RYNEK PRACY I POLITYKA ZATRUDNIENIA - WYKŁADY.

Wykład z dnia 23.03.2013 r.

Zasoby rynku pracy

Zatrudnienie może podejmować a zarazem wchodzić do sektora zasobów pracy :

• Osoba zdolna do pracy

• Osoba taka musi mieć odpowiedni wiek - jest to najważniejsze kryterium, zgodnie z ustawą przyjmuje się kryterium wieku od 18 lat.

Do zasobów rynku pracy zaliczymy ludność w wieku produkcyjnym

Trzy podstawowe syntetyczne mierniki sytuacji na rynku pracy, mówiące o sytuacji na rynku pracy i odnoszące się do pewnej kategorii grupy ludności:

1. Współczynnik aktywności zawodowej

Np.:

• Współczynnik aktywności zawodowej wynosi 56% oznacza on, że 56% ludności w wieku produkcyjnym jest aktywna zawodowo, czyli pracę posiada bądź jej poszukuje.

• Współczynnik aktywności zawodowej dla osób z wyższym wykształceniem wynosi 80% oznacza on, wówczas iż 80% ludności w wieku produkcyjnym z wyższym wykształceniem jest aktywna zawodowo, czyli pracę posiada bądź jej poszukuje.

2. Wskaźnik zatrudnienia

Określa nam jaka część ludności w wieku produkcyjnym posiada pracę.

Np.:

• Wskaźnik zatrudnienia na poziomie 50% oznacza iż 50% ludności w wieku produkcyjnym pracuje (posiada pracę).

• Wskaźnik zatrudnienia dla osób z wyższym wykształceniem na poziomie 76% oznacza, iż 76% ludności w wieku produkcyjnym posiadające wyższe wykształcenie pracuje (jest zatrudnione).

3. Stopa bezrobocia

Stopa bezrobocia mówi nam o tym, jaka część ludności aktywnej zawodowo nie posiada pracy.

Np.:

• Stopa bezrobocia na poziomie 9,7% oznacza iż 9,7% ludności aktywnych zawodowo jest bezrobotna.

• Stopa bezrobocia dla kobiet na poziomie 10,2% oznacza iż 10,2% kobiet aktywnych zawodowo nie posiada pracy.

Ludność w wieku produkcyjnym - Są to inaczej potencjalne zasoby pracy.

Wielkość tej ludności określają procesy demograficzne, wielkość ale również strukturę pod względem wieku, płci , miejsca zamieszkania. Natomiast strukturę ludności w wieku produkcyjnym pod względem zawodowym , pod względem kwalifikacyjnym określa ich udział w systemie edukacji.

W ramach tej grupy dzielimy ludność w wieku produkcyjnym na :

• Ludność w wieku produkcyjnym mobilnym

Tutaj określają ją przedziały wiekowe od 18 do 44 lat, niezależnie od tego czy jest to kobieta czy mężczyzna.

Są to osoby bardziej poszukiwane na rynku pracy.

• Ludność w wieku produkcyjnym nie mobilnym

Od 45 roku życia dla kobiet do 60 roku życia, dla mężczyzn do 65 roku życia - ta sytuacja do grudnia 2012 r.

Mobilność na rynku pracy wiąże się z trzema podstawami na rynku pracy z punktu widzenia osób poszukujących pracę, z punktu widzenia podaży pracy :

• MOBILNOŚĆ PRZESTRZENNA

Skłonność do zmiany miejsca zamieszkania w celu znalezienia pracy.

• MOBILNOŚĆ ZAWODOWA

Polega na skłonności do zmiany zawodu

• MOBILNOŚĆ KWALIFIKACYJNA

Polega na skłonności do zmiany kwalifikacji w celu znalezienia pracy . Zmiana kwalifikacji czyli zajmowanie się czymś innym w ramach wykonywanego zawodu.

Wyróżniamy również ludność w wieku przedprodukcyjnym to są osoby od 0 - 17 lat i ludność w wieku poprodukcyjnym - do końca 2012 r. było to od 60 lat dla kobiet a od 65 lat dla mężczyzn.

Wyróżniamy również różne stopy bezrobocia , a różne wielkości wynikają właśnie z różnej metodologii. Pierwszym źródłem o poziomie stopy bezrobocia są Statystyki Urzędów Pracy i mówimy wtedy o stopie bezrobocia rejestrowanego i mówimy o stopie bezrobocia BAEL-owskiej, czyli takiej stopie bezrobocia która pochodzi z badań BAEL-owskich, które pochodzą z badań reprezentacyjnych czyli takich w wyniku których możemy porównać wyniki dla populacji generalnej.

