Podstawy ubezpieczeń gospodarczych

Ubezpieczenia przedkapitalistyczne - charakteryzował je głównie element wzajemnej pomocy. Początki już za czasów legionów rzymskich (Włochy - pierwszy dokument ubezpieczeniowy „polizza”)

Ubezpieczenia typu kapitalistycznego - mają charakter handlowy, a usługa ubezpieczeniowa traktowana jest jako towar. Nie chronimy mienia żeby się ubezpieczyć, ale żeby zarobić.

Ubezpieczenia w rozwiniętym ustroju kapitalistycznym (czasy obecne)

1. wzmożona koncentracja działalności ubezpieczeniowej

• kartel - zawiązany wśród kilku, kilkunastu firm, w celu ograniczenia wzajemnej konkurencji. Tworzył wspólne ramy działalności: jednolite warunki, prowizje, stawki, zasady…

• koncern - firmy w koncernie nie miały samodzielności gospodarczej. Wszystkie decyzje podejmował zarząd koncernu.

• pool - zrzeszenie powoływane dla wspólnego pokrywania jednego ryzyka lub wyrównania określonych strat. Specyficzna na działalności ubezpieczeniowej.

2. rozwój reasekuracji i związana z tym ekspansja kapitału ubezpieczeniowo - reasekuracyjnego

Cel reasekuracji - jak najszersze rozproszenie przyjętego przez zakład ubezpieczeniowy ryzyka. Dzięki temu można przyjmować bardzo duże ubezpieczenia, których ryzyko jest trudne do oszacowania.

Reasekuracja przez wyrównanie portfela ubezpieczeniowego ma na celu wyrównanie składki ubezpieczeniowej. Staje się ona produktem międzynarodowym.

3. wzrost ingerencji państwa w dziedzinie ubezpieczeń (interwencjonizm państwowy)

Ingerencja bierna:

• forma publikacyjna - nałożenie na zakłady ubezpieczeniowe obowiązku publikacji sprawozdań finansowych

• sposób normatywny - państwo wydaje przepisy normatywne regulujące:

• strukturę organizacyjną zakładów ubezpieczeń

• zakres i formę działania zakładów ubezpieczeń

• zasady ustalania stawek ubezpieczeniowych i minimalne stawki w niektórych grupach ubezpieczeniowych

• wysokość kapitałów własnych i rezerw

• forma materialna - zbliżona do normatywnej, lecz bardziej szczegółowa

Ingerencja czynna:

• tworzenie państwowych firm ubezpieczeniowych

• tworzenie przepisów, norm nakazujących ubezpieczenie się, jeżeli prowadzi się określoną działalność lub posiada się jakąś rzecz

4. wzrost znaczenia funduszy ubezpieczeniowych

5. stały wzrost liczby ubezpieczeń i wartości ubezpieczonego majątku

Sposoby zawierania umów:

- system ofertowy

- system rokowania

- system przetargowy

• oferta - oświadczenie woli zawierające stanowczą propozycję zawarcia jakiejkolwiek umowy. Propozycje tą określają istotne elementy umowy:

- oznaczenie stron

- oznaczenie przedmiotu umowy

- oznaczenie czasu trwania umowy

- oznaczenie wynagrodzenia

• rokowania - polegają na wzajemnym oddziaływaniu stron w celu zawarcia umowy. W toku rokowań strony wymieniają informacje o okolicznościach mogących mieć wpływ na ich decyzję co do zawarcia umowy, poza tym formułują swoje oceny i uzgadniają treść umowy. Dopiero uzgodnienie wszystkich punktów umowy, które stanowiły przedmiot rokowań można uznać za zawarcie umowy

• przetarg (formy):

• negocjacje z zachowaniem konkurencji

• zapytanie o cenę

• zamówienie z wolnej ręki

• przetarg nieograniczony

• przetarg ograniczony

• przetarg dwustopniowy

Można zawrzeć umowę w formie:

- pisemnej

- ustnej

- przez czynności dokonane

Szczególne formy zawierania umowy:

- forma pod rygorem nieważności - jej niezachowanie pociąga nieważność czynności prawnej, obowiązek zachowania formy szczególnej wynika z ustawy lub woli stron

- forma dla celów dowodowych - niezachowanie nie powoduje nieważności

- forma dla wywołania oznaczonych skutków prawnych - ustawa uzależnia wywołanie przez czynność prawną niektórych skutków od zachowania formy szczególnej

