II SA/Ka 1313/97 - Wyrok NSA oz. w Katowicach
|
|
|
NSA oz. w Katowicach |
|
620 Ochrona zdrowia, w tym sprawy dotyczące chorób zawodowych, zakładów opieki zdrowotnej, uzdrowisk, zawodu lekarza, pielęg |
|
Dz.U. 1983 nr 65 poz. 294 par. 1 |
Tezy Za chorobę zawodową nie może być uznane schorzenie /wymienione w wykazie chorób zawodowych/, wywołane nagłym i krótkotrwałym zdarzeniem mającym cechy wypadku przy pracy |
|
Uzasadnienie Decyzją z 7 maja 1997 r. Państwowy Terenowy Inspektor Sanitarny w C. stwierdził u Józefa J. chorobę zawodową w postaci ostrego zatrucia azotem w miejscu pracy, która została wymieniona w pozycji 1 wykazu chorób zawodowych, stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. - w sprawie chorób zawodowych /Dz.U. nr 65 poz. 294 ze zm./. Uzasadniając swoje stanowisko organ powołał się na art. 1 pkt 2, art. 4 pkt 5 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej /Dz.U. nr 12 poz. 49/ oraz par. 1, par. 7, par. 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych - wyjaśniając, iż z dochodzenia epidemiologicznego przeprowadzonego w zakładzie pracy Józefa J. wynika, że Józef J. brał 8 kwietnia 1997 r. udział w akcji ratunkowej wydobywania osób z cysterny kolejowej wypełnionej azotem. Stwierdzono, iż w wyniku duszącego działania azotu powodującego niedotlenienie, uległ on zatruciu. Odwołując się od tej decyzji pracodawca - spółka "K." stwierdziła, iż nie zgadza się ze stanowiskiem Inspektoratu Sanitarnego. Podniosła, iż decyzja narusza rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych oraz ustawę z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych /Dz.U. 1983 nr 30 poz. 144/ przez zakwalifikowanie zdarzenia do pozycji 1 wykazu chorób zawodowych stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. Wyraziła pogląd, iż powyższe zdarzenie w pełni mieści się w pojęciu wypadku przy pracy. Choroba zawodowa to stan zakłócenia normalnych funkcji organizmu, pozostawiający uszczerbek na zdrowiu - czego nie stwierdzono przy wypisie pacjenta ze szpitala. Wskazano nadto, iż ogólnie wiadomo, że azot jest gazem obojętnym /biernym chemicznie/ i nieszkodliwym, którym nie można się zatruć. Natomiast zgodnie z par. 1 cytowanego rozporządzenia, za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie, jeżeli została spowodowana wykonywaniem pracy w warunkach narażających na jej powstanie. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny nie uwzględnił odwołania i utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. Uzasadniając swoje stanowisko organ odwoławczy podzielił generalnie pogląd wyrażony w zaskarżonej decyzji o stwierdzeniu u Józefa J. choroby zawodowej - ostrego zatrucia azotem. Jednocześnie, odnosząc się do wywodów odwołania, inspektor zaakcentował, iż decyzję wydano w oparciu o orzeczenie lekarskie Kliniki Chorób Zawodowych - Szpitala Klinicznego Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w S. Rozpoznania choroby zawodowej dokonała więc kompetentna placówka diagnostyczna, a zdarzenie miało miejsce podczas prowadzenia akcji ratowniczej na terenie zakładu. Nadto w sprawie przeprowadzono dochodzenie epidemiologiczne i sporządzono cztery jednobrzmiące protokoły. Wynika z nich, że podczas akcji ratunkowej niektóre osoby przebywały w środowisku bogatym w azot. Zostały zatem, zdaniem organu, wyczerpane wszelkie przesłanki do rozpoznania choroby zawodowej i jej stwierdzenia. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając skargę na tę decyzję podkreślił, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie dawał podstaw do formułowania tak kategorycznych twierdzeń, jak uczyniły to organy obu instancji. Zgromadzone dowody wymagały wnikliwej oceny, zaś występujące wątpliwości - szczegółowego omówienia w motywach decyzji merytorycznych. Tymczasem organy administracyjne uchyliły się od tego obowiązku. Trafnie powiada organ odwoławczy, że stwierdzenie choroby zawodowej wymaga wystąpienia następujących przesłanek: schorzenia zakwalifikowanego jako choroba zawodowa, pracy w warunkach narażenia na działanie czynnika szkodliwego i związku przyczynowego pomiędzy pracą w takich warunkach a schorzeniem. Istnienie choroby zawodowej określonej w wykazie tych chorób stwierdza upoważniona placówka diagnostyczno-lekarska. Związek doznanego uszczerbku na zdrowiu /zachorowania, kalectwa lub śmierci/ z pracą może mieć charakter tzw. normatywny /miejscowy, czasowy lub funkcjonalny/ albo przyczynowy. "Choroba zawodowa" jest zatem pojęciem prawnym oznaczającym zachorowanie, kalectwo lub śmierć, które pozostają w przyczynowym związku z pracą, przy czym przyczyna je wywołująca nie jest zakłóceniem procesu pracy /jak przy wypadku przy pracy/, lecz jest nią sama praca, jej rodzaj, charakter, warunki jej wykonywania. Z tego powodu choroby zawodowe są "przewidywalne", co oznacza, że "z góry" można przewidzieć, jakie skutki w organizmie człowieka /uszkodzenia zdrowia/ wywołują określone czynniki /rodzaj pracy/. Omawiane uszkodzenia zdrowia zebrane zostały w tzw. wykazie chorób zawodowych. Umieszczenie określonego schorzenia w "wykazie chorób zawodowych" ma ten skutek, że jeśli u pracownika lekarz stwierdził np. ostre zatrucie i jeżeli inspektor sanitarny /który spełnia rolę identyczną jak zespół powypadkowy/ stwierdził, że pracownik wykonywał pracę będąc narażony na szkodliwe działanie azotu - to powstałe schorzenie należy zakwalifikować jako chorobę zawodową. Podkreślić jednak należy, że "wypadek przy pracy" i "choroba zawodowa" to dwa różne pojęcia prawne na oznaczenie skutków zadziałania na pracownika przyczyny zewnętrznej, związane z pracą. Rozróżnienie tych pojęć jest niezbędne ze względu na różny charakter związku zachorowania /urazu itp./ z pracą. Pojęcie choroby zawodowej różni się od wypadku także tym, że w odniesieniu do chorób zawodowych ustawodawca przyjmuje domniemanie związku z pracą /właśnie poprzez ustalenie Wykazu chorób zawodowych/. A zatem, aby przyjąć, iż zachodzi konieczność wypłaty świadczeń należy udowodnić, że zachorowanie /wymienione w Wykazie/ jest skutkiem warunków pracy /a nie jakiejkolwiek innej przyczyny/. Jest bezsporne, iż Józef J. zatrudniony był w charakterze malarza konstrukcyjnego. Do omawianego zdarzenia doszło w sytuacji, gdy wracając /w towarzystwie kolegów/ z przerwy śniadaniowej - wziął udział w akcji ratowniczej dwóch osób, które sprawdzając czystość zbiornika, weszły do cysterny wypełnionej azotem. Jedną z tych osób, wskutek duszącego działania gazu poniosła śmierć na miejscu. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, aby Józef J. narażony był na kontakt z azotem /w niebezpiecznym stężeniu/ podczas wykonywania swojej pracy /jako malarz/, a zdarzenie, w którym wziął udział, miało przypadkowy, krótkotrwały charakter. Miało więc cechy wypadku przy pracy. |
|
II SA/Wr 28/96 - Wyrok NSA oz. we Wrocławiu
|
|
|
NSA oz. we Wrocławiu |
|
Socha Czesława /przewodniczący sprawozdawca/ |
|
620 Ochrona zdrowia, w tym sprawy dotyczące chorób zawodowych, zakładów opieki zdrowotnej, uzdrowisk, zawodu lekarza, pielęg |
|
Dz.U. 1983 nr 65 poz. 294 par. 10 ust. 3 pkt 2, par. 12 ust. 1 |
