Przepisy na zimę Nie marznij w pracy W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania). Nie może być niższa niż 14°C, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach, gdzie wykonywana jest lekka praca fizyczna, także w biurze temperatura nie powinna być niższa niż 18°C. - Jest nam zimno. Stoimy po osiem godzin z rękami w lodówkach - skarżyli się pracownicy jednego ze sklepów, a donosił o tym białostocki Kurier Poranny. Każdej zimy do inspekcji pracy wpływają podobne prośby o interwencję. Problemu niedogrzanych pomieszczeń pracy nie można rozwiązać - jak mylnie sądzą niektórzy pracodawcy - zaopatrując pracowników w ciepłą odzież. Należy zapewnić im odpowiednią temperaturę. Jaką? Określają to przepisy, które mówią, że w pomieszczeniach temperatura powinna być odpowiednia do wykonywanej pracy. Nie może być jednak niższa niż 14°C. Wyjątek mogą stanowić sytuacje, w których ze względów technicznych czy technologicznych np. w chłodni, przepisy dopuszczają niższą temperaturę pomieszczeń, gdzie wykonywana jest praca. Ze skarg wpływających do inspektoratów pracy wynika, że zimowe chłody są również problemem wielu osób pracujących za biurkiem. „Każdej zimy w biurze usytuowanym w starej kamienicy przeżywamy koszmar. To są duże pomieszczenia i grube mury, które trudno ogrzać. Szef oszczędza, a my marzniemy. Doszło do tego, że często pracujemy w kurtkach i czapkach” - skarżyła się w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Lublinie jedna z pracownic. Normą w biurze jest temperatura nie niższa niż 18°C. Jeżeli słupek termometru wskazuje mniejszą wartość, to pracownicy powinni ten fakt zgłosić pracodawcy, a jeśli to nie przyniesie efektu - inspektorowi pracy. Ten z kolei może zwrócić się do sanepidu o dokonanie pomiaru mikroklimatu w pomieszczeniach, gdzie odbywa się praca. Jednym z parametrów jest właśnie temperatura. Jeżeli okaże się, że jest ona niższa niż ustalona w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, wówczas będzie to stanowiło naruszenie przez pracodawcę bezpieczeństwa i higieny pracy. W konsekwencji stanie się podstawą do jego ukarania. W takiej sytuacji pracodawca nie będzie mógł winy za niską temperaturę w pomieszczeniach pracy zrzucić na właściciela budynku czy jego zarządcę. Usprawiedliwieniem nie będzie też np. wzrost kosztów związanych z ogrzaniem pomieszczeń pracy. Jak ogrzać pracownika? Na złe warunki pracy związane z niskimi temperaturami narzekają również pracownicy wykonujący swoje obowiązki na otwartej przestrzeni. Im - zgodnie z przepisami -pracodawca powinien zapewnić pomieszczenie, gdzie mogliby się schronić przed opadami, ogrzać czy zmienić odzież. Takie pomieszczenie powinno mieć przynajmniej osiem metrów kwadratowych powierzchni, a temperatura nie powinna być niższa niż 16°C. Wykonywanie pracy na zewnątrz obliguje też pracodawcę do zaopatrzenia pracowników w odpowiednią odzież i obuwie robocze spełniające określone wymagania oraz posiadające odpowiednie certyfikaty. Komu posiłki profilaktyczne? Osobom wykonującym pracę w szczególnie uciążliwych warunkach, czyli np. na otwartej przestrzeni, zimą (od dnia 1 listopada do 31 marca), gdy temperatura spada poniżej 10°C przysługują posiłki profilaktyczne oraz gorące napoje. Należą się one również zatrudnionym w halach, gdzie temperatura jest niższa niż 14°C. Pracę w takich warunkach traktuje się bowiem jak wykonywaną na powietrzu. Posiłki profilaktyczne i gorące napoje nieodpłatnie ma wydać pracodawca, gdy wydatek energetyczny w czasie pracy w przypadku mężczyzn wynosi przynajmniej 1500 kalorii, a w przypadku kobiet 1000 kalorii. Posiłki mają być wydawane w czasie przerw w pracy. Jeżeli nie ma możliwości dostarczenia posiłków pracownikom, to pracodawca powinien wykupić im posiłki w blisko położonym punkcie gastronomicznym. Przepisy nie przewidują możliwości, aby pracownicy otrzymywali pieniądze zamiast posiłków profilaktycznych. Przy odśnieżaniu dachu… - Bez lin zabezpieczających, bez asekuracji na skraju dachu Urzędu Marszałkowskiego w Kielcach balansowali pracownicy, którzy mieli udrożnić zamarznięte rynny. Czy tak ma wyglądać oczyszczanie dachu budynku? - zastanawiał się autor artykułu „Ekstremalnie na dachu” zamieszczonego w „Echu kieleckim” ubiegłej zimy. Mężczyźni znajdujący się na dachu, wisząc niemal nad krawędzią sześciopiętrowego budynku oczyszczali go ze śniegu. Dopiero po