Umowa ubezpieczenia jest uregulowana w kodeksie cywilnym art. 805- 834

Ubezpieczyciel, którym jest zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia określonego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Jest to umowa:

1. nazwana (w KC)

2. zobowiązująca (pociąga za sobą zobowiązania z obu stron)

3. kwalifikowana ( z jednej strony jest zakład ubezpieczeń a z drugiej osoba fizyczna

4. adhezyjna (do jej zawarcia dochodzi przez przystąpienie)

5. konsensualna (do jej zawarcia wystarczy złożenie oświadczenia woli)

6. odpłatna

Należy do grupy umów:

1. konsumenckich (os. fiz.)

2. gospodarczych (podmiot gosp.)

Forma umowy ubezpieczeniowej:

• może być zawarta w formie ustnej i pisemnej, ale dla celów dowodowych częściej w formie pisemnej

• strony umowy:

• zakład ubezpieczeń

• ubezpieczający

• 4 podmioty stosunku ubezpieczenia:

1. zakład ubezpieczeń

2. ubezpieczający

3. ubezpieczony

4. uprawniony

Wypadek ubezpieczeniowy - zdarzenie losowe, które jest objęte działalnością ubezpieczeniową i z którego nastąpieniem zakład ubezpieczeń staje się zobowiązany do spełnienia świadczenia. Jest zdarzeniem prawnym, bo wywołuje skutek prawny w postaci obowiązku świadczenia zakładu ubezpieczeń.

Zdarzenie losowe - występuje ze statystyczną prawidłowością, jest nadzwyczajne i niezależne od woli osoby nim dotkniętej.

Cechy:

- niepewność

- niemożność przewidywania

- niezależność od woli osoby nim dotkniętej

Początek ubezpieczenia:

- formalny - data zawarcia umowy ubezpieczeniowej

- materialny - data odpowiedzialności gwarancyjnej zakładu ubezpieczeń

Odpowiedzialność cywilna

1. odpowiedzialność deliktowa - z tytułu uczynienia komuś szkody czynem niedozwolonym

KC Art. 415. Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia

Źródła zobowiązań:

1. wina

2. ryzyko

3. słuszność

wina:

- umyślna (wyłączenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeniowego za szkody wyrządzone umyślnie)

- nieumyślna

- niedbalstwo

- rażące niedbalstwo

Zasada odpowiedzialności absolutnej (bardzo rzadko stosowana) - do wypłaty ubezpieczenia wystarczy fakt szkody, nie sprawdza się winy

1. odpowiedzialność kontraktowa

KC Art. 471. Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Przedawnienie roszczeń - 3 lata od daty zaistnienia szkody (od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie lub od dnia, w którym dowiedział się kto tę szkodę wyrządził), nie dłużej niż 10 lat od daty zdarzenia powodującego szkodę.

Granice odpowiedzialności - sprawca szkody jest zobowiązany (tylko) do jej naprawienia.

Art. 361. § 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Sposób naprawy szkody - naprawienie szkody lub odpowiednia suma pieniędzy

Art. 363. § 1. Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

§ 2. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Ustawa o działalności ubezpieczeniowej z 28 lipca 1990

Ustawa określa warunki i zasady podejmowania i prowadzenia działalności w zakresie ubezpieczeń majątkowych i osobowych.

Przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych z wiązanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych, w zakresie grup ubezpieczeń zgodnie z założeniami do ustawy.

 Czynnościami ubezpieczeniowymi są: (art. 1a)

1) zawieranie umów ubezpieczenia, umów reasekuracji oraz umów gwarancji ubezpieczeniowych bądź zlecanie ich zawierania uprawnionym pośrednikom ubezpieczeniowym w rozumieniu przepisów o pośrednictwie ubezpieczeniowym,

2) wypłacanie ustalonych odszkodowań i innych należnych uprawnionym świadczeń,

3) przejmowanie i zbywanie przedmiotów lub praw nabytych przez zakład ubezpieczeń w związku z wykonywaniem umowy ubezpieczenia lub umowy gwarancji ubezpieczeniowej,

4) ustanawianie w drodze czynności cywilnoprawnych zabezpieczeń rzeczowych lub osobistych, jeśli są one bezpośrednio związane z zawieraniem umów

Czynnościami ubezpieczeniowymi są również:

1) ocena ryzyka w ubezpieczeniach majątkowych i osobowych oraz umowach gwarancji ubezpieczeniowych,

2) ustalenie wartości przedmiotu ubezpieczenia,

3) ustalenie składek i prowizji ubezpieczeniowych należnych z tytułu zawieranych umów oraz ich egzekwowanie,

4) kontrola przestrzegania przez ubezpieczających zastrzeżonych w umowie bądź ogólnych warunkach ubezpieczeń obowiązków i zasad bezpieczeństwa odnoszących się do przedmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową,

5) ustalenie przyczyn i okoliczności wypadków ubezpieczeniowych,

6) ustalenie wysokości szkód i rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych,

7) prowadzenie postępowań regresowych,

8) marketing i reklama w zakresie świadczonych usług ubezpieczeniowych,

9) lokowanie środków zakładów ubezpieczeń,

10) inne czynności przewidziane na mocy innych ustaw.

Art. 9 Zakład ubezpieczeń nie może udzielać informacji dotyczących poszczególnych umów ubezpieczenia, z wyjątkiem informacji związanych z umową ubezpieczenia, przekazywanych uposażonym i uprawnionym do świadczenia wynikającego z umowy ubezpieczenia oraz osobom trzecim, na rzecz których zawarta jest umowa ubezpieczenia.

Art. 4. Ubezpieczeniami obowiązkowymi są:

1) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, (górna granica wypłat z polisy ubezpieczeniowej to 600.000ECU, dalszych roszczeń można dochodzić na drodze cywilnej)

2) ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych,

3) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego,

4) inne ubezpieczenia przewidziane na mocy obowiązujących ustaw lub ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych.

Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w drodze rozporządzenia, określa ogólne warunki ubezpieczeń obowiązkowych (zakres odpowiedzialności, suma gwarancyjna).

Zakład ubezpieczeń ustala wysokość składek.

Art. 10. 1. Zakład ubezpieczeń nie może zajmować się bezpośrednio inną działalnością gospodarczą poza działalnością ubezpieczeniową i z nią związaną. - forma ochrony bezpieczeństwa klientów

1a. ⁽²³⁾ Przepisu ust. 1 nie stosuje się do działalności akwizycyjnej na rzecz otwartych funduszy emerytalnych, prowadzonej przez zakład ubezpieczeń na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

2. Zakład ubezpieczeń nie może prowadzić jednocześnie działalności w dziale ubezpieczeń na życie i w dziale pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń majątkowych.

Art. 11. Zakład ubezpieczeń może prowadzić działalność ubezpieczeniową wyłącznie w formie spółki akcyjnej lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.

Różnice między spółką akcyjną będącą spółką ubezpieczeniową a inną spółką akcyjną:

1. rola i przeznaczenie kapitału akcyjnego - kapitał akcyjny w półce ubezpieczeniowej służy wyłącznie jako kapitał gwarancyjny

2. podział zysków - w spółce ubezpieczeniowej w podziale zysków uczestniczą nie tylko akcjonariusze ale również klienci

3. intensywność nadzoru - nadzór wynika z art. 11 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i jest sprawowany przez ministra do spraw instytucji finansowych

4. rodzaj akcji - w spółce ubezpieczeniowej występują tylko akcje imienne

Kapitał spółki ubezpieczeniowej nie może być niższy niż najwyższa minimalna wysokość kapitału gwarancyjnego wymaganego dla grup ubezpieczeń, w której spółka prowadzi działalność. Podwyższenie kapitału akcyjnego podlega zgodzie ministra właściwego.

Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych - towarzystwa, które ubezpieczają swoich członków na zasadzie wzajemności.

Towarzystwo podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, z chwilą wpisania uzyskuje osobowość prawną.

Statut towarzystwa i jego zmiany podlegają przed dokonaniem wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego zatwierdzeniu przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych.

Kapitał zakładowy nie może być niższy niż najwyższa minimalna wysokość kapitału gwarancyjnego wymaganego dla grup ubezpieczeń, w których towarzystwo prowadzi działalność.

Różnice pomiędzy akcyjną spółką ubezpieczeniową a towarzystwem ubezpieczeń wzajemnych:

1. ubezpieczony jest równocześnie członkiem towarzystwa

Członkostwo następuje z chwilą ubezpieczenia (zawarcie umowy ubezpieczenia). Składki są stałe. Ustawa dopuszcza też ubezpieczanie osób nie będących członkami towarzystwa, jeśli statut tak stanowi, choć generalnie nie ma ubezpieczenia - nie ma członkostwa.

