Budowa i choroby płytki paznokciowej

Budowa płytki paznokciowej.

Paznokcie oraz włosy należą do tzw. przydatków skóry i są produktem rogowacenia naskórka.

Paznokieć to płytka rogowa, pokrywająca końce palców rąk i stóp, a jej istotę stanowi twarda keratyna. Płytka paznokcia spoczywa na łożysku paznokcia, które zbudowane jest z komórek podścieliska łącznotkankowego. Otacza ją wał paznokciowy. Z komórek wału paznokciowego utworzony jest obrąbek naskórkowy płytki paznokciowej, zwany skórką (eponychium).

Część łożyska, znajdująca się pod wałem paznokciowym to tzw. macierz paznokcia (matrix unguis)-jest miejscem wzrostu paznokcia. Część paznokcia zakryta wałem, to korzeń paznokcia, którego przednia część, zabarwiona na biało, o kształcie półksiężyca, nosi nazwę obłączka (lunula).

Część płytki paznokcia, wystająca poza opuszkę palca nosi nazwę wolnego brzegu paznokcia.

Naturalny wzrost paznokcia wynosi średnio 0,12mm na dobę. Całkowity odrost paznokci u rąk trwa około 150 dni, u stóp trwa to zwykle 2, a nawet 3 razy dłużej.

Choroby i defekty płytki paznokciowej.

Różne patologiczne stany organizmu mogą mieć wpływ na zaburzenia wzrostu i zniekształcenia paznokci, dlatego w różnych chorobach ogólnoustrojowych paznokcie mogą przybierać charakterystyczny dla danej choroby kształt i wygląd.

Zmiany w paznokciach mogą:

Mieć charakter wrodzony

Towarzyszyć chorobom skóry

Występować w przebiegu chorób ogólnoustrojowych

Być wywołane przez czynniki miejscowe pochodzenia urazowego, pasożytniczego, bakteryjnego

Powstawać na skutek zaburzeń troficznych, w tym w wyniku niedoboru witamin

Do zmian wtórnych paznokci zalicza się:

Drożdżycę

Grzybicę

Łuszczycę

Zanokcicę

Choroby wału paznokciowego

Liszaj płaski

Drożdżyca

W przypadku drożdżycy zmiany rozpoczynają się od wału paznokciowego, w którym powstaje stan zapalny. Wał jest obrzęknięty, silnie zaczerwieniony, tworzy nawis nad płytką, przy wyciśnięciu wydobywa się treść ropna. W następnym etapie zmiany obejmują płytki, które stają się szarobrunatne, matowe, przerośnięte i rozwarstwione.

Leczenie: miejscowe leki przeciwgrzybiczne, eliminacja czynników sprzyjających (unikamy moczenia rąk).

Grzybica

W przypadku grzybicy zmiany rozpoczynają się od wolnego brzegu paznokcia. Płytka staje się szara lub zielonkawa, matowa, krucha, łamliwa, występuje nieregularne poprzeczne lub podłużne bruzdowanie płytki. W cięższych przypadkach dochodzi do gromadzenia się mas rogowych pod płytką. Początkowo zajęte są pojedyncze płytki, lecz zakażenie szybko przenosi się na pozostałe.

Leczenie:

Doustnie leki przeciwgrzybiczne, a także miejscowo preparaty przeciwgrzybiczne w formie maści, kremów, płynów lub lakierów

Łuszczyca paznokci

Zwykle jest jednym z objawów towarzyszących łuszczycy skóry, ale może tez występować jedynie w obrębie płytki paznokcia. Paznokieć staje się matowy, kruchy, zgrubiały, czasem występują na nim punktowe wgłębienia, jak na naparstku. Zmiany ustępują bardzo powoli i opornie.

Leczenie:

Smarowanie płytek preparatami dziegciowymi, preparatami z kwasem salicylowym, doustnie witamina A, fototerapia

Zanokcica

To ostre, ropne zapalenie tkanek okołopaznokciowych. Powstaje wskutek zakażenia, najczęściej przez ukłucie zanieczyszczonym narzędziem. Choroba ma ostry i bolesny przebieg. Wał paznokciowy jest żywo czerwony z ostrym stanem zapalnym, po przekłuciu pojawia się wydzielina ropna.

Leczenie:

Ogólnie podaje się antybiotyk, a zewnętrznie okłady z ichtiolu. W cięższych przypadkach nieunikniona jest ingerencja chirurgiczna polegająca na nacięciu, sączkowaniu lub usunięciu całej płytki paznokcia.

