PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE
milibar@wp.pl Michał Bartoszewicz egzamin pisemny
„Prawo administracyjne gospodarcze” C.Banasiński, H.Gronkiewicz-Waltz, Szawrański, Wierzbowski, Wyrzykowski
rozdz. 3 Konstytucyjne podstawy ustroju gosp.
Wolność gospodarcza
6 Komunalna adm. gos.
8 Prywatne przeds. publ.
Samorząd gospodarczy i samorząd zawodowy
13 Publiczno- prawne aspekty ochrony konkuerncji.
„Administracyjne prawo gospodarcze” Borkowski, Kieres, Kocowski
Szkoły ekonomiczne:
Kameralizm /łac.kamera-skarbiec/ XVII w.we Francji w czasach panowania Ludwika XIV, założyciel- Jean Baptist Colber
Główne założenia: u żródła potęgi państwa stoi potęga gospodarcza, która prowadzi do siły i znaczenia państwa w każdej innej dziedzinie..Kameraliści i merkantyliści postulowali budowę dróg, połączeń między państwami i znoszenie barier celnych, popieranie żeglugi i kolonii.
Fizjokratyzm i liberalizm XVIII i XIXw..
Fizjokraci uważali,że życie gosp. i społ.ma naturalną kolej rzeczy tak jak w przyrodzie i w zasadzie nie należy ingerować w gospodarkę.
Liberalizm to koncepcja bardziej rozbudowana /Adam Smith, Ricardo, G.Berghtam, J.Stuard Mil/- inaczej ekonomia klasyczna. Liberalizm to wolny rynek, wolność gospodarowania /swoboda działalności gosp./, swobodne dysponowanie własnym majątkiem / swoboda dziedziczenia/, prywatna własność środków produkcji. Wykluczali oni przedsiębiorstwa państwowe, ale dopuszczalna jest interwencja państwa poprzez mechanizmy prawne, bezpieczeństwo zdrowotne, a dopiero później ochrona środowiska. Prawo jest potrzebne aby wpływać na swobodę konkurencji , przeciwdziałać praktykom monopolistycznym.
Współcześni liberałowie - neoliberalizm /druga poł.XX w., Milton Fridman, Fonn Hayek/. Położono większy nacisk na przeciwdziałanie inflacji, stabilność pieniądza, rozwinięto szkołę podatkową /podatek liniowy/, podatki powinny mieć tylko funkcje fiskalne, powinny być niskie.
3. Interwencjonizm / interwencja- oddziaływanie państwa w procesy gospodarcze/. Składają się na niego: koncepcje socjaldemokratyczne, katolicka nauka społeczna, realny socjalizm /Marks/.
Główne założenia gospodarki w PRL:
W 1945r. przeprowadzono upaństwowienie środków produkcji i roli- nacjonalizacja. Znacjonalizowano wszystkie fabryki, zakłady przemysłowe, rzemiosło, część rolnictwa, apteki, uspołecznienie środków produkcji. W latach 70 powrót rzemiosła, ale na drobną skalę, które nie było konkurencją dla państwa.
Gospodarka planowa- planowanie wieloletnie i roczne, planowana inflacja, planowana produkcja, prymat jednostek gospodarki uspołecznionej / przeds.państ., PGR, niektóre spółdzielnie- podlegały ściślejszej ochronie/. Inne określenie- etatystyczna gospodarka planowa. Na rynku państwowym nie było wolnej gry podaży i popytu, na większość towarów były ceny urzędowe, ceny regulowane i ceny umowne. Na skutek czego ceny były sztywne, a gdy rosły to nagle ,nawet do 50 %/1976r/. Funkcjonowały oficjalne kursy państwowe walut i kursy czarnorynkowe.
Podstawy ustroju gospodarczego w Konstytucji.
W Polsce funkcjonuje społeczna gospodarka rynkowa- koncepcja , którą zapoczątkowali Niemcy po II wojnie światowej / Muller Amak, Ludwig Erhart/. Główne założenia to przekonanie,że klasyczne mechanizmy gospodarki rynkowej prowadzone przez liberałów powinny być wzbogacone mechanizmem wyrównywania szans osób, regionów : przekonanie o tym, że potrzebna jest destrybucja dochodu narodowego /polityka podatkowa, odpowiedni rynek pracy/, docenianie wagi budownictwa mieszkaniowego.
Społeczna gospodarka rynkowa w Polsce ma 3 podstawy /fundamenty/, na których się opiera:
własność prywatna
wolność działalności gospodarczej
solidarność, dialog i współpraca partnerów społecznych
Ad.1
Po 89r. zrównano różne formy własności, niezależnie od podmiotu własność jest tak samo chroniona. Ale państwo wg.Konstytucji ma obowiązek dążyć do zakończenia procesów prywatyzacji. Chronione jest prawo dziedziczenia , ograniczenia własności mogą być ograniczone tylko ustawami /KC wprowadza zakaz immisji, zasady ochrony środowiska, zasady gospodarki przestrzennej/. Możliwe jest wywłaszczenie /dot.nieruchomości/, obwarowane jednak pewnymi warunkami:
tylko na cele publiczne
procedura wywłaszczenia jest określona w Ustawie o Gospodarce Nieruchomościami
za słusznym odszkodowaniem.