2. członkowie towarzystwa są ze sobą powiązani nie tylko przynależnością do tego towarzystwa, ale również zobowiązaniem do przyczynienia się do tworzenia funduszu potrzebnego towarzystwu na pokrycie wydatków z tytułu odszkodowań i innych świadczeń ubezpieczeniowych oraz kosztów własnych

Członkowie są obowiązani do dopłat do składki, gdy w towarzystwie brakuje funduszy.

Umowa ubezpieczenia

Przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Umowa może być zawarta w dowolnej formie (forma pisemna tylko dla celów dowodowych).

Tryby zawarcia umowy ubezpieczeniowej:

1. ofertowy

2. rokowaniowy

3. przetargowy - ubezpieczający (klient) ogłasza przetarg na zawarcie umowy ubezpieczeniowej w celu wyboru najkorzystniejszej oferty

Art. 809. § 1. Umowa ubezpieczenia powinna być stwierdzona przez zakład ubezpieczeń polisą, legitymacją ubezpieczeniową, tymczasowym zaświadczeniem albo innym dokumentem ubezpieczenia.

§ 2. Z zastrzeżeniem wyjątków, przewidzianych w dwóch artykułach następnych, umowę uważa się za zawartą z chwilą doręczenia przez zakład ubezpieczeń ubezpieczającemu dokumentu ubezpieczenia.

Jeśli suma ubezpieczenia przekracza 2000 zł dla celów dowodowych umowa powinna mieć formę pisemną. Gdy forma pisemna nie zostanie zachowana umowa i tak jest ważna.

Umowa ubezpieczenia w obrocie profesjonalnym i w obrocie konsumenckim

Różnica:

Okresy ubezpieczenia:

- formalny

- materialny

- techniczny

Świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie:

1. przy ubezpieczeniach majątkowych - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku

2. przy ubezpieczeniach osobowych - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku u życiu osoby ubezpieczonej

Rozwiązanie umowy ubezpieczenia:

- upłynął czas, na jaki umowę zawarto

- wypowiedzenie umowy przez jedną ze stron

(ust. o ubez.)Art. 6. 1. Ogólne warunki ubezpieczeń, z wyjątkiem ubezpieczeń wymienionych w art. 4, oraz taryfy i wysokość stawek ubezpieczeniowych ustala zakład ubezpieczeń.

2. Ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności przedmiot i zakres ubezpieczenia, sposób zawierania umowy ubezpieczenia, zakres i czas trwania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, prawa i obowiązki stron umowy, sposób ustalania wysokości szkody oraz wypłaty odszkodowań lub świadczeń.

3. W ogólnych warunkach ubezpieczenia należy zastrzec możliwość odstąpienia od umowy ubezpieczenia przez ubezpieczającego w okresie 30 dni dla osób fizycznych i 7 dni dla osób prawnych od daty zawarcia umowy, jeżeli umowa jest zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy; odstąpienie od umowy nie zwalnia ubezpieczającego z obowiązku opłacenia składki za okres, w jakim zakład ubezpieczeń udzielał ochrony ubezpieczeniowej.

4. Zastrzeżony w umowie ubezpieczenia okres, w którym wypowiedzenie umowy nie jest możliwe, nie może być dłuższy niż dwa lata.

5. Przy zawieraniu umowy ubezpieczenia zakład ubezpieczeń ma obowiązek doręczyć, bez wezwania, stronie ubezpieczającej tekst ogólnych warunków ubezpieczenia, podpisany przez co najmniej dwóch członków zarządu.

Wszystkie ubezpieczenia w Polsce są umowne.

Art. 805. § 1. Przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

§ 2. Świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie:

1) przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;

2) przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

Art. 807. ⁽²²⁴⁾ § 1. Postanowienia ogólnych warunków ubezpieczenia lub postanowienia umowy ubezpieczenia sprzeczne z przepisami niniejszego tytułu są nieważne, chyba że dalsze przepisy przewidują wyjątki.

§ 2. W ubezpieczeniach dotyczących obrotu z zagranicą mogą być stosowane zagraniczne warunki ubezpieczeń, odbiegające od przepisów niniejszego tytułu.