Przykład

Stopa bezrobocia rejestrowanego	2002	2009	2010	2011
		20,0	12,1	12,4	12,5
Stopa bezrobocia według BAEL	19,7	8,5	9,3	9,7

Stopa bezrobocia rejestrowanego obliczona została jako procentowy udział liczby bezrobotnych w liczbie ludności cywilnej aktywnej zawodowo czyli bez osób które pełnią czynną służbę wojskową oraz bez pracowniczych jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego.

Stopa BAEL w oparciu o badania aktywności ekonomicznych ludności Polski , są to badania reprezentacyjne czyli takie badania które w wyniku badania pewnej wyselekcjonowanej próbki mogą być uogólniane na populację generalną czyli na całą ludność Polski . W badaniach BAEL-owskich stopień szczegółowości wchodzi jedynie na poziomie województwa ze względu na zachowanie tej reprezentacyjności . Ważne jest w tych badaniach to że są one przeprowadzane poprzez gospodarstwa domowe czyli selekcjonuje się gospodarstwa domowe i bada się ludność w tych gospodarstwach domowych z punktu widzenia właśnie tego czy ktoś jest aktywny zawodowo , czy jest pracujący , czy jest bezrobotny a więc z punktu widzenia posiadania pracy.

Poza zakresem badania BAEL są osoby przebywające za granicą, albo mieszkające w gospodarstwach zbiorowych takich jak hotele, akademiki powyżej 12 miesięcy.

Za osobę pracującą zalicza się:

• Są to osoby które wykonywały pracę przynoszącą zarobek lub dochód przez co najmniej jedną godzinę w badanym tygodniu,

• Miały pracę ale jej nie wykonywały, z powodu choroby, urlopu macierzyńskiego lub wypoczynkowego. Do osób pracujących zalicza się osoby które miały lat 15 i więcej. Do osób pracujących zalicza się osoby młode, uczniów które z zakładem pracy zawarły umowę o pracę.

Osoba bezrobotna:

• Jest to osoba która znajduje się w przedziale od 15 do 74 lat i spełnia jednocześnie trzy warunki:

• W okresie badanego tygodnia nie były osobami pracującymi,

• Aktywnie poszukiwały pracy czyli podjęły konkretne działania w ciągu 4 tygodni,

• Były gotowe i zdolne podjąć pracę w ciągu 2 tygodni następujących po tygodniu badanym.

Osoby bezrobotne zakwalifikowano do takich którzy stracili pracę, którzy zrezygnowali z pracy , którzy powracają do pracy po przerwie i którzy mieli lub poszukują pierwszej pracy w życiu, głównie chodzi tutaj o absolwentów szkół.

Według badań BAEL uważa się osoby w wieku od 15 do 30 lat. Natomiast jeśli chodzi o osoby młode uważa się osoby wieku do 35 roku życia.

Źródła osób pracujących :

1. Pracujący według badań BAEL

2. Pracujący w badaniach prowadzonych przez przedsiębiorstwa i jednostki sfery budżetowej

Informacje te zawarte są w publikacji „Pracujący w gospodarce narodowej”

3. Pracujący w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie . Źródłem tych informacji są głównie spisy narodowych powszechnych ludności i mieszkań oraz wyniki powszechnych spisów rolnych

4. Badanie modułowe BAEL dotyczące pracy w szarej strefie.

Publikacja „Praca nierejestrowana”

Aktywni zawodowo

Są to realne zasoby pracy. Zasoby te uzależnione są od procesów demograficznych a także czynników ekonomicznych tj. wynagrodzenie, popyt na pracę, ogół regulowań dotyczących systemu zabezpieczenia społecznego oraz od czynników społecznych np.: wydłużenie okresu kształcenia, zwiększenie dostępu do systemu edukacji.

Bierni zawodowo

To ta grupa osób która nie pracuje i nie chce pracować, bądź nie może pracować, np.: osoby niepełnosprawne.

Wzrost wykształcenia wpływa pozytywnie na poszukiwanie pracy. Im wyższy poziom wykształcenia tym ludność jest aktywna zawodowo, tym również wskaźniki dotyczące aktywności zawodowej rosną.

Im wyższy poziom wykształcenia tym pozytywnie to wpływa na znalezienie pracy, tym wskaźniki dotyczące zatrudnienia rosną, tym łatwiej znaleźć pracę z wyjątkiem osób z wykształceniem ogólnokształcącym.

  Napływ do bezrobocia - może być z przyczyny zwolnienia, wejścia grupy osób z wyżu demograficznego na rynek pracy

Odpływ z bezrobocia - warunkowany jest między innymi podjęciem zatrudnienia, podejściem do emerytury, śmierć.

Do głównych czynników wpływających na zmianę liczby bezrobotnych zalicza się:

• Przyrost podaży siły roboczej

• Zmianę popytu na pracę

---