Ad.2
Swoboda działalności gosp.- wolność ta przysługuje każdemu na równych prawach /co odnosi się do podmiotów prywatnych/. Wszelkie ewentualne ograniczenia tej wolności są wyjątkiem, przesłanki ograniczeń wymienione są w Konstytucji:
-bezpieczeństwo państwa /np.w dziedzinie produkcji broni, produkcji energii elektr., gazu/
kwestie porządku publicznego / czasowe zakazy działalności/
ochrona środowiska /maks.natężenie hałasu, parki narodowe, oczyszczalnie/
przesłanka moralności publicznej
względy ochrony zdrowia
ze wzg. Na wolności i prawa innych osób / art.31 Konst/
ograniczenia formalno-organizacyjne /obowiązek zarejestrowania w KRS, obowiązek posiadania nr REGON, obow. Przestrzegania prawa pracy/
Ograniczenia zawarte są w Ustawie z lipca 2004r. /Dz.U.nr 173 poz.1807/:
koncesjonowanie działalności gospodarczej
niektóre rodz. Działalności wymagają zezwolenia
niektóre rodz.dział. wymagają wpisu do specjalnych rejestrów / rejestry działalności regulowanej/
zasady przeprowadzania kontroli
ad.3
Solidarność, dialog i współpraca partnerów społecznych.
Solidaryzm społeczny, nie przeciwstawianie interesów jednej klasy drugiej, podatki wyższe dla klasy bogatszej.
Dialog i współpraca polega na tym, aby pracodawcy i pracownicy /związki zawodowe/ porozumiewali się , dążyli do dialogu i negocjacji. Trójstronna Komisja ds.społeczno-gospodarczych: /ustalanie skali wzrostu płac/, reprezentatywne związki zawodowe, reprezentacja pracodawców /np. Konfederacja Pracodawców Polskich, Lewiatan/ i rząd /obradom komisji przewodniczy Minister Gospodarki/
obowiązek zasięgania opinii radców prawnych w niektórych sprawach
zasięganie opinii reprezentacji rzemiosła
głos reprezentacji samorządu terytorialnego
układy zbiorowe pracy /uprawnienia pracowników nie mogą być mniej korzystne niż w Kodeksie Pracy/
Cechy prawa gospodarczego:
administracyjna metoda regulacji /państwo posługuje się metodą władczą/
europeizacja prawa gospodarczego / przepisy europejskie- prawo wspólnotowe : prawo ochrony konkurencji /prawo antymonopolowe/, ochrona konsumentów, prawo celne, prawo bankowe, przepisy o zamówieniach publicznych, częściowo prawo rolne, co wynika z powodów gospodarczych/ brak granic celnych w krajach Unii/, zagadnienie pomocy publicznej /pomoc państwa wobec podmiotów/.
Rynek - ekonomicznie rozumiana płaszczyzna w obrębie której dochodzi do wzajemnego uzgodnienia wielkości popytu i podaży.
Prawo publiczne gospodarcze- zespół norm prawnych, które regulują zadania, organizację i funkcjonowanie organów władzy publicznej., a także środki i formy prawne działania stosowane w celu porządkującego oddziaływania państwa na stosunki gospodarcze.
Działalność gospodarcza -zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Wyłączenie z mocą ustawy: działalność wytwórcza w rolnictwie, ogrodnictwie, warzywnictwie, rybactwo śródlądowe i tzw. działalność agroturystyczna /za wyjątkiem rolników prowadzących działalność agroturystyczną/.
Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy - jest osoba fizyczna, prawna albo jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną / np.zakład budżetowy/ jeżeli wykonują we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uważa się także wspólników spółki cywilnej.
Działalność zawodowa- wolne zawody, które wymagają odpowiedniego wykształcenia /lekarz, architekt, radca prawny/.
Kupiec - podmiot gospodarczy- przedsiębiorca / w prawie unijnym - przedsiębiorstwo/ we własnym imieniu tzn. na własny rachunek /ponosi sam skutki pozytywne i negatywne/.
Spółka cywilna
Kodeks cywilny /art. 860- 875/
Podmioty prowadzące działalność gosp. dzielimy na:
na te, których dział.gosp. jest głównym celem
które prowadzą działalność akcesoryjne /dodatkowo/ np.stowarzyszenie
Osobowość prawną ma podmiot, który zostaje wpisany do KRS:
maja one siedzibę
każda osoba prawna musi określić zawsze swoje organy i określić jaki jest sposób reprezentacji za zewnątrz
każda osoba prawna działa na podstawie statutu
musi mieć określony majątek służący do wykonywania działań.