Art. 808. ⁽²²⁵⁾ § 1. Umowę ubezpieczenia można zawrzeć także na rzecz osoby trzeciej. Osoba trzecia może nie być w umowie wymieniona. Ubezpieczający może w czasie trwania umowy wskazywać osoby, na których rzecz została zawarta umowa.

§ 2. Obowiązki wynikające z umowy na rzecz osoby trzeciej obciążają ubezpieczającego. Zakład ubezpieczeń może podnieść również przeciwko osobie trzeciej zarzuty, które mają wpływ na odpowiedzialność zakładu z tytułu umowy ubezpieczenia.

§ 3. Jeżeli nie umówiono się inaczej, osobie trzeciej przysługuje bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie lub świadczenie należne z tytułu tej umowy.

§ 4. Odszkodowanie lub świadczenie z tytułu umowy ubezpieczenia na rzecz osoby trzeciej zakład ubezpieczeń może wypłacić ubezpieczającemu za zgodą osoby, na której rzecz umowa ubezpieczenia została zawarta.

Art. 809. § 1. Umowa ubezpieczenia powinna być stwierdzona przez zakład ubezpieczeń polisą, legitymacją ubezpieczeniową, tymczasowym zaświadczeniem albo innym dokumentem ubezpieczenia.

§ 2. Z zastrzeżeniem wyjątków, przewidzianych w dwóch artykułach następnych, umowę uważa się za zawartą z chwilą doręczenia przez zakład ubezpieczeń ubezpieczającemu dokumentu ubezpieczenia.

Art. 810. Jeżeli przed upływem czternastu dni od daty otrzymania oferty na piśmie zakład ubezpieczeń nie doręczył składającemu ofertę dokumentu ubezpieczenia, umowę uważa się z piętnastym dniem od otrzymania oferty za zawartą na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia. Przepisu tego nie stosuje się do ubezpieczeń na życie.

Art. 811. § 1. Jeżeli dokument ubezpieczenia zawiera postanowienia, które odbiegają na niekorzyść ubezpieczającego od treści złożonej przez niego oferty lub od ogólnych warunków ubezpieczenia, zakład ubezpieczeń obowiązany jest zwrócić ubezpieczającemu na to uwagę na piśmie przy doręczeniu tego dokumentu, wyznaczając mu co najmniej siedmiodniowy termin do zgłoszenia sprzeciwu. W razie niewykonania tego obowiązku przez zakład zmiany dokonane na niekorzyść ubezpieczającego są nieważne.

§ 2. W braku sprzeciwu uważa się, że umowa doszła do skutku zgodnie z treścią dokumentu ubezpieczenia następnego dnia po upływie wyznaczonego terminu do złożenia sprzeciwu.

Art. 812. § 1. Zakład ubezpieczeń obowiązany jest podać w dokumencie ubezpieczenia tekst ogólnych warunków ubezpieczenia, na których podstawie umowa została zawarta.

§ 2. Jeżeli ogólne warunki ubezpieczenia były ogłoszone lub wyłożone do publicznej wiadomości, zakład ubezpieczeń może w dokumencie ubezpieczenia bądź tylko powołać się na ogólne warunki, bądź też zamieścić w umowie wyciąg z tych warunków zawierający najbardziej istotne ich postanowienia, podając, gdzie warunki te zostały ogłoszone lub wyłożone do publicznej wiadomości.

Art. 813. § 1. Składkę oblicza się za czas trwania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

§ 2. Jeżeli nie umówiono się inaczej, składka powinna być zapłacona jednocześnie z zawarciem umowy ubezpieczenia, a jeżeli umowa doszła do skutku przed doręczeniem dokumentu ubezpieczenia - w ciągu czternastu dni od jego doręczenia.

Art. 814. § 1. Jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż dnia następnego po zapłaceniu składki. W wypadku gdy umowa doszła do skutku przed doręczeniem dokumentu ubezpieczenia, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się od dnia, w którym umowa ubezpieczenia uważana jest za zawartą.

§ 2. Jeżeli zakład ubezpieczeń ponosi odpowiedzialność jeszcze przed zapłaceniem składki, a składka nie została zapłacona w terminie, zakład ubezpieczeń może odstąpić od umowy ze skutkiem natychmiastowym, zawiadamiając o tym jednocześnie ubezpieczającego, i żądać zapłaty składki za okres, przez który ponosił odpowiedzialność. W braku odstąpienia od umowy, rozwiązuje się ona z końcem okresu, na który przypadała nie zapłacona składka.