Tezy 1. Celem postępowania prowadzonego na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych /Dz.U. nr 65 poz. 294 ze zm./ jest stwierdzenie choroby zawodowej. Postępowanie w takiej sprawie nie może przeradzać się w spór o to, kto będzie zobowiązany do świadczeń z tytułu stwierdzonej choroby. 2. Przepis par. 10 ust. 3 pkt 2 powołanego rozporządzenia nie stwarza podstawy do określenia zakładu odpowiedzialnego za zachorowanie pracownika w treści rozstrzygnięcia decyzji. Oznacza to, że przesłanie decyzji takiemu zakładowi, łączące się z obowiązkiem zakładu określonym w par. 12 ust. 1 nie jest równoznaczne z ustaleniem obowiązku odszkodowawczego. Ustalenie to następuje na podstawie ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych /Dz.U. 1983 nr 30 poz. 144 ze zm./ i w przypadku sporu sprawa należy do właściwości sądu pracy /art. 476 par. 1 pkt 3 Kpc |
|
Sentencja stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji w części dotyczącej określenia zakładu zatrudniającego skarżącego. |
|
Uzasadnienie Państwowy Terenowy Inspektor Sanitarny w S. na podstawie art. 4 pkt 5 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej /Dz.U. nr 12 poz. 49/, art. 104 Kpa oraz par. 1 ust. 1, par. 8 ust. 1 i par. 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1985 r. w sprawie chorób zawodowych /Dz.U. nr 65 poz. 294 ze zm./, opierając się na rozpoznaniu klinicznym zgłoszonym przez Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w W. oraz na uzupełniającym postępowaniu wyjaśniającym w zakładzie pracy "G" sp. z o.o. w S., będącym następcą prawnym Kopalni Skalnych Surowców Drogowych w S., stwierdził u Jana W. zatrudnionego w powyższej jednostce na stanowisku górnik - skalnik, chorobę zawodową - pylicę płuc. Decyzją z dnia 29.11.1995 r. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w W. uchylił zaskarżoną decyzję w części dotyczącej wskazania zakładu zatrudniającego Jana W. i orzekł, że ostatnim i jedynym zakładem pracy zatrudniającym Jana W. jest zlikwidowane przedsiębiorstwo Kopalnia Skalnych Surowców Drogowych w S. W uzasadnieniu podał, że podziela w pełni argumentację organu I instancji w zakresie stwierdzenia choroby zawodowej. Dodał, że Jan W. do chwili przejścia na emeryturę w 1990 r. zatrudniony był w Kopalni Skalnych Surowców Drogowych w S. Przedsiębiorstwo to decyzją ministra transportu i gospodarki morskiej zostało zlikwidowane w 1992 r., a majątek pozostały po likwidacji został wniesiony do Spółki "G", której udziałowcami są Skarb Państwa oraz krajowe osoby prawne. Spółka powstała w kwietniu 1992 r. Zarówno w dacie zakończenia likwidacji kopalni, jak i w chwili utworzenia spółki, Jan W. nie był już pracownikiem kopalni. Z powodu likwidacji kopalni, przeprowadzenie ponownych badań środowiska pracy w tym zakładzie nie było możliwe i organ I instancji oparł się na badaniach przeprowadzonych w styczniu 1995 r. w Spółce "G" przez Politechnikę Wrocławską. Przepisy par. 10 rozporządzenia wskazują, że decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej winna dotyczyć zakładu pracy, w którym pracownik był ostatnio narażony na działanie czynnika szkodliwego. Takim zakładem pracy jest zlikwidowany zakład. Jan W. złożył skargę na tę decyzję. Domagał się ustalenia odpowiedzialności finansowej z tytułu choroby zawodowej od następcy prawnego zlikwidowanego przedsiębiorstwa, w którym był zatrudniony przed przejściem na emeryturę. Następca prawny przejął cały majątek i prowadzi działalność o takim samym profilu. Występują tam takie same warunki pracy i zatrudnione są te same osoby. Jednostką kieruje ten sam dyrektor, który kierował przedsiębiorstwem zatrudniającym skarżącego. Zmiana nazwy jednostki nie może wpłynąć na odpowiedzialność za skutki choroby, którą jest dotknięty. Wydana decyzja jest więc dla niego krzywdząca i sprzeczna z prawem. Rozpoznając skargę. Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że celem postępowania prowadzonego na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych jest stwierdzenie choroby zawodowej. Postępowanie w takiej sprawie nie może przeradzać się w spór o to, kto będzie zobowiązany do świadczeń z tytułu choroby. Stosownie do par. 10 ust. 1 powołanego rozporządzenia rozstrzygnięcie organów inspekcji sanitarnej sprowadza się wyłącznie do stwierdzenia lub odmowy stwierdzenia choroby zawodowej, natomiast Wojewódzki Inspektor Sanitarny w swojej decyzji ustalił zakład pracy zobowiązany do świadczeń z tytułu stwierdzonej choroby. Stwierdzenie choroby zawodowej wymaga niewątpliwie wyjaśnienia, w jakich zakładach pracy pracownik był zatrudniony i czy w tych zakładach występowały czynniki powodujące taką chorobę. Ustalenia te dokonywane są w toku postępowania administracyjnego i jako okoliczności faktyczne, stanowiące podstawę rozstrzygnięcia, powinny być zamieszczone w uzasadnieniu decyzji, a nie w treści rozstrzygnięcia. Zgodnie z par. 10 ust. 3 pkt 2 powołanego rozporządzenia w sprawie chorób zawodowych decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej lub braku podstaw do jej stwierdzenia należy przesłać zakładowi pracy, w którym pracownik był ostatnio narażony na działanie czynnika wywołującego rozpoznaną chorobę zawodową. Przepis ten nie stwarza natomiast podstawy do określenia w tej decyzji zakładu odpowiedzialnego na zachorowanie pracownika, co uczynił organ II instancji. Przesłanie decyzji zakładowi pracy nie jest równoznaczne z ustaleniem obowiązku odszkodowawczego. Ustalenie to następuje na podstawie ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych /Dz.U. 1983 r. nr 30 poz. 144 ze zm./ i w przypadku sporu sprawa należy do właściwości sądu pracy /art. 476 par. 1 pkt 3 Kpc/. |
|
Sygn. akt II UK 23/07
III. PRZYKŁADY ORZECZEŃ SĄDU NAJWYŻSZEGO
Za wypadek przy pracy należy uważać wypadek, jaki zdarzył się pracownikowi w czasie pracy na terenie zakładu pracy, chociaż nie przy wykonywaniu konkretnej czynności wchodzącej w zakres zatrudnienia tegoż pracownika (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 121ipca 1958 r. 2 CR/214/57 OSPiKA 11/59, poz. 288).
Wysiłek fizyczny powodujący w czasie pracy uszkodzenie organizmu wewnętrznego pracownika dotkniętego schorzeniem samoistnym może uzasadniać uznanie tego zdarzenia za wypadek przy pracy ,jeżeli wysiłek ten będący zdarzeniem zewnętrznym w sposób istotny przyspieszył bądź pogorszył istniejący już stan chorobowy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 1977 r. III PR/94/76 - OSN z 1977 r. Nr 10, poz. 196).
Poronienie jako następstwo wysiłku fizycznego pracownicy w związku z pracą jest wypadkiem przy pracy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 1979 r. III PZP - OSN z 1979 r. Nr 5, poz. 99).
Okoliczność, iż ciężar przenoszonego przedmiotu nie przekroczył normy dopuszczalnej dla jednego pracownika przy przenoszeniu ciężarów, nie wyłącza możliwości uznania zdarzenia za wypadek przy pracy, gdy dla pracownika, który doznał zawału serca, podniesienie ciężaru ze względu na istniejący już stan chorobowy stanowiło nadmiemy wysiłek. Wówczas też będzie on przyczyną zewnętrzną, która doprowadziła do nagłego pogorszenia stanu chorobowego oraz uszkodzenia organu wewnętrznego osłabionego chorobą samoistną (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 1977 r. III PRN 11/17- PiZS z 1978 r. Nr 1, poz. 45).
Wręczenie pracownikowi pisma zawierającego oświadczenie zakładu pracy o wypowiedzeniu umowy o pracę nie stanowi nagłego zdarzenia wywołanego przyczyną zewnętrzną (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 1976 r. III PZP 2/7 6 OSN z 1976 r. Nr 11, poz. 239).