Są 2 sposoby tworzenia osób prawnych:
system korporacyjny /tworzy osobę prawną, jakieś zrzeszenie, np.spółki, spółdzielnie/
system fundacyjny /zostaje wyposażona w majatek np.fundacje, przeds.państw./
jeżeli w osobie prawnej organy nie mogą działać, to wtedy sąd powołuje kuratora.
Przedsiębiorstwo:
od strony podmiotowej- do 1990r. w ustawodawstwie , znaczenie już nieaktualne, jedynie na oznaczenie filii, oddziału, zakładu zamiejscowego
od strony przedmiotowej
1
art. 55 KC - jest to zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej
składniki niematerialne - prawa na rzeczach /własność do rzeczy,np. użytkowanie wieczyste, umowa najmu, uzytkowania/:
decydują o jakości przedsiębiorstwa / np.licencje, prawa patentowe, tajemnice przedsiębiorstwa, majątkowe prawa autorskie/
prawa wynikające z koncesji czy zezwoleń
nazwa.
Rodzaje przedsiębiorców:
mikroprzedsiębiorca - zatrudnienie do 10 pracowników, roczny obrót netto do 2 mln euro
mały przedsiębiorca / pracowników 11-50, roczny obrót do 10 mln.euro, suma aktywów bilansu do 10 mln euro
średni przedsiębiorca - 50- 250 pracowników, roczny obrót do 50 mln euro, suma aktywów bilansu do 43 mln euro
Rejestry - ustawa o KRS z 20.08.1997r.
KRS to rejestr przedsiębiorstw, stowarzyszeń, fundacji, publicznych zakładów opieki zdrowotnej, dłużników niewypłacalnych.
KRS prowadzi /suma 20 wydziałów sądów rejonowych/ Wrocław ul.Grabiszyńska. Obszar właściwości nie może być większy niż 1 województwo.
Istnieje centralna informacja KRS prowadzona elektronicznie.
Funkcje KRS:
legalizacyjna - z chwilą uzyskania wpisu do KRS przedsiębiorca nabywa osobowość prawną
informacyjna- w stosunku do innych przedsiębiorców i innych organów państwowych np. w celu planowania rozwoju gospodarczego
Wpisy do KRS mają kilka skutków:
domniemanie prawdziwości
ochrona dobrej wiary osób działających zgodnie z prawem
domniemanie powszechnej znajomości /drugi przedsiębiorca nie może rościć pretensji, że czegoś nie wiedział/.
Rodzaje przedsiębiorców wpisywanych do KRS:
spółki prawa handlowego / S.A., Sp. Zoo, komandytowe, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, jednostki badawczo-rozwojowe/
dane o przeds.zagranicznych działających w Polsce i o ich oddziałach
zakłady ubezpieczeniowe i towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych
Działy rejestru przedsiębiorców:
I dział- oznaczenie przedsiębiorcy /nazwa, adres lu siedziba, założyciele, forma prawna, NIP, dane o oddziałach, numer w KRS/
II - reprezentacja i organy nadzoru / Komisja Rewizyjna, inaczej Rada Nadzorcza/dane o osobach wchodzących w skład zarządu, o prokurentach
III - przedmiot działalności / czym się zajmuje, wmianki o sprawozdaniach rocznych, o bilansach, zatwierdzenie przez audytora/
IV - kondycja ekonomiczna / o zaległościach podatkowych, na ZUS, o syndyku przy postępowaniu likwidacyjnym/
V - powołanie i odwołanie kuratora /na ogół pusty/
VI - likwidacja i przekształcenie
KRS podlega Ministrowi Sprawiedliwości.
Ewidencja działalności gospodarczej- prowadzą gminy jako zadanie zlecone z zakresu adm.rządowej .Właściwą dla danego przedsiębiorstwa jest ta gmina, w której prowadzi główną część swojej działalności . Od 2007r. prowadzi się ewidencję na podstawie ustawy O swobodzie działalności gospodarczej. Ewidencja jest prowadzona w systemie informatycznym:
domniemanie prawdziwości
domniemanie dobrej wiary
Centralna Informacja o Działalności Gospodarczej / ma być niebawem wprowadzona/.
Wpisy do ewidencji są prowadzone na wniosek , wniosek rozpatrywany jest w postaci decyzji, ale jest to czynność materialno- techniczna.
We wniosku: dane dot. oznaczenia przedsiębiorcy, numer identyfikacji podatkowej NIP, miejsce wykonywania działalności, adres, przedmiot wykonywanej działalności /PKD/, oddziały zamiejscowe, informacje mające wpływ na zobowiązania podatkowe /np. wspólnota majątkowa małżonków/, wspólnicy /przy s.c./
Wniosek o wpis podlega opłacie - 100 zł, aktualizacja -50 zł od zmiany. Gdy brak jest jakiejś danej- to wójt, burmistrz lub prezydent wydaje decyzję o odmowie wpisu /lub wezwanie do uzupełnienia w ciągu 7 dni/.