Art. 815. § 1. Ubezpieczający obowiązany jest podać do wiadomości zakładu ubezpieczeń wszystkie znane sobie okoliczności, o które zakład ubezpieczeń zapytywał w formularzu oferty albo przed zawarciem umowy w innych pismach. Jeżeli zakład ubezpieczeń zawarł umowę ubezpieczenia mimo braku odpowiedzi ubezpieczającego na poszczególne pytania, pominięte okoliczności uważa się za nieistotne.

§ 2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zastrzeżono, że w czasie jej trwania należy zgłaszać zmiany okoliczności wymienionych w paragrafie poprzedzającym, ubezpieczający obowiązany jest zawiadamiać o tych zmianach zakład ubezpieczeń niezwłocznie po otrzymaniu o nich wiadomości. Przepisu tego nie stosuje się do ubezpieczeń na życie.

§ 3. Jeżeli ubezpieczający podał niezgodnie z prawdą do wiadomości zakładu ubezpieczeń okoliczności, o których mowa w paragrafach poprzedzających, zakład wolny jest od odpowiedzialności, chyba że okoliczności te nie mają wpływu na zwiększenie prawdopodobieństwa wypadku objętego umową.

Art. 817. § 1. Jeżeli nie umówiono się inaczej, zakład ubezpieczeń obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie dni trzydziestu, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.

§ 2. Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu czternastu dni od wyjaśnienia tych okoliczności. Jednakże bezsporną część świadczenia zakład powinien spełnić w terminie przewidzianym w paragrafie poprzedzającym.

Art. 819. ⁽²²⁶⁾ § 1. Roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech.

§ 2. Bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się w dniu, w którym nastąpiło zdarzenie objęte ubezpieczeniem.

§ 3. W wypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej roszczenie poszkodowanego do zakładu ubezpieczeń o odszkodowanie lub zadośćuczynienie przedawnia się z upływem terminu przewidzianego dla tego roszczenia w przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym lub wynikłą z niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

§ 4. Bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do zakładu ubezpieczeń przerywa się także przez zgłoszenie zakładowi ubezpieczeń tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie zakładu ubezpieczeń o przyznaniu lub odmowie świadczenia.

Reasekuracja

Istota reasekuracji - jest formą zabezpieczenia się zakładu ubezpieczeń przed niewypłacalnością

Reasekuracja polega na dzieleniu się ryzykiem z innymi. Przez dywersyfikację portfela ubezpieczyciela zachowuje się jego równowagę finansową.







Czynniki wpływające na zachowek własny:

- wielkość portfela ubezpieczyciela (im większy portfel tym zachowek własny może być większy)

- zasobność ubezpieczyciela w kapitały zapasowe i rezerwowe (im większe kapitały tym większy zachowek)

- ilość obiektów w poszczególnych grupach ryzyka i możliwość kumulacji (odwrotnie proporcjonalne)

- wysokość „straty maksymalnej”

Reasekuracja jest umową, na mocy której jeden zakład ubezpieczeń zwany cedentem odstępuje (ceduje) całość lub część ubezpieczeniowego ryzyka lub grupy ubezpieczeniowych ryzyk wraz z odpowiednią częścią składki innemu zakładowi ubezpieczeń zwanemu reasekuratorem (cesjonarem), który z kolei ze swojej strony zobowiązuje się na mocy zawartej umowy do zapłaty cedentowi odpowiedniej części świadczeń wypłacanych ubezpieczającemu się.

Przyjmujący - strona czynna (reasekuracja czynna)

Przekazujący - strona bierna (reasekuracja bierna)

klient (zawiera umowę ubezpieczenia)

składka świadczenie

Cedent Zakład ubezpieczeń

Przekazanie części ryzyka

Cesjonar Zakład ubezpieczeń

Możliwa jest dalsza reasekuracja

ZU

umowa ubezpieczenia - ubezpiecza majątek, zdolność do pracy, zdrowie, życie

umowa reasekuracji - ubezpiecza zdolność finansową zakładu ubezpieczeń, jego wypłacalność

Co wiąże ubezpieczającego się (klienta) z reasekuratorem (cesjonarem)? - nic. Natomiast z cedentem wiąże klienta umowa ubezpieczenia.

