 pkt. 4 Poś),
składowanie odpadów z naruszeniem rodzaju i sposobów składowania odpadów, określonych w decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska, lub magazynowanie odpadów z naruszeniem decyzji określającej miejsce i sposób magazynowania odpadów wojewódzki inspektor ochrony środowiska wymierza karę w wysokości 0,1 stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za każą dobę składowania.
Struktura dyrekcji ochrony środowiska - kompetencje RDOŚ.
W skład Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wchodzą następujące departamenty :
Departament Ocen Oddziaływania na Środowisko;
Departament Ochrony Przyrody;
Departament Obszarów Natura 2000;
Departament Kontroli Szkód w Środowisku, Ekozarządzania, Promocji i Informacji o
Środowisku;
Biuro Prawne;
Biuro Dyrektora Generalnego Urzędu.
Regionalne dyrekcje ochrony środowiska posiadać będą podobną strukturę:
Wydział Ocen Oddziaływania na Środowisko;
Wydział Ochrony Przyrody i Obszarów Natura 2000;
Wydział Zapobiegania i Naprawy Szkód w Środowisku oraz Informacji o Środowisku i Zarządzania Środowiskiem;
Wydziały Spraw Terenowych (jeden lub kilka);
Wydział Organizacyjno-Finansowy.
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska jest organem administracji rządowej niezespolonej i wykonuje m.in. następujące zadania z zakresu ochrony środowiska i ochrony przyrody:
udział w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko;
przeprowadzanie ocen oddziaływania na środowisko przedsięwzięć lub udział w tych ocenach;
ochrona i zarządzanie obszarami Natura 2000 i innymi formami ochrony przyrody;
uzgadnianie projektów studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz planu zagospodarowania przestrzennego województwa w części dotyczącej istniejącego lub projektowanego obszaru Natura 2000, rezerwatu przyrody i jego otuliny, parku krajobrazowego i jego otuliny, obszaru chronionego krajobrazu;
uzgadnianie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy w odniesieniu do obszarów objętych ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody, z wyłączeniem obszarów położonych w granicach parku narodowego i jego otuliny;
wydawanie decyzji na podstawie przepisów o ochronie przyrody;
szacowanie szkód wyrządzonych przez chronione gatunki zwierząt (m. in. wilki, niedźwiedzie i bobry) oraz wypłata odszkodowań;
przeprowadzanie postępowań i wykonywanie innych zadań określonych w przepisach o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie;
wykonywanie zadań związanych z udziałem organizacji w systemie ekozarządzania i audytu (EMAS).
USTAWA PRAWA OCHRONY SRODOWISKA
1.Planistyczne instrumenty ochrony srodowiska.
2.Obszary ograniczonego użytkowania.
3.Strefy przemysłowe.
4.Pozwolenia w prawie ochrony środowiska.
5.Pozwolenia zintegrowane.
6.Opłaty w ustawie prawo ochrony środowiska.
7.Opłaty podwyższone.
8.Kary pieniężne w ustawie prawa ochrony środowiska.
USTAWA O DOSTEPIE DO INFORMACJI W DZIEDZINIE OCHRONY ŚRODOWISKA,UDZIALE SPOŁECZENSTWA ORAZ OCENIE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO(2008 r.)
1.Dostęp o informacji o środowisku.
2.Udział społeczeństwa w postępowaniach dotyczących ochrony środowiska.
3.Decyzja o srodowiskowych uwarunkowaniach.
4.Ocena oddzialywania na obszary natura 2000.
5.Ponowna ocena oddzialywania na srodowisko.
6.Strategiczna ocena oddialywania na srodowisko.
USTAWA Z 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY
1.Formy ochrony przyrody (parki,rezerwaty...itd).
Rozdział - ochrona drzew, krzewów i terenów zieleni.
USTAWA Z 1996 R. O UTRZYMANIU CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W GMINACH
(cała ustawa 10 art.)