USTRÓJ ORGANÓW OCHRONY PRAWNEJ.

Konstytucyjny system żródeł prawa w polsce :

Żródła prawa wewnętrznie obowiązujące

-przykładowo wymienione w Konstytucji (zarzadzenia, uchwały)

• prawo to obowiązuję tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu akty tego prawa (Art. 93 ust.1)

- nie mogą stanowić podstawy do decyzji wobec obywateli, os. pr., i innych podmiotów prawa. (Art.93 ust.2)

- podlega kontroli co do zgodnosci z prawem powszechnie obowiazującym. Sa to akty o nizszej mocy prawnej.

Ustrój organów ochrony prawnej

Trybunały w Polsce

Trybunał konstytucyjny

Trybunał stanu

Organy wymiaru sprawiedliwości

Sąd Najwyższy

Sądy powszechne

Sądy administracyjne

Sądy wojskowe

Sąd lustracyjny

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Krajowa Rada Sądownictwa

Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz.

Trybunał konstytucyjny

• Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:

•   1)  zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,

•   2)  zgodności ustaw z ratyfikowanymi um. międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,

•   3)  zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,

•   4)  zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,

•   5)  skargi konstytucyjnej.

Trybunał konstytucyjny

„Skarga konstytucyjna

- instytucja służąca osobie f., osobie pr. (prawa publicznego, jak i cywilnego) do ochrony na drodze szczególnego postępowania przed sadem konstytucyjnym, przysługujących jej podstawowych praw obyw. W przypadku ich naruszenia przez akty organów państwowych ….”

Postępowanie reguluje ustawa o TK. Koszty ponosi SP, nie ma opłaty.

Trybunał konstytucyjny

Pytanie prawne

Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem. Art.  193.

Nie jest to obowiązek sądu.

Trybunał konstytucyjny

Spory kompetencyjne

TK rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.

Z wnioskiem wystąpić mogą: Prezydent RP, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, Pierwszy Prezes SN, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego i Prezes NIK.

Trybunał konstytucyjny

TK przedstawia właściwym organom stanowiącym prawo o stwierdzonych uchybieniach i lukach w prawie, których usunięcie j. niezbędne.

Trybunał konstytucyjny

Struktura TK

• TK składa się z 15 sędziów

(przez Sejm na 9 lat, tylko jedna kadencja )

 Prezes i Wiceprezes TK

(powołuje Prezydent RP spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK)

są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji

Trybunał konstytucyjny

w okresie zajmowania stanowiska nie mogą należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

nie może być, bez uprzedniej zgody TK, pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Sędzia nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa, jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Prezesa TK, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.

Trybunał Stanu

• TS samodzielny i niezależny organ konstytucyjny

• TS nie jest sądem

Struktura Trybunał Stanu (19 osób)

• Przewodniczący

• 2 zastępców przewodniczącego

• 16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona posłów i senatorów na czas kadencji Sejmu.

(Zastępcy przewodniczącego Trybunału oraz co najmniej połowa członków Trybunału Stanu powinni mieć kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego.)

Trybunał Stanu

• Regulacje prawne

Konstytucja

Ustawa o TS

Uchwała Sejmu w spr. Regulaminu czynności TS

Trybunał Stanu

• Sędziowie TS podlegają tylko Konstytucji i ustawom

• Żaden członek TS nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności bez uprzedniej zgody TS.

Trybunał Stanu

Art. 198. 

• Za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu ponoszą:

• Prezydent RP,

• Prezes RM oraz członkowie RM,

• Prezes NBP,

• Prezes NIK,

• członkowie KRRT,

• osoby, którym Prezes RM powierzył kierowanie ministerstwem,

• Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych.

• posłowie i senatorowie (w zakresie określonym w art. 107).

Trybunał Stanu

- W zakresie urzędowania

sprawy podejmowane w ramach kompetencji konstytucyjnych lub ustawowych, ale w sposób wadliwy - z naruszeniem prawa

• W związku z zajmowanym stanowiskiem

działania niezgodne z prawem, podejmowane przez funkcjonariuszy państwa na użytek prywatny, z wykorzystaniem pozycji zajmowanej w aparacie państwa.

• Np.. Członkowie RM, Prezydent ponosi odpowiedzialność karną przed TS. W tym przypadku właściwość TS jest zupełna i wyłączna.

• W okresie sprawowania urzędu Prezydent nie może odpowiadać przed sadem powszechnym.

Art. 145 konst. Prezydent RP za naruszenie Konstytucji, ustawy lub za popełnienie przestępstwa może być pociągnięty do odpowiedzialności przed TS.