Koasekuracja - podział ryzyka jednego dużego klienta pomiędzy kilka firm ubezpieczeniowych, gdzie z każdą z nich podpisuje się umowę. Koasekuracja nie wyklucza reasekuracji koasekurantów.







W praktyce: Kontrakt z klientem ma jeden ubezpieczycieli. Klient tylko jemu zgłasza szkodę, a zakłady ubezpieczeń rozliczają się między sobą.

Ze względu na formę zobowiązania reasekurującego (cedenta) i reasekuratora wyróżniamy następujące rodzaje umów reasekuracyjnych:

1. umowa reasekuracji fakultatywnej - polega na każdorazowym, indywidualnym ustalaniu składki poszczególnych ryzyk lub jednorazowej grupy ryzyka. Ma zastosowanie przy ryzykach nietypowych, pojedynczych.

• Wysokość składki jest niezależna od tej jaką wziął cedent od klienta. Składki są każdorazowo, indywidualnie negocjowane. Jedno ryzyko podlega negocjacji.

• Pełna swoboda pozostawiona stronom jest cechą tej umowy (swoboda decyzji)

- cedent może ale nie musi oddać ryzyka do reasekuracji

- reasekurator nie musi przyjąć umowy reasekuracji

• Składka jest regulowana od razu po zawarciu umowy.

• W przypadku szkody odszkodowanie jest wypłacane reasekurującemu niezwłocznie po przedstawieniu pisma dokumentującego poniesiona szkodę.

Wady umów reasekuracji fakultatywnej:

• każde ryzyko jest osobno rozpatrywane za pomocą slipy ofertowego (wielkość asekuracji, kwota składki) - pracochłonność

• ryzyko dla cedenta w przypadku gdy cedent podpisał umowę z klientem, ale nie może znaleźć chętnego, który podpisałby z nim umowę reasekuracji

1. umowa reasekuracji obligatoryjnej - cedent zobowiązuje się zazwyczaj na czas jednego roku przekazywać , a reasekurator przyjmować wszystkie rodzaje ryzyka określone w umowie na takich warunkach, na jakich ryzyko przyjął od klienta cedent

• reasekurator nie ma wpływu ani na składkę ani na warunki ubezpieczenia, ani na sposób naprawy szkód

• składka reasekuracyjna przekazywana jest kwartalnie, w takim okresie rozliczane SA szkody, które klientowi wyrównał cedent.

• przekazywanie składki i rozliczenie szkody nie następuje niezwłocznie ale w okresach umówionych

• składne reasekuracyjna ustalana jest na podstawie (w proporcji do) składki przekazywanej przez klienta dla zakładu ubezpieczeń (cedenta). Cedent zatrzymuje dla siebie np. 20% tej składki a pozostałą część przekazuje do reasekuratora

• umowa zawiera zazwyczaj klauzulę zakazującą odstąpienia od umowy

1. umowa reasekuracji fakultatywno - obligatoryjnej (umowa otwartego pokrycia)

• Cedent na mocy tej umowy wybiera ryzyko, które chce przekazać reasekuratorowi.

• Reasekurator musi przyjąć każdy rodzaj ryzyka wypuszczonego przez cedenta

• Cedent może reasekurować te rodzaje ryzyka, które są zagrożone ponad jego linię ryzyk - to on decyduje, które ryzyko oddać

Umowa reasekuracji proporcjonalna i nieproporcjonalna

1. proporcjonalna - udział reasekuratora w każdym ryzyku ustala się w stosunku do udziału własnego cedenta

2. nieproporcjonalna - nie obowiązuje tu zasada, że udział reasekuratora w składce jest aki sam jak jego udział w ryzyku

Równowaga finansowa zakładu ubezpieczeń

Zakład ubezpieczeń musi posiadać określony poziom środków własnych i rezerw.

Pytania na test:

Które ubezpieczenia są obowiązkowe?

Kto wydaje zgodę na powstanie i działalność zakładu ubezpieczeń?

Czym różni się odpowiedzialność gwarancyjna od odpowiedzialności odszkodowawczej?

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

każdy z zakładów ubezpieczeń powinien wyznaczyć taką linię powyżej której musi się reasekurować

bardzo duży klient, żaden zakład nie jest w stanie go ubezpieczyć

---