IK+PBIL1, studia, inib, PBiI


PODSTAWY BIL (1) - I rok studia dzienne gr. 1 - 22.10.2009 r.

gr.5 - 29.10.2009 r.

SUMIK I - 3.11.2009 r.

  1. Polskie encyklopedie z bibliotekoznawstwa, nauki o książce i informacji naukowej.

  2. Międzynarodowe bibliografie z bibliotekoznawstwa i informacji naukowej.

Ad 1) ENCYKLOPEDIA WIEDZY O KSIĄŻCE (EWOK)

Wrocław 1971

  1. Twórcy pierwszej encyklopedii z nauki o książce - prace rozpoczęły się w latach 50-tych XX wieku:

    1. Jan Muszkowski (1882-1953), bibliotekarz i bibliograf, teoretyk nauki o książce, profesor Uniwersytetu Łódzkiego. Najbardziej znanym jego dziełem jest Życie książki, którego pierwsze wydanie ukazało się w 1936 roku. Praca ta przedstawia rozwój książki od rękopisu poprzez książkę drukowaną. Przedstawia też dzieje pisma, problemy powstawania książki, jej obiegu, propagandy i użytkowania. Muszkowski zmarł w 1953 roku;

    2. redakcję objął w 1955 wybitny bibliotekarz i historyk książki - Aleksander Birkenmajer (1890-1967). Związany był z Biblioteką Jagiellońską, której był również w pewnym okresie dyrektorem. Po II wojnie organizował prace Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu jako jej dyrektor. Jego prace naukowe dotyczyły zabytkowych opraw, rękopisów, dziejów bibliotek. Birkenmajer zorganizował, który miał się zająć przygotowaniem encyklopedii. Prace rozdzielono między trzech redaktorów głównych, którzy odpowiadali za hasła dotyczące pewnej grypy zagadnień. Były nimi:

  1. historia książki

  2. bibliotekarstwo wraz z bibliografią i informacją

  3. drukarstwo, księgarstwo, edytorstwo.

    1. redaktorami głównymi EWOK-u byli: Alodia Kawecka-Gryczowa, odpowiadająca za dział historii książki , Helena Więckowska -redaktor działu drugiego i Stanisław Pazyra - działu trzeciego.

d) Od 1967 roku redakcję przejął Bronisław Kocowski i Jana Trzynadlowski.

19 redaktorów działowych i ośmioosobowy zespół redakcji bibliografii

Zespół autorski tworzyło 403 autorów.

  1. zakres tematyczny: zagadnienia: bibliologia, bibliofilstwo, bibliotekarstwo,

bibliografia, czasopiśmiennictwo, dokumentacja, drukarstwo, iluminatorstwo, ilustratorstwo, introligatorstwo, kartografia, księgarstwo, papiernictwo, pismo, rękopisoznawstwo, zagadnienia wydawnicze;

f) rodzaje haseł: przeglądowe, definicyjne, geograficzne, osobowe (przyjęto zasadę, że uwzględnia się tylko życiorysy osób zmarłych). Pod większością haseł znajduje się bibliografia. Zastosowano tez odsyłacze.

g) aparat pomocniczy :

Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa polskiego. Wrocław 1976

1. Redaktorami encyklopedii byli

2. Hasła do encyklopedii napisało 102 autorów podpisane inicjałami autorów, które rozwiązane w wykazie autorów na początku encyklopedii.

3. Encyklopedia liczy 1200 haseł w układzie alfabetycznym.

W encyklopedii występują różnego rodzaju hasła:

- hasła geograficzne, ograniczone jednak do wybranych miast polskich. Nie ma natomiast w ogóle haseł biograficznych, ponieważ miał się ukazać „Słownik pracowników książki polskiej”. Zastosowano też odsyłacze. Pod większością haseł znajduje się bibliografia.

4. Struktura tematyczna zawarta w indeksie rzeczowym:

- Zagadnienia ogólne, teoria

Aparat pomocniczy (informacyjny):

- Indeks rzeczowy, który w podziale na 18 działów zbiera wszystkie hasła z encyklopedii.