Trybunał Stanu

• Wstępny wniosek składany jest do Marszałka Sejmu

• Wniosek przekazywany do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej (przesłuchanie swiadków , opinie biegłych, akty, dokumenty, postepowanie wyjaśniające)

• Sprawozdanie dla Sejmu

• Postawienie w stan oskarżenia przed TS w formie uchwały Sejmu - Zgromadzenia Narodowego.

• Postępowanie przed TS - II instancji. Nie przysługuje kasacja. (przepisy KPK).

Ściganie przed TS - 10 lat od momentu popełnienia czynu.

Czas na relaks

Sądownictwo

• Ustrój i właściwość sądów oraz postępowanie przed sądami określają ustawy

• 1. Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom.

• 2. Sędziom zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków.

• 3. Sędzia nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

• Sędziowie są powoływani przez Prezydenta RP, na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, na czas nieoznaczony.

• Sędziowie są nieusuwalni.

• Sędzia nie może być zatrzymany lub aresztowany (z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa, jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania)

USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Sąd Najwyższy

• 1. Sąd Najwyższy sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania.

• 2. Sąd Najwyższy wykonuje także inne czynności określone w Konstytucji i ustawach.

• 3. Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego

powołuje Prezydent RP na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego.

Krajowa Rada Sądownictwa stoi na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

USTAWA z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym.

• 
  Sąd Najwyższy jest powołanym do:

  1)  sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez:

• zapewnienie w ramach nadzoru zgodności z prawem oraz jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i wojskowych przez rozpoznawanie kasacji oraz innych środków odwoławczych,

• podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne,

• rozstrzyganie innych spraw określonych w ustawach;

  2)  rozpoznawania protestów wyborczych oraz stwierdzania ważności wyborów do Sejmu i Senatu oraz wyboru Prezydenta RP, a także ważności referendum ogólnokrajowego i referendum konstytucyjnego;

• 2a)   rozpoznawania protestów wyborczych w wyborach do Parlamentu Europejskiego;

3)  opiniowania projektów ustaw i innych aktów normatywnych;

4)  wykonywania innych czynności określonych w ustawach.

Organami Sądu Najwyższego są:

- Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego,

• Prezes Sądu Najwyższego,

• Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego,

• zgromadzenie sędziów izby Sądu Najwyższego

• Kolegium Sądu Najwyższego.

Sad Najwyższy

• Sąd Najwyższy dzieli się na Izby:

•   1)  Cywilną;

•   2)  Karną;

•   3)  Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych;

•   4)  Wojskową.

Organy wymiaru sprawiedliwości

Sąd Najwyższy

Sądy powszechne

Sądy administracyjne

Sądy wojskowe

Sąd lustracyjny

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Krajowa Rada Sądownictwa

Sądy powszechne

Sądami powszechnymi są:

sądy rejonowe,

sądy okręgowe,

sądy apelacyjne.

Sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości w zakresie nienależącym do sądów administracyjnych, sądów wojskowych oraz Sądu Najwyższego.

• Zadania z zakresu wymiaru sprawiedliwości wykonują sędziowie.

• Organizacja sądów

• Art. 10. § 1. Sąd rejonowy tworzy się dla jednej lub większej liczby gmin; w uzasadnionych przypadkach może być utworzony więcej niż jeden sąd rejonowy w obrębie tej samej gminy.

• § 2. Sąd okręgowy tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch sądów rejonowych, zwanego dalej "okręgiem sądowym".

• § 3. Sąd apelacyjny tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch okręgów sądowych, zwanego dalej "obszarem apelacji".

Sądy powszechne

• Sąd rejonowy dzieli się na wydziały:

•   1)  cywilny - do spraw z zakresu prawa cywilnego,

•   2)  karny - do spraw z zakresu prawa karnego, w tym do spraw o wykroczenia rozpoznawanych w drugiej instancji,

•   3)  rodzinny i nieletnich (sąd rodzinny) - do spraw:

• a)    z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego,

• b)    dotyczących demoralizacji i czynów karalnych nieletnich,

• c)    dotyczących leczenia osób uzależnionych od alkoholu oraz od środków odurzających i psychotropowych,

• d)    należących do sądu opiekuńczego na podstawie odrębnych ustaw,

•   4)  pracy (sąd pracy) - do spraw z zakresu prawa pracy,

•   5)  ksiąg wieczystych - do prowadzenia ksiąg wieczystych oraz do innych spraw cywilnych z zakresu postępowania wieczystoksięgowego

Sądy powszechne

W sądzie rejonowym mającym siedzibę w mieście będącym siedzibą sądu okręgowego tworzy się wydział gospodarczy albo wydziały gospodarcze (sąd gospodarczy) - do spraw z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego, powierzonych sądom gospodarczym . Wydział gospodarczy można utworzyć także w sądzie rejonowym mającym siedzibę w mieście na prawach powiatu.