Wypadek, któremu uległ pracownik na terenie zakładu pracy przy wysiadaniu z autobusu zakładowego, przewożącego pracowników do pracy, jest wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. I ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o Świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 20, poz. 105) - Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 sierpnia 1978 r. IIIPZP 10/78 -OSNNr2, 1979 r. poz. 30.
Upadek pracownika podczas wykonywania przez niego zwykłych czynności w zakładzie pracy, w wyniku którego doznał on złamania podstawy czaszki i innych obrażeń powodujących jego śmierć, gdy wypadek ten nastąpił na skutek napadu padaczkowego - nie jest wypadkiem przy pracy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 1977 r. Nr III - PZP z 1976 r. Nr 16).
Pobicie pracownika podczas wykonywania przez niego zwykłych czynności pracowniczych w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do ich wykonywania jest z reguły wystarczającą przesłanką do uznania, że zdarzenie to nastąpiło w związku przyczynowym z pracą według art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r . (Dz.U. Nr 20, poz. 105).
Pobicie pracownika w miejscu, w którym znalazł się przypadkowo podczas wykonywania czynności sprzecznych z istotą i celem zleconej mu pracy, nie pozostaje w związku z jego obowiązkami pracowniczymi, nie jest więc wypadkiem przy pracy, zwłaszcza gdy zostało spowodowane wyłącznie niewłaściwym zachowaniem się pobitego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia II sierpnia 1978 r. III PRN 25/78 OSN z 79 r. Nr 3, poz. 57).
Przyczynę zewnętrzną w rozumieniu art. 6 ustawy wypadkowej mogłoby stanowić zatrudnienie w godzinach nadliczbowych, gdyby okazało się - na podstawie opinii biegłego lekarza- że rodzaj czy warunki pracy wpłynęły na zaostrzenie objawów schorzenia samoistnego (wady serca), doprowadzających do omdlenia i upadku na kamienną podłogę, powodującego obrażenia głowy i skutkującego zgonem (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 1977 r. Nr III PRN 18/77).
Śmierć pracownika w czasie wypoczynku po pracy, będąca następstwem zatrucia wskutek nienależytego funkcjonowania urządzeń grzewczych w kwaterze wynajętej przez zakład pracy w miejscowości, do której został on delegowany, stanowi wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy (uchwała siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 1973 r. III PZP 25/73 OSN z 1974 r. Nr 4, poz. 64).
Nie stanowi wypadku traktowanego na równi z wypadkiem przy pracy wypadek zatrucia, jakiemu uległ pracownik cukrowni zatrudniony na okres kampanii rafinerskiej wskutek nienależytego funkcjonowania urządzeń grzewczych w pomieszczeniu mieszkalnym wynajętym przez zakład na kwaterę na miejscu dla zwerbowanych pracowników (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 1975 r. Nr III PZ 1/79).
Związek zdarzenia z pracą będzie zerwany, chociażby samo zdarzenie nastąpiło na terenie zakładu pracy i w godzinach pracy jeżeli pracownik w przeznaczonym na pracę czasie zachowuje się w taki sposób lub przedsiębierze takie czynności, które nie wynikają z zatrudnienia, lub nawet celom zatrudnienia są przeciwstawne, a przez to powodują, że w istotnym - ze względu na moment zdarzenia czasie - dochodzi do zerwania czasowego związku z pracą. Taki skutek może, choć nie musi, wywołać wprowadzenie się pracownika w stan nietrzeźwości (wyjaśnienie do Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 września 1978 r. Nr II PRM 31/78).
Oceny stopnia zawinienia poszkodowanego w wypadku przy pracy lub w drodze do pracy pracownika w świetle zasad art. 8 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o Świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr 20, poz. 105), wyłączających prawo do świadczeń z tej ustawy , ograniczone są wyłącznie do przyczyn wypadku, nie obejmują natomiast następstw wypadku, niezależnie od ich rozmiaru (wyrok 23 października 1980 r. III URN 40/80 OSNCP 1981/5/88).
Doznanie obrażeń w wyniku upadku i uderzenia o twarde przedmioty w miejscu pracy jest typowym przykładem "nagłego zdarzenia", o którym mowa wart. 2 ust. I ustawy wypadkowej z 1968 r. (wyrok 2 lutego 1977 r. III PRN 50/76 PiZS 1978/6/63).