Działalność regulowana- swoboda jej prowadzenia jest trochę ograniczona. Dla poszczególnych działalności wchodzą w grę inne przepisy / np.w zakresie usług turystycznych - odpowiednia ustawa, sprzedaż napoi alkoholowych - przepisy o wychowaniu w trzeźwości, prywatna praktyka lekarska- ustawa dot. zawodu lekarza/- art. 65-76 Ustawy O działalności swobody gospodarczej.
W artykule 75 wymienia się 28 ustawa, gdzie określone są zasady prowadzenia działalności w pewnych dziedzinach., np.gospodarka odpadami, prowadzenie kantorów, domów maklerskich - prawo bankowe. Podejmowanie i wykonywanie tej działalności wymaga zezwolenia. Wstępne wymagania to np. wymagania dotyczące kwalifikacji / np.zawód lekarza/ , urządzeń które należy posiadać aby wykonywać jakąś działalność.
Rejestr działalności regulowanej- organ, który wydaje zezwolenie jednocześnie prowadzi rejestr działalności regulowanej / np. usługi detektywistyczne- MSWIA, biura podróży - wojewoda, alkohol- gminy/, a także organy samorządu zawodowego /np. organy samorządu lekarskiego, radców prawnych/. Organ taki wydaje zaświadczenie o wpisie do rejestru. Zezwolenia nie są aktem uznaniowym , gdy są spełnione warunki, to zezwolenie powinno być udzielone /ale czasem gmina może wprowadzać limity- koncesje na sprzedaż alkoholu, przewozy taxi/.
Cofnięcie zezwolenia - przez ten sam organ, który wydał zezwolenie.
Działalność regulowana może podlegać wymogowi uzyskania licencji /np. przewozy kolejowe w ruchu lokalnym/. Wykreślenie z rejestru przy rażącym naruszeniu ustawy lub na podstawie prawomocnego wyroku sądu, np. przy utracie prawa do wykonywania działalności.
Koncesje są przykładem reglamentowania działalności gospodarczej. Służą one do tego, aby państwo nie straciło kontroli nad różnymi rodzajami działalności, aby nie było zagrożone bezpieczeństwo państwa i obywateli oraz obronność kraju.
Liczba koncesji jest niewielka:
nadawanie programów radiowych i telewizyjnych
poszukiwanie , rozpoznawanie i magazynowanie złóż i kopalin
na wytwarzanie, przesyłanie i magazynowanie energii i paliw
ochrona osób i mienia
przewozy lotnicze
Koncesji udziela odpowiedni minister dla danego rodzaju działalności.
Różnice między działalnością regulowaną a reglamentowaną /koncesja a zezwolenie/:
w postępowaniu o udzielenie koncesji rolę mogą mieć elementy subiektywne, jest tutaj trochę większa możliwość udzielenia odmowy przy koncesji
,udzielenie koncesji może być uwarunkowane wymogami technicznymi / wymogi są ogłoszone oficjalnie/
koncesję łatwiej jest zawiesić lub cofnąć / np. ze wzgl. Na bezpieczeństwo państwa i obywateli/. Koncesja udzielana jest od 5 do 50 lat.
Wprowadzenie nowego rodzaju koncesji wymaga zmian w Ustawie o działalności gospodarczej
Przy koncesji regułą jest ograniczona liczba podmiotów , która może wykonywać działalność w określonej sferze, co ogłaszane jest w Monitorze Polskim.
Opłaty za udzielenie koncesji określone są ustawami / są one b. wysokie/. Podmioty , które dostały koncesje mogą być stale kontrolowane.
organ udzielający zezwolenia nie może ustalać innych warunków niż określone w Ustawie
organ koncesyjny może zarządzić przetarg
Zmiana zakresu koncesji /przerobić samemu/
Zmiana danych zwartych w koncesji
Przesłanki kontroli
Promesa koncesji- jest rodzajem przyrzeczenia publicznego. Gdy dany podmiot stara się o przyznanie koncesji, ale nie spełnia jeszcze wszystkich warunków /zezwoleń/ może być w promesie wyznaczone, że w jakimś terminie gdy spełni te warunki, to będzie udzielona koncesja. Promesa udzielana jest przez ten sam organ, który udziela koncesji.
1.01.2007 weszła w życie zmiana w ustawie O podatku dochodowym od osób fizycznych , a mianowicie -działalnością gospodarczą nie jest działalność:
za której wykonanie odpowiada zleceniodawca /dyrektor/
praca jest wykonywana pod kierownictwem w miejscu wskazanym przez kierownika
pracodawca nie odpowiada za wyniki
jeżeli te 3 przesłanki są spełnione, to w myśl ustawy podatkowej nie jest to działalność gospodarcza.
Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców.
Ustawa o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców z 1.03.1920r.