SŁOWNIK PRACOWNIKÓW KSIĄŻKI POLSKIEJ

Warszawa-Łódź 1972, red. Irena Treichel

1. Geneza: Adam Łysakowski był inicjatorem słownika biograficznego. Od 1946 roku kierował Państwowym Instytutem Książki w Łodzi. Po likwidacji Instytutu w 1949 roku prace nad słownikiem przejęła Biblioteka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Później do tych prac włączyły się inne biblioteki uniwersyteckie. Na przełomie lat 50-tych i 60-tych prace skupiły się w Bibliotece Uniwersyteckiej w Łodzi i tam też zostały ukończone. Tam znajduje się ponadto archiwum słownika i zbierane są materiały do kolejnych suplementów. Ukazanie się właściwego tomu słownika poprzedziły dwa wydawnictwa:

2. Zakres tematyczny : biogramy osób zajmujących się produkcją i dystrybucją książki od początku dziejów polskiej książki do czasów współczesnych, z tym, że przyjęto zasadę zamieszczania tylko życiorysów osób zmarłych. Są to życiorysy Polaków działających w kraju i za granicą oraz cudzoziemców zasłużonych dla polskiej książki. Jeśli chodzi o Polskę są to osoby działające na terenie wszystkich ziem należących niegdyś do Polski. Zamieszczono zarówno życiorysy osób zawodowo związanych z książką (drukarze, księgarze, wydawcy), jak i takich, którzy zajmowali się sprawami książki epizodycznie, na marginesie swej podstawowej działalności (np. bibliofile, fundatorzy bibliotek).

3. Konstrukcja biogramów: każdy życiorys składa się z dwóch części: właściwego życiorysu i bibliografii.

Suplement

Warszawa 1986, red. Irena Treichel

Zamieszczono w nim ok. 550 nowych życiorysów Są to głównie życiorysy osób zmarłych w latach 70-tych.

Drugą część suplementu stanowi indeks. Jest to indeks krzyżowy, wspólny dla głównej części słownika i Suplementu. Uwzględniono tu bowiem w jednym alfabecie: nazwiska osób (pseudonimu, kryptonimy), nazwy instytucji związanych z książką, nazwiska autorów biogramów (wyróżnione kursywą), nazwy geograficzne. Instytucje związane z książką zgrupowane są pod kilkoma hasłami zbiorczymi: biblioteki, drukarnie, introligatornie, księgarnie, drzeworytnie, papiernie, skryptoria, i pracownie iluminatorskie. W obrębie tych haseł zastosowano układ według miejscowości, a następnie według nazw osób i instytucji. Inne hasła rzeczowe, takie jak: nazwy instytucji, związków, szkół bibliotekarskich i księgarskich, znajdują się w odpowiednim miejscu alfabetu. Przy nazwach instytucji podano w nawiasach inne używane ich nazwy. W zapisach firm przyjęto nazwisko właściciela. Od nazwy firmy stosuje się odsyłacze.

Suplement II

Warszawa 2000, red. Hanna Tadeusiewicz

Został przygotowany przez powołaną w 1992 roku przy Katedrze Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Łódzkiego Pracownię Słownika Pracowników Książki Polskiej, zlokalizowaną w Bibliotece Uniwersyteckiej w Łodzi.

Zawiera 392 biogramy, głównie osób zmarłych po 1980 roku. Zasady doboru osób i sposób opracowania biogramów jest taki sam jak w głównej części słownika i Suplemencie I. Suplement II zawiera również indeks opracowany podobnie jak w Suplemencie I, z tym, że jest to indeks tylko dla tego tomu.

Prace nad słownikiem nie zostały jeszcze zakończone. W dalszym ciągu zbiera się materiały do kolejnych suplementów, które obejmą w głównej mierze życiorysy osób zmarłych po ukazaniu się Suplementu II.

ENCYKLOPEDIA WIEDZY O PRASIE

Wrocław 1976; przewodn. kom. red.: Walery Pisarek

Opracowana została w Ośrodku Badań Prasoznawczych w Krakowie.

