Poznawcze mechanizmy inteligencji v2.0 (2), Psychologia różnic indywidualnych, psychologia różnic indywidualnych(1)


Poznawcze mechanizmy inteligencji

Poznawcza charakterystyka osób inteligentnych

Aspekt

Charakterystyka

Dynamika czasu reakcji

Szybciej wykonują elementarne zadania poznawcze (np.: procedura porównywania liter Posnera i Mitchela, weryfikowanie treści zdań, decyzje semantyczne i tempo rotacji mentalnych)

Charakteryzują się zmniejszonym wskaźnikiem inercji mentalnej; nie ma różnic między nimi a osobami mniej inteligentnymi w przypadku wskaźników akceleracji, zwrotności i antycypacji

Uczenie się

Szybciej automatyzują procesy poznawcze (zgodnie z Ackermanem siła korelacji inteligencji z czasem reakcji maleje, ale zgodnie ze Sternbergiem, osoby inteligentne szybciej uzyskują poziom „plateau” po którym występuje zahamowanie dalszego skracania czasu reakcji przez ćwiczenie)

Rozwiązywanie analogii

Rozwiązują analogie szybciej i bardziej poprawnie

Etap kodowania składników analogii jest u nich dłuższy niż w przypadku osób mniej inteligentnych

Uwaga

Charakteryzują się większymi zasobami uwagi

Lepiej radzą sobie w zadaniach podwójnych, a także wykazują mniejszy przyrost czasu reakcji w przypadku przejścia z zadania pojedynczego na podwójnie w stosunku do osób mniej inteligentnych

Pamięć robocza

Mają większą pojemność pamięci roboczej, natomiast różnice między nimi a osobami mniej inteligentnymi w przypadku pamięci krótkotrwałej są niewielkie

Mają większą pojemność pętli fonolgoicznej a także szybciej usuwają z niej informacje

Strategie poznawcze

Łatwiej zmieniają strategie jeśli wymaga tego zadanie

Częściej stosują strategie analityczne

Inteligencja związana jest ze strategiami centralnymi

Kontrola poznawcza

Za wariancję inteligencji w większym stopniu odpowiadają procesy kontrolne, niż pojemność pamięci roboczej

Słabszy jest u nich efekt interferencji

Poznawcze korelaty inteligencji

Teza: inteligencja to sprawne posługiwanie się umysłem

Przełom poznawczy - pozwolił w latach 70 na przełamanie podziału na psychologię różnicową, zajmującą się cechami, oraz psychologię ogólną, zajmującą się procesami; zaowocowało to postawieniem pytania o poznawcze podłoże cech intelektualnych

ELEMENTARNE ZADANIA POZNAWCZE:

Dynamika czasu reakcji

Wskaźniki dynamiki czasu reakcji - badania prof. Nęcki; zadanie polegało na obchodzeniu w wyobraźni pewnej figury geometrycznej lub litery; osoba za każdym razem gdy natrafiała na zakręt, wędrując po konturze figury lub litery, powinna nacisnąć odpowiedni przycisk; mobilność umysłu oceniania na podstawie dynamiki czasu reakcji mierzonej kilkoma wskaźnikami:

Poznawcze komponenty inteligencji

Teza: według Sternberga inteligencję można zdekomponować na jej składowe, a inteligencję płynną dobrze mierzy się przy użyciu zadań wymagających rozumowania indukcyjnego; jednym z takich zadań jest wykorzystywanie analogii

Komponenty - części składowe procesu intelektualnego

Caroll wyróżnił 10 komponentów inteligencji - nie mają one charakteru empirycznego, autor koncepcji jest jednak ważny jako prekrusor badań nad inteligencją polegających na łączeniu podejścia poznawczego-eksperymentalnego z korelacyjno-czynnikowym:

Badania Sternberga

Rozumowanie przez analogię - „pojazd do samochodu, ma się jak owoc do ….”

Model myślenia przez analogię Sternberga:

Analiza komponentowa - pomiar czasu potrzebnego na wykonanie różnych wariantów i wersji zadania, na przykład pomiar czasu od momentu wyciągnięcia wniosku o relacji między dwoma pierwszymi składnikami; manipulując różnymi wariantami zadania i mierząc czas potrzebny na ich wykonanie, badacz jest w stanie określić, jak długo trwa każdy z założonych przez niego etapów

Źródłem różnic indywidualnych w ujęciu komponentowym są:

Triadowa teoria inteligencji Sternberga

Triadowa teoria inteligencji Sternberga - opisująca rodzaje komponentów:

Uczenie się

Teza: inteligencję definiuje się jako zdolność przystosowania się do okoliczności dzięki procesom uczenia się i nabywania wprawy; na poziomie empirii nie udało się jednak zebrać przekonujących danych potwierdzających znaczenie procesów uczenia się dla inteligencji

Hipoteza Sternberga:

Koncepcja trzech faz uczenia się Fittsa i Posnera i ich związki z uczeniem się według Ackermana:

Badania Nęcki - wyniki badań nie są rozstrzygające na rzecz żadnej z hipotez:

Uwaga

Teza: według Hunta i Lansmana poznawczym podłożem inteligencji są zasoby uwagi, interpretowane jako wielkość „mocy przetworzeniowej” systemu poznawczego; zasoby to swoista „energia” determinująca zdolność systemu do kontrolowania czynności i procesów poznawczych, zwłaszcza tych, które się wykonuje jednocześnie