W sądzie rejonowym mającym siedzibę w mieście będącym siedzibą sądu okręgowego, są tworzone wydziały pracy i ubezpieczeń społecznych.

Sądy powszechne

• Sąd okręgowy dzieli się na wydziały:

•   1)  cywilny - do rozpoznawania w pierwszej instancji spraw cywilnych i rodzinnych oraz do rozpoznawania w drugiej instancji spraw cywilnych oraz spraw należących do właściwości sądów rodzinnych, z wyjątkiem spraw przeciwko nieletnim o popełnienie czynu karalnego, jeżeli wobec nieletniego zastosowano środek poprawczy lub gdy środek odwoławczy zawiera wniosek o orzeczenie środka poprawczego,

•   2)  karny - do spraw z zakresu prawa karnego w pierwszej i drugiej instancji oraz do spraw rozpoznawanych w drugiej instancji przeciwko nieletnim o popełnienie czynu karalnego, jeżeli wobec nieletniego zastosowano środek poprawczy lub gdy środek odwoławczy zawiera wniosek o orzeczenie środka poprawczego,

•   3)  penitencjarny i nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń karnych - do spraw penitencjarnych i nadzoru nad sądowym postępowaniem wykonawczym w sprawach z zakresu prawa karnego,

•   4)  pracy (sąd pracy) - do spraw z zakresu prawa pracy oraz wydział ubezpieczeń społecznych (sąd ubezpieczeń społecznych) - do spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych,

•   5)  gospodarczy (sąd gospodarczy) - do spraw gospodarczych.

Sądy powszechne

• Sąd apelacyjny dzieli się na wydziały:

•   1)  cywilny - do rozpoznawanych w drugiej instancji spraw z zakresu prawa cywilnego, gospodarczego oraz rodzinnego i opiekuńczego,

•   2)  karny - do rozpoznawanych w drugiej instancji spraw z zakresu prawa karnego,

•   3)  pracy i ubezpieczeń społecznych - do rozpoznawanych w drugiej instancji spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

• § 2. W Sądzie Apelacyjnym w Warszawie działa ponadto Wydział Lustracyjny.

• Mogą być tworzone inne wydziały.

Sądy administracyjne

• USTAWA z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych.

• USTAWA z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

• Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej.

• § 2. Kontrola, o której mowa w § 1, sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Sądy administracyjne

Sądami administracyjnymi są

• Naczelny Sąd Administracyjny

• wojewódzkie sądy administracyjne.

Sądy administracyjne

•  Wojewódzki sąd administracyjny tworzy się dla jednego województwa lub dla większej liczby województw.

•  Prezydent RP, na wniosek Prezesa NSA, w drodze rozporządzenia, tworzy i znosi wojewódzkie sądy administracyjne oraz ustala ich siedziby i obszar właściwości, a także może tworzyć, poza siedzibą sądu, i znosić wydziały zamiejscowe tych sądów.

Sądy administracyjne

Organami wojewódzkiego sądu administracyjnego są:

• prezes sądu,

• zgromadzenie ogólne sędziów wojewódzkiego sądu administracyjnego,

• kolegium wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Sądy administracyjne

USTAWA z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej.

Sądy administracyjne

• 
  Art. 50. § 1. Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym.

• § 2. Uprawnionym do wniesienia skargi jest również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi.

Sądy administracyjne

• Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi.

Sądy administracyjne

• Art. 58. § 1. Sąd administracyjny odrzuca skargę:

•   1)  jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego;

•   2)  wniesioną po upływie terminu do jej wniesienia;

•   3)  gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi;

•   4)  jeżeli sprawa objęta skargą pomiędzy tymi samymi stronami jest w toku lub została już prawomocnie osądzona;

•   5)  jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli skarżący nie ma zdolności procesoawej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną skarżącą zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie;

•   6)  jeżeli z innych przyczyn wniesienie skargi jest niedopuszczalne.

• § 2. Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej skarżącego i niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej skarżącym, uniemożliwiającego jego działanie, sąd odrzuci skargę dopiero wówczas, gdy brak nie zostanie uzupełniony.

• § 3. Sąd odrzuca skargę postanowieniem. Odrzucenie skrgi może nastąpić na posiedzeniu niejawnym.