Encyklopedia nie wyczerpuje tematu wiedzy o prasie. Brak jest życiorysów dziennikarzy czy wydawców prasy. Ogółem encyklopedia obejmuje ok. 2000 haseł. Są to hasła:

Przy każdym haśle podane są odpowiedniki tego hasła w języku: angielskim, niemieckim, rosyjskim i francuskim.

Przy hasłach problemowych podano tło historyczne oraz współczesny stan w Polsce i za granicą..

SŁOWNIK TERMINOLOGICZNY INFORMACJI NAUKOWEJ, Warszawa 1979, red. Maria Dembowska

1. Geneza: początek prac nad słownikiem wiązał się z udziałem polskich specjalistów w przygotowaniu „Słownika terminologicznego informacji naukowe”, wydanego w Moskwie w 1966 roku. W toku tych prac powstała w Centralnym Instytucie Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej (CIINTE) koncepcja przygotowania „Tezaurusa informacji naukowej”, który został opracowany przez Marię i Kazimierza Leskich i wydany w 1972 roku.

2. Budowa słownika: spis wykorzystanych publikacji zamieszczono na początku słownika. Obejmuje on 148 słowników i encyklopedii, 66 norm i zaleceń normalizacyjnych, 232 pozycje innych źródeł, w sumie 446 pozycji bibliograficznych. Na podstawie tych źródeł wybrano 4000 terminów. Definicje tych terminów opracował zespół liczący ok. 20 autorów. Ostatecznie słownik objął ok. 1660 terminów i ok. 540 odsyłaczy.

3. Zakres tematyczny :

Pod każdym hasłem znajdują się odpowiedniki w językach: angielskim, francuskim, niemieckim i rosyjskim.

Hasła dotyczą następujących zagadnień:

  1. Zagadnienia ogólne, organizacja działalności informacyjnej, kadry

  2. Źródła informacji naukowej, Rodzaje, formy i elementy dokumentów, Zbiory dokumentów, Metodyka prac informacyjnych

  3. Języki informacyjne, Systemy porządkowania dokumentów

  4. Procesy i środki techniczne stosowane w działalności informacyjnej

  5. Dziedziny i zagadnienia związane z informacją naukową

Słownik uzupełniają indeksy:

Słownik encyklopedyczny terminologii języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych, Warszawa 1993

Red.: Bożenna Bojar

Obejmuje ok. 1100 terminów. Zakres słownika obejmuje:

terminologię dotyczącą wiedzy na temat języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych oraz terminologię z zakresu nauk pomocniczych informacji naukowej, jak logika, informatyka, lingwistyka, cybernetyka

Słownik uzupełnia indeks rzeczowy.

SŁOWNIK ENCYKLOPEDYCZNY INFORMACJI, JĘZYKÓW I SYSTEMÓW INFORMACYJNO-WYSZUKIWAWCZYCH

Red. Bożenna Bojar. Warszawa 2002

Powstał na bazie „Słownika encyklopedycznego języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych” (Warszawa 1993). Jest jednak w stosunku do niego znacznie zmienionym i poszerzonym wydaniem na podstawie rozwoju informacji naukowej.

Słownik ma spełniać następujące funkcje:

  1. podawać znaczenie terminów

  2. wprowadzić ład terminologiczny w przypadku terminów używanych niekonsekwentnie

  3. przedstawić relacje zachodzące między terminami

ZAKRES SŁOWNIKA:

Ustalając go starano się stworzyć w miarę pełne kompendium wiedzy o terminologii z zakresu informacji naukowej, języków i systemów informacyjno wyszukiwawczych.

a) terminy używane często przy omawianiu teoretycznych i praktycznych zagadnień informacji, języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych

b) nazwy własne, języków informacyjno-wyszukiwawczych

c) hasła typu encyklopedycznego, uwzględniające podstawowe informacje dotyczące ich struktury, przeznaczenia i zastosowania

BUDOWA HASŁA

  1. termin hasłowy

  2. synonimy

  3. definicje

  4. przykłady

  5. odsyłacze

6) kody dotyczące działów i poddziałów podawane przy terminach w części głównej słownika.