Podjęcie przez pracownika, nawet nie należących do jego obowiązków, ale celowych, czynności zwykle wykonywanych w zakładzie, dowodzi związku zdarzenia z pracą, skoro pracownik działał w interesie zakładu pracy (wyrok 13 maja 1982 r. II PRN 8/82 OSP 1983/5/107; glosa: K. Kolba, OSP 1983, Nr 5, poz. 107).
Okoliczność, że pracownik uległ wypadkowi przy pracy w czasie przeznaczonym na wykorzystanie urlopu wypoczynkowego, nie pozbawia go prawa do świadczeń z ustawy wypadkowej w razie stwierdzenia, że wykonywał on tę pracę wprawdzie bez polecenia, lecz w interesie zakładu pracy (wyrok 31 stycznia 1973 r. III URN 38/72 OSPlKA 1973/7/143).
Podniesienie przez pracownika w czasie pracy znacznego ciężaru, które doprowadziło do nagłego uszkodzenia organizmu w takim stopniu, że stał się niezdolnym do wykonywania dotychczasowej pracy, ma charakter wypadku przy pracy w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o świadczeniach pieniężnych przysługujących w razie wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 3, poz. 8), choćby nawet pracownik przed wypadkiem był dotknięty schorzeniem samoistnym, które jednak pozwalało na wykonywanie codziennej pracy (wyrok 16 lutego 1977 r. III PRN 55/76 OSPlKA 1978/12/217; glosa: G. Bieniek, OSP 1978, Nr 12, poz. 217).
Nie można nadać charakteru przyczyny zewnętrznej w rozumieniu art. 6 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 20, poz. 105) samemu faktowi zdenerwowania, spowodowanego nie odpowiadającym życzeniom pracownika przesunięciem go do innej pracy (wyrok 22 czerwca 1977 r. III PRN 12/77 OSNCP 1977/12/248).
W odniesieniu do pracowników objętych w czasie pobytu za granicą rozporządzeniem w sprawie praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego (Dz.U. z 1974r. Nr 51, poz. 330) obowiązują ogólne przepisy ustawy z 12 kwietnia 1975 o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr 20, poz. 105) (wyrok 19 września 1979 r. III PR 55/79 PiZS 1981/5/65).
Przy kwalifikacji konkretnej okoliczności jako przyczyny zewnętrznej w rozumieniu art. 6 ustawy wypadkowej z 1975 r., ważne jest, aby stanowiła ona przyczynę sprawczą zdarzenia, natomiast nie musi być przyczyną wyłączną (jedyną) (wyrok 29 listopada 1990 r. II PR 52/90 PiZS 1991/4/63).
Dopuszczenie do pracy pracownika dotkniętego schorzeniem samoistnym, które w danym dniu czyniło go niezdolnym do pracy, stanowi przyczynę zewnętrzną w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z 23 stycznia 1968 r. o świadczeniach pieniężnych przysługujących w razie wypadku przy pracy (Dz.U. Nr3, poz. 8) (wyrok 9 grudnia 1977 r. III PRN 49/77 OSPlKA 1979/3/48; glosa: W. Masewicz, OSP 1979, Nr 3, poz.48).
Jeżeli niemożność zapewnienia przebywającemu na morzu członkowi załogi statku, u którego wystąpił zawał mięśnia sercowego, odpowiedniej - z powodu silnego sztormu- opieki lekarskiej, polegającej na właściwym unieruchomieniu, podawaniu zastrzyków dożylnych i kroplówek oraz opóźnieniu transportu chorego do szpitala, doprowadziła w konsekwencji do pogorszenia stanu zdrowia, a następnie do śmiertelnego zejścia, to zgon marynarza w powyższych okolicznościach może być uznany- zgodnie z dyspozycją art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o Świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 20, poz. 50) - za wypadek przy pracy (wyrok 211ipca 1977 r. III PRN 22/77 OSNCP 1978/3/54).
Pogorszenie się stanu zdrowia pracownika z przyczyn zewnętrznych, związanych ze szczególnym charakterem pracy marynarzy przebywających na morzu w czasie silnego sztormu i niemożność udzielenia mu odpowiedniej pomocy lekarskiej, uzasadnia uznanie tych warunków za zdarzenie nagłe wywołane przyczyną zewnętrzną (za wypadek przy pracy) w rozumieniu art. 6 ust. 1 powyższej ustawy (wyrok 211ipca 1977 r. III PRN 22/77 PiZS 1978/12/75).