• § 4. Sąd nie może odrzucić skargi z powodu, o którym mowa w § 1 pkt 1, jeżeli w tej sprawie sąd powszechny uznał się za niewłaściwy.

Sądy administracyjne

W skład NSA wchodzą:

• Prezes NSA,

• wiceprezesi

• oraz sędziowie.

NSA dzieli się na:

• Izbę Finansową,

• Izbę Gospodarczą

• Izbę Ogólnoadministracyjną.

Sądy administracyjne

 Naczelny Sąd Administracyjny:

•   1)  rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych, stosownie do przepisów ustawy;

•   2)  podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych;

•   3)  podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowoadministracyjnej;

•   4)  rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości NSA na mocy odrębnych ustaw.

•  Do rozstrzygania sporów oraz do rozpoznawania innych spraw należących do właściwości NSA na mocy odrębnych ustaw stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym.

Quasi-sadowe organy orzekające

• Oprócz sądów są organy specjalne powołane do orzekania, działają na podstawie swoich własnych kompetencji.

• Dane organy nie należą do organów wymiaru sprawiedliwości, brak niezawisłości, nie mają możliwości orzekania w imieniu pańswa.

Kolegia do spraw wykroczeń

Izby morskie

Sądy polubowne

Wykroczenia stanowią odrębną od przestępstw kategorie czynów zabronionych.

Kolegia do spraw wykroczeń funkcjonowały

do dnia 17.10.2001r. Od tego dnia orzecznictwo w spr. wykroczeń zostało przekazane do właściwości sądom.

(ustawa o ustroju sądów powszechnych z 2001r. i kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia - ustawa z 2001r.) (4 letni okres przejściowy dla Kolegia do spraw wykroczeń ).

W sprawach wykroczeń

W I inst. - sądy grodzkie art.. 13 par. 2 pkt 1 ustawa o ustroju sądów powszechnych.

Sądy grodzkie - jedn. organ. wyodrębnione w ramach sadów rejonowych.

• Art. 13. § 1. W sądzie rejonowym mogą być tworzone, w jego siedzibie lub poza jego siedzibą, sądy grodzkie jako wydziały lub wydziały zamiejscowe sądów rejonowych.

• § 2. Sądom grodzkim powierza się rozpoznawanie spraw:

•   1)  o wykroczenia w pierwszej instancji,

•   2)   (7) o wykroczenia skarbowe oraz o przestępstwa skarbowe, z wyjątkiem spraw podlegających rozpoznaniu w postępowaniu zwyczajnym,

•   3)  o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego, z wyjątkiem spraw podlegających rozpoznaniu z udziałem ławników,

•   4)  o pozostałe przestępstwa, podlegające rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym,

•   5)  cywilnych podlegających rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym oraz dotyczących depozytów sądowych i przepadku rzeczy.

• § 3. Sądy grodzkie tworzy i znosi Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia. W rozporządzeniu o utworzeniu sądu grodzkiego należy określić jego siedzibę, obszar właściwości w granicach obszaru właściwości sądu rejonowego oraz zakres spraw przekazanych do rozpoznawania sądowi grodzkiemu, spośród spraw wymienionych w § 2.

Pracownicy sadów - referendarze sądowi - nie będące sędziami, powołani do realizacji zadań z zakresu ochrony prawnej.

(a nie zadania z zakresu wymiaru sprawiedliwości (sędzia)).

• Art. 149. § 1. Na stanowisko referendarza sądowego może być mianowany ten, kto:

•   1)  posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich,

•   2)  jest nieskazitelnego charakteru,

•   3)  ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne uznane w Polsce,

•   4)  ukończył 24 lata,

•   5)  odbył aplikację referendarską i złożył egzamin referendarski albo odbył aplikację sądową, prokuratorską, notarialną, adwokacką lub radcowską i złożył odpowiedni egzamin, albo złożył egzamin referendarski.

• § 2. Aplikacja referendarska trwa rok i kończy się egzaminem referendarskim.

Izby morskie

IZBY MORSKIE

Powołane są do orzekania o faktach, w sprawach wypadków morskich. Nm. sądy orzekają co do prawa.

Ustrój izb morskich jest określony w

USTAWIE z dnia 1 grudnia 1961 r. o izbach morskich.

Art.. 1. 1. Do właściwości izb morskich należy:

•   1)  orzekanie w sprawach z wypadków morskich,

•   2)  rozpoznawanie innych spraw przekazanych izbom morskim odrębnymi przepisami.