interwencji u kierownika firmy zewnętrznej, która wykonywała prace odśnieżające, osoby na dachu wyposażono w odpowiednie zabezpieczenia. - Prace na wysokości zaliczane są do szczególnie niebezpiecznych - wyjaśniał Jerzy Janusz, inspektor Okręgowego Inspektoratu Pracy w Kielcach. Aby można było je wykonywać, należy spełnić kilka warunków. To, co odbywało się na dachu urzędu w Kielcach było absolutnie niedopuszczalne. Zimowa aura sprawia, że wykonywanie niektórych prac jest wyjątkowo niebezpieczne. Niesprzyjające warunki atmosferyczne powodują, że zwiększa się zagrożenie wypadkowe. Dotyczy to nie tylko tych, którzy wykonują prace na wysokości, ale także osób postronnych. O czym wówczas bezwzględnie należy pamiętać? Przede wszystkim należy zastanowić się nad prawidłową organizacją prac wykonywanych na wysokości, tak by były one wykonywane w sposób bezpieczny. W przypadku braku środków ochrony zbiorowej (balustrad, siatek ochronnych, siatek bezpieczeństwa, rusztowań ochronnych) zabezpieczających stanowisko pracy należy wyposażyć pracowników w odpowiednie środki ochrony indywidualnej chroniącej przed upadkiem z wysokości. Pracownicy wykonujący prace na wysokości powinni mieć aktualne zaświadczenia lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na wysokości. Pracownik, który zostaje skierowany np. do odśnieżania na wysokości musi przejść odpowiedni instruktaż stanowiskowy. Musi również być poinformowany o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaniem tej pracy. Prace na wysokości powyżej dwóch metrów - przy zastosowaniu indywidualnych środków ochrony muszą wykonywać co najmniej dwie osoby. Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie właściwych środków ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości i dopilnowanie, aby pracownik je stosował. Chodzi tu o szelki bezpieczeństwa wraz z linką bezpieczeństwa, amortyzatory lub urządzenia samohamowne, hełmy ochronne oraz obuwie zabezpieczające przed poślizgnięciem się. Gdy występują strefy niebezpieczne podczas odśnieżania na wysokości, w których istnieje zagrożenie spadającymi masami usuwanego śniegu, lodu jak również narzędzi, to należy je odpowiednio wygrodzić i oznakować. Wichura, silny wiatr…i co wtedy? Kapryśnej zimowej pogodzie mogą towarzyszyć wichury lub silny wiatr. Dla pracowników wykonujących w takich warunkach swoje obowiązki na wysokości stwarza to dodatkowe zagrożenie. Należy pamiętać, że może ono też dotyczyć osób postronnych narażonych na urazy w wyniku spadających z wysokości przedmiotów. Przepisy zakazują montażu, eksploatacji i demontażu rusztowań, ruchomych podestów roboczych w razie gęstej mgły, opadów deszczu, śniegu oraz gołoledzi. Prac takich nie wolno wykonywać w czasie burzy lub wiatru o prędkości 10 m/s. Wykluczone jest również przez przepisy prowadzenie robót rozbiórkowych, jeżeli zachodzi możliwość przewrócenia przez wiatr części konstrukcji obiektu. Prace należy wstrzymać, gdy prędkość wiatru przekracza 10 m/s. Każdorazowo po silnym wietrze, opadach atmosferycznych oraz działaniu innych czynników stwarzających zagrożenie dla bezpieczeństwa wykonywanych prac powinno się odbywać monitorowanie miejsc pracy przez osobę uprawnioną. Polecenie odśnieżenia dachu Czy w czasie zimy pracodawca może skierować pracownika zatrudnionego na co dzień np. przy obrabiarce do odśnieżenia dachu zakładowej hali? Zastanawiał się w związku z takim sygnałem od czytelnika autor zamieszczonego w „Słowie kieleckim” w lutym ubiegłego roku artykułu „W kasku i na szelkach”. Pracodawca ma do tego prawo, ale pod pewnymi warunkami. Pierwszy i podstawowy dotyczy aktualnych badań lekarskich pracownika, który ma odśnieżać dach firmy. Z nich musi jasno wynikać, że pracownik nie ma przeciwwskazań do pracy na wysokości. Nadto pracownik musi być przeszkolony w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku przy odśnieżaniu dachu. Nie musi natomiast legitymować się specjalnymi certyfikatami czy specjalistycznymi badaniami lekarskimi. Pracownik, którego pracodawca skierował do odśnieżania dachu nie musi wykonać polecenia. Może odmówić, jeżeli warunki w jakich prace wykonywałby nie odpowiadałyby przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy, i stwarzałyby zagrożenie dla jego zdrowia lub życia. O odmowie wykonania takich prac związanych np. odśnieżaniem dachu musi jednak poinformować przełożonego

---