Jeżeli chodzi o obywateli państw UE:
3 lata dla wschodniej Polski
i 7 lat dla zachodniej Polski.
Nabycie nieruchomości pod budowę drugiego domu /cudzoziemiec/ - okres przejściowy 5-letni.
Mienie publiczne /art.46/- to, to co nie jest prywatne. Co decyduje, że mienie publiczne nie jest prywatne:
cel na jaki jest przeznaczone
przysługuje podmiotom publicznym
do realizacji ich zadań
ad.1
Warunki celu:
gdy jest oddane do użytku publicznego / drogi, mosty, parki /-korzystanie z tych obiektów jest z reguły nieodpłatne
dla prowadzenia działalności gospodarczej przez państwo albo przez jednostki samorządu terytorialnego / publiczny charakter ma wszystko co należy do przedsiębiorstwa państwowego, do przedsiębiorstw komunalnych /. Konstytucja w art. 20 przyznaje jednak prymat własności prywatnej.
Akcje lub udziały Skarbu Państwa / prawo do dywidendy, prawo głosu na zgromadzeniach/
Mienie wydzielone na potrzeby administracyjne /siedziby urzędów , ich budynki/- też maja charakter publiczny i należą do mienia publicznego.
Ad.2
Jest to, że przysługuje podmiotom publicznym, tzn.że własność i inne prawa majątkowe przysługują podmiotom publicznym
Ad.3
Zadania, które się wiążą z zaspokajaniem materialnych potrzeb społeczeństwa, ale także np. domy kultury
Składniki mienia:
własność rzeczy ruchomych i nieruchomych
ograniczone prawa rzeczowe /użytkowanie, hipoteka, zastaw/
prawa kapitałowe / udziały i akcje w spółkach, prawa patentowe, autorskie, własności wynalazczej/
wierzytelności /wobec innych podmiotów z tytułu podatków , z tyt. składek na ZUS/
Dwa sposoby nabycia mienia:
publiczno- prawny
prywatno- prawny
ad.1 wynikające z prawa administracyjnego:
nabycie z mocy ustawy /ex leges/, np. samorządy terytorialne przejęły mienie na podstawie ustawy z 1997r.
uzyskanie subwencji /pomocy publicznej/
nabycie na podstawie decyzji administracyjnej /np. decyzja o wywłaszczeniu - w przypadku wywłaszczenia musi być słuszne odszkodowanie/
nabycie mienia pierwotne /wyposażenie przez organ założycielski/
nacjonalizacja / na podstawie ustawy z 3.01.1946 o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi GN
1951r.- ustawa o przejęciu aptek na własność państwa
oraz dekret o majątkach porzuconych
Ustawa z 1958 o przejściu na własność państwa przedsiębiorstw będących w zarządzie tymczasowym państwa
nacjonalizacja miała charakter ogólny
w zasadzie bez odszkodowania
nie było trybu zaskarżania /decyzję wydawał wojewoda/
ad.2 na podstawie form właściwych dla prawa cywilnego:
umowa kupna
umowa darowizny
spadek
zasiedzenie
na podstawie działalności gospodarczej
Komunalizacja- proces przejmowania majątku państwowego przez jednostki samorządu terytorialnego.
Komunalizację dzielimy na 2 etapy:
1990r - wprowadzono gminy
1998r- komunalizacja na szczeblu powiatowym i wojewódzkim
ad 1 ustawa Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym z 10.05.90r. - to mienie, które należało do Rad Narodowych i przedsiębiorstw, dla których organami założycielskimi były Rady Narodowe. Mienie to przeszło na własność gminy z mocy prawa. Sprawy sporne rozstrzygała Krajowa Komisja Uwłaszczeniowa. Co do zasady komunalizacja wymagała decyzji deklaratoryjnej wojewody / potwierdza stan istniejący, nie wprowadza nic nowego/.
Ad.2 w odniesieniu do powiatów i województw.
13.10.1998r. Przepisy wprowadzające reformę administracji publicznej
W skład mienia powiatów i województw przeszło z mocy prawa mienie tych podmiotów, które zostały przejęte.
Podmioty zarządu mieniem publicznym /rozróżnienie własności posiadania/:
Posiadanie to faktyczne władanie rzeczą. Na gruncie mienia publicznego używa się pojęcia „zarząd” mienia. Zwykle ten podmiot, któremu przysługuje własność również zarządza tym mieniem. Jeśli chodzi o osoby prawne, to zarząd należy do organów tej osoby prawnej, a jednostki nie mające osobowości prawnej to z zasady jednostki te nie mają organów zwierzchnich /kierownik wykonuje zarząd mieniem w zakresie swojego upoważnienia/.
Oddział a przedstawicielstwo.
Przedstawicielstwa są wpisywane do rejestru prowadzonego przez Ministra Gospodarki a oddziały w KRS.