Do zmian pierwotnych paznokci zalicza się:

Bielactwo

Bruzdowanie

Łamliwość płytki paznokciowej

Oddzielanie się płytki paznokciowej

Przerost płytki paznokciowej

Zaklęśnięcie płytki paznokciowej

Zanik płytki paznokciowej

Zmiany zabarwienia paznokci

Zmiany paznokci wywołane przez kosmetyki i niewłaściwą pielęgnację

Bielactwo paznokci (tzw. ,,kwitnące paznokcie”)

Polega na występowaniu kropkowatych, linijnych lub nieregularnych odbarwień przesuwających się od nasady ku wolnemu brzegowi paznokcia. Zmiany mogą dotyczyć jednego lub wielu paznokci. Przyczyna nie jest znana, chorobę mogą wywołać mikrourazy, np. przy zbyt mocnym usuwaniu skórek.

Bruzdowanie paznokcia

Poprzeczne

Występuje w postaci bruzd przesuwających się od macierzy ku wolnemu brzegowi paznokcia. Występuje zwykle po ciężkich chorobach zakaźnych, chorobach wyniszczających, zwłaszcza z wysoką gorączką, może też towarzyszyć chorobom skóry, zwłaszcza wypryskowi lub łuszczycy.

Podłużne

To objaw fizjologiczny nasilający się z wiekiem. Znaczne nasilenie może występować przy zaburzeniach ukrwienia, w gośćcu przewlekłym lub w przebiegu liszaja płaskiego.

Łamliwość paznokci

Objawiać się może pękaniem wzdłuż bruzd podłużnych i nierówności paznokcia, wyszczerbieniem lub rozwarstwianiem się wolnego brzegu paznokcia. Zmniejsza się również twardość paznokci. Ścienienie lub pobruzdowanie płytki może być wynikiem zaburzeń troficznych. Do powstanie łamliwości przyczyniać się może kontakt z zasadami, benzyną, żywicami, używanie lakierów i zmywaczy acetonowych lub częste moczenie i suszenie rąk.

Leczenie:

Obcinanie paznokci na krótko, odżywki i lakiery utwardzające płytkę, kremy odżywcze do paznokci, stosowanie wyłącznie zmywaczy bezacetonowych wzbogaconych witaminami, gł. wit. F.

Oddzielanie się płytki paznokciowej

Rozpoczyna się na wolnym brzegu paznokcia. Przyczyną może być łuszczyca, zakażenia bakteryjne lub grzybicze, urazy.

Lec zenie:

Jeśli nie można zdiagnozować i usunąć przyczyny, zaleca się usunięcie płytki.

Przerost płytki paznokciowej

Polega na zgrubieniu płytki, znacznym jej wydłużeniu, niekiedy zakrzywieniu, co daje jej szponowaty wygląd. Płytka staje się matowa, zabarwia się na żółto, szaro, brązowo. W przypadku zmian wrodzonych przerost występuje na wszystkich płytkach, w przypadku zmian urazowych-zwykle na jednej, dwóch.

Leczenie

Chirurgiczne(tylko u osób młodych, polega na wyłyżeczkowaniu macierzy) lub zachowawcze (ścianie i szlifowanie płytki).

Zaklęśnięcie płytki paznokciowej

Polega na talerzykowatym wgłębieniu płytki. Występuje najczęściej w niedokrwistości, w przebiegu czerwienicy. W rzadkich przypadkach występuje dziedzicznie.

Leczenie:

Przyczynowe. Podaje się również żelazo, wit. z grupy B.

Zanik płytki paznokciowej

Polega na ścienieniu i skróceniu płytki, w skrajnych przypadkach na całkowitym zaniku. Często jest wrodzony, ale może być tez stanem nabytym wskutek zakażenia ropnego w obrębie macierzy lub wskutek zaburzeń gruczołów wydzielania wewnętrznego i innych chorób ogólnoustrojowych.

Zmiany zabarwienia paznokci

Powodują je różne związki chemiczne, przyjmowanie leków, stosowanie preparatów do pielęgnacji paznokci. Zmiany zabarwienia na kolor zielony zwykle są objawem zakażenia bakteriami beztlenowymi. Żółte paznokcie związane są zwykle ze stosowaniem ciemnych lakierów lub zastojem w obrębie naczyń chłonnych.

Leczenie:

Usunięcie przyczyny.

Zmiany paznokci wywołane przez kosmetyki i niewłaściwą pielęgnację

Niekiedy w preparatach pielęgnacyjnych występuje dodatek formaliny lub żywic w celu przedłużenia ich trwałości. Substancje te mogą powodować rozszczepienie płytki wskutek wnikania do niej. Lakiery rzadko wywołują odczyny alergiczne w obrębie płytki, znacznie częściej natomiast w miejscach odległych, na twarzy, szyi. Usuwanie skórek może powodować mikrourazy, które zniekształcają paznokcie.

---