INDEKS RZECZOWY. Ułożony jest według następujących działów:

  1. Nauki pokrewne informacji naukowej

  2. Język

  3. Prezentacja języka

  4. Procesy informacyjne

  5. Wiedza

  1. Modele

  1. Języki informacyjno-wyszukiwawcze

  2. System informacyjno-wyszukiwawczy

  1. Encyklopedie zagraniczne

  1. katalog BUBL Link http://www.bubl.ac.uk

  2. katalog Library of Congress http://www.loc.gov

  3. ODLIS-Online Directory for Library and Information Science opracowany przez Joan M.Reitz http://lu.com/odlis/about.cfm

1. INTERNATIONAL ENCYCLOPEDIA OF INFORMATION AND LIBRARY SCIENCE. Ed. John Feather and Paul Sturges. Wyd. 2 New York 2003. (wyd. 1 1997)

- Zakres tematyczny główne dziedziny : bibliotekoznawstwa i informacji naukowej w powiązaniu z komunikacją społeczną, informatyka, polityką informacyjną, zarządzaniem wiedzą, teoria informacji.

- Budowa haseł :

a) przeglądowe rozpoczynające się od definicji głównego tematu , następnie podzielone na szczegółowe zagadnienia, na końcu zawierają bibliografię oraz odsyłacze do innych rodzajów;

b) biograficzne dotyczą wybranych osób, również żyjących w latach opracowania pierwszego lub drugiego wydania encyklopedii.

c) geograficzne uwzględniają nazwy geograficzne i polityczne, np. Europa Środkowo-Wschodnia, Europa Południowo-Wschodnia. Z zakresu bibliotekoznawstwa występują nazwy dotyczące rodzajów bibliotek oraz księgozbiorów specjalnych w innych krajach, np. biblioteki islamu, jest także ich tło historyczne.

- Zespół autorów pochodzących z 210 krajów, najwięcej z USA i Wielkiej Brytanii, ale też z Australii, Francji, Rosji, Egiptu, Chorwacji, Brazylii, Holandii. Jednym z autorów jest Marek Sroka, z Univeristy of Illinois.

- Zastosowanie w polskich badaniach bibliotekoznawczych: zagadnienia polskiego bibliotekoznawstwa uwzględnione są w kształceniu bibliotekarzy.

- Aparat pomocniczy : indeks przedmiotowy odsyła do haseł głównych (liczby wytłuszczonym drukiem) i wewnątrz tekstu.

2. ENCYCLOPEDIA of LIBRARY and INFORMATION SCIENCE. Wyd. Allan Kent, Harold Lancour New York 1968-

1. Struktura encyklopedii : planowana była na 18 tomów ostatecznie ukazały się 33 tomy zawierające ok. 65 tys. haseł w układzie alfabetycznym (tom 33 ukazał się w 1982 r., redagowali go Allen Kent i Yay E. Daily, ponieważ H. Lancour już nie żył).

Tomy 34-35 zawierają indeksy autorów i rzeczowy. Od tomu 36. zaczynają się suplementy. Ostatni jest suplement 70 w 2002 roku i planowane są dalsze tomy suplementów.

Suplementy zawierają indeksy rzeczowe w tomach 46-47.

2.Zakres encyklopedii: zawiera hasła dotyczące bibliotekarstwa na całym świecie, w ujęciu historycznym i współczesnym, hasła biograficzne dotyczące wybitnych zmarłych bibliotekarzy, obszerne omówienia przedstawiające dzieje i stan obecny bibliotek w różnych krajach świata. Na końcu poszczególnych haseł znajdują się odsyłacze do innych pokrewnych haseł oraz bibliografia.