Formalności przy założeniu własnej firmy:
złożenie wniosku o wpis do ewidencji gospodarczej /Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej/
wniosek w Urzędzie Statystycznym o wpis do REGONU
zgłoszenie we właściwym miejscowo urzędzie skarbowym, wybór formy opodatkowania:
rozliczanie na zasadach ogólnych
rozliczanie podatkiem liniowym /19%/
opodatkowanie podatkiem ryczałtowym
karta podatkowa /jeżeli chodzi o rzemiosło/
obowiązek zgłoszenia do ZUS /podanie nr rachunku bankowego/
obowiązek posiadania konta bankowego, ustawa mówi kiedy są obowiązkowe wpłaty za pośrednictwem konta.
Jeżeli przedsiębiorca zatrudnia pracowników , to zgłasza ich w PIP i Wojewódzkiej Stacji Epidemiologicznej.
Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców.
Zezwolenie wydaje Minister Spraw Wewnętrznych przy ustaleniu z Ministrem ds. Obrony.
Europejski Obszar / to pojęcie szersze niż Unia Europejska/- to także Norwegia, Szwajcaria, Lichensztajn.
Pozwolenia na nieruchomości rolne- jeżeli obszar do 1 h -to zezwolenie nie jest wymagane.
Koncesja a promesa.
Koncesja a zezwolenie.
Przy zezwoleniu jest większa swoboda prowadzenia, koncesja natomiast może ustalać jakieś warunki . Koncesja może być cofnięta w takich sytuacjach, gdzie zezwolenie nie byłoby cofnięte /np. obronność kraju/. Cechą wspólną to to, że są one decyzją administracyjną, jest droga odwoławcza zgodnie z KPA.
Niezależne organy regulacyjne.
Są to organy, które sprawują administrację gospodarczą, ale nie wszystkie.
Cechy niezależnych organów regulacyjnych:
brak hierarchicznego podporządkowania Radzie Ministrów /są więc niezależne/
są to organy kadencyjne / prezesi są powoływani na 5,6-letnią kadencję/
przedmiotem działania są funkcje regulacyjne w gospodarce
mogą wydawać dużo samodzielnych decyzji
Przykłady:
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki
Prezes UZP
Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej
Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego
Prezes Rejestracji Produktów Leczniczych i Wyrobów Medycznych
Odwołanie od decyzji tych organów do wojewódzkiego sądu administracyjnego, ale najpierw wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy do tego samego organu.
Są dwa postępowania odrębne , jeżeli chodzi o KRRiT, UOKiK, Urząd Komunikacji Elektronicznej:
-w niosek o ponowne rozpatrzenie
odwołanie do sądu okręgowego w Warszawie
odwołanie do Sądu ochrony konkurencji i konsumenta
Urząd Regulacji Energetyki
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Ustawa z 16.02.2007. Przesłanki powołania to: ochrona konkurencji i konsumentów.
W UE -traktat TWE
Prezes jest organem administracji rządowej i podlega nadzorowi prezesa RM. Jest to organ wykonujący zadania na podstawie traktatu TWE art. 84,85, powołany na 5-letnią kadencję , pełni funkcje przy pomocy urzędu i delegatur. Zadania:
zadania wynikające z ochrony konkurencji /postępowania antymonopolowe, działania prewencyjne nie dopuszczające do praktyk monopolistycznych, kontrola koncentracji /łączenia się/ przedsiębiorstw
ochrona konsumentów /prezes urzędu bada wzorce umów, prowadzi działania informacyjne i publikuje wyroki, prezesowi podlega Inspekcja Handlowa, bada jakość paliw
nadzorowanie pomocy publicznej
ad. 1
Inspekcja Handlowa
Rzecznik Konsumentów
Przedsiębiorca dominujący- posiada kontrolę nad innym przedsiębiorcą , kontrola ta to bezpośredni wpływ na innego przedsiębiorcę.
Przedsiębiorca zależny
Konkurenci- to przedsiębiorcy, którzy w tym samym czasie wprowadzają lub nabywają usługi lub wyroby na rynku właściwym.
Rynek właściwy- rynek , gdzie są podobne towary ze względów na ich przeznaczenie, podobną jakość.
Pozycja dominująca- gdy przedsiębiorca ma możliwość przeciwdziałania konkurencji na określonym rynku. Jest to pozycja dominująca jeżeli udział w rynku właściwym przekracza 40%.
Konsument -każdy nabywca towarów lub usług.
Działanie Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów- ma zapobiegać powstawaniu porozumień ograniczających konkurencję - art.7 ustawy, np.
przedsiębiorcy ustalają między sobą ceny w celu wyeliminowania konkurencji
ograniczanie lub kontrolowanie produkcji
podział rynku lub zbytu /gdy przedsiębiorcy ustalają ze sobą, który gdzie może sprzedawać/
ograniczenie i eliminowanie z rynku przedsiębiorców, którzy nie zawarli tego porozumienia.