• 2.  (1) Wypadkami morskimi są zdarzenia na morzu lub wodach z nim połączonych, na których statki morskie uprawiają żeglugę, polegające na:

•   1)  zatonięciu, zaginięciu lub utraceniu statku w inny sposób,

•   2)  opuszczeniu statku,

•   3)  zderzeniu statków,

•   4)  zetknięciu statku z dnem, podwodną lub nawodną przeszkodą,

•   5)  uderzeniu statku w budowlę, urządzenie lub instalację, w następstwie którego statek spowodował ich uszkodzenie lub doznał uszkodzenia,

•   6)  powstaniu pożaru lub wybuchu na statku,

•   7)  zanieczyszczeniu środowiska w następstwie utraty lub uszkodzenia statku,

•   8)  zagrożeniu albo ograniczeniu bezpieczeństwa statku lub znajdujących się na nim osób, na skutek:

• a)    uszkodzenia lub niesprawności konstrukcji, urządzeń albo innych elementów wyposażenia statku,

• b)    zmian w zakresie stateczności statku,

•   9)  zaginięciu człowieka przebywającego na statku,

•   10) śmierci lub uszczerbku na zdrowiu człowieka w związku z pracą lub pobytem na statku, zachowaniem się statku, działaniem lub stanem jego urządzeń albo innych jego elementów lub właściwościami ładunku statku.

inne sprawy przekazane izbom morskim

Np.. Izby morskie są właściwe do nakładania grzywien na osoby winne niedopełniania zgłoszenia o wypadku morskim lub udzielenia wyjaśnień co do okoliczności (art. 21, 59 ustawy o izbach morskich),

Czy prowadzenie rejestru okrętowego (KM art..19)

Ustrój izb morskich

I instancja

• Izba Morska w Szczecinie działa przy sądzie Okręgowym w Szczecinie,

• Izba Morska w Gdańsku

II instancja

• Odwoławcza Izba Morska działają przy Sądzie Okręgowym w Gdańsku.

(rozdział 2 ustawy o IM)

•   W skład izby morskiej wchodzi przewodniczący oraz jeden lub więcej wiceprzewodniczących i ławnicy.

• Przewodniczący i wiceprzewodniczący izb morskich zachowują stanowiska sędziowskie oraz, z zastrzeżeniem odmiennych przepisów ustawy, prawa i obowiązki przewidziane w przepisach dotyczących sędziów.

• Do pozostałych pracowników izb morskich mają odpowiednie zastosowanie przepisy o pracownikach sądów i prokuratury.

• Ławników izb morskich powołuje na okres lat trzech Minister Żeglugi spośród osób posiadających wysokie kwalifikacje zawodowe i praktykę w zakresie zagadnień występujących w sprawach rozpoznawanych przez izby morskie.

Nadzór zwierzchni nad Izbami morskimi sprawuje Minister Sprawiedliwości i Minister Żeglugi. (NIE MOGĄ WKRACZAĆ W ZAKRES ORZECZNICTWA IZB).

Odwoławcza Izba Morska NIE PODLEGA NADZOROWI JUDYKACYJNEMU SN.

SĄDY POLUBOWNE

SĄD POLUBOWNY - ORGAN NIEPAŃSTWOWY

Powołany do orzekania spraw cywilnych, który swoją kompetencję uzyskuje na podstawie umowy stron (zapis na sad polubowny), przez co zostaje wyłączona właściwość sądu państwowego do orzekania w danej sprawie.

(zastępuje sąd państwowy i rozstrzyga spór danej sprawy. szybszy, niższe koszty).

SĄDY POLUBOWNE

PODSTAWY PRAWNE DZIALANIA

(ART.. 695 - 715 KPC. KSIĘGA TRZECIA )

ORGANY KONTROLI PAŃSTWOWEJ I OCHRONY PRAWA

• NAIWYŻSZA IZBA KONROLI

• KRRiT

PODMIOTY OBSLUGI PRAWNEJ

• Adwokatura

• Radcowie Prawni

• Notariat

• Doradcy podatkowi

• Rzecznicy patentowi i eksperci w Urzedzie Patentowym RP

Rzecznicy interesu społecznego

• Rzecznik Praw Obywatelskich

• Rzecznik Praw Dziecka

• Prokuratura

• Instytut Pamięci Narodowej

• Rzecznik Interesu Publicznego

• Gen. Inspektor ochrony Danych Osobowych

• Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Organy porządku publicznego i ścigania karnego

• Policja

• Agencja Bezpieczeństwa wewnętrznego i Agencja Wywiadu

• Straż Graniczna

• Straż Miejska

• Kontrola Skarbowa

akty wykonawcze (rozporządzenia)

ustawy

ratyfikowane umowy międzynarodowe

konstytucja

prawo miejscowe

---