Podział czynności:

Badania Nęcki:

Hipoteza „przełączania” zasobów uwagi - tłumaczy dlaczego zwiększone zasoby uwagi są w stanie spowodować lepsze wykonanie trudnych zadań intelektualnych; wedle tej hipotezy rozwiązywanie zadań intelektualnych wymaga chwilowego zignorowania pewnej czynności poznawczej (zadanie pierwotne) w celu skoncentrowania się na innej czynności, chwilowo ważniejszej (zadanie doładowujące); czynność chwilowo zignorowana nie zostaje całkowicie pozbawiona zasobów, traci jednak pierwszeństwo w ich przydziale, ponieważ chwilowy priorytet uzyskuje czynność konkurencyjna; czynność ignorowana musi więc się karmić resztkami zasobów, co się negatywnie odbija na poziomie jej wykonania

Pamięć robocza

Teza: źródłem inteligencji jest pojemność pamięci roboczej; według Baddeleya pamięć robocza nie tylko chwilowo przechowuje informacje, ale również bierze bezpośredni udział w bardziej złożonych czynnościach poznawczych

Sytuacja problemowa - nieuporządkowany zbiór jednostek informacyjnych, które trzeba uporządkować w określony sposób; rozwiązanie problemu to szukanie takiej kombinacji, która spełni przyjęte kryteria poprawności lub akceptowalności

Model Baddelaya:

Osoby o większa pojemności pętli artykulacyjnej:

Zasada przetargu - „coś za coś”:

Inteligencja a pojemność pamięci roboczej:

Strategie poznawcze

Strategie poznawcze - swoisty, jakościowo odrębny sposób wykonania pewnego zadania lub grupy zadań poznawczych; mniej trwałe od stylów poznawczych, a ich zakres jest węższy, jako że są dostosowane do specyficznych wymagań zadania

Strategie:

Trzy wymiary inteligencji według Barona:

Kontrola poznawcza

Czynniki:

- Poznawcze - biorą udział w wykonywaniu czynności ważnych dla rozwiązania zadania

- Metapoznawcze - odpowiadają za planowanie czynności, nadzór i kontrolę nad ich wykonywaniem, a także za analizę informacji zwrotnych i związane z tym procesy uczenia się

Nadzór - przepływ informacji z poziomu „zwykłych” procesów poznawczych na poziom „meta”

Kontrola - przepływ informacji z poziomu „meta” do „zwykłych” procesów poznawczych

Metakomponetny - nadrzędne składniki kontrolne, pełniące zadania:

- Dostrzeżenie problemu

- Zdefiniowanie problemu

- Wybór właściwego zestawu komponentów wykonawczych

- Wybór strategii decydującej o kolejności i układzie komponentów

- Wybór poznawczej reprezentacji problemu

- Właściwe ulokowanie zasobów uwagi

- Monitorowanie przebiegu procesu poznawczego

- Odbiór wewnętrznych i zewnętrznych informacji zwrotnych na temat tego, jak zadanie jest wykonywane

- Decydowanie czy i w jaki sposób informacja zwrotna ma być wykorzystana

- Praktyczne wykorzystanie wniosków płynących z analizy informacji zwrotnych

Badania Susan Embretson:

- Sama pojemność pamięci roboczej niczego nie daje, jeśli brakuje ogólnego planu wykorzystania jej zasobów, związanego z kontrolą poznawczą

- Wykazała że pojemność pamięci roboczej wyjaśnia 48% wariancji testu inteligencji ogólnej ASVAB, a siła kontroli poznawczej 71%

Efekt interferencji - mierzony w zadaniu Stroopa; jest mniejszy u osób inteligentnych; skłania to do wniosku, że jednym z czynników determinujących inteligencję może być silna kontrola poznawcza - odwrotna zależność jest o tyle mało prawdopodobna o ile zadanie Stroopa w małym stopniu angażuje intelekt



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Poznawcze mechanizmy inteligencji, Psychologia różnic indywidualnych, psychologia różnic indywidualn
9 Poznawcze mechanizmy inteligencji
Biologiczne koncepcje inteligencji v2.0, II ROK, SEMESTR II, psychologia różnic indywidualnych, opra
Zajecia 3 Inteligencja, Studia, Psychologia, SWPS, 2 rok, Semestr 04 (lato), Psychologia Różnic Indy
Nęcka E Inteligencja.r.3 notatka, psychologia róznic indywidualnych
Psychologia notatki na egzamin - Zdolności poznawcze a wymiary inteligencji.
Psychologia, Poznawcze koncepcje inteligencji, Poznawcze koncepcje inteligencji
Psychologia, SCIAGA 2Zdolności poznawcze a wymiary inteligencji., Zdolności pozn a wymiary inteligen
Poznawanie ucznia i jego środowiska, Psychologia
Psychologia- procesy poznawcze, Filologia polska, Pedagogika i psychologia
TERAPIA POZNAWCZO - BEHAWIORALNA PACJENTOW Z ZABURZENIA PSYCHOTYCZNYMI, terapia behawioralna
Psychologia Poznawcza - Pytania z odp(2), Studia, Psychologia, SWPS, 3 rok, Semestr 05 (zima), Psych

więcej podobnych podstron