Porozumienia te są dozwolone, gdy :
jeżeli nie prowadzi do wyeliminowania konkurencji
jeżeli przyczyni się do poprawy jakości
daje korzyść nie tyko przedsiębiorcom ale też konsumentom
Ciężar udowodnienia spoczywa na przedsiębiorcy.
Nadużywanie pozycji dominującej:
następuje narzucanie cen nadmiernie wygórowanych, ale też rażąco niskich
ograniczenie produkcji, zbytu lub postępu technicznego
narzucanie uciążliwych warunków umów
zawarcie umowy za świadczenia nie mające związku z umową
Decyzje wydaje prezes UOKiK- zobowiązanie do zaniechania tego typu praktyk monopolistycznych.
Prezes UOKiK sprawdza każdy zamiar koncentracji przedsiębiorstwa.
Koncentracja- to połączenie 2 lub więcej samodzielnych przedsiębiorstw.
Zgłoszenia koncentracji gdy:
Jeżeli są to przedsiębiorstwa na rynku światowym
Gdy łączny obrót przekracza 1 mld. Euro
W Polsce- gdy obrót przekracza 200 mln zł
Prezes musi zbadać, czy nie doprowadzi to do umocnienia pozycji dominującej, czy konkurencja nie zostanie ograniczona.
Prezes może wydać decyzję:
z pewnymi warunkami
o zakazie konkurencji
Ad.2
Zadania prezesa w dziedzinie ochrony konsumentów:
zbiorowe interesy konsumentów
stosowanie wzorów umów, które zostały wpisane do rejestru wzorców umów zakazanych
nieudzielanie konsumentowi rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji
nieuczciwe praktyki rynkowe i czyny konkurencji
może wydać decyzję, że dana praktyka narusza zbiorowe interesy konsumenckie i nakazać zaniechania danej praktyki
prowadzi badania stanu koncentracji w różnych branżach i rynkach
opracowuje i przedkłada RM propozycje aktów prawnych dot.
przedkłada RM sprawozdanie
Urząd ten ma też misję edukacyjną np. Prezes wydaje Dziennik Urzędowy, w którym są wszystkie te decyzje i postanowienia.
Ad.3
Pomoc publiczna - występuje wtedy, gdy państwo lub samorząd terytorialny przekazuje jakieś środki majątkowe beneficjentowi lub wtedy , gdy państwo lub samorząd terytorialny rezygnuje z części swego dochodu, np. umarza lub obniża podatki i zaległości . Niedozwolone- jeżeli narusza zasady konkurencji, dozwolone natomiast w przypadku klęski żywiołowej
jeszcze inne zasady, gdy chodzi o pomoc dla rolników i rybaków.
Prezes UOKiK bada czy pomoc ta nie narusza prawa polskiego i UE.
Zagadnienia egzaminacyjne
Społeczna gospodarka rynkowa
Pojęcia działalności gospodarczej regulowanej, reglamentowanej.
Zasada wolności działalności gospodarczej
Prywatyzacja i metody prywatyzowania przedsiębiorstw publicznych
Samorząd gospodarczy i samorząd zawodowy
Ochrona konkurencji -przeciwdziałanie praktykom ogranicz.
Prezes UOKiK
Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców
Spółki
Mienie Skarbu Państwa -własność i inne prawa majątkowe. Dzielimy na 4 kategorie:
bezcenne /np. dobra kultury, zasoby naturalne, rzeki, wody terytorialne, powietrze/
grunty 264mld.zł na koniec 2005r.
przedsiębiorstwa państwowe /to co do nich należy, akcje które posiada skarb państwa, udziały 130 mld. -na koniec 2005/
mienie skarbu państwa powierzone różnym agencjom /Agencja Rozwoju Przemysłu, Agencja Nieruchomości Rolnych/
Proces wycofywania się państwa z działalności gospodarczej postępuje /np. 1992r. ok. 9 tys przeds. państw., a w tej chwili jest 900/
Funkcje Skarbu Państwa w stosunku do mienia:
prywatyzacja mienia Skarbu Państwa /tworzenie założeń prywatyzacyjnych na każdy rok/
ewidencjonowanie majątku
wykonywać uprawnienia z akcji lub udziałów /np. prawo głosu na walnych zgromadzeniach/
państwo ma prowadzić, tam gdzie jest to konieczne pomoc w restrukturyzacji
tworzyć nowe przeds. państwowe /wyposaża go w mienie - fundusz założycielski, powołuje dyrektora, wyrażanie zgody na rozporządzanie majątkiem powyżej 50 tys. euro/
ustalanie stanu prawnego nieruchomości
Przedsiębiorstwo państwowe
Organy założycielskie - minister /na ogół minister Skarbu Państwa lub Obrony Narodowej/, wojewodowie, NBP.