W tomie 23 znajduje się hasło poświęcone Polsce: :Libraries and information centres in Poland” (N. Jork 1978). Autorzy hasła: Mieczysław Derentowicz, Mirosława Kocięcka, Leon Marszałek, Kazimierz Podhorecki, Stefania Wieczorek. Hasło redagowała Helena Więckowska. Hasło liczy 93 strony. Zawiera omówienie zarówno dziejów bibliotek, jak i ośrodków informacji. Opracowanie kończy się na roku 1975. Omówiono następujące zagadnienia:

Suplementy encyklopedii zawierają hasła

Każdy z tomów suplementu posiada odrębny układ alfabetyczny. Niektóre z tomów suplementów są opracowaniem monograficznym, np. t. 54: Komputeryzacja.

3. ENCYCLOPAEDIA of LIBRARIANSHIP, pierwsze wydanie w 1958 roku ,

wydanie 3 w 1966. Redaktor Thomas Landau.

1. Zakres tematyczny: popularna encyklopedia z bibliotekarstwa przeznaczona dla bibliotekarzy i studentów bibliotekarstwa. Jej obecne zastosowanie może być w badaniach rozwoju procesów bibliotecznych oraz nauki o książce (drukarstwa, edytorstwa). Jej ogólny zakres został dostosowany do programów kursów bibliotekarskich w Wielkiej Brytanii, organizowanych przez Aslib i Libray Association. Zawiera też hasła z informacji naukowej

Wiele haseł poświęcono międzynarodowym i narodowym organizacjom bibliotekarskim lub związanym z bibliotekami (IFLA, FID). Noty biograficzne dotyczą: bibliotekarzy, drukarzy, księgarzy, wydawców, ilustratorów i innych osób, które przyczyniły się do rozwoju bibliotekarstwa i dziedzin pokrewnych. Są to osoby zmarłe, głównie Anglicy. Brak jest w tej encyklopedii haseł geograficznych. Nie ma tutaj haseł dotyczących Polski.

2.Encyklopedia należy do pierwszych tego typu wydawnictw informacyjnych z bibliotekarstwa oraz dotyczy stanu jego rozwoju w latach 60-tych dwudziestego wieku w Wielkiej Brytanii. Brak indeksów.

4. ENCYCLOPEDIA OF LIBRARY HISTORY. Red. Wayne Wiegland, Donald Davies,jr.

Wydana w Nowym Jorku w 1994.

1. Zakres tematyczny: historia bibliotek jako instytucji bez ograniczeń czasowych i terytorialnych; zagadnienia ogólne związane z bibliotekarstwem: jego organizacja bibliotek, kształcenie bibliotekarz, podstawy prawne funkcjonowania bibliotek, czasopisma bibliotekarskie, zagadnienia szczegółowe - pracownicy bibliotek, wyposażenie bibliotek, typy bibliotek, historia bibliotek, poszczególne biblioteki, typy usług bibliotecznych, zbiory biblioteczne: organizacja zbiorów, ich opis, formy druków. Znajdują się hasła z dziedzin pokrewnych takich, jak: bibliografia, drukarstwo, zagadnienia wydawnicze.

2. Rodzaje haseł : geograficzne ( prezentujące dzieje bibliotek w poszczególnych krajach albo grupach krajów), instytucjonalne (opisujące największe biblioteki), zagadnieniowe, (referujące różne problemy ) oraz odsyłacze. Brak haseł biograficznych.

Na końcu znajduje się indeks rzeczowy. Hasła zawierają bibliografię załącznikową.

2. Zastosowanie w polskich badaniach bibliotekoznawczych: zawiera jedno tylko hasło dotyczące polskich bibliotek opracowane przez profesor Marię Kocójową w ramach hasła geograficznego Poland.

3. Aparat informacyjny: wykaz autorów haseł z nazwami instytucji, które reprezentują.

5. The ENCYCLOPEDIA of the BOOK . Autor Glaister, Geoffrey Ashall. Wyd.2 w 2001 roku; wyd.1 -1979.

1. Zakres tematyczny: nauka o książce, terminy dotyczące drukarstwa, papiernictwa, introligatorstwa, maszyn drukarskich i technik druku w różnych etapach historycznego ich rozwoju,

6. Słowniki encyklopedyczne - podręcznikowe opracowania terminologii z zakresu nauki o książce, bibliotekarstwa, bibliotekoznawstwa, np.