Wypadek, jakiemu uległ pracownik w czasie godzin pracy, podczas zabezpieczania na terenie zakładu pracy przed opadami atmosferycznymi motoroweru, którym dojeżdżał do pracy, jest wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 6 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 20, poz. 105) (uchwała 19 września 1979 r. III PZP 7/79 OSNCP 1980/3/43).
Zagrożenie epidemiologiczne pracownika chorobą wścieklizny wywołane narażeniem się przez niego na styczność z zakażonym zwierzęciem w związku z wykonywanymi czynnościami zawodowymi - jest wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz 144) (uchwała 10 lutego 1984 r. III UZP 21/83 OSP 1985/1/20; glosa: l. Loga, OSP 1985, Nr 1, poz. 20).
Wypadek kasjera, u którego stwierdzono niedobór w kasie, podejrzanego o popełnienie przestępstwa z art. 256 § 1 k.k., nie jest wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 6 ustawy dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 20, poz. 105), jeżeli zdarzył się podczas drogi odbywanej przez tego pracownika w celu złożenia wyjaśnień przed organami ścigania w sprawie związanej z powstałym brakiem w kasie, a złożenie zeznań nie nastąpiło na polecenie zakładu pracy (wyrok 11 stycznia 1983 r. II PR 31/82 OSNCP 1983/7/106).
Kierowca, który doznał zawału mięśnia sercowego wskutek nadmiernego wysiłku przy wykonywaniu - bez polecenia przełożonego - nie należącego do zakresu jego obowiązków wyładunku towaru przewożonego w ramach usług transportowych zatrudniającego go zakładu pracy, wobec niemożności dokonania tego wyładunku przez odbiorcę, działał w interesie swojego zakładu pracy w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr 20, poz. 105) (uchwała 19 maja 1980 r. III PZP 5/80 OSNCP 1980/12/228).
Przeżycie wewnętrzne (uraz psychiczny) w postaci emocji o znacznym nasileniu wywołujące negatywne skutki w organizmie pracownika, może być uznane za przyczynę zewnętrzną wypadku w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144), jeżeli zostało wywołane nie przez pracownika, lecz powstało wskutek okoliczności nietypowych dla normalnych stosunków pracowniczych (wyrok 23 stycznia 1986 II PR 1/86 PiZS 1986/8/74A).
Spożycie przez pracownika alkoholu metylowego, które stało się możliwe wskutek niewłaściwego zabezpieczenia ( oznakowania) i przechowywania trucizn - w czasie i miejscu wykonywania pracy - w błędnym przekonaniu, iż jest to inny rodzaj alkoholu nie stwarzający zagrożenia dla życia człowieka - nie zrywa związku czasowego z pracą i zdarzenie takie winno być uznane za wypadek przy pracy (wyrok 27 listopada 1991 r. III APr 52/91 OSA 1992/6/40C).
Nie jest wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Oz. U. Nr 20, poz. 105) wypadek, jakiemu uległ pracownik po zakończeniu podróży służbowej, chociażby wypadek ten zdarzył się w drodze do zakładu pracy w celu rozliczenia kosztów tej podróży .
Wypadek taki - w zależności od konkretnej sytuacji - może być natomiast uznany za wypadek w drodze do pracy w rozumieniu art. 40 wymienionej wyżej ustawy, choćby nastąpił w czasie urlopu wypoczynkowego (uchwała z dnia 15 kwietnia 1977r. IIIPZP2/77 OSNCP 1977/11/206; glosa: I. Tyszka, NP 1979,Nr2, s. 154).
Ochrona zagwarantowana pracownikowi będącemu w podróży służbowej przez art. 6 ust. 2 ustawy wypadkowej z 1975 r. jest bardzo szeroka i wyklucza związek zdarzenia z pracą tylko wtedy, gdy wypadek został spowodowany postępowaniem pracownika, które nie pozostawało w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań (wyrok 6 grudnia 1990 r. II PRN 10/90 PiZS 1991/4/62B).