Nazwy organów przedsiębiorstwa państwowego:
władzę wykonawczą ma dyrektor
organy samorządu załogi /do 500 pracowników- ogólne zebranie pracowników, powyżej 500- rada pracownicza/
Pierwszego dyrektora powołuje organ założycielski, a kolejnych w drodze konkursu.
Komercjalizacja-zmiana formuły prawnej działalności przedsiębiorstwa, w taki sposób ,że przestaje spełniać funkcje państwowe , a zaczyna podlegać przepisom prawa handlowego /przepisy spółek handlowych/. Może :
minister Skarbu Państwa z własnej inicjatywy
wniosek dyrektora i samorządu pracowniczego
wniosek Sejmiku wojewódzkiego
przy niektórych musi być zgoda Rady Ministrów
Tryby:
akt komercjalizacji / decyzja administracyjna, którą wydaje minister Skarbu Państwa w formie aktu notarialnego /czy s.a., czy sp zoo/
spółkę taką wpisuje się do rejestru przedsiębiorców
wykreślenie z rejestru przedsiębiorstw państwowych
Obecnie jest ok. 1600 jednoosobowych spółek skarbu państwa /np. telewizja publiczna, KGHM. Poczta Polska, Polskie Radio/.
Różnice:
następuje zmiana nazw organów /jest prezes, rada nadzorcza- w której powinien być udział pracowników/
podlega przepisom kodeksu spółek handlowych i przepisom ustaw branżowych, ustaw o prywatyzacji
NFI- jest ich 15, 512 spółek wzięło udział w tym programie . Świadectwa udziałowe.
PRYWATYZACJA pośrednia - walnym zgromadzeniem akcjonariuszy jest minister Skarbu Państwa, może on zadecydować o przeprowadzeniu prywatyzacji pośredniej, która polega na stopniowym :
przekazywaniu akcji i udziałów skarbu państwa / do 15% udostępnianie bezpłatne/
poprzez sprzedaż
dokonuje się:
w trybie jawnego ogłoszenia
udostępnianie akcji lub udziałów w trybie niepublicznym, co wymaga zgody RM.
Rozporządzenie w sprawie szczegółowego trybu zbywania akcji Skarbu Państwa z 20.12.2004r. oraz Ustawa z 30.08.1996 o komercjalizacji i prywatyzacji.
Prywatyzacja bezpośrednia-
1.oddanie do bezpośredniego korzystania - w formie leasingu najczęściej spółce pracowniczej /musi być ponad połowa pracowników, która wyrazi na to zgodę, musi być co najmniej 20% opłaconego kapitału, do 20% - wykupienia przez inwestora zewnętrznego, który opłaca przez 15 lat raty kapitałowe, gdy raty są spłacone spółka pracownicza staje się prywatną.
2. sprzedaż poszczególnych składników majątkowych /art. 55 kodeksu cywilnego/
wniesienie do spółki
pośrednia - bo jest etap pośredni /etap jednoosobowej spółki/
bezpośrednia- ten etap nie występuje
Inicjatywa w zakresie prywatyzacji bezpośredniej- dokonuje organ założycielski/ w większości przedsiębiorstw- wojewoda/, musi być wydane zarządzenie o prywatyzacji, może być zaskarżone do sądu przez organy przedsiębiorstwa.
Skutki:
następuje przejęcie zobowiązań ze stosunku pracy
następstwo prawne /przejście zobowiązań i uprawnień/
sprzedaż - może następować na raty, na początku musi być opłacone 20%, w ciągu 5 lat- całkowita zapłata. Sprzedaż odbywa się w drodze przetargu lub rokowań /do publicznego zaproszenia/.
Wniesienie do spółki- czyli aport, dotyczy raczej przedsiębiorstw mniejszych.
Likwidacja- na podstawie art.19 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych. Na początku musi być postanowienie o postawieniu w stan likwidacji
gdy z powodów ekonomicznych- przepisy prawa upadłościowego, co prowadzi do wykreślenia z rejestru przeds. państwowych /ok.50%/
likwidacja w celu prywatyzacji
sprzedaż składników majątkowych
wniesienie do spółki skarbu państwa
ANR - dot. gruntów rolnych
Ogółem obecnie 4.700.000 h , z tego rozdysponowano 2.800 h, z tego ponad 2.100 stało się własnością prywatną poprzez:
sprzedaż
wnoszenie do spółek
przekazanie nieodpłatne jednostkom samorządu terytorialnego
nieodpłatnie lasom państwowym w celu zalesienia
kościołowi
Polskiej Akademii Nauk
W sumie nieodpłatnie przekazano ok. 300 tys. hektarów, pozostało więc 2.639 tys. h., którymi dysponuje Agencja Nieruchomości Rolnych, z tego jest ¾ jest wydzierżawione, pewna część w wieczystym użytkowaniu lub trwałym użytkowaniu, a niezagospodarowane jest prawie 400 tys. hektarów.
Przychody z prywatyzacji:
Z 2000r. ponad 27 mld.
2004 - 10 mld.
2006